Guðrún Kristín Magnúsdóttir: HNALLUR OG SPÓI Hnallur and Spói HNALLUR OG SPÓI / Hallur og Jói Real name of Hnallur is Hallur real name of Spói is Jói
útgefandi / publ.by Freyjukettir paperback on Amazon Hallur var uppnefndur Hallur hnallur Jói uppnefndur Jói spóaleggur svo breyttist það í Hnallur og Spói og þessum nöfnum gegna þeir Sagan er um vináttu, um hyskni og samviskusemi, og um það að ekki er nóg að vera klár ef engin ábyrgð fylgir gjörðum manns.
Hallur is pron. as Hadd-leurr hnallur as hnadd-leurr Jói as Io-ai spói as spo-ai áherslan allaf á fyrsta atkvæði í íslensku the accent is always on the first syllable in Icelandic
To begin with Hallur was addressed as: Hallur hnallur (the sturdy one) and Jói as: Jói spóaleggur, (the thin one, literally the legs of the bird whimbrel) (upp-nefna; spóa-leggur) then this nick-naming changed into Hnallur and Spói and these are the names they respond to now. (vin+átta; hysk+ni; sam-visku-semi; á-byrgð)
The story is all about friendship, about being slothful or scrupulous, all about that it is not enough to be smart, if one´s actions are without any responsibility.
(út-gefandi Freyju-kettir )
Hnallur og Spói eru góðir vinir og kemur alltaf vel saman, en þeir eru svo ólíkir að með endemum þykir. Annar er stór, feitur, ljóshærður með blágrá augu. Honum gengur svosem ekkert allt of vel í skólanum, en hann gerir allt samviskusamlega sem hann þarf að gera. Hann heitir nú eiginlega Hallur, en einhverra hluta vegna er hann alltaf kallaður Hnallur.
(allt-af; ó-líkir; en-demi = ein-dæmi (often used: endemis .....))
Hnallur and Spói are good friends, and they always agree one with the other, but they are so different types of personalities that such great a difference is seldom seen.
(ljós-hærður; blá-grá)
One of them is big, fat, fair, and has blue-grey eyes.
(svo sem; sam-visku-sam+lega)
He might not - well - not be the most clever one in school, but he always does his school-work (i.e. what he has to do) with utter conscientiousness.
(eigin+lega; ein-hver; allt-af)
His name is actually Hallur, but for some reason or another, he is always called Hnallur.
Hinn er lítill og mjór, dökkhærður og hvasseygur spóaleggur.
Hann er alltaf kallaður Spói, þótt hann heiti raunar Jói.
Spóa gengur mjög vel í skólanum og þarf eiginlega aldrei að hafa neitt fyrir neinu sem hann tekur sér fyrir hendur.
Spói is smart when it comes to learning and, in school, he never needs to make any effort. Everything he does comes easy to him. En vel eiga þeir saman, vinirnir.
spóa-leggur)
The other one is small and thin, dark-haired, eagle-eyed, and is a spóaleggur.
(= very thin / legs of the bird spói (/whimbrel))
Spói is a clever student. Everything he works at in school, comes easy to him. (eigin+lega; aldr-ei; gengur vel; taka sér fyrir hendur)
He is always nick-named Spói even if his real name is Jói.
But they are a perfect team the two friends, the two of them together.
(dökk-hærður; hvass-eygur
Þið ættuð nú að sjá þá þegar riddara-slagur er í skólanum: Þegar Hnallur er hesturinn en Spói riddarinn eru þeir ósigrandi. Hnallur er svo sterkur og Spói svo snöggur.
You should just see them when the boys at school are playing the Fight of Knights. (ó-sigrandi)
When Hnallur is the horse and Spói the knight they are unbeatable.
Hnallur is so strong, and Spói so quick and snappy.
(riddara-slagur)
Svo versnar nú í því þegar skipta á um hlutverk; riddarar eiga að vera hestar og hestar riddarar. Þá komast þeir nú eiginlega aldrei af stað.
But things get worse when they shift roles; knights have to become horses and horses knights. Then they, actually, never get so far as even starting the fight.
(hlut-verk; koma+st; eigin+lega; aldr-ei)
Þeir eiga sér sameiginlegt áhugamál, vinirnir. Þið megið geta hvað það er. Já, hestar!
(sam-eigin+legt á-huga-mál) They have a hobby in common, the two friends. You can guess what that is. Yes - horses (or in Iceland rather: “ponies”.)
Þegar Hnalli og Spóa áskotnast peningar -- í afmælisgjöf eða vinna sér inn með blaðasölu -eyða þeir því nær samstundis í reiðnámskeið. Þeir eru orðnir öruggir með að tolla á baki, og þaulæfðir í að beisla, leggja á og hirða hestana.
(á-skotna+st; af-mælis-gjöf; blaða-sala; sam-stundis; reið-nám-skeið) Hnalli og Spóa áskotnast - dative case, þeim áskotnast, mér áskotnast, þér áskotnast When Hnallur and Spói get some money -- as birthday presents, or they earn it, by selling the daily-paper -they immediately spend it on pony-riding lessons. (ör-uggir; þaul-æfðir) They are getting pretty good at riding without falling off, and well versed in putting the bridle and reins on, and grooming the ponies.
Spói er spengilegur á hestbaki. Spói ríður jafnan fremst í hópi, þar eð hann er svo fljótur að skilja hvaða leið á að fara.
(spengi+legur)
Spói looks great on horse-back.
Spói usually rides in the front as he is so quick at understanding where they are supposed to go.
Hnallur er að vísu ekki sérlega reffilegur á baki. (Satt best að segja minnir hann helst á taðpoka.) Hann rekur jafnan lestina. En hann fékk fljótt það hlutverk að hjálpa þeim krökkum sem ekki ráða vel við hestinn sinn.
(sér+lega reffi+legur; tað-poki (not nice to say that))
Hnallur, actually, does not look very stately on horse-back. (To tell the truth, he reminds of a hay-sack.)
He, usually, rides as the last one in the row. (hlut-verk)
He soon assumed the role of helping the kids who are not able to cope well with their ponies.
Alltaf þegar færi gefst, fylgjast þeir með Jóni tamningamanni við vinnu sína.
Always, when they have a chance, they watch Jón the trainer, when he is at work.
(gef+st; fylgja+st; tamn+inga-maður)
Nú er Jón að bandvenja ungan fola.
Strákarnir fylgjast vel með hvernig Jón lætur hestinn hlaupa hring eftir hring í löngu bandi.
Hnallur og Spói vita ekki að Jón vantar einmitt krakka í vinnu fyrir sumarið til að hirða hesta.
Hann hefur enn ekki fundið neinn sem hann vill ráða til sín.
Now, Jón is having a young horse getting used to the bridle/ rein.
The boys watch with attention how Jón has the horse run circle after circle in a long rein.
(Note: the Iceland pony is called “hestur” , compare German and the Scandinavian languages; “pony“ would translate as smáhestur. (ein-mitt)
Hnallur and Spói do not know that Jón is, right now, looking for a kid whom he can hire as a worker during summer. The worker will be caring for the horses i.e. grooming, shoveling, etc. Jón has not yet found anyone that he would like to employ.
(Note: Icelanders do not “break in” horses but cope with them, have them be happy to please. Our horses are not broken, but learn happily what commands mean.)
(band-venja)
Strákarnir horfa á þegar Jón fer á bak tömdum hesti og teymir folann í gerðinu.
The boys watch when Jón mounts a tamed horse, and keeps the young horse in reins, by his side.
En folinn er fremur þungur í taumi.
Jón veit að vinirnir tveir hafa mikinn áhuga á hestum og kallar því til þeirra:
-Strákar, vill ekki annar ykkar ríða á eftir folanum fyrir mig?
Þið beislið og leggið á jarpa klárinn.
Þið getið ímyndað ykkur að drengirnir verða kátir. Þeir mega aðstoða við tamningu.
Spói er auðvitað viðbragðsfljótari og stekkur af stað,
But the young horse is constantly pulling the reins.
Jón knows that the two friends take great interest in horses, and therefore calls to them:
-Hey, guys, wouldn´t one of you ride right behind the horse for me? You bridle the bay-brown one, and put the saddle on.
(Jarpur is also a proper horse-name and as a proper boy´s name, it is Erpur)
(í-mynda sér; að-stoða; tamn+ing)
You can just imagine that the boys become happy. They are allowed to help with the taming! (auð-vitað; við-bragðs-fljótur)
Spói is, of course, the one quicker to react, and jumps off the fence.
(á-hugi)
….en tekur ekki eftir því að múll dettur um leið og hann stekkur nið‘raf grindverkinu.
but doesn´t notice that a halter falls down when he jumps off the fence.
(niður af; grind-verk) ….
Hnallur tekur múlinn og hengir hann aftur upp.
Hnallur picks up the halter and puts it back where is was hanging.
á Jarp.
Þeir leggja í sameiningu
Hnallur lokar vandlega neðri hurðinni. Sú efri stóð opin til að lofta út úr húsinu. Jón fylgist með öllu sem þeir gera.
(vand+lega)
Together the put the saddle on Jarpur.
Hnallur carefully closes the lower part of the door. The top part was already left open in order to let fresh air into the shed.
Jón watches their every move.
(sam-eining)
(fylgi(r)+st)
Og Spói fer á bak. Spói ríður út í gerðið til Jóns.
And Spói mounts.
Spói rides to the hedge where Jón is.
til Jarpur er kominn upp að
Ekki líður á löngu þar
hliðinni á folanum. -Ég sagði: á eftir folanum. Þú þarft að fylgja fast eftir alla króka og hringi sem ég fer.
After a little while Jarpur is side by side with the young horse.
-I said: behind the horse.
-You have to follow, behind the horse, my every move, all turns and circling.
-En nú skulið þið skipta, segir Jón. Hnallur fer á bak Jarpi. Jón kallar: -En langar þig ekki, Spói, til að brynna hryssunni í ysta húsinu fyrir mig? Byttan hennar er stífluð. Skjólan hangir í hjallinum við lækinn.
Hnallur mounts Jarpur.
Jón calls (/says to Spói):
Her drinking-bowl is out of order. The bucket hangs in the shed on the bank of the brook.
-But now you change, Jón says.
-But wouldn´t you, Spói, like to give some water to the mare in the stall furthest away there, for me?
Spói er fljótur að skilja og langar auðvitað til að vatna merinni.
Spói is quick at understanding and wants, of course, to water the mare.
(auð-vitað)
Hnallur hefur alltaf þurft að taka verkefni sín föstum tökum og beita sér við það sem honum er falið. Hann er ekki einn af þessum lánsömu mönnum sem allt virðast geta fyrirhafnarlaust. Hann hefur því stöðugt í huga: -Ríða á eftir, fylgja fast eftir.
(allt-af; verk-efni)
Hnallur always needs to have good control over every his undertaking, and make an effort in doing whatever he undertakes. (lán-samur; fyrir-hafnar-laust)
He is not one of these lucky people, who seem to be able to do anything and everything, without putting an effort into it. (stöð+ugt)
Therefore he memorizes: -Ride behind, stay right behind.
Baldni folinn heyrir stöðugt í Jarpi á hælunum á sér og skokkar því léttilega í taumi hjá Jóni.
The coltish young horse can, all the time, hear Jarpur
the heels of): right behind) right behind him, so he trots lightly in the reins, side by side with Jón.
(létti+lega)
(á hælunum á (/on
Note: we wouldn´t say_ it_ when speaking about íslenski hesturinn (the Icel. pony), but always “he” or “she” - hún eða hann, ekki það.
-Já, segir Jón að lokum. -Haltu nú í hann fyrir mig. Við skulum hvíla hann aðeins. Þegar verið er að temja, þarf maður alltaf að vera mjög skapstilltur, en temja sér samt röggsama og ákveðna framkomu.
að lokum : in the end)
-Yes, Jón says when finishing. -Now hold the reins for me. We let him rest a while.
-When taming, one always has to control one´s temper, but yet always behave in a decisive way, and have a straight-forward attitude.
(að-eins;
(allt-af; skap-stilltur; rögg-söm; á-kveðin fram-koma)
Hnallur horfir beint framan í folann og prentar af öllum kröftum
heilabúið:
framkoma.
og
inn í
skapstilling, röggsöm
ákveðin
Hnallur looks the young horse straight in the eyes and imprints (into his brain/memory): control one‘s temper, straight-forward attitude.
(heila-bú, skap-stilling; rögg-samur, á-kveðin fram-koma)
e
Spói vatnar hryssunni. Bísn sem hross getur drukkið í einu. Hann er búinn að bera eins mikið vatn og hann getur rogað - en það virðist varla nægja. Spói virðir fyrir sér folaldið meðan hryssan drekkur.
Spói waters the mare.
What an awful amount a horse can drink in one go. He has brought as much water as he possibly could carry, - but yet is seems hardly (to be) enough.
Spói admires the foal while the mare drinks.
(virði(r)+st)
(fol-ald)
(hryssa = meri)
-Hún
Þegar Jón gengur hjá, er merin þó búin að drekka nægju sína.
nú ekki sjálf
sinn stað,
segir Jón.
fer
á
skjólan,
-Nei. Auðvitað ekki, svarar Spói. -Ég skal hengja hana út í hjall.
When Jón passes by, the mare has had enough to drink.
-The bucket doesn‘t go, all by itself, back to its place, Jón says. (skjóla = fata) (auð-vitað)
-No, of course not, Spói answers. -I shall hang it up in the shed.
-Langar ykkur til að hjálpa mér meira, strákar? spyr Jón. Og hvort þeir vilja! -Viltu þá, Spói, taka við taumunum hjá Hnalli. Haltu í folann alveg rólegur en ákveðinn. Hann er dálítið frekur þessi, fer það sem hann kemst. Láttu hann ekki vaða ofan í þig.
-Would you like to help me some more, boys? Jón asks.
And, for sure, they would like to. .
-Would you then, Spói, take over from Hnallur and hold the reins. (ró+legur; á-kveðinn)
Hold the reins, calm and firm you yourself.
He is a bit bossy, this one. Goes as far as he can.
Do not let him have the upper hand with you.
Please note that we Icelanders do
We rather use the pecking order instinct, i.e. to let the horse feel he should take the man as a ruling herd-peer.
break in
We cope with our ponies, teach them. So they are vivid and willing to play with us. Not that we subdue them, nor break them down.
not
_
_ “
” .
En nú skulið þið heyra hvað kom fyrir: Folaldsmerin finnur vorið í loftinu.
Spói hefur lokað neðri hurðinni, eins og þið sjáið, og fingurnir hans hafa sett hespuna á kenginn,
But now hear what happened: The mare (the one that has her foal) smells spring in the air.
Spói has, as you can see, closed the lower door, and his fingers did put part of the locker-outfit back to place.
(folalds-meri)
hverju hann hefur gleymt?
En sjáið þið
Já, að skjóta lokunni í. Þetta er því að kenna að Spói hefur í raun aldrei tekið neitt verkefni alvarlega. Allt hefur eiginlega komið af sjálfu sér. Hryssan þarf ekki annað en ganga þétt að hurðinni. Auðvitað lætur hurðin undan og opnast. Hross eru nú einu sinni hross.
But do you see what he forgot? Yes, to put the pin into the loop.
(aldr-ei; verk-efni; al-var+lega; eigin+lega)
This is because Spói has, really, never taken any task seriously.
Everything has, actually, gotten done all by itself. (auð-vitað; opna(r)+st)
The only thing the mare has to do is to gently push the door. Of course the door gives way and opens up.
Horses are, as we know, always horses and will always be so.
(The Icelandic horses are very “alive” - and always try to go as far as they can; besides that we know that pack animals know the pecking order.)
Vorloftið er svo tælandi eftir langan vetur á húsi. Hryssan ákveður að viðra sig og folaldið sitt. Jón og strákarnir koma auga á þetta óheppilega atvik, sem ekki hefði átt að eiga sér stað.
After having been kept inside during a long winter, the air in spring is too luring for her.
Note:
hestar á húsi - fed inside during winter
útigangshross (úti-gangs-hross) are fed with hay outside during winter, and gain thick hair on the whole body to withstand the winter-weathers.
(How did the settlers do it when they brought the horses with them to Iceland?)
(á-kveða)
The mare decides to get some fresh air for herself and her foal. (ó-heppi+legt at-vik)
Jón and the boys take notice of this unfortunate happening, that should not have taken place.
Spóa bregður heldur illa. Hann getur ekki munað betur en hann hafi lokað.
puttunum.
Svona er að nota ekki heilann, hugsa aðeins með
Spói is taken aback.
As far as he can remember, he closed the door. . (að-eins)
This is the result of not using one´s brain, but only to “think with one´s fingers“
Spói bindur ótamda folann í snatri við staur, og fer að hjálpa Jóni og Hnalli að komast fyrir hryssuna og folaldið og reka þau aftur í húsið. En folinn ungi fælist. Hann hefur aldrei fyrr verið bundinn við staur........ ...........og er búinn að flækja annan framfótinn í taumnum.
Spói, at once, ties the untamed horse to a pole, and helps Jón and Hnallur to chase the mare and the foal and put them back into the shed.
hesturinn fælist)
But the young horse gets startled. (fram-fótur)
He has never before been tied to a pole.... ..... and has gotten one foot stuck in the rein.
(ó-taminn)
(fælir+st/sig;
Spói rekur sig
nú
alltaf hægt að
sjálfu sér.
sinn á
að ekki
að allt komi
starfi þarf að hugsa og hafa
á það
í fyrsta
ævinni
er
treysta því
af
Í þessu
athyglina vakandi. Hér eru verkefni, alvöruverkefni, sem Spóa langar til að takast á við.
Spói now learns the lesson, for the first time in his life, that it cannot be trusted and taken for granted that everything takes care of itself without any concern.
(at-hygli)
If one is going to work on a job like this he needs to think and keep his attention awake. (verk-efni; al-vöru-verk-efni; taka+st)
Here we have some real tasks, that Spói would like to cope with (and master).
Note about the verb “langa”: Spóa (þolfall (þol-fall)/accusative) langar til að; mig langar, þig langar, þau langar, þá langar)
róa folann
ný.
Jóni tekst brátt að
á
Síðan segir hann við strákana:
Then Jón says to the boys:
In a short time, Jón can soothe the young horse, make him calm again
-Ég hef verið að leita að krakka til snúninga við hrossin í sumar. Mig vantar traustan verkmann og samviskusaman. Hefur þú ráðið þig nokkuð í sumar, Hnallur? Launin verða að vísu ekki mjög há, en þú munt læra mikið í sambandi við hesta, ef þú vilt taka þetta að þér.
I have been looking for some kid to attend to the horses with me this coming summer. I need a trustworthy worker, and a conscientious one. Have you already got a job for the summer, Hnallur?
(sam-band
The wages will, actually, not be very good, but you will learn a lot concerning the horses, if you would like to work here (/accept the job).
(verk-maður; sam-visku-samur)
(í sambandi við : concerning, in context))
-Þetta væri það skemmtilegasta sem ég gæti hugsað mér, svarar Hnallur,
-en heldurðu að ég ráði við þetta starf?
Og svo --- svo þætti okkur ofsalega gaman að fá að vera báðir saman.
Við gætum skipt kaupinu á milli okkar.
Og þetta verður úr. Jón ræður þá báða til sín.
Spói segist sko ætla að hafa hugann við allt sem hann þarf að gera.
Aðalatriðið er að læra að temja sjálfan sig.
Þetta mun verða yndislegt sumar.
heldur þú)
-This would be what I would like the most, Hnallur answers, -but, do you think I can cope with the job?
(ofsa-lega)
And then -- actually, we would be very happy if we could be here, both two of us.
We could share the salaries.
And this becomes a deal. Jón hires both of them to be employed together.
Spói decides that he must – and is going to –be attentive on whatever he has to do. (aðal-at-riði)
The main point is to learn to tame oneself.
This is, for sure, going to be a wonderful summer.
(skemmti-legt;
.
Þeir læra að vekja traust hestanna á sér með hiklausri en rólegri framkomu. Hnallur verður reffilegri á baki með hverjum deginum sem líður,
They learn how to have the horses trust them by having an attitude of no hesitation but also behave in a calm and a reassuring way. (reffi+legur)
Hnallur becomes ever statelier on horse-back as days pass by,
ró-leg fram-koma)
(hik-laus,
hesta,
því þeim er oft falið að hreyfa tamda
sem þarf að halda í þjálfun. Það er að vísu ekki sérlega skemmtilegt að moka út taði og heyrudda, en hvaða starf hefur ekki bæði skemmtilegar og leiðinlegar hliðar, sem þó verður að rækja jafn samviskusamlega?
It
must
dung and
not any fun
but
a job that does not have both good and bad sides to it,
on scrupulously.
as they often have to ride tamed horses that need to be kept fit.
(sér-lega, skemmti+legt; hey-ruddi)
is, we
admit,
to shovel out
molten hay, (skemmti+legar og leiðin+legar; sam-visku-sam+lega)
name
where both two have to be worked
one needs to
to
Nauðsyn er að vera í skemmtilegri vinnu. (nauð-syn) A necessity in life is to have some agreeable work (/job satisfaction). Fyrst þarf að læra að temja sjálfan sig ! First
learn
tame himself !
Note for tourists: In Iceland we can get the delight of riding the Iceland pony - our special breed since settlement. * be it courses for beginners * short tours on low-land (guided) or if we want * (guided) pony-trekking cross-country in the wilderness of Iceland for days on end.
