Φανταστική λογοτεχνία τεύχος 15

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΤΕ

Τεύχο 15 / Δεκέμβριος 2014 / ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ Τεύχος 15 / Δεκέμβριος 2014 / ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ

2 3 6

8

10

12

14

16 18

20 23 26 30 31

Περιεχόμενα

«Το κέρας», του Σταμάτη Μαμούτου

«Ο Μύθος της Μαύρης Ένωσης», του Βασίλειου Ι. Μέγα «Sword of a Paladin» (μόνιμη στήλη), του Paladin «Άρθουρ Κλαρκ: Οι Επικυρίαρχοι (Childhoods End)», του Flammentrupp «Abraham Grace Merritt», του Χρήστου «Kane» Νάστου «Σεπτήριον» (μόνιμη στήλη), του Battle Angel «Συνέντευξη με τους Κώστα & Γιάννη Μανόπουλο», του Ανδρέα Σκαμανδρώνυμου «War Flag of the Sun», (μόνιμη στήλη) του Sun Knight «Πολύτιμα Μέταλλα», (μόνιμη στήλη) του Σταμάτη Μαμούτου «Ρόδες από ατσάλι και αέναος Ρομαντισμός», του Φίλιππου «Galadhrin» Βαβουλάκη «Άλμος ο Οξύς» (μέρος 3ο), της Εύας Δημητσάντη «Φόρος τιμής στον Βασίλη Πολυδούρη», του Ανακρέοντα «Πέννα & Ξίφος: Ο Ρομαντισμός ενάντια στον κόσμο της Νεωτερικότητας», του Στ. Μαμούτου «Αμφίπολη», της Κασσάνδρας Αλαογοσκούφι «Αστρικός Έρωτας», του Άλεξ Κρητικού

ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ «Φανταστική Λογοτεχνία», τεύχος 15, Δεκέμβριος 2014 Εκδότης: Σύλλογος φοιτητών ΑΤΕΙ και ΑΕΙ Πανεπιστημίων Ελλάδος Φανταστικής Λογοτεχνίας (Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας). Συντακτική ομάδα τεύχους: Σταμάτης Μαμούτος, Βασίλειος Ι. Μέγας, Paladin, Flammentrupp, Χρήστος “Kane” Νάστος, Battle Angel, Ανδρέας Σκαμανδρώνυμος, Sun Knight, Φίλιππος “Galadhrin” Βαβουλάκης, Εύα Δημητσάντη, Ανακρέοντας, Κασσάνδρα Αλογοσκούφι, Άλεξ Κρητικός. Επιμέλεια-Διόρθωση: Σταμάτης Μαμούτος - Καλλιτεχνική επιμέλεια: Morias. Εικόνα εξωφύλλου: Arthur Rackham, “Rip van Winkle”

Δ

Το Κέρας

ιατηρώ ακόμη ολοζώντανη την ανάμνηση των Χριστουγέννων του 1985. Οι εορταστικές διακοπές του δημοτικού σχολείου είχαν ξεκινήσει κι εγώ συνόδευα τους γονείς μου σε μια θεατρική παράσταση. Η σχέση μου με την λογοτεχνία του φανταστικού αναπτυσσόταν ήδη με γοργούς ρυθμούς. Τα comics της εποχής, διαθέτοντας εντυπωσιακά εξώφυλλά κι του Σταμάτη Μαμούτου όμορφα σκίτσα, άνοιγαν τις θύρες για τους μυθικούς κόσμους της φαντασίας και με βοηθούσαν να αφυπνίσω το συναίσθημα της θέλησης για περιπέτεια. Οι συλλογές παραμυθιών ενστάλαζαν τις γλυκές τους αφηγήσεις στην μνήμη κι άφηναν στην καρδιά μου έναν μαγευτικό απόηχο. Κόσμοι υπερβατικοί, κρυμμένοι πίσω από το πέπλο της φθαρτής υλικής εμπειρίας, αχνοφαίνονταν καθώς έτρεχα κραδαίνοντας ξύλινα σπαθιά και κλοτσούσα μπάλες. Ώσπου εκείνη την ημέρα, διαβαίνοντας την κεντρική λεωφόρο που οδηγούσε στο θέατρο, η ματιά μου έπεσε στην βιτρίνα ενός καταστήματος παιχνιδιών. Και κάπου εκεί ένιωσα τον χρόνο να σταματά, την πραγματικότητα να ξεθωριάζει, τις προαρχαϊκές εποχές της ηρωικής αριστοκρατίας να ζωντανεύουν. Σε όλο το εύρος της βιτρίνας ήταν απλωμένο το παιχνίδι που κυκλοφορούσε με τον τίτλο «Κάστρα και Πολιορκητές» από την ελληνική εταιρία El Greco. Πύργοι με επάλξεις που οι οδοντωτές κορυφές τους ένιωθα να μου γαργαλούν την καρδιά. Κάστρα με καταπέλτες. Ένας τεράστιος Μινώταυρος συνοδευόμενος από τον Δράκο της Φωτιάς αντιμετώπιζε τον μονόφθαλμο Κύκλωπα ενώ παράμερα ορθωνόταν ο Δούρειος Ίππος. Κερασφόροι πολεμιστές ενάντια σε γενειοφόρους πολέμαρχους. Μικρά βόλια που εκτοξεύονταν εκατέρωθεν… κι εγώ, έχοντας αφήσει πίσω την καθημερινότητα του παιδικού μου βίου, περιπλανιόμουν πια στο πεδίο της μάχης ανάμεσα στους σπαθοφόρους, ουρλιάζοντας εντολές και χτυπώντας με την λάμα μου δεξιά κι αριστερά. Ήμουν τυχερός γιατί είχα γονείς που διέθεταν την ικανότητα να αντιλαμβάνονται τις συναισθηματικές μου ταυτίσεις. Έτσι μολονότι το βράδυ δεν έκλεισα μάτι επαναφέροντας διαρκώς στην μνήμη την εικόνα του επικού παιχνιδιού, η ολοκληρωτική συναισθηματική υπέρβαση έλαβε χώρα το επόμενο πρωί. Μόλις ξύπνησα άκουσα την μητέρα μου να με καλεί στο σαλόνι και…ώ θεοί, το «Κάστρα και Πολιορκητές» βρισκόταν στο τραπέζι μας! Έκτοτε ο αρρενωπός κόσμος των αρχαίων πολεμιστών είχε ξαναγεννηθεί στο σαλόνι του οικογενειακού μου σπιτιού. Όπως επίσης και σε χιλιάδες σαλόνια της υπόλοιπης Ελλάδος. Το «Κάστρα και Πολιορκητές» άφησε εποχή, γινόμενο μια χρυσή ανάμνηση των παιδιών της δεκαετίας του ’80. Η επική του θεματολογία και η δυνατότητα για ενεργή συμμετοχή των παικτών με κανονικές βολές, καταστροφές τειχών και εξουδετέρωση πολεμιστών αποτέλεσαν τους κύριους λόγους της μεγάλης του επιτυχίας. Ωστόσο, για εμάς τους ρομαντικούς, τα «Κάστρα…» διατηρούν ακόμη την αξία τους για λόγους που δεν είναι υλικά μετρήσιμοι. Αισθητικά δικαιωμένα και με συμβολισμούς ιδεατούς, ένα τραγούδι πολέμου για τους εραστές της αέναης παιδικότητας.

2

«Σε μια εποχή παλιά, οι στρατιές του Σκότους ήρθαν ξανά στις χώρες των ανθρώπων. Οι ηγέτες τους έγιναν γνωστοί ως οι «Έκπτωτοι Άρχοντες» και η τρομερή τους μαγεία δεν είχε προηγούμενο στη Δύση. Μέσα σε τριάντα χρόνια μετέτρεψαν τα πολιτισμένα κράτη σε ερείπια και στάχτη μέχρι που η ελεύθερη πόλη της Μάντριγκαλ τους αψήφησε.

του Βασίλη Ι. Μέγα

Ένας μικρός στρατός συγκεντρώθηκε εκεί και μια απελπισμένη μάχη ξέσπασε ενάντια στους Έκπτωτους. Ήρωες γεννήθηκαν μέσα στη φωτιά και το μακελειό των πολέμων που ακολούθησαν και τα ονόματα και οι πράξεις τους δεν θα ξεχαστούν ποτέ»

Κ

ατά αυτόν τον τρόπο, με φόντο μια λαμπερή πανσέληνο που προμηνύει θάνατο, ξεκινάει η ιστορία του «Myth – The Fallen Lords».

Καθώς τα παραπάνω λόγια αργοσβήνουν μπροστά απ’ την οθόνη του υπολογιστή με την ιδιαίτερη χροιά του αφηγητή που τα εκφωνεί να κεντρίσει ακόμα περισσότερο την περιέργεια του θεατή, μια σκιά ξεγλιστράει ξαφνικά μες στο σκοτάδι. Η φιγούρα ενός ημίγυμνου πολεμιστή που παραπέμπει σε Βίκινγκ και Σκωτσέζο μαχητή απ’ το Braveheart φαίνεται να τρέχει μέσα απ’ τα ερειπωμένα σοκάκια μιας αρχαίας νεκρόπολης. Κρατάει ένα μικρό σάκο στα χέρια του και η προσοχή με την οποία κινείται, μαρτυρά τον τεράστιο κίνδυνο που διατρέχει σε περίπτωση που τον ανακαλύψουν «εκείνοι», οι στρατιώτες του εχθρού. Το περιεχόμενο του σάκου είναι πολύ σημαντικό για να πέσει στα λάθος χέρια και ο πολεμιστής με το βαμμένο μπλε πρόσωπο μετράει πολύ καλά το κάθε βήμα που κάνει σ’ αυτή την καταραμένη πόλη. Στο τέλος, καταφέρνει να φτάσει στον προορισμό του, έναν μικρό καταυλισμό, σώος και με το μικρό σάκο στην κατοχή του. Το περιεχόμενο του φαντάζει άγνωστο μέχρι που μπαίνει σε μια σκηνή όπου τρεις άντρες συζητάνε χαμηλόφωνα γύρω από ένα στρογγυλό τραπέζι. Εκείνος αφήνει τον ανοικτό σάκο πάνω στο τραπέζι, φανερώνοντας από μέσα ένα κυλινδρικό, ξύλινο κιβώτιο. Ο άντρας στο κέντρο ανοίγει το καπάκι και βγάζει μέσα απ’ το κιβώτιο το κομμένο κεφάλι ενός ανθρώπου. Ένα κεφάλι που ανοίγει ξαφνικά τα μάτια του, τρομάζοντας τους άλλους δύο άντρες. Κοιτάζει καχύποπτα δεξιά και αριστερά, μην γνωρίζοντας το λόγο που το έφεραν στο προσκήνιο ύστερα από τόσα χρόνια. Ένας λόγος που δεν θα αργήσει να αποκαλυφτεί μέσα στα επόμενα λεπτά κι εφόσον ο στρατηγός καταφέρει να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες που του επιφυλάσσει η Μοίρα. Ο εχθρός είναι αδίστακτος και δεν υπάρχουν δεύτερες ευκαιρίες. Εδώ χρειάζεται προσεκτική μελέτη των περιοχών και των κινδύνων που κρύβουν και ακρίβεια στις λεπτομέρειες. Ένα λάθος είναι αρκετό για να σκοτωθούν πολλοί άντρες. Οι ζωές που χάνονται απ’ τα χέρια του στρατηγού δεν αναπληρώνονται. Το κάθε ξίφος, το κάθε βέλος, η κάθε βόμβα παίζει ρόλο. Αν ο ηγέτης δεν προσέξει, τότε οι απώλειες θα είναι τρομακτικές και το τέλος σίγουρο… εκτός κι αν σώσει στο κατάλληλο σημείο την πρόοδο του και επανέλθει με μια απλή φόρτωση στο ίδιο σημείο. Ο παίκτης/θεατής/αναγνώστης του «Myth - The Fallen Lords» θα έρθει πολλές φορές αντιμέτωπος με τις ορδές των απέθαντων πολεμιστών με τα τεράστια τσεκούρια, τα μετέωρα φαντάσματα με τα δηλητηριώδη ακόντια, τα γρήγορα γκιόλς με τα καλά ακονισμένα δρεπάνια και τα υπόλοιπα φοβερά πλάσματα που στόχο έχουν να αιματοκυλίσουν την ήπειρο.

3

Τα όπλα του παίκτη είναι μεν λίγα, αλλά επαρκούν, φτάνει μόνο να χρησιμοποιήσει κανείς σωστά αυτά που του δίνονται. Οι μεσαιωνικού τύπου πολεμιστές με τα ξίφη και τις μεγάλες ασπίδες είναι η ραχοκοκαλιά της Λεγεώνας, τα ξωτικά-τοξότες σκοτώνουν αποτελεσματικά από απόσταση χάρη στο πολύ τους καλό σημάδι, οι νάνοι, γεμάτοι δολοφονικό χιούμορ, έχουν μια ιδιαίτερη κλίση στην πυρίτιδα εξ’ ου και τα εκρηκτικά κοκτέιλ που εκτοξεύουν κάθε τόσο στα ζόμπι, κάνοντας τα στην κυριολεξία χίλια κομμάτια! Η στρατηγική, ωστόσο, έχει μεγάλη σημασία για την επιτυχία σε κάθε αποστολή. Η έκβαση της κάθε μάχης κρίνεται από τρεις βασικούς παράγοντες, την μορφολογία του εδάφους, τα καιρικά φαινόμενα και τους στρατιωτικούς σχηματισμούς. Αυτό εντούτοις που κάνει ξεχωριστό το «Myth – The Fallen Lords», και κάτι που του χάρισε τον τίτλο του παιχνιδιού της χρονιάς για το 1997, είναι η γενική του σχεδίαση. Πρώτον: το αίμα ρέει άφθονο στα πεδία των μαχών (να ‘ναι καλά το Braveheart που δεν άφησε κανέναν ανεπηρέαστο). Δεύτερον: οι ημερολογιακού τύπου παρουσιάσεις των αποστολών, οι οποίες μαρτυρούν το βαρύ κλίμα που υπάρχει στην σκοτεινή εποχή εκείνου του φανταστικού κόσμου. Και τρίτον –(και ίσως κυριότερο): η εξαίρετη μουσική επένδυση με τα έγχορδα να αναδεικνύουν ακόμα περισσότερο μέσα από τις αργές και μακρόσυρτες μελωδίες τους το σκοτάδι που απειλεί να σκεπάσει τα πάντα. Τρία στοιχεία που ανέδειξαν το «Myth…» στα τέλη της δεκαετίας του ’90, οδηγώντας τα επόμενα χρόνια στη δημιουργία δύο συγκλονιστικών συνεχειών με αρκετές επεκτάσεις και πλήθος multiplayer αποστολών που επέτρεπαν στους παίκτες του παιχνιδιού να «σκοτώνονται» άνετα στο Διαδίκτυο. Ποιες είναι, όμως, οι ρίζες του συγκεκριμένου παιχνιδιού; Σίγουρα κάποια άλλα παιχνίδια (βλ. Warcraft) επέδρασαν στον τεχνικό τομέα, αλλά η βασική επιρροή (αυτή που συνέθεσε τον χαρακτήρα του παιχνιδιού) ήταν το λογοτεχνικό έργο του Glen Cook που φέρει τον τίτλο «The Black Company». Τι ακριβώς είναι το «Black Company»; Η περίληψη που υπάρχει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου λέει τα εξής:

«Κάποιοι πιστεύουν πως η Κυρά, πρόσφατα απελευθερωμένη από τα αιώνια δεσμά της, στέκεται ανάμεσα στο ανθρώπινο είδος και το κακό. Κάποιοι πιστεύουν πως αυτή είναι το Κακό αυτοπροσώπως. Οι σκληροτράχηλοι άντρες της Μαύρης Ένωσης αμείβονται επάξια και κάνουν αυτό που πρέπει, θάβοντας τις όποιες αμφιβολίες έχουν. Μέχρι που έρχεται η προφητεία. Το Λευκό Ρόδο έχει αναγεννηθεί, κάπου, προκειμένου να ενσαρκώσει το καλό για ακόμα μια φορά. Θα πρέπει να υπάρχει κάποιος τρόπος για να την βρει η Μαύρη Ένωση. Έτσι ξεκινάει μια απ’ τις σπουδαιότερες, επικές, φανταστικές ιστορίες της εποχής μας. Τα χρονικά της Μαύρης Ένωσης από τον Γκλεν Κουκ». Η σειρά των βιβλίων «The Black Company» περιγράφει την ιστορία μιας επίλεκτης ομάδας μισθοφόρων, της Μαύρης Ένωσης, η τελευταία απ’ τις ελεύθερες ενώσεις της Khatovar, μέσα απ’ τα σαράντα χρόνια των τετρακοσίων συνολικών ετών ιστορίας της οργάνωσης. Ο Cook αναμιγνύει με επιτυχία το epic με το dark fantasy και την στρατιωτική λογοτεχνία κάτω από το πρίσμα των σκληρών, γήινων πορτρέτων των πρωταγωνιστών της Ένωσης και των αγώνων τους. Η χρονολογία περιλαμβάνει εννιά βιβλία, τα οποία συγκαταλέγονται σε τρεις κατηγορίες: «Τα Βιβλία του Βορρά» αφηγούνται τις δοσοληψίες της Ένωσης με την αυτοκρατορία της Κυράς, «Τα Βιβλία του

4

Νότου» εξιστορούν το ταξίδι της Ένωσης πίσω στις απαρχές της στην Khatovar και «Ο Αστραφτερός Λίθος» μιλάει για την νίκη που επιτυγχάνουν οι άντρες της Ένωσης έναντι των εχθρών του εργοδότη τους και για το δρόμο του πεπρωμένου που ακολουθούν οι μισθοφόροι στο τέλος. Η σειρά από το πρώτο ομώνυμο βιβλίο (The Black Company, Μάιος 1984) μέχρι και το τελευταίο (Soldiers Live, Ιούλιος 2000) σημείωσε μεγάλη επιτυχία και έγινε ανάρπαστη σε μεγάλη μερίδα στρατιωτικών, τόσο ενεργών όσο και απόστρατων. Κάτι για το οποίο όταν είχε ερωτηθεί σχετικά μ’ αυτή την «στρατιωτική απήχηση», ο Γκλεν Κουκ είχε απαντήσει αποτυπώνοντας παράλληλα και το ύφος του έργου του ως εξής: «Οι χαρακτήρες των βιβλίων δρουν ακριβώς όπως συμπεριφέρονται οι άντρες στο στρατό. Τα βιβλία δεν δοξάζουν τον πόλεμο. Μιλάνε απλώς για ανθρώπους που κάνουν την δουλειά τους. Οι χαρακτήρες είναι πραγματικοί στρατιώτες. Δεν είναι στρατιώτες που γεννήθηκαν στην φαντασία κάποιου που δεν έκανε ποτέ θητεία στο στρατό. Γι’ αυτό το λόγο αρέσει στους στρατιωτικούς». Όσον αφορά την πλοκή των βιβλίων, οι αναγνώστες θα χαρούν να εξερευνήσουν και να ανακαλύψουν από μόνοι τους τα βιβλία της Μαύρης Ένωσης και των μισθοφόρων που την απαρτίζουν. Μισθοφόροι που ζουν στα άκρα, εκτελώντας διαταγές και ακολουθώντας τους αρχηγούς τους μέσα από έναν σκοτεινό φανταστικό κόσμο γεμάτο θανάσιμους κινδύνους και καταραμένα μαγικά. Και όπως θα γράψει ο Κουκ στο πρώτο βιβλίο της σειράς (The Black Company, σελ. 447) «η Μοίρα είναι μια ιδιότροπη σκύλα που υπεραγαπάει την ειρωνεία» δείχνοντας έτσι το μαχητικό στρατιωτικό πνεύμα του ανθρώπου που πιστεύει και βασίζεται στις δυνάμεις του καθώς οποιαδήποτε αναποδιά (τύχη ή πεπρωμένο;) απλώς τον εξοργίζει και τον πεισμώνει.

Δίχως κάποια βαθύτερη ηθική φιλοσοφία ή κάποιο υψηλό ιδανικό εκτυλίσσεται λοιπόν η ιστορία των μισθοφόρων της Μαύρης Ένωσης. Απλοί άντρες, στρατιώτες, πολεμιστές, μισθοφόροι που κάνουν αυτό που ξέρουν καλά. Μια στρατιωτική ελεγεία σ’ έναν φανταστικό κόσμο γεμάτο συγκρούσεις, δολοπλοκίες, προδοσίες και θάνατο. Ακριβώς όπως και στο «Myth…». Ο παίκτης χαράσσει τη δική του πορεία μέσα από μάχες δίχως αύριο, καλά στημένες παγίδες, πλεκτάνες και μυστικά αιώνων. Οι εχθροπραξίες ξεκινούν αμέσως και ο παίκτης–στρατηγός πρέπει να ανταπεξέλθει αμέσως αν θέλει να θριαμβεύσει στο πεδίο. Το ίδιο και στη Μαύρη Ένωση. Οι μάχες ξεσπούν σαν τρικυμίες μέσα απ’ τις σελίδες των βιβλίων και ο μη μυημένος με την στρατιωτική ορολογία μπαίνει στην ατμόσφαιρα σιγά σιγά, παρασυρμένος απ’ τα συμφραζόμενα. Αυτό, όμως, δεν είναι μείον για τον απλό αναγνώστη. Όπως ο αναγνώστης του Πόε με τον Άρθουρ Γκόρντον Πυμ θα αισθανθεί θαλασσόλυκος με το που θα κλείσει το βιβλίο, έτσι κι εδώ η δύναμη του Κουκ μεταμορφώνει τον απλό αναγνώστη/θεατή των εχθροπραξιών σε βετεράνο των μαχών και γνώστη του πεδίου. Έτσι και οι δημιουργοί του «Myth…» αφού μελέτησαν καλά το έργο του Κουκ και σφυρηλάτησαν την φαντασία τους πάνω στο ματωμένο αμόνι και μέσα στις φλόγες της Μαύρης Ένωσης, έφεραν στο φως το 1997 ένα αριστούργημα. Επίσης, ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της επιρροής του Κουκ στο παιχνίδι είναι η αίσθηση που δημιουργείται στον παίκτη ότι οι μάχες δυσκολεύουν όσο προχωράει η πορεία. Άλλο ένα δείγμα του πόσο η λογοτεχνία και κυρίως το fantasy όχι απλώς επηρεάζει, αλλά ωθεί τους ανθρώπους να γράψουν τους δικούς τους μύθους. Και είναι αλήθεια πως η γνώση αλλάζει τον άνθρωπο. Από πού πηγάζει, όμως, η γνώση; Απ’ τις διδαχές και τις εμπειρίες εκείνων που προηγήθηκαν; Σαφώς. Αλλά μαζί κι από τα δικά μας λάθη. Κι όπως η γνώση είναι δύναμη, η δύναμη που κρύβεται στις σελίδες ενός ξεχασμένου βιβλίου θα σταθεί αρκετή για να μας απεγκλωβίσει απ’ την πνευματική αδράνεια των καιρών. Δεν υπάρχει καλύτερο λογοτεχνικό είδος γι’ αυτήν την απελευθέρωση απ’ τη φανταστική λογοτεχνία. Όπως ένα καλό παραμύθι μας τραβάει την προσοχή και παράλληλα μας μαθαίνει δίχως να μας φορτώνει με άχρηστα πράγματα, έτσι και η φανταστική λογοτεχνία ψιθυρίζει στην καρδιά του ανθρώπου, σπάζοντας τα πνευματικά δεσμά και οπλίζοντας τον με θεμελιώδεις αλήθειες. Η εξέγερση της νόησης καραδοκεί κάτω απ’ το σκονισμένο εξώφυλλο. Ποιος τολμά να το ανοίξει πρώτος;

Μερικές ομοιότητες ανάμεσα στο Myth και το Black Company: 1. Τόσο στο «Myth…» όσο και στο Black Company έχουμε πρωτοπρόσωπη αφήγηση. Στο μεν «Myth…» από έναν ταξιδευτή θεραπευτή, ο οποίος κρατάει ημερολόγιο (η παρουσίαση των αποστολών γίνεται απ’ τη δική του οπτική γωνία), στο δε Black Company από τον χρονικογράφο της συντροφιάς.

2. Στο «Myth…», o χαρακτήρας Soulblighter μεταμορφώνεται σε ένα σμήνος κορακιών όταν θέλει να ξεφύγει από κάποια απειλή ή να κινηθεί γρήγορα. Στο Black Company, ο χαρακτήρας Soulcatcher αρέσκεται να χρησιμοποιεί κοράκια για κατασκοπεία και αναγνώριση εδάφους.

3. Στο «Myth…» έχουμε την εμφάνιση ενός κομήτη στον ουρανό κάθε χίλια χρόνια, σηματοδοτώντας πάντα μια μεγάλη αλλαγή στην ισορροπία των δυνάμειων του Φωτός και του Σκότους. Παρομοίως στο Black Company υπάρχει ένας κομήτης που περνάει κάθε 37 χρόνια, προοιωνίζοντας πάντα ένα μεγάλο γεγονός που σχετίζεται με την Κυρά.

Glenn Cook 5

Sword of a Paladin “I Ride Out On The World And Dawn Rides With Me”

Captain Kronos, Vampire Hunter

Σ

Όπως είναι αναμενόμενο, ο Kronos κραδαίνοντας ιερό σπαθί θα εισβάλλει στο καταφύγιο του «ενεργειακού βαμπίρ» και έπειτα από σπαθομαχία θα καταφέρει να αποδιώξει άλλο ένα απέθαντο κακό στοιχείο από αυτόν τον κόσμο. Ενδιαφέρον, ωστόσο, παρουσιάζει η διαδικασία παραγωγής του νικηφόρου ιερού σπαθιού. Όση ώρα οι σύντροφοι του ήρωα λιώνουν έναν πελώριο σταυρό (τον οποίο ξερίζωσαν από νεκροταφείο της περιοχής) για να τον σφυρηλατήσει αργότερα ο καθηγητής σε σπαθί, ο Kronos περιμένει στα γόνατα με τα χέρια τοποθετημένα χιαστί πλάι στο κεφάλι και με το τελευταίο σκεπασμένο με λευκό πανί. Εδώ, όπως και σε τόσες άλλες ταινίες του είδους, η Hammer παρουσιάζει ένα ακόμα στοιχείο από την απόκρυφη παράδοση, που «δένει» με το δακτυλίδι του Kronos, το οποίο προβάλλει έντονα και επιτηδευμένα ο σκηνοθέτης αποκαλύπτοντας σε κάποιους ποιος είναι αληθινά ο πρωταγωνιστής.

τους κόσμους του cult κινηματογράφου ένα είναι το όνομα που φοβούνται οι κακόβουλοι απέθαντοι και ένα το σημάδι που σφραγίζει το νικηφόρο πέρασμα της μαχητικής δύναμης του Καλού: «Captain Kronos». «Captain Kronos, Vampire Hunter (1974)» είναι και ο τίτλος μιας από τις καλύτερες ταινίες γοτθικού μυστηρίου και τρόμου της -ειδικευμένης στο είδος- εταιρίας Hammer. Μαύρος είναι ο τρόμος, που λυμαίνεται την αγγλική ύπαιθρο, μια σκιώδης απειλή κυνηγά νεαρά κορίτσια (τα ωραιότερα κορίτσια βρίσκουμε στην Hammer!!) ρουφώντας όχι αίμα, όπως τα γνωστότερα βαμπίρ, μα την ίδια τη ζωτική ενέργεια, γεμίζοντας τα δάση με ετοιμοθάνατα γέρικα κουφάρια. Ωστόσο, οι μέρες (ή μάλλον οι νύχτες) του ενεργειακού βαμπίρ είναι μετρημένες, καθώς σαν σαρωτικός άνεμος καλπάζει προς την περιοχή, κατόπιν καλέσματος, ο περιβόητος κυνηγός βρικολάκων Captain Kronos.

Ο πρώην λοχαγός της αυτοκρατορικής φρουράς, πλαισιωμένος από τον ειδικευμένο στα ζητήματα βρικολάκων καθηγητή Hieronymus Grost και την πανέμορφη Carla που ο ίδιος μόλις έχει απελευθερώσει (και την οποία υποδύεται η «θεά» Caroline Munro), καταφθάνει στο χωριό και αναλαμβάνει δράση. Στην διάρκεια της ταινίας αποκαλύπτονται διάφορα ενδιαφέροντα στοιχεία για τους απέθαντους κακούς. Ο καθηγητής Grost αρχικά αναλαμβάνει την διάγνωση και επιβεβαίωση της περίπτωσης βαμπίρ με τη μέθοδο του νεκρού βατράχου. «Αν περνά βρικόλακας κοντά σε πτώμα βατράχου, τότε ο βάτραχος ξαφνικά επανέρχεται στη ζωή». Αργότερα θα ενημερώσει ότι υπάρχουν διάφορα είδη βρικολάκων, κάποιοι από τους οποίους ρουφούν αίμα και άλλοι ζωή. Κάποιοι που σκοτώνονται με παλούκι στην καρδιά, μα και άλλοι που είναι ευάλωτοι στο ψυχρό ατσάλι ενός σταυρού ή την φωτιά.

6

Στην ταινία κυριαρχεί η γοτθική ατμόσφαιρα, με την αναμενόμενη -για την Hammer- προβολή της αγγλικής εξοχής και τις χαρακτηριστικές ερμηνείες από τους ηθοποιούς, οι οποίες αν και υπερβολικές σε λιγοστές περιπτώσεις (όπως οι απαραίτητες μακρόσυρτες στριγκλιές που αποτελούσαν σήμα κατατεθέν των 70’s), προσθέτουν με την θεατρικότητά τους στη διάχυση αύρας μυστηρίου και υποβολής για τις συνθήκες αγνώστου. Προσωπικά θεωρώ την ερμηνεία του Horst Janson υποδειγματική για το ρόλο του κυνηγού βρικολάκων. Ψύχραιμος και με αποφασιστικότητα που απορρέει από την ισχυρή του πίστη (και την ανεκτίμητη εμπειρία), ο Janson δεν παραμορφώνει το πρόσωπό του στη θέα του κινδύνου, ούτε διατηρεί μια μόνιμη πουριτανική ηθική φλογερού σταυροφορικού μίσους στα μάτια (όπως για παράδειγμα ο Solomon Kane). Ο Captain Kronos εμφανίζεται γαλήνιος και ατάραχος, διακατέχεται από ήρεμη σιγουριά και αναδίδει αέρα γοητείας τύπου David

Coverdale. Είναι περιπλανώμενος δανδής. Παρουσιάζεται ντυμένος στα χρώματα της φωτιάς και του πάγου, εκπέμπει ευγένεια και υπό μια έννοια, όπως αναγνωρίζει ο καθηγητής Grost, είναι βασιλιάς.

Μέσα από τον δίσκο αυτό ξεχωρίζω το πιο επικό κομμάτι αναφορά στον Captain Kronos – «Vampire Hunter, 1600». Κιθαριστικοί καλπασμοί, μπάσες μελωδίες και στίχοι που σε βάζουν κατευθείαν στην ατμόσφαιρα της ιστορίας. Ο επιβλητικός Captain Kronos, ζωσμένος ατσάλινο σπαθί και πιστόλι, καλπάζει αγέρωχα πάνω στο δυνατό του άτι, αποφασισμένος να εξορίσει του κόσμου το Κακό πίσω στο σκοτάδι.

Upon my mighty steed I ride, sword and pistol at my side To cast evil from this world back into darkness it must be hurled

Not just the blood this time, but the vampire takes their youth away Not just when the moon is high, they can go forth in the day

Shadow on the crucifix, plague on the land, withered and sick I have come and I will slay all who take fair beauties’ youth away

Man of god whom fear will not faze Viewing my world through a hashish haze

I have grown to know their evil ways I will fight them till the end of my days

Not just the blood this time, but the vampire takes their youth away Not just when the moon is high, they can go forth in the day

Necromantic arts passed down the lineage of Karnstein, evil renown Brought back to life undead “the greatest swordsman ever”, it was said

An imposing cross of metal in the graveyard upon the hill Forged upon the anvil into a holy sword of steel

Inside the castle walls, the deadly sword play commences The blades move so fast, that they reel the senses

A helpless victim waiting idly in hypnotic trance Time, it stands still in this world, as life and death dance

Finally my sword pierced his black heart, the vampire met his end It was not just the sword of steel, but my faith that helped me drive it in

Κλείνω αυτό το αφιέρωμα στον κυνηγό βρικολάκων, όπως μας τον προσέφερε η Hammer, με την προτροπή να αναζητήσετε όσες περισσότερες ταινίες της εταιρίας μπορείτε, για αυθεντικές βραδιές μυστηρίου και αγωνίας και την ακόλουθη στιχομυθία ως προειδοποίηση για τους πιο ψαγμένους...

Hieronymus Grost: You see, doctor, there are as many species of vampire as there are beasts of prey. Their methods and their motive for attack can vary in a hundred different ways.

Captain Kronos: As are the methods of their destruction!

.: BRITON RITES :. Ένας τέτοιος cult ήρωας δε θα μπορούσε παρά να αποτελεί πηγή έμπνευσης για αληθινούς χεβυμεταλλάδες μουσικούς, από την επίσης cult σκηνή του heavy metal. Πιστός στην θεματολογία φαντασίας και τρόμου, ο δημιουργός των μεγάλων Cauldron Born Howey Bentley, επιστρέφει στο metal στα 2009, με τους (επίσης δικούς του) Briton Rites και τον δίσκο «For Mircalla». Ο τίτλος του δίσκου είναι αναγραμματισμός του ονόματος Carmilla, διηγήματος γοτθικού τρόμου ενός εκ των πρωτοπόρων του είδους, του Joseph Thomas Sheridan Le Fanu. Η διάσημη θηλυκή γοητευτική βρικόλακας, που αποτελεί πρότυπο του είδους για τα δεδομένα της γοτθικής κουλτούρας, βεβαίως έχει την τιμητική της όχι μόνο στον δίσκο «For Mircalla» με το ομώνυμο τραγούδι αλλά και στην εξαιρετική ταινία «The Vampire Lovers» (και πάλι από τη Hammer), όπου ενσαρκώνεται από την πανέμορφη Ingrid Pitt. Στον δίσκο -που απευθύνεται στους φίλους των Pentagram, Witchfinder General, Reverend Bizarre- κυριαρχεί η γοτθική ατμόσφαιρα, αφού η Sabbath-ική μουσική περιλούζει στίχους για ανίερες συνάξεις σε δάση, καταραμένα κάστρα που αποτελούν κατοικίες βρικολάκων και θυσίες στους βωμούς ακατανόμαστων δαιμόνων. Επιπλέον, ο Bentley κατορθώνει να παντρέψει τα κλασικά γοτθικά στοιχεία με λιτές αναφορές στους διαβόητους Μεγάλους Παλαιούς και τις τρομερές επικλήσεις προς αυτούς που στοιχειώνουν την ύπαιθρο αργά τη νύχτα, ενώ οι φίλοι του R.E.Howard θα απολαύσουν το κομμάτι «The Right Hand Of Doom», το οποίο αφορά σε ιστορία νεκρομαντικής εκδίκησης με πρωταγωνιστή τον αγαπημένο μας Solomon Kane. Ο ίδιος ο Βentley δηλώνει πως αντλεί έμπνευση για τους Briton Rites από το διήγημα «Carmilla», ενώ συμφωνούμε με την πεποίθηση πως ένας heavy metal δίσκος sabbath-ικού περιεχομένου, οφείλει να αποτελεί ενεργή πύλη προς το μυστήριο και την σκοτεινή φαντασία. Παράλληλα, κοιτώντας ένα εξώφυλλο του είδους, θα πρέπει ο υποψήφιος ακροατής να σκέφτεται πως «ναι, αυτό είναι το εισιτήριό μου προς τη μαγική ονειροχώρα για τις επόμενες ώρες».

Διαβάστε το προσωπικό ιστολόγιο του Paladin στην ηλεκτρονική διεύθυνση: swordofapaladin.blogspot.gr

7

ΑΡΘΟΥΡ ΚΛΑΡΚ : ΟΙ ΕΠΙΚΥΡΙΑΡΧΟΙ (Childhood’s end)

Ο συγγραφέας σημειώνει, «ήταν μια συμπεριφορά πολύ περισσότερο αποτελεσματική και αποκαρδιωτική από κάθε άλλη πράξη αντιποίνων. Η υπεύθυνη κυβέρνηση κατέρρευσε τελείως μέσα σε λίγες εβδομάδες, ύστερα από ένα ξέσπασμα αμοιβαίων κατηγοριών». Η χρήση της τεχνολογίας τους γίνεται απέναντι στη Δημοκρατία της Νοτίου Αφρικής. Στο σύμπαν του βιβλίου «οι εναλλασσόμενες κυβερνήσεις διέφεραν μόνο στο βαθμό αδιαλλαξίας τους. Η χώρα ήταν διαποτισμένη με το δηλητήριο του μίσους και τις συνέπειες του εμφυλίου πολέμου». Οι Επικυρίαρχοι δεν επεμβαίνουν στις υποθέσεις των ανθρώπων αλλά ζητούν σεβασμό του ενός απέναντι στον άλλο καθώς και σεβασμό απέναντι στα ζώα και την φύση. «Το μόνο που συνέβη ήταν ότι τη στιγμή που ο ήλιος διέσχιζε τον μεσημβρινό του Κέιπ Τάουν, έσβησε. Το μόνο που έμεινε ορατό ήταν ένα χλωμό πορφυρό ίχνος που δεν έδινε ούτε φως ούτε ζέστη. […] Η επίδειξη κράτησε τριάντα λεπτά. Ήταν αρκετά, την επόμενη ημέρα η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής ανακοίνωσε ότι θα αποδίδονταν ξανά πλήρη πολιτικά δικαιώματα στη λευκή μειονότητα». Άλλη μία περίπτωση είναι οι ταυρομαχίες. Σε μία από αυτές, και ενώ το πλήθος επιδίδεται στα «όλε», ο πόνος του ταύρου από το ακόντιο του ταυρομάχου περνάει στους θεατές. Ήταν η τελευταία φορά που πραγματοποιήθηκε αυτό το βάρβαρο έθιμο.

του Flammentrupp

Ο

Άρθουρ Κλαρκ (1917 – 2008) αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους λογοτέχνες του χώρου της Επιστημονικής Φαντασίας. Για πολλούς είναι ο ένας από τους δύο ακρογωνιαίους λίθους, με τον άλλο να είναι ο Ισαάκ Ασίμωφ, ενώ για άλλους αποτελεί το ένα από τα τρία πρόσωπα της σπουδαίας τριάδας μαζί με τον Ισαάκ Ασίμωφ και τον Ρόμπερτ Χάινλαϊν. Στο παρόν άρθρο θα αναφερθώ σε ένα από τα κορυφαία έργα του, που φέρει τον τίτλο «Οι επικυρίαρχοι».

Λίγα λόγια για την υπόθεση του βιβλίου Τριάντα χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η κούρσα για την κατάκτηση του Διαστήματος βρίσκεται στο απόγειό της, με τις δύο υπερδυνάμεις (Η.Π.Α και Ε.Σ.Σ.Δ) να παλεύουν πόντο-πόντο για την πρωτιά. Κι εκεί που η ανθρωπότητα παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα την μάχη για το νικητή, στον ουρανό κάθε μεγάλης πόλης του πλανήτη εμφανίζονται από τα βάθη του διαστήματος οι… Επικυρίαρχοι. Ποιοι είναι; Τι ζητούν από την ανθρωπότητα; Είναι ο απόλυτος εφιάλτης που ήρθε να εξοντώσει ή να υποδουλώσει ή πρόκειται για κάτι άλλο πέρα από κάθε φαντασία;

Ο Κλαρκ, ως άνθρωπος, κατανοεί την ανάγκη για ελευθερία κινήσεων και βάζει την εξωγήινη δύναμη να επιδρά ελάχιστα στην ανθρώπινη θέληση (αν και υπάρχει 24ωρη επιτήρηση παντού). Δεν ξεχνά, όμως, το σημαντικότερο. Η προσωπική επιθυμία πρέπει να υποχωρεί μπροστά στο συνολικό καλό της οικογένειας, της κοινότητας, της φυλής, της ανθρωπότητας. Έτσι, οι Επικυρίαρχοι δείχνουν με την σοφρωσύνη τον δρόμο για την απόλυτη υλική ευτυχία η οποία θα χαράξει το μονοπάτι προς την εξέλιξη. Η γη έχει μετατραπεί σε Ουτοπία. «Με όλη τη δραστηριότητα της Ανθρωπότητας συγκεντρωμένη σε δημιουργικά έργα, η όψη του κόσμου έχει φτιαχτεί από την αρχή». Και αυτό συμβαίνει όχι με την παροχή μαγικής τεχνολογίας, αλλά με τη συνεργασία ανάμεσα στα ανθρώπινα μυαλά και σώματα που οδηγεί από μόνη της σε αυτήν τη μαγική τεχνολογία. «[…] τα εργοστάσια-ρομπότ έβγαζαν καταναλωτικά αγαθά σε τέτοιες ποσότητες, ώστε όλες οι βασικές ανάγκες της ζωής ικανοποιούνταν δωρεάν». Το έγκλημα έχει εξαφανιστεί, αφού δεν έχει λόγο ύπαρξης, ενώ, η μόρφωση έχει φτάσει σε ανεπανάληπτα ύψη αφού ο χρόνος που μπορεί να αφιερώσει ο καθένας για να μάθει από την αρχή ή να φρεσκάρει τις γνώσεις του σε ένα αντικείμενο, είναι πρακτικά απεριόριστος.

Ανάλυση του έργου «Οι Επικυρίαρχοι» είναι ένα βιβλίο το οποίο θα πρέπει να το διαβάσουμε μέσα από ένα συμπαντικό πρίσμα. Η ανθρωπότητα αποελεί έναν ακόμη ζωντανό οργανισμό από τα εκατομμύρια του σύμπαντος που ήρθε η ώρα του να περάσει στο επόμενο στάδιο της εξέλιξης. Το τέλος της ιστορίας αφήνει τον αναγνώστη με ανάμεικτα συναισθήματα, τόσο αισιοδοξίας για την πορεία του είδους μας στην Αιωνιότητα (αλλά και ως πιθανή απάντηση στο τρίτο από τα προαιώνια ερωτήματα ποιος είμαι, από πού έρχομαι, που πάω) όσο και λύπης για την τελευταία γενιά των ανθρώπων και την κατάσταση που πρέπει να βιώσουν. Ωστόσο, το όραμα του Κλαρκ δεν μπορεί να περιοριστεί σε ανθρώπινα συναισθήματα χαρμολύπης. Η πρόκληση που μας προσφέρει είναι να σκεφτούμε όχι μόνο έξω από τα όρια του εαυτού μας αλλά έξω από τα όρια της ανθρώπινης φυλής. Ο τρόπος με τον οποίο ξεδιπλώνει την ιδέα του ο συγγραφέας δεν είναι αυτό που θα λέγαμε καταιγιστικός. Άλλωστε, δεν έχουμε να κάνουμε με περιπέτεια. Ούτε χάνεται σε εντυπωσιασμούς με «μαγικές» εξωγήινες τεχνολογίες, πέραν του επιτρεπομένου. Οι Επικυρίαρχοι βρίσκονται στη γη ως εκκολαπτική μηχανή που θα στρώσει το δρόμο στην εξέλιξη, εντούτοις για να φτάσουν εκεί που τους έχει οριστεί θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις «παιδικές ασθένειες» της ανθρώπινης φυλής με εγκαρτέρηση. Όταν μια χώρα αποφασίζει να πλήξει ένα από τα σκάφη τους με πύραυλο, το βλήμα καταστρέφεται κατά την πρόσκρουση ενώ το σκάφος παραμένει άθικτο. Όλοι περιμένουν την εκδίκηση των εξωγήινων, αλλά αυτοί αδιαφορούν επιδεικτικά. Η αναμονή τσακίζει τα νεύρα.

8

Υπάρχει, όμως, κάτι που πηγαίνει στραβά σε έναν τέτοιο κόσμο; Ο Κλαρκ απαντάει, ναι, δείχνοντας την Τέχνη. Ένας από τους κομπάρσους του έργου λέει «ο κόσμος είναι τώρα χωρίς νεύρο, χωρίς ποικιλία, πνευματικά νεκρός, τίποτε το πραγματικά καινούργιο δεν έχει δημιουργηθεί από τότε που ήρθαν οι Επικυρίαρχοι. Η αιτία είναι ολοφάνερη. Δεν υπάρχει τίποτα για το οποίο να αγωνιστεί κανείς και υπάρχουν πάρα πολλές διασκεδάσεις και πειρασμοί». Παρόλ’ αυτά, πάντα θα υπάρχουν οι λίγοι που θα τολμήσουν το διαφορετικό. Σε δύο μικρά νησιά του ειρηνικού που συνδέονται με έναν μώλο, πενήντα χιλιάδες ψυχές θα τολμήσουν να αφήσουν πίσω τους την Ουτοπία για να ζήσουν με την απολύτως απαραίτητη τεχνολογία και να αφιερωθούν στην Τέχνη, τον Αθλητισμό, τη Φιλοσοφία και την Επιστήμη. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως ο συγγραφέας, το μεγαλύτερο απ’ τα δύο νησιά στο οποίο λαμβάνουν χώρα όλα αυτά το ονομάζει Νέα Αθήνα ενώ το μικρότερο με μορφολογία εδάφους που ευνοεί τον αθλητισμό το ονομάζει Νέα Σπάρτη.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η θέση του Κλαρκ στο θέμα της θρησκείας. «Τα δόγματα πίστης που στηρίζονταν πάνω σε θαύματα και αποκαλύψεις είχαν καταρρεύσει εντελώς». Είναι μια εποχή όπου έχει θριαμβεύσει η λογική. Οι άνθρωποι σε αγαστή συνεργασία μεταξύ τους έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη σε σχέση με το παρελθόν, τόσο στην τεχνολογία όσο και στον τρόπο σκέψης. Υπάρχει, όμως, κι ένας καταλύτης που τοποθετεί ο συγγραφέας. «[…] μια συσκευή τηλεόρασης με ένα πολύπλοκο σύστημα ρύθμισης που προσδιόριζε συντεταγμένες στο χρόνο και το χώρο». Έτσι, η αλήθεια αποκαλύπτεται σε όλο της το μεγαλείο. «[…] ήταν πλέον ορατές […] οι πραγματικές αρχές όλων των μεγάλων θρησκειών του κόσμου. Οι περισσότερες απ’ αυτές ήταν ευγενικές κι εμπνευσμένες, αλλά αυτό δεν αρκούσε. Μέσα σε λίγες μέρες, όλοι οι πολυάριθμοι μεσσίες της ανθρωπότητας έχασαν την θεία μορφή τους». «Η ανθρωπότητα είχε χάσει τους παλαιούς θεούς της και τώρα ήταν αρκετά ώριμη για να μην έχει ανάγκη από καινούργιους». Και η σκέψη του συγγραφέα ολοκληρώνεται με την ιδέα του Υπερνού. Τόσο κοντά στην εικόνα των μονοθεϊστικών θρησκειών για τον Θεό, αλλά και τόσο μακριά από την ανθρωποκεντρική προσέγγισή τους. Και βάζει ακόμα κι αυτόν τον Υπερνού να έχει κάποιους περιορισμούς αναγκαζόμενος έτσι, να χρησιμοποιεί τους Επικυρίαρχους ως μέσον για την εκπλήρωση της εξέλιξης της κάθε γαλαξιακής φυλής. Ο Κλαρκ παίζει κι ένα πανέξυπνο παιχνίδι με την εξωτερική εμφάνιση των Επικυρίαρχων, οι οποίοι δεν τη δείχνουν στους ανθρώπους για πολλά χρόνια από την εμφάνισή τους. Το γιατί, απομένει να το διαβάσετε.

Επίλογος Ο Κλαρκ μέσα σε μια νουβέλα 270 σελίδων καταφέρνει να χωρέσει τόσες πολλές ιδέες και να θέσει τόσα πολλά φιλοσοφικά ερωτήματα, που άλλοι συγγραφείς θα χρειαζόντουσαν τόμους. Δεν γράφει ούτε μία λέξη περισσότερη απ’ όσες χρειάζεται, δημιουργώντας ακούραστα στον αναγνώστη μια πλούσια γκάμα συναισθημάτων απ’ τα οποία τα περισσότερα δεν απαντώνται συχνά στην λογοτεχνία. Σχεδόν όλοι μας έχουμε έρθει αντιμέτωποι με το ερώτημα «τι θα έκανες αν ο κόσμος καταστρεφόταν αύριο;». Πάντα, όμως, σε μια πιο «χαλαρή» διάθεση και πάντα υπό την προϋπόθεση ότι τελειώνουν όλα για όλους, ενώ, είμαστε αγκαλιά με τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Αλλά τι γίνεται σε μια περίπτωση όπως οι «Επικυρίαρχοι»; Όταν απλώς παρακολουθείς ανήμπορος; Και όταν, ακόμα χειρότερα, ξέρεις πως ό,τι γίνεται αφορά την εξέλιξη κι όχι την καταστροφή; Ο συγγραφέας μάς στέλνει τα μηνύματα και τα ερωτήματα του μέσα από μια διαφορετική εποχή τόσο για την Επιστημονική Φαντασία όσο και για την κοινωνία. Το 1953, έτος πρώτης κυκλοφορίας του βιβλίου, η κοινωνία οραματίζεται την εξερεύνηση και τον αποικισμό του διαστήματος και η λογοτεχνία του φανταστικού προσθέτει την αίσθηση της λάμψης, του θαυμασμού και του δέους. Εξήντα και πλέον χρόνια μετά, μπορεί το αγνό συναίσθημα να αντικαταστάθηκε από τα ειδικά εφέ του Χόλυγουντ και η φλόγα για περιπέτεια από την πεζή καθημερινότητα, αλλά τα φιλοσοφικά ερωτήματα του απίθανου αυτού βιβλίου, θα βρίσκονται πάντα εκεί για όσους παραμένουν οραματιστές και ονειροπόλοι, λάτρεις αλλά και, γιατί όχι, αναβιωτές εποχών ένδοξης περιπέτειας.

Two possibilities exist; Either we are alone in the Universe or we are not.

Both are equally terrifying.

9

Arthur C. Clarke

Το πρώτο του μυθιστόρημα, «The Moon Pool» («Η λίμνη του φεγγαριού», Εκδόσεις Λυχνάρι/ σειρά Σύμπαν, 1987), εκδόθηκε το 1919 και αποτελεί ένα ολοκληρωμένο λογοτεχνικό έργο πρώιμης, ρομαντικής επιστημονικής φαντασίας στο ύφος και στα χνάρια του μέγιστου Edgar Rice Burroughs (βλ. «Warlord of Mars»). Η «Λίμνη του φεγγαριού» αποτελεί ένα από τα πλέον αγαπημένα έργα όλων εμάς των ρομαντικών θαυμαστών του συγγραφέα. Ακολουθεί τον επόμενο χρόνο το μάλλον αλλόκοτο και παράξενο για την εποχή του «The Metal Monster» («Μεταλλικό Τέρας»-Εκδόσεις Πατάκη, 1995) και τρία χρόνια μετά το «The Face in the Abyyss» («Το Πρόσωπο στην Άβυσσο», 1923), το οποίο μας μεταφέρει σε ένα μυθικό, ονειρικό κόσμο που κατοικείται από μία λησμονημένη φυλή ερπετοειδών.

του Χρήστου «Kane» Νάστου

Ο

Αμερικανός λογοτέχνης Άμπρααμ Μέριτ, αν και όχι ιδιαίτερα γνωστός στην Ελλάδα, θεωρείται ένας από τους κορυφαίους συγγραφείς και πρωτεργάτες της φανταστικής λογοτεχνίας, ο οποίος με την ποιότητα του έργου του επηρέασε τόσο την λογοτεχνία της επιστημονικής φαντασίας όσο και το παρακλάδι της χρυσής της εποχής, αυτό που εμπνευσμένα ονομάστηκε «Όπερα του Διαστήματος». Δημοσιογράφος στο βασικό επάγγελμα, διετέλεσε βοηθός εκδότη αρχικά και κύριος εκδότης μετέπειτα (ως και το θάνατο του) της εβδομαδιαίας εφημερίδας «The American Weekly». Η λογοτεχνική του παραγωγή είναι μάλλον μικρή –ίσως και λόγω των αυξημένων λοιπών επαγγελματικών του υποχρεώσεωνσε σχέση με εκείνη άλλων σημαντικών δημιουργών της εποχής αντιστρόφως ανάλογη όμως της καλλιτεχνικής αξίας της στο χώρο του φανταστικού. Πρόκειται για εννιά μυθιστορήματα και ελάχιστα διηγήματα.

Τα εντυπωσιακά σκηνικά που ζωντανεύουν στις σελίδες του, η δράση, ο άκρατα μελοδραματικός έρωτας και μια φαντασιακή ομορφιά στην γραφή προσδίδουν μέχρι σήμερα στο έργο μια αδιάλειπτα ιδιαίτερη γοητεία, μολονότι έχουν παρέλθει ενενήντα και πλέον χρόνια από την πρώτη του κυκλοφορία!

10

Το «Ship Of Ishtar» («Το Καράβι της Αστάρτης», Εκδόσεις Λυχνάρι/Σύμπαν, 1990), όμως, που εκδόθηκε το 1924, είναι ίσως το αριστούργημα του Άμπρααμ Μέριτ. Σκοτεινοί θεοί, σπαθοφόροι ήρωες, ρομαντικοί πολεμιστές και εξωπραγματικά όμορφες γυναίκες αποκτούν σάρκα και οστά σε ένα άκρως συναρπαστικό έργο με άφθονη δράση που παραπέμπει έντονα στη πρώιμη λογοτεχνία ηρωικής φαντασίας. Εξωτικό, πολύχρωμο και άριστα δομημένο, γεμάτο από διεγερτικές περιγραφές που σαγηνεύουν ακόμη και σήμερα τον αναγνώστη μεταφέροντας τον σε άλλους κόσμους. Πραγματικά υπέροχο!

«Seven Footprints to Satan» («Εφτά βήματα μέχρι το Σατανά», 1927) ονόμασε ο Μέριτ το επόμενο έργο του. Πρόκειται για ένα κείμενο διαφορετικού ύφους μα το ίδιο ενδιαφέρον με τους προηγούμενα. Έχοντας ως βάση την αστυνομική πλοκή, το μυθιστόρημα εξελίσσεται ξαφνικά σε μία ιστορία τρόμου, μυστηρίου και υπέρβασης με βασικό πρωταγωνιστή του τον ίδιο το Διάβολο! Περισσότερο pulp υφολογικά σε σχέση με τα προηγούμενα βιβλία του, γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία και δυο χρόνια αργότερα έγινε μια πολύ αξιόλογη για την εποχή της ταινία, που σκηνοθέτησε ο Δανός Μπέντζαμιν Κρίστενσεν και στην οποία πρωταγωνίστησαν η Θέλμα Τόντ, ο Κρέηγκτον Χέηλ, η Λορέττα Γιάνγκ και ο Σέλτον Λιούις.

To 1932 βρήκε τον δρόμο για το τυπογραφείο το «Dwellers in the Mirage» (ο ελληνικός τίτλος είναι «Στην χώρα της Ουτοπίας», Εκδόσεις Λυχνάρι/Σύμπαν, 1989). Εδώ ο αναγνώστης συναντά ξανά μία δυνατή ιστορία χαμένου κόσμου, μαγείας, υπερφυσικών δυνάμεων και φαντασιακού ύφους.

1933 και με το μυθιστόρημα «Burn Witch, Burn» («Οι κούκλες της Μαντάμ Μάντιλιπ» ο ελληνικός τίτλος, Εκδόσεις Λυχνάρι/Σύμπαν, 1990), ο Μέριτ εντυπωσιάζει ξανά. Αστυνομική ιστορία με στοιχεία μαγείας και τρόμου καθηλώνει με την πλοκή, την συναισθηματική ένταση και το άσβεστο πάθος της γραφής της. Γυρίστηκε και αυτό σε ταινία, το 1936, από το διάσημο σκηνοθέτη του φανταστικού σινεμά Todd Browning (βλ. «Dracula», 1931). Το μυστηριακό και έντονα μελαγχολικό «Creep Shadow Creep» του 1934 («Η σκιά που ψιθύριζε» ο ελληνικός τίτλος, Εκδόσεις Αίολος), αποτελεί ουσιαστικά τη συνέχεια του «Burn Witch, Burn». Αξιόλογο εξίσου, διαθέτει μια σκοτεινή ατμόσφαιρα μυστηρίου στην οποία βυθίζεται σταδιακά ο αναγνώστης, αν και σε ορισμένα σημεία φαντάζει κάπως φλύαρο με τα σημερινά δεδομένα. Το «The Fox Woman» («Η Γυναίκα Αλεπού») αποτέλεσε το τελευταίο ολοκληρωμένο του έργο, το οποίο και κυκλοφόρησε το 1946 και ενώ ο συγγραφέας δεν βρισκόταν πλέον στη ζωή. Ο Άμπρααμ Μέριτ ήταν πρωτοπόρος στο χώρο του φανταστικού. Το σύνολο του έργου του διακρίνεται, πέρα από την αναμφίβολη ποιότητα γραφής του, από ένα ακόρεστο πάθος για φυγή από την μίζερη, νωθρή, ισοπεδωτική πραγματικότητα και την αγάπη του για κόσμους ανόθευτα μυθικούς, γεμάτους περιπέτεια, μαγεία, αλλόκοτες θεότητες και μυστήριες υπάρξεις. «Το καράβι της Αστάρτης» μας ταξιδεύει ακόμη...σε κόσμους ιδανικά φαντασιακούς…εμάς, τους τελευταίους των Ρομαντικών.

11

Σ ΕΠΤΗΡΙΟΝ του Battle Angel

Ο πόλεμος των τεράτων

Η

Ολύμπια Τάξη δεν εγκαθιδρύθηκε μέσω διαπραγμάτευσης, αλλά μέσω επιβολής και ενσωμάτωσης. Ο φόνος του Τυφώνος από το Δία και του Πύθωνα από τον Απόλλωνα, ο θρίαμβος του Περσέα επί της Μέδουσας, οι άθλοι του Ηρακλέους, η σφαγή του Μινώταυρου από το Θησέα και της Χίμαιρας από τον Βελλεροφόντη, ήταν μερικά από τα ελληνικά έπη των θεών και των ηρώων που αφορούσαν επικράτηση σε προελληνικά τέρατα και ορισμό νέων ηλιακών αξιών. Υπήρξαν πολλές και συνεχείς διαμάχες σε διαφορετικά επίπεδα… Διαμάχες που καθόρισαν την πορεία του Ανθρώπινου Πολιτισμού. Τα τέρατα όμως δεν εξαφανίστηκαν. Κολύμπησαν σε αχαρτογράφητες θάλασσες, χύθηκαν σε απέραντους ωκεανούς, αποσύρθηκαν σε απόμερες σπηλιές, πέταξαν σε ψηλά κορφοβούνια, κρύφτηκαν σε πυκνά δάση… Βρυχήθηκαν, ούρλιαξαν, πλεύρισαν καράβια, πέταξαν φωτιά… και άσκησαν γοητεία! Ο άνθρωπος θαυμάζει τις άγριες πλευρές και την άγρια μεγαλοπρέπεια της Φύσης: τους απόκρημνους βράχους, τους ορμητικούς χείμαρρους, τη μανιασμένη θάλασσα. Όμως, για εμάς, η Ομορφιά της Τέχνης στέκει ακόμα υψηλότερα από τη Φύση, όπως υποστηρίζει ο Χέγκελ, που πιστεύει ότι το Ωραίο είναι η αισθητή εμφάνιση της Ιδέας και ότι η Τέχνη είναι η σάρκα της Ιδέας, όπου το Πνεύμα συλλαμβάνεται στην «αμεσότητά» του. Ο Σοπενχάουερ διακηρύττει ότι η Ιδέα φτάνει πιο εύκολα σε εμάς μέσα από το έργο τέχνης παρά από τη φύση και τον πραγματικό κόσμο. Γι’ αυτό και ο Άγιος Βερνάρδος, τον 12ο αιώνα, δηλώνει ότι δεν μπορεί να αποφύγει την τρομακτική γοητεία των διακοσμημένων τεράτων στις αυλές και στους τοίχους των μοναστηριών, στη λογοτεχνία και στη ζωγραφική. Η ποικιλία αυξάνει το Κάλλος του σύμπαντος και το τερατώδες συμβάλλει στην ισορροπία της τάξης, λέει, ένα αιώνα αργότερα, ο Γουλιέλμος της Οβέρνης. Ο μεγάλος θεωρητικός και φιλόσοφος Edmund Burke θεώρησε τη «σκοτεινότητα» ως απαραίτητο στοιχείο για το «τρομερό» και το τρομερό ως πηγή του «υπέροχου». Το «ωραίο» και το «υπέροχο» συνδέονται στενά. Είναι μεταξύ τους αντιφατικά αλλά και όμοια. Εγείρουν συναισθήματα υποκινώντας συνειρμικές ιδέες και γεννώντας εικόνες στο νου, κατά το συγγραφέα Archibald Alison. Για τον Καντ, το ωραίο συνδέεται με τη μορφή, ενώ το υπέροχο με το βίωμα. Το υπέροχο όμως εμπεριέχει και μια οδύνη και μετασχηματίζεται σε ηδονή. Αν μέσα από την ομορφιά κατακτάμε την ελευθερία του πνεύματος προς πραγμάτωση του ανώτερου εγώ, όπως λέει ο Σίλλερ, τότε μέσα από την αίσθηση του υπέροχου και την παρόρμηση του παιχνιδιού κατακτάμε την υπέρτατη ευχαρίστηση, της οποίας η κατάληξη μπορεί να είναι και τραγική. Ιδέα και πνευματική ελευθερία. Βίωμα και ηδονή. Ιδεαλισμός και αισθητισμός. Στη σύζευξή τους βρίσκεται το ρομαντικό στοιχείο και ο βυρωνικός ήρωας που μάχεται με κάθε λογής τέρατα.

12

Λεπτομέρεια του σπάνιου «Χάρτη της Θάλασσας» που σχεδιάστηκε από τον Σουηδό Olaus Magnus στη Ρώμη το 1527-39

Γρύπας πολεμάει με μεγάλο φίδι σε μια παλιά εκκλησία της Βρέμης στη Γερμανία

Τα τέρατα ως σύμβολα ή θεματοφύλακες του «υπέροχου», άφησαν την παρακαταθήκη τους. Πάντοτε υπήρχαν αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στον κόσμο των ανθρώπων και στο επέκεινα: στον κόσμο της άγριας φύσης και των αχαλίνωτων ενστίκτων. Ορισμένοι άνθρωποι επηρεάστηκαν από τη συμπεριφορά των τεράτων, ενώ κάποια τέρατα εξανθρωπίστηκαν στα μάτια του ανθρώπου… ειδικά μέσω της τέχνης. Γράφει ο Νίτσε: «είμαστε κιόλας εικόνες και αισθητικές προεκτάσεις του αληθινού δημιουργού αυτού του κόσμου της τέχνης, κι ότι σαν έργα τέχνης, καταχτάμε τις υψηλότερες βαθμίδες αξιοπρέπειας γιατί η ύπαρξη και ο κόσμος δικαιολογούνται αιώνια μονάχα στο μέτρο που αποτελούν ένα αισθητικό φαινόμενο». Έτσι και τα τέρατα --ως έργα Τέχνης, ως σύμβολα υψηλής Αισθητικής και ως φύλακες τροπαίων μιας αρχέγονης Αναζήτησης-βρίσκονται σε έναν άλλο κόσμο του οποίου νομοθέτες είναι οι ζωγράφοι, οι μουσικοί και οι ποιητές.

Λεπτομέρεια μιας υπέροχης τοιχογραφίας που αντίκρισα σε ξωκλήσι στη Λίνδο της Ρόδου

Μέχρι τον 16ο αιώνα, τα τέρατα έφεραν συμβολισμούς. Αποκάλυπταν τα ανεξερεύνητα μυστήρια της Φύσης και ανύψωναν τον ανθρώπινο ιδεαλισμό μέσω ενδυνάμωσης της αρρενωπής βούλησης για μάχη. Αργότερα, απ’ τους φυσιοδίφες, αντιμετωπίστηκαν ως αξιοπερίεργα πλάσματα. Μελετήθηκε η μορφή και η ανατομία τους και χάθηκε το μυστήριο. Η επιστήμη και η εξέλιξή της έβαλε το χέρι της… Μηδέν καλό αμιγές κακού. Μαζί με την επιστήμη, όμως, επιβλήθηκε μια διαφορετική κοσμοαντίληψη, μια διαφορετική θέαση του κόσμου. Έτσι, σιγά-σιγά άρχισαν να αποσύρονται… Για πολλά από αυτά ο χρόνος πάγωσε σ’ εκείνο το σημείο… Τα μάγια ήταν ισχυρά. Τα τέρατα συνεχίζουν να ζουν, με την παλιά τους μορφή, σ’ έναν παράλληλο φαινομενικό κόσμο: σε παλιές αφηγήσεις μέσω της προφορικής παράδοσης, μέσω της μουσικής, σε έργα λογοτεχνικής φαντασίας και στις εικαστικές τέχνες, όπου μάλιστα γίνονται γοητευτικότερα. Ορίζουν τον ανθρώπινο πολιτισμό, το Ωραίο και το Άσχημο, το Άξιο και το Ανάξιο, το Καλό και το Κακό. Ακόμα προσκαλούν τον άνθρωπο σε μεγάλη μάχη, έσωθεν και έξωθεν του. Λίγοι ανταποκρίνονται το κάλεσμα… Εκεί, στον παράλληλο αυτό κόσμο, κρύβεται η άλλη πραγματικότητα, από την οποία βιαίως αποκόπηκε ο σύγχρονος πολιτισμός μας. Εκεί ίσως βρίσκεται και μια ξεχασμένη όψη του, μια κρυμμένη του ΟΥΣΙΑ και ίσως η χαμένη του εξέλιξη. Περιπλανώμενοι Φύλακες ακροβατούν ανάμεσα στους κόσμους αναζητώντας το μαγικό κρίκο που έχει χαθεί… αυτόν που θα ενώσει το πραγματικό με το φανταστικό, το «εδώ» με το «επέκεινα», το παρελθόν με το μέλλον. Στον ένα, τα χαμένα ξίφη τους αναζητάνε και τους παλιούς συντρόφους. Στον άλλο, μάταια πολεμάνε, κανένας δεν τους βλέπει. Μονάχα τα τέρατα μπορούν και τους αναγνωρίζουν. Σε κάθε τους ανάσα, τους αισθάνονται και με μανία τους καρτερούν. Το ίδιο και εκείνοι που ζουν στα σύνορα των κόσμων. Γιατί άνθρωποι-φύλακες και τέρατα έχουν χύσει ο ένας το αίμα του άλλου… Τόσο στην πραγματικότητα, όσο και στη φαινομενικότητα. Τα τέρατα γνωρίζουν την αρχέτυπη εικόνα του ανθρώπου και το ανθρώπινο ένστικτο γνωρίζει τις αρχέτυπες εικόνες των τεράτων. Τα κραταιά μυθικά θηρία της Ευρώπης, που βρίσκονται ακόμα και σήμερα πετρωμένα σε κήπους, σε καθεδρικούς, σε μουσεία και πλατείες, περιμένουν μέχρι να λυθούν τα μάγια… για να περπατήσουν ξανά, να βρυχηθούν, να τρέξουν και να πετάξουν. Κάποια θα πάρουν το μέρος του Ανθρώπου, κάποια θα μείνουν ουδέτερα και κάποια θα τον προκαλέσουν σε μάχη σκορπώντας όλεθρο και τρόμο. Τότε θα σημάνει ξανά η ώρα... και θα απελευθερωθούν οι φύλακες… αυτή τη φορά, τους δράκους για να ιππεύσουν! Διαβάστε το προσωπικό ιστολόγιο του Battle Angel στην ηλεκτρονική διεύθυνση septirion.blogspot.gr

Tο gargoyle που με γοήτευσε στο Rosslyn Chapel στη Σκωτία

13

From Father to Son

Συνέντευξη με τους Κώστα και Γιάννη Μανόπουλο

Ο

του Ανδρέα Σκαμανδρώνυμου

ι Vice Human αποτελούν το πρώτο ολοκληρωμένο σχήμα της ελληνικής heavy metal σκηνής. Μεταξύ μύθου και πραγματικότητας, στο πρόσωπο του Κώστα Μανόπουλου παρελαύνουν οι πρωτογενείς ηρωικές προσπάθειες των ανθρώπων που με πενιχρά μέσα έπρεπε να ανταπεξέλθουν έναντι της δεικτικής ελληνικής κοινωνίας των αρχών της δεκαετίας του ‘80, η οποία κατέτασσε συνολικά το πεδίο της rock κουλτούρας κάπου ανάμεσα στο περιθώριο και την αλητεία. Εμείς θα τονίσουμε ότι η ακούσια ή εκούσια προσπάθεια του μεγαλύτερου μέρους της τότε ελληνικής κοινωνίας να «καταστείλει» την δημιουργικότητα των «μουσικών κινημάτων του δρόμου», υπήρξε απόρροια ενός αστικού καθωσπρεπισμού ανθρώπων που αδυνατούσαν να συλλάβουν τον παραδοσιοκρατικό χαρακτήρα του heavy metal και τα ηρωικά πρότυπα που εκφράζει και αποπνέει. Θα θυμίσω στο σημείο αυτό ότι ο Αλήτης (the wanderer - περιπλανώμενος), - υιός του Ηρακλείδη Ιππότη (the rider) - οδήγησε μια ομάδα Δωριέων στην κατάληψη της Μυκηναϊκής Κορίνθου, εφαρμόζοντας για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας την στρατηγική του επιτοιχισμού στην Σολυγεία κι εξαναγκάζοντας έτσι τους υπερασπιστές να παραδοθούν....... Ερωτήσεις προς τον Κώστα Μανόπουλο Κώστα, θα σε ρωτήσω τι σε ώθησε να ασχοληθείς με το heavy metal ως μουσικός διότι γνωρίζω ότι το πάθος σου για το rock/blues ήταν και είναι μεγάλο, και μάλιστα επέλεξες αυτό το μουσικό ιδίωμα σε μια εποχή όπου στη χώρα κινδύνευες να είσαι δακτυλοδεικτούμενος για την επιλογή σου αυτή. Όταν πρωτοάκουσα heavy metal δεν το εξέλαβα ως ξεχωριστό ιδίωμα αλλά ως παράμετρο του rock. Οι μουσικές του δομές δεν μου φάνηκαν άγνωστες. Γοητεύθηκα από τον «τσαμπουκά» του ήχου και αποφάσισα να εντρυφήσω στο είδος. Το ερέθισμα ήταν ο ήχος και ήταν τόσο δυνατό ώστε να ξεπεράσω τον κίνδυνο να γίνω δακτυλοδεικτούμενος. Πως προέκυψε η δημιουργία των Vice Human; Έμεινες ικανοποιημένος από την συνεργασία αυτή; Σίγουρα εκείνη η προσπάθεια σε κατέταξε στο Πάνθεον των Ηρώων του ελληνικού heavy

metal και σε κατέστησε πρωτοπόρο. Υπήρξαν κάποιες εσωτερικές σκιές που δυσκόλεψαν το όλο εγχείρημα ; To σχήμα ξεκίνησε από το Νίκο τον Παπακώστα, έψαχνε για μέλη καθώς είχε τα ίδια ερεθίσματα, και μέσω ενός φίλου πέρασα μια οντισιόν η οποία ήταν σε blues μοτίβα. Αυτό που άκουσε ο Παπακώστας του άρεσε και μου πρότεινε να φτιάξουμε τους Vice Human. Ο drummer του, ο Νίκος ο Γεραρής, έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για το heavy metal και έτσι δημιουργήθηκε η μαγιά για έναν σκληρό ήχο. Αρχικά, υπήρξε μεγάλη δυσκολία στο να προσαρμοστεί στον ήχο του distortion, αλλά του άρεσε και έδεσε. Εσωτερικές σκιές δεν υπήρξαν ανάμεσα στα μέλη αλλά κάποια στιγμή διαφωνήσαμε ως προς την μουσική κατεύθυνση του σχήματος, καθώς εγώ ήθελα να παίζω σκληρότερα. Έτσι, όταν ο Παπακώστας πρότεινε στο δεύτερο δίσκο να ακολουθήσουμε το ίδιο μοτίβο, διαφώνησα και αποχώρησα....

Μίλησε μας για τον πειραματισμό σου με τον ακραίο ήχο των Οbduction. Πάντα γοητευμένος από τον ήχο, την ταχύτητα, και την μαθηματική ακρίβεια, συμμετείχα στους Wrath of God και στους Vaal του Τσιμπινουδάκη, παίζοντας κλασσικό heavy metal. Αχόρταγος, όμως, στο τέλος πέρασα στο death metal πείραμα των Obduction, οι οποίοι ήταν και παιδιά της γειτονιάς. Μερικές δοκιμές με τους Deviser δεν ευοδώθηκαν για καθαρά πρακτικούς λόγους και λόγω του βάρος που έπρεπε να ρίξω στην οικογένεια εκείνη τη χρονική περίοδο. Πως αισθάνεσαι για την «μεταλλική» συνέχεια των πεπραγμένων σου από τον γιο σου Γιάννη; Τι βλέπεις για το μέλλον της μπάντας του, τους Thelemite; Για το Γιάννη είμαι πολύ περήφανος. Το γεγονός ότι παίζει heavy metal μου αποπνέει υπέροχα συναισθήματα αλλά γενικότερα είναι δύσκολο να υπάρξει ευοίωνο μέλλον για τα νέα συγκροτήματα.

14

Φοβάμαι ότι στον κόσμο δεν υπάρχει πλέον η ίδια φλόγα που υπήρξε στη δεκαετία του ‘80... Θα ήταν ενδιαφέρον να μας αναφέρεις τις βασικές σου επιρροές από το χώρο του heavy metal; Ποια θα επέλεγες ως τα κορυφαία σχήματα και γιατί; Ως επιρροές αλλά και ως κορυφαίους θα αναφερόμουν στους Judas Priest, στους πρώιμους Maiden του Dianno, και στους Saxon λόγω των συνθετικών ικανοτήτων αυτών των σχημάτων. Από το χώρο του thrash, είναι μεγάλο το εύρος των επιρροών και των προτιμήσεων.....από Venom έως και...Voivod.

Kώστα, η τετραμελής οικογένειά σου είναι μια heavy metal οικογένεια. Η σύζυγος Μαίρη «Therion» Ioρδανίδου βρίσκεται στις επάλξεις του χώρου εδώ και τριάντα χρόνια, ο Γιάννης έπιασε την κιθάρα και τη σύνθεση από πολύ νωρίς και η κόρη σου Πολύμνια είναι μια υποσχόμενη μπασίστρια και ορκισμένη οπαδός του χώρου. Υπάρχει κάτι που υπό αυτές τις συνθήκες θα μπορούσε να σε κάνει έναν ευτυχέστερο «μεταλλά»; Xα, χα! Όχι Ανδρέα, έτσι είμαι όσο ευτυχισμένος θα ήθελα ποτέ να είμαι.....

Έχω παρατηρήσει ότι διακριτικά αλλά επίμονα παρακολουθείς την πορεία της ΦΛΕΦΑΛΟ και των εντύπων της. Θα ήθελες να μας συμβουλέψεις σε κάτι ή και να στείλεις το δικό σου μήνυμα στα μέλη και στους αναγνώστες σαν προσεκτικός παρατηρητής που ξέρω ότι είσαι; Nα συνεχίσετε με αγάπη αυτό που κάνετε και πρεσβεύετε, γιατί θεωρώ ότι κινείστε σε αξιόλογο επίπεδο, σε μια ατραπό με ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα θεματολογία, και παρατηρώ ότι σας χαρακτηρίζει και μια ανοδική πορεία.... Σας ευχαριστώ όλους για την συνέντευξη αυτή...... Δισκογραφία Κώστα Μανόπουλου Με τους Vice Human

Vice Human 1984

Set me Free 2003

Ερωτήσεις προς τον Γιάννη Μανόπουλο Γιάννη, μετά την εξαιρετική κυκλοφορία του «Slave to Desire», το οποίο και αποτελεί μία δέηση στον πρωτογενή ήχο του ‘80, ισορροπώντας ανάμεσα στο κλασσικό heavy metal και τις hard αποχρώσεις, αναμένουμε με ανυπομονησία τη νέα κυκλοφορία των Thelemite, του ενισχυμένου πλέον σχήματος σου. Είχα την τύχη να ακούσω τις προπαρασκευαστικές ηχογραφήσεις και θεωρώ ότι παραμένουν πιστές στις μεταλλικές σου αναφορές. Τι είναι για σένα το αληθινό heavy metal; Για εμένα αποτελεί κάτι κλασσικό, συμβολίζει αξίες και ιδεώδη τα οποία παραμένουν αναλλοίωτα στον χρόνο, εμπεριέχει αμφίπλευρα στοιχεία, συνδυάζει συναισθήματα, ήχους και καταστάσεις. Όλα αυτά με συντροφεύουν σε ένα αέναο ταξίδι το οποίο ακολουθώ με θρησκευτική ευλάβεια και όλη μου την πίστη. Θεωρείς ότι το heavy metal υπερβαίνει την μονομερώς μουσική έκφραση, αποτελώντας ίσως μέρος μίας ευρύτερης φιλοσοφικής πρότασης;

Με τους Vaal Συμμετοχές σε ζωντανές εμφανίσεις

Με τους Obduction Near Death Experience 1998

Οι μεγαλύτερές σου επιρροές; Ποιά τα αγαπημένα σου σχήματα; Απερίφραστα σου λέω Ανδρέα, οι Black Sabbath, ο Malmsteen και οι Μanowar.

Aυτές οι μπάντες καθόρισαν κυρίως τον ήχο και το όραμά μου για τους Thelemite. Η οικογενειακή φιλία με τον Βασίλη Τσάμη και τον Αγγελο Περλεπέ τι σε έχει διδάξει; Θεωρώ τιμή μου τον χρόνο και τη σημασία που μου αφιερώνουν. Η σπάνια και καταλυτική αυτή συγκυρία λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα σε δύο γενεές «μεταλλικής δημιουργίας» και αποδεικνύει περίτρανα ότι η φλόγα της αγαπημένης μας μουσικής δεν θα σβήσει ποτέ.

Αυτό είναι σίγουρο.... Χωρίς να έχει απαραίτητα πολιτικές προεκτάσεις, το heavy metal μπορεί να εκφράζει το άναρχο πνεύμα αλλά και την απόλυτη ελευθερία, όσο αυτά δεν σχετίζονται με βία αλλά με ουσιώδη πνευματική δραστηριοποίηση. Είναι μια μουσική που απαιτεί την ανάλογη ωριμότητα και εκφράζει τα προσωπικά ιδεώδη του καθενός που επιζητεί την αφύπνιση του πνεύματος μέσα από την ενέργεια και τη δύναμη της μουσικής αυτής. Μίλησέ μας για τη νέα κυκλοφορία. Τι μπορεί να αναμένει το ελληνικό κοινό από αυτή τη δουλειά αλλά και από τις επόμενες.

Beyond this Life 2004

αυξηθεί οι «μεταλλικές» οικογένειες της Ελλάδος. Δεν θα ήθελα, όμως, σε καμία περίπτωση να δημιουργηθεί η λανθασμένη εντύπωση ότι τα μουσικά γούστα της οικογένειάς μου επισκιάζουν την πειθαρχία και την σοβαρότητα που απαιτούν οι καθημερινές οικογενειακές υποχρεώσεις. Κάναμε μεγάλο αγώνα να αποδείξουμε ο ένας στον άλλο, αλλά και στους γύρω μας, ότι είμαστε πραγματικό κοινωνικό κύτταρο κι όχι ένα απείθαρχο εντροπικό άθροισμα ανθρώπων που απλά συμβιώνουν.

Η κυκλοφορία αυτή αποτελεί για εμάς ένα τεράστιο βήμα σε τρείς διαστάσεις..... Προσθέσαμε δεύτερο κιθαρίστα και δεύτερο τραγουδιστή. Πλέον, προσεγγίζουμε πιο δραστικά τον πυρήνα του ήχου και της εικόνας των Thelemite.

O ήχος γίνεται περισσότερο πλούσιος και βαρύς και η ποικιλία των επιρροών θεωρώ ότι δρα υπέρ μας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η μουσική μας χάνει την ομοιογένειά της. Ανήκεις, ίσως, στην ιστορικότερη heavy metal οικογένεια της χώρας. Τι συναισθήματα αναβλύζουν μέσα σου εξαιτίας προερχόμενα από αυτή την συγκυρία; Ίσως και να είναι πλεονέκτημα το να μην επηρεάζομαι από την οικογενειακή καθημερινότητα. Ισχύει το ότι η οικογένειά μου είναι από τις πιο ιστορικές στο χώρο, αν όχι η πιο ιστορική, τουλάχιστον για τη γενιά μου. Και τούτο, διότι πλέον έχουν

15

Πως αντιλαμβάνεσαι την προσπάθεια της ΦΛΕΦΑΛΟ να αναδείξει πολιτισμικά πρότυπα τα οποία για τον πολύ κόσμο θεωρούνται παρωχημένα στο πλαίσιο της Νεωτερικής εποχής; Πιστεύω στην υστεροφημία ως καθολική αξία του ελληνικού πολιτισμού και θεωρώ αυτονόητη την προσδοκία των ελεύθερων ανθρώπων να αναζητούν ιστορική διακαίωση και να εκτιμάται το έργο τους. Η ιστορία δεν θα ήταν η ίδια εάν δεν υπήρχαν οι άνθρωποι που, ο περίγυρος μπορεί να θεωρούσε παράκαιρους αλλά εν γένει, άλλαζαν τον ρου της και υπερασπίζονταν τον πολιτισμό αποτυπώνοντας τις ιδέες τους. Με ικανοποιεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι γίνονται φιλότιμες προσπάθειες από διάφορους φορείς όπως η ΦΛΕΦΑΛΟ με στόχο την ανάδειξη αφανών ηρώων και καθολικών πολιτισμικών προτύπων, μεταλαμπαδεύοντας έτσι σοφία από την παλαιά γενιά στη νέα μέσα από τα γραπτά τους. Τέτοιες προσπάθειες αποκτούν ιδιαίτερη αξία την στιγμή κατά την οποία τα πολιτιστικά πρότυπα της νέας εποχής είναι κατά την γνώμη μου εκτός από ευτελή, προπαρασκευασμένα και κατευθυνόμενα..

Η

ΟΥΡΑΝΙΑ ΙΠΠΟΣΥΝΗ

ιπποσύνη κατέχει κυρίαρχη θέση στον Μεσαίωνα. Οι απαρχές της ανιχνεύονται στην σύγκλιση μεταξύ του Χριστιανισμού, του πρότερου παγανιστικού πολιτισμού της Δύσης και των στρατιωτικών ιδεωδών. Στα όρια του μύθου και της πραγματικότητας, τα πρότυπα του ιπποτισμού σφυρηλατούνται ακριβώς μέσα σε αυτήν την επίπονη προσπάθεια ενσωμάτωσης του αρχικού Χριστιανισμού στον δικό μας κόσμο. Το Άγιο Δισκοπότηρο της νέας θρησκείας καθορίζει την ανώτερη διάσταση των χριστιανών πιά milites. Σε κάθε περίπτωση, γιά εμάς που δίνουμε προτεραιότητα στην Αισθητική, ο τρόπος με τον οποίο εκφράζονται οι ιδέες έχει μεγαλύτερη σημασία από τις ίδιες τις ιδέες. Το ύφος και η εικόνα της θρησκείας, η μεγαλοπρέπεια και τα σύμβολα του θαυμαστού, βαραίνουν περισσότερο από την εσωτερική τους ποιότητα. Με τη γνώση αυτή κατά νού ...

Δώδεκα είναι οι ιππότες της Λειτουργίας του Αγίου Δισκοπότηρου. Τρείς από τους δώδεκα είναι οι εκλεκτοί. Ένας από τους τρείς είναι ο πιό άξιος ιππότης του κόσμου. Στο μυστικό κάστρο Κάρμπονεκ φτάνουν ο Γκάλαχαντ, ο Πέρσιβαλ κι ο Μπόρς. Και οι τρείς τους είναι ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης, που πριν από καιρό σε μιά σημαδιακή γιορτή της Πεντηκοστής, ξεκίνησαν να αναζητήσουν το άγιο Γκράαλ. Οι δύο πρώτοι είναι παρθένοι και άσπιλοι. Ο τρίτος μιά φορά μόνον πλάγιασε με γυναίκα κι έπειτα κατάλαβε το λάθος του και κρατήθηκε αμόλυντος. Ταπεινοφροσύνη και εγκαρτέρηση είναι οι κύριες αρετές που τους διακρίνουν. Ο Γκάλαχαντ της επικίνδυνης θέσης, ο γιός του Λάνσελοτ είναι ο τέλειος ιππότης και αποκαλείται δεύτερος Χριστός.

Στην αίθουσα του Μυστικού Δείπνου, τους συναντούν εννιά ακόμη ιππότες. Τρείς έρχονται από την Ιρλανδία, τρείς από τη Γαλατία, τρείς από τη Δανία. Και οι δώδεκα βγάζουν τα κράνη τους και περιμένουν με σεβασμό γύρω από την ιερή τράπεζα του Γκράαλ. Οκτώ άγγελοι μπαίνουν στην αίθουσα. Τέσσερις μεταφέρουν σε θρόνο τον Ιωσήφ της Αριμαθαίας, τον πρώτο επίσκοπο της Χριστιανοσύνης. Άλλοι τέσσερις ακολουθούν. Δύο κρατούν λαμπάδες, ο τρίτος πορφυρό βελούδο, ο τέταρτος τη ματωμένη λόγχη. Αποθέτουν τις λαμπάδες και την λόγχη πάνω στην τράπεζα και καλύπτουν το Γκράαλ με το πορφυρό βελούδο. Ο επίσκοπος σηκώνει ψηλά το σιταρένιο πρόσφορο. Ξαφνικά, το θεϊκό βρέφος εμφανίζεται λάμποντας και γίνεται ένα με το πρόσφορο. Ο επίσκοπος τεμαχίζει τον μετουσιωμένο άρτο, τοποθετεί τα κομμάτια μέσα στο Δισκοπότηρο, ασπάζεται τον Γκάλαχαντ και αποχωρεί. Ο Γκάλαχαντ ασπάζεται με τη σειρά του τους συντρόφους του και όλοι τους προσεύχονται και αναμένουν. Τότε, μέσα από το Γκράαλ εμφανίζεται ο Ιησούς Χριστός και καλεί τους ιππότες να λάβουν και να φάγουν τη σάρκα και το αίμα του: « Ιππότες και υπηρέτες μου και αληθινά μου παιδιά, που αφήσατε την επίγεια ζωή όπου βασιλεύει ο θάνατος και ήρθατε στην πνευματική ζωή, δε θα κρυφτώ πιά άλλο από σας. Ήρθε ο καιρός να δείτε κάποια από τα μυστικά και τα απόκρυφά μου μυστήρια ».

Πρώτος ο Γκάλαχαντ μεταλαμβάνει των Αχράντων Μυστηρίων από το Δισκοπότηρο, που κρατά ο ίδιος ο Χριστός και μετά ακολουθούν οι υπόλοιποι. Ο Χριστός τους ευλογεί και σαν νέους αποστόλους τους στέλνει ξανά στον κόσμο.

16

Με αυτό τον τρόπο, σε αυτήν την Θεία Λειτουργία, γεννήθηκε επί γης η Ουράνια Ιπποσύνη των δώδεκα ιπποτών της θρησκευτικής φύσης του πνεύματος. Σύμβολό τους έχουν την κάτασπρη σαν το χιόνι, ασπίδα του Γκάλαχαντ, που την χαράζει στη μέση από τη μιά ως την άλλη άκρη, ένας κόκκινος σταυρός. Στον ουρανό, μάχονται πάντα δίπλα στα αγγελικά τάγματα του Μιχαήλ και επιβλέπουν την τήρηση της τάξης. Προστατεύουν και προσέχουν κι εμάς τους αμαρτωλούς αδερφούς τους καθώς καλπάζουμε κάτω από τον Ήλιο...τον κοινό μας Θεό που με άλλο όνομα δοξάζουμε. Ο Γκάλαχαντ γιάτρεψε με το αίμα της λόγχης τον Ανάπηρο Βασιλιά. Επειτα αυτός, ο Πέρσιβαλ κι ο Μπόρς συνέχισαν την πορεία τους μέχρι την πόλη Σάρας, όπου ο Γκάλαχαντ έγινε βασιλιάς και γνώρισε ολοκληρωτικά - μόνον αυτός - τα πνευματικά μυστήρια στην τελευταία λειτουργία του Γκράαλ. Μετά τη γνώση των μυστηρίων, μη θέλοντας να παραμείνει στον ατελή αυτό κόσμο, αποχαιρέτησε τους δύο συντρόφους του και παρέδωσε την ιερή ψυχή του στο Χριστό. Ο Πέρσιβαλ κατέφυγε σε κάποιο ερημητήριο, όπου έβγαλε την πανοπλία του και φόρεσε καλογερικό μανδύα. Ένα χρόνο και δύο μήνες αργότερα ακολούθησε τον Γκάλαχαντ στον Ουρανό. Ο Μπόρς γύρισε μόνος του στο Κάμελοτ και διηγήθηκε τις περιπέτειες της ιερής αναζήτησης. Έφυγε με τον Λάνσελοτ όταν αυτός επέστρεψε στη χώρα τους και τελικά ταξίδεψε στους Αγίους Τόπους. Εκεί πολέμησε τους απίστους και πέθανε κάποια Μεγάλη Παρασκευή. Όσο γιά το τι απέγινε το Δισκοπότηρο. . . Μετά την λειτουργία στην πόλη Σάρας και τον θάνατο του Γκάλαχαντ, ένα χέρι κατέβηκε από τον ουρανό και το παρέλαβε μαζί με την λόγχη. Κι από τότε κανείς θνητός, ποτέ δεν το ξανάδε. Στην χειρότερη των περιπτώσεων, έχει αποσυρθεί σε κάποια από τις έξι άλλες, έντονα καμπυλωμένες διαστάσεις του χωροχρόνου, όπως αυτές ορίζονται από την σύγχρονη θεωρία των Χορδών. Στην καλύτερη, στο αιθερικό κάστρο της φωτεινής σφαίρας, το φρουρούν οι δώδεκα σύντροφοι της Ουράνιας Ιπποσύνης.

Sun Knight

Επίγεια Ιπποσύνη: Στο δεύτερο μέρος των αποκαλύψεων... Οι ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης: Ήταν Εκατόν πενήντα. Έφυγαν όλοι τους ν’ αναζητήσουν το Άγιο Δισκοπότηρο. Η Επικίνδυνη Θέση: Η θέση του Γκάλαχαντ στην Στρογγυλή Τράπεζα, ανάμεσα στον Λάνσελοτ και τον Πέρσιβαλ. Η ασπίδα του Γκάλαχαντ: Την φέρει στο αριστερό του χέρι ο Μιχαήλ, στο έργο του Ραφαήλ που είναι έμβλημα της πολεμικής μας σημαίας. Η πόλη Σάρας: Ο πνευματικός τόπος. Η θεωρία των Χορδών: Η πιό πρόσφατη προσπάθεια της επιστήμης γιά μιά ενιαία θεωρία της φυσικής με σκοπό την κατανόηση του σύμπαντος. Προϋποθέτει την ύπαρξη δέκα ή είκοσιέξι διαστάσεων. Οι πίνακες: “The Holy Grail” και “How Sir Galahad, Sir Bors and Sir Percival were fed with the Sang Grael; but Sir Percival’s sister died by the way”. Έργα του Dante Gabriel Rossetti.

Morte Darthur: Του ιππότη Thomas Malory. Το αρχείο των θρύλων του Ιπποτισμού που εκδόθηκε γιά πρώτη φορά στα 1485.

Corto Maltese Κ

ανονικά, ο περίεργος ναυτικός του Ούγκο Πρατ δεν θα έπρεπε να έχει θέση ανάμεσα στους ήρωες που προβάλουμε. Νόθα καταγωγή, αναρχική διάθεση και κοσμοπολιτισμός, σ’ ένα πλαίσιο παγκόσμιου εξισωτικού πολιτισμού, δεν είναι χαρακτηριστικά που προτιμάμε. Παρ’ όλα αυτά, ένας συνδυασμός κυνισμού και ρομαντισμού, προσδίδει γοητεία στον Κόρτο Μαλτέζε, ακόμη κι όταν διαφωνούμε με τις επιλογές του. Ο Κόρτο Μαλτέζε ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο σαν παρατηρητής της ιστορίας και οι περιπέτειές του έχουν αναφορές τόσο πολιτικές όσο και πολιτιστικές και μεταφυσικές. Η λογοτεχνία και οι μύθοι εμπνέουν τον Ιταλό Πρατ που μελετάει με συνέπεια τις εθνικές ιδιαιτερότητες στις παραδόσεις και στο ήθος των λαών αλλά και στα φυσικά τοπία. Ο ήρωάς του ακολουθεί ένα μοναχικό μονοπάτι ανάμεσα στα γεγονότα, στον πόλεμο και στην ειρήνη, ανάμεσα στους λαούς. Αυτάρκης και φλεγματικός, παίρνει μέρος στην δράση, συνεισφέροντας στην εξέλιξη των πραγμάτων χωρίς ο ίδιος να επηρεάζεται ουσιαστικά. Ο Κόρτο Μαλτέζε είναι πολίτης όλου του κόσμου και γι’ αυτό, πολίτης χωρίς πατρίδα. Πέρα από τις ενστάσεις μας, υπάρχουν μερικές θαυμάσιες ιστορίες. Ιστορίες όπως το «Όνειρο Χειμωνιάτικου Πρωινού» και το «Κονσέρτο σε Ο Μινόρε για Άρπα και Νιτρογλυκερίνη» δείχνουν πλούτο ιδεών και συναισθημάτων, καθώς επίσης και κριτική αντιμετώπιση της αλήθειας. Η Πρώτη εκδοχή του άρθρου «Κόρτο Μαλτέζε» δημοσιεύθηκε στο τεύχος 155 του περιοδικού Metal Hammer & Heavy Metal, τον Δεκέμβριο του 1997. Διαβάστε την ηλεκτρονική «Πολεμική Σημαία» στην διεύθυνση sunwarflag.blogspot.gr

17

Πολυ ιμα Με αλλα Jade If You ’re Man Enough (1985) Την εποχή κατά την οποία το heavy metal ήταν αληθινά αντρική μουσική ένα συγκρότημα από τον Καναδά, που πόζαρε με το γνωστό π ε ζο δ ρ ο μ ι α κ ά ρομαντικό ύφος και διέθετε γυναίκα τραγουδίστρια, κυκλοφόρησε έναν δίσκο υπό τον τίτλο «If you ’re Μan Εnough». Από αυτή και μόνο την σύντομη περιγραφή φρονώ ότι μπορεί κανείς να αντιληφθεί πως έχουμε να κάνουμε με έναν δίσκο ο οποίος αποτυπώνει χαρακτηριστικά την αυθεντική κουλτούρα της «μεταλλικής» μουσικής των 80’s. Ωστόσο, όταν η βελόνα κατεβαίνει στο βινύλιο γίνεται άμεσα αντιληπτό ότι πέρα από το ύφος είναι και η μουσική των Jade που ανταποκρίνεται επάξια στις προσδοκίες. Οι Καναδοί αποτέλεσαν την πρώτη μπάντα της heavy metal σκηνής με γυναίκα τραγουδίστρια. Έκαναν ντεμπούτο το 1983 με τον δίσκο «Teasing Eyes». Η σύνθεση τους ήταν η εξής. Κιθάρα έπαιζε ο Pat Belrose, μπάσο ο Terry Rudd, τύμπανα ο Dave Samson ενώ τραγουδίστρια ήταν η Roxy Lions. Ο ήχος του «Teasing Eyes» αποτέλεσε ένα μίγμα αυθεντικού heavy metal και αμερικανικού glam hard rock. Πρόκειται για μια συμπαθητική δουλειά με κορυφαία στιγμή το τραγούδι «Musical Woman», ένα δυνατό hit που συνδυάζει το ύφος των Quiet Riot με maidenικά riffs και αναδεικνύει τα «πιασάρικα» φωνητικά της Lions με τις αποχρώσεις που παραπέμπουν στην Joan Jett. Έναν χρόνο αργότερα οι Jade άλλαξαν τραγουδίστρια και την θέση της Lions πήρε η Sweet Marie Black, μια κοπέλα με γυμνασμένο σώμα και στυλ μαλλιών που ακροβατούσε αισθητικά κάπου ανάμεσα στις φουντωμένες χαίτες του Frankie Banali και του Slash. Το 1985 οι Jade, με την Marie στα φωνητικά, κυκλοφόρησαν το «If you ’re Μan Εnough». Στον δίσκο αυτό η φωνή της νέας τραγουδίστριας ακούγεται περισσότερο «μεταλλική», ευρεία και σμαλτωμένη με μια γλυκιά τραχύτητα. Η παραγωγή είναι σαφώς καλύτερη, η κιθάρα «ξυραφίζει» ενώ το μόνο κάπως άχρωμο σημείο είναι το τυποποιημένο rhythm section. Ωστόσο, το δίδυμο MaryPat πετάει φωτιές! Το ύφος των Jade παραμένει όπως στο προηγούμενο άλμπουμ αλλά εξελιγμένο σε πιο επιθετική εκδοχή, με τις pop metal αποχρώσεις να ακούγονται περισσότερο πιασάρικες. Δυνατά hit τα «We’ll Show You How to Rock» και «Breakin’ Away». Ωραίο και το «Seventh Heaven». Σαρωτικό το ομώνυμο ενώ στην μπαλάντα «Instruments of the Night» η Marie στην μια νότα τραγουδά σαν την παραπονιάρα έφηβη που ενσαρκώνει το γυναικείο πρότυπο

της rock και στην άλλη πιάνει τις κορώνες ενός epic metal τραγουδιστή. Κορυφαίο όλων το super hit «I’ m Not Yours» για το οποίο γυρίστηκε και video clip.

Οι Jade γνώρισαν κάποια επιτυχία αλλά στο πέρασμα του χρόνου ξεχάστηκαν. Το 1987 η Marie αποχώρισε από το συγκρότημα ενώ στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η συστημική λαίλαπα που άρχισε να σαρώνει τις αυθεντικές αισθητικές και να αλλοιώνει τον σκληρό ήχο, παρέσυρε τους Καναδούς μαζί με πολλά ακόμη heavy metal συγκροτήματα στην οριστική αφάνεια. Φάρος λαμπρός της σύντομης σταδιοδρομίας τους παρέμεινε το «If you ’re Man Enough». Δίσκος σταθμός σε μια εποχή που το heavy metal αποτελούσε μουσική επιλογή για αληθινούς άντρες.

White Spirit White Spirit (1980) Εκεί που το N.W.O.B.H.M εφάπτεται με το hard rock των Deep Purple και των Uriah Heep ξεπηδούν οι White Spirit. Πρόκειται για την μπάντα με την οποία έρχεται στο προσκήνιο ο Janick Gers. Η αλήθεια είναι ότι ανέκαθεν θεωρούσα τον τραχύ κι επίπεδο ήχο της κιθάρας του όχι άρτια εναρμονισμένο στην ηχητική ταυτότητα των Iron Maiden, ωστόσο στον δίσκο αυτό ο Gers ακούγεται εξαιρετικός. Εκείνος, πάντως, ο οποίος ξεχωρίζει ως κορυφαίος της μπάντας είναι ο καταπληκτικός τραγουδιστής Bruce Ruff, που ακολουθεί τις φωνητικές ατραπούς της σχολής Gillan. Τα «Midnight Chaser» και «Red Skies» είναι τραγούδια με ωραίες μελωδίες, μεστωμένα από την αγαπημένη πεζοδρομιακή αίσθηση που αποπνέει ο σκληρός ήχος. Το «High upon High» ακούγεται όμορφο αλλά και παλιομοδίτικα rock, με αρκετές pop επιρροές. Mid –tempo ύμνος το «Way of the Kings»! Δυναμίτες τα «No Reprieve» και «Don’t be Fooled» ενώ το επικό «Fool for Gods» ξεκινά ατμοσφαιρικά με πλήκτρα από τον Malcom Pearson και δυναμώνει στην συνέχεια με καταπληκτικά φωνητικά και εξαιρετική hard rock μελωδία. Η πρώτη εμφάνιση των White Spirit έγινε to 1980 με το single «Backs to the Grind». Το εν λόγω single περιείχε δυο τραγούδια, τα «Back to the Grind» και «Cheetah». Το πρώτο είναι ένα όμορφο hard rock κομμάτι που αναδεικνύει από την πρώτη νότα την εκπληκτική φωνή του Ruff. To «Cheetah» είναι γρήγορο και ακροβατεί ανάμεσα στους επικούς Rainbow της εποχής Dio και τους ταχείς Judas Priest του «Killing Machine». Οι White Spirit την ίδια χρονιά συμμετείχαν στην split συλλογή Muthas Pride με το «Red Skies». Το 1981 επανήλθαν με τα single «Midnight Chaser» και «High upon High». Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησαν ένα demo με οκτώ νέα τραγούδια το οποίο δεν έχω καταφέρει να βρω. Η εν λόγω χρονιά αποδείχτηκε τελικά σημαδιακή για την μπάντα καθώς αποχώρησε ο Gers, προκειμένου να προσχωρήσει στην προσωπική μπάντα του Ian Gillan (με την οποία ηχογράφησε τα «Double Trouble» το 1981 και «Magic» το 1982), ο τραγουδιστής Bruce Ruff για να αντικατασταθεί από τον Brian Howe και ο μπασίστας Phil Brady. Το 1984 εγκατέλειψε το συγκρότημα και ο ντράμερ Graeme Crallan για να προσχωρήσει στους Tank και να συμμετάσχει στον υπέροχο δίσκο «Honour and Blood». Οι White Spirit έμειναν ανενεργοί μέχρι το 2012 όταν και κυκλοφόρησαν τον δεύτερο τους δίσκο υπό τον τίτλο

18

Τροχοί από ατσάλι και αέναος Ρομαντισμός

του Φίλιππου «Galadhrin» Βαβουλάκη

Διανύοντας το τριακοστό όγδοο έτος της ζωής μου νιώθω την ανάγκη να γράψω για έναν δίσκο που άκουσα στα δεκαεπτά μου. Ποιά είναι αυτή η ανάγκη που μου υπαγορεύει να το κάνω αυτό, μπορεί να ρωτήσει κάποιος ανυποψίαστος. Μήπως αναπολώ ένα λαμπρό παρελθόν της εφηβείας μου, μην έχοντας να κάνω κάτι πιο πρακτικό και χρήσιμο ετούτην εδώ την ώρα; Μα δεν τα έχεις αφήσει πίσω σου αυτά; Δεν είσαι πια παιδί, ενδεχομένως να έλεγε κάποιος άλλος. Αυτές είναι οι πιθανές ερωτήσεις που θα μπορούσαν να μου κάνουν κάποιοι. Προβλέψιμοι τόσο οι ίδιοι όσο και τα όποια ενδιαφέροντα τους, λέω εγώ. Συναναστρέφομαι τους συμπολίτες της εποχής μας και συζητώ συχνά με πολύ κόσμο. Όταν ρωτώ κάποιον από αυτούς, «τί μουσική ακούς;», η πιο συνηθισμένη απάντηση που θα λάβω είναι «ακούω απ’ όλα». Θυμάμαι., όμως, ότι κάποτε δεν ήταν έτσι. Σε άλλους καιρούς, και όχι πολύ παλαιότερα, υπήρχε η έννοια της ταυτότητος. Η αίσθηση δηλαδή ότι ήσουν και εσύ το πολύτιμο μέλος μιας παρέας με το συγκεκριμένο στέκι, τον δικό σας κώδικα αισθητικής, τις κοινές απόψεις και αισθανόσουν την άγρια χαρά των ενστίκτων να καίει το πετσί σου. Ήταν αυτή η ανυπομονησία της αναζήτησης, να βγεις έξω στον δρόμο, να κατέβεις στην έδρα σου, σε κάποιο καφέ, στην Pub, στο μαγαζί με τα ηλεκτρονικά, στην πλατεία και ένοιωθες την σιγουριά ότι ήταν και οι δικοί σου εκεί. Οι φίλοι που άκουγαν την ίδια μουσική, που είχαν τον ίδιο πολιτιστικό προσανατολισμό. Για πολλούς από εμάς ο Ρομαντισμός εκείνης της εποχής δεν έχει παρέλθει στις ατραπούς της λήθης. Παραμένουμε πιστοί θεματοφύλακες της ανέμελης παιδικότητας και της άγριας εφηβείας. Οι γέφυρες δεν έχουν κοπεί, μακροχρόνιες φιλίες, παιχνίδια φυλαγμένα σε μυστικά ντουλάπια ή ακόμη στην ανάδυση της θύμησής μας δίσκοι-κασέτες, κόμικς και βιβλία όλα είναι εδώ…όπλα υπαρκτά σε ένα πόλεμο ενάντια σε ένα άμορφο παρόν. Στην εποχή της μεταμοντέρνας Νεωτερικότητας και του ψευδο-προοδευτισμού επικαλούμαστε κάποιους δίσκους και παιχνίδια της ωραίας νιότης μας, ως σύμβολα ενός κόσμου που δεν πρέπει να ξεχαστεί, που είναι ακόμη εδώ, μονάχα σκονισμένος, περιμένοντας την στιγμή για το κάλεσμα του παιδικού συντρόφου. Ανατρέχοντας στην δισκοθήκη και ψαχουλεύοντας το πολύτιμο υλικό της αιωρείται γύρω μου η γνώριμη μυρωδιά του χαρτιού από τα βινύλια. Στο συγκεκριμένο ράφι, δεσπόζει το N.W.O.B.H.M. Η αφετηρία μου στο συγκεκριμένο μεταλλικό ρεύμα ήταν οι SAXON και το WHEELS OF STEEL. Αντικρίζω το εξώφυλλο με τον επιβλητικό αετό και ξαναγίνομαι το πιτσιρίκι με την χαιτούλα και τις πολλές απορίες. Τοποθετώ τον δίσκο με ιερατικές κινήσεις επάνω στο πλατό, πέφτει η βελόνα και μαζί της πέφτει η κουρτίνα του σημερινού κόσμου, ανοίγοντας την αυλαία της Φαντασίας. Αφυπνίζεται Αίμα και Πνεύμα, η λατρεία για τον δρόμο και την ευγενή αλητεία. Αυτή ακριβώς είναι η μουσική των Saxon της περιόδου 1979-83. Heavy Metal που παραδίδει σεμινάρια Πεζοδρομιακού Ρομαντισμού, που σε ωθεί εκεί έξω, παραδομένο στην ατίθαση σου φύση, ακολουθώντας το αρχέγονο ένστικτο του κυνηγού. Πάντοτε θα φέρνω στην θύμηση μου την εμπειρία που μου είχε προκαλέσει η τρελή κούρσα από τους μαινόμενους μηχανόβιους το εναρκτήριο ριφ του Motorcycle Man και τα «αλανιάρικα» σφυρίγματα του Biff, που τα ένοιωθα σαν αλαλαγμούς ελευθερίας. Ο αετός των Saxon πάντα θα στέκεται εκεί ψηλά,στους υπερβατικούς αιθέρες της φαντασίας μας, με το υπεροπτικό του βλέμμα να ατενίζει τους καιρούς μας. Αφιέρωση Α:Νοιώθω το χρέος και την ανάγκη να αφιερώσω το κείμενο αυτό,στην Μνήμη του Βασίλη Φωτεινίδη. Ο Βασίλης ήταν ο άνθρωπος που με έφερε σε επαφή με την μουσική των Saxon και το N.W.O.B.H.M. Αφιέρωση Β: Στην Όλγα Αυλωνίτη, που με ενθάρρυνε να πιστέψω στον εαυτό μου και να γράψω.

19

ΟΙ ΑΡΧΙΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΜΑΓΚ-ΕΛΝΟΡ

“ΑΛΜΟΣ Ο ΟΞΥΣ” (μέρος 3ο )

Κ

ανένα αστέρι δεν έλαμπε για τον βασιλιά Γκορόν. Ούτε καν τα δύο τα φεγγάρια, παρότι το ένα εκείνη τη νύχτα βρισκόταν πολύ κοντά στη γέμιση. Ευχαριστημένος –κι αυτό συνέβαινε σπάνια για τον ίδιο, βγήκε στον υψηλότερο εξώστη για να απολαύσει τον ζοφερά θαμπό, μα και ταυτόχρονα, τροφοδότη ουρανό. Μάγοι και καιροσκόποι είχαν καταφέρει όχι απλά να κρύψουν τις ουράνιες, φωσφόρες σφαίρες, καλύπτοντας το Αιώνιο Βασίλειο με μυστήρια πέπλα σκοτεινής τέχνης, αλλά είχαν πετύχει το σχεδόν ακατόρθωτο: Αφ’ ενός να ζουν προστατευμένοι από κάθε πηγή φωτός, αφ’ ετέρου, όμως, κάθε τέτοια πηγή να τρέφει, να τρώγεται και να απορροφιέται απ’ όλο το βασίλειο. Κανένα ζωντανό πλάσμα, κανένα δημιούργημα της Ουρσούν δεν μπορούσε να προσφέρει πια αρκετή ζωτική ενέργεια στους υποτελείς του Γκορόν –πόσο μάλλον στον ίδιο, γι’ αυτό κι έπρεπε πάση θυσία να απομυζηθεί κάτι αθάνατο κι αστείρευτο: το Φως.

της Τροφού. Κι ήταν τόσο εξαίσια αυτή η στριγκλιά, που μπόρεσε να διαπεράσει όλα τα συμπαγή πατώματα από το υπόγειο ως τον υψηλότερο εξώστη εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την αδιάκοπη τροφοδοσία όλου του συστήματος αξιοποίησης ζωτικής ενέργειας τουλάχιστον για όλο το επόμενο κυκλικό έτος. Κι όμως, ο Γκορόν ακόμα δεν είχε συνηθίσει αυτή τη διαδικασία. Αφ’ ενός αυτές οι στριγκλιές –ή καλύτερα οι φωνές που τις στήριζαν, δεν ήταν συχνό απόκτημα, κι αφ’ ετέρου… Αφ’ ετέρου δεν ήταν η αγωνία κι ο πόνος που εξέφραζαν κατά την εξόρυξή τους, αλλά αυτή η πολύ λεπτή μα ευδιάκριτη χροιά μεγαλοπρέπειας που…

Τεράστια μεταλλικά χωνιά έχασκαν πεινασμένα τόσο κοντά στον ουρανό, που εύκολα τα κάλυπτε η ομίχλη όταν κατέβαινε χαμηλά. Κι αυτά, συνδεδεμένα με χοντρούς σωλήνες, κατέληγαν –πολλές φορές στριφογυρίζοντας και μπλέκοντας σαν φίδια τις ουρές τους, στο κέντρο του Αιώνιου Βασιλείου, εκεί που το άλλοτε πολυπληθές παλάτι με τους μυριάδες υπηρέτες, είχε δώσει τη θέση του στις εγκαταστάσεις της Τροφού –αλλά και στη μοναξιά. Κι από εκεί, όλη η ζωτική ενέργεια που ρουφούσαν τα χωνιά, είτε έπαιρνε το δρόμο της μέσα από λεπτά κανάλια και διοχετευόταν σε όλη την επικράτεια, είτε συνέχιζε ακόμα πιο βαθιά –ως εκεί που μόνο ένας ευχαριστιόταν πια τους βόμβους της γης καθώς αναμόχλευε τα υλικά της. Καμιά σοφία, φυσικά, δεν υπήρχε στο να εμπιστευτεί κανείς τον Γελαστό Μαέστρο, όμως το μίσος του για τον Έμμελον κι όλα τα ουράνια και εναρμόνια σχέδια που ο εχθρός του προωθούσε, τον έκαναν εξαιρετικό σύμμαχο –για την ώρα.

Με μια μάσκα διαρκούς κι αναγκαστικής παροχής ανάσας κολλημένη με μαγεία στο πρόσωπό του –έτσι ώστε ούτε στον ύπνο του να μην διανοηθεί ύπουλα να παγώσει τον χρόνο στο περιβάλλον του, ο Άλμος ζύγιαζε τις αναμνήσεις του και του φαίνονταν λειψές. Ήταν πολλά που δεν θυμόταν. Κι από όσες εικόνες μπορούσε να ανασύρει, δεν ήταν σίγουρος ποιες ήταν πραγματικές. Οι εφιάλτες που τον πότιζαν οι μάγοι του βασιλιά ήταν ολοζώντανοι και καμιά φορά πιο αληθινοί από την πραγματικότητα. Έκανε να σηκωθεί στα τυφλά, μα αφ’ ενός η εξάντληση κι αφ’ ετέρου οι γερές αλυσίδες που τον έδεναν απ’ τα πόδια, τον έριξαν αμέσως κάτω. Μόνο μια λεπτή σχισμή φωτός μπορούσε κάθε φορά να διακρίνει κάπου ψηλά στον έναν από τους τέσσερις υγρούς τοίχους –κάποιο παράθυρο που είχε σφαλιστεί, ίσως; Μπορούσε ακόμα να κάνει συνειρμούς… Μέχρι την επόμενη επίσκεψη των μάγων, σκέφτηκε, καθώς η βαθιά λαχτάρα για ύπνο άρχιζε πάλι να του καίει τα μάτια. Κι όμως, δεν έπρεπε να κοιμηθεί. Οι πολλαπλοί εφιάλτες τον έκαναν ψυχικά ευάλωτο κι έτσι όταν η σύριγγα τρυπούσε το λαρύγγι, δεν άντεχε τον πόνο. Κι αυτήν ακριβώς τη στριγκλιά ήταν που τραβούσε η χοντρή βελόνα πριν προλάβει καλά-καλά από το λαρύγγι να φτάσει στον ουρανίσκο. «Έμμελον…», παρακάλεσε μέσα του, όμως Εκείνος ήταν μακριά. Πολύ μακριά…

Κάτι όμως συγκλόνισε τις σκέψεις του βασιλιά. Μια στριγκλιά αγωνίας, που αντί να κορυφωθεί, γρήγορα έσβησε στο κενό, λες κι η φωνή που τη στήριζε χάθηκε για πάντα. Στην ουσία, ωστόσο, δεν είχε χαθεί, αλλά είχε μερικώς απομονωθεί και μετουσιωθεί στη σημαντικότερη κινητήρια δύναμη που συντηρούσε τις βιο-μηχανές

«Μήνυμα από τον Γελαστό Κύριο…», ακούστηκε ξαφνικά η σαρκαστική φωνή του Φτερωτού Κατασκόπου μέσα απ’ τις σκιές. Ο Γκορόν δεν αιφνιδιάστηκε –αυτόν τον είχε συνηθίσει.

Εννέα

20

της Εύας Δημητσάντη h g

Όλα ξεκίνησαν από εκείνη τη διπλή ανάσα που ο Έμμελον χάρισε στον Άλμος προκειμένου να περάσει τα τείχη της Μαγκ-ελνόρ μαζί με την Ελάιρα. Η ίδια η παρέμβαση δεν θεωρήθηκε αθέμιτη, όμως, μοιραία οδήγησε στην υπερβολή –και τότε πρέπει να πληρωθεί ένα τίμημα προκειμένου να επανέλθει η ισορροπία. Πρώτα, η έκρηξη θυμού του Χρόνου προκάλεσε ρωγμή στον χωροχρόνο, ταράζοντας μαγικά αντικείμενα με σχετικές ιδιότητες και επιφέροντας ανωμαλίες στη λειτουργία τους. Ένα τέτοιο δαχτυλίδι τηλεμεταφοράς είχε θεαματικά εξοβελίσει τον Κόκκινο Πολεμιστή πολύ κοντά στα περίχωρα της Μαγκ-ελνόρ κι αυτό δεν ήταν παρά η αρχή για παρόμοια σφάλματα με χαοτικές συνέπειες. Επισκέπτες από άλλες διαστάσεις άρχισαν να εμφανίζονται τακτικά, άλλοι χαμένοι και απελπισμένοι κι άλλοι σπέρνοντας πανικό κι εξολοθρεύοντας. Κι αντίστοιχα, μυστηριώδεις εξαφανίσεις σε όλη την Ουρσούν, συνέβαιναν κάθε φορά που κάποιος ανυποψίαστος χρησιμοποιούσε το οποιοδήποτε μαγικό αντικείμενο ή ξόρκι που σχετιζόταν με τον χώρο ή τον χρόνο. Έτσι, εκείνη η αποστολή διάσωσης από την πόλη των Αρχιτραγουδιστών, ποτέ ουσιαστικά δεν ολοκληρώθηκε, αφού με το που πέρασαν τις ομίχλες της Μαγκ-ελνόρ, έψαλλαν μαζικά τη μελωδία του Εντοπισμού –σε χώρο και χρόνο, αλλάζοντας ξαφνικά και για πάντα διάσταση. Κι όμως, η ρωγμή που είχε ανοίξει ο Χρόνος, όχι μόνο δεν έδειχνε να επουλώνεται, αλλά αντιθέτως, επιμηκυνόταν –λες και πίσω της κρυβόταν όλη η καταπίεση από την εποχή της Υποταγής του Ίδιου και τώρα έψαχνε δίοδο για να ξεσπάσει. Μάταια η Μελωδία παρακάλεσε. Μάταια και οι λοιποί Θεοί υπέδειξαν. «Η Τάξη και η Εξέλιξη δεν με αφορούν. Είναι δική σας ευθύνη το να φέρετε πάλι τον Κόσμο στα μέτρα σας!...», απάντησε εκείνος οριστικά κι εξαφανίστηκε. Ο Έμμελον αποφάσισε. Με τη μορφή της Μελωδίας, δεν καθυστέρησε να βρει πού ο Χρόνος ήταν κρυμμένος. Σε μια από τις μαύρες και βαθιές σπηλιές της Άβατης Κορυφής των Άφαντων Ορέων, τον βρήκε να θρηνεί την μετάλλαξή του. Ο πυρήνας του δυνάμωνε και κυριαρχούσε όλο και περισσότερο στο μέχρι πρότινος ευγενικό του περίβλημα. Χαυλιόδοντες

στόλιζαν την πλέον κτηνώδη του εμφάνιση κι η φωνή του ερχόταν κατευθείαν απ’ το Έρεβος. «Φύγε!...», γρύλισε σκυμμένος νιώθοντας τον εισβολέα –μα ξαφνιάστηκε κι ίσως να ντράπηκε που είδε τη Μελωδία. «Ήρθα να σε αποχαιρετίσω…», είπε εκείνη. «Γυρνάς σε αυτό που ήσουν αρχικά κι όλα θα υπάρχουν ταυτόχρονα μα τίποτα δεν θα ζει, γιατί ποτέ δεν θα υπάρχει ούτε αρχή ούτε τέλος. Αυτή είναι η τελευταία μας φορά.», ολοκλήρωσε κι άνοιξε τα χέρια της σε αγκαλιά… Πολλά μπορούν να συμβούν όταν δύο θεοί σμίγουν, όμως ο Έμμελον επέλεξε κι άφησε να γίνει ακριβώς αυτό: Το πιο λαμπρό κομμάτι της ύπαρξής του, αυτό που τραγουδάει τη μουσική των Κόσμων και το αέναο, ενθουσιώδες ταξίδι άστρων και πλανητών, αυτό ο Θεός της Αρμονίας διάλεξε να διοχετεύσει στον Χρόνο. Κι αντίστοιχα, αυτό που διψασμένα απορρόφησε ήταν όλη η περίσσια ανεξέλεγκτου χάους –κάτι που θα μπορούσε να περιγραφεί ως μια μικρή μαύρη κουκίδα, όμως με τόση συσσωρευμένη δύναμη μέσα της, ώστε να μπορεί να γεννήσει αλλά και να καταστρέψει μυριάδες σύμπαντα ταυτόχρονα. Εκείνη η ρωγμή έκλεισε παντελώς, όμως το τίμημα μόλις ξεκινούσε. Εννέα ολόκληρα κυκλικά έτη παρέμεινε ο Έμμελον σε λήθαργο, όχι γιατί δεν είχε τη δύναμη να ανακάμψει, αλλά ηθελημένα κρατιόταν σε αυτή την κατάσταση, ως ότου να διαλύσει ολοσχερώς εκείνη τη μικρή, μαύρη κουκίδα που πήρε για αντάλλαγμα από τον Χρόνο. Σε κάθε άλλη περίπτωση, ναι μεν θα επέστρεφε παντοδύναμος, αλλά πολύ –μα πάρα πολύ, διαφορετικός…

βγει από την πόλη τους. Ξαφνικά ο ουρανός αγρίεψε κι έχασε τη ζωηράδα του. Ο Ήλιος χλώμιασε και το θαμπό του φως δεν έφτανε να ζεστάνει καλά τη γη. Τι κι αν ήταν άνοιξη, όλη η φύση ξοφέρεψε και καμιά χαρούμενη σκέψη ή ανάμνηση δεν ερχόταν στο μυαλό κανενός. Και μόλις ξεκίνησαν οι πρώτες κι ατέλειωτες μπόρες, ξεπλύθηκαν και παρασύρθηκαν με τα νερά, ελπίδα μαζί και αισιοδοξία. Εύκολα τότε ο Νάγκαρ, οι ληστές και οι καιροσκόποι του έστησαν παγίδα και σαν τα αρπακτικά γράπωσαν τη λεία τους –όμως το ένα θήραμα κατά τη μεταφορά, κατάφερε να το σκάσει. Όλοι οι Γνώστες διαισθάνονται τον μεγάλο κίνδυνο, γι’ αυτό κι εκείνο το ξιφίδιο που ο Κόκκινος Πολεμιστής τής είχε χαρίσει, στιγμή δεν άφησε το χέρι της Ελάιρα. Αντίθετα, εύκολα γλίστρησε εκείνο του Άλμος κατά την αρπαγή τους. Η τύχη, όμως, φαινόταν πως ήθελε τούτο να ξαναβρεθεί από τη νεαρή, το οποίο κι έγινε πολύ αφότου η ίδια τρύπησε κι έσκισε το σακί μέσα στο οποίο την είχαν στριμώξει οι ληστές και την κουβαλούσαν μαζί τους. Μέσα στο υγρό σούρουπο της κατηφιασμένης εξοχής, η 23η Γνώστρια αποχαιρετούσε τα αλαφιασμένα άλογα που γοργά χάνονταν απ’ τα μάτια της, βαλμένα να φτάσουν στον βασιλιά Γκορόν όσο πιο γρήγορα γινόταν. Μαζί τους όμως χανόταν κι ο Άλμος…

Έτσι, με πλήρη επίγνωση στα βαθιά όνειρά του, ο ευγενής Θεός απείχε από κάθε έγνοια ή καθήκον που αφορούσε την Ουρσούν και, προπάντων, την Μαγκ-ελνόρ και τους Αρχιτραγουδιστές. Τα είχε σπουδάσει και φροντίσει όλα, μα δεν είχε διδάξει στα Παιδιά του την ανεξαρτησία! Μόνη ελπίδα εκείνοι οι δύο νεαροί που αυτόβουλα άφησαν πίσω τους πατρίδα και προστασία για να γνωρίσουν τον κόσμο και τις άπειρες επιλογές του. Ίσως αυτοί να μάθαιναν να επιβιώνουν μόνοι τους… Έτσι φευγαλέα τέτοια σπαράγματα σκέψεων ανησυχίας περνούσαν εμβόλιμα στα βάθη των αξύπνητων, εφιαλτικών ονείρων του πιο αρμονικού Θεού… hg

Πράγμα εξαιρετικά ενδιαφέρον, που όμως ποτέ δεν διασταυρώθηκε, η αιχμαλωσία του Άλμος –όπως και η αρχή της παράξενης τύχης της Ελάιρα, συνέβησαν ακριβώς την ίδια μέρα με το ξεκίνημα του λήθαργου του Έμμελον –εφτά ημέρες αφότου οι δύο νεαροί Αρχιτραγουδιστές είχαν

“Lost Castle”, Kuang Hong

Συγχρονισμός Το ήξερε. Τις τελευταίες μέρες ο ήλιος δεν ήταν τόσο θαμπός. Κι εκείνες οι ξαφνικές, μουντές βροχές που νιώθεις να σε πνίγουν κι όχι να σε αναζωογονούν, είχαν από καιρό

21

πάψει να είναι συνήθεια. Τώρα, όποτε συνέβαιναν, την ξάφνιαζαν και της έφερναν οργή. Οργή για την άνοιξη που δεν ερχόταν. Οργή για το φως που πριν προλάβει να σε χαϊδέψει ρουφιόταν από το τεράστιο σύστημα της Τροφού. Οργή για τη μακρόχρονη ατονία της Ουρσούν και την απαράδεκτη ευεξία του Γκορόν και των υποτελών του. Εννέα κυκλικά χρόνια μελαγχολίας και καρτερικότητας, που πλέον μετουσιώνονταν σε οργή. Αναστατωμένη από συναισθήματα και σκέψεις, παράτησε το ογκώδες, ξύλινο γραφείο της και στάθηκε στο παράθυρο. Ένας από τους επιστάτες γύρισε το κεφάλι του ψηλά και την χαιρέτισε –μα σαν να της φάνηκε πως την κοίταξε καχύποπτα. Σε κάθε άλλη περίπτωση, το όνομά του θα βρισκόταν άμεσα στη λίστα των επόμενων συλλήψεων. Όμως σήμερα δεν θα το έκανε αυτό. Με το χαρακτηριστικά βλοσυρό της ύφος αποτραβήχτηκε ξανά στο γραφείο της. Μα αντί να πιάσει έστω και μια από τις εκατοντάδες υποθέσεις του Βασιλείου να μελετήσει, άνοιξε το κρυφό ντουλαπάκι πλάι στα πόδια της. Τυλιγμένα σε βελούδο βρίσκονταν τα δύο αξέχαστα ξιφίδια. Σαν να μην είχε περάσει ούτε μια μέρα… Ούτε μια μέρα από τότε που πέρασε τη σιδερόφραχτη πύλη του κάστρου δήθεν σαν υπηρέτρια. Κι έπειτα, μετά από έναν ολόκληρο χρόνο, επιδεικτικά άπλωσε στα πόδια του ίδιου του Γκορόν τη λύση: Έχοντας μελετήσει τις δραστηριότητες και τις φιλοδοξίες του, είχε βρει το πώς η Τροφός θα λειτουργούσε πιο αποτελεσματικά.. Οι Γνώστες είναι εξαιρετικοί εφευρέτες και ο βασιλιάς έδωσε επί τόπου τα σχέδια της Ελάιρα για υλοποίηση. Κι επειδή το μυαλό της τού ήταν περισσότερο χρήσιμο από τη φωνή της, δεν άργησε να της προσφέρει μια θέση στο Συμβούλιό του. Χρειάστηκαν, βέβαια, ορισμένα αισχρά διαπιστευτήρια από την πλευρά της τα οποία και πρόθυμα εκείνη παρείχε –θα έκανε τα πάντα για να βρίσκεται κοντά στον Άλμος ως ότου να ερχόταν η ώρα και πότε-πότε του αφιέρωνε μυστικά τραγούδια τα βράδια για να τον κρατάει ζωντανό. Οι δυνάμεις της, όμως, δεν ήταν οι ίδιες με παλιά.. Ο Έμμελον δεν κοιτούσε την Ουρσούν –το ήξερε. Έτσι, μπορούσε μόνο να στηρίζει ένα κίβδηλο βασίλειο σαν να ήταν δικό της και να βλέπει τα ουράνια, φωσφόρα σώματα να μαραίνονται. Μέσα στα επόμενα οχτώ κυκλικά έτη, ο Γκορόν είχε γίνει ο κυρίαρχος της Ουρσούν. Όμως η Ελάιρα δεν έκλαψε ποτέ γι’ αυτό, όπως ούτε για το φευγιό των Αρχιτραγουδιστών και την ερήμωση της Μαγκ-ελνόρ. Εξαφανίστηκαν, έμαθε, μια μέρα μέσα στα τελευταία σύννεφα που είχαν τη δύναμη να καλέσουν, παίρνοντας μαζί τους τον Ναό του Έμμελον. «Άρα ο Άλμος είναι η μόνη σωτηρία της Τροφού μέχρι

να βρεθεί άλλη λύση. Οι υπόλοιποι φυλακισμένοι Αρχιτραγουδιστές έχουν ήδη πεθάνει…», είχε δηλώσει τότε αυστηρά απαντώντας στα νέα. Και τώρα, χαϊδεύοντας τα ξιφίδια, αναρωτιόταν αν όντως είχε έρθει η ώρα. Ξαφνικά μια ηλιαχτίδα ξετρύπωσε μέσα από τη θαμπή ατμόσφαιρα κι η αντανάκλασή της ήταν αρκετή για να χτυπήσει οφθαλμό και να προκαλέσει δάκρυ. Συγχρονισμός… Τα βλέφαρα τρεμόπαιξαν.

του

Έμμελον

hg

Με το ανήσυχο μαστίγιο στο χέρι και τα δύο ξιφίδια κρυμμένα στις επιβλητικές μπότες, η Σύμβουλος του βασιλιά Γκορόν κατέβαινε την πέτρινη, στριφογυριστή σκάλα που οδηγούσε στις κεντρικές εγκαταστάσεις της Τροφού. Ο βόμβος των βιο-μηχανών ήδη την καλωσόριζε. Φτάνοντας στην πόρτα, αργά ξέμπλεξε τον κρίκο με τα κλειδιά από τη ζώνη της και χωρίς να δώσει καμία σημασία στους δύο φρουρούς, άνοιξε και πέρασε μέσα –ακριβώς όπως έκανε πάντα. Μόνο η φωτιά στα ογκώδη καμίνια έσπαγε το σκοτάδι γύρω της δημιουργώντας τεράστιες, ζωηρές σκιές. Η αίσθηση πως κάποιος ή κάτι την παρακολουθούσε έφερε μια παγερή ανατριχίλα στην πλάτη της. Με ύφος επιθεωρητή άρχισε να κάνει κύκλους γύρω από την περίτεχνη κατασκευή της Καρδιάς της Τροφού, περιμένοντας από στιγμή σε στιγμή να φανερωθεί αυτό που κρυβόταν στις σκιές. «Το ξέρω ότι είσαι εκεί…», προκάλεσε τελικά η ίδια πάντα προσηλωμένη στην Καρδιά. Άγριο φτεροκόπημα ξεπέρασε τότε και τον θόρυβο των μηχανών καθώς ο Κατάσκοπος του Γελαστού Μαέστρο προσγειωνόταν δίπλα της. «Φοβάσαι λιγότερο απ’ ό,τι θα έπρεπε…», σάρκασε εκείνος. «Τρεις μέρες παρατηρώ τη δήθεν συνηθισμένη συμπεριφορά σου, μα σαν να τρέμει λίγο η φωνή σου όταν μιλάς κι όλο ψάχνεις ανοιχτό παράθυρο για να κοιτάξεις τον ουρανό… Λάθος μου;» της ψιθύρισε ειρωνευόμενος στ’ αφτί. Τα λόγια ήταν απολύτως περιττά εκείνη την ώρα. Η Ελάιρα γύρισε και τον κοίταξε. Κι όπως ανοιγόκλεινε τα μάτια της υπνωτιστικά, το ανήσυχο μαστίγιο τινάχτηκε γραπώνοντας μια από τις φιάλες με οξύ από τον κοντινότερο πάγκο κι ευθύς την πέταξε πάνω στο μισοκαλυμμένο κι αυθάδες πρόσωπο εκείνου. Αυτές οι λίγες στιγμές ξαφνιάσματος και πόνου, ήταν αρκετές για να κατέβει ο κεντρικός μοχλός λειτουργίας της Τροφού, να

αφαιρεθεί το μητρικό κυτίο και να διακοπεί το σύστημα ειδοποίησης πριν οι αισθητήρες του καταλάβουν τη διαφορά. Οι φτερούγες του Κατασκόπου είχαν μόλις ανοίξει την ώρα που η 23η Γνώστρια θυμόταν τραγουδιστά την 8η Μυστική Μελωδία που είχε μάθει –κι ελπίζοντας πως εκείνη η μία πρωινή ηλιαχτίδα σήμαινε πως η πηγή των παλιών της δυνάμεων επέστρεφε… h g

Μέσα σε ασημένια σκόνη εμφανίστηκε απ’ το πουθενά μπροστά στον λιποθυμισμένο Άλμος. Ο κρίκος στη ζώνη της έφερε όλα τα σωστά κλειδιά για αλυσίδες και πόρτα κι ένα-ένα ξεκλείδωναν αυτά που έπρεπε. «Ποια είσαι;…», μουρμούρισε μουδιασμένα ο αιχμάλωτος στην απελευθέρωσή του. «Αυτό είναι δικό σου!», απάντησε βιαστικά εκείνη παίρνοντας το ένα ξιφίδιο και βάζοντάς το στο χέρι του. Η αίσθηση του μετάλλου τον ξύπνησε.

μια γωνιά ακόμα με το ξιφίδιο στο χέρι. Πρόλαβε τότε η Ελάιρα και τράβηξε το δικό της απ’ τη μπότα και, δίχως σίγουρο στόχο μέσα στη ζάλη της, το έστειλε καταπάνω σε ό,τι της φαινόταν μαύρο. Έσκουξε ο Κατάσκοπος απ’ τη λαβωματιά στη φτερούγα, μα αμέσως έσυρε το θύμα του στο πέτρινο τοιχίο του εξώστη, εκεί όπου το γερό χτύπημα στο κεφάλι την άφησε αναίσθητη. Ακόμα ένα τέτοιο χτύπημα και θα έβαφε την πέτρα κόκκινη. Με βία γράπωσε ξανά το κεφάλι της ο Φτερωτός και με φόρα… Μια ανάσα. Μια πολύ μικρή κι αδύναμη ανάσα. Ο χρόνος πάγωσε γύρω του κι ο Άλμος μπορούσε να δει σαν ζωντανό πίνακα ζωγραφικής τη σκηνή του φόνου όπως και τις λάμψεις των μάγων και των καιροσκόπων, που θα ολοκλήρωναν την τηλεμεταφορά τους αμέσως μόλις ο ίδιος άφηνε την ανάσα του. Το κεφάλι της Ελάιρα όμως δεν είχε βρει ακόμα την πέτρα… h g

“The Parliament”, R. Herczog

«Όρθιος, Παιδί του Έμμελον!», τον πρόσταξε τραβώντας τον να σηκωθεί κι ενόσω εκείνος ακόμα παραπατούσε, η ξεκλείδωτη πόρτα άνοιγε για να ακουστεί η 7η Μυστική Μελωδία και να αδιαφορήσουν πλήρως οι φρουροί. Κι έπειτα ξανά η 8η Μελωδία που τους μετέφερε στον υψηλότερο εξώστη, ενώ το μοναδικό, φυσικό και παχύ σύννεφο που από ώρα την ένιωθε, είχε κιόλας φτάσει πολύ κοντά. Εκεί όμως τους περίμενε ο Κατάσκοπος. Τα μαυροντυμένα χέρια του άρπαξαν την Ελάιρα από τον λαιμό. Σαν το αγρίμι άρχισε να παλεύει εκείνη, μα η ανάσα της πνιγόταν από το στραγγαλιστικό σφίξιμο. Τα μάτια της βούλιαζαν και μόνο αντανακλαστικά αντιδρούσε πλέον το σώμα, βαραίνοντας όλο και περισσότερο σαν μολύβι. Μια αιχμηρή λεπίδα, όμως, κάρφωσε την πλάτη του Φτερωτού και πάνω στο ξάφνιασμα εκείνος ξέσφιξε τα χέρια –μα δεν άφησε τη Γνώστρια. Με μια γερή κλωτσιά απ’ τα χαμηλά προς τα πάνω, ό,τι ήταν πίσω του το πέταξε μακριά –κι ο Άλμος ξέπνοος προσγειωνόταν σαν κουβάρι σε

22

Γρήγορα το παχύ σύννεφο μπλέχτηκε μέσα στη διάχυτη πάχνη της ατμόσφαιρας. Αμέτρητες βολίδες ηλεκτρισμού απ’ τα χέρια των μάγων έσκισαν τον ουρανό και θύελλα σήκωσαν οι καιροσκόποι να πνίξουν την απόδραση των δύο. Όμως τα δάκρυα του Άλμος πάνω στο μοναδικό σύννεφο που τον υπάκουε, έφεραν απρόσμενη καταιγίδα στην οποία σύντομα συμφώνησαν όλα τα διάσπαρτα νεφελώματα, φυσικά και τεχνητά. Κι οι άνεμοι της θύελλας έπεσαν μανιασμένοι στο Αιώνιο Βασίλειο, προκαλώντας τέτοια αντάρα, που για την ώρα κανένα ξόρκι δεν λειτουργούσε σωστά. Τα τεράστια χωνιά κι οι σωλήνες της Τροφού πάλλονταν στον αέρα έτοιμα να σπάσουν κι η ξεχασμένη καρδιά του Γκορόν χτυπούσε γρήγορα. Γιατί δεν είχε δύναμη το σύστημα ζωτικής ενέργειας; Πρέπει να είχε πάψει να λειτουργεί… «Έξυπνο κορίτσι…», μουρμούρισε ο Γκορόν μετά από λίγο μέσα στην αθόρυβη πια και σκοτεινή, υπόγεια αίθουσα των κεντρικών εγκαταστάσεων. Και γοητευμένος από το πάθημά του παραδέχτηκε, όχι ότι είχε ηττηθεί, αλλά ότι πολύ θα ήθελε ένα τέτοιο μυαλό πάλι κοντά του. Μόνο το μυαλό… Τίποτα άλλο συνοδευτικό… Αφήνοντας τους μάγους υπό την απειλή θανατικής ποινής να προσπαθούν να επαναφέρουν τη λειτουργία της Τροφού, αποσύρθηκε στα δωμάτιά του. Μα φυσικά, ούτε εκεί ήταν μόνος. Ο Φτερωτός Κατάσκοπος τον περίμενε στις σκιές –πληγωμένος, με ανάγλυφο πρόσωπο, αλλά και με ένα πολύ σημαντικό μήνυμα από τον Γελαστό Μαέστρο…

Φόρος τιμής στον Βασίλη Πολυδούρη του Ανακρέοντα

Τ

ην Τετάρτη 8 Νοεμβρίου 2006 ο ελληνικής καταγωγής συνθέτης Βασίλης Πολυδούρης έχασε την μάχη με τον καρκίνο και απεβίωσε στο Cedars-Sinai Medical Center του Los Αngeles, σε ηλικία 61 ετών. Ο χαμός του άφησε ένα δυσαναπλήρωτο κενό στον παγκόσμιο μουσικό χάρτη. Από την Herald Tribune μέχρι την The Independent και από τους New York μέχρι τους Los Angeles Times, αφιερώθηκαν ολοσέλιδες καταχωρίσεις για να τιμήσουν τη μνήμη αυτής της μεγάλης προσωπικότητας. Χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος των Los Angeles Times: “Terrible news today... We ‘ve lost another of the genuinely talented. Basil Poledouris, dead at 61, of cancer. Unbelievable”. Αξίζει, βέβαια, να σημειωθεί ότι στην κατεχόμενη από τους ανθέλληνες διαπλεκόμενους ελληνική ενημέρωση δεν έγινε ούτε η παραμικρή αναφορά...Στο παρακάτω κείμενο ακολουθεί ένα μικρό αφιέρωμα στην ζωή και το έργο του Πολυδούρη, ώστε να αποτίσουμε, στο μέτρο του δυνατού, έναν ύστατο φόρο τιμής σ’ αυτόν τον μεγάλο Έλληνα.

να γράφει μουσική για κάποιες μικρές – ανεξάρτητες ταινίες, όπως τις «Extreme Close up» (1973) και «Tintorea» (1977), αλλά η πρώτη σημαντική δουλειά που τον ενέταξε στον παγκόσμιο χάρτη, ήρθε μετά από πρόταση του συμφοιτητή του John Milius για την ταινία του τελευταίου «Big Wednesday» (Ί978). Η δραματική υπόθεσή της ταινίας, ήταν που ώθησε τον Πολυδούρη να συνθέσει ένα συμφωνικό αριστούργημα και όπως συνέβη αρκετές φορές στην καριέρα του, να υπερκεράσει ακόμα και την ίδια την ταινία στις κριτικές του τύπου. Ο μέχρι τότε άσημος συνθέτης (που παρόλα αυτά είχε συνθέσει μουσική για περίπου 125 ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικά διαφημιστικά) είχε αρχίσει να χαράσσει την μεγαλειώδη πορεία του.

Ο Βασίλειος Κωνσταντίνος Πολυδούρης (όπως είναι το πλήρες όνομά του), γεννήθηκε στο Kansas City του Missuri στις 21 Αυγούστου του 1945. Σε ηλικία επτά ετών ξεκίνησε τις σπουδές του στο πιάνο με απώτερο στόχο να γίνει κονσερτίστας. Μάλιστα, στο γυμνάσιο συμμετείχε και σε μία παραδοσιακή (folk) μπάντα συμμαθητών του. Τα σχέδια αυτά όμως άλλαξαν όταν πήγε στο πανεπιστήμιο της νότιας California, αφού όπως είχε δηλώσει και ο ίδιος δεν ήταν προετοιμασμένος για την μουσική του 20ου αιώνα, που έπρεπε αναγκαστικά να μελετήσει, γιατί από μικρός λάτρευε την πομπώδη κλασσική μουσική και συγκεκριμένα τον μεγάλο Ρώσο Serge Prokofiev. Βέβαια ο Prokofiev έζησε στον 20ο αιώνα, αλλά σίγουρα η μουσική του δεν είχε την παραμικρή σχέση με την υπόλοιπη μουσική της δεκαετίας του’60, στην οποίαν λαμβάνουν χώρα τα γεγονότα που περιγράφονται. Λόγω της έτερης μεγάλης του αγάπης, τον Miklos Rozsa (καθώς επίσης και από ένα soundtrack του Alfred Newman για την ταινία «The Robe»), άρχισε να ενδιαφέρεται για τον κινηματογράφο και γράφτηκε στην ανάλογη σχολή του πανεπιστημίου του. Εκεί σπούδασε σκηνοθεσία/ κινηματογραφία και ηχητική κάτω από τις οδηγίες του David Raksin. Στο ίδιο πανεπιστήμιο σπούδασαν και οι George Lucas, John Milius και Randal Keiser, οι οποίοι έγιναν φίλοι, γεγονός που θα αποδεχτεί σημαντικότατο για την μετέπειτα καριέρα του Πολυδούρη. Στα πανεπιστημιακά του χρόνια σαν εργασία γύρισε την ταινία «Glut» (1967), της οποίας το σενάριο υπέγραφε ο Milius και την σύνταξη/παραγωγή ο Kleiser. Τον ίδιο χρόνο έπαιξε ως βοηθητικός ηθοποιός στην ταινία ΄First to Fight΄ ενώ την διετία 1967-’68 συμμετείχε επίσης ως βοηθητικός ηθοποιός σε τρία επεισόδια της τηλεοπτικής σειράς «Star Trek». Παίρνοντας το πτυχίο του ξεκίνησε να γράφει μουσική για τηλεοπτικές παραγωγές, όπως τα «Congratulations, It’s α Βοy’ (1971) και «Three for the Road» (1974), για να κερδίζει τα προς το ζην, αφού ήδη από το 1969 είχε παντρευτεί την σύζυγό του Bobbie. Ξεκίνησε δειλά - δειλά

23

Ακολουθώντας μία συνεχώς ανοδική καριέρα («The Blue Lagoon» (1980), «Fire οn the Mountain» (1981), χρειάστηκε πάλι τον John Milius για να του δώσει την ευκαιρία να γράψει το όνομά του με χρυσά γράμματα στο πάνθεον της παγκόσμιας μουσικής, όταν ο τελευταίος απαίτησε από τον παραγωγό Dino De Laurentis, της τότε ταινίας που γύριζε και η οποία έφερε τον τίτλο «Conan the Barbarian», να προσλάβει ως συνθέτη της μουσικής του έργου τον Πολυδούρη. Ο ίδιος σχολίασε αρκετά χρόνια μετά, πως ήταν ένα από τα δυσκολότερα έργα του, αφού στις περισσότερες ταινίες η μουσική έρχεται σαν συνοδευτικό στοιχείο ενώ αντίθετα στο Conan έπρεπε να έχει πολλές φορές πρωταγωνιστικό ρόλο, λόγω της έλλειψης μεγάλων διαλόγων. Ενδεικτικό είναι ότι τα είκοσι επτά από τα πρώτα τριάντα λεπτά της ταινίας είναι μόνο μουσική και εικόνα! Στο Conan φαίνεται και η ιδιοφυΐα αυτού του μεγάλου καλλιτέχνη, αφού για να μπορέσει να εμφυσήσει την μουσική του στο κλίμα της ταινίας, εκτός από την 90-μελή ορχήστρα και την 24-μελή χορωδία, προσέθεσε ήχους από μεταλλικά κύμβαλα, ένα γαλλικό κέρας και λαμβάνοντας επιτυχημένα την συμβουλή του Milius, εμπνεύστηκε μελωδίες που ήταν επηρεασμένες από τα «Carmina Burana» του Carl Orff αλλά και τον Γρηγοριανό ύμνο «Dies lrae». Έτσι κατάφερε να δημιουργήσει έναν σχεδόν μεσαιωνικό ήχο, γεγονός πρωτόγνωρο για τα δεδομένα του Hollywood και της εποχής. Το αντίκτυπο της μουσικής του Conan, εκτίναξε την καριέρα του Πολυδούρη στα ύψη, αφού αποτέλεσε μια από τις λίγες δυστυχώς φορές που η ποιότητα συνάντησε την εμπορική επιτυχία (αποτελεί μέρος ενός από τα 50 soundtrack με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην ιστορία αυτής της κατηγορίας μουσικής !). Αξίζει επίσης να αναφερθεί πως ένα μικρό σημείο του μέρους «Lονe Theme» από την μουσική της ταινίας ο ελληνικής καταγωγής

συνθέτης το άκουσε από την κόρη του Ζωή, η οποία ήταν μόλις εννέα ετών (αργότερα έκανε και μια δεύτερη, την Αλεξία) που το τραγουδούσε κατά την διάρκεια που ο ίδιος συνέθετε την μουσική για την ταινία. Γι’ αυτό αναφέρεται και αυτή στις σημειώσεις του δίσκου.

Πιθανότατα, διαβάζοντας αυτές τις γραμμές, θα απορήσετε πως είναι δυνατόν οι Αμερικανοί να εμπιστεύονται τον ύμνο των Ολυμπιακών τους αγώνων σε έναν ελληνικής καταγωγής πολίτη τους και εμείς στην Ολυμπιάδα της Αθήνας όχι απλώς δεν προτείναμε σε κάποιον από τους μεγάλους συνθέτες μας κάτι ανάλογο, αλλά παρουσιάσαμε ένα μουσικό έκτρωμα ενός Βρετανού (εάν δεν κάνω λάθος) dj!!! Η παρακμή του πολιτισμού των νεοελλήνων σε όλο της το μεγαλείο...

Στις 2 δεκαετίες που ακολούθησαν, ο Πολυδούρης έγραψε μουσική για πάνω από 80 ταινίες, έχοντας επιλεγεί και συνεργαστεί με σημαντικότατους σκηνοθέτες, όπως ο Paul Verhoeveη, που ξεκίνησαν την συνεργασία τους με την μεσαιωνική περιπέτεια «Flesh & Blood» (1985), η οποία σαν ταινία, αλλά και σαν μουσική θυμίζουν έντονα το Conan, το «Robocop» (1987), το «The Twilight Zone» (1986) και το «Starship Troopers» (1997), στο οποίο δόθηκε στον Πολυδούρη ένα πολύ μεγάλο χρονικό περιθώριο για την σύνθεση της μουσικής, αφού ξεκίνησε να συνθέτει τον Φεβρουάριο του 1997 και τελείωσε τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς. Σκεπτόμενοι μάλιστα ότι στους περισσότερους συνθέτες δίνεται ένα περιθώριο τριών με πέντε εβδομάδων για να συνθέσουν το έργο τους, γίνεται εύκολα αντιληπτό σε πόσο μεγάλη υπόληψη είχε ο Verhoeven τον Πολυδούρη.

Βασικότατο στοιχείο της μουσικής του Πολυδούρη ήταν ότι ποτέ δεν συνέθεσε μουσική σε υπολογιστή , ακόμα και στις τελευταίες του δουλειές, που η τεχνολογία είχε προχωρήσει με αλματώδη βήματα, αυτός εργαζόταν πάντα στο πιάνο του. Όπως είχε δηλώσει και ο ίδιος οκτώ χρόνια πριν «γράφω με ένα στυλό σε ένα κομμάτι χαρτί νότες, τις οποίες συνθέτω στο Steinway πιάνο μου, είναι ο μόνος τρόπος που δουλεύω από την παιδική μου ηλικία . Αυτός για μένα είναι ο μόνος τρόπος για να νοιώθεις την μουσική, έχω δοκιμάσει να δουλέψω με υπολογιστή, αλλά ήταν απλά μια αποτυχία. Έχω σκεφτεί ότι θα ήταν πιο γρήγορα και πιο οικονομικά, αλλά προσωπικά έχω ανάγκη να «αγγίζω» το υλικό που δημιουργώ».

Σημαντικότατες ήταν εκτός του Conan, και οι υπόλοιπες συνεργασίες του με τον Milius, όπως τα «Red Dawn» (1984), «Flight of the Intruder» (1990) και «Farewell to the King» (1989). Ειδικά για το τελευταίο ο Πολυδούρης έχει δηλώσει πως μαζί με το Conan, αποτελεί ένα από τα αγαπημένα του έργα. Άλλες συνεργασίες του ήταν με τους Steven Seagal («Under Siege 2:Dark Territory» , «On Deadly Ground»), Sidney J. Furie («Iron Eagle»), John Waters («Cecil Β. De-Mented», «Serial Mom»), Sam Raimi («For the Love of the Game»), John McTiernan (στο εκπληκτικό «The Hunt for Red October»), Billie August («Les Miserables»), Simon Wincer («Quigley Down Under», «Free Willy») και του παλιού του γνώριμου Randal Keiser («The Blue Lagoon», «Summer Lovers», «White Fang», «Ίt’s Μy Party»). Οι σημαντικότερες στιγμές στην καριέρα του ήταν αναμφισβήτητα όταν κέρδισε το βραβείο Emmy, για την μουσική της western σειράς «Lonesome Dove» το 1989 (όπου συνέθεσε εκπληκτική παραδοσιακή country μουσική, αντικαθιστώντας την μελωδία της φυσαρμόνικας με ακορντεόν) και φυσικά όταν του προτάθηκε να γράψει τον εναρκτήριο ύμνο των Ολυμπιακών Αγώνων της Atlanta του 1996, τον οποίον και συνέθεσε υπό τον τίτλο «The Tradition of the Games». Πρόκειται για μια εκπληκτική σύνθεση διάρκειας έξι λεπτών, που εκτός των άλλων διαθέτει ένα έντονο ελληνικό στοιχείο με βυζαντινές ηχητικές αποχρώσεις. Το έργο εκτελέστηκε στην τελετή έναρξης των αγώνων από την συμφωνική ορχήστρα της Atlanta και μια 300-μελή χορωδία, μαγεύοντας τους θεατές. Όσοι ενδιαφέρονται να το ακούσουν μπορούν να αναζητήσουν ένα CD με τίτλο «Honor and Glory», μία συλλογή με έργα του Πολυδούρη και την μοναδική ψηφιακή παρουσία του εν λόγω μουσικού μέρους.

Την τελευταία του επίσημη εμφάνιση την έκανε, όχι πολύ πριν πεθάνει, σαν επίσημος καλεσμένος στο φεστιβάλ μουσικής της Ubeda στην lσπανία. Εκεί τον υποδέχτηκαν εκατοντάδες θαυμαστές ζητώντας του αυτόγραφα και αντιμετωπίζοντάς τον περισσότερο σαν rock star, παρά σαν κλασσικό συνθέτη, γεγονός πάντως που, όπως είχε πει, του προκάλεσε θετική εντύπωση. Παρά το ότι η αρρώστια του ήταν σε προχωρημένο στάδιο, δέχτηκε μετά από παροτρύνσεις των διοργανωτών και διηύθυνε ένα σημαντικό τμήμα του Conan. Εφόσον γνώριζε ότι το μέλλον του διαγραφόταν δυσοίωνο, θεωρώ πως τα συναισθήματα της βραδιάς εκείνης θα πρέπει να ήταν ιδιαίτερα έντονα. Όπως είχε δηλώσει και ο Doreen Ringer Ross, πρόεδρος της εταιρείας ΒΜΙ και συνεργάτης του επί 20 χρόνια, «ήταν μια μαγική βραδιά, που οι παρευρισκόμενοι θα θυμούνται για το υπόλοιπο της ζωής τους».

24

Τα τέσσερα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στο Vashon Island της πολιτείας της Washington, όπου είχε πολύ χρόνο, για να ασχοληθεί με ένα από τα αγαπημένα του hobby, την ιστιοπλοΐα. Συχνά έπαιρνε το σκάφος του και ταξίδευε στον Ειρηνικό Ωκεανό, όπου, όπως είχε δηλώσει, αντλούσε έμπνευση για τη μουσική του, (κάποια παραδείγματα μπορείτε να βρείτε στα soundtrack των ταινιών «Wind» και «Free Willy»). Μετά τον θάνατό του, η μητέρα του Ελένη, ο αδερφός του Γιάννης καθώς και η σύζυγός του με τις κόρες του άνοιξαν έναν τραπεζικό λογαριασμό, όπου όποιος επιθυμεί μπορεί να κάνει μια δωρεά στο ίδρυμα Mr. Holland’s Opus Foundation, που υποστηρίζει την μουσική μόρφωση των ανήλικων παιδιών ή στον οικολογικό οργανισμό Catalina Conservancy.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ Extreme Close-Up (1973), Tintorera (1977), Big Wednesday (1978), 90028 (1979), Dolphin (1979) , The Blue Lagoon (1980), Fire οη the Mountain (1981), Α Whale for the Killing (1981) , Conan the Βarbarian (1982), Summer Lovers (1982), Flyers (1983), Red Dawn (1984), Amazons (1984), Single Women Single Bars (1984), Conan the Destroyer (1984), American Journeys (1984), The House of God (1984), Protocol (1984), Making the Grade (1984), Flesh & Blood (1985), Alfred Hitchcok Presents (Pilot) (1985), Iron Eagle (1986), Misfits of Science (Pilot) (1986), The Twilight Zone - Profile Ιn Silver (1986), The Twilight Zone - Α Message from Charity (1986), The Twilight Zone - Monsters (1986), Νο Man’s Land (1987), Island Sons (Pilot) (1987), Cherry 2000 (1987), Prison for Children (1987), Robocop (1987), Amerika (Τν) (1987), Intrigue (Pilot) (1988), Spellbinder (1988), Split Decisions (1988), L.A. Takedown (Pilot) (1989), Ναsty Boys (Pilot) (1989), Lonesome Dove (1989), Farewell to the King (1989), Wired (1989), The Hunt for Red October (1990). The Hunt for Red October (1990), Flight of the Intruder (1991), White Fang (1991) Return to the Blue Lagoon (1991), Harley Davidson and the Marlboro Man (1991), Wind (1992), RoboCop 3 (1993), Hot Shots! Part Deux (1993), Free Willy (1993), On Deadly Ground (1994), Serial Mom (1994), Lassie (1994), Rudyard Kipling’s The

Jungle Book (1994), Free Willy 2: The Adventure Home (1995), Under Siege 2: Dark Territory (1995), It’s My Party (1996), Celtic Pride (1996), Amanda (1996), The War at Home (1996), Switchback (1997), Breakdown (1997), Starship Troopers (1997), Les Misérables (1998), Kimberly (1999), For Love of the Game (1999), Mickey Blue Eyes (1999), Cecil B. DeMented (2000), Crocodile Dundee in Los Angeles (2001), The Touch (2002), The Legend of Butch and Sundance (2003).

ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ Congratulations, It’s a Boy (1971), Three for the Road (1974), Hollywood 90028 (1979), Dolphin (1979), A Whale for the Killing (1981), Fire on the Mountain (1981), Amazons (1984), Single Women, Single Bars (1984), Alfred Hitchcock Presents (pilot) (1985), Misfits of Science (pilot) (1986), The Twilight Zone: “Profile in Silver” (1986), The Twilight Zone: “Monsters” (1986), The Twilight Zone: “A Message from Charity” (1986), Prison for Children (1987), Island Sons (pilot) (1987), Intrigue (pilot) (1988) L.A. Takedown (pilot) (1989), Nasty Boys (pilot) (1989), Nasty Boys: “Lone Justice” (1990), Life & Times of Ned Blessing (pilot) (1991), If These Walls Could Talk II (2000), Love and Treason (2001).

ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΙΑ ΜΙΚΡΕΣ ΣΕΙΡΕΣ Amerika (1987), Lonesome Dove (1989) (Emmy Award Winner for Best Score), Zoya (1995).

Η διεύθυνση της «Φανταστικής Λογοτεχνίας» ευχαριστεί τον Ανακρέοντα για την παραχώρηση του παραπάνω άρθρου. Μπορείτε να διαβάσετε μια προγενέστερη εκδοχή του στο πρώτο τεύχος του περιοδικού «Έρημη Χώρα». Επισκεφθείτε τον διαδικτυακό χώρο της «Έρημης Χώρας» στην διεύθυνση erimihora. blogspot.gr

25

Πέννα και Ξίφος Ο Ρομαντισμός ενάντια στον κόσμο της Νεωτερικότητας του Σταμάτη Μαμούτου

Ε

ίμαι της άποψης ότι ένα άρθρο που αφορά τον Ρομαντισμό ίσως είναι ορθό να ξεκινήσει από κάποια ερωτηματικά. Τι είναι Ρομαντισμός; Ένα κίνημα; Ένα καλλιτεχνικό ρεύμα; Μπορούμε να υποθέσουμε με ασφάλεια ότι υπάρχουν σύγχρονες πολιτικές ιδεολογίες που ξεπήδησαν από τα πλαίσιά του; Ποια η σχέση του με τη νεότερη λογοτεχνία του φανταστικού; Αυτά και άλλα ερωτήματα έχουν απασχολήσει τους περισσότερους μελετητές που έχουν στρέψει την προσοχή τους κατά καιρούς στον Ρομαντισμό. Οι απαντήσεις οι οποίες έχουν δοθεί είναι αρκετές και το ενδιαφέρον του φαινομένου τέτοιο που κάνει τα φώτα της επιστημονικής έρευνας να στρέφονται επάνω του με αξιοπρόσεκτη συχνότητα. Ωστόσο, τα παρουσιαζόμενα συμπεράσματα είναι ενίοτε συγκρουόμενα και αντιφατικά. Κι αυτό δεν ακούγεται καθόλου παράξενο σε όσους αρέσκονται να ταξιδεύουν στους μαγικούς τόπους του εν λόγω πεδίου. Πρόκειται για μια κατάληξη στην οποία δύναται κάλλιστα να οδηγήσει η μελέτη ενός τόσο πολυσχιδούς φαινομένου. Στο άρθρο αυτό θα γίνει μια προσπάθεια να δοθούν απαντήσεις σε κάποια από τα βασικά ερωτήματα ακολουθώντας υποδείξεις παλαιότερων ερευνών αλλά και παρουσιάζοντας προσωπικές εκτιμήσεις. Δεν χωρά αμφιβολία ότι το εγχείρημα είναι φιλόδοξο, ίσως και υπερβολικά αισιόδοξο. Όπως και να έχει, ας αντληθεί ηθική νομιμοποίηση για την πραγματοποίηση του εγχειρήματος αυτού όχι μόνο από την αναλυτική δυναμική μιας επιστημονικής κρίσης αλλά κυρίως από την όποια δυνατότητα ενός ρομαντικού να προβάλει με ειλικρίνεια τα κύρια γνωρίσματα της κοσμοθέασής του. Εκτίμηση του γράφοντος είναι ότι η σωστή απάντηση στο ερώτημα αν ο Ρομαντισμός αποτελεί ένα κίνημα ή ένα καλλιτεχνικό ρεύμα βρίσκεται

πέρα κι από τις δυο αυτές υποθέσεις. Οι περισσότεροι μελετητές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο Ρομαντισμός αποτελεί μια συνολική κοσμοθέαση από τα πλαίσια της οποίας εκρέουν φιλοσοφικές, πολιτικές, εικαστικές και λογοτεχνικές εκφράσεις. Οι αφετηρίες του φαινομένου τοποθετούνται συμβατικά στα τέλη του 18ου αιώνα και το τέλος του στο πρώτο μισό του 19ου. Ωστόσο, εδώ θα προβάλω και την πρώτη μου ένσταση. Άποψή μου είναι πως θα έπρεπε τα χρονικά όρια να μετακινηθούν στα μέσα του 18ου αιώνα για την αρχή και στα μέσα του 19ου για το τέλος. Δεν θα αναλύσω επί μακρόν την εκτίμησή μου αυτή γιατί κάτι τέτοιο θα οδηγούσε στη νοηματική διάρρηξη αυτού του άρθρου. Θα αρκεστώ απλά να σημειώσω ότι από την δεκαετία του 1750 κι έπειτα ήρθαν μαζικά στο προσκήνιο του ευρωπαϊκού πνευματικού γίγνεσθαι φιλοσοφικές αναλύσεις, πολιτικές προτάσεις, εικαστικές δημιουργίες και λογοτεχνικά έργα, τα οποία εξέφρασαν το πνεύμα της ρομαντικής κοσμοαντίληψης1. Το γεγονός ότι μέχρι την τελευταία δεκαετία του 18ου αιώνα δεν είχε γίνει συνειδητό ότι οι επιμέρους αυτές εκφράσεις συνιστούσαν μέρη της ευρύτερης κοσμοθέασης που στην Γερμανία ονομάστηκε «Ρομαντισμός», (πράγμα στο οποίο βασίζονται οι περισσότεροι μελετητές για να χαρακτηρίσουν τα έργα αυτής της περιόδου ως προρομαντικά), μάλλον δεν είναι επαρκές για να δικαιολογήσει την χρονική τομή που συνήθως προκρίνεται. Εξ’ άλλου, οι εκφραστές των πνευματικών κινήσεων συνήθως αποκτούν συνείδηση της κοινότητάς τους δια μέσου της χρονικής ζύμωσης και της ιστορικής εξέλιξης. Σπάνια οι δημιουργοί κάτι καινούργιου έχουν αποκρυσταλλωμένη συνείδηση του τι ακριβώς κάνουν. Ωστόσο αυτό δε σημαίνει ότι τα πρώτα σχήματα που

δημιουργούνται αυθόρμητα, μέχρι να συνθέσουν την νέα ενότητα, θα πρέπει να τοποθετούνται εκτός της ενότητας αυτής. Έχοντας κατά νου όλα αυτά αντιλαμβάνεται κανείς ότι ο Ρομαντισμός δεν ανήλθε στο ιστορικό προσκήνιο ως συγκροτημένη ενιαία πνευματική ενότητα. Αντιθέτως, οι αφετηρίες του ανιχνεύονται στην διάθεση ορισμένων στοχαστών να διαφοροποιηθούν από τα πρότυπα του Διαφωτισμού που κυριαρχούσαν κατά τον 18ο αιώνα στην Ευρώπη.

Η αντίθεση στον Διαφωτισμό και ο Ρομαντισμός ως κοσμοθέαση Ο Διαφωτισμός αποτέλεσε κι αυτός μια ευρεία κοσμοθέαση με επιμέρους εκφράσεις. Τα δυο κύρια φιλοσοφικά ρεύματά του ήταν ο γαλλικός υλισμός και ο βρετανικός εμπειρισμός. Επιγραμματικά θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε πως οι περισσότεροι διαφωτιστές θεωρούσαν ότι ο κόσμος βασίζεται σε καθολικούς και αδιασάλευτους νόμους οι οποίοι μπορούν να γίνουν ανακαλύψιμοι από τον άνθρωπο με την χρήση της λογικής και την εφαρμογή των επιστημονικών μεθόδων. Μέσω του εργαλειακού ορθολογισμού, της μαθηματικής αντίληψης των πραγμάτων, του ατομικισμού και της οικουμενικής φύσης των οργανωτικών τύπων της ζωής, ο Διαφωτισμός μετασχημάτισε τον τρόπο ζωής των Ευρωπαίων. Η αρχαία σοφία τέθηκε στο περιθώριο, η παράδοση θεωρήθηκε ως φορέας επικίνδυνων αναχρονισμών, η καλλιτεχνική και λογοτεχνική δημιουργικότητα υποβιβάστηκε σε δευτερεύοντα ρόλο εμπρός στην πρωτοκαθεδρία της επιστήμης και η φαντασία εξοστρακίστηκε στο όνομα του ρεαλισμού. Στο πολιτικό επίπεδο οι διαφωτιστές, έστω και ξεκινώντας από διαφορετικές αφετηρίες, έδωσαν έμφαση στην προώθηση της θεωρίας του φιλελευθερισμού και της καθολικής επικράτησης του νέου αστικού κράτους. Αν και σε ορισμένους διαφωτιστές η καθαρότητα των προαναφερθέντων γνωρισμάτων δεν ήταν επαρκώς διακριτή2, συνοψίζοντας θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε με ασφάλεια ότι ο Διαφωτισμός κατέστη το πλαίσιο ιδεών στο οποίο αρθρώθηκε ο κόσμος της Νεωτερικότητας3.

1) Το 1759 ο Γερμανός φιλόσοφος Γιόχαν Γ. Χάμανν παρουσίασε τα «Σωκρατικά απομνημονεύματα» και το 1762 τα «Σπέρματα της αισθητικής: Μια ραψωδία σε καμπαλιστική πρόζα». Το 1762 ο Βρετανός Τ. Μακφέρσον δημοσίευσε τα «ποιήματα του Οσσιάν», ενώ το 1764 ο (επίσης Βρετανός) Οράτιος Ουόλπολ έφερε στο λογοτεχνικό προσκήνιο την πρώτη γοτθική νουβέλα που έφερε τον τίτλο «Το κάστρο του Οτράντο». Έκτοτε, η παραγωγή «ρομαντικού πνευματικού έργου» συνεχίστηκε με αμείωτους ρυθμούς μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα.

2) Τυπικά παραδείγματα αποτελούν φιλόσοφοι όπως οι Μοντεσκιέ και Ρουσσώ, που μπορεί να εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο της φιλελεύθερης πολιτικής θεωρίας ωστόσο στα έργα τους ανιχνεύονται σημεία που εφάπτονται με τον Ρομαντισμό και άλλες παραδόσεις.

3) Οι απαρχές της Νεωτερικότητας ως ιστορικής περιόδου ανιχνεύονται συμβολικά στην εποχή που ακολούθησε την Αμερικανική (1775) και την Γαλλική Επανάσταση (1789). Κύρια γνωρίσματα της Νεωτερικότητας αποτελούν η εκβιομηχάνιση του κύριου όγκου της παραγωγής (σε αντίθεση με την αμεσότητα των παλαιών αγροτικών παραγωγικών δομών), η επικράτηση της φιλελεύθερης αστικής καπιταλιστικής δημοκρατίας (εις βάρος των αριστοκρατικών και των παραδοσιακών συστημάτων), η αυτοσυνείδηση του ανθρώπου σε ατομικό επίπεδο που συνήθως αποκαλείται «χειραφέτηση» (κόντρα στο προσωπικό «κοινωνείν» του παραδοσιακού κοινοτιστικού πνεύματος) και η διάχυση οικουμενιστικών αξιών. Θα πρέπει, ωστόσο, να υπογραμμιστεί ότι μολονότι στις ιδέες του Διαφωτισμού αρθρώθηκαν τα κυρίαρχα ρεύματα της Νεωτερικότητας, οι ενοράσεις του Ρομαντισμού συνέχισαν να τροφοδοτούν τις αντινεωτερικές τάσεις ακολουθώντας μια παράλληλη διαδρομή εντός της νεωτερικής εποχής. Σήμερα η εποχή μας συνεχίζει να βρίσκεται ιστορικά εντός της Νεωτερικότητας, η οποία έχει μεταβεί στην μεταμοντέρνα της φάση. Η μεταμοντέρνα Νεωτερικότητα διαθέτει κάποια επιμέρους γνωρίσματα αλλά ταυτόχρονα εξακολουθεί να διατηρεί ενεργό τον πυρήνα των αρχικών νεωτερικών χαρακτηριστικών.

26

Ίσως αυτό να είναι και το κατάλληλο σημείο προκειμένου να αρχίσουμε την ψηλάφηση του ρομαντικού φαινομένου. Η ρομαντική αντίληψη είχε τις ρίζες της στην πεποίθηση ότι ο κόσμος της Νεωτερικότητας έλαβε εξ’ αρχής στρεβλό προσανατολισμό. Κι αυτό γιατί το όλο νεωτερικό πλαίσιο δομήθηκε χωρίς να περιλαμβάνει κάποιες πρωταρχικές αξίες. Αξίες που είχαν χαθεί επειδή οι διαφωτιστές είχαν μεταφέρει το κέντρο βάρους της ανθρώπινης υπόστασης από την ψυχή στο επίπεδο του ψυχρού ορθολογιστικού υπολογισμού. Εισερχόμενα στη νεωτερική εποχή τα ευρωπαϊκά έθνη αναγκάστηκαν να εγκλωβιστούν σε έναν τρόπο ζωής εντελώς ξένο προς το αρχέγονο και παραδοσιακό τους πνεύμα. Η κυριαρχία των αγορών επάνω στις κοινωνίες, η προβολή του ανταγωνιστικού ατομικιστικού προτύπου έναντι του πατροπαράδοτου κοινοτισμού, οι γραφειοκρατικές δομές του νέου κράτους, το πρότυπο του παγκόσμιου πολίτη, όλα αυτά και πολλά ακόμη χαρακτηριστικά της νεωτερικής εποχής αποτέλεσαν τομές που αποδείχτηκαν ασύμβατες με το πνεύμα του Ρομαντισμού. Στόχος των ρομαντικών ήταν η επιστροφή της ψυχής στον θρόνο που είχε χάσει αλλά της άνηκε. Και ταυτόχρονα, ο προσανατολισμός του ανθρώπου από το ωφελιμιστικό επίπεδο της καθημερινής υλικής εμπειρίας (στο οποίο είχε αναγκαστεί να προσγειωθεί κατά την Νεωτερικότητα) σε πεδία αρχετυπικά. Είναι σαφές πως το φιλοσοφικό υπόβαθρο του Ρομαντισμού ήταν ιδεαλιστικό. Όπως στον αρχαιοελληνικό πλατωνισμό έτσι και στον Ρομαντισμό θεωρείτο δεδομένο ότι πέραν του περιβάλλοντος της φθαρτής καθημερινής διαβίωσης απλωνόταν ένα πεδίο αρχετυπικό όπου οι αξίες και τα σχήματά του ήταν παντοτινά και αναλλοίωτα. Και στις δυο περιπτώσεις ο σκοπός του ανθρώπου όφειλε να είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ανάταση του καθημερινού βίου προς το αρχετυπικό πεδίο. Τόσο στον αρχαιοελληνικό όσο και στον ρομαντικό ιδεαλισμό επικράτησε η αντίληψη ότι μόνον ορισμένοι εκλεκτοί άνθρωποι διέθεταν την ικανότητα να συλλαμβάνουν κάτι από το πεδίο των αρχετύπων. Κοινή, επίσης, υπήρξε και η θέση ότι αποστολή αυτών των ανθρώπων δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από την αποτύπωση των υπερβατικών τους εμπειριών στο περιβάλλον της καθημερινότητας, προκειμένου να οδηγήσουν τον ανθρώπινο βίο σε ανώτερα σχήματα ζωής. Η μόνη κεντρική τους διαφορά ήταν η εξής. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα εκείνοι οι οποίοι έχουν πρόσβαση στον «κόσμο των ιδεών» είναι οι φιλόσοφοι

που ενεργοποιούν τον λογικό τους νου και γνωρίζουν άριστα μαθηματικά (εξ ου και το πρότυπο του φιλοσόφουβασιλιά, το οποίο αναδύθηκε από την πλατωνική πολιτική θεωρία). Αντίθετα οι ρομαντικοί υποστήριζαν ότι μόνον οι άνθρωποι των τεχνών με την δυναμική της φαντασίας τους καταφέρνουν να αποσπάσουν σχήματα του «ιδεατού». Η αντικατάσταση της ψυχρής λογικής και της στατικότητας των μαθηματικών από την φλογερή ορμή και την

Caspar David FriedrichChalk Cliffs on Rugen 1818

κίνηση του φανταστικού συνιστά την μετάθεση του ιδεαλισμού σε ένα πιο επαναστατικό επίπεδο. Σύμφωνα με την ρομαντική ενόραση ο πνευματικός ήρωας έπρεπε να απελευθερώσει τον εαυτό του από τα δεσμά του υλικού κόσμου εκμεταλλευόμενος την δύναμη της φαντασίας και να χρησιμοποιήσει αυτή την δύναμη για να μετασχηματίσει τον κόσμο σε κάτι ανώτερο. Ωστόσο, όταν οι ρομαντικοί αναφέρονταν στην φαντασία δεν εννοούσαν μοναχά την δυνατότητα του νου να αναπλάθει εικόνες. Σίγουρα της αναγνώριζαν και αυτή την ικανότητα, όμως, κυρίως ως φαντασία γινόταν αντιληπτή η πρωτογενής πνευματική δύναμη του ανθρώπου. Προέκυψε έτσι η τομή της φαντασίας σε δυο επίπεδα. Ως πρωτογενής φαντασία θεωρήθηκε η πνευματική ικανότητα του ανθρώπου να υπερβαίνει τα κοινά μέτρα και να έρχεται σε επαφή με το «απόλυτο» ενώ ως δευτερογενής φαντασία η όμορφη αλλά απλή ανάπλαση μη πραγματικών εικόνων. Ένας εκ των σημαντικότερων Βρετανών ρομαντικών, ο Σάμουελ Τ. Κόλλερτιζ στο έργο του που έφερε τον τίτλο Biographia Literraria αποτύπωσε την διάκριση μεταξύ της δημιουργικής φαντασίας (imagination) η οποία εκφράζει αυτή την συνθετική και κύρια λειτουργία του ανθρωπίνου πνεύματος

4 Λίλιαν Φουρστ, «Η προοπτική του ρομαντισμού», εκδόσεις Ψυχογιός, σελ.220.

5 Κυριότερος εκφραστής αυτής της άποψης υπήρξε ο Άρθρουρ Λάβτζοϊ.

27

και της δευτερεύουσας φαντασίας (fancy) που αποτελεί το παιχνίδισμα του νου με τα συγκεκριμένα πράγματα του πεπερασμένου κόσμου. Η Λίλιαν Φουρστ στο εξαιρετικό της έργο της «Η προοπτική του ρομαντισμού» αναλύει επιτυχώς τις δυνάμεις της ρομαντικής φαντασίας, διατηρώντας την βασική τομή πρωτογενούς/ δευτερογενούς φαντασίας και διακρίνοντας στην πρώτη τρία είδη. Το πρώτο επίπεδο της πρωτογενούς φαντασίας εμπεριέχει την «ενοποιητική» δύναμη της φαντασίας. Πρόκειται για τη δύναμη του ρομαντικού ποιητή να «αγκαλιάσει όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ζωής, διαμορφώνοντάς την και μετατρέποντάς την σε μιαν αρμονική, όμορφη ενότητα4». Πέρα από την ενοποιητική δύναμη της φαντασίας, η οποία ενώνει ποικίλα σχήματα σε ένα αρμονικό σύνολο, στο ίδιο επίπεδο (εκείνο της πρωτογενούς φαντασίας δηλαδή), εκδηλώνονται και άλλες δυο δυνάμεις. Η «μεσολαβητική» και η «τροποποιητική». Η «μεσολαβητική» δύναμη αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ του υλικού και του υπερβατικού κόσμου και η «τροποποιητική» είναι η δύναμη του μετασχηματισμού και της δημιουργίας των νέων σχημάτων.

Ρομαντισμός και λογοτεχνία του φανταστικού Στα πλαίσια της ρομαντικής λογοτεχνίας η μυθολογία, οι λαϊκοί θρύλοι και οι παραδόσεις βρέθηκαν στο επίκεντρο και γονιμοποίησαν το πεδίο της λογοτεχνίας του φανταστικού. Τα περισσότερα ρεύματα της σύγχρονης φανταστικής λογοτεχνίας όπως το γοτθικό μυθιστόρημα, το επικό μυθιστόρημα, το ιστορικό μυθιστόρημα, η επιστημονική φαντασία, ο μαγικός ρεαλισμός και το μυθιστόρημα υπερφυσικού τρόμου προέκυψαν από τα πλαίσια του Ρομαντισμού. Ο Ρομαντισμός αναπτύχθηκε σε επιμέρους εθνικές συνιστώσες. Κυριότερες εξ αυτών ήταν η γερμανική και η βρετανική. Αυτή η πολλαπλότητα οδήγησε αρκετούς μελετητές στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρξε ενιαίος Ρομαντισμός και συνεπώς δεν θα πρέπει να μιλάμε για Ρομαντισμό αλλά για Ρομαντισμούς5. Άλλοι πάλι διαφώνησαν και υποστήριξαν το αντίθετο. Χωρίς να αρνούνται τις όποιες επιμέρους δευτερεύουσες διαφορές, εστίασαν στον κοινό πυρήνα της ρομαντικής κοσμοθέασης και ανέδειξαν την ενότητά της. Άποψή μου είναι ότι οι δεύτεροι έχουν δίκιο. Κύριοι εκφραστές αυτής της θέσης ήταν οι Μ. Άμπραμς, Ρ. Βέλλεκ και Μ. Πέκχαμ. Ο Ρενέ Βέλλεκ στο έργο «The concept of Romanticism in literary history»

το 1949 παρουσίασε τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά στα οποία δομείται η ρομαντική ενότητα: την φαντασία, τον μύθο, την φύση και το σύμβολο. Μολονότι αναδείχτηκαν σημαντικοί ρομαντικοί λογοτέχνες, θεωρητικοί και καλλιτέχνες στην Βρετανία και την Γαλλία, η Γερμανία θεωρείται δικαιολογημένα «πρωτεύουσα» του ρομαντικού κινήματος. Οι Γερμανοί ήταν εκείνοι που χάρισαν το ιδεαλιστικό φιλοσοφικό υπόβαθρο στην ρομαντική κοσμοθέαση. Παρότι οι απαρχές του ανιχνεύονται σε στοχαστές όπως ο Γιόχαν Γκέοργκ Χάμαν και ο Γιόχαν Γκότφριντ Χέρντερ, ο γερμανικός Ρομαντισμός ανήλθε στο προσκήνιο του ευρωπαϊκού πολιτιστικού γίγνεσθαι στα τέλη του 18ου αιώνα με την «σχολή της Ιένας». Την εν λόγω σχολή δημιούργησαν ποιητές-φιλόσοφοι όπως οι αδελφοί Σλέγκελ, ο Νοβάλις και ο Λούντβηχ Τηκ, πνευματικοί άντρες δηλαδή που προίκισαν την ευρωπαϊκή γραμματεία με κομψοτεχνήματα του γραπτού λόγου κι έστρεψαν προς την κατεύθυνση των ενοράσεών τους τον ιστορικό ρου της λογοτεχνίας. Στις αρχές του 19ου αιώνα η σκυτάλη του γερμανικού Ρομαντισμού πέρασε στην «σχολή της Χαϊδελβέργης» και σε λογοτέχνες όπως ο Κλέμενς Μπρεντάνο κι ο Άχιμ φον Άρνιμ. Η σχολή της «Χαιδελβέργης» συνέχισε την παράδοση της φανταστικής λογοτεχνίας ενώ την ίδια εποχή οι αδελφοί Γκριμ έγραψαν την πασίγνωστη συλλογή παραμυθιών, ο Χάινριχ φον Κλάιστ εμπνεύστηκε σπουδαία θεατρικά και όμορφες νουβέλες του φανταστικού κι ο Ε.Τ.Α. Χόφμαν χάρισε στο αναγνωστικό κοινό καταπληκτικές νουβέλες υπερφυσικού τρόμου. Στην Βρετανία οι πρώτες ρομαντικές εκφράσεις αποτυπώθηκαν μέσω της φανταστικής λογοτεχνίας. Συγκεκριμένα τα «Ποιήματα του Οσσιάν» από τον Μακφέρσον δημοσιεύθηκαν το 1762. Η γοτθική νουβέλα που έφερε τον τίτλο «Το κάστρο του Οτράντο» γράφτηκε από τον Οράτιο Ουόλπολ το 1764. Έπειτα ακολούθησαν αρκετοί λογοτέχνες γοτθικών μυθιστορημάτων ενώ ο Ουίλιαμ Μπλέηκ αναστάτωσε τον συμβατικό πνευματικό κόσμο της Αγγλίας με τις εικαστικές και ποιητικές ενοράσεις του. Στο τέλος του 19ου αιώνα ήρθαν στο προσκήνιο οι επονομαζόμενοι «λιμναίοι» ρομαντικοί. Επρόκειτο για τους Σάμουελ Τ. Κόλλεριτζ, Ρόμπερτ Σάουθεϊ και

Ουίλλιαμ Γουόρτσγουορθ. Ήταν αυτοί που υιοθέτησαν το υπόβαθρο των Γερμανών ρομαντικών κι έδωσαν στην βρετανική εκδοχή του Ρομαντισμού ιδεαλιστικό βάθος. Στο ρομαντικό ρεύμα εντάχθηκε και η ομάδα των Βύρωνα, Σέλλεϋ και Κητς. Στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα ο Κάρολος Ντίκενς και ο Τζων Ράσκιν συνέχιζαν να γράφουν λογοτεχνικά έργα του φανταστικού ενώ μετά το 1850 επίκεντρο της ρομαντικής κινητοποίησης έγινε η «Αδελφότητα των Προραφαηλιτών» στην οποία συνασπίστηκαν λογοτέχνες και καλλιτέχνες όλων των ρομαντικών πολιτικών τάσεων. Στην γαλλική εκδοχή του Ρομαντισμού δεν υπήρχε σε μεγάλο βαθμό το ιδεαλιστικό υπόβαθρο που συναντήσαμε στην Γερμανία και την Βρετανία. Αυτό δεν εμπόδισε πάντως συγγραφείς όπως ο Αλέξανδρος Δουμάς, ο Βίκτωρ Ουγκό και ο Θεόφιλος Γκωτιέ να

Caspar David FriedrichCemetery in the snow 1817-19

δημιούργησαν κάποια από τα κορυφαία έργα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Ρομαντικά κινήματα εμφανίστηκαν και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα ο ρομαντικός άνεμος έφτασε με χρονική καθυστέρηση λόγω του οθωμανικού ζυγού και σάρωσε την πνευματική ζωή του τόπου περίπου στα μισά του 19ου αιώνα για να κοπάσει κατά την δεκαετία του 1880. Κύριοι εκφραστές του ήταν οι λογοτέχνες Διονύσιος Σολωμός, Αντρέας Κάλβος, Αχιλλέας Παράσχος, Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος, Αλέξανδρος Ραγκαβής, Παναγιώτης και Αλέξανδρος Σούτσος. Στην ιστοριογραφία εμβληματικό υπήρξε το έργο των Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου και Μάρκου Ρενιέρη ενώ στην λαογραφία σημαντική ήταν η συνεισφορά του Σπυρίδωνα Ζαμπέλιου.

Πολιτικός Ρομαντισμός Η σχέση της ρομαντικής λογοτεχνίας με το φανταστικό υπήρξε αναμφίβολα στενή. Ωστόσο, η κατανόησή της καθιστά αναγκαία την υπενθύμιση ότι η λογοτεχνική έκφραση, εντός των πλαισίων του Ρομαντισμού, αποτέλεσε την επιμέρους πτυχή μιας ευρύτερης κοσμοθέασης. Δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί πως η ρομαντική φανταστική λογοτεχνία εκτός από το να τέρπει τους αναγνώστες είχε ως στόχο και το να αποτυπώνει την αντίθεση των ρομαντικών στο πνευματικό κατεστημένο της εποχής τους. Επρόκειτο, βέβαια, για μια αντίθεση η οποία δεν περιορίστηκε στα λογοτεχνικά δρώμενα αλλά εκδηλώθηκε και στο πεδίο της πολιτικής. Μολονότι κατά καιρούς έχει υποστηριχτεί ότι ο Ρομαντισμός ήταν ένα απολιτικό ρεύμα που είχε μόνο καλλιτεχνικούς στόχους και προσανατολισμούς6 η αλήθεια είναι πως «σε όλη του την ιστορική πορεία έδωσε έργα όπου σε επίπεδο συμβολισμού και αφαίρεσης εξέφρασαν φιλοσοφικές και κοινωνικοπολιτικές κατηγορίες7». Η τέχνη στα πλαίσια της ρομαντικής κοσμοθέασης αποτέλεσε το κύριο μέσο της πολιτισμικής καλλιέργειας του ανθρώπου κι ως εκ τούτου ένα όπλο για την επίτευξη κοινωνικών ανατροπών και πολιτικών αλλαγών. Αντίπαλο δέος του πολιτικού Ρομαντισμού υπήρξε ο φιλελεύθερος Διαφωτισμός και ιδίως ο τρόπος με τον οποίο πραγματώθηκε κατά την Γαλλική Επανάσταση. Η αστική δημοκρατία, ο ατομικιστικός ανταγωνισμός, η ανάδειξη της αγοράς ως βασικής μεταβλητής του δημοσίου βίου και ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής συγκέντρωσαν τα πυρά των ρομαντικών. Ο εκσυγχρονισμός και η πρόοδος θεωρήθηκαν από αυτούς κούφιες έννοιες που πραγματικό στόχο είχαν την υποδούλωση της Ευρώπης σε υλικές και αντιπνευματικές ιδεοληψίες. Η φιλελεύθερη ανθρωπολογία που ήθελε τον άνθρωπο να διαθέτει «ατομικιστική φύση» και η κομβική πολιτική θέση που υποστήριζε ότι το άτομο αποτελεί το κεντρικό πολιτικό υποκείμενο της ιστορίας απορρίπτονταν ασυζητητί. Το φιλελεύθερο «κοινωνικό συμβόλαιο» ήταν μια απάτη. Η απάντηση της πολιτικής θεωρίας του Ρομαντισμού στον φιλελεύθερο ατομικισμό ήταν η κοινότητα.

6) Ένας από τους πλέον γνωστούς εκφραστές αυτής της λανθασμένης άποψης ήταν ο πολιτικός θεωρητικός Καρλ Σμιτ.

7) Γιώργος Μανιάτης, «Ρίχαρντ Βάγκνερ, το καθαρά ανθρώπινο», σελίδα 315, εκδόσεις Πολύτροπον, Αθήνα 2004.

28

Η κοινότητα, σύμφωνα με τους ρομαντικούς, αποτελεί απ’ την αυγή της ανθρώπινης ιστορίας -όχι ένα απλό άθροισμα ατόμων αλλά- έναν συλλογικό οργανισμό αποτελούμενο από επιμέρους πρόσωπα. Όπως ένας ζωντανός οργανισμός διαθέτει διάφορα μέλη έτσι και ο συλλογικός οργανισμός της κοινότητας διαθέτει τα πρόσωπα που τον συνιστούν. Σε αντίθεση με την καπιταλιστική καταναγκαστική «συμβολαιακή» κοινωνία η κοινότητα δεν έχει ως στόχο τον έλεγχο των μελών της αλλά την τροφοδοσία τους με πνευματικές δυνάμεις ικανές να τα οδηγήσουν στην αληθινή τους αυτοπραγμάτωση. Βάσει της ρομαντικής οπτικής, ο κοινοτικός βίος προϋποθέτει σχέσεις μη ανταγωνιστικές ανάμεσα σε αλληλέγγυα και συνεργαζόμενα πρόσωπα. «Η κοινοτική συνοχή δεν οφείλεται σε νόμους αλλά στην κοινή κουλτούρα, την θρησκεία, τις παραδόσεις, την γλώσσα του λαού»8. Τα ιστορικά σημεία στα οποία εντόπισαν οι ρομαντικοί την ύπαρξη της κοινότητας που περιέγραφαν ήταν ο μεσαίωνας και η αρχαιότητα. Έτσι, δια μέσω του κοινοτισμού ανέδειξαν την δεύτερη πολιτική τους τάση, την παραδοσιοκρατία. Ως παραδοσιοκράτες υποστήριξαν, δηλαδή, ότι στις προνεωτερικές πολιτικές δομές υπήρχαν στοιχεία που θα έπρεπε να διατηρηθούν απαράλλακτα. Προχωρώντας, όμως, από αυτή την βασική αρχή η ρομαντική πολιτική θεωρία διαιρέθηκε σε δυο ρεύματα, το ελευθεριακό και το εθνικιστικό. Η οργάνωση της τοπικής κοινότητας, άνευ κρατικής ενοποίησης, σε μια βάση λαϊκών ελευθεριών και δίχως έξωθεν επιβεβλημένη ιεραρχία αποτέλεσε το όραμα των ελευθεριακών ρομαντικών. Αν ακολουθήσουμε την διαδρομή από τα σχέδια μιας πανισοκρατίας που έκαναν οι πρώιμοι «λιμναίοι» στην Βρετανία (πριν αλλάξουν πλεύση και προσχωρήσουν στον συντηρητισμό), στις ενοράσεις για την απελευθέρωση του υποκειμένου τις οποίες αποτύπωσε η ομάδα των Βύρωνα-Σέλλεϋ κι από εκεί στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και τον παραδοσιοκρατικό αναρχισμό του Ουίλιαμ Μόρρις, θα διαπιστώσουμε ότι ο ελευθεριακός Ρομαντισμός μπορεί να απέρριπτε την απαξίωση της ανθρώπινης προσωπικότητας που είχε επιβάλει στο όνομα της προόδου ο αστισμός της Νεωτερικότητας αλλά επειδή δεν εστίαζε σε κάποιο ιστορικό υπόδειγμα την κριτική του κατέληγε σε προτάσεις ουτοπικών σχημάτων9. Αντιθέτως το δεύτερο πολιτικό ρομαντικό ρεύμα, δηλαδή το εθνικιστικό, έδωσε ιστορική διάσταση και εν τέλει εφαρμόσιμο χαρακτήρα στην πρότασή

του. Ο εθνικισμός προέκυψε ως πολιτική θεωρία από τον Ρομαντισμό και δημιουργός του ήταν ο Γερμανός στοχαστής Γιόχαν Γκότφριντ Χέρντερ. Κύρια θέση της θεωρίας του Χέρντερ ήταν ότι το έθνος αποτελεί το κεντρικό πολιτικό υποκείμενο της ιστορίας (όχι το άτομο όπως υποστήριζαν οι φιλελεύθεροι, ούτε η ταξική πάλη που πρόκριναν αργότερα οι μαρξιστές). Το έθνος έγινε από τον ρομαντικό θεωρητικό αντιληπτό ως μια ζωντανή κοινότητα, ως ένας συλλογικός οργανισμός ανθρώπων με κοινή προέλευση, κοινό προορισμό και κοινό πεπρωμένο. Η εθνικιστική πολιτική θεωρία διαιρέθηκε σε δυο ιδεολογικές τάσεις, τον συντηρητικό και τον ριζοσπαστικό εθνικισμό. Ο συντηρητικός βασίστηκε σε παραδοσιακές δομές όπως η αριστοκρατία και η εκκλησία, είχε

Barry W Smith - Conan Saga

ως επιφανείς εκφραστές τον Έντμουντ Μπέρκ, τον Ζοζέφ ντε Μαιστρ και τον Νοβάλις, με την αντίθεσή του στον φιλελευθερισμό να είναι έντονη αλλά και σε αρκετές περιπτώσεις διαλεκτική. Ο ριζοσπαστικός, από την άλλη, πρόκρινε ένα ολιστικό μοντέλο πολιτικής συμμετοχής, εκφράστηκε από τους Γιόχαν Γκότλιμπ Φίχτε, Χάινριχ φον Κλάιστ και Άνταμ Μύλλερ, ενώ χτυπώντας μετωπικά τον φιλελευθερισμό αντιπροτείνε ένα κορπορατιστικό σύστημα οικονομικής οργάνωσης. Σε αντίθεση με τους ελευθεριακούς ρομαντικούς οι εθνικιστές άρχισαν με το πέρασμα του καιρού να αναφέρονται όλο και πιο πολύ στην σημασία του κράτους. Το αληθινό κράτος γι αυτούς όφειλε να είναι η ψυχή και ο νους του έθνους, ο εγγυητής των κοινωνικών δεσμών ενάντια στον κοινωνικά διαλυτικό ατομικιστικό ανταγωνισμό

του καπιταλισμού. Αργότερα η θεωρία τους εμπλουτίστηκε με την «φιλοσοφία του ηρωισμού», η οποία έδωσε έμφαση στην αξία των ξεχωριστών ανθρώπων και παρουσιάστηκε εντός του ρομαντικού πεδίου από τον Τόμας Καρλάυλ. Παρ’ όλες τις διαφορές τους, πάντως, αναρχικοί και εθνικιστές ρομαντικοί είχαν στραμμένο το βλέμμα στο μεσαιωνικό και αρχαίο παρελθόν, αντλώντας υποδείγματα κι αναζητώντας συναισθηματική πλήρωση μέσω της νοσταλγίας.

Η Κληρονομιά Με την πάροδο του χρόνου το άπλωμα των ρομαντικών επιρροών σε ολόκληρο σχεδόν το φάσμα του δυτικού πολιτισμού υπήρξε εξαιρετικά ευρύ, πράγμα που προσέδωσε στο όλο φαινόμενο μια ιδιάζουσα πολλαπλότητα. Όπως προανέφερα, ο Ρομαντικός έπαψε να υφίσταται ως συνολική πνευματική κίνηση μετά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Και μολονότι η επικρατούσα τάση της Νεωτερικότητας είναι αντιρομαντική κάποιες απ’ τις αξίες που υπερασπίστηκαν οι παλαιοί ρομαντικοί εξακολουθούν να βρίσκονται στο προσκήνιο. Έμφαση στους μύθους και την φανταστική λογοτεχνία, νοσταλγία και όραμα, μελαγχολία και ενθουσιασμός, εξέγερση και παραδοσιοκρατία, αστραφτερά επική ατμόσφαιρα και γοτθική υποβολή, ηρωική δράση και στοχαστική απομόνωση. Τα εν λόγω δίπολα δείχνουν αντιθετικά μα αρμόζουν σε ένα ιδεατό όλον μέσα στην ρομαντική κοσμοθέαση και αποτυπώνονται συμβολικά στην διασταύρωση της πέννας και του ξίφους. Η κοινωνική θεωρία έχει ανιχνεύσει πολλές ρομαντικές επιρροές σε πολιτισμικά κινήματα των τελευταίων εβδομήντα ετών. Πέρα από την νεότερη και την σύγχρονη λογοτεχνία του φανταστικού που εξακολουθεί να συναρπάζει πολλούς αναγνώστες ανά τον κόσμο, διάφορα μουσικά κινήματα (με χαρακτηριστικότερο όλων το heavy metal) διαθέτουν αναμφίβολα ρομαντικό υπόβαθρο. Και η τάση ενδυνάμωσης των ρομαντικών επιρροών δείχνει να αναπτύσσεται. Ο κόσμος της πρώιμης Nεωτερικότητας, τον οποίο κατήγγειλε ο Ρομαντισμός, παρουσιάζει πολλά κοινά στοιχεία με τον σημερινό κόσμο της παγκοσμιοποίησης. Ο Νοβάλις είχε πει κάποτε ότι εμείς οι ρομαντικοί «έχουμε αναλάβει μια αποστολή: Κληθήκαμε να μεταμορφώσουμε τον κόσμο»10. Είναι σαφές ότι χρειάζεται να κυριευθεί κανείς από το μένος μιας ιερής και δημιουργικής ορμής, προκειμένου να ταυτιστεί με το μήνυμά του.

8) Γιώργος Μανιάτης, «Ρίχαρντ Βάγκνερ, το καθαρά ανθρώπινο», σελίδα 319, εκδόσεις Πολύτροπον, Αθήνα 2004.

9) Σημειώνουμε εδώ ότι η χρήση του όρου «ουτοπικά» δεν φέρει αναγκαστικά κάποιο αρνητικό πρόσημο και είναι απλά ετυμολογική. Ο «ου-τόπος» είναι ο τόπος που δεν υπάρχει ή δεν έχει υπάρξει. Αυτό δεν σημαίνει ότι αποκλείεται να υπάρξει κάποτε. Ο όρος «ουτοπικό» απέκτησε αρνητική χροιά από την μαρξιστική ερμηνεία που ήρθε στα μέσα του 19ου αιώνα. Όπως κατέστησα ήδη σαφές δεν τον υιοθετώ.

10) Νοβάλις, Blϋtenstaub 35, Werke, I, 317

29

ΑΜΦΙΠΟΛΗ της Κασσάνδρας Αλογοσκούφι Είχε νυχτώσει. Οι κολώνες φωτοβολούσαν από το αντιφέγγισμα της πάμφωτης Σελήνης. Ανάμεσα στα κιονόκρανα, μικρή κυνηγός, η μεγάλη κόρη Άρτεμις παραμόνευε. Πλησίασε ο βασιλιάς Ηρόστρατος. Ζωσμένος από εκατό άντρες με πυρσούς στα χέρια. Έδωσε οδηγία και εντολή «Πετάχτε τους πυρσούς μέσα στον ναό!» Και ο ναός άρπαξε και πήρε φωτιά μεγάλη. Μέσα, οι ιέρειες, οι παρθένες της Αρτέμιδος, έψαλαν και προσεύχονταν στη μεγάλη κόρη προστάτιδα και ιέρεια του πάνω και κάτω κόσμου. Η Άρτεμις, με το τόξο στην πλάτη το χρυσό και τα βέλη που αντί για αιχμή είχαν το κεφάλι οχιάς, παραφύλαγε εκεί στης ανατολικής Ελλάδος την Έφεσο, παραφύλαγε τους ασύνετους βασιλιάδες που θέλανε να την πυρπολήσουν θεά και προστάτιδα του πάνω και του κάτω κόσμου. Το μήνυμα δόθηκε και η εντολή εκτελέστηκε. Η κραυγή της Αρτέμιδος έδωσε παράγγελμα. Λέοντες μεγάλοι από της Ασίας τα βάθη και αρκούδες -άρκτοι μεγάλοι και μικρές- από το στερέωμα του ουρανού ξεκίνησαν και δώσανε γέννα στον μεγάλο Αλέξανδρο που μικρός εγεννήθη. Ο Ηρόστρατος χάρηκε στα μάτια του τη μικρή φωτιά και αγνόησε εκείνη την μεγάλη μαντεία που ήχησε σαν ξηρός κρότος καμένων χόρτων στα πόδια των στρατιωτών του. Περσία, Ασία, Ινδία και η μαύρη ήπειρος θα πέσει στα χέρια του παιδιού που γεννήθηκε εκείνη τη βραδιά της πυρπόλησης του ιερού ναού της Αρτέμιδος, Πότνιας των Θηρών, αδερφή Απόλλωνος μάντη και μύστη της αρχαίας μουσικής των μυστηρίων της γης και του ουρανού. Ο λόφος εντοπίστηκε από τους ιχνηλάτες του Αλέξανδρου. Είναι έφηβος και κάθε μέρα προσεύχεται στην προστάτιδα των εφήβων. Στα τελετουργικά της ήβης και τη μεγαλουργία της φύσης πάνω στον νέο σπόρο. Ο λόφος εντοπίστηκε από τους ιχνηλάτες του Αλέξανδρου. Ήρθε κάλεσμα ότι στην κορυφή περίμενε λέοντας μεγάλος φερμένος από τα άγρια εδάφη της Ασίας. Ο λέοντας κάθεται ακίνητος σα μαρμαρωμένος περιμένει τον βασιλιά του. Είναι ο λέων η Άρτεμις η φερμένη μέσα στο σώμα ζώου από την καμένη Έφεσο. Ζητάει από τον έφηβο βασιλιά να της χτίσει ξανά τον πυρπολημένο ναό. «Αυτή τη φορά Αλέξανδρε, δώσε να μου χτίσεις το ιερό μέσα στον λόφο εκεί που ο λέοντας θα σε περιμένει προς δυσμάς γυρισμένος, άτρωτος και μαρμαρωμένος κάτω από την πάμφωτη σελήνη». «Αυτός, Αλέξανδρε, είμαι εγώ η Αρτέμιδα ορθία, λεοντής περιωπής. Αυτή που κάποτε το γένος σου από του Ηρακλή το μέρος με φόρεσε για προσωπίδα και περικεφαλαία». Οι ιχνηλάτες δώσανε την τοποθεσία και το όνειρο ήρθε μέσα στο νου του νέου βασιλιά. Είδε ο ναός να καίγεται και να προβάλει στο λίκνο του ένα μικρό βρέφος που το τσιμπούσαν δύο σφήκες. Την επόμενη μέρα ο Αλέξανδρος με τη χρυσή χλαίνη επί τους ώμους έδωσε πρόσταγμα πριν τη μεγάλη αναχώρηση για τον Αίμο. Είπε: «Δώσε μέσα στο μικρό λόφο που στο κορύφωμά του στάθηκε η Άρτεμις ίδια λέοντας. Δώσε και χτίσε μέσα στο κούφωμα του λόφου σχηματισμό και πάνθεον προς τις μητέρες των θεών, προς τις θυγατέρες των θεών και πρόσταξε τις ιερές θεότητες να προσέχουν τους στρατιώτες τους πολεμιστές, όταν θα πεζεύουν μόνοι μέσα στα δερβένια της ανατολής». Και έτσι λέγοντας, οι χτίστες του Αλέξανδρου, οι γλύπτες, οι λαξευτές, οι εργάτες και οι κουβαλητές σε ένα μήνα υπό την καθοδήγηση των ιερέων της Αρτέμιδος χτίσανε ένα ναό μέσα στο μικρό λόφο. Δύο αγάλματα μεγάλα όσο το ύψος δύο αντρών μπήκαν στην είσοδο. Η είσοδος ήταν στα ριζά του λόφου. Οι σφίγγες δύο αυτή τη φορά. Για να χρειαστεί ο άνθρωπος δύο φορές να λύσει το αίνιγμα της σφίγγας και δύο φορές να δοκιμαστεί κάτω από το άγρυπνο βλέμμα τους. Ο ναός χτίστηκε και οι στρατιώτες ήρθαν και πρόσφεραν θυσίες. Χρειάστηκαν θυσίες ανθρώπων και ζώων. Πρώτα τελέστηκαν των ζώων, αλλά η Πότνια των Θηρών, η Αρτέμιδα μεγάλη μητέρα και η Αρτέμιδα μεγάλη κόρη δεν έμειναν ευχαριστημένες. Όσο περίμεναν οι φάλαγγες του Αλέξανδρου έξω στην πεδιάδα και γύρω από τον λόφο με τη μεγάλη διάμετρο, το βράδυ βλέπανε να βγαίνουν από την είσοδο οι δύο σφίγγες και ο λέοντας που χτίσανε από λαξευμένο μάρμαρο πάνω στην κορυφή του λόφου. Βγαίνανε τα ζώα να αναζητήσουν τροφή. Η τροφή ήταν οι στρατιώτες όσοι με όπλα κινούνταν. Τους φέρνανε μυστικά μέσα στον λαβύρινθο του ναού και αφού τους εισήγαγαν στα τελετουργικά της μεγάλης θεότητας με παυσίπονα και άλλα λήθης ιάματα ξέχναγαν τη μεγάλη αποστολή και ποιος ήταν ο βασιλιάς τους. Έβαζαν φωτιά στα ρούχα τους άπλωναν τον κεφάλι αυτόβουλα στα πόδια των σφιγγών. Ικέτευαν γονυπετείς να δείξει η θεότητα έλεος και να τους ρημάξει τη ζωή και η θεότητα κάποτε άκουγε, όταν έβλεπε ότι οι στρατιώτες δεν είχαν τη θέληση λέοντα και τους παρέσερνε από την είσοδο του ναού μέσα στα έγκατα της γης και από κει στον κάτω κόσμο. Κι έτσι με αυτόν τον παράδοξο τρόπο ο Αλέξανδρος καθάρισε τον στρατό του από τους απροετοίμαστους για μάχη. Ένας-ένας δοκιμάστηκε μέσα στο μυστικό λαβύρινθο του ναού. Δοκίμασαν τα όρια της ζωής και του θανάτου και εν τέλει όσοι κατάφεραν να επιλέξουν τον θάνατο γενναία, αυτοί και αθωώθηκαν και ελευθερώθηκαν από τα αρπαχτικά πόδια των σφιγγών. Πέρασαν το τελετουργικό της μύησης και χρήστηκαν έμπιστη βασιλική συνοδεία του νεαρού βασιλιά Αλέξανδρου, του απόγονου του Ηρακλή, του γενάρχη της δυναστείας των Αργειάδων της Μακεδονίας και απόγονου του Αχιλλέα που ίδρυσε τη δυναστεία των Μολοσσών. Αυτός ο απόγονος του Ηρακλή και του Αχιλλέα δεν ήταν άλλος παρά ο μικρός Αλέξανδρος ο γεννημένος την ημέρα που πυρπολήθηκε ο ιερός ναός της Αρτέμιδος της Εφέσου. Γεννημένος να πεθάνει στις ρωγμές αρχαίων λαών αιμοβόρων. Γεννημένος να φτάσει το όνομα της Ελλάδος στα πέρατα της οικουμένης, στα πέρατα της ιστορίας. Ο ναός σφραγίστηκε το καλοκαίρι του 334 π.Χ. Ο ναός αποσφραγίστηκε το καλοκαίρι του 2014 μ.Χ. Ο λέοντας πολύ μακριά από τον τόπο του, από βαρύ μάρμαρο φτιαγμένος, πεταμένος στο πέρασμα ενός σταυροδρομιού επιμένει να γυρίσει τώρα, εκεί στην αρχική του θέση πάνω στο ύψωμα. Κλεμμένος από Βρετανούς μεθυσμένους στρατιώτες. Ο λέοντας της Αρτέμιδος αφέθηκε στον δρόμο. Παρατημένος, παρερμηνευμένος, ακατανόητος. Χαμένος λες από λάθος έξω από το μαρμάρινο ζωολογικό κήπο ενός μουσείου. Ο λέοντας της Αρτέμιδος προορίζεται να επιστρέψει πάνω στον λόφο, όπου αρχικά εθεάθη. Παρατηρητής της αποσφράγισης του ναού και της μάταιης προσπάθειας αποκωδικοποίησης των ιερογλυφικών που άφησαν οι ιέρειες πάνω στα αγάλματα, στα κιονόκρανα, στις επιστολές, στα ποιήματα και στις αρχαίες επιγραφές…

**αφιερωμένο στον μελετητή Αντώνη Θωμά Βασιλάκη. Με τις μεταφυσικές προτροπές Σταμάτη-Δημήτρη. Διαβάστε το προσωπικό ιστολόγιο της Κασσάνδρας στην ηλεκτρονική διεύθυνση: cassandrasbox.wordpress.com

30

Αστρικός Έρωτας του Άλεξ Κρητικού

Ψηλά και μακρυά... Πέρα από ορίζοντες, ουρανούς καί γή... Εκεί πρέπει νά ψάξεις τού έρωτα τήν ιερή πηγή... Σέ άστρο που δέ φαίνεται, μά λάμπει στήν ψυχή... Η ψυχή... καράβι αιθερόπλοο, λικνίζεται στό σύμπαν. Σ’ αστερισμούς και σκοτεινιές τού άχρονού του πέπλου... Ντύσου το, ταξιδευτή, ’τι τό φορούσ’ εκείνη. Εκείνη που σού τό ’στειλε μία βραδυά τού Χρόνου από την άκρη τ’ ουρανού, εκεί που ζούν οι Μοίρες. «Οι Μοίρες λέν πως είν’ σκληρές, αγάπη δέν κατέχουν! Φοβάμαι! Θέλω νά τίς δώ... Μ’ άν τή ζωή μού ορίσουν; Καί τό μεδούλι τής ψυχής μέ μαύρο τό γεμίσουν;» Εσκιάχτηκες ταξιδευτή; Ο ποιητής μιλεί σου!

Οι Μοίρες ειν’ από πηλό· κι ειν’ έτσι καμωμένες που στού μυαλού τή δύναμη νά ζούν υποταγμένες. Τίς πλάθεις όπως θές εσύ, φτάνει νά ξέρεις τούτο: Πως Μοίρα δέν εζήλεψε ποτέ καρδιάς τόν πλούτο. Φεύγα, λοιπόν, ταξιδευτή, ακόμα περιμένεις; Οι αράδες μου τελειώνουνε, η Μούσα μου θά φύγει. Εκείνη όμως καρτερά, εσέ και μόνο εσένα. Σ’ εσέ τό πέπλο έπεψε, δέν είναι γιά κανένα. Δίχως σου είναι τίποτα, μαζύ σου είναι γυναίκα. Πήγαινε και ζευγάρωσε απάνω στό κορμί της… Πιασ’ τούς βελούδινους μαστούς, πόθος η δύναμή της… Και στούς μηρούς ανάμεσα, ρυάκι η ζωή της! Ευλαβικά σκύψε να πιείς, προτού νά κολυμπήσεις… Στ’ αστέρια κάνε Έρωτα, στό Πάντα και στό Τώρα! Νά μήν ξεχάσω νά σού πω· τή Γή νά τήν αφήσεις στήν τσιμεντένια μοίρα της, τέτοια τής έχει πλάσει τό δίποδο που ξέρασε η Γή έχει πια χάσει!

Επισκεφθείτε το διαδικτυακό τόπο της Φοιτητικής Λέσχης Φανταστικής Λογοτεχνίας flefalo.blogspot.gr, προκειμένου να ενημερωθείτε για την τρέχουσα επικαιρότητα της λογοτεχνίας του φανταστικού στη χώρα μας και να διαβάστε το σύνολο των άρθρων που έχουν δημοσιευθεί σε όλα τα τεύχη της «Φανταστικής Λογοτεχνίας».

flefalo.blogspot.gr Η διαδικτυακή πύλη του φανταστικού Διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου flefalo@gmail.com Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας acebook

Κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Μαγικό Κουτί»