Er is een verband tussen gehoorverlies en dementie

Het aantal ouderen in de samenleving neemt toe en daarmee ook het aantal mensen met gehoorverlies en dementie. ‘Mensen worden ouder en ondervinden dus meer problemen’, is de nuchtere constatering van Lianne van Dam (37) uit Puttershoek. Zij werkt in het Odensehuis Hoeksche Waard in Oud-Beijerland, het inloophuis voor mensen met beginnende dementie en geheugenproblemen.

Lianne van Dam vertelt over het onderzoek van geriater Kees Kalisvaart, die heeft ontdekt dat zelfs mild gehoorverlies de kans verhoogt op cognitieve schade en op langere termijn op dementie.

‘Wij kunnen de effecten van dementie en slechthorendheid niet opheffen, maar wel proberen die een beetje te stabiliseren.’

‘Mensen beseffen niet of weten niet dat hoortoestellen een preventieve werking hebben. Gehoorproblemen moet je zo vroeg mogelijk signaleren want ze beïnvloeden het functioneren. Iemand die beginnende dementie heeft én slechthorend is, heeft een dubbele handicap’, vertelt Lianne van Dam: ‘Zo iemand heeft het sociaal erg lastig omdat hij of zij weinig mee krijgt van de omgeving. Het gaat dan om het persoonlijke contact, want als mensen in een groep door elkaar praten is dat lastig voor iemand met een hoorprobleem. Zo’n probleem is vaak lastig te herkennen door anderen omdat mensen met dementie niet altijd hun klachten kunnen verwoorden. Je moet letten op gedrag en andere signalen.’

Zelf heeft de medewerkster van het Odensehuis enkele valkuilen die ze niet altijd weet te vermijden. ‘Ik ga nog wel eens hard praten. Maar dat helpt niet. Het gaat niet om het volume maar om duidelijk en rustig articuleren en het maken van oogcontact. Dat laatste is vooral belangrijk in het Odensehuis. Een andere valkuil ligt in het werken met een groep terwijl je iets vertelt. Er zijn dan bezoekers die het gesprek missen en dan is het zaak om te herhalen en samen te vatten.’

“Vragen stellen en luisteren, daar gaat het om’, zegt Lianne van Dam. ‘Wij kunnen de effecten van dementie en slechthorendheid niet opheffen, maar wel proberen die een beetje te stabiliseren. Er zijn al snel teveel prikkels. Wij tasten in de groep altijd de sfeer af en gaan daarin mee.’

‘Een belangrijke les is om je woorden en je zinnen te wegen, niet te uitgebreid te zijn en duidelijk en rustig te praten. Het is heel intensief om met slechthorenden te praten. Dat geldt ook voor mensen met dementie, maar er zijn wel verschillen. Al geldt natuurlijk voor beide groepen dat ze zich welkom moeten voelen, dat ze zich gelukkig voelen en erbij horen, dat ze er nog altijd mogen zijn.’

Volgens Lianne van Dam is het van groot belang dat mensen voorkomen dat zij in een isolement raken: ‘ Sociale contacten zijn belangrijk, net als bewegen, nieuwe dingen leren en het ontdekken van creatieve bezigheden. Wij kijken altijd naar het netwerk van mensen en proberen de partners te ondersteunen.’

‘Ik ga nog wel eens hard praten. Maar dat helpt niet. Het gaat niet om het volume maar om duidelijk en rustig articuleren en het maken van oogcontact.’