Ouderen nemen gehoorverlies voor lief

Veel ouderen nemen gehoorproblemen onterecht voor lief, vindt Caroline Barendrecht (54) uit Mijnsheerenland. Zij is verpleegkundige van Buurtzorg in Cromstrijen. In de praktijk merkt zij dat hoorverlies een enorme inspanning vergt van alle partijen. ‘Vaak wuiven mensen dat weg met opmerkingen als ‘het hoort er nu eenmaal bij’, of ‘ouderdom komt met gebreken’.

‘Bij Buurtzorg hebben we een uitgebreide leeromgeving. We kunnen er leermodules en trainingen volgen. Informatie vinden. Elk jaar zijn er congressen. Er is veel aandacht voor ziektebeelden, vooral bij ouderen. Buurtzorg heeft samen met hen een visie voor de zorg ontwikkeld, Visie 2025. Ik heb gezien dat het gehoor hierbij is achtergebleven. Daar is zeker winst te behalen’, aldus Caroline.

‘Wij moeten ouderen stimuleren en motiveren en vooral ook informeren over de mogelijkheden die er zijn.’

Zij merkt in haar dagelijkse werk hoe lastig het is en dat ‘je vooral niet moeten denken, laat maar’. Zij vindt dat in het contact met ouderen proactief moet worden gedacht en gehandeld: ‘Je mag er niet vanuit gaan dat iets niet nodig is omdat er niet naar wordt gevraagd. Als ik een oudere onder de douche zet, zijn we in een holle ruimte, zonder hoorapparaten. Mensen doen dan vaak net alsof ze je verstaan en er komen dan reacties waarvan ik denk ‘waar gaat dat heen.’

Om allerlei redenen vindt Caroline Barendrecht dat het belangrijk is om slechthorendheid bespreekbaar te maken. ‘Veel ouderen hebben een verminderd gehoor. Sommigen zijn daar open over en staan open voor hulpmiddelen en aanpassingen in huis, zoals vergroting van de letters van de ondertiteling van televisieprogramma’s, deurbellen en telefoons die lichtsignalen geven. Veel vaker laten mensen het erbij zitten en dat brengt hun extra verlies. Zij raken sociale contacten kwijt, bezoeken geen activiteiten meer, mijden restaurants en lopen het risico van vereenzaming en isolement.’

In het contact met slechthorende ouderen hanteert de verpleegkundige een aantal heldere uitgangspunten: ‘Onderdruk de neiging tot hard praten en overdreven articuleren, verminder de achtergrondgeluiden, praat langzaam en duidelijk,

ga niet met je rug naar iemand toe staan als je praat en geef niet op als de communicatie stroef verloopt, probeer dan iets anders of schrijf het op. Laat vooral ook de informatie herhalen om te controleren of de boodschap goed is overgekomen. We moeten alert zijn op verkeerde antwoorden, terugtrekken en achterdocht.’

De campagne ‘Hoorwinst’ is volgens Caroline Barendrecht enorm belangrijk. Zij zegt: ‘Wij moeten ouderen stimuleren en motiveren en vooral ook informeren over de mogelijkheden die er zijn. Als mensen een apparaat hebben aangeschaft zeggen ze vaak dat er een wereld voor hen open is gegaan, omdat zij de vogels ’s morgens weer hoorden zingen. Bij het verlies van gehoor gaat sluipend iets verloren dat in veel gevallen kan worden hersteld.’

Het verschil tussen de oude definitie over gezondheid, die dateert van 1948 en gezondheid definieert als een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden waarbij het niet gaat om het louter ontbreken van ziekte of gebrek, en het nieuwe concept, is het woord ‘regie’. Caroline Barendrecht: ‘Bij positieve gezondheid gaat het om het aanpassingsvermogen bij het hebben van ziekten en het zelf voeren van de regie daarin. Daar ontbreekt het vaak aan bij ouderen boven de 80. Die hebben zowel informatie, als stimulans, als ondersteuning nodig.’ Wie zich kan aanpassen aan verval van lichaam en geest, zo betoogt de verpleegkundige, komt vaker tot een positief oordeel over de kwaliteit van leven. ‘Ondanks aandoeningen en gebreken.’

‘Als ik een oudere onder de douche zet, zijn we in een holle ruimte, zonder hoorapparaten. Mensen doen dan vaak net alsof ze je verstaan en er komen dan reacties waarvan ik denk “waar gaat dat heen”.’