Guðrún Kristín Magnúsdóttir PALLI OG ENGLABJALLAN Palli and the Angel-Bell kil
kilja/paperback amazon ISBN 978-9979-895-26-8 and Kindle Freyjukettir, Norræn menning PALLI OG ENGLABJALLAN
Palli and the Angel-Bell
(Palli is a nick-name for Páll)
Palli hlýtur að fara að koma niður í geymslu að ná í jólaskrautið, því nú nálgast jólin óðum. Englabjallan er orðin óþolinmóð. . -Æ, hve það er leiðinlegt að vera geymdur hér í draslageymslunni nærri því allt árið, segir hún. -Mér finnst ég ekki gera nóg gagn. Það heyrist í mér „gling gló“, þegar Palli setur mig upp á hillu fyrir jólin,
We expect Palli soon be coming downstairs to the storage room to get the yule decorations, as now yule is coming. The Angel-bell is getting impatient.
-Oh, how boring and trist it is to be kept here in the junk-storage almost the whole year, she says.
-I have the feeling that I am not of as much use as I should be.
We can hear my “dingaling” when Palli puts me on the shelf before yule, (leiðin+legt; drasla-geymsla)
og aftur „gling gló“, þegar Palli tekur mig niður eftir jólin.
Þar
Ég
með upp talið. Tilgangslaust.
vil vera einhverjum til góðs, Kertasníkir. Ég vil vera hjá Palla allt árið, en ekki aðeins á jólunum.
and again “dingaling” when Palli takes me down from the shelf after yule. And that is it. So purposeless. I want to do some good deeds, Candle-beggar. I want to be with Palli all year round, not only during yule. (til-gangs-laust; ein-hver; kerta-sníkir; að-eins)
-Iss, svarar Kertasníkir. -Mér finnst þetta svo ágætt. Ekkert að gera allt árið -- nema á jólunum: sníkja og hrekkja ! -- segja sögurnar. En ég skal segja þér leyndó, engla mín: Jólasveinarnir eru forfeður barnanna, og þeir koma til byggða á þessum helgasta tíma, vetrarsólhvörfum. Fólkið á bæjunum bar út matargjafir handa okkur í gamla gamla gamla gamla daga. Svo var forfeðradýðrkun víst bönnuð, og
-Iss, Kertasníkir answers. -I find this so good.
Nothing to do all year round, - only during yulethen beg and bully ! - or that is how the stories go.
But I shall tell you a secret, my little angel:
The yule-boys are the kids’ gone forefathers, and they come to the people during this most holy season, winter-solstice.
The people on the farms put out food for us in the olden olden olden days.
Then, most likely, this reverence to gone familymembers was banned - and (á-gætt; ekk-ert (ekki neitt); leyndó short for leyndarmál (leyndar-mál); jóla-sveinar; for-feður; vetrar-sól-hvörf; matar-gjafir; for-feðra-dýrðk+un)
bannað að dýrðka vættirnar í náttúrunni, bannað að gefa þeim mat um jólin. Bannað að bera út matarfórn til blíðkunar. En menn héldu þessu auðvitað áfram!! Svo sagði (/skrökvaði) fólkið: -Ó,!! þeir komu og stálu matnum; -- við gáfum þeim ekkert. Svona varð sagan til. Auðvitað hélt fólkið áfram að dýrðka sína forfeður um jólin -- með matargjöfum. Svo förum við á fjöll eftir jólin.
it was forbidden to pay reverence to and worship wights in Nature,
forbidden to put out food for them during yule. Forbidden to soothe them by giving them food.
But of course people just carried on with it!!
Then the people said (/lied) -Oh !! they came and stole the food we didn´t give them anything.
This is how the story was invented. Of course the people went on with their adoration and paying reverence to their forefathers around yule -- giving them food (/putting out food).
Then after yule, we go back to the mountains. (matar-fórn; auð-vitað; ekk-ert (ekki neitt); á-fram; for-feður; matar-gjafir;
Note: deyja í fjall (die into a mountain).
Raunar er þessi draslageymsla „fjöll“ handa svona spýtukertastjaka einsog mér!! Kertasníkir hlær. -Það væri líka asnalegt að sjá mig standa uppi á hillu um hásumar og sníkja kerti, bætir Kertasníkir við, hlæjandi. -Veistu hvað sagt er að Bjúgnakrækir bróðir minn geri á jólunum? Steli bjúgunum frá fólkinu, og þegar það ætli að fara í búrið að sækja mat, séu eitt og eitt bjúga greinilega horfin!
Actually, a junk-storage is “mountains” for a wooden candle-stick like me !!
Kertasníkir laughs.
And, for sure, it would be plain stupid to see me standing upon a shelf during summer begging candles, Kertasníkir adds, laughing.
-Do you know the stories that are told during yuletide about my brother Bjúgnakrækir?
Stealing smoked sausages from the people.
When they go into the poultry to fetch some food, noticeably, one and one sausage has vanished, is gone missing. (drasla-geymsla; spýtu-kerta-stjaki; eins og; kerta-sníkir; asna+legt; há-sumar; bjúgna-krækir; greini-lega)
-Ha? Stela? spyr englabjallan. -Það má ekki stela. -Og Kjötkrókur bróðir er sagður stela jólahangikjetinu, maður. Og Skyrgámur bróðir er sagður hafa einu sinni étið allt skyrið sem hann fann, svo krakkarnir á bænum fengu ekkert skyr. Ath: jólasveinanöfn eru síðari tíma tilbúningur.
-What? ! Steal? Angel-bell asks. -It is not permitted to steal. kjöt-krókur (meat-hook) jóla-hangi-kjet. (kjet=kjöt) skyr-gámur (a great skyr-eater /skyr-container) Note: these names of some 13 jólasveinar are later-time inventions. And Kjötkrókur, my brother, is said to steal the yule smoked-meat. oh boy ! And Skyrgámur, brother, is said to have, once, eaten all the skyr he could find, so that the kids on the farm could not get any skyr to eat.
Það var nú talið mjög snjallt hjá honum. -Hvað sagði hún mamma ykkar, Kertasníkir!!? Hvers konar uppeldi hafið þið eiginlega fengið!!? Jólabjallan er gáttuð. -Ertu að meina, engla mín, að þú þekkir ekki hana mömmu mína? spyr Kertasníkir og hlær. -Ertu algjör engill?!!
-I was thought of as being cleverly done by him.
-What did your mother say, Kertasníkir !!? What kind of up-bringing have you actually got!!?
The yule-bell is astonished.
-Do you mean, my Angel, that you do not know my mom? Kertasníkir asks laughingly.
Are you a complete angel? (upp-eldi (ala upp); eigin+lega; jóla-bjalla; al-gjör)
-Þegar Gluggagægir bróðir gægðist einu sinni á gluggann í stofunni um jólin, og hræddi alla svo að þeir misstu jólamatinn sinn í gólfið, og ...
-Once, when my brother Gluggagægir peeped in through the living-room window during yule, and scared the whole lot so much, that they dropped their yule-meal onto the floor, and…….
(glugga-gægir (window-peeper); jóla-matur)
... Askasleikir bróðir náði í alla askana og sleikti allan jólamatinn úr þeim, þá hló mamma svo mikið að hún missti pokann með öllum óþekku krökkunum -- svo þau sluppu öll út! -Kertasníkir þó! Poka með börnum í!!? Um hvað ertu að tala!!?
askur ©Byggðasafn Skagfirðina, Glaumbæ (byggða-safn; Skag-firð+ingar, glaum-bær (aska-sleikir - bowl-licker; jóla-matur; ó-þekkur) ….Askasleikir, my brother, snapped all the wooden bowls and licked all the yule-meal from them, …… then mom laughed so much that she dropped the bag in which all the naughty kids were, so they all got away! -Kertasníkir ! - a bag containing children !!? What are you, actually, talking about !!?
-Hefurðu ekki heyrt grýlusögur, engla mín? Þær eru búnar til til þess að hræða krakka til hlýðni. Þetta er viss uppeldisaðferð. Englabjallan er orðlaus. Hún hefur aldrei heyrt þvílíkt og annað eins. En nú eru grýlusögurnar dauðar, segir Kertasníkir. -Vesluðust upp,
It is, in a way, some pedagogy, an up-bringing tool.
The Angel-bell is speechless. She has never before heard anything like this.
Now
-Have you never before heard grýlu-stories, my little Angel? They are made exclusively in order to frighten kids -- to have them obey.
the grýla-stories are dead, Kertasníkir says. They pined away, (grýlu-sögur; upp-eldis-að-ferð; orð-laus; því líkt)
því börnin vita að svona asnalegar hótanir eru aðeins grýlur. Þá var farið að nota okkur fyrir grýlur. Nú er englabjallan aftur orðlaus. -Hvernig þá? spyr hún loks. -Þegar mömmurnar ráða ekkert við að láta krakkana hlýða, búa þær til grýlur. Þær blanda saman heilögum Nikulási og okkur. Hann var Tyrki, og mjög barngóður maður. Hann er því gjafajólasveinninn. Ho ho ho. Stundum kallaður Coca-Cola-jólasveinninn. En nú er það svo að Tyrkir eru réttdræpir á Íslandi alveg síðan Tyrkjaránið var.
because kids know that stupid stories like these are just grýlur (/threats).
-Then they (the stupid mothers) started to use us as a grýla.
The Angel-bell is speechless again.
-How on earth? she asks at last.
-When mothers cannot cope with the kids, cannot have them obey, then they invent grýlur (/grýlas).
They mix up Holy Nicolas and us (i.e. the Icelandic jólasveinar).
He, now nicknamed Claus, was a Turk, and really kind to kids.
So now, he, therefore, is the present-yule-man, HOHOHO. Sometimes called Coca-Cola Santa.
But
so
ago.
-
of
attack. here,
it
happens that Turks can be killed without compensation in Iceland,
because
their
centuries
(asna-legur; að-eins; orð-laus; hvern-ig (/hvern veg); ekk-ert (/ekki neitt); heil+agur; barn-góður; gjafa-jóla-sveinn; jóla-sveinn; rétt-dræpur; Tyrkja-ránið) (réttdræpur án þess að mannbætur komi fyrir: without compensations)
Englabjallan starir á Kertasníki. Hún stamar loks upp: -Kertasníkir!! Hvað ertu að bulla!!? -Það gleymdist að fella lögin úr gildi, engla mín. Og menn vilja vera þjóðlegir, svo við erum notaðir, -- við, heimsfyrirbærið margir jólasveinar-notaðir sem gjafajólasveinar núna. En !!!
At
And
stammers out:
The Angel-Bell stares at Kertasníkir.
last she
-Kertasníkir !! Are you blathering some rubbish? -They forgot to cancel or call off that law, my Angel.
men (Icelanders) like their own ethnology, use their own folk belief, so we, the yule-boys, are used. We, the world-phenomenon many yule-boys, now used as yule-giftS-jule-boys. BUT !!! (þjóð+legur; heims-fyrir-bæri; gjafa-jóla-sveinar)
-- einmitt við erum notaðir í desember sem grýla!!! Ef -- og aðeins ef -- börnin hlýða einsog hundar, fá þau gjöf eða gotterí í skóinn, ef þau hlýða ekki, fá þau hráa kartöflu í skóinn. Þetta er nútímagrýlan. Hundauppeldi á börnum!! Hundar fá klapp þegar þeir gegna, er heldur verra ef þeir hlýða ekki.
- we happen to be used in December as grýla!! (i.e. as a thret)
If -- and only if -- the kids obey like dogs, they get a gift or sweets in the shoe in the windowsill, but if they disobey, they get a raw potato in the shoe.
This is the grýla of today.
Kids trained like dogs.
Dogs are patted if they obey, but get something worse if they don´t. (ein-mitt; að-eins; eins og; nú-tíma-grýla; hunda-upp-eldi)
Geymsludyrnar opnast. Það er Palli. Hann ætlar að fara að ná í jólaskrautið sitt og skreyta fyrir jólin. Palli er kominn í jólafríið. Hann er einn heima. Litli bróðir er í leikskólanum, pabbi og mamma eru í vinnunni. Þau þurfa að vinna fyrir peningunum. Þau kaupa áreiðanlega dýra jólagjöf handa Palla.
The door to the storage is opened up. It is Palli.
He is here to collect his yule-decor, and he is going to decorate for yule.
Palli has his yule-vacation (from school) now.
He is alone at home.
His little brother is in the Kindergarten, dad and mom at work.
They have to work for the money. For sure, they will buy an expensive present for Palli.
(geymslu-dyr; jóla-skraut; jóla-frí leik-skóli; á-reiðan+lega)
Vitiðið hvað er á jólagjafaóskalistanum hans Palla: 10-gíra hjól -- og ekkert annað. En hvað á Palli að gefa pabba og mömmu? Eitthvað rosalega dýrt og flott.
Do you know what is on Palli’s yule-present-wishlist? 10-gear bicycle -- and nothing else. But what is Palli to give mom and dad? Something terribly expensive and magnificent. (vitið þið; jóla-gjafa-óska-listi 10 : tíu ; eitt-hvað; rosa+lega)
Nú segir Kertasníkir englabjöllunni fleiri sögur um jólasveinana, og hvernig forfeðrunum var breytt í hrekkjalóma: -Bræður mínir stela nú bara því sem þá vantar, segir þjóðsagan -- uppspunna sagan. Palli grípur þetta auðvitað útúr samhengi, því hann veit ekki hvernig forfeðurnir voru gerðir að hrekkjajólasveinum.
Now, Kertasníkir tells the angel-bell more stories about the jule-boys, and how forefathers were changed into bullies.
-My brothers simply steal whatever they need, or that is now the folklore goes, the invented and twisted version of the story. (for-feður (/-feðurnir); hrekkja-lómur; þjóð-saga - upp-spunnin)
Palli (on overhearing this), of course grabs this out of context, as he doesn´t know how the forefathers were changed into bully-yuleboys.
(auð-vitað;
:
hrekkja-jóla-sveinar)
út út; sam-hengi; hvernig
hvern veg; for-feður;
-Einu sinni stal Pottasleikir bróðir öllum jólagrautnum úr pottinum. og Þegar vinnukonan kom fram í eldhús, hélt hún að strákurinn á bænum hefði borðað grautinn. Hún tók í strákinn og sagði: -Hvað á að gera við strákaling? Sting'onum ofan í kolabing, lok'ann út'og lemj'ann lát'ann bola bít'ann.
-Once, my brother Pottasleikir stole all the yulepudding from the pot. and
when the working-maid entered into the kitchen, she thought that the boy (who lived) on the farm had eaten the pudding. She grabbed the boy and said:
-What is to be done with a little boy Put him into a heap of coal Llock him out, and beat him up Have boli (the bad bull) bite him (note: boli was a grýla too)
(potta-sleikir (pot-licker); jóla-grautur; vinnu-kona; eld-hús; stráka+lingur; kola-bingur; lok’ann : loka hann lemj´ann : lemja hann lát´ann : láta hann bít´ann : bíta hann)
Svo lamdi hún strákinn og lokaði hann úti. Grýla og Pottasleikir hlógu ferlega, og svo (--segir heimskulega sagan--) setti Grýla strákinn í pokann sinn. Englabjallan heftur aldrei fyrr heyrt grýlusögur, og getur ekki orða bundist:
Then she hit the boy, put him outside, and locked the door.
Grýla and Pottasleikir laughed monstrously, and then (--the stupid story goes--) Grýla took the boy and put it into her sack.
Angel-Bell has never before heard grýla-stories, and she must comment: (heimsku+leg; grýlu-sögur)
-Kertasníkir þó! Dettur ykkur ekkert í hug nema eitthvað ljótt? Hrekkja, - hræða, -- stela? -Ekki bjó ég til grýlusögurnar, segir Kertasníkir. -Heimsku mömmurnar gerðu það.
-Kertasníkir !!! -Can you not think of anything but bad things? Bully, - scare, steal? -I didn´t invent the grýla-stories, Kertasníkir answers. -The stupid mothers did.
Algjör lágkúra, að mínu mati!! Þær þóttust vera að kenna börnunum muninn á góðu og illu, réttu og röngu. -Mun á góðu og illu, réttu og röngu!!? spyr englabjallan. -Svona!?? Hvers konar þvæla er þetta í þér! Kertasníkir segir: -Svona þvælumömmur eru alveg vonlaus fyrirbæri. Ráða ekki við rökhugsun. Þær eru aðeins að kúga krógana sína til hlýðni. Búa til grýlur, sko.
-As I see it, drastically pathetic!
They thought they were teaching kids the difference between good and evil, right and wrong.
-The difference between good and evil, right and wrong, Angel-bell asks.
-In this way !??
-What gabble comes out of your mouth?
Kertasníkir answers:
-These gabble-moms are a completely hopeless phenomenon. Cannot cope with rational thinking. They are just coaxing their little ones to obey. Inventing grýlas, you see.
(lág-kúra; þvælu-mömmur; von-laus; fyrir-bæri; rök-hugsun; að-eins)
-Palli! PALLI ! Hvert ertu að fara? -Hvað ætlar hann að fara að gera?, hugsar englabjallan. -Ég fer með honum. Ég elti hann. Jólabjallan er áhyggjufull.
-Palli ! PALLI ! Where are you going?
-What is he up to? the angel-bell thinks.
-I am going with him. I am going to follow him.
The angel-bell is worried.
(á-hyggju-full)
-Hann var að hugsa um að gefa mömmu sinni eitthvað dýrt og flott, hugsar hún, -- en hann hefur enga peninga fyrir því. Það eru til miklu skemmtilegri gjafir -- og verðmætari -en þetta dót sem hægt er að kaupa í búðunum fyrir peninga.
-There can be found much better gifts. -- and worth more -than this stuff and toys that can be bought in shops for money.
-He was thinking about giving his mother something expensive and magnificent, she contemplates on.
But he does not have any money to pay for it.
(skemmti+legur (= amusing, fun); verð-mætur)
Palli tekur strætómiða og fer út.
Engillinn eltir hann.
Palli grabs a bus-ticked, and out he goes.
The angel follows him.
(strætó-miði; strætó is short for strætisvagn (strætis-vagn))
-Palli. Hvað ertu að gera í þessari búð?
Þú ert ekki með neina peninga til að borga með.
-Hvað var það fyrir þig?, spyr afgreiðslustúlkan.
Palli stamar: -É, .... ég er bara að sko-skoða ... skoða kökudiska.
-Þessi kostar 2000 krónur, góði, segir stúlkan.
Palli fer út úr búðinni í ógurlega vondu skapi.
-Palli. What are you doing in this shop?
-You do not have any money to pay for anything.
-Can I help you? the shop-assistant asks.
Palli stammers: -I, I am just looking at, taking a look at - cake-plates.
-The price of this one is 2000 krónas, my dear, the girl says.
Palli leaves (goes out of the shop), terribly annoyed and bad tempered. (af-greiðslu-stúlka; köku-diskar; 2000 : tvö þúsund; ógur+lega)
-Palli, segir englabjallan, -ég veit hvað þú skalt gefa mömmu þinni, sem hún hefur miklu meira gaman af en öllu þessu dóti í búðunum. Komdu nú heim aftur.
-Palli, the angel-bell says. -I have an idea for you concerning the present for you mother, something that she will like and enjoy more than all this stuff in the shops.
-Now come back home.
: kom þú)
(kom-du
Í strætó á heimleiðinni hvíslar englabjallan öllum hugmyndunum sínum að Palla.
(heim-leið; hug-myndir)
In the bus, on the way home, the angel-bell whispers into Palli’s ear all her ideas.
Nú glaðnar heldur en ekki yfir honum.
Þegar heim kemur hefst Palli handa með blöð, pappa og liti.
Now he really looks happy.
When home, Palli goes og work, using paper, cardboards, and crayons.
-Kertasníkir, segir englabjallan, -þú átt að lýsa Palla með jólakertum, meðan hann útbýr jólagjafirnar. -Á ég að fara að hjálpa? svarar Kertasníkir. -Á ég að fara að gera gagn? Á ég ekki aðeins að sníkja kerti. -Gerðu það jólasveinn minn -- fyrir mig.
-Kertasníkir, the angel-bell says, -it is your job to shed light on Palli´s work with your yule-candles, while he makes the yule-presents. (jóla-kerti; út-býr (útbúa); jóla-gjafir -Am I supposed to be helping? Kertasníkir answers. Am I supposed to be of some help? Isn´t it my only job to beg candles? (að-eins) -Do it, my jólasveinn - for me. (ger-ðu : ger þú)
-Jæja þá. Þá er ég aftur orðinn dýrkaður forfaðir!! Palli klippir út pappajólatré handa pabba. Það getur staðið sjálft þegar tveir hlutar eru settir saman. Sjáiðið raufarnar sem klipptar eru upp í á báðum hlutunum? Önnur að ofan, hin að neðan. Hlutunum svo smeygt hvorum inn í annan og mynda þá eitt standandi tré. Hvað skyldi svo standa í bréfinu til pabba? (Alveg leyndó!)
-Well, then. Then I am again becoming a reverent forefather!! (verb dýrka; for-faðir (ancestor)) (pappa-jóla-tré; sjáið-ið : sjáið þið; leyndó short for leyndarmál (leyndar-mál) Palli cuts out a cardboard-yule-tree for dad. It can stand on its own when the two parts are put together. Do you see the slits that have been cut into both pieces? On from the top down, the other from bottom up. The two pieces are then put together, and then they form a standing tree. Can you figure out what has been written inside the letter to dad? (Top secret!)
-Iss, segir Kertasníkir --og er aftur kominn í uppspunaþjóðsöguhlutverkið--: -Litli bróðir getur nú alveg farið í jólaköttinn. Hann er svoddan skemmdarskrín. (-- En það var raunar þetta sem Palli var að hugsa --)
-Oh, Kertasníkir says --and has resumed the role that was invented and wrongly termed as folklore-(upp-spuna-þjóð-sögu-hlut-verk)
-That little brother can just be swallowed by the yule-cat.
(jóla-kötturinn, according to the “grýla-tools”, eats those who do not get any yule-present, or have no new garment for yule; this is one of the stupid grýla-inventions)
-Little brother is such a vandal, spoils everything he touches. (skemmdar-skrín)
(--Actually, this was exactly what Palli was thinking--)
-Skammastu þín, Kertasníkir, segir englabjallan. -Litli bró er bara óviti. Við erum alveg búin að ákveða hvað litli bróðir á að fá.
-Shame on you, Kertasníkir, angel-bell says.
-Little broe is just an infant.
-We have already decided upon what little brother is going to get as a yule-gift.
(skammast-tu skammast þú þín; ó-viti; al-veg; á-kveða)
Það fer í þennan pakka. Inni í hólkinum er jólagjöfin til litla bróður. Á jólunum eru allir vinir -- líka Palli og litli bróðir, segir jólabjallan ákveðin. -Nú? Eiga ekki allir alltaf að vera vinir?, spyr Kertasníkir stríðnislega.
-That is going into this package.
-Inside the tube is the yule-present for little brother.
-During yule-tide, everyone is friends -- also Palli and little brother-- the yule-bell says and sounds very determined.
-Well? Shouldn´t everyone always be friends? Kertasníkir asks, and his facial expression and the tone of his voice indicate that he is teasing.
(jóla-gjöf; á-kveðin; allt-af; stríðnis+lega)
-KERTASNÍKIR !! Kertasníkir þó ! Þú hellir vaxi yfir bréfið til mömmu !! Gastu ekki verið góður pínulítið lengur? Eins og Palli var búinn að vanda sig! Þurfa uppspunasagnajólasveinarnir alltaf að vera að krekkja og stríða? -ÆÆ! -- hlær Kertasníkir, skömmin. -Missti ég nú vaxið beint oná bréfið!
-KERTASNÍKIR !! Kertasníkir, shame on you! You are pouring wax on the letter to, mother !! -Could you not be kind, just for a little bit longer? (gat-s-tu : gat-s þú (verb geta); pínu-lítið) -As Palli had taken pain and tried his very best! -Do the fabricated story yule-boys always have to bully and tease all the time? (upp-spuna-sagna-jóla-sveinn) -OH, OH ! - Kertasníkir laughs, that rascal. -Did I drop some wax right on the letter!
-Ég veit ráð, Palli, segir englabjallan. -Þú þrýstir gömlum pening með skjaldarmerkinu á í blautt vaxið. Gjöfin til mömmu skal vera fallegust af öllum.
-I have a solution, Palli, the angel-bell says.
-You push an old coin that has an emblem on it into the wet wax.
The present for mother will be the most beautiful of them all.
(skjaldar-merki)
(fal+leg)
Palli skrifar líka bréf til afa og ömmu og lætur í stóran pappakassa.
fyndið: eitt blað
Þetta tekur allt langan, langan tíma, því það er ofsalega erfitt að skrifa svona mikið.
Svolítið
í stórum kassa!!
A bit funny: one piece of paper in a huge box.
All this takes a long, long time, because it is suce a difficult task to write so much.
(pappa-kassi; svo lítið; ofsa+lega)
Palli also writes a letter to grandmother and grandfather, and puts it into a big cardboard box.
Loksins, loksins, loksins kemur svo aðfangadagur. Gjöfunum er raðað kringum jólatréð. Palli hlakkar svo mikið til að sjá pabba og mömmu og afa og ömmu opna pakkana frá honum, -- að hann tekur ekki strax eftir,
At last, at last, at last, yule.
The presents are put all around the yule-tree.
Palli is so much looking forward to seeing mom and dad, and grandpa and gramma open the parcels from him, -- that he doesn´t notice at first,
(að-fanga dagur on 24th December; in Iceland we start yule this day at 1800 o´clock)
til hans frá
að það er enginn pakki
þeim. Hvernig stendur á því? Kertasníkir ætlar að rifna úr hlátri: -Palli fer í jólaköttinn! Palli fer í jólaköttinn! Palli fer í jólaköttinn! Palli fer í jólaköttinn! (En það er einmitt þetta sem Palli er að hugsa: Gleymdu þau jólagjöf handa honum?)
that there is not any present to him from them.
How come?
Kertasníkir laughs out loud:
-Palli will be eaten by the yule-cat !
-Palli will be eaten by the yule-cat !
-Palli will be eaten by the yule-cat !
-Palli will be eaten by the yule-cat !
(But this is exactly what Palli is thinking: Did they forget to have a yule-present for him?)
En allt í einu fer rafmagnið. Alls staðar verður kolniða myrkur. Englabjallan, sem er fljót að átta sig, segir: -Palli, kveiktu á kertunum hans Kertasníkis og farðu með hann fram í eldhús til mömmu, og láttu Kertasníki lýsa henni þangað til rafmagnið kemur. Mamma er að sjóða jólagrautinn. Farðu niður í geymslukompu og náðu í ferðalagagastækið, svo mamma geti látið grautinn malla áfram.
But, all of a sudden, the electricity goes off. Dense darkness everywhere.
The angel-bell, who is quick at getting her bearings, says;
-Palli, light Kertasníkir’s candles, take him to the kitchen to your mother, and have Kertasníkir give her some light until the electricity comes on again.
-Mother is cooking the yule-pudding.
-Go downstairs to the storage room, and get the gas-cooker meant for travelling, then mother can have the pudding simmer on. (raf-magn; kol-niða; far-ðu =far þú; lát-tu : lát þú; jóla-grautur, geymslu-kompa; náðu í : ná þú í; ferða-laga-gas-tæki)
-Á ég aftur að fara að gera gagn? Á ég aftur að fara að hjálpa? Hvað þá með uppdiktuðu þjóðsöguna? -Já, Kertasníkir. Nú lýsir þú mömmu þangað til rafmagnið kemur aftur. Vertu nú góður forfaðir kominn af fjöllum til byggða um vetrarsólhvörf, ha? Mikið verður mamma kát, þegar Palli kemur með kertaljós handa henni. -- Og ferðagastækið!
-Am I, again, supposed to be of some use?
Am I, again, asked to be of help? What then about the made-up folklore?
-Yes, Kertasníkir:
-Now you are going to be a light for mother until the electricity returns. - Now be a good forefather that has come down from the mountains to the inhabited area on winter-solstice.
How glad mom becomes when Palli brings candlelight -- and the travel-gas-cooker.
(upp-diktað; þjóð-saga; vertu : ver þú; for-faðir; vetrar-sól-hvörf; kerta-ljós; ferða-gas-tæki)
Eftir kvöldmat á aðfangadagskvöld fara allir að taka upp pakkana. Afi og amma eru alveg hissa: stór kassi frá Palla -- en laufléttur! Skyldi hann vera tómur? Þau opna.
After yule dinner on yule-eve, everyone starts opening the parcels (yule-presents).
(að-fanga-dags-kvöld)
Gandafather and grandmother are so amazed: A big box from Palli -- but light as a leaf.
They cannot help the notion that it could be empty. (al-veg; lauf-létt)
They open up the box.
Í kassanum er stór miði, heilt stílabókarblað, og á því stendur: Gleðileg jól elsku afi og amma Jólagjöfin til ykkar frá mér er að sendast alltaf fyrir ykkur út í búð á föstudögum hvernig sem viðrar. Afi er lengi að lesa þetta. Þetta voru líka svo erfið orð. Palli var ógurlega lengi að skrifa þetta. Þessa jólagjöf eru afi og amma nú ánægð með, og þakka Palla sínum innilega fyrir.
In the box they find a big piece of paper, an entire page from a note-book and on it is written:
Happy yule, dearest grandpa and gramma. The yule-present to you from me is always to go for you to the shop to buy goods on Fridays, regardless of the weather.
It takes grandfather a long spell of time to read this. These words are so difficult, we know.
I had taken Palli a terribly long time to write it.
Grandma and grandpa see this as a most delightful present - that makes them so happy. And they cordially thank Palli for it.
(stíla-bókar-blað; gleði+leg; jóla-gjöfin; föstu-dagur; ógur+lega á-nægð; inni+lega)
Í pakkanum til litla bróður er gamli brunabíllinn hans Palla.
Litli bróðir er svo hrifinn af brunabílum.
The parcel to little brother contains Palli´s old fire-ambulance.
Litli bróðir er svo hrifinn af brunabílum.
Pabbi opnar sína gjöf. Þetta stendur á blaðinu: Gleðileg jól elsku pabbi minn. Ég ætla alltaf að moka snjóinn af stéttinni. Frá Palla Pabbi kyssir Palla innilega. Þetta var nú góð jólagjöf.
Dad
Here
opens his present.
is what is written on the piece of paper: Happy yule, my dearest dad. I am always going to shovel the snow off the walk-way. From Palli. Dad gives Palli a loving kiss. This was really a good yule-present) (gleði-leg; allt-af; inni+lega)
Mamma tímir varla að opna fallega bréfið með vaxinnsiglinu. Hún ákveður að klippa á bandið til þess að skemma ekki innsiglið. Og hvað stendur í bréfinu til mömmu?: Gleðileg jól elsku mamma mín Ég ætla alltaf að hjálpa þér að leggja á borðið og þvo upp. Frá Palla
Mom almost does not have the heart to open the beautiful letter that has the wax-signet.
She decides rather to cut the string, in order not to spoil the seal.
(fal+legt; vax-inn-sigli; á-kveða)
And what is written in the letter to mother?
Happy yule, my beloved mom. I am always going to help you lay the table, and to do the dishes. From Palli.
Mamma knúsar Palla sinn. Betri jólagjafir er vart hægt að hugsa sér. En nú fer pabbi út í bílskúr. Hvað haldið þið að hann sé að sækja?
Mom gives Palli a big hug.
Better yule-presents cannot be imagined.
But now, dad goes into the garage. What would you think he is bringing from there? (bíl-skúr)
jólagjöfina handa Palla!
The yule-present for Palli !
Palli trúir varla sínum eigin augum þegar pabbi kemur með splunkunýtt 10-gíra hjól inn í stofu. Til elsku Palla frá pabba og mömmu, afa og ömmu og Gumma litla bróður.
Palli can hardly believe his own eyes when dad brings into the living room a brand-new 10-gear bike.
To our dearest Palli from dad and mom grandpa and grandma and Gummi little brother
10 : tíu)
(splunku-nýtt;
Á þrettándakvöld segir Palli mömmu sinni að englabjallan eigi ekki að vera eingöngu jólaskraut. Hún eigi alltaf að vera á hillunni við rúmið hans. Englabjallan ætlar að hjálpa Palla þegar hann efnir jólaloforðin sín.
On the thirteenth day of yule, Palli tells his mother that the angel-bell will not be only some yuledecoration.
She will, from now on, be on the shelf beside his bed.
The angel-bell is going to help Palli when he fulfills his yule-promises.
(þrettánda-kvöld; ein-göngu; allt-af; jóla-lof-orð)
En Kertasníkir geispar ógurlega og segir: -Úff! Ég er nú alveg dauðuppgefinn eftir þessi jól. Ég er búinn að vera allt allt of góður. Ég verð feginn að hvíla mig og liggja í leti fram á næstu jól. Góða nótt.
But Kertasníkir yawns heartily and says:
-Oooff! I am completely worn out after this yule. (ógur+lega; al-veg dauð-upp-gefinn)
I have been far, far too good.
I will enjoy a rest, and to do absolutely nothing, until next yule. Good night.
-Nei, heyrðu, Kertasníkir! Ekki fara!, segir englabjallan. Geymslukompan er alls ekki „fjöll“ handa góðum jólasveinum einsog þér! Þetta eru allt eintómar bullsögur um bræður þína og Grýlu. Og jól eru eiginlega allt árið, náttúruhátíð -- allan ársins hring. Sólhvörf aðeins enn meiri hátið en annað. Þú ert líka fínn og sætur á sumrin í miðnætursólinni. Sumarsólstöður eru einnig hátíð. Vertu hjá mér uppi á hillu allan ársins hring. Gerðu það. Fyrir mig. Kannski ertu guþ í dulargervi, og þá máttu ekki vera stunginn svefnþorni. Þótt einhverjir karlar hafi sagt að ég væri góð og þú vondur, þurfum við ekki að trúa því í blindni.
-No, now listen, Kertasníkir
!
Do not go, the angelbell says:
The storage-room is far from being any “mountains” for a good jólasveinn as you are.
These stories are sheer rubbish from beginning to end, about your brothers, and about Grýla.
And, as I see it, yule is Nature’s feast, an all-yearround feast.
Solstices just a bit more a feast than the rest.
You are also nice and cute during summer when the midnight sun shines.
Summer-solstice is also a holyday.
Stay with me, up there on the shelf, all year round. Please. For me.
Perhaps you are a god in a disguise, and then you cannot be struck by a sleep-thorn.
Even if some guys have told us that I were good and that your were bad, we need not belive that blindly.
(geymslu-kompa; jóla-sveinar; eins og; ein-tómur, bull-sögur; eigin+lega; núttúru-há-tíð; sól-hvörf; að-eins; mið-nætur-sól; sumar-sól-stöður, ver-tu : ver þú; dular-gevi; svefn-þorn; ein-hver)
-- o O o -SÖGULOK
END OF SAGA (/STORY)
o
(sögu-lok) --
O o --
Guðrún Kristín Magnúsdóttir Málið er að vera góður. PALLI OG ENGLABJALLAN