The Story of Svadilfari the Stallion - Icelandic and English

Guðrún Kristín Magnúsdóttir

Saga Svaðilfara ......ótrúleg saga ..ég hugsa að þið trúið henni ekki

Saga Svaðilfara

undarleg saga ég hugsa að þú trúir henni ekki (undar+leg : queer, surprising)

Ég skal muna, þegar ég fæðist sem maður, að málleysingjar hafa tilfinningar eins og menn.

The Story of Svaðilfari the Stallion an unbelievable story - I do not expect you to believe it (svaðil-fari; . stóðhestur (stóð-hestur = stallion). or graddi (graður hestur) unbelievable : ótrúleg (ó-trú+leg) Note: (+) means suffix /viðskeyti

(við-skeyti),

-

and ( ) means compound word / samsett orð (sam-sett)

I shall remember, when I am born a man, that animals do have feelings like men. (mál-leys+ingi (the voice-less); til-finn+ing feeling)

Saga Svaðilfara

Söngur drengsins ómaði meðan hann lallaði á eftir beljunum með bandspotta í hendinni á gúmmískóm.

Hann sat löngum við lækinn uppi í fjalli og söng, og fitlaði við ryðgaða nagla og fallegar steinvölur í vasanum.

Síðan eru ár og dagar.

Drengurinn söng af hjartans lyst.

Hann söng hvar sem hann fór. Þetta var drengurinn Gumi á Svarrastöðum.

Hann kunni margar vísur. Hann skáldaði líka margar vísur, hann skáldaði líka mörg lög, og stundum komst hann við af eigin skáldskap, en það fékk enginn að sjá.

The boy´s singing could be heard where he, walked slowly behind the herd of cows, holding a little piece of string in his hand, wearing rubber-shoes. (band-spotti; gúmmí-skór) He often sat by the brook up in the mountain and sang fiddling with rusty nails and beautiful stone-pebbles in his pocket. (fal+legar stein-völur) But that was long ago.

(Since that was, there have passed away years and days.)

The boy sang from the bottom of his heart.

He was singing wherever he went.

This was the boy Gumi from (the farm) Svarrastaðir.

(Svarra-staðir; skáld-skapur) He knew many poems.

He also made poems, and he also made songs, many tunes.

Sometimes he got sentimental when composing his songs.

But no-one was ever allowed to see that. (komast við : become emotional)

-Þú hefur fallega rödd, sagði skógardísin.

Silfurtær barnsrödd hans, tær eins og flúðirnar í læknum, var hluti fegurðarinnar, og hann hlustaði á maðkaflugurnar í sólskininu, vindinn í birkinu, -- og söng.

Til dæmis söng hann um Tuma, sem fór á fætur við fyrsta hanagal, að sitja yfir ánum lengst inn'í Fagradal.

Lét hugann líða svo langt um dal' og fjöll, því kóngur vild' hann verða í voða stórri höll.

Og Snati hans var hirðfífl og hrútur ráðgjafinn, og Smalahóll var höllin, en hvar er drottningin?

(skógar-dís)

-You have a beautiful voice, said the fairy in the wood.

The little boy´s voice, pure as the brook-water, formed a part of the beauty.

He listened to the bluebottle-flies flying in the sunshine, and listened to the wind in the birchwood, -- and he sang. . (silfur-tær (literally silver-pure) barns-rödd; maðka-flugur; sól-skin) For example he sang about Tumi who got up when the first cockcrow was heard, to go to watch over the sheep in the valley Fagridalur.

Tumi let his mind wander so far so far over valleys and mountains because he was going to be a king in a huge palace.

And his (dog) Snati was (/played) the king´s clown, a ram was the king´s counsellor.

Sheep-Herd´s Hill was the palace, but: Where is the queen?? (referring to a known Icelandic children´s song: hana-gal; lengst inn´í = lengst inni í; Fagri-dalur (: Beautiful Valley); um dal´ og fjöll = um dali og fjöll vild´hann = vildi hann hirð-fífl; ráð-gjafi; Smala-hóll)

Það sem Gumi átti eftir að eiga, en vissi ekki þá, var frægðin, og ég, Svaðilfari, og drottningin, Vættur að nafni.

Drottning, þótt ekki væri af kóngafólki, drottning, vegna þess að hún var goðumlík vera, fáguð, góð, yndisleg.

Drottning vegna þess að hún elskaði Guma og Gumi elskaði hana.

Drottning vegna þess að hún elskaði mig og ég elskaði hana.

Ég? Ég fæddist á afrétti. Móálótt meri kastaði í maí, og ég saug kaplamjólk, eins og önnur folöld, á hrjóstrugum heiðum frelsis, kyrrðar, bjartra sumarnátta, vetrarhörku, víðáttu, og lærði strax sem trippi miskunnarlausa goggunarröð stóðsins.

What Gumi would own later, but didn´t know then, was fame, and I, Svaðilfari, and the queen.

Her name: Vættur.

A queen, even if she were not of a royal family, a queen, because she was a god-like being, refined and cultivated, kind-hearted, lovely.

A queen, because she loved Gumi and Gumi loved her.

A queen, because she loved me (Svaðilfari), and I loved her. (kónga-fólk; drottn+ing; goðum-lík; fág+uð; yndis+leg) I ? Who I am?

I was born in the highlands where horses are grazed / kept all year round.

A gray-fancy colored mare, having a dark stripe on her back gave birth to me in May and I sucked mare-milk, as all the other foals born in the barren wilderness of light summer-nights, harsh winters, endless vastness, and soon, as a young horse, I learned the merciless pecking order of the pack. (af-réttur; mó-ál+ótt; kapla-mjólk; hrjóstr+ugur; sumar-nætur; vetrar-hörkur; víð-átta; miskunnar-laus; goggunar-röð)

Þessi móálótta meri, móðir mín, bar ekki nafn. Ég kallaði hana Þoku.

Mér fannst það fallegt. Ég var undan blökkum stóðhelsti sem allir hlýddu: Frassa frá Svarrastöðum.

blakki graddinn Frassi Ég lét minn hlut hvergi fyrir þeim sem minna máttu sín.

Kannski hefði ég orðið föðurbetrungur hefði ég ekki verið taminn á fjórða vetri. Í norðlenskum kafaldsbyl afréttanna hnappaði stóðið sig, og lifði af. Þá stóðum við saman sem einn maður. Þétt saman.

Folöld og merar innst, sterkir gamlir jálkar yst.

The grey fancy-colored mare, my mother, did not have a name.

I called her Fog. I see it as a beautiful name.

My father was a black stallion, who everyone respected, Frassi from Svarrastaðir. (stóð-hestur /graddi) I knew my place in the pack.

Never gave in.

I never let the weaker ones win on me.

Perhaps, I would have become greater than my father, if I had not been tamed when I was three winters old. (kann-ski; föður-betr+ungur) During blizzards of the high-land prairies in the North the pack of horses stood together, close one to the other, and over-lived (/survived).

Then we all were as one.

We kept in the body-heat by standing tight together in a group.

In the middle of the group mares and foals, on the outskirts were strong, old, sturdy horses. (norð-len(d)skur; kaf-alds-bylur; af-réttir)

Hungrið svarf að, tíminn hætti að vera til.

Sem hluti af vetrarríkinu hímdum við á höm, hjörtun slógu hægt og fæturnir dofnuðu.

Norðurljós, stjörnur, máni hátt á himni skínandi, meðan börn kveiktu á jólakertum á bæjunum niðri í byggð og horfðu á hrannir og snjóskafla út um hrímaða glugga.

Við reyndum að krafsa þegar veðrum slotaði, en djúpt var á gulnaða frostkalda sinu hrjóstrugra mela og afdala.

Þegar loks sól hækkaði á lofti, Svartá beljaði fram mórauð í leysingum, tók ég sprett og fann að ég var svangur.

Vor.

Hunger became more and more bitter, time stood still.

As a part of the reign of winter, we stood there idle, turning our sturdy rear end towards the wind.

Our heart-beat was slow, and our legs went dumb.

Northern lights, stars, the moon shining high on the sky, while children lighted yule-candles on the farms where people lived.

The children looking out of frozen windows saw piles of snow and more snow everywhere. (vetrar-ríki; (höm - verb hama sig); norður-ljós; jóla-kerti; snjó-skaflar; frost-köld; hrjóstr+ugur; af-dalir) We tried to shovel away snow with our hoofs when weathers became less harsh, but the yellow frozen dead sap-less grass was deep under the snow on these barren gravel beds.

When, at last, the days started to grow longer (/the sun rose ever higher on the sky) Svartá (/Black River) rushed forth muddy as snow was thawing.

I started to run, run - and I realized that I was hungry.

Spring in the air!

(Svart-á, mó-rauð)

Hrossarétt er fyrir töffara sem drekka mikið, þurfa mikið að sýna sig, og vilja góða hesta.

-- Hestamenn, kvæðamenn, kvennamenn, sögðu þeim með gorti, -- og ofstopamenn við vín. Það eru sannir Skagfirðingar.

-tVennt er sem mig vantar mest og verð að fá mér bráðum, sungu þeir við raust, -graða konu og góðan hest og geta riðið báðum. ________________ Note: stuðlar og höfuðstafir (höfuð-stafur) the rules of poetry, metre in poetry, of a ferskeytla (fer-skeytla (4-line visa)): 1st line fyrsta lína V v occur 2nd line önnur lína starts on v 3rd line þriðja lína g g occur 4th line fjórða lína starst on g therefore tV in 1st line – should be Tvennt __________________ Gumi var ekki neinn beljaki, en hann reyndi að sýnast eins og hinir.

Gathering horses from the wilderness and drive them down to the farm-lands, is a job for tough guys who drink a lot, need to show-off, and want to own good horses. (hrossa-rétt) (We are) horse-guys, they bragged guys who make poetry, love women, - and are aggressive when drunk.

These are the true guys who live in Skagafjörður (hesta-maður; kvæða-maður; kvenna-maður; of-stopa-maður; Skag-firðingur (one from Skaga-fjörður (fjord in Northern Iceland).))

Two things I need the most and have to get soon, -- they sang (very loudly) a horny woman and a good horse, and be able to ride both two of them. ______________  (Icelandic complicated rules of poetry, metre) ____________--Gumi was not any toughie, but he tried to show off like the others. (bel-jaki)

Þeir náðu mér sjö saman í réttinni. Ég braust um á hæl og hnakka, prjónaði, jós.

Sparkaði af öllu afli þegar þeir hengu á mér allir.

Einn lá í valnum eftir mig. Þeir báru hann frá og reyndu að lífga hann við. Ég braut kró í reiði minni.

Ég var óstýrilátur foli.

Gumi nefndi mig Svaðilfara. Ég hef ekki kafnað undir nafni.

Þótt Gumi hafi farið í mútur, var rödd hann enn falleg.

Hann hlaut að verða kynþroska eins og aðrir. Þegar maður hættir að vera folald og verður graður, opnast veldi af sjálfstrausti og óvissu í senn. Öryggið að vera aðeins sonur móður sinnar, hverfur manni.

They were seven of them in the round-up fence who tried to grab me.

I used all my force, to break lose, bucked, pranced.

Kicked with all my force, when they hung on me, all of them.

One of them hit the mud. I seriously injured him.

They carried him away, and tried to revive him.

I broke a fence in my fury.

I was a wild young horse. (ó-stýri+látur) Gumi gave me the name Svaðilfari.

I have, with pride, deserved that name. (svaðil-fari) In spite of the chang of his voice when he became a teenager, he still sang beautifully.

He, of course, grew up like everyone else. (verða kyn-þroska : become sexually mature) When one is no longer a little foal and becomes horny, a new realm of self-reliance and uncertainty opens up - both two at the same time.

The security of being just one´s mother´s son is not there any more. (sjálfs-traust; ó-vissa; ör-yggi; að-eins)

Stoltið yfir að standa nú á eigin fótum getur byrgt manni sýn á þá ábyrgð sem maður axlar við að vera orðinn fullgilt karldýr.

Manndómurinn.

Gumi var hættur að syngja vísur eins og: „hann Tumi fer á fætur...“, en hann söng í stóðrétt (við sitt undurfagra lag): _______________ Note the difference: „Icelandic” quotations marks and “English”.… gæsalappir (gæsa-lappir (literally: goose-legs)) _________________ En hann söng í stóðrétt (við sitt undurfagra lag): Ég vaknaði fyrir viku síðan, er vetrarnóttin ríkti hljóð, og sá þá standa Blakk minn brúna í bleikri þorramánans glóð.

Svo reisti hann allt í einu höfuð með opinn flipann og hneggjaði hátt og tók síðan stökk með strok í augum og stefndi heim -- í norðurátt.

Sú leið er erfið, gamli garpur, þú getur ei sigrað þau reginfjöll,

The pride of now being self-reliant can hide from us the responsibility taken by having become a fully-fledged male.

Manhood. (á-byrgð; full-gildur; karl-dýr; mann-dómur; Gumi no longer sang poems like: “Tumi gets up (when the first cockcrow..)”

But Gumi sang here where horses were gathered (stóð-rétt; undur-fagurt) (this poem having a mesmerizingly beautiful tune to go with it):

I woke up a week ago when the silent winter-night reigned and saw the standing my brown Blakkur in the pink embers of the moon in (month) þorri.

Then he, all of a sudden, raised his head his mouth open, and he neighed out loud.

Then galloped - flight in his eyes, and headed homewards - North.

That road is a difficult one, old hero, thou canst not conquer those huge mountains. vetrar-nótt; þorra-máni; norður-átt) regin-fjöll;

þó stælt sé þín bringa og fætur fimir, þín frægðarsaga er nú öll. Á grýttum mel þar sem geisar stormur með grimmdarfrost og hríðarkóf, ég sé hvar þú liggur, klárinn karski, með klakaðar nasir og sprunginn hóf. Þú skildir mig einan eftir, Blakkur, því enginn vinur nú dvelst mér hjá, og enginn hlustar á elliraus mitt um æskustöðvarnar norðurfrá.

En í mínu brjósti býr eirðarleysi, eykur og magnar sína glóð.

Mitt úlfgráa höfuð hátt ég reisi og held í norður -- í þína slóð. (höf.ljóðs/author of poem:Jónas Árnason) Ægifagurt og tilfinningarikt er lagið við þessar vísur. Ég legg til að þið hafið uppá því.

The tune for these poem-vísur (stansas) is emotional and soulful. I suggest you find it, and listen to it.

Sumir urðu klökkir, sumir misstu tár niður kinn.

Gerði það vínið, eða þráðu þeir enn að hafa fæðst hestar?

Gumi söng einn þessar vísur. Aðrir hlustuðu.

-Hann hefur fallega rödd, sögðu menn.

Ever if thy chest is strong, thy legs apt, now, thy story of fame has come to an end. (frægðar-saga) On a stoney gravel-bed, where the gale rushes forth, along with fierce hoar-frost and blind blizzard, grimmdar-frost; hríðar-kóf) I can see where thou layest, my determined horse, thy nostrils frozen, and thy hoof cracked.

Thou hast abandoned me, Blakkur, (left me behind, alone) so now no friend is staying with me.

And no-one listens to my old-man´s blather about my home of birth, there in the North.

But in my heart there is restlessness, that grows stronger, and make bigger its embers.

My wolf-gray head I raise up high and head North - following thy path. (eirðar-leysi; úlf-grátt; elli-raus; æsku-stöðvar; norður-frá) ægi-fagurt; til-finn+inga-ríkt; hafa upp á) Some became sentimental, some got tears in their eyes, tears dropping down cheeks.

Was is the liquor, or did they still long for having been born as horses?

Gumi sang these vísur alone. Others simply listened.

-He has a beautiful voice, men said.

Ég hneggjaði þegar Þoka fylgdi stóðinu aftur til fjallanna. Ég þandi nasir, hlustaði sperrtum eyrum* á svar hennar, augu mín myrk. Mamma. mamma. Ég stóð á hljóðunum lengi lengi.

Klakaklárar víðáttunnar, sem ekkert eiga nema frelsið, þutu með þandar bringur, hringaða makka, framgripið meira en nokkru sinni, aftur upp á afrétt.

Kviðsítt fax vambþaninna stóðmera, sem fæstar báru nokkurt nafn, sveiflaðist eins og hár sjálfrar Freyju.

* (sperrtum eyrum is instrumental case /tækisfall (tækis-fall) of sperrt eyru)

I neighed when Þoka (Fog) followed the pack of horses back to the mountains.

I blew up my nostrils, I stiffened my ears to better be able to hear her answer; my eyes grew dark.

Mamma, mamma.

I kept on neighing for a long long time.

Horses of the frost, horses of the wilderness, who own nothing other than their freedom, rushed forth, their chest filled with air, their necks curved the long strides longer than ever before, heading again for the grazing highlands, (the mountainous wilderness.) (klaka-klár; víð-átta; fram-grip; af-réttur) The manes of the mares in the pack of horses were so long as to reach all the way to their big, swollen bellies.

Most of them had no names.

Their manes swung and flung resembling the hair of Freyja herself. (kvið-síður; vamb-þanin/ vamb-þandar; stóð-merar) (Freyja goddess)

Glóðafeykir glotti í logarauðri nætursól úr norðri. Ég hengdi haus.

Ungur stinnur foli sviptur frelsi. Þoku sá ég aldrei aftur.

En, ég hafði Guma og Gumi hafði mig.

Við runnum saman í eina veru. Hestur og maður.

Vinir. Ég heyrði þrá hans ósagða, ég heyrði tilfinningar hans leyndar. Hann mínar. Ungur maður og ungur hestur.

Graður hestur. Óaðskiljanlegir. Gagnkvæm virðing. Ekki húsbóndi og þjónn. Jafningjar.

Afinn á Svarrastöðum dó. Faðir Guma var löngu tekinn við búinu. Þetta breytti aðeins því að öll systkinin áttu nú jörðina. Faðir Guma bjó eftir sem áður.

Glóðafeykir (the mountain) as if grinned when the night sun from north shone on him, rendering him flame-red.

My head was drooping down.

A young sturdy horse deprived of his freedom.

I never saw Þoka again.

(Glóða-feykir; loga-rauð; nætur-sól) Glóðafeykir is a mountain in Skagafjörður But, I had Gumi and Gumi had me.

We melted into one and the same being.

A horse and a man. Friends.

I heard his un-uttered desires, I heard his hidden feelings. He felt mine.

A young man and a young horse.

A stallion.

Inseparable. Mutual reverence.

Not a master and a servant. Equals. (ó-sagt; til-finningar; ó-að-skiljan+legir; gagn-kvæm; virð+ing; hús-bóndi; jafn+ingjar) The grandfather on the farm Svarrastaðir died.

Gumi’s father had, long ago, taken over as the farmer.

This only brought about the change, that now all the siblings owned the farm.

Gumi’s father, as before, worked as a farmer here. (á Svarra-stöðum dative case; staðir plural)

Kona af Króknum heyrði Guma syngja við jarðarför afa. Hún sagði: -Þú hefur fallega rödd.

Hvers vegna lærirðu ekki að syngja? Ég skal hjálpa þér ef þú hefur ekki efni á námi. En mér skilst að drjúgur sé folatollurinn af honum Svaðilfara þínum. Skrýtið, að enginn af öllum þessum erfingjum afa þíns og ömmu skuli vilja búa. Pabbi þinn sá eini af systkinunum, þú sá eini af öllum þessu sæg af barnabörnum, sem tollir í sveitasælunni.

Gumi fór suðrí lönd að læra að syngja. En hann kom heim aftur til mín, Svaðilfara frá Svarrastöðum, hins karska graðfola. Ég var stolt hans.

Hann kom ekki einn. Vættur kom líka.

Suðrí löndum í tvö ár gerðist margt og það gerðist hratt. Tækni, ögun, draumar sem rættust, vonbrigði, sigrar, og það varð að standa sig, gefast ekki upp, æfa, aga, sigrast á mótlæti.

Sviti, skalar, æfingar, konsertar, -- Gumi hafði fallega rödd. – (Krókurinn = the town Sauðárkrókur (Sauð-árkrókur) in Skagafjörður (skaga-fjörður); jarðar-för; fal-leg; lærirðu = lærir þú; fola-tollur; skrýtið=skrítið; erf+ingi; syst-kyn; barna-börn; sveita-sæla; suðrí = suður í; grað-foli; von-brigði, mót-læti; æf+ing)

A woman from Krókurinn heard Gumi when he sang at the funeral of grandfather.

She said: -You have a beautiful voice.

Why do you not start learning to become a professional singer?

I shall help you, if you cannot afford the learning.

Weird, that none of all these many heirs of your grandparents wants to live on the farm.

Your father the only one of the siblings, you the only one of so many grand-children who still wants to live in the country-side.

Gumi went abroad to the lands in the South to learn to sing.But he returned to me, Svaðilfari from Svarrastaðir, the stubborn stallion.

I was his pride.

But on returning he didn´t come alone: Vættur came along with him.

In the southern lands, during these two years, many things happened, and happened fast.

Technique, self-discipline, dreams coming true, disappointments, victories, do well, put up a good show, not ever give up, rehearch/practise, discipline, schooling, overcoming all difficulties.

Sweat, notes, rehearsals, performances, -- Gumi had a beautiful voice. --

Sumir kennarar vita hvernig á að syngja og þannig skal það gert. Skólun, þjálfun, tækni; vinna, vinna, vinna. Taka á honum stóra sínum, svitna, gera eins og kennarinn sagði, æfa, æfa, æfa.

Hér heima leið tíminn á sínum venjulega hraða.

Lóan kom og lóan fór.

Haustregn á bárujárnsþaki, þegar öllu heyi hefur verið náð inn, er loforð forsjónarinnar um líf.

Suðrí löndum rigndi á götusteina á veturna.

Karlar og konur þustu um götur.

Enginn virtist þekkja annan. Hver var með sínar hugsanir í sjálfum sér. Þar var Gumi einn. Einn af ótal mörgum sem stikuðu um steinlagðar stéttar, en ekki einn af þeim.

Some teachers know how one should sing and that is the way it should be done.

Schooling, exercise, technique; work, work work.

Make effort, sweat, do as the teacher said, practice, practice, practice. (taka á stóra sínum : exert with force) Here, where is our home, time dragged on in its usual speed.

The migrating bird golden plover showed up in spring, and left in the autumn.

Autumn-rain on the tin-roof (of the barn), when all hay had been collected, was the promise from Providence of life to be. (venju+legur; haust-regn; báru-járns-þak; lof-orð; for-sjónin) In the lands in the south, it rained during winter on road-stones.

Men and women rushed in the streets.

Nobody seemed to know anyone.

Each one had his own thoughts all by himself.

There, Gumi was alone. One of countlessly many who trod the stone-laid pavements, but not one of them. (suðrí=suður í; götu-steinar; ó-tal; stein-lagt)

Í sendiráðinu var jólaboð fyrir Íslendingana. Þar hitti Gumi drottninguna sína: Vætti. -Drottninguna okkar.

Hún talaði mörg tungumál. Hún hafði komið til Íslands í sumarfrí. Foreldrar hennar þekktu enn sína jafnaldra á Íslandi: Foreldrar hennar sögðu alltaf „heim til Íslands“.

En Vættur var alltaf gestur „heima“ á Íslandi.

Hennar vinir voru suðrí löndum. Hún hafði verið kynnt fyrir frændum og frænkum á Fróni.

Heima á Íslandi kallaði hún sig Vætti Hjörsdóttur.

Suðrí löndum var hún kölluð Vetti Thorisson.

In the embassy there was a yule-party for the Icelanders.

There, Gumi met his queen: Vætti. -- Our queen. (sendi-ráð; jóla-boð; Ís-lend+ingar) She was a polyglot (spoke many languages).

She had been in Iceland for summer-holiday.

Her parents still knew their peer group in Iceland.

Her parents always said: “going home” for going to Iceland.

But Vættur always was just a guest “home” in Iceland.

Her friends were in the lands in the south.

She had been introduced to uncles, aunts, cousins on Frón.

Here home in Iceland she preferred to be called Vættur Hjörsdóttir.

In the lands in the south she was Vetti Thorisson. (tungu-mál; Ís-land; sumar-frí; for-eldrar; jafn-aldrar; allt-af; suðrí=suður í; Frón is a nick-name for Iceland; Hjörs-dóttir*; Thoris-son/ Þóris-son (her father´s father Þórir) ______ *Note: usually no family names in Iceland; Neiter do women change their name on marrying. ________

Ég var á beit útí nýrækt, þegar hún, hin goðumlíka vera, fáguð og fögur, sté út úr bílnum með Guma.

Gumi vinur minn, loksins, stóð þarna á hlaðinu.

Kominn heim.

Gyðjan honum við hlið. Og hann kyssti heimafólk.

Hún var kynnt fyrir öllum. Ég sperrti eyrun, hætti að tyggja, hlustaði á þessa rödd sem ég þekkti, hneggjaði á vin minn með fullan munninn af grængresi. Og það freyddi. Ég brokkaði af stað. Fór á stökk og skvetti. Skvetti af eintómri ánægju.

Hann fagnaði mér með tárum: -Svaðilfari ! Svaðilfari ! Mikið ertu fallegur.

Vættur, þetta er hesturinn minn, Svaðilfari.

Hún hrökk við þegar ég frýsaði. En hló svo.

I was grazing in the newly cultivated piece of land when she, the divine (/god-like) being, refined and beautiful, came out of the car along with Gumi.

My friend Gumi at last, stood there in the farm-yard.

He had returned home.

The goddess by his side.

And he kissed the farm-people.

She was introduced to them. (úti í; ný-rækt; goðum-lík; fág+aður; sté = steig (verb stíga); heima-fólk) I raised my ears, stopped chewing (to hear more clearly), listened to this voice that I knew, neighed to my friend, my mouth full of fresh green grass.

My mouth was foaming as I chewed the grass.

I trotted towards him. I galloped and jumped.

Kicked up my rear-end due to sheer delight. (græn-gresi; ein-tóm á-nægja) He greeted me with tears in his eyes: -Svaðilfari ! Svaðilfari ! How beautiful you are.

Vættur, this is my horse, Svalifari.

She was a bit startled when I whinnied. But then she laughed.

Hún var vön að taka í hendur fólks af háum stigum, tignum ættum, í hendur kóngum og drottningum, í fínum veislum. Nú heilsaði hún hesti með stinna bringu, eld í augum; hesti, titrandi af fögnuði yfir að heimta vin sinn heim.

Hvít hönd hennar snerti flipann. Rakur tíður andardrátturinn úr nösum mér eftir sprettinn sendi heitan straum í hverja taug hennar, og roði færðist í kinnar henni.

Hún horfði sem bergnumin í augu mér. Ég hringaði makkann og drúpti höfði í lotningu.

Gumi klappaði mér á makkann, klóraði mér undir ennistoppnum, strauk mér yfir bakið, á lendarnar, á bringuna og ég óhreinkaði fína jakkann hans, sem hann fékk suðrí löndum, þegar ég rak í hann grasfreydda snoppuna sem fagnaðarhót.

She was used to shaking hands with high-society people, noble people, royalty, kings and queens, in top-class banquets.

Now she greeted a strong-chested horse, with fiery eyes. a horse trembling from sheer joy over having his friend returning home.

Her pale hand touched my nose.

The humid fast breathing out of my nostrils due to my running sent a hot tide or current into every her nerve.

Her cheeks blushed a bit.

She looked me into the eyes, mesmerized.

I curved my neck, lowered my head, in veneration. (andar-dráttur; berg-numin) Gumi patted my mane, gave me a gentle scratch on the forehead (under my mane) stroked my back, my legs, my chest, and I soiled his fine jacket, the one he got in the lands in the south, when I gave him a gentle hit by my grass-frothing snout as a token of my profound joy. (ennis-toppur; ó-hreinka; gras-freydd; fagn+aðar-hót)

Vættur Hjörsdóttir strauk ofurljúft á nefið á mér með þremur grönnum fingrum.

Faxið og ennistoppurinn fuku til og hár hennar um leið, því þurr hlý landáttin var að rífa sig upp.

Þau gengu inn í bæ og fólkið talaði mikið. Ég stóð þarna á hlaðinu, vinur minn kominn heim, og með honum dísin fagra, komin til að vera.

Vera heima á Íslandi.

Vera hjá honum og mér.

Hamingja hríslaðist um stælta vöðva.

Faxið feyktist til, augun tindruðu. Ég krafsaði. Ég krafsaði af eintómri ánægju. Ég hneggjaði af eintómri ánægju.

Drottningin.

Vættur Hjörsdóttir gave my nose a gentle stroke with three slender fingers. (ofur-ljúft) My mane and her hair were, at the same time caught by the dry warm wind from south (/coming from the highlands).

The gentle wind was growing a bit stronger. (ennis-toppur; land-átt) They went into the house, and people talked a lot.

I stood there in the farm-yard, my friend was home again.

Together with him the beautiful dís (/nymph/goddess) who had come to stay.

Stay here at home in Iceland.

Stay with him and with me.

Bliss filled every my strong muscle.

My mane was caught by the wind, my eyes sparkled.

I scraped the earth with my front-leg hoof from sheer joy.

I neighed from sheer joy.

The queen. (ham+ingja; ein-tóm á-nægja)

Lóan fór og lóan kom. Hún fór suðrí lönd, þar sem sportveiðimenn skjóta lóur. Hún kom aftur því vorið er ein hinna römmustu tauga sem draga föðurtúna til.

Á haustin rigndi á hlöðuþök úr bárujárni.

Gumi og Vættur eignuðust óskabörn. Dreng og stúlku.

Gumi hélt tónleika.

Hann söng fyrir sunnan. Hann söng á Króknum.

-Mikið hefur maðurinn fallega rödd.

--Note that menn refers of both genders of man in Icelandic (/mankind).— The golden plover migrated to southern lands in autumn every year, and returned to Iceland in spring.

The golden plover flew over the huge ocean to the southern lands, where hobby-hunters shoot birds.

The golden plover always returned, because spring is one of the strongest bonds that draws everyone to his home of birth. (sport-veiði-menn; föður-tún) In autumn it rained on barn-roofs made of iron. (hlöðu-þök; báru-járn) Gumi and Vættur had two children, a boy and a girl.

Gumi gave concerts.

He went to the souithern part of Iceland, the capital Reykjavík.

He partook in concerts on Krókurinn-town.

-How beautiful a voice this man has !! (óska-börn; tón-leikar)

Æfingar, tónleikaferðir, sýningar fyrir sunnan.

Oft fór Vættur með honum. Hann átti vini og hún kynntist þeim.

Hann átti samstarfsfólk. Hún var kynnt fyrir því.

Það þurfti líka að segja henni söguna af Loka sem fór í merarlíki, og þursinum sem átti Svaðilfara. Og það þurfti að segja henni af Sleipni, sem hvert skólabarn á Íslandi þekkir.

Hún kom úr annarri menningu.

Hún var útlendingur þar. Hún var útlendingur hér.

Glóðafeykir glotti í fölri vetrarbirtu úr suðri.

Hann verður aldrei foli sviptur frelsi fjallana. Hann verður aldrei ung kona sem er útlendingur alls staðar. Hann er örlöglaus og skilur ekki þrá manna og málleysingja eftir fótfestu.

Rehearsals, touring, performances in Reykjavík.

Often, Vættur went along with him.

He had friends who she learned to know.

He had co-workers.

She was introduced to them. (æf+ing; tón-leika-ferð; sýn+ing; sam-starfs-fólk) Vættur had to be told the story of Loki who changed into a mare, and about the þurs who owned Svaðilfari.

She had to be told about Sleipnir, whom every school-kid in Iceland knows.

She came from another culture.

She was a foreigner there.

She was a foreigner here. (merar-líki, skóla-barn; menn+ing; út-lend+ingur) Mt. Glóðafeykir grinned in the pale light of the short winter-days coming from the southern sky.

The mountain will never be a young horse deprived of the freedom of the wilderness.

The mountain will never be a young woman who is a foreigner everywhere.

The mountain is fate-less, and does not understand the longing for foothold (/and security) which men and animals always need.

(Glóða-feykir; vetrar-birta; aldr-ei; ör-lög-laus; mál-leys+ingjar; fót-festa)

Ef til vill skiljum við það ekki sjálf.

Ef til vill kom Vættur til mín, og strauk makka minn og höfuð, þegar hún þurfti að gráta.

Ef til vill hlakkaði ég til þegar Gumi fór suður, því þá kom hún til mín, og lagði höndina undir faxið. Þar er heitt.

Ef til vill var hún svipt einhverju sem hún átti í bernsku sinni. Þótt mér væru langar vetrarnætur í blóð bornar, þar sem eina birtan var mjöllin köld, var henni veturinn ef til vill regn á upplýstum strætum, veislur og mannfagnaðir, koparrauðir laufskógar eða umferðarniður stórborga á hraðbrautum sem sveigjast milli ævafornra skrautlegra kirkna og konungshalla, sigurboga með veðruðum styttum og dýrindis upplýstra gosbrunna

Perhaps we do not understand this ourseleves.

Perhaps Vættur came to me, caressed my mane and my head, when she needed to cry.

Perhaps I looked forward to that Gumi went to Reykjavík, because then she came to me, put her hand on my forehead under my mane.

It is warm there.

Perhaps she was deprived of something that she had when she was a child.

Even if the long winter-nights were a part of my world, where the only light is the cold white snow, her winter might be rain on lit-up streets, banquets and celebrations, copper-red woods in autumn, or the noise of traffic in cities on express-motorways curving, passing by ancient, decorated churches and palaces, arches de triomphe decorated with eroded statues and magnificent lit-up fountains. (ein-hverju (dativ of eitthvað); vetrar-nætur; upp-lýst; mann-fagn+aður; kopar-rauður lauf-skógur; um-ferðar-niður; stór-borgir; hrað-brautir; æva-forn; skraut+legar; konungs-hallir; sigur-bogi; dýr+indis; gos-brunnur)

Ef til vill var ég henni sú orðlausa huggun sem móðirin ein getur veitt. Ef til vill var hún ein hér, svo undarlega alein, meðal framandi fólks. Ég fann huga hennar. Við runnum saman í eitt.

Kona og hestur. Gagnkvæm virðing. Ást.

Ef til vill var hún mér það sem nafnlaus móðir mín var mér. Manndómurinn er dýrkeyptur.

Móðurmissirinn, frelsismissirinn. Horfin bernskan. Þráin.

Römm er sú taug.

-Svaðilfari, hvíslaði hún. -Mjúki, heiti Svaðilfari.

Svo lét hún höfuð sitt falla á faxið mitt.

Perhaps I was for her the silent solace that only a mother can give.

Perhaps she was alone here, so strangely alone among strangers.

I felt her thoughts. We melted into one.

A woman and a horse. Mutual admiration. Love. (orð-laus; undar+lega al-ein; gagn-kvæm virð+ing) Perhaps she was for me what my mother, who had no name, was for me.

Manhood is not cheaply gotten.

Losing a mother, losing freedom.

No carefree infancy any more.

Longings and desires.

Some old bonds can be strong. (nafn-laus; mann-dómur; dýr-keypt; móður-missir, frelsis-missir) -Svaðilfari, she whispered. -My soft and warm Svaðilfari.

Then she let her head fall onto my mane.

Pabbi hans Guma dó.

Gumi söng við jarðarför hans. Hann söng fallega.

Systkinin vildu skipta.

Enginn vildi búa. Það logaði allt í illdeilum og málaferlum. Það voru seldar sumarbústaðalóðir. Fólk með útvarp, strákar með fótbolta, flöskur, dollur, sígarettustubbar, útigrill.

Lóan átti í vök að verjast.

Söngur fuglanna var yfirgnæfður af hávaðamengun menningarinnar.

Gumi´s father died.

Gumi sang at his funeral. He sang beautifully.

The siblins (/the heirs) wanted to split up the farm and have their shares, each one of them.

None of them wanted to live there, the less to be farners.

They disagreed, and fought on everything, took the case to court.

Land under summer-cottages was sold.

That meant people coming, and they had their noisy radios, boys played soccer games.

There were emply bottles all over, and tins, out-burned cigarette filters.

Smell of grilled food on barbecues. (jarðar-för; fal-lega; ill-deilur; mála-ferli; sumar-bú-staða-lóðir; út-varp; fót-bolti; sígar+ettu-stubbar; úti-grill) (Because of all this trespassing), the golden plover was loosing its habitat. (að eiga í vök að verjast) The birds’ singing could not be heard because of the “noise-pollution” caused by civilization. (yfir-gnæfa; há-vaða-mengun; menn+ing)

Heyið komst í hlöðu.

Regnið kom.

Köld hafáttin með hraglanda. Það hefði þurft að mála bárujárnsþökin í sumar. Það komst ekki í verk.

Líka komu fallegir dagar gullins lyngs og svartra berja, þegar gránað hafði í svörðinn en tók upp við septembersólbráð.

Gumi reið upp að læk. Ég var vanur að hlaupa með hann upp að þessum læk nærri því daglega. En síðan voru ár. Síðan voru ár og dagar.

Hann hafði ekki oft tíma til að skreppa á bak núorðið.

The hay got into the barn.

Rain came.

The cold wind from north, from the open ocean, started to blow - along with snow.

It, actually, would have been necessary to paint all the iron-roofs.

Should have been done last summer.

There never was any time for that. (haf-átt: wind from sea (as opposed to landátt); báru-járns-þök) We also got beautiful days with golden heather, and black berries, when the soil had gotten a thin layer of snow on it which thawed away in the scarce sunshine in September. (september-sól-bráð) Gumi took a ride up to the little brook.

I used to take him to this brook almost daily.

But since that was, years have passed by.

(Years and days since that was.)

Now, he had little time to take a ride with me. (dag+lega; nú orðið)

Haustvindurinn bærði sinu og þyrlaði þurri mold.

Hemað eftir næturfrost.

Jörðin hörð. Flugurnar voru sofnaðar svefninum langa, sumarbústaðafólkið farið í hitaveituna, lóan flokkaði sig, fjarlægðist sumarból, hvarf til heitari landa, þar sem hann lærði að syngja og þar sem hún deyr.

Gumi stóð við lækinn, hélt í tauminn. Silfurtær barnsrödd hljómaði ekki lengur við lækjarnið.

Síðan það var voru ár.

Skógardísin sagði fyrir löngu: -Þú hefur fallega rödd.

The autumn-wind stirred the yellow, dead grass-straws.

Earth was frozen, as there was frost during the night. The black soil was hard and frozen.

The flies had gone to their winter-sleep, the people that owned the summer-huts had moved back to town where heating is better.

The golden plover rehearshed for the long long flight to the lands in the south.

The golden plover flew away from its summerhabitat, went to the warmer lands in the south, where Gumi learned to sing, and the golden plover dies (/is shot). (haust-vindur; nætur-frost; sumar-bú-staða-fólk; hita-veita; fjar-lægjast sumar-ból) Gumi stood by the brook, he held the reins.

Silvery-pure child´s voice was not to be heard any more by the rattle of water of the brook.

Since that was, years had passed.

Long ago, the fairy in the wood said: -You have a beautiful voice. (silfur-tær; barns-rödd; lækjar-niður)

Ég greip ekki niður. Eitthvað óhugnanlegt og þrúgandi lá í loftinu. Ég vissi hvað hann var að hugsa: -Ég verð að láta vana þig, Svaðilfari.

Við verðum áfram vinir. Það er einmanalegt að vera graddi. Þú þarft ekki að vera lokaður inni í girðingu lengur. Þú þarft ekki að vera lokaður inni í fjósi.

Hver ætlar svo að taka við búinu? Hver ætlar að gera allt sem gera þarf? Ég heyrði hugsanir hans. Hann hafði ekki lengur tíma til að eiga stóðhest. Ég yrði í hagabeit með hestunum úti á Engjamel, þar sem heyi er fleygt í þá þegar jarðbannið er.

Geltur.

Flipinn varð stífur. Eyrun sperrtust aftur á við.

Nasirnar þöndust.

I did not feel like eating some grass there.

Something overwhelming lay in the air.

I knew what he was thinking: -I have to have you castrated, Svaðilfari.

We will still be friends.

It is lone-some to be a stallion. From now on, you need not be locked up in a fence.

Not locked up in the cow-shed. (eitt-hvað; ó-hugnan+legt; ein-mana+legt) Who is going to be a farmer there at Svarrastaðir?

Who will be doing all the things that have do be done?

I could hear his thoughts.

He did not, any longer, have the time to keep a stallion.

I would be kept grazing along with the horses on Engjamelur.

There, hay is given to the horses when snow covers the earth, and no grazing is possible.

I would be gelded. (haga-beit; Engja-melur; jarð-bann) My lips became stiff.

My ears pointed backwards.

My nostrils widened .

Hugarvíl þaut um hverja taug mína. Ég yrði fjarri Vætti. Hún kæmi ekki á kvöldin til að leggja hvíta hönd undir faxið þar sem hlýjan er.

Hún og drengurinn og telpan kæmu ekki vappandi út í graddagirðingu með afgang af rúgbrauði.

Drottningin mín.

Ég yrði úti á Engjamel. Þangað færi hún ekki að leita mín. Ég fann að Gumi hafði tekið ákvörðun. Svipur hans var fjarrænn er hann lagði tauminn yfir höfuð mitt.

Hann klappaði mér á bringuna, tók eftir reiði minni, en horfði í norður þar sem ískalt dimmt hafið var svo óendanlega óhagganlegt. Eyjarnar risu myrkar úr dimmum sæ.

A wave of deep sorrow rushed through every my nerve.

I would be far away from Vættur.

She would not come in the evening to put her white hand on my forhead, under the mane, where there is warmth.

She, and the boy and the girl would not walk to the stallion-fence, carrying left-overs of rye-bread.

My queen. (hugar-víl; gradda-girðing; af-gangur; rúg-brauð) I would be kept in Engjamelur.

She would not go there to look for me.

I realized that Gumi had made a decision.

His expression seemed remote when he laid the reins over my head.

He patted my chest, he saw my ire.

But he looked to the north, where the ice-cold, dark ocean was, so endlessly unswerving.

The dim-colored islands rose up from the dark sea. (á-kvörð+un; fjar-rænn; ís-kalt; ó-endan+lega ó-haggan+legt)

Hann sté í ístaðið og sveiflaði sér á bak.

Reiði mín magnaðist. Manndómi var ógnað.

Vinur særði vin.

Og svo, það sem enginn skildi og enginn vissi: Drottningin mín yrði ein án mín. Alein. Einmana. Þá gerðist það sem fær samvisku mína til að loga: ég tók sprett niður brekkur og klappir, ég fann hvern vöðva stífna, ég spyrnti í grjótið svo gneistaði.

Hugarangur vinar míns hafði ef til vill gott af þeysireið. En ég var ekki að gleðja hann. Ég hljóp ekki af heimfýsi. Ég hljóp í reiði. Hefndin blossaði og logaði.

Vinur hafði sært vin. Brugðist trausti. Ég hljóp hraðar og hraðar, hraðar og hraðar, yfir lyng og börð, urð og klappir, niður snarbrattar brekkur. Augun loguðu svo ég sá aðeins sorta.

Hraðar. Hraðar.

Ganaði.

Gumi put his foot into the stirrup and mounted.

My fury got more and more fierce.

My manhood was threathened.

A friend hurt his friend.

And then - what no-one understood, no-one knew: My queen would be lonesome without me.

Alone, and lonely. (í-stað; mann-dómur; al-ein; ein-mana; sam-viska) What happened next was what keeps my conscience burning in flames: I ran down-slope, over bare rocks, I found every my muscle getting hard.

I ran on the gravel so fiercely that it was as if ignited in every my step.

My friend’s anguish, most likely, benefitted from some furious ride.

But I was not making him happy.

I did not run as if I were looking forward to come home. I ran in ire.

Revenge flaired up and was as if on fire.

A friend had hurt a friend. Betrayed trust.

I ran faster, and faster, faster and faster, over heather and hillocks, gravel and rocks.

Down steep slopes.

My eyes were on fire, so I only saw darkness.

Faster, faster.

I galloped wildly. I was out of control. (hugar-angur; þeysi-reið; heim-fýsi (heim-fús), snar-brattar; að-eins)

Á stórgrýttri melbungu skvetti ég.

Fallið var hrikalegt. Lengi lá ég án þess að mér tækist að rísa á fætur. Ég var illa til reika. Ég leitað að vini mínum.

Vininum sem ætlaði að svíkja mig.

Hann lá hreyfingarlaus. Ég ýtti við honum með snoppunni. Ég stóð yfir honum drykklanga stund. Hann andaði með opinn munninn, en augun voru hálfopin, sljó.

Kviður minn var stinnur, mæðin þandi mig og kvaldi, ég gat ekki kyrr verið.

Gekk í hringi kringum vin minn, Guma, sem lá í grjótinu, augun hálfopin, sljó, munnurinn opinn, andadrátturinn óhugnanlega hryglandi.

On a barren hillock, with big stones on it, I kicked up my bottom. (stór-grýtt mel-bunga) The fall was terrible.

For some time I lay there, without being able to get back on my feet.

I was in a terrible condition.

I looked for my friend.

The friend that was going to betray me. (hrika+legt) He lay there, motionless.

I tried to push him gently with my snout.

I stood there for some time. He was breathing, his mouth open, his eyes half-open, dull. (hreyfingar-laus; drykk-löng; hálf-opin) My abdomen-mucles were stiff, I was out of breath, I was swelling, and it hurt. I could not stay still.

I walked in circles around my friend, Gumi, who lay there in the coarse gravel, his eyes half-closed, dull, his mouth open.

His breathing was horrible to listen to. (andar-dráttur; ó-hugnan+lega)

Ég, stóðhesturinn Svaðilfari, haltraði heim á bæ, með snúinn hnakk og slitið beisli. Löðrandi í svitastorku um allan stælta skrokkinn.

Ég frýsaði á hlaðinu. Einhver kom út í glugga.

Fólkið kom út.

Menn fóru í úlpur og stígvél. Menn voru áhyggjufullir á svip. Þeir eltu mig fótgangandi upp brekkur og urðir. Þar lá hann enn og andaði með opinn munninn.

Augun sljó. Ég drúpti höfði.

Hann var fluttur á börum.

Hann var fluttur á sjúkrahús.

Vættur horfði á manninn sinn sem lá rænulaus.

Engin von?

En samt gat hann ekki dáið. Blessuð litlu börnin hennar.

I, the stallion Svaðilfari, limping, I walked home to the farm.

My saddle was not in its right place, the reins were broken.

My sturdy body was all sweating, and the sweat was as if frozen. (svita-storka) On the farm-yard, in front of the house, I hneighed.

Someone looked out of the window.

People came out.

Men took on warm jackets and boots.

Their faces expressed their worries.

They followed me on foot, up slopes, on rocky grounds.

There he still was, motionless, beathing throught his open mouth, his eyes dull.

My head fell. (stíg-vél; á-hyggju-fullur; fót-gangandi) They put him on barrows.

They took him to the hospital.

Vættur looked at her husand who lay there unconscious.

No hope?

Yet he could not die. Blessed little children. (sjúkra-hús; rænu-laus; sam-einuð)

Ég beið hennar.

Hún kom aftur heim. Ég beið konunnar sem hafði hvergi rætur og átti ekkert sitt heima. Ég var hestur sem elskaði konu.

Nú höfðum við hvort annað á dimmum kvöldum.

Sameinuð sorg okkar.

Enginn vissi.

Enginn skildi.

Vinur minn, Gumi, lá rænulaus á sjúkrahúsi. Gat hvorki lifað né dáið.

Engin von? Ég var henni tákn um kraft, um von, um tryggð, um víðáttu, tækifæri, traust, frelsi. Hvernig gat nokkur skilið? Í vor myndi hún rölta út í graddagirðingu með rúgbrauð.

Sár mín voru að gróa.

En logandi samviska mín brennir, brennir.

I waited for her. She returned home.

I waited for the woman who had no roots anywhere, who knew no place to call “home”.

I was a horse in love with a woman.

Now we had one another on dark evenings.

United in our sorrow.

Nobody knew. Nobody would understand.

My friend, Gumi, was unconscious in the hospital.

He could neither live nor die.

No hope?

I was for her a token of strenght, hope, loyalty, a token of unboundedness, opportunities, trustworthiness, freedom.

How could anyone understand?

Next spring she would walk out to the stallion-fence, bringing rye-bread.

My wounds were healing. But my conscience is in flames. It burns, burns. (rænu-laus; víð-átta; tæki-færi; gradda-girð+ing; sam-viska)

Hún kom til mín. Lagði aðra höndina undir faxið, hina yfir hálsinn minn.

Höfuð hennar féll til hliðar og ég fann hve höfugt það var.

Drottningin mín.

-- oo 00 O 00 oo --

She came to me. Put one hand under my mane, the other one over my neck.

Her head fell to one side, and I sensed how heavy it was.

My queen.

-- oo 00 O 00 oo --