Hvar voru hrossin
Where were the
during the
Guðrún Kristín Magnúsdóttir :
í hríðinni?
horses
blizzard ?
Saga um litlar hetjur hversdagsleikans.
Where were the horses during the blizzard ?
Iceland pony is always referred to as hestur (English and French pony; Icelandic, German, Scandinavian, Dutch: hestur)
Hross is a common term for horses. (plural word / fleirtöluorð (fleir-tölu-orð))
A story about little heroes of the everyday. (hvers-dags+leiki)
Hvar voru hrossin í hríðinni?
amazon kilja ISBN 978-9979-895-20-6 Norræn menning
kilja (kjölur) : paperback kjölur gutter, spine on amazon paperback, Icelandic version, and also available as kindle Freyju-kettir cats of Freyja norð + ræna norræna Old Norse menn+ing culture
Hvar voru hrossin í hríðinni? Það er óveðursnótt um hávetur. Hríðin gnauðar á glugganum heima í Kvos. Hve lengi getur eiginlega svona óveður staðið? Gummi bróðir minn, sem er ári yngri en ég, sefur vært.
Where were the horses during the blizzard?
We have a blizzard during the night in the middle of winter
The snowstorm moans and whistles on the window in our home-farm Kvos.
For how long can a weather like this really go on?
Gummi, my brother who is one year younger than I, sleeps sound.
(ó-veðurs-nótt; há-vetur; (kvos = a dell); eigin+lega; ó-veður;
Gummi is a nick-name for Guðmundur (guð-mundur))
Hann gerist nokkuð frekur á sængina, því kalt er í bænum í svona roki. En það er ekki þess vegna sem ég get ekki sofið. Ég er að hugsa um hestana okkar frammi á dal.
He pulls a bit on the quilt, because it is cold in the farm-house when it is so windy.
But it is not because of that that I cannot sleep. I am thinking about our horses who are somewhere in the wilderness now.
do not
(dalur : valley) Iceland-horses are used to running wild all winter long, most likely since settlement (AD800+sth -- we
know) Íslenski hesturin er vanur útigangi (úti-gangi) líklega alveg síðan land byggðist 800 og eitthvað - við vitum ekki nákvæmlega (eitt-hvað; ná-kvæm+lega).
Hvernig hefur þeim reitt af í þessu aftakaveðri? Góðu veðurguð, látið veðrið fara að ganga niður. Ég verð að reyna að sofna. Ég veit að ekkert er hægt að gera fyrr en birtir og degi og veðrinu slotar.
How are they doing, getting off, in this terrible weather?
Dearest weather-gods, let the weather calm down soon.
I must try to fall asleep.
I know that nothing can be done until daylight comes, and the weather becomes better again. (af-taka-veður; veður-guð; ekk-ert = ekki neitt;)
Ég verð að sofna til að geta verið dugleg í fyrramálið. En ég held áfram að hugsa um hestana okkar.
I have to go to sleep, so that I can be really efficient and of much use tomorrow morning.
But yet, I cannot help it, - I am still thinking about our horses.
on,
(dug+legur; fyrra-mál; á-fram; (halda áfram : carry
go on))
Ég hugsa um trippið mitt sem amma gaf mér af því að ég var svo dugleg að verða læs.
I am thinking about my young horse that my grandmother gave me because I was so quick at learning how to read.
(dug+leg dugur : vigor, mettle læsi : literacy)
Einhvern tíma verður hann reiðhesturinn minn.
Ég ætla að nefna hann Snerri af því að hann er svo snar og óstýrilátur.
One day he will become my riding-horse.
reið-hestur;
Note: horses are he or she in Icelandic, not it.)
I am going to name him Snerrir because he is to quick and wild.
(ein-hver;
(ó-stýri+látur (: indocile))
Vonandi hafa hestarnir getað hamað sig í óveðrinu. En hvar skyldu þeir vera?
Hopefully, the horses have been able to find shelter during the blizzard. But I wonder where they could be now.
(ó-veður)
Pabbi er farinn út þegar ég svo vakna aftur. Sigga litla sefur enn. Hún sefur á milli mömmu og pabba í stóra rúminu. Alltaf sefur hún best í roki, hún Sigga.
Dad is already up and gone out, when I wake up again.
Little Sigga is still asleep. She sleeps in the big bed with mom and dad.
Sigga always sleeps sound when we have wind or storm. (Sigga is a nick-name for Sigríður (sig-ríður))
Fjárhúsin hefur nær fennt í kaf í nótt.
Aðeins sér á stórgrýti og klappir þar sem ekki festir snjó.
Svo stóran skafl hefur dregið fyrir hlöðugaflinn að hægt væri að ganga upp á þakið og renna sér svo ofan, beint á kaf í skaflinn.
The animal shed is almost entirely covered by snow after the night-blizzard. (fjár-hús (fjár genitive of fé) fjár ,er eignarfall af fé; (eignar-fall)
What is only to be seen is huge stones and cliffs where the snow is blown off. (að-eins; stór-grýti)
A huge heap of snow has accumulated on one side of the barn, so big that we could even walk all the way onto the roof, and then have a fun-slide straight into the snow-heap. (hlöðu-gafl)
Snerrir. Já. Hann á að heita Snerrir. Bræður mínir segja að það gefi ekkert af sér að eiga hest. Þeir vilja frekar eiga kindur. En mér er alveg sama. Ég á líka að fá kálf undan Skjöldu. Ég get alveg mjólkað Skjöldu gömlu alein.
Snerrir. Yes. His name is going to be Snerrir.
My brothers claim not profit to be from having horses.
They prefer to own sheep. But I do not care.
I also own a calf that Skjalda had.
I can also milk old Skjalda on my own. (ekk-ert :
neitt; al-veg;
(Skjalda is a name for a cow having a shield-like pattern on her belly)
ekki
al-ein)
bróðir
uppi
Amma og Þórður
sofa
á lofti. Mamma er búin að vekja Þórð. Hann þarf að hjálpa pabba við gegningarnar. Þórður bróðir er 13 ára. Hann sefur einn í rúmi. Amma gaf honum rúmið sem afi Þórður átti þegar hann var lifandi.
My grandmother and Þórður, my brother, sleep upstairs.
Mom has already woken Þórður up. He needs to go and help dad to give the sheep hay. (gegn+ingar)
Þórður, my brother, is 13 years old. (þrettán ára)
He sleeps alone in a bed. Grandmother gave him the bed that grandfather Þórður owned when he was alive.
Mamma kemur með graut og slátur.
amma Við ræðum um hrossin.
Mother brings a pudding and haggis. granny
We discuss the horses.
Sigga litla er hálfgröm yfir að fá ekki að fara með, en pabbi segir henni að einhver verði að hjálpa mömmu og ömmu heima.
Og svo geti hún leikið sér í
--
snjónum.
Little Sigga is a little bit annoyed that she is not allowed to go with us.
But dad tells her that someone has to help mom and grandma at home.
---And then she can play and have fun in the snow.
Þegar fýlusvipurinn minnkar lítið við þetta, .......... ...........spyr pabbi hvort hún geti svo hjálpað sér að gefa hestunum heyið sitt, ef þeir finnast.
As her facial expression of bad temper does not get any better by hearing this….
……….father asks if she can later help him to give hay to the horses - when they have been found.
(fýlu-svipur)
Það er að vísu ekki löng leið fram á dal en seingengið er í snjónum upp gilið frá bænum. Vetrardagurinn er stuttur. Við vitum að hætta er á að hestana hafi hrakið í fljótið í nótt.
Well, actually, it is not a very long way to go to the valley, but in the snow, it takes time to walk up the ravine from the farmhouse. Winter-days are short.
(sein-gengið; vetrar-dagur)
We know that things could have gone so bad during the night that the horses have been driven off course into the huge river.
er ekki mikið
hríð.
Að vísu
í því á veturna miðað við flauminn þegar það ryður sig á vorin, en ísilagðir bakkar þaktir snjó geta villt um, sérstaklega í myrkri, þegar stórhríð geisar ofan flatirnar. En hestar hafa nú einhvern veginn tilfinningu fyrir hvar hættur leynast, jafnvel í glórulausri
Það er eins og þeir sjái meira en við mennirnir, og oft hefur hestur bjargað manni með þessu innsæi sínu.
We know, that during winter there is not much water-flow in the river, not compared to the huge current when ice and snow in the mountains melt in spring, and, ice-water, fills the river-bed (channel).
But the banks of the river when covered with snow, and above all, in darkness of winter, can blur sight, also when there is blind blizzard rushing down towards the river.
But horses, somehow, have a fine feeling for where danger lures, even when blizzards are too dense to see anything.
It is as if they see more than we humans. Often, a horse has saved man’s life due to this intuition they possess. (ísi-lagt; sér-stak+lega; stór-hríð; ein-hver; til-fnn+ing; leyna+st; jafn-vel; glóru-laus; stór-hríð; inn-sæi)
Við ætlum að ganga upp á Lynghól.
Ef til vill sést til hrossanna þaðan. Óvissan um hvort við munum koma auga á hestana fyrir myrkur og beygurinn -- því eitthvað gæti hafa komið fyrir hestana í óveðrinu -drepur alla löngun til samræðna.
Perhaps we can see the horses from there.
The uncertainty about if we are going to spot the horses before dark, and also how worried we are…. (ó-vissa)
-- because something bad could have happened to the horses during the blizzard --causes that we have no interest in conversing. (drepur löngun : “kills longings/desire”; sam-ræður)
We are going to walk up to Lynghóll.
(lyng-hóll)
Allt bendir til þess að rokið hafi verið mikið þarna á melnum.
Allir steinar hafa langa hvíta skuplu sem snýr undan norðaustri.
Dúnmjúkar snjóskuplur sem allar benda niður að fljóti.
Allt er svo undurfagurt og hljótt, engu líkara en allt sé þreytt eftir óveðrið.
Everything points to the fact that the gale has been very forceful here on the gravel-bed.
All stones have a long, white scarf that indicate the north-east direction of the gale. (norð-austur)
Eider-down-soft snow-scarfs, that all of them point towards the huge river. (snjó-skupla)
Everything is so mesmerizingly beautiful and quiet. Simply looks as if everything is tired after the blizzard. (undur fagurt)
Allt nema skýin.
Þau eru enn óútreiknanleg og ólgandi.
Þau hafa greinilega ekki fengið nóg af óveðri.
Everything except the clouds.
They are still unpredictable and swelling. (ó-út-reiknan+leg)
They, obviously, have not had enough of stormy weather. (greini+lega; ó-veður)
Gýgjarhamrar virðast dekkri nú en nokkru sinni er þá ber við hvíta mjöllina. Þeir virðast stara ofan í Gýgjargjá. En við vitum að leiti hross hlés uppi við Gýgjarhamra, er mikil hætta á að þau fjúki fyrir björg, svo hvasst getur orðið þar.
Gýgjarhamrar seem to be darker now than ever, when they contrast the white snow.
gýígur : a trolless;
er
here
is same as
cliffs)
not the verb to be.)
The Cliffs seem to stare onto Gýgjargjá (It is as if they fix their eyes towards…)
But we know that if horses seek shelter close to Gýgjarhamrar, the potential danger is that they will be blown by the storm off the cliffs. The gales are terribly forceful up there.
(gýgjar-hamrar
hamrar :
(Note:
þá ber við himin
“er”
“þegar” (when)
(gýgjar-gjá gjá : ravine, fissure)
Ekkert líf er að sjá utan einn soltinn hrafn sem svífur í stórum sveig ofan frá Hömrum og horfir fránum augum yfir snjó og kletta. -Ef þú gætir nú, krummi, sagt okkur hvar hestarnir eru. Hrafninn hvarf yfir í Gýgjargjá, án þess að segja svo mikið sem krunk.
No living thing is to be seen, apart from one hungry raven who soars in a big circle from the Cliffs, and watches, with agile eyes, the snow and cliffs. fránum augum is instrumentalis case er tækisfall (tækis-fall)
-I you could just, krummi, tell us where the horses are. (krummi is a sweet nick-name for hrafn (/raven))
The raven disappeared, flew down to Gýgjargjá, without uttering as much as a krunk (/croak).
(gýgjar-gjá
:
Á sumrin er Snati alltaf fyrstur til að finna hestana, en nú er allt hulið snjó, hvergi slóð að finna. Sólin gægist sem snöggvast yfir skýjabakkann og minnir okkur á að ekki dugar að slóra. Senn mun húma á ný. Nú hallar undan fæti. Það er eins og Lynghóll hafi allur stækkað síðan í haust þegar við vorum hér á berjamó.
During summer, Snati is always the first on to spot the horses, but now everything is covered with snow, no-where any trail is to be found.
The sun peeps, for a brief time, over the bulk of clouds and reminds us that there is no time to lose. Soon darkness will fall on us again.
Now we go down-slope. It feels as if Lynghóll (heather-hill) has grown, and has become bigger, since we were here picking berries last autumn. (skýja-bakki; berja-mói)
Engu er líkara en allan snjóinn hafir dregið
í skafl í berjalautinni okkar. Við erum orðin kófsveitt af að bægslast í gegnum skaflana.
It seems as if all the snow has accumulated in heaps of snowdrifts in our favorite hollow for picking berries.
We are becoming all sweaty after bustling in the snow-drifts.
(berja-laut; kóf-sveittur)
Allt í einu stekkur Snati af stað á undan okkur. Hvað skyldi hann sjá? Við vonum öll að hestarnir séu nú þarna á Flötunum fyrir neðan. Of metnaðargjörn erum við til að snúa heim án þess að hafa fundið hrossin. Það vitum við. Þá þyrfti pabbi að fara sjálfur að leita þeirra.
We all hope that the horses are there on the Planes below.
We are too ambitious to return home without having found the horses. That we know, for sure.
Then dad would have to go himself to look for them. (metn+aðar-gjarn (metn+aður))
All of a sudden, Snati jumps ahead of us.
What is it he sees?
Nei. Það er af og frá að gefast upp. Við munum láta líta svo út sem ekkert sé sjálfsagðara en að fela okkur slíkt verkefni. Snati hefur greinilega orðið einhvers vís. Skyldi nokkuð hafa komið fyrir þá? Ó, vonandi hefur trippið mitt ekki hrakið í fljótið. Ungir hestar eru hvatvísari en þeir gömlu. Þeir gömlu eru varkárari.
No. No way will we give up.
We will have it look as if nothing is more natural and given than to ask us to execute such a task.
Snati has sensed something, obviously.
Oh, could something bad have happened to them?
Hopefully, my young horse has not been blown into the huge river.
Young horses are more impulsive and rash than the old ones.
The older ones are more cautious. (ekk-ert (/ekki neitt) sjálf-sagt; verk-efni; greini+lega; eitt-hvað (genitive: ein-hvers); hvat-vís; var-kár)
Ég veit að einu sinni þurfti að lóga folaldi sem vöknaði illa í stórhríð og kól svo að ekki var hægt að bjarga því. Ég reyni að hrinda þeirri hugsun frá mér.
I know that, once, a young foal had to be put down, as it got soaking wet in a snow-storm and suffered severe frostbite, so that there was no way to save it.
I try to push that thought away. (stór-hríð)
sem grípur okkur er við
Þeirri sælutilfinningu
horfum fram á Flatir verður ekki með orðum lýst. Þarna eru þau þá öll heil á húfi, -- og trippið mitt stygga stendur þar og krafsar.
That blissful feeling that we have when we look down to the Flatir cannot be described by words.
There they are, all of them, safe and sound, and my young untamed horse stands there, shoveling snow away with his forefoot, to try to find something to eat. (flöt (plurar flatir) : flat-land (here) in the valley, or the flat river-banks)
Jarpur gamli er lengst frá fljótinu. Hann veit að ekki er að treysta snævi þöktum bökkum þess í klakaböndum. (snævi tækisfall (tækis-fall) instrumentalis case) Fljótið virðist þó svo meinleysislegt og lítið núna. Það er eins og mjó dökk rák í snjónum - og sendir frá sér bældar stunur.
Old Jarpur (/auburn-colored) is furthest away from the huge river.
He knows that its snow-covered banks cannot be trusted, when the river-water is mostly frozen.
The huge river, though, looks so harmless and small now. It looks as if it is just a little dark streak in the snow - and it moanes deeply. (klaka-bönd; mein-leysis+legur)
Okkur veitist ekki örðugt að komast nið‘reftir, þótt þarna sé sínu snjóþyngra og skaflarnir samfelldari en áður. Ég á að ríða Jarpi á undan. Strákarnir ætla að reka hina hestana og jafnvel tvímenna á Brúnku, þegar við komumst upp af Flötunum.
We had no trouble getting down the slope, even if there was a lot more of snow, and the snow-drift denser.
We plan it so, that I am going to mount Jarpur and ride in front.
The boys are going to have the other horses follow me, and even both two of them ride Brúnka, when we get up from the Flatir.
(örð+ugur; nið’reftir = niður eftir; snjó-þungt; sam-felldur; jafn-vel; tví-menna; Brún-ka (brown/black))
Við erum viss um að hrossin verða heimfús. En þetta ætlar ekki að reynast svona auðvelt: Brúnka er svo dofin af kulda og kyrrstöðu að hún á erfitt með að hreyfa sig. En þótt hún sé lerkuð veit hún greinilega hvert ferðinni er heitið.
We are sure that the horses are happy to be going home to the farm.
But this turns out not to be so easy.
Brúnka is numb due to the cold and having been motionless for a long time, so that she has trouble moving (walking).
But even though she is benumbed, she obviously knows where we are going.
(heim-fús; auð-velt; kyrr-staða; greini+lega)
Öll eru hrossin illa haldin og svöng. Yngri hestarnir tveir eru heldur ekkert á því að láta reka sig upp á móti kulinu. Trippið mitt ætlar að taka á rás í öfuga átt. Já. Hann á að heita Snerrir. Það er einmitt nafnið á hann. Hvernig skyldi svo ganga að koma honum í hús þegar heim kemur?
All the horses are in a rather bad condition, and hungry.
The two younger ones, are definitely not letting us chase them against the wind, up from the valley.
My young horse is going to run in the opposite direction.
Yes, his name is going to be Snerrir. That is just the right name for him.
How will we succeed in getting him into the shed when we get home? (ekk-ert; öf+ugur; ein-mitt)
Snati geltir, strákarnir hóa, baða út örmum og klappa á lendar sér. Ég reyni að koma Jarpi af stað heimleiðis: -Jarpur minn, þú hefur oft sigrað þyngri þraut en þessa skafla. Þú veist að heima bíða þín heyin grænu þegar jarðbann er.
Snati barks, the boys shout and flip their arms into the air, and clap on their thighs.
I try to get Jarpur going - homewards.
-My good Jarpur, you have so often gotten through tougher hardship than these snow-heaps.
-You know that, on arriving home, you will have the green hay waiting for you there, as always when there is no grazing. (heim-leiðis; jarð-bann)
Hægt miðar okkur áfram.
Slowly we get going.
(á-fram)
Mér finnst Gýgjarhamrar ekki jafn ógnvekjandi núna á bakaleiðinni. Nú veit ég að skessan í Hamrinum hefur ekki tekið trippið mitt í nótt. Kannski hefur hún bara gætt hestanna fyrir okkur. Hver veit?
I don´t find the Gýgjar-Cliffs as threatening now on our way back home.
Now I know that the skessa (trolless) in the Cliff did not tak my young horse last night. Perhaps she has just taken care of our horses for us.
Who knows? (Gýgjar-hamrar; ógn-vekjandi; baka-leið)
Það er bjart af tungli og farið að frysta. Ef ekki væri snævi þakin jörð væri nú illa rokkið. Það marrar í snjónum og glitrar á steinana sem feykt hefur af. Hann er að frysta. Norðurljós bragandi um allan himin.
The moon lights up the white snow-covered ground
It is getting colder, we have frost.
If the earth would not be all white from the snow, there would be badly dark now.
The snow makes a cracking sound in every our step, and the stones, where snow has been blown off, are all glittering.
There will be even lower temperature than there is now.
The northern lights are dancing in all colors in the sky.
(norður-ljós)
Ég vona að ekki hvessi. Brátt gæti þá komið hér skarabylur, og ekki væri vænlegt að lenda í slíku hér á háöxlinni. Strengur er hér undir Hömrum í landnyrðingi. Ég finn ekki lengur fyrir tánum vegna kulda og reyni þó að hreyfa þær við og við. Það slær að mér. Ég var heit af göngunni meðan allt var ábrekkis og við teymdum. Eftir að ég er sest á bak fer kulið að bíta, enda í fangið.
I just hope that wind will not get stronger. Soon, then, the frozen snow would be blown into the air as little sharp-edged frozen pieces. It would not be good to come up against that here on the very top of the hill.
The northern winds are forceful here under the Cliffs when it blows. These Northern winds
I have not feeling for my toes because of the cold, but try to move them every now and then.
I can feel the cold more now: I was keeping warm while walking, as we were going up-slope, and we held the reins of the horses.
After I had mounted, the cold breeze starts to bite. We are going against the wind now. (skara-bylur; væn+legt; há-öxl; land-nyrð+ingur; á-brekkis;)
Þórður vill ekki þreyta hrossin og gengur því sjálfur þótt hann hafi sagt okkur Gumma að setjast á bak.
Ég spyr Þórð hvort hann vilji ekki skipta við mig nokkra stund.
Þórður does not want to tire the horses, and therefore he walks himself, even if he has told Gummi and me to sit on horseback.
I ask Þórður if he wouldn´t like to change roles with me for some time.
Hann svarar nokkuð mannalega að það sé nú svo stutt eftir, -- taki því ekki.
Hann vill áreiðanlega ekki láta annað um sig spyrjast en að hann hafi gert erfiðasta hluta verksins.
Hann er rjóður og másandi og andardrátturinn breytist í gufustrók, sem stendur út frá andlitinu á honum.
He answers, sounding as a bit showing off, that there is only a short way to go now. No need now. Almost home.
He, for sure, does not want to have anyone say that he has not done the most difficult part of the task.
His face is read, he breaths heavily, and the air he breaths out looks like a column of steam.
(manna+lega; á-reiðan+lega; andar-dráttur; gufu-strókur; and-lit)
er viss um að oft hefur verið litið upp í gil í dag frá
Ég
bænum. Pabbi er áreiðanlega glaður að sjá að ekkert hefur hent hrossin okkar í nótt. Það rýkur á bænum, og ég veit að nú er hlýtt í eldhúsinu. Skyldi amma vera að baka lummur?
I am sure that the people on the farm have every now and then looked towards the ravine.
Dad is, for sure, relieved to see that nothing bad has happened to our horses during the night.
We can see the smoke from the chimney of the farmhouse,
I know that now it is warm in the kitchen.
I wonder if grandmother is baking pan-cakes? (á-reiðan+lega; eld-hús)
Pabbi og Sigga litla eru úti við lambhús og eru fljót að koma auga á okkur þegar við komum niður gilið.
Dad and little Sigga are outside where the lambshed is, and they quickly spot us when we come down the ravine.
(lamb-hús)
Hvernig skyldi ganga að koma Snerri í hús? Stoltið yfir að við höfum komið hrossunum alla leið heim feykir burt allri þreytu. Og hve ég hlakka til að fá að fóðra trippið mitt og spekja það og gera það mannvant í vetur. Systkinin í Kvos gengu snemma til náða þetta kvöld. Vetrarveðrin héldu ekki vöku fyrir neinum núna.
The pride over our succeeding in getting the horses back home, blows away all tiredness.
Oh, how I am looking forward to feed my young horse this winter, and make him be at ease with me. (mann-vanur)
The siblings in Kvos went early to bed that evening. The winter-gales did not keep anyone awake now. (syst-kin; vetrar-veður)
How will Snerrir behave when we try to have him go inside the shed?
SÖGULOK - END OF STORY
HVAR VORU HROSSIN IN HRÍÐINNI ?
************************************
Guðrún Kristín Magnúsdóttir : saga um litlar hetjur hversdagsleikans
