EKONOMIA SPOŁECZNA W PRAKTYCE. Doświadczenia dolnośląskie ––Na pewno słyszał Pan o tym co nasi posłowie wymyślili odnośnie ZAZ i WTZ. Zamierzają na nas oszczędzać. Jeśli skończy się finansowanie takich placówek, to w tym momencie te wszystkie osoby są przykute w domu. (IDI, praktyk, WTZ)
EKONOMIA SPOŁECZNA W PRAKTYCE. Doświadczenia dolnośląskie księgowości… Każda fundacja musi spełniać mnóstwo wymogów, co jest ciężkie dla małych czy lokalnych podmiotów. (IDI, ekspert) ––W sumie jesteśmy za bardzo kontrolowani przez urzędników. Brakuje nam trochę samodziel-
Respondenci odtworzyli ponadto zestaw uwarunkowań formalno-prawnych, które
ności i wolności. Przede wszystkim wiadomo, że brakuje środków finansowych na stworze-
powodują spowolnienie lub regres przedsiębiorczości społecznej. Po pierwsze, są to nie-
nie nowych miejsc pracy. A my chcieliśmy poszerzać działalność, iść do przodu. (IDI, praktyk,
jasne lub skomplikowane przepisy, utrudniające na przykład działalność gospodarczą or-
WTZ)
ganizacji pozarządowych. Barierą jest skomplikowane i zmienne ustawodawstwo, a także zbyt wysokie wymogi formalne dla podmiotów pobierających dotacje, nadmierna kontrola i biurokratyzacja działań powodująca poczucie „tonięcia w papierach”. Jest to szczególnie uciążliwie dla małych i nowych podmiotów, które nie dysponują odpowiednią ilością środków na profesjonalną księgowość, a także dla WZT-tów, od których instytucje udzielające wsparcia finansowego wymagają szczegółowej dokumentacji prowadzonych działań. Badani praktycy niejednokrotnie twierdzili, że konkretne instytucje oraz lokalne władze samorządowe nie są zainteresowane tematyką ekonomii społecznej, nie są skłonne do wspierania działań spółdzielców.
––Nie ma czegoś takiego, żeby np. gminy, jakieś instytucje samorządowe mogły zlecać takim spółdzielniom socjalnym jakąś część czy pewne prace związane, na przykład, z utrzymaniem porządku, jakieś drobne prace pomocnicze dla tych samorządów. (…) Tego niestety nie ma i to dość mocno utrudnia. Z doświadczenia, może nie tutaj naszego urzędu, bo my tu mamy stosunkowo mało [spółdzielni]… ale pracowałem w UP w [nazwa miasta] i tam tych spółdzielni troszkę więcej się potworzyło, ale ich szanse utrzymania się są niewielkie, powiedziałbym. (IDI, ekspert)
Poszczególne kategorie praktyków zgłaszały odmienne listy problemów, które stanowią wewnętrzne i zewnętrze „hamulce” aktualnie prowadzonej i planowanej działalności.
––PCPR wymaga przygotowywania niezmiernie licznej dokumentacji. Papiery muszą być niejako na wszystko. Mam poczucie, że wręcz „toniemy” w papierach i koniecznych dokumen-
Co warte podkreślenia, szczególnie rozbudowany zestaw dotyczy dolnośląskich spółdzielni socjalnych. Spójrzmy jeszcze na poniższe szczegółowe zestawy danych.
tach. Jest to bardzo poważne utrudnienie dla naszej pracy. Niestety zdarza się nawet teraz, że brakuje pieniędzy na wynagrodzenia. A i wynagrodzenia są naprawdę niewysokie jak na
Spółdzielnie socjale:
tak wykwalifikowana kadrę jaką tutaj mamy. To jest kolejne bardzo poważne utrudnienie, bo
• niska świadomość społeczna, uprzedzenia wobec spółdzielni socjalnych,
niektórzy zastanawiają się czy tu dalej pracować. (IDI, praktyk, WTZ)
• brak odpowiedniej wiedzy i pomocy ze strony urzędów,
––Co w takim razie utrudnia powstawanie podmiotów ES? ––Moim zdaniem przepisy. Ludzie boją się podjąć ryzyka oraz odpowiedzialności prawnej, gdyby coś poszło nie tak. (IDI, ekspert) ––Wydaje mi się, że uregulowania prawne, które są w Polsce nadal… Z tym się najbardziej borykają te wszystkie instytucje. Nie tylko spółdzielnie, ale i CIS-y . Wydaje mi się, że przepisy są za sztywne. (IDI, ekspert) ––Podejrzewam, że profesjonalizacja organizacji pozarządowych z jednej strony ma swoje zalety dla tych, które już istnieją, mają swoje struktury. Porównując nas – z trzema czy czterema osobami pracującymi w księgowości, czy w kadrach – do organizacji, która w ogóle nie ma
• brak zainteresowania lokalnych władz spółdzielczością socjalną, • konieczność w konkurowaniu z innymi firmami na rynku, problemy z konkurencyjnością, • brak popytu na usługi, brak zleceń, • konieczność odprowadzania składek do ZUS od początku działalności, • brak możliwości finansowych: otrzymania kredytu z banku, otrzymania sprzętu, maszyn w leasing, • brak pomysłu na działalność przynoszącą zyski, nieznajomość rynku, • wysokie koszty prowadzenia księgowości – konieczność zatrudniania specjalistów z zewnątrz, • wysokie koszty utrzymania lokalu, zaległości z czynszem, opłatami za media, • nieosiągalność dotacji dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym,
98
99