Jólablað Faxa 2017 1. tbl. 77. árgangur

1. tbl. - 77. รกrgangur 2017

Gleรฐileg jรณl

Ritstjóraspjall Það er ekki erfitt að týna tímanum í amstri aðventu. Nú þegar áramótin nálgast er það gjarnan siður að líta yfir farinn veg, gera upp árið og býsnast yfir því hvernig tíminn gat flogið svona áfram. Í Faxa er siður að líta yfir farinn veg, enda alltaf margs að minnast.

Við förum yfir sögu skátafélagsins Heiðabúa, en sýning á sögu þess var sett upp í Duus Safnahúsum í tilefni 80 ára afmælis félagsins sl. sumar. Þau tímamót hafa m.a. orðið í sögunni að skeyti eru ekki lengur send en þau voru lengst af aðal fjáröflun félagsins. En skátar deyja ekki ráðalausir frekar en fyrri daginn og hafa nú stofnað styrktar- og framkvæmdarsjóð til að safna fjármagni til viðgerða og endurbóta á skátaheimilinu við Hringbraut. Fremst í flokki fer Eydís B. Eyjólfsdóttir og fjölskylda hennar.

Starfsmannafélag Suðurnesja átti 60 ára afmæli á árinu og af því tilefni er stiklað á stóru í sögu félagsins og rætt við Stefán B. Ólafsson formann.

Félagið vinnur nú að endurbótum orlofskostsins og hugar að kjarasamningum sem ávallt er mál málanna hjá stéttarfélögum en mörg önnur verkefni koma þar inn á borð.

Starfsfólk í leikskólanum Holti fékk enn og aftur viðurkenningu fyrir evrópskt samstarfsverkefni á árinu. Að þessu sinni var það gæðaverðlaun fyrir Erasmus+ verkefnið „Throught democracy to literacy“ sem lauk á árinu og tekið er saman í nýúkominni bók. Þegar áhugasamur einstaklingur er innanborðs og stjórnendur og samstarfsfólk opið og jákvætt þá smitast eldmóðurinn inn í alla starfsemi. Slík hefur raunin verið á Holti þar sem hvert samstarfsverkefnið hefur rekið annað og nú hyllir í nýtt.

1. t ölu b l a ð - 7 7 . á r g a ng ur - 2 0 1 7 Allir myndatextar í þessu og öðrum heftum Faxa eru blaðsins

2 FAXI

Burðarviðtalið í Faxa að þessu sinni er við Fidu Abu Libdeh, innflytjandann sem lét engan segja sér hvers hún var megnuð og hélt ótrauð áfram þrátt fyrir endurtekna höfnun innan skólakerfisins.

Saga hennar af bernskuárunum í Palestínu er sláandi og kennir okkur að sýna innflytjendum umburðarlyndi, aðgát og kærleik. Við vitum aldrei í hvaða raunum fólk hefur lent og það er oft ekki fyrr en fólk kemur í verndað umhverfi okkar Íslendinga sem það áttar sig á því við hvaða hörmungar það hefur búið. Afleiðingar þess geta verið margvíslegar. Æska Sigrúnar Bjarkar Jakobsdóttur er af allt öðrum toga, enda uppalin í frelsi og sakleysi Keflavíkur. Hún minnist hennar með hlýju í Þá og þar. Lítið mál var fyrir duglega krakka að fá vinnu og fréttaveitan var í Járn og Skip en hvorki á Snapchat né Facebook.

Helgi Arnarson átti líka yndislega æsku í Njarðvík og kemur inn á hana í pistlinum Hér og nú. Hann fór og er kominn aftur og ætlar að eyða þriðja æviskeiðinu með fjölskyldu og vinum í Reykjanesbæ.

Gamla búð prýðir forsíðu blaðsins. Húsið sem einu sinni var brunarúst er í dag bæjarprýði og vitnar um löngu liðna sögu þegar danskir kaupmenn áttu staðinn.

Við sendum lesendum hátíðarkveðjur og vonum að árið 2018 verði farsælt með áframhaldandi jákvæðum breytingum sem hófust á því ári sem er að kveðja.

Útgefandi: Málfundafélagið Faxi, Keflavík Pósthólf: 182, 230 Reykjanesbær Ritstjórar: Sigrún Ásta Jónsdóttir og Svanhildur Eiríksdóttir Netföng og sími ritstjóra: Svanhildur, s. 894 5605, netfang: svei@simnet.is - Sigrún, s. 865 6160, netfang: sigrunastajons@gmail.com Blaðstjórn: Eysteinn Eyjólfsson formaður, Guðbergur Reynisson, Kristinn Óskarsson, Kristinn Þór Jakobsson og Haraldur Helgason.

Sigrún Ásta Jónsdóttir og Svanhildur Eiríksdóttir

Öll prentvinnsla: Stapaprent ehf. Grófin 13c, 230 Reykjanesbær sími 421 4388, netfang: stapaprent@stapaprent.is Netfang vegna auglýsinga: eysteinne@gmail.com Auglýsingasími: 698-1404, veffang: www.mitt.is/Faxi

Forsíðumynd: Gamla búð. Ljósm. Svanhildur Eiríksdóttir.

Þá og þar... Ég lifði þetta af É

g á ekkert nema góðar minningar úr Keflavík – mér er ekki ennþá orðið tamt að segja Reykjanesbær og mínar rætur liggja ekki til þess nafns heldur til Keflavíkur. Ég fór í Menntaskólann við Sund en vann heima á sumrin sem handlangari í byggingarvinnu hjá pabba gamla og seinna Árna Sigurðssyni. Það var unnið og sofið. Staðið upp klukkan sjö og unnið til klukkan sjö án þess að mögla. Í hádeginu var farið heim, hlustað á síðasta lag fyrir fréttir, borðað og síðan fleygt sér í stofusófann undir mónórödd Ríkisútvarpsins; …Austurland að Glettingi, Bjarnarey, skyggni þrír kílómetrar, gráð, hiti fimm stig. Brú á Jökuldal, skyggni fimm kílómetrar, sjór, hiti sex stig.

Veðurfréttalúrar gerðu kraftaverk. Á þessum árum í Keflavík var mikið byggt. Auk pabba man ég eftir Hilmari Hafsteins, Húsanesbræðrum, Tona í Húsagerðinni, Sveini og Þórhalli - allt saman hörkukallar sem hittust oft í Járn og Skip sem var heiti potturinn. Pabbi kallaði fyrirtækið stundum Jakob Árnason og menn hans en við Ásdís systir vildum nú heldur kalla það Jakob Árnason og dætur. Hann byggði

fjölbýlishús, raðhús og Tollvörugeymsluna. Ég keyri oft framhjá þessum húsum þegar ég heimsæki átthagana og horfi á þau með stolti þrátt fyrir að hafa verið sjálfsagt sú lægst setta sem handlangari, yfirsópari og timburskafari, en seinasta sumarið varð ég kranastjóri. Öll störf skipta máli.

Húsabyggingar voru kallavígi og ekkert væl leyft. Í fyrsta skipti sem ég steig á nagla, uppskar ég vorkunnsemi og var send heim. Í annað skiptið var dæst duglega ,,dæmalaus óheppni er þetta stelpa.“ Í þriðja skiptið var sagt ,,þetta er nú meiri andskotans aulaskapurinn.“ Síðan hef ég ekki stigið á nagla. Á þessum árum gat fólk um tvítugt auðveldlega keypt sér sína fyrstu íbúð.

Sparimerki og húsnæðismálastjórnarlánin frá Húsnæðismálastofnun ríkisins voru hornsteinarnir. Það voru mörg pörin sem komu heim til að semja um íbúðakaup. Í eitt skiptið var pabbi með eina rúllu í hárinu eftir að við systur, þá ungar að árum, höfðum verið í hárgreiðsluleik.

Parið sem þá kom fannst það sennilega bara traustvekjandi. Hilmar Péturs gerði kaupsamningana og allt gekk upp.

Að vinna í byggingarvinnu kenndi mér skipulag og að vinna í ferlum. Allt á sér upphaf og endi. Undirstöðurnar og að grafa niður á fast er lykilatriði. Eitt atvik er mér minnisstætt þegar við vorum að byggja sex raðhúsalengjur. Þegar slegið var utan af sökklinum uppgötvaðist að það hafði gleymst að ganga frá honum á ákveðinn hátt. Ekkert annað í stöðunni en að moka þennan líka ógnarlanga skurð meðfram sökklinum. Við vorum sett í það, ég og Jónsi frændi sem var nýbyrjaður á samningi. Ég nöldraði alveg ógurlega, alveg grautfúl yfir leiðindunum og óréttlætinu og þess fullviss um að ég myndi sennilega drepast. Jónsi fann hins vegar það snilldarráð að setja tvær Freyjukaramellur reglulega á jörðina og við grófum okkur síðan að þeim og fengum okkur eftir því sem verkinu vatt fram. Þetta gekk eins og í lygasögu og ég lifði þetta af. Þarna lærði ég að brjóta stór verkefni niður í smærri og viðráðanlegri og umbuna reglulega fyrir vel unnin störf.

Sigrún Björk Jakobsdóttir

FAXI

3

„Stærsta áfallið er að horfa til baka

M

aður getur ekki annað en tekið ofan fyrir Fidu

Hún kom því sterkari til baka og braut sér seinna

Abu Libdeh. Hún kom til Íslands frá Palestínu

leið í menntakerfinu í Keili á Ásbrú. Nú er hún

árið 1995 á erfiðu lífsskeiði, 16 ára gömul, mállaus

menntaður orku- og umhverfistæknifræðingur með

að hefja framhaldsskólanám. Hún hrekst undan

MBA próf frá Háskólanum í Reykjavík, þriggja barna

regluverki í skólakerfinu í mörg ár en hafði þrátt

móðir og eigandi GeoSilica, frumkvöðlafyrirtækis í

fyrir það alltaf skýra sýn á hvaða leið hún vildi fara í

örum vexti.

lífinu. Hún segist hafa vitað hvers hún var megnug,

Svanhildur Eiríksdóttir settist niður með Fidu í

þrátt fyrir að aðrir sæju það ekki. Eftir að hafa gefist

fyrirtæki hennar á Ásbrú til að ræða bernskuna í

upp á Íslandi og haldið aftur til Palestínu árið 2004

Jerúsalem, árin á Íslandi, frumkvöðulinn og fyrir-

komst hún að því að þrátt fyrir allt var hún orðin of

tækjareksturinn og ekki síst heimsókn hennar til

mikill Íslendingur til að þola við í heimalandi sínu.

Palestínu á árinu, þá fyrstu í 12 ár.

4

FAXI

og sjá hvað þetta var klikkað“ Fida kom til Íslands með móður og fjórum systkinum, einni eldri systur og þremur yngri systkinum. Móðir Fidu, Amal Tamimi hafði þá fengið dvalar- og atvinnuleyfi á landinu. Móðurbróðir hennar Salmann Tamimi hefur verið á Íslandi í rúmlega hálfa öld og var ástæðan fyrir því að Amal leitaði hingað til að búa börnum sínum öruggt skjól. „Bróðir mömmu var búinn að útvega atvinnuleyfi fyrir mömmu og dvalarleyfi fyrir okkur öll áður en við komum. Pabbi vissi ekkert af því að við værum að fara.

Mamma vildi vera búin að tryggja að öll leyfin væru í höfn svo hún yrði ekki send heim aftur. Við vorum öll börn, elsta systir mín var 17 ára , ég 16 og hin þrjú yngri,“ segir Fida. Yngri systir Fidu var þá 10 ára og svo tveir bræður, átta og fjögurra ára. Síðan hafa þau systkinin eignast hálfsystur sem Amal eignaðist með íslenskum manni. Öll eru þau systkinin búsett á Íslandi utan eitt sem er í námi í Danmörku.

Hvatti mömmu sína til að flýja ofbeldið Flóttinn frá Palestínu og heimkynni í nýju landi hafði, eins og gefur að skilja, meiri áhrif á eldri börnin en þau yngri. Yngsti bróðirinn og sú sem fæddist á Íslandi fóru í gegnum íslenskt skólakerfi nánast eða

Ung stúlka í Palestínu. alveg frá grunni og þekkja því ekkert annað. Þau eldri voru hins vegar komin mislangt í grunnskólanáminu. „Við áttum erfiðast með að aðlagast, ég og eldri systir mín því við vorum komnar á þann aldur,“ segir

Fida, enda framhaldsskólinn á næsta leiti og þær báðar mállausar, auk þess að koma úr mjög erfiðum aðstæðum, sem Fida segir sig reyndar ekki hafa gert sér grein fyrir fyrr en hún flutti til Íslands og fékk að upplifa hvernig eðlilegt líf í friðsælu landi væri.

Hvað var mamma þín að flýja? „Eins og mamma er búin að fjalla um, þá var hún að flýja ástandið á heimilinu og ofbeldi föður míns meira en ástandið í heimalandinu, Palestínu. Fyrir okkur krakkana var þetta ástand auðvitað slæmt, þau voru alltaf að rífast. En við vissum ekki að þetta væri óeðlilegt, við vorum fædd inn í þetta ástand og þekktum ekkert annað.

En hún var líka að leita að betri framtíð fyrir okkur, vildi berjast fyrir okkar hag,“ segir Fida. Það kemur á daginn að barátta Amal er mikið til Fidu að þakka, þar sem hún var barn með ríka réttlætiskennd og baráttuvilja, vildi fá svör við öllum hlutum, m.a. af hverju konur í Palestínu væru beittar óréttlæti á borð við minni arf en karlar.

Hún hvatti mömmu sína til að yfirgefa það ástand sem hún bjó við af hendi eiginmannsins, þó hann væri faðir hennar.

Fida segir sama hafa verið upp á teningnum með ástandið í þjóðfélaginu, börnin þekktu ekki annað en þurfa að

Fjölskyldan heima í stofu, f.v. Watan Amal, Jón, Fida, Asalah Valgerður og Tahrir Ragnheiður.

FAXI

5

Frændi mataður, pabbi horfir á.

Fida með föður sínum. rfir á.

Systurnar Fida og Wala í Palestínu í byrjun árs. skýla sér fyrir skotárásum og kasta grjóti í herbíla. „Á morgnana þegar við lögðum af stað í skólann, vissum við ekki hvort við kæmumst lifandi heim. Þetta var ekkert sem við óttuðumst, lífið var bara svona og það er ekki fyrr en ég er komin hingað sem ég kemst að því að þetta var ekki eðlilegt.

Og þá kemur áfallastreitan. Ég segi alltaf að þetta sé hluti af því hver ég er, að hafa alist upp í stríðsástandi.“ -Finnst þér þú vera sterkari persóna fyrir vikið?

Fida er hugsi, en svarar svo „Já örugglega sterkari, en ég myndi ekki vilja upplifa þetta aftur eða að einhver sem ég þekki eða börnin mín upplifi þessar aðstæður.“ Hún segist ekki hafa verið hrædd í barnæsku sinni þó vissan um að ná heim eftir skóla hafi aldrei verið tryggð og hún var óhrædd við að segja sína skoðun yrði hún stoppuð af hermönnum. Hún hafi verið þannig barn, spurði líka margra óþægilegra spurninga í skólanum, svo hún segist hafa eytt meiri tíma hjá skólastjóranum heldur en inni í skólastofunni með samnemendum sínum. „Maður er alinn þannig upp að vera trúr sínu landi og sinni þjóð og ég upplifði það meira sem reiði heldur en hræðslu. Af hverju ert þú að stoppa mig? Hver ert þú?

Allt þetta ofbeldi heima og úti á götu, þetta getur ekki verið rétt. Ég hugsaði að ég þyrfti að gera eitthvað til að breyta þessu, þó það væri bara að segja mína skoðun.“

Engin eftirgjöf í skólakerfinu Bernskan var heldur ekki leikur að Barbídúkkum. Fida segist hafa heillast meira af því að fá skýringar á aðstæðum sínum og ástandinu í Palestínu. „Ég vildi lesa sögu Palestínu og reyna að finna leið hvernig hægt væri að gera ástand okkar betra. Ég

6

FAXI

átti því allt aðra barnæsku en t.d. börnin mín. Við þurftum að fullorðnast nokkuð hratt.“ Heimilið var líka mjög pólitískt enda foreldrarnir báðir mjög skoðanasterkir einstaklingar. Pabbi Fidu, Muhammad Abu Libdeh var inn og út úr fangelsi þegar hún var lítil og mamma hennar var mjög virk í kvennasamtökum. „Sumir Palestínumenn eru bara eins og sumir Íslendingar, ekkert að fylgjast með pólitík né fréttum og vita ekkert hvað er í gangi, en sumir eru mjög virkir. Þannig voru foreldrar mínir og smituðu okkur öll systkinin.“ Fida segir enga aðstoð hafa verið til staðar fyrir þau börnin eftir að þau komu til Íslands, þótt passað hafi verið upp á að þau fengju tungumálakennslu og þau studd í því. Áfallahjálp eða sálfræðiaðstoð var hins vegar engin og sú meðferð sem móðirin fékk stóð börnunum ekki til boða, þeim var haldið utan við allar samræður og meðferðir. Íslenskunámið reyndist Fidu hins vegar erfitt og einnig skyldunámið í dönsku. Skuldinni var alltaf skellt á þá staðreynd að Fida ætti arabísku að móðurmáli. Henni gekk hins vegar vel í raungreinum, sem alltaf hafa legið vel fyrir henni, en þrátt fyrir það tókst henni ekki að klára stúdentsprófið. Hún ól þann draum að komast í háskólanám enda vissi hún hvers hún var megnug og hvað hún vildi. „Ég sótti fjórum sinnum um undanþágu í Háskólanum til að fá að innrita mig í viðskiptafræði án stúdentsprófs en fékk ekki inngöngu. Möguleikar mínir til náms opnuðust svo með Keili á Ásbrú, þar sem einblínt var meira á námshæfileika mína en tungumálakunnáttuna.“ Í Keili uppgötvaðist að Fida glímir við lesblindu og þegar hún fékk viðeigandi úrræði breyttist allt. Framundan voru mörg námsár og nýsköpun sem

hvergi sér fyrir endann á. En aftur að fyrstu árunum á Íslandi.

Áfallastreyturöskun braust út síðar Fida segir að tekið hafi verið vel á móti mömmu hennar, enda einstæð móðir með fimm börn. „Henni var hjálpað og hún fékk góðan stuðning frá félagsþjónustunni. Yngri systkini mín fengu stuðning í grunnskólanum, við að læra íslensku og við að aðlagast.

En staðreyndin er sú að við systurnar sem vorum 16 og 17 ára lentum á milli kerfa.

Félagsþjónustan mátti ekki tala við okkur af því við vorum börn og grunnskólinn var ekkert að tala við okkur af því við vorum ekki börn. Það var bókstaflega ekkert annað í boði en að fá stuðning við tungumálið.

Andlegur stuðningur var enginn. Það sem var sagt við mömmu var ekki sagt fyrir framan okkur því við vorum börn. Við vissum ekkert hvað var að gerast, hver væri staða okkar og hver framtíðin væri. Það var erfitt að mæta í skólann, eiga ekki vini, hafa ekki mál og allt það. Þannig að við vorum svolítið týndar í kerfinu. Við sem voru eldri höfum verið að glíma við meiri andlega erfiðleika en yngri systkini mín.“ Ofan á erfiða reynslu af því að vera útlendingur að fóta sig í íslenskum veruleika kemur áfallið við að komast að hinu sanna. „Þegar ég fattaði hvað var í gangi og hvaða áhrif þetta uppeldi og æskan hafði á mig þá fékk ég áfall. Á tímabili lokaði ég á allt, allar fréttir frá Palestínu, því annars helltust þessar tilfinningar yfir mig aftur. Þetta hefur áhrif á andlega líðan manns og geðheilsuna, það er ekki spurning. Ég hef verið að glíma við kvíðaröskun og geðhvarfasýki sem ég rek meðal annars til reynslunnar í æsku. Maður verður fyrir ýmsum áföllum í lífinu en hjá mér er það stærsta að horfa til

baka og sjá hvað þetta var klikkað.“ Þar sem Fidu gekk illa að fóta sig í íslenskum veruleika hélt hún aftur til Palestínu árið 2004, þá búin að vera níu ár á Íslandi. „Ég var rosalega óhamingjusöm þá, ég hafði ekki fengið neinn stuðning eins og ég sagði áðan og ég bara tengdist ekki.

Maður átti vini og gat aðeins tjáð mig en það var einhvern veginn engin framtíð. Ég var bara að vinna í fiski og við afgreiðslu en mér fannst ég alltaf geta gert meira í lífinu. Ég vildi gera hluti sem skiptu máli og ég var ekkert að ná því, fann fyrir mikilli höfnun og vildi bara fara aftur út. En ég var ekki lengur en 7 mánuði því ég uppgötvaði að ég væri orðin svo mikill Íslendingur. En það var mjög gott fyrir mig að fara því við flúðum landið og kvöddum ekki neinn, enginn vissi að við vorum að fara, ekki einu sinni pabbi. Mér fannst mjög gott að fara og tala um þetta, þetta var það sem gerðist, ég er búin að hafa það ágætt á Íslandi þó mér finnist erfitt að búa þar, mér líður ágætlega og það er ekkert sem ég sé eftir frá Palestínu. Þá var mál að kveðja almennilega. En mér fannst rosalega gott að kynnast fólkinu mínu á fullorðinsaldri og sjá hvað þau voru að hugsa. Ég var búin að gera mér í hugarlund að þau væru svona og hinsegin, búin að dæma mig og svoleiðis, að allir væru reiðir og pabbi vildi ekki tala við mig af því að við flúðum og höfðum ekki haft samband. En það tóku allir rosalega vel á móti mér. Þarna náði ég að loka ákveðnum kafla.“

Aftur til föðurlandsins Fida og yngri systir hennar Wala fóru saman til Palestínu í upphafi þessa árs og þá hafði Fida ekki komið þangað frá því hún snéri aftur eftir sjö mánaða dvölina árið 2004. Mikið vatn hefur runnið til sjávar í lífi Fidu á þessum 13 árum sem liðin eru svo það liggur beinast við að spyrja hvernig henni hafi fundist að koma aftur núna? „Það var æðislegt. Þá var að ég búin að gera svo margt, búin að mennta mig, gifta mig, eignast börn og stofna fyrirtæki. Af því að ég er alin upp í stríðslandi, þá er viðhorfið þannig að ef þú ætlar ekki að vera eftir til að verja landið heldur ákveður að fara burt, þá verður þú að byggja þér betra líf. Það er svona óskrifuð regla. Þú getur ekki komið til baka án menntunar, án peninga, án alls. Á meðan við hérna erum að berjast fyrir landið okkar, þá skalt þú rækja þitt hlutverk þarna úti, það er svoleiðis. Vektu athygli á Palestínu, menntaðu þig, búðu til eitthvað sem getur hjálpað landinu í framtíðinni, hvort sem það er með meiri þekkingu, fjármagni eða einhverju. Ég var því stoltari af sjálfri mér og hvað ég er búin að gera. Ég er sterkari og búin að vinna mikið í mínum málum svo mér fannst mjög gott að fara út núna.“ -Gastu farið út með eitthvað af því sem þú ert að gera og ert búin að læra? „Já, ég kynnti GeoSilica að sjálfsögðu.

Pabbi er rosalega stoltur af því sem ég er

Fida á bernskuslóðum í Palestínu.

búin að vera að gera. Ég þurfti bara að segja að ég væri tæknifræðingur og þá fékk ég viðbrögð, bara wow! Ég náði að gera eitthvað úr þessu.“ Í Palestínu er frændgarður Fidu stór.

Pabbi hennar er búinn að gifta sig aftur og á þrjú börn með seinni konu sinni og stórfjölskyldan heldur saman. Mamma Fidu á einnig fjölskyldu í Palestínu. „Við Wala vorum úti í 10 daga og við vorum stanslaust í matarboðum. Þetta er mjög gott fólk sem var tilbúið til að taka á móti okkur eins og

við erum, voru ekkert að reyna að breyta okkur eða þannig. Sem var mjög gott, því maður var búinn að gera sér upp alls skyns skoðanir, um hvað þau héldu um okkur og slíkt, að við værum svona frekar en hinsegin en það var ekkert þannig.“ Fida segir hins vegar lítið hafa breyst í Palestínu á öllum þessum árum. „Nei það hefur eiginlega ekkert breyst en þegar ég fór núna 2017 þá var þetta öðruvísi. Þegar ég var barn þarna, þá var mikil harka, við skulum berjast, „við skulum láta þau heyra

Fjölskyldan á EM sl. sumar.

FAXI

7

Fida með vörur GeoSilica í starfsaðstöðu fyrirtækisins í Frumkvöðlasetrinu Eldey.

það“ viðhorf bæði hjá bæði börnum og fullorðnum. Núna fannst mér þetta vera meira trúartengt. Það voru tvær vinkonur mínar sem voru með slæðu þegar ég var í skóla en núna eru allar með slæðu. Nú biðja þær til guðs um að losa sig við ofbeldið og þetta ástand. Það er ekki þessi baráttuandi lengur, heldur meira snúið sér að trúarbrögðunum og beðið þess að einhver komi og bjargi þeim. Það var meiri svoleiðis stemmning, sem er skiljanlegt. Fólk er búið að gefast upp, búið að missa svo mikið á þessum 70 árum sem þetta ofbeldi hefur verið.

Grimmdin er líka meiri gagnvart þeim sem vilja mótmæla.“ -Þegar þið fóruð fyrst kvödduð þið ekki.

Varstu eitthvað í sambandi við pabba þinn eftir að þú komst til Ísland? „Bara fyrst þegar við vorum nýkomin, ég og Wala vorum alltaf að hringja í hann.

Hann var svo sorgmæddur og var alltaf að segja okkur að koma til baka, sem var bara of mikið fyrir okkur. Okkur leið svo illa hér svo það var mjög erfitt að tala við hann þá.

Svo varð maður bara upptekinn af lífinu, ekkert slæmt gerðist en sambandið bara slitnaði. En við erum öll í sambandi við hann í dag.“

Taka þátt í íslenskum siðum Fida hefur haldið tryggð við móðurmálið sitt, arabísku og ákvað að leggja meiri rækt við það en íslenskuna eftir komuna til Íslands. Þó Fida tali firnagóða íslensku segist hún ekki lesa hana vel né skrifa. Arabísku tali hún hins vegar reiprennandi, lesi og skrifi og hún túlkar talsvert á arabísku. Hún segist halda henni við með því að lesa á arabísku og hlusta á arabíska tónlist. Enskan liggur líka vel fyrir henni og þótt íslenskan sé ekki í fyrsta sæti þá hefur það ekki reynst Fidu fjötur um fót í námi, við að stofna fyrirtæki né í atvinnulífinu.

-Finnst þér þú alveg hafa aðlagast vel á Íslandi? „Ég er ég, hef mínar skoðanir, mitt uppeldi sem ég fer eftir og mínar lífsreglur. Ég

8

FAXI

Mæðgur á EM.

Fida og miðdóttirin Tahrir. myndi ekki segja að ég hafi alveg aðlagast, ég verð aldrei 100% Íslendingur, ég á ekki ömmu og afa hér, frænkur og frænda og fer ekki á ættarmót. En ég myndi segja að ég væri sterkari í að segja hver ég er, ég skil þig og virði þínar skoðanir og ég er sammála eða ósammála. En ég er í íslensku samfélagi núna, el upp börn í íslensku samfélagi, er gift íslenskum manni ættuðum frá Indónesíu og saman tökum við þátt í íslensku samfélagi. Þannig hef ég aðlagast já.“ Jólahátíðin er framundan og ritstjóra Faxa leikur forvitni á að vita hvernig jólahaldið hjá Fidu og fjölskyldu hennar er. Hún er múslimi, eiginmaðurinn, Jón Kristinn Ingason stendur utan trúfélags eins og reyndar fjölskyldan öll. „Á heimilinu er ekki alið upp samkvæmt ákveðnum trúarbrögðum. Við trúum ekki á guð og við trúum ekki ekki á guð. Það er bara opin umræða um öll trúarbrögð

á heimilinu. Við höfum ekki skírt dætur okkar. Við erum heldur ekki að ala þær upp í múslímskri trú. Þær fasta ekki á Ramadan, þær vita hvenær hún er og að það er stórhátíð hjá Múslimum. Þær vita líka hvenær eru stórhátíðir í kristinni trú. Og sem hluti af þessu samfélagi þá höldum við upp á jól eins og flestir aðrir Íslendingar.

Við skreytum, setjum upp jólatré, borðum jólamat og gefum jólagjafir. En þetta er ekki trúarhátíð hjá okkur. Við viljum vera með á þessum tíma þar sem allir eru í fríi, reynum að hitta sem flesta ættingja okkar og tökum þátt í hátíðinni, þó við förum ekki kirkju. Ég hvet alla innflytjendur til að taka þátt í jólahátíðinni. Mér finnst það mjög gaman. Auk þess er svo leiðinlegt fyrir börn að fá ekki að taka þátt, ég myndi ekki vilja taka það af þeim. Þegar við vorum nýkomin til Íslands fengum við ekki að taka þátt í öllu sem íslensku börnin voru að taka þátt í, skólaferðalögum og slíku, stelpur máttu ekki gista úti. Okkur fannst það mjög leiðinlegt. Ég vil virða þessa menningu. Ef ég vil að fólk virði mína menningu verð ég að virða annarra og sýna tillitssemi.“ -Finnst þér þú þurfa að vera að verja þig og þína menningu? „Nei, en fólk dæmir mig stundum, þegar það veit að ég er múslími. Ég borða ekki svínakjöt af því að ég er alin upp við það og fyrir mér er það ekki skynsamlegt að borða svínakjöt, oj. Ekki frekar en reyna að þvinga Íslendinga til að borða hunda- eða rottukjöt. Það er bara ekki í menningunni, hefur ekkert með trúarbrögð að gera. Ég fæ stundum að heyra, ok, gerir þú þetta ekki af því að þú ert múslimi? Líkar þér þetta ekki af því að þú ert múslimi? Stelpan mín hélt í mörg ár að það væri mjólk í skinku. Hún er með laktósaóþol og þegar hún var í leikskóla fékk hún aldrei að borða skinku. Hún hélt að það væri af því að hún er með óþol.

Starfsfólki í leikskólanum hélt skinkunni hins vegar frá henni af því að ég er múslimi, en ekki af því að ég bað um það. Falleg hugsun hjá þeim og ég tók því ekki illa, en

ég hef ekki bannað börnunum mínum að borða skinku þó ég borða hana ekki.“

„Ef ég geri eitthvað þá geri ég það alla leið“ Fida segir sig ekki hafa orðið fyrir aðkasti vegna uppruna síns og trúarbragða. Hún hafi meira fundið fyrir því að vera kona, frumkvöðull og stofnandi fyrirtækis, þó vissulega hafi ekki hjálpað að vera útlendingur í ofanálag.

Eftir að Fida útskrifaðist úr Keili sem orku- og umhverfistæknifræðingur árið 2012 stofnaði hún fyrirtækið GeoSilica ásamt skólabróður sínum úr tæknifræðinni, Burkna Pálssyni. Í framhaldi hófu þau framleiðslu á heilsuafurð unna úr kísli.

Fida segir að þó flestir séu áhugasamastir um þau áhrif sem varan hafi á heilsuna, sé framleiðsluafurðin merkilegasti þátturinn. „Við höfum þróað aðferð við að vinna kísil úr affallsvatni jarðvarmavirkjunarinnar á Hellisheiði. Okkur finnst það mjög merkilegt enda hvergi verið gert í heiminum.

Við aðskiljum kísilinn frá affallsvatninu og styrkjum kísilmagnið í vökva og svo skiptum út jarðhitavatni fyrir grunnvatn. Þannig búum við til hágæða heilsubótavöru.“ En eitt var að fá hugmynd og útfæra í lokaverkefni, annað að stofna fyrirtæki. „Þegar við stofnuðum fyrirtækið vissum við ekkert hvernig við ættum að koma því á framfæri, því okkur skorti þekkingu á viðskiptum og rekstri. Ég hafði hins vegar mikinn áhuga á því svo ég skellti mér bara í MBA nám og tók það meðan við vorum að stofna fyrirtækið.“ Fida segir það hafa komið sér einkar vel því fyrirtæki sitt gat hún notað í náminu. Samnemendur hennar voru líka fúsir til að nota GeoSilica í verkefnum sínum.“ En var þetta aldrei erfitt, að vera að stofna fyrirtæki, vera að koma upp fjölskyldu og vera í MBA námi? „Ég hafði mikla ástríðu fyrir rekstrarstjórnun. Þetta var mjög skemmtilegt nám og tíminn leið hratt. Samnemendur mínir voru líka mjög skemmtilegir. Tæknifræðin var miklu erfiðari, ég myndi ekki vilja taka hana aftur. Auðvitað var þetta erfitt.

Með Elizu Reid forsetafrú og gesti á fjölmenningardegi í Borgarnesi.

Brugðið á leik með tveimur ráðherrum.

Enn rós í hnappagat Fidu.

Kennslan var aðra hverja helgi og ég fæddi barn í einu fríinu, þriðju dótturina og hélt áfram í náminu. Ég missti ekki úr einn tíma. Ég er bara svona. Ef ég ákveð eitthvað þá geri ég það alla leið. Ég veit ekki hvort það er sorglegt eða hvort það er styrkur minn, en ég geri bara hlutina sjálf. Það er enginn

að fara að gera þetta fyrir mig né styðja mig svo ég verð bara að taka þetta alla leið sjálf. Ég verð að gera þetta 150% sjálf.“

Hvetur aðrar konur til dáða Í kynningum á vörum GeoSilica segist Fida líka kynna sjálfa sig út frá sinni sögu, til

FAXI

9

þess að hvetja aðrar konur til dáða. „Ég veit alveg hvað það er að fá höfnun, hef fengið margar og er enn að fá höfnun. Ég fékk mjög margar fyrst í gegnum menntakerfið, eins og ég kom inn á, svo sem frumkvöðull, kvenmaður í þessum bransa, jarðvarmafræðinni, sem tæknifræðingur, útlendingur, að sækjast eftir fjármagni og sækja um styrki. En ég er búin að læra rosalega mikið af þessari reynslu minni og ófeimin við að deila henni til annarra kvenna. Ef einhver hefði komið til mín fyrir fimm árum síðan þegar ég stofnaði fyrirtækið og sagt mér sína reynslu bæði af höfnun og góðum árangri inn á milli þá hefði mér fundist það gott. Ég er því ekkert að spara það að segja frá, ég fékk fjórum sinnum neitun um undanþágu í Háskóla Ísland, neitun um undanþágu í framhaldsskóla, það var hlegið að mér þegar ég stofnaði fyrirtæki og fólk kallaði það áhugumál, af því að ég þurfti að vera launalaus í upphafi. Ég er búin að læra helling af þessu ferli en ég veit að það reynist mörgum erfitt að fá slíka höfnun aftur og aftur, sérstaklega konum. Margar okkar taka fyrstu höfnun illa og hætta eftir aðra höfnun. Þess vegna vil ég deila reynslu minni. Ég lét þetta ekki stoppa mig, því enginn er að fara að segja mér hvað ég get og hvað ég get ekki. Ég veit alveg hvað ég get. Þetta er orðið hluti af kynningu á fyrirtækinu. Við erum komin það langt með þetta. Við erum komin á Amazon, við erum í viðræðum við þýskan markað. Við erum komin það langt í þróuninni að framleiðslan, þessi nýsköpunarframleiðslutækni er ekkert vandamál í dag, þannig að ég hefði ekki komist svona langt ef ég hefði hlustað á álit annarra.“ Ætlaðir þú alltaf að verða orkuumhverfistæknifræðingur? „Nei, alls ekki. Ég lenti bara þarna. Ég ætlaði að verða viðskiptafræðingur. Þegar ég sótti um í Keili fór ég í viðskipta- og hagfræðideild, ætlaði að verða viðskiptafræðingur. Ég byrjaði svo í viðskiptafræði í Háskóla Íslands en það reyndist mér erfitt að vera að keyra á milli því ég varð ófrísk og eignaðist barn. Ég ákvað þá að hætta þar og sá að þetta nám var á boðstólnum í Keili. Mér fannst rosalega spennandi að

10

FAXI

fara í tæknifræði. Þar gæti ég unnið meira í höndunum. Ég sótt um, fékk inngöngu og féll fyrir náminu strax.“ Á sínum yngri árum hafði Fida alltaf ætlað að verða bifvélavirki. Það var sjálfsagt hluti af uppreisn hennar í æsku. Hún klippti hárið á sér stutt og lék sér við stráka þótt það væri illa séð í Palestínu. Hún vildi fara sínar eigin leiðir og fara í verknám þó fólk segði við hana að hún yrði ábyggilega fínn kennari.

Svara kalli viðskiptavina Nýverið komu á markað þrjár nýjar heilsuvörur frá GeoSilica, þar sem byggt er ofan á grunninn með víðtækari virkni í þrjár áttir. Fida segir drauminn að halda áfram með þróun heilsuvara en það taki tíma að þróa aðferð til að aðskilja fleiri steinefni úr jarðhitavatninu. „Markmiðið var frá upphafi að þróa heilsuvörur unnar úr kísli. Þessar nýju vörur voru ekki á áætlun í upphafi, þegar við byrjuðum, heldur er þetta svar við óskum viðskiptavina okkar sem eru að taka ýmsar aðrar heilsuvörur með okkar vöru. Þeir voru mikið að spyrja hvað mætti taka með kíslinum og hvort ég ætti hitt og þetta í vökvaformi? Það voru rosalegar margir sem áttu erfitt með að átta sig á virkni kísilsins. Hann er fyrir sinar og brjósk, hár og neglur, æðar, bandvef og svo margt fleira.

Fólk bara datt út þegar maður fór að þylja þetta allt upp. Við þurftum því að flokka vörurnar aðeins betur. Þess vegna settum við á markað þessar þrjár tegundir, eina fyrir bein og liði, aðra fyrir hár, húð og neglur og þá þriðju fyrir vöðva og taugar.

Allt hefur þetta líka virkni fyrir heilsuna í heild, þ.e. grunnurinn sem er í upprunalegu vörunni eru í öllum þessum nýju vörum.“ Fida segir að velja þurfi steinefni í þessar vörur. Þegar þau voru að byrja sína vöruþróun var Hildur Rún Sigurðardóttir nemi í orku- og umhverfistæknifræði að hefja vinnu við lokaverkefni sitt og Fida sagði þau hafa spurt hvort hún væri til í að gera rannsókn um á val á steinefnum í vörur GeoSilica. „Hún rannsakaði gigt og gigtarverki, beinþynningu, sinadrætti og vöðva

og hvaða steinefnum væri best að bæta við til þess að hafa áhrif. Hún gerði rannsókn á skorti, hvernig neysluhegðun Íslendinga er á steinefnum. Hún gerði þessa flottu rannsókn og við byggðum vöruþróunina á niðurstöðum hennar. Að taka bætiefni í vökvaformi þýðir að upptaka efnanna er fljótari og betri og þess vegna varð þróunin sú að halda okkur í vökvaformi. Það eru engin aukaefni í okkar vörum og þau eru vegan og þess vegna héldum við okkur einnig við steinefnin, ekki vítamín því þá þarf ekki að hafa rotvarnarefni.“ -Sérðu fyrir þér áframhaldandi vöxt í þessum vörum? „Kannski ekki strax, við erum að koma þessari vöru á markað en jú, ég held það.

Við viljum halda okkur við steinefni, fæðubótaefni í vökvaformi og eins náttúrulegt og hægt er. Draumurinn er að ná fleiri steinefnum úr jarðhitavatninu. Þau steinefni sem við erum með í dag er bætt í, en við myndum vilja ná steinefnunum úr jarðhitavatni því það er rosalega steinefnaríkt. Rannsóknir á aðferðum til að aðskilja þau úr vatninu eru enn á byrjunarstigi, þannig að það muna taka tíma til að koma með aðferð til að aðskilja steinefnin.“ -Þú og fyrirtæki þitt eruð búin að fá fullt af viðurkenningum. Ertu með þær allar í kollinum? „Við erum búin að fá verðlaun sem framúrskarandi ungir Íslendingar JCI árið 2013, Maður ársins hjá Víkurfréttum 2014, á topp 10 lista hjá Euwiin (European Union Women Inventors & Innovators Network) árið 2015, Tvær viðurkenningar frá Nordic Startup Awards árið 2016, Embla ársins 2017. Við höfum einnig fengið fullt af styrkjum, frá Tækniþróunarsjóði, Atvinnumálum Kvenna, Uppbyggingasjóði Suðurnesja og fleira. Það er margt búið að gerast.“ Styrkir og viðurkenning er alltaf hvatning en Fida segir ástæðuna fyrir því að fyrirtækið sé til í dag, vera baráttuandann. „Við höfum ekki gefist upp. Þó maður hafi fengið fullt af nei-um þá voru já-in hér og þar það sem hvatti okkur áfram. Það þýðir ekkert annað en að horfa á það jákvæða,“ segir Fida að lokum.

Óskum Suðurnesjamönnum

gleðilegra jóla og farsæls komandi árs, með þakklæti fyrir viðskiptin á undanförnum árum.

Bæjarstjórn Reykjanesbæjar óskar starfsmönnum sínum og öllum bæjarbúum

gleðilegra jóla

og farsældar á komandi ári. Þökkum liðið ár.

stapaprent Prentþjónusta í 33 ár

Grófin 13c • 230 Reykjanesbær Sími 421 4388

Óskum öllum Suðurnesjamönnum

gleðilegra jóla og farsæls komandi árs, með þökk fyrir það liðna.

Óskum Suðurnesjamönnum gleðilegra jóla og farsældar á nýju ári. Þökkum viðskiptin undanfarna áratugi.

VERKALÝÐS- OG SJÓMANNAFÉLAG KEFLAVÍKUR OG NÁGRENNIS SI verslun og SI raflagnir ehf. Garði

FAXI

11

Óskum lesendum Faxa gleðilegra jóla og farsældar á nýju ári

Óskum öllum Garðbúum

Óskum öllum Sandgerðingum

gleðilegra jóla

gleðilegra jóla

með þökk fyrir samskiptin á liðnu ári.

með þökk fyrir samskiptin á liðnu ári.

Sveitarfélagið Garður

Sandgerðisbær

og öðrum Suðurnesjamönnum

og farsæls komandi árs,

12

FAXI

og öðrum Suðurnesjamönnum

og farsæls komandi árs,

Minning:

Andrés Kristinn Hjaltason Fæddur: 27. desember 1955. Dáinn: 21. nóvember 2017 Kær mágur minn, Andrés Kristinn Hjaltason varð bráðkvaddur í Florida 21. nóvember sl. Hann var fæddur í Keflavík 27. desember 1955 og er sonur hjónanna Erlu Maríu Andrésdóttur og Hjalta Guðmundssonar húsasmíðameistara. Ég kynntist Andrési eða Andra eins og hann var gjarnan kallaður, fyrir tæpum 30 árum þegar Steinþóra Eir litla systir hans varð kærastan mín og seinna eiginkona. Önnur systkini hans eru Guðlaug Brynja og Guðmundur.

Andri ólst upp í Keflavík og útskrifaðist með sveinspróf í húsasmíði frá Iðnskólanum í Keflavík 1976 og meistarapróf 1982. Hann starfaði alla tíð að iðn sinni í fjölskyldufyrirtækinu Hjalta Guðmundssyni ehf. að undanskildum stuttum tíma sem hann vann hjá Þorvaldi Ólafssyni húsasmíðameistara.

Andri kvæntist Jóhönnu Maríu Einarsdóttur og eignuðust þau fjögur börn; Erlu Maríu, stúlku fædda og látna 1983, Laufeyju Ósk og Einar Örn sem öll búa í Reykjanesbæ með fjölskyldum sínum. Þau hjón Andri og Hanna stóðu saman í leik og starfi og höfðu áhuga á félagsmálum og framfaramálum í bæjarfélaginu okkar. Þeir feðgar, Hjalti, Andrés og Guðmundur hafa átt stóran þátt í byggingarsögu Reykjanesbæjar og Suðurnesja og byggt margar stórar byggingar; skóla, hótel, íþróttahús, fjölbýlishús, íbúðir fyrir aldraða og ýmsar opinberar byggingar. Þá unnu þeir feðgar mikið fyrir Hitaveitu

Suðurnesja á upphafsárum fyrirtækisins og þóttu útsjónarsamir við að byggja tengibrunna og undirstöður af ýmsu tagi.

Andri gekk til liðs við Kiwanishreyfinguna 1992 og hafði því starfað í hreyfingunni í 25 ár. Hann gegndi flestum embættum í Kiwansklúbbnum Keili og var forseti í tvígang. Á 40 ára afmæli klúbbsins var hann sæmdur æðstu viðurkenningu hreyfingarinnar.

Hann var umdæmisstjóri Kiwanisumdæmisins Ísland - Færeyjar 2006 -2007 og sat í Evrópustjórn á sama tíma. Andri var einnig um tíma formaður meistaraflokksráðs kvenna hjá Keflavík í knattspyrnu og var í stjórn Iðnaðarmannafélags Suðurnesja.

Með okkur Andra tókst ágætur vinskapur og strax í upphafi lét hann mig vita að systir hans væri dýrgripur sem

ég skyldi fara vel með. Þar er Andra vel lýst. Honum var umhugað um sitt fólk og reyndi að styðja þá sem þurfti.

Hann gat á köflum virst hrjúfur á yfirborðinu og lét helst ekki strjúka sér öfugt, en hann var hreinn og beinn og sagði sína skoðun umbúðalaust. Fyrir innan skelina sem sumir sáu, var hann umhyggjusamur og vildi fólki vel.

Með Andrési Kristni Hjaltasyni er genginn góður maður sem hafði áhuga og metnað fyrir samfélag sitt og fjölskyldu. Hann var styrka stoðin í fjölskyldunni og reyndist sínum vel.

Harmur er kveðinn að eiginkonu, foreldrum og börnum. Fjölskyldan hefur misst tryggan son, samfélagið hefur misst góðan dreng og liðsmann.

Andri hafði um hríð verið hjartveikur og var undir eftirliti lækna. Hann var þó búinn að aðlaga lífsstíl sinn að veikindunum og vann fullan vinnudag.

Hann gerði sér grein fyrir mikilvægi heilsunnar og að njóta augnabliksins.

Nú í seinni tíð þreyttist hann ekki á að minna sitt fólk á að „lífið er núna!“. Það munar mikið um einn. Ég þakka Andra samveru á ferðalaginu um lífið og votta eiginkonu, foreldrum, börnum, tengdabörnum, barnabörnum og ástvinum samúð mína.

Hvíl í friði góði vinur.

Kristinn Óskarsson

FAXI

13

Saga húsanna

Gamla búð Á

19. öld reis veldi dönsku verslunarinnar hæst í Keflavík. Hús og bryggjur röðuðu sér eftir strandlengjunni, íbúðarhús, búðir og lagerhús eða pakkhús eins og þau voru yfirleitt kölluð. Á fyrrihluta ársins mátti sjá hvítar breiður af saltfiski sem var sólþurrkaður á stakkstæðunum hvar sem þeim var komið við. Hlaðnir veggir voru nýttir til fiskþurrkunar en þó aðallega á þessum tíma til að afmarka matjurtagarða þorpsbúa. Árið 1848 keypti Peter Duus og kona hans Ásta Tómasdóttir Beck verslunina í Keflavík. Það er að segja þau keyptu bæði fyrirtækið og jörðina en á öldum áður var Keflavík lítið bóndabýli sem helst var verðmætt sökum nálægðar við fengsæl fiskimið. Af ýmsum ástæðum náði þetta litla býli að vaxa í fjölmennasta varanlega byggðakjarna Suðurnesja.

Þegar þau hjón komu til Keflavíkur var töluvert af húsum sem tilheyrðu þeirra fyrirtæki en einnig öðrum eða samkeppnisaðilum. En eigandi Keflavíkurjarðarinnar varð að mæla þeim út verslunarlóðir þar sem Keflavík var skilgreind sem kauptún. Með þeim var sonur þeirra Hans Peter Duus, fæddur 1829. Hann kvæntist

Óskum Suðurnesjamönnum nær og fjær gleðilegra jóla og farsældar á nýja árinu. Þökkum samskiptin á liðnu ári.

Eldvarnir ehf.

Iðavöllum 3 Sími 421 4676 - GSM 892 7519 14

FAXI

Kristjönu Sveinbjörnsdóttur árið 1873. Þau hjónin voru nýflutt til Kaupmannahafnar þegar Hans Peter lést árið 1884.

Tveim árum fyrir giftingu þeirra eða 1871 lét Hans Peter reisa hús sem við köllum í dag Gömlu búð. Húsið var versl-

unarhús Duus verslunar allar götur þar til hún var flutt yfir götuna í Fischershús. Líklegt má telja að við þá breytingu hafi húsið fengið nafnið Gamla búð, en ekki er vitað hvort húsið hét eitthvað áður.

Gamla búð er elsta húsið sem enn er uppistandandi í Keflavíkurlandi. Húsið er friðað og nú er unnið að endurbótum þess fyrir nýtt hlutverk en ekki er búið að ákveða hvað það hlutverk á að vera. Í dag hýsir það menningarskrifstofu bæjarins. Lögð er áhersla á að halda í upprunalegt útlit hússins eins og hægt er. Þó var ákveðið að stækka húsið með viðbyggingu meðal annars til að auðvelda aðgengi. Húsið sjálft er 80 fermetrar að grunnfleti, jarðhæð, kjallari og ris.

Gleðileg jól Gott og farsælt nýtt ár! Þökkum samskiptin á liðnu ári.

Sveitarfélagið Vogar

Fjölbrautaskóli Suðurnesja óskar nemendum, kennurum og öðrum Suðurnesjabúum

gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári. Þökkum samstarfið á árinu SKÓLAMEISTARI

Sendum öllum Suðurnesjabúum góðar

jóla- og nýársóskir,

með þakklæti fyrir viðskiptin á liðnum árum.

Sundmiðstöðin

Málfundafélagið Faxi óskar öllum Suðurnesjamönnum

gleðilegra jóla og farsæls komandi árs

óska Suðurnesjamönnum

gleðilegrar jólahátíðar og farsæls nýs árs.

Flugvellir 6, Keflavík · Sími 42 100 42 · Fax 42 100 43 · www.dyri.com

Gleðileg jól Gott og farsælt nýtt ár! Þökkum samskiptin á liðnu ári.

Útvegsmannafélag Suðurnesja

Bílrúðuþjónustan óskar viðskiptavinum

gleðilegra jóla

Gleðileg jól Gott og farsælt nýtt ár! Þökkum samskiptin á liðnu ári.

Allar b

ÞJÓNUSTUVERKSTÆÐI

Bílaver ÁK óskar viðskiptavinum

gleðilegra jóla

FAXI

15

Hlýjar hátíðarkveðjur Kadeco – Þróunarfélag Keflavíkurflugvallar, sendir landsmönnum öllum hlýjar óskir um gleðilega hátíð með þakklæti fyrir árið sem er að líða.

PIPAR \ TBWA

PIPA

•

SÍA

Það eru ótal tækifæri í kortunum fyrir Reykjanesið á nýju ári og við munum halda áfram að efla samfélag og atvinnulíf við alþjóðaflugvöllinn.

Þróunarfélag Keflavíkurflugvallar Sími 425 2100 | www.kadeco.is

16

FAXI

Hingað er ég aftur kominn

Hér og nú H

ér er ég uppalinn og hér líður mér vel. Það hefur margt breyst en mér finnst ég samt þekkja hverja þúfu. Ég var mikið úti sem barn, þvældist um í náttúrunni. Leiksvæðið var oftar en ekki heiðin sem nú hefur hlotið nafnið Njarðvíkurskógar. Heiðin var mystísk og ýtti undir ímyndunaraflið hjá okkur börnunum. Lækur liðaðist niður af heiðinni og rann í lón við hliðina á Herðubreið og Skjaldbreið. Þegar ég hljóp út heiman frá mér, þá voru stundum hrópuð fyrirmælin; ekki fara yfir veg! Og var þá átt við Njarðarbrautina. Það var ekki aðeins óttinn við umferðina í gegnum Njarðvíkurnar heldur vitundin um hætturnar sem leynast við sjóinn. Enda var það annað vinsælt leiksvæði, bryggjan, fjaran og klettarnir. Rekinn var hæll uppi á Stekkjarhamri og síðan sigið niður klettinn. Sá elsti og sterkasti hélt um hælinn til þess að tryggja öryggið.

En það voru einnig skipulagðir leikir, „yfir“ á rafveitutúninu, „fallin spýta“ á rólónum og óteljandi tímum var varið á íþróttavellinum við skólann. Ég hafði alltaf nóg fyrir stafni, var í tónlistarskólanum, íþróttum og skátunum.

Fullorðinsárunum hef ég að mestu varið mislangt fjarri heimahögunum. Það er í tísku nú á dögum að tala um þriðja æviskeiðið sem hefst upp úr fimmtugu.

Samkvæmt þeirri skilgreiningu varði ég

fyrsta æviskeiðinu hér á Suðurnesjum. Og nú er ég aftur kominn heim til þess að verja þriðja æviskeiðinu umlukinn fjölskyldu og vinum. Í mínu tilviki eins og hjá svo mörgum öðrum þá rætast þau orð skáldsins, að vegur að heiman er vegur heim. Í starfi mínu hjá Reykjanesbæ nýt ég þeirra forréttinda að fást við þau málefni sem eru mér hvað hugleiknust. Það var því ekki erfið ákvörðun að stökkva til þegar mér var bent á að auglýst væri laus staða sviðsstjóra yfir fræðslu-, íþrótta- og tómstundamálum í heimabænum mínum. Ég hafði þá verið skólastjóri í sautján ár og fannst rétti tíminn kominn til að söðla um. Ég er þakklátur fyrir það tækifæri sem mér var gefið og að vera treyst fyrir því vandasama verki að leiða þessa stóru og mikilvægu málaflokka hér í bæ.

Við höfum nýlega mótað nýja menntastefnu fyrir bæinn okkar sem kveður á um það hvernig nám, leikur, listir og íþróttir fléttast saman og stuðlar sameiginlega að því að undirbúa unga fólkið okkar sem best fyrir framtíðina. Menntun lýtur nefnilega ekki aðeins að því sem börnin okkar læra í skólanum heldur er menntun allt það sem eflir mannkosti þeirra og þroska. Í hönd fara spennandi tímar. Samhliða mikilli fjölgun íbúa er samfélagið okkar einnig að breytast. Meðal nýrra íbúa eru margir af erlendum uppruna sem gerir

samfélagið okkar fjölbreyttara. Það má með sanni segja að við séum orðinn fjölmenningarlegur bær þar sem einn af hverjum fimm íbúum er af erlendu bergi brotinn. Þessar öru samfélagsbreytingar fela í sér margs konar áskoranir og jafnframt tækifæri sem ég hlakka til að takast á við í samvinnu við íbúa bæjarins.

Eitt viðamesta verkefnið sem nú liggur í farvatninu á fræðslusviðinu er bygging nýs skóla í Innri Njarðvík sem nú þegar hefur hlotið nafnið Stapaskóli. Þetta verður annar skólinn sem byggður er í því hverfi og er óhætt að segja að mikið vatn hafi runnið til sjávar frá því að ég var að alast upp, en þá stóðu flest húsin í Innri Njarðvík við aðeins tvær götur, Njarðvíkurbraut og Kirkjubraut. Í Stapaskóla, sem verður heildstæður nútímalegur skóli fyrir börn frá tveggja til sextán ára aldurs, er gert ráð fyrir að nemendur fái aukin tækifæri til nýsköpunar og að þar verði lögð sérstök áhersla á að skapa sveigjanlegt, fjölbreytt og lýðræðislegt námsumhverfi. Skólinn sem verður staðsettur í hjarta hverfisins á ennfremur að þjóna grenndarsamfélaginu sem eins konar menningarmiðstöð.

Lækirnir sem hrísluðust niður heiðina forðum hafa laðað mig til fylgdar við sig og hingað er ég aftur kominn, hér og nú.

Helgi Arnarson

FAXI

17

Starfsfólk Holts á verðlaunaafhendingunni fyrr í vetur, ásamt fulltrúa frá Erasmus.

„Víkkar sjóndeildarhringinn

að vera í samstarfi með öðrum“ L

eikskólinn Holt fékk nýverið gæðaviðurkenningu fyrir Erasmus+ verkefnið sitt „Through democracy to literacy“ sem útleggst á íslensku „Gegnum lýðræði að læsi“. Þetta er ekki fyrsta viðurkenningin sem Holt fær fyrir samstarfsverkefni sín við erlenda skóla en þetta er fyrsta Erasmus+ verkefnið sem skólinn tekur þátt í. Holt var stýriskóli verkefnisins m.a. vegna reynslu sinnar af fyrri samstarfsverkefnum í læsi.

Svanhildur Eiríksdóttir hitti Önnu Sofiu Wahlström, Heiðu Ingólfsdóttur og Kristínu Helgadóttur sem voru verkefnastjórar, en verkefninu er formlega lokið. Þær voru allar sammála um að samstarfsverkefni sem þetta auki víðsýni, styrki kennara í starfi sínu og hafi víðtæk áhrif inn í allt skólastarfið. Þegar Lestrarmenning í Reykjanesbæ hófst árið 2003 voru stjórnendur á Holti fljótir að taka við sér og fóru af stað með þróunarverkefnið „Lifandi lestur“ skólaárið 2004-2005. Skólinn hlaut styrk úr þróunarsjóði leikskóla til verkefnisins og foreldrar styrktu skólann með bókagjöfum til barnanna. Notuð var hugmyndafræði könnunaraðferðar út frá bókum þar sem markmiðið var að dýpka þekkingu á viðfangsefnum sem tengdust sögunum. Hér

18

FAXI

Lestur er stór þáttur í starfsemi Holts.

Leikið og lært með spjaldtölvu.

Svona vinnum við

Ú

t frá starfsaðferðum Reggio Emilia notum við listræna sköpun sem útgangspunkt. Sköpunin býður upp á innsæi, upplifun og skilning. Í sköpun felst ýmislegt eins og að upplifa liti, form, tónlist, hreyfingu og takt.

Viðhorf okkar til barnanna einkennist af trú okkar á barnið sem getumikinn einstakling. Við höfum trú á hæfileikum barnsins og vilja þess til að læra. Hlutverk okkar er að nýta okkur forvitni barnsins. Sem kennarar erum við þátttakendur í samvinnu við börnin, við erum stuðningur þeirra og fyrirmyndir.

Við uppgötvum, rannsökum, spyrjum spurninga og leitum að lausnum með börnunum. Þegar börn eru að kanna

umheiminn nota þau öll skilningar vit og hreyfifærni. Við gerum þeim kleift að vinna úr og fá útrás fyrir upplifanir og reynslu. Við styðjum þau í að skilja veruleikann. Með því að vinna með alls konar sköpun geta börnin, burtséð frá aldri, þroska og persónuleika, fundið leið til að tjá sig á sínum forsendum.

Vinnuaðferðir okkar endurnýjast og þróast útfrá þörfum og áhuga barnanna. Í starfi okkar eru grunnþættir menntunnar sem koma fram í aðalnámskrá leikskóla lagðir til grundvallar. Grunnþættirnir eru: Læsi, sjálfbærni, heilbrigði og velferð, lýðræði og mannréttindi, jafnrétti og sköpun. (Úr kynningarriti um leikskólann Holt frá 2013)

kom þátttaka foreldra sterkt inn.

Heiða segir að þegar þessi lestraráhersla kom inn, ekki bara í Reykjanesbæ heldur á öllu landinu, hafi þær verið svolítið leitandi að leiðum til að vinna með læsi, áherslur í lestri og málumhverfi barna. „Maður vildi fara sínar eigin leiðir og sýna fram á að þær væru að virka. Það var það sem skipti þennan skóla miklu máli, að við værum að fara leiðir sem væru virkilega að gera mikið og skila sér til barnanna.“ Hún segir mikilvægt að hafa í huga að námsleið leikskólabarnsins sé í gegnum leik.

Allar götur síðan hefur skólinn unnið með margvísleg verkefni tengd læsi og segja þær stöllur að hvert verkefni byggist ofan á fyrri verkefni sem þær hafi verið með.

Flest þeirra hafa verið eTwinning verkefni, sem eru samstarfsverkefni sem byggjast á rafrænum samskiptum við samstarfsskóla víða um Evrópu. Erasmus+ verkefnið byggðist hins vegar á tengslaheimsóknum til allra samstarfslanda en innan þess voru fjögur eTwinning verkefni, eitt á hverju tímabili verkefnisins.

Tengslaráðstefna markar upphafið Anna Sofia Walström hefur verið prímus mótorinn í þessum samstarfsverkefnum, mentorinn eins og Kristín kallar hana. „Þetta byrjaði árið 2012, þá fer ég á tengslaráðstefnu til Póllands. Þar kynnist ég Anna Krzyzanowska frá Póllandi og Juan Carlos Garrido frá Spáni sem við höfum verið að vinna með síðan. Tengiliðnum frá Slóveníu kynntist ég síðar á samskonar ráðstefnu. Þarna á þessari ráðstefnu árið 2012 byrjaði þessi samstarfsvettvangur og í framhaldi hefst eTwinning verkefnið „Talking Pictures“ sem stóð yfir árin 2012 og 2013 í samstarfi við Pólland og Spán. Árin 2013 og 2014 unnum við eTwinning verkefnið „From picture to adventure“ Pólland og Spán og 2014 og 2015 „Read the world“ eða

FAXI

19

Heimsókn í Listasafn Reykjanesbæjar.

Verkefnastjórar Erasmus+ verkefnisins: Heiða Ingólfsdóttir, Anna Sofia Walström og Kristín Helgadóttir.

Ákveðnar vinnuaðferðir festar í sessi Markmið verkefnisins „Gegnum lýðræði að læsi“ var þríþætt • að þróa vinnuaðferðir í tengslum við læsi í bernskulæsi, grunnþætti læsis og læsi í víðum skilningi • að þróa lýðræðislegar vinnuaðferðir og áherslur • að nota uppeldisfræðilegar skráningar sem matsaðferð Verkefnið var starfendarannsókn með það að markmiði að þróa vinnuaðferðir innan skólanna. Með því móti eru ákveðnar vinnuaðferðir festar í sessi með því að skoða þær aðferðir sem skólinn notar og læra af samstarfsaðilum.

Frá vinnufundi. „Lesum heiminn“, verkefni byggt á sögunni um Greppikló, í samstarfi við Pólland, Spán, Slóvenía og Frakkland. Við byrjuðum svo í stóra Erasmus+ verkefninu „Through democracy to literacy“ eða „Gegnum lýðræði að læsi“ um mitt ár 2015 í samstarfi við Pólland, Spán og Slóveníu,“ segir Anna Sofia. Kristín segir verkefnið hafa legið vel við hjá þeim, sem hafa svo lengi unnið með læsi, þar sem áhersla Evrópusambandsins árið 2015 varðandi Erasmus+ verkefni var læsi.

Fyrir fyrsta verkefnið fékk leikskólinn viðurkenningu sem „Runner up“ í eTwinning heiminum sem var mikil hvatning fyrir skólann og starfið sem unnið var. „Við fórum til Brussel á verðlaunaafhendingu og svo var okkur boðið til Rómar þar sem við kynntum verkefnið. Þar voru við líka að styrkja tengslanetið enn frekar, að hitta samstarfsaðila okkar og styrkja böndin. Við ætlum að eldast saman,“ segir Anna Sofia í gamansömum tóni. Holt fékk einnig gæðaviðurkenningu fyrir eTwinning verkefnið „Lesum heiminn“ og nú síðast fyrir Erasmus+ verkefnið „Gegnum lýðræði að læsi“.

20

FAXI

Heiða og Ingibjörg útskýra hugtakakortið.

Ákveðið var að skipta verkefninu niður í fjögur tímabil og var eitt eTwinning verkefni innan hvers tímabils, stýrt af hverjum leikskóla í þátttökulöndunum fjórum. Á fyrsta tímabili var unnið með hlutverk kennarans, unnið með þátttöku barna á öðru tímabili, þátttöku foreldra til eflingar lýðræði og læsi í skólastarfi á þriðja tímabili og hugað að skipulagi og umhverfi í því fjórða og síðasta. Hvert tímabil samanstóð af einum stjórnendafundi með fulltrúum þátttakendaskólanna, þar sem rætt var um niðurstöður tímabilsins og framvindu verkefnisins. Farið var í skólaheimsóknir milli landanna þar sem kennarar fengu tækifæri til að sjá starfið í skólunum. Þeir tóku þátt í námskeiðum og kynntust nýjum aðferðum til að auka skilning sinn á lýðræði og læsi.

Með nýjar hugmyndir, vangaveltur og aðferðir í farteskinu frá samstarfslöndunum eTwinning verkefni leikskólans Holts féll innan tímabils 2 þar sem skoðuð var þátttaka barna í námi. Verkefnið hét „Erasmus

Numið úti í nátttúrunni. kettirnir okkar“ (Our Erasmus Cats) og var viðfangsefni verkefnisins „Sagan um græna köttinn“, barnabók sem Anna Sofia gaf út árið 2015 og féll vel að verkefninu. Bókin býður upp á mismunandi námstækifæri og ólík viðfangsefni fyrir ung börn. „Í vinnu með bókina var stuðst við könnunaraðferðina og unnið í anda Reggio Emilia.

Lögð er áhersla á sköpun, uppgötvun og þátttöku barnanna í námsferlinu, jafnfram því sem unnið er með útinám.“ Anna Sofia segir bókina hafa verið valda vegna auðvelds aðgengis að henni bæði á íslensku og ensku. Strax á þessu öðru tímabili var fundin út leið til að virkja foreldra í ferlinu sem áfram var unnið með á tímabili þrjú.

Allt starfsfólk leikskólans Holts kom að verkefninu. Stofnuð voru teymi á hverju tímabili sem fóru í námsferðir til samstarfsskólanna þriggja og komu til baka uppfullir af hugmyndum, vangaveltum og nýjum aðferðum og kynntu samstarfólki sínu sem áfram vann með þær í öllu leikskólastarfinu.

Kristín segir að þegar skólinn hóf þátttöku í fyrsta samstarfsverkefninu hafi þær strax séð hversu mikið það víkkaði sjóndeildarhring starfsfólks. Að auki hafi þessi verkefni verið mjög skemmtileg alveg frá upphafi. „Áhugi alls starfsfólks hefur eflst með tímanum og þess vegna hefur hvert verkefnið tekið við af öðru. Vinna sem þessi eykur fagmennsku okkar sem kennara.“ -En nú þegar verkefninu er formlega lokið, hvernig verður því viðhaldið í skólastarfi Holts? „Í raun hefur það nú þegar fest í sessi.

Við settum þetta verkefni upp sem starfendarannsókn þannig að við vorum að skoða okkar eigið starf. Við erum búin að móta aðferðir sem eru komnar til að vera.

Allt nýtt starfsfólk sem kemur hér inn nýtir þessar leiðir sem við erum búin að vera að skoða og hafa þróast mikið á þessum tveimur árum sem verkefnið stóð yfir. Það mun svo þróa þær áfram,“ segir Kristín.

Það eflir kennara mikið að fara í svona verkefni

Leikskólabörn með kærleiksbangsa.

Nýtt eTwinning verkefni er í uppsiglingu innan leikskólans. Að sögn Önnu Sofiu getur tengslaráðstefna verið undanfari eTwinning verkefna, þar sem ætlast er til að starfsfólk móti nýtt verkefni að lokinni þátttöku í slíkri ráðstefnu. Anna Sofia er sú sem kom þessu öllu af stað, en nokkrar samstarfskonur hafa farið síðan og fetað í

FAXI

21

SÍA

Ekki gefa bara eitthvað, gefðu frekar hvað sem er.

JÓNSSON & LE’MACKS

•

jl.is

•

Með gjafakorti Landsbankans er ekkert mál að velja réttu jólagjöfina. Þú ákveður upphæðina og sá sem þiggur velur gjöfina. Þú færð gjafakortið í næsta útibúi.

Landsbankinn

22

FAXI

landsbankinn.is

410 4000

fótsporin. „Einum leikskólakennara okkar var boðið til Möltu nýverið þar sem hún kynntist fólki sem er að vinna í þessum heimi líka. Önnur fór til Lapplands núna í lok nóvember á tengslaráðstefnu. Það er áhugi sem hefur orðið til hér á Holti og hann smitast,“ segir Kristín.

Heiða bætir við í lokin að sér hafi fundist þessi verkefni svo eflandi fyrir starfsfólk. „Það er svo mikið nám fyrir kennara sem fer í gegnum svona verkefni. Fólk verður að ýta aðeins við sér. Stundum er fólk komið á þann staða að allt er orðið þægilegt, en ef þú ætlar að taka þátt í svona verkefni, þá verður þú að taka þetta skref, að fara út fyrir þægindarammann. Að vita til þess að nú eru tveir kennarar héðan að fara einir erlendis segir mér mikið. Maður hefði kannski ekki endilega séð þetta sama starfsfólk fyrir nokkrum árum síðan taka þetta skref. Það er verið að efla kennara svo mikið með því að fara í svona verkefni.“ Verslað í Lundabúð.

Brot úr bókinni „Through Democracy to Literacy“

Í

bókinni er farið er yfir verkefnið og framkvæmd hjá öllum skólunum fjórum.. Í henni segir Anna Sofia þetta um upphafið: „[…] Snemma á ferli mínum sem leikskólakennari skynjaði ég mikilvægi lýðræðis þegar unnið er í anda Reggio Emilia, án þess að skilja af hverju. Ég byrjaði að spyrja sjálfa mig hvað lýðræði felur í sér og hvert væri hlutverk þess í skólastarfi. Ég las bók um lýðræði í leikskólum Reggio Emilia en ég varð engu vísari. Kannski var það ekkert skrýtið, við ölumst upp í samfélagi þar sem málfrelsi, réttur til þess að hafa ólíkar skoðanir og kosningaréttur er almennt talið lýðræði. Lýðræði og óljós (fyrir mig) tenging þess við leikskólann var spennandi og þarfnaðist frekari rannsóknar. […] Samhliða leit minni að merkingu lýðræðis, fundu kennarar

Lesið saman.

í leikskólanum mínum fyrir auknum þrýstingi samfélagsins um að kenna börnum að lesa og skrifa. […] Þetta fékk okkur, kennara skólans, til að hugsa um hvað við værum að gera og hvað okkur langaði til að gera. Okkur þótti vissulega mikilvægt að vinna með bernskulæsi og grunnþætti lesturs, eins og málþroska, hlustun/lesskilning, umskráningu, hljóðkerfisvitund, tilgang og hlutverk ritmáls, bókstafaþekkingu og ritun, skilning á uppbyggingu texta og tengsl lesturs og máls. En okkur langaði líka til að vinna með læsi í sínum víðasta skilningi, sem gæti t.d. verið stafrænt læsi, fjölmiðla-, umhverfis- og menningarlæsi, stærðfræði og vísindi. […] Okkur langaði til að vinna með læsi með óformlegum hætti og í gegnum leik þar sem áhugi barnanna, frumkvæði þeirra og sköpun fengi að blómstra. […]

Óskum Suðurnesjamönnum

gleðilegra jóla

og farsældar á nýju ári. Þökkum samskiptin á árinu sem er að líða.

Suðurnesjamenn

Gleðileg jól

gott og farsælt komandi ár Brunavarnir Suðurnesja sími 421-4748

Brynjar Halldórsson Ibsen og Bjarni Ómar Jónsson heilsa af skátasið í tröppunni er Margrét Jónsdóttir.

Ljósmynd Jón Tómasson.

Þeir settu svip á bæinn Skátafélagið Heiðabúar 80 ára Í áratugi hafa skátar sett svip á bæjarlífið með þátttöku í margvíslegum viðburðum, skreyttir merkjum sínum og búningum. En umfram allt með því að bjóða gott félagslíf fyrir börn og ungmenni.

Margir hafa tekið sín fyrstu skref að tengjast náttúrunni og sinna margvíslegum félagsstörfum í skátafélaginu. Svona félag verður þó aldrei sterkara en félagarnir sem lagt hafa fram ómælda vinnu og tíma til að tryggja viðgang skátahugsjónarinnar.

24

FAXI

Stofnendur Skátafélagsins Heiðabúa, Keflavík. Frá vinstri, efri röð: Ólafur Guðmundsson, Óskar Ingibersson, Alexander Magnússon og Helgi Jónsson, neðri röð: Marteinn Árnason, Gunnar Þ. Þorsteinsson, Helgi S. Jónsson félagsforingi í 35 ár og Arnbjörn Ólafsson.

S

umarið 1937 tóku sig saman nokkrir ungir drengir í Keflavík og leituðu leiða til að finna athafnasemi sinni og eirðarleysi útrás. Þá langaði að kynnast náttúrunni í nágrenninu, fara í svaðilfarir en þannig flokkuðu þeir allar ferðir utan Hólmsbergs, Nónvörðu og Ásatúns. Þeir fundu sér fararstjóra sem var Helgi S. Jónsson sem var nýfluttur í bæinn frá Reykjavík og var reyndur fjallamaður og skáti. Þetta sumar voru farnar nokkrar ævintýraferðir í nágrenni Keflavíkur. Þráin eftir að gera meira var kviknuð og þann 15. september 1937 stofnuðu þeir skátafélagið Heiðabúa og eru því liðin 80 ár frá stofnun þess. Stofnendurnir voru:. Marteinn Árnason, f. 1922, Gunnar Þ. Þorsteinsson f. 1920, Helgi S. Jónsson f. 1910, félagsforingi þess í um 35 ár, Arnbjörn Ólafsson f. 1922, Ólafur Guðmundsson f. 1925, Óskar Ingibersson f. 1923, Alexander Magnússon f. 1923 og Helgi Jónsson f. 1923.

Helgi S. kynntist skátastarfinu í Reykjavík og lagði mikla áherslu á að þessi vísir að skátafélagi yrði skilgreindur frá upphafi sem skátafélag sem fylgdi öllum venjum og hefðum hinnar alþjóðlegu skátahreyfingar.

Fljótlega var sótt um inngöngu í Bandalag íslenskra skáta en það var stofnað var 1927.

Félaginu óx fljótt fiskur um hrygg. Frum-

Úr sögu Heiðabúa Allt var tilbúið og ferðin farin. Og þráin til að sjá meira, vita meira og reyna meira var vakin. Óblíð og hrjóstrug en kyrrlát náttúran hafði líka sína töfra.

Samvera með skemmtilegum og röskum jafnöldrum og svo tjaldbúðastörfin, tilfinningin fyrir því að vera falið ábyrgðarstarf, vera metinn að verðleikum, allt þetta hafði seiðmagn.

Jón Tómasson

herjarnir urðu að foringjum sem leiddu áhugasama nýliða inn í skátaheiminn og þannig myndaðist snemma sterkur og góður kjarni. Verkefnin voru ærin og eitt þeirra var að finna félaginu samanstað.

Upphaflega fékk það inni hjá Ungmennafélaginu í Ungó Hafnargötu 6 sem var mjög mikilvægur stuðningur við félagið. En skátafélag þarf sitt eigið rými enda fylgja starfseminni ýmislegt bæði til notkunar og

minningar um fjölmörg ævintýri. Félagsmenn fóru á stúfana og fengu inni í kofa sem hafði verið notaður sem hænsnakofi og var staðsettur þar sem nú er Nýja bíó en þar var ansi þröngt. Næsta húsnæði var í kjallara á Túngötu 17 kallaðist það hús Skemman. Þar dvaldi félagið þar til vöxtur þess sprengdi húsnæðið og þá ákváðu félagsmenn að byggja sjálfir eitt stykki hús.

Enda voru hæfileikamenn í þeirra röðum.

Gunnar Þorsteinsson teiknaði húsið og stýrði framkvæmdum. Nýja húsið var staðsett á svæði kartöflugarða verkalýðsfélagsins (VFSK) á horni Vatnsnesvegar og Hringbrautar. Bygging þess hófst árið 1944 og húsið var vígt á 10 ára afmælisári félagsins árið 1947 og allt unnið í sjálfboðavinnu.

Rétt um 30 árum seinna, 1973, hófust framkvæmdir við viðbyggingu við húsið og lauk þeim árið 1976.

Gunnar átti eftir að koma meira við sögu þegar hann varð foringi, 3. sveitar, eða Liljunnar sem var fyrir stúlkur og var stofnuð 3. júní 1943. Það merkilega við stofnun 3. sveitar var að þetta var í fyrsta skiptið í heiminum sem stúlkur og drengir voru saman í skátafélagi. Hefðbundið var að stofna sitthvort félagið fyrir kynin. Hér brutu Heiðabúar blað í sögu skátahreyfingarinnar.

FAXI

25

17. júní 1964 í Keflavík. Jón Guðbrandsson dró íslenska fánann að húni, þakkaði bæjarfélagið honum rausnarlega gjöf, sem var húseignin Faxabraut 15 sem hýsir Dvalarheimilið Hlévang.

Ljósmynd Heimir Stígsson. í Suður-Afríku. Heim kominn vaknaði áhugi hans á æskulýðsmálum og vildi hann leggja sitt af mörkum. Hann bauð 20 drengjum að koma með sér í útilegu á lítilli eyju í Thames-ánni og markar sú ferð upphaf skátahreyfingarinnar. Augljóslega má sjá tengingu við herinn með búningum hreyfingarinnar og skipulagi. En inntak hennar fól í sér að gera börnin sjálfbjarga og opna þeim þannig risastóran og spennandi heim með sérstakri áherslu á náttúruna. Þetta er meginstef skátastarfsins. En fleira er inn í myndinni. Skáti er hjálpsamur, kurteis og vinnusamur. Þessar grunnhugsjónir eru einmitt fangaðar með góðum

hætti af Jóni Tómassyni hér að ofan. „Að vekja þránna“ virkar ósköp hversdagslegt en er ótrúlega mikilvægt ekki síst meðal ungmenna og stækkar þannig sjóndeildarhring þeirra. Áherslan á að kenna skátum að vera sem mest sjálfbjarga eykur sjálfstraustið sem getur skipt sköpum fyrir marga. En það er meira í þessari mynd eins og Jón kemur inn á. „Að vera metinn af verðleikum“ í stað þess að vera metinn af aðstæðum sínum. Að finna til sín í hópnum er ómetanlegt veganesti fyrir alla en ekki síst þá sem eiga erfiðari æsku.

Skátar eru félagslyndir og gera ýmislegt til að efla félagsandann. Ein af hefðunum er varðeldurinn, þar sem skátarnir sitja saman í hring eftir viðburðarríkan dag. Oftar en ekki eru sungnir saman nokkrir skátasöngvar. Aldrei að vita nema Þýtur í laufi heyrst og gott ef ekki skemmtilegheit þar sem skátaorð eins og gúllí gúllí og pallavú nokkur koma við sögu. „Tónlist þekkir ekki landamæri“ sagði Rúnar Júlíusson tónlistarmaður svo oft. Við getum öll notið tónlistar en það er meira sem hangir á þessari spýtu, með því að syngja saman þá verður til þessi sterki félagsandi.

Skátarnir láta sér þó ekki nægja að syngja saman við varðeldinn, þeir hitta reglulega félaga sínum frá öðrum félögum, á svæðismótum, landsmótum og alheimsmótum. Þá eru sumarbúðar að Úlfljótsvatni vinsælar og margvísleg námskeið og heimsóknir. Fjáröflun félagsins hefur verið margvísleg en eftirminnilegust eru skátaskeytin sem fólk

Skátar á ferðalagi. Ljósm. Hrefna Einarsdóttir.

Móttó skátastarfsins er „eitt sinn skáti, ávallt skáti“. En þeir sem eldri voru hættu smátt og smátt þátttöku og við tóku önnur lífsins verkefni. Börn þeirra uxu úr grasi og sum hver urðu jafnvel skátar. En það var ekki nóg fyrir alla og gamlir skátar gripu fengins hendi þeirri hugmynd að stofna sérstaka sveit skáta sem tæki þátt í skátastarfinu með ákveðnum hætti, aðallega litu þeir á sig sem stuðningsaðila við félagið en fengu að launum að geta mætt aftur á skátafundi með gömlum félögum. Þessi hluti skátastarfsins varð til í Danmörku og kallast St. Georgs gildið. En heilagur Georg er verndardýrlingur skátahreyfingarinnar. St. Georgsgildið í Keflavík var stofnað 1963.

En út á hvað gengur skátastarfið?

Oft er nú gott að skoða upphafstefið en það var slegið af manni að nafni Robert Baden-Powell. Hann fæddist á Englandi 1857 í barnmargri fjölskyldu. Börnin nutu þess að kanna umhverfi heimilisins og lentu í mörgum svaðilförum í ferðum sínum.

Baden-Powell fór í herskóla og tók síðar þátt við góðan orðstír í svokölluðu Búastríði

26

FAXI

Þrjár ungar stúlkur, tvær í búningi ljósálfa og ein í skátabúningi. Frá vinstri: Ingunn K. Jakobsdóttir, Sigríður Jakobsdóttir og Anna K. Stefánsdóttir. Ljósmynd Jón Tómasson.

keypti til að senda fermingarbörnum. Þetta var mikið starf fyrir félag að taka við kveðjunum handskrifa skeytin og bera þau svo út til fermingarbarnanna. Hér voru Heiðabúar frumkvöðlar en fleiri skátafélög tóku upp þessa fjáröflunarleið síðar.

17. júní Skátar setja svip sinn á bæjarfélagið með þátttöku sinni á 17. júní. Alveg frá upphafi þess að þjóðhátíðardagurinn var haldinn hátíðlegur hér í bæ hefur skátafélagið lagt lið og sett svip sinn á daginn er þeir ganga með hátíðarfánann inn í skrúðgarðinn og aðstoða við að draga fánann að húni. Fyrsti fáninn sem var notaður er í eigu Byggðasafnsins og mældist fáninn, 5.65X4.0 metrar að stærð, eða eins og þokkalegur bílskúr.

Skrúðganga Heiðabúa á leið niður Hafnargötuna, á Sumardaginn fyrsta. Ljósm. Heimir Stígsson.

Heiðabúar hafa staðið fyrir fjölbeyttu skátastarfi

Á

varp Eydísar Eyjólfsdóttur við opnun sýningarinnar: „Þeir settu svip á bæinn“ sem var opnuð í tilefni 80 ára afmælis skátafélagsins Heiðabúa. Sýningin var samvinnuverkefni Byggðasafns Reykjanesbæjar og Heiðabúa og var hún opnuð 9. júní 2017 í Duus safnahúsum, sýningin stóð út sumarið.

Skátafélagið Heiðabúar er 80 ára, það var stofnað 15. september 1937, þess vegna erum við nú samankomin til að fagna afmælinu með opnun sýningar um skátastarf Heiðabúa og sýnum hér muni úr fórum félagsins, safnsins og einstaklinga sem haldið hafa til haga ýmsu sem skátarnir hafa búið til eða fengið úthlutað í viðurkenningum fyrir gott starf.

Takk fyrir að fá að sýna hér í Duus safnahúsum!

Heiðabúar hafa átt farsælt samfellt starf í 80 ár. Stofnendurnir átta ruddu veginn fyrir okkur hin og fljótlega bættust margir félagar í hópinn. Helgi S. Jónsson var foringinn og stýrði félaginu frá stofnun 15. september 1937 til ársins 1970. Stofnendurnir eru nú allir látnir, blessuð sé minning þeirra.

Magnús Jónsson tók við félaginu eftir Helga S. og varð næsti félagsforingi. Hann stofnaði St. Georgsgildið í Keflavík og var Gildismeistari þar í mörg ár. Magnús var farsæll foringi og leiðtogi. Þriðja sveit, eða Liljan var stofnun 2. júlí 1943. Félagið var þar frumkvöðull því fram að því voru stúlkur og drengir aðskilin í skátastarfi. 3. sveit fékk inngöngu í Heiðabúa og urðu þannig fyrsta skátafélagið í heiminum fyrir bæði kynin. Foringjar þar frá byrjun voru þau Gunnar Þorsteinsson og Helga Kristinsdóttir.

Stofnendurnir og þeir sem á eftir komu byggðu skátahúsið við Hringbraut sem var 70 fermetra hús, en þá var mest öll vinnan unnin af sjálfboðaliðum. Húsið var vígt 18. október 1947 og kostaði þá fullbúið 67.890,86 kr. Árið 1973 var húsið stækkað um 126.5 fermetra. Byggingarnefndina skipuðu skátar og gildisfélagar. Margir velunnarar og styrkir frá félagsheimilasjóði og bæjarsjóði hjálpuðu

líka til. Ég tel mesta lán Heiðabúa að félagið eignaðist skátahúsið. Skátaskeytin voru stór þáttur og aðalfjármögnun félagsins en nú eru breyttir tímar.

Heiðabúar hafa staðið fyrir fjölbeyttu skátastarfi í gegnum tíðina, til dæmis var talsverð blaðaútgáfa hjá félaginu. Félagsmenn hafa sótt fjölmörg skátamót, bæði hér innanlands og einnig erlendis, m.a. mörg alheimsmót skáta, Jamboree. Margir foringjar hafa sótt nám-

skeið á vegum BÍS, fengið forsetamerkið á Bessastöðum og margir lokið Gilwellþjálfun á Úlfljótsvatni. Gunnar Eyjólfsson Heiðabúi var Skátahöfðingi Íslands í fjögur ár. Þegar hann var kosinn sagði hann: „Ég er Heiðabúi og verð alltaf Heiðabúi.“ Þá hefur skátagildið St. Georgsgildið hefur starfað í Keflavík, þar eru eldri skátar sem hafa stutt vel við bak yngri skáta.

Mér finnst sjálfri að það hafi verið mitt stærsta lán þegar ég var barn að ganga til liðs við skátahreyfinguna þar sem maður lærði svo margt sem hefur komið að góðu gagni í lífinu. Skátalögin og skátaheitið eru frábærar lífsreglur: um vináttuna, að treysta sjálfum sér og að allir eru jafningjar.

Kærar þakkir til Sigrúnar Ástu safnstjóra, Gunnhildar listakonu sem hannaði sýninguna og hún er líka Heiðabúa og Haraldar Haraldssonar starfsmanns safnsins fyrir mikla vinnu og fagmennsku við uppsetningu sýningar-

Styrktar- og framkvæmdarsjóður Heiðabúa Þann 9. júní síðastliðin stofnuðu Eydís B. Eyjólfsdóttir og fjölskylda hennar styrktar- og framkvæmdarsjóð Heiðabúa með 100 þúsund króna framlagi. Markmið sjóðsins er að safna fjármagni til viðgerða og endurbóta á skátaheimilinu við Hringbraut í Keflavík. Í 80 ára starfi Heiðabúa hefur rekstur félagsins gengið vel og er því að þakka að bæjarbúar voru duglegir að kaupa fallegu fermingarskeyti skátanna. Nú eru breyttir tímar með tölvuvæðingu eru sendar kveðjur á vefnum og fjármagn til reksturs skátastarfs og rekstur skátaheimilisins breyttar. Þess vegna var sjóðurinn stofnaður til að afla fjármagns til að lagfæra og framkvæma það sem tímabært var að vinna. Í stjórn sjóðsins sitja: Eydís Eyjólfsdóttir, formaður, Gunnhildur Þórðardóttir,

Ragnheiður Elín Árnadóttir, Aðalbergur Þórarinsson og Hreinn Óskarsson.

Nú á haustdögum höfum við gert breytingar á eldhúsi til að hægt verði að leigja út salinn. Rafmagn í húsinu var lagfært og næst þarf að skipta um glugga, mála þak og hús, yfirfara ofna í húsinu og fleira. En mikið er eftir óunnið og því leitum við nú til félaga, skáta og fyrirtækja um styrki til að gera lokið þessu mikilvæga verkefni, svo að skátastarfið geti blómstrað hér á Suðurnesjum um ókomin ár.

Stofnaður hefur verið reikningur af þessu tilefni og geta velunnarar málefnisins lagt inn á eftirfarandi reikning: 014215-380000, kt. 460279-0899.

Með ósk um jákvæð viðbrögð og góðri skátakveðju. Eydís, Gunnhildur, Ragnheiður Elín, Aðalbergur og Hreinn.

FAXI

27

Stórútilega Heiðabúa á fimmta áratugnum Þ

að var að koma verzlunarmannahelgi og skátafélagið Heiðabúar í Keflavík að fara í útilegu og nú tók þátt í sinni fyrstu stórútilegu nýlega stofnuð kvennasveit innan félagsins, 3. sveit [stofnuð 1943].

Stefnan var tekin á Höskuldarvelli.

Bíll var fenginn til að koma hópnum inn í Kúagerði oftast var farið á vörubílum og sátu þá allir í hnapp á pallinum og breiddu yfir sig segl til að skýla sér fyrir regni eða ryki. Þegar komið var í Kúagerði, var eftir 2.-3. tíma ganga upp á Höskuldarvelli.

Allir urðu að bera farangur sinn, bakpoka, svefnpoka, tjöld, nesti og stundum vatn, en það fór eftir veðurfari. Oft höfðum við með okkur suðusúkkulaði, sítrónu og rabarbara til að draga úr sárasta þorstanum. Þetta var 42 manna hópur sem ætlaði að dvelja á Völlunum yfir helgina, 15 skátastúlkur, 19 skátadrengir og 8 gestir. Það voru félagsforinginn, Helgi S. Jónsson og deildarforinginn, Gunnar Þ. Þorsteinsson sem stjórnuðu ferðinni.

Gangan hófst meðfram hraunjaðrinum og að þessu sinni sýndu veðurguðirnir okkur sína beztu hlið. Öðru hverju gengum við yfir hraunfláka og eftir kindagötum. Í hrauninu eru ákaflega fallegir, grónir bollar og gjótur en alltaf varð maður að gæta sín að detta ekki og meiðast. Á þessari göngu var stefnt á smá skarð í Trölladyngju og var þá komið svo til beint á tjaldstað.

Af og til var tekin smá hvíld, því þetta gat verið þreytandi ganga, ekki sízt þegar bera þurfti mikinn farangur, auk síns hefðbundna búnaðar, svo sem fána, fánastöng, vatn, ef þurrkar höfðu staðið lengi, eldhústjald, prímus og potta, meðal annars til að elda sameiginlegan hafragraut á morgnana og hita kakó á kvöldin. Ekki mátti heldur gleyma eldsneytinu, olíunni á prímusinn, en allt þetta urðu „kokkarnir“ sem skipaðir voru fyrir hverja útilegu, að sjá um. Þegar komið var á „Vellina“ var mikið áhyggjuefni hve langt væri nú í vatn en lækur rennur úr Djúpavatni mislangt eftir Völlunum. Fór það eftir veðurfari hvort hann þornaði upp en þá þurfti að elta hann langt upp í fjall.

Núna reyndist þó allt í lagi lækurinn rann niður Vellina. Þegar búið var að tjalda og afmarka tjaldbúðir var liðið að kvöldmat. Þá tóku allir upp nestið sitt og nutu þess að borða. Nestið var oftast grautur, brauð með kæfu eða osti, harðfiskur, soðið kjöt og mjólk. Síðan var farið að huga að varðeldinum, finna stað og eldsneyti. Aðrir fóru að sækja vatn í kakó og graut og smávegis fyrir morgunþrifin. Nú var setzt við varðeldinn, sungið, hlegið og sagðar sögur og brandarar en á eftir var drukkið kakó og borðað kex.

28

FAXI

Ljósmyndir Jón Tómasson.

Með sól í hjarta og söng á vörum við setjumst niður í grænni laut. Í lágu kjarri við kveikjum eldinn, kakó hitum og eldum graut.

Morguninn rann upp bjartur og fagur.

Fánahylling, hafragrautur, tjaldskoðun og aðrir fastir liðir. Þá var kominn tími til að leggja af stað í gönguferðir. Þeir sem fóru í styttri gönguna gengu á Keili, Trölladyngju og Eldborg en hún er gamall, rauður eldgígur. Mosinn í gígnum var svo þykkur að maður sökk djúpt niður líkt og verið væri að vaða snjó. Eldborgin er aðeins um 70 fet á hæð. Á milli hennar og Trölladyngju er mikill jarðhiti og víða gufar úr jörðinni. Þeir, sem fóru í lengri gönguna, gengu meðfram Oddafelli og stefndu á Selsvelli. Í leiðinni var Hverinn eini skoðaður en hann hefur átt það til að hverfa og koma síðan aftur upp á allt öðrum stað. Eftir góða göngu komum við svo niður á Selsvelli. Þegar við vorum búin að hvíla okkur og næra héldum við áfram. Nú var farið yfir Núpshlíðarhálsinn og á Vigdísarvelli, en þar var áður búið til ársins 1905. Næst var stefnan tekin á Djúpavatn. Þar fengum við okkur fótabað en vorum vöruð við að vaða of langt útí því vatnið væri bæði kalt og snardýpkaði. Þarna lukum við nestinu okkar. Enda veitti ekki af að létta byrðarnar, því hópurinn var nú farinn að þreytast. Nú var stefnan tekin meðfram Trölladyngju. Á leiðinni var Rauðihver skoðaður og síðan gengið niður á Höskuldarvelli og þar með var hringnum lokað. Það var þreyttur en glaður hópur sem skilaði sér í tjaldbúðir, eftir vel heppnaða gönguferð og við tók bráðskemmtilegur varðeldur sem stóð til miðnættis, enda þótt bálið væri aðeins ímyndað, því eldiviðurinn var uppurinn en sólin sló rauðgullnum bjarma sínum á skátana og tjöldin.

Enn logar sólin á Súlnatindi, og senn fer nóttin um dalsins kinn, og skuggar lengjast og skátinn þreytist, hann skríður sæll í pokann sinn.

Og skáta dreymir í værðarvoðum um varðeld, kakó og nýjan dag.

Af háum hrotum þá titra tjöldin í takti, einmitt, við þetta lag.

Talað hafði verið um það um kvöldið, að yrði gott veður með morgninum væri upplagt fyrir Selsvallafarana að bregða sér á Keili. Morgunninn rann upp með lognblíðu og glampandi sól svo veðrið gat ekki verið betra. Þeir sem fóru, tóku daginn snemma og lögðu upp eftir fánahyllingu og morgunmat. Nú þurfti að klöngrast yfir úfið hraunið. Það var alls ekki greiðfært að Keili. Við nutum útsýnisins yfir Reykjanesskagann og skrifuðum í gestabókina, sem þarna er geymd í vörðu. Nú var kominn tími til að taka saman dótið og halda heim.

Við þrifum eftir okkur og grófum ruslið en það var siður hjá okkur skátunum, að ganga vel frá öllu og valda engum spjöllum. Nú var haldið af stað heim eftir mjög góða og skemmtilega helgi. Þegar við komum svo í Kúagerði biðu okkar bílar til að koma okkur heim og þangað komum við svo endurnærð eftir ógleymanlega útileguhelgi.

Minningar Helgu Kristinsdóttur.

Hópferðir við öll tækifæri Vesturbraut 12 - 230 Reykjanesbær - Sími 421 4444 - info@bus4u.is - www.bus4u.is

DYNAMO REYKJAVÍK

Óskum

Suðurnesjamönnum gleðilegra jóla og farsæls komandi árs. Þökkum árið sem er að líða.

Sími 420 2500

www.skolamatur.is

Skólamatur ehf. | Iðavellir 1 | 230 Reykjanesbær

Við óskum öllum Suðurnesjamönnum

gleðilegra jóla

og farsældará komandi ári.

SAMBAND SVEITARFÉLAGA Á SUÐURNESJUM

FAXI

29

STARFSMANNAFÉLAG SUÐURNESJA 60 ÁRA

Stefán B. Ólafsson formaður Starfsmannafélags Suðurnesja

Mikilvægt að fólk geti sótt sér menntun í starfi

D

agný Gísladóttir settist niður með Stefáni B. Ólafssyni í tilefni af því að Starfsmannafélag Suðurnesja fagnar 60 ára afmæli á árinu.

Stefán tók við formennsku í STFS árið 2013 og segir starfið mun umfangsmeira en hann áætlaði í fyrstu. „Það sem kom mér mest á óvart var hvað ég vissi lítið um þessi mál. Fyrstu árin voru eins og skóli. Þetta er svo yfirgripsmikið svo ég tali nú ekki um ef þú ert í annarri vinnu. Það var mikið sem þurfti að læra og setja sig inn í og það er fyrst núna þegar ég

30

FAXI

er hálfnaður með þriðja tímabilið sem mér finnst ég kunna meira en minna.“ Formaður starfsmannafélagsins sér jafnframt um rekstur félagsins frá degi til dags en starfsmenn á skrifstofu eru Sigrún Björk Sverrisdóttir og Guðný Húnbogadóttir.

Starfsmannafélagið er aðili að BSRB sem er styrkur fyrir minni félög. Þá deilir félagið húsnæði með stéttarfélögunum FIT og Verkalýðs og sjómannafélaginu sem og VIRK starfsendurhæfingarsjóði en þau reka það saman. Þegar Stefán tók við formennsku var

mikið að gera hjá starfsmannafélaginu. „Þá komu til uppsagnir og breytingar á störfum hjá Reykjanesbæ sem ollu miklum usla auk vinnu við nýja kjarasamninga svo það er óhætt að segja að annir félagsins hafi verið miklar.

Hvaða þjónustu veitir stéttarfélagið? „Þá sömu og öll stéttarfélög. Við rekum styrktarsjóði og orlofshús og hjálpum fólki að yfirfara launaseðla sína svo eitthvað sé nefnt. Það er mikið spurt um kaup og kjör og menn vilja þekkja réttindi sín.

Formannafundur BSRB í Krossmóa.

Við rekum fjögur sumarhús, þrjú í Munaðarnesi sem unnið er að því að endurgera og nýtt sumarhús í Reykjaskógum. Þá erum við með íbúð og raðhús á Akureyri og hús á La Marina. Þannig að við erum með góðan orlofskost sem mikið er sótt í.

Stytting vinnuvikunnar vel framkvæmanleg Hver eru helstu verkefni félagsins í dag? „Núna erum við að ljúka við yfirferð á núgildandi kjarasamningi við sveitarfélögin og Samband íslenskra sveitarfélaga.Hann er í gildi til 2019 og undirbúningur er að hefjast fyrir næstu kjarasamninga enda vilja menn að kjarasamningur taki við af kjarasamningi. Ég geri ráð fyrir að undirbúningur verði kominn á fulla ferð hjá starfsmannafélögum næsta haust.“ Að sögn Stefáns verða helstu áherslur félagsins í komandi kjarasamningum að halda því sem menn hafa en það muni mikið snúast um hagvöxt og vaxtastig.

Er stytting vinnuviku eitthvað sem fólk vill skoða í dag sem valmöguleika við hækkun launa? „Það verða örugglega komnar hugmyndir um styttingu vinnuvikunnar enda er það vel framkvæmanlegt. Ef menn hafa viljann til þess má einnig vel koma því fyrir í vaktakerfum. Hægt er að sækja um í sjóð fyrir styttingu vinnuviku og þetta hefur heppnast vel í Reykjavík. Það eru jafnframt uppi hugmyndir og áhugi fyrir því að fá landsbyggðina með inn í þetta. Þetta hefur verið rætt í mörg ár og það sem ég hef heyrt er að þetta hefur bara virkað.“

Sumarhús og góðir styrktarsjóðir Starfsemi starfsmannafélagsins hefur að sjálfsögðu breyst í gegnum tíðina og nýjar áherslur komið til. Að sögn Stefáns

vilja félagsmenn í dag sumarhús og góða styrktarsjóði. „Við erum með öflugt fólk í orlofsnefndinni sem sér um húsin og hefur rekstur þeirra gengið vel. Þá er lika vinsælt að vinnustaðir sæki námskeið erlendis en framboð á þeim hefur aukist töluvert enda varð vakning fyrir nokkrum árum. Stofnanir og starfsmenn geta sótt þessi námskeið m.a. í gegnum mannauðssjóð og nú eru komin fyrirtæki sem sérhæfa sig í þessu.“ Að mati Stefáns vantar þó meiri áherslu á starfsnám. „Mér finnst vanta starfsnám í flestum geirum. Þetta er komið í íþróttahúsum að hluta en alltaf má gera betur. Það er mikilvægt að starfsmenn hafi kost á því að sækja sérnám og geti bætt sig í starfi.“

Hvað er nóg?

Hvaða mál eru svo alltaf á dagskrá? „Meira kaup,“ segir Stefán og er ekki lengi til svars. „Það hafa komið ágætis launahækkanir í aðdraganda samningsins sem er í gildi núna. Hjá sumum stofnunum höfum við náð að gera fleiri en einn stofnsamning og lagað þannig launin milli samninga. En þetta hefur allt að segja með stöðugleikann í landinu, að það sjáist í heimilishaldinu að það kaup sem þú færð gefi þér betri afkomu. En svo er það alltaf spurningin: Hvað er nóg?

Atvinnuástandið á Suðurnesjum er sérstakt um þessar mundir þar sem skortur er á vinnuafli og oft erfitt að keppa um laun.

Með hækkun á launum og betra starfsumhverfi þá náum við að keppa við þá sem taka mikið af fólki, sveitarfélögin hafa orðið vel vör við það. En ég geri ráð fyrir að fólk komi aftur til baka þegar það er komin ró á markaðinn. Þá þurfum við að vera samkeppnishæf í launum og vinnuumhverfi.“

Númer eitt, tvö og þrjú er krónutalan „Við höfum unnið kjarasamninga í samstarfi við nágrannasveitarfélögin á höfuðborgarsvæðinu og reynt að stilla okkur saman með kröfurnar enda eru þau sambærileg og af svipaðri stærð. Það er nokkuð ljóst að það koma ekki fjórtán stéttarfélög með fjórtán ólíkar kröfur og svo eru það ákveðin mál sem brenna á öllum. Númer eitt, tvö og þrjú er krónutalan og svo eru það mál eins og orlof og desemberuppbót sem skipta fólk miklu máli. Hjá félagsmönnum er fatapeningur mikið áherslumál enda sjálfsagt búið að vinna mikið fyrir því að fá það í gegn þannig að menn eru ekki tilbúnir að gefa eftir þar.“ Hver eru framtíðarverkefni starfsmannafélagsins? „Við erum með á áætlun að endurgera og laga tvo sumarbústaði, byrjum um áramót á einum og næsta haust á hinum. Þá er orlofskostur okkar kominn í mjög gott stand og þá tekur bara eitthvað annað við. Vonandi getum við gert meira í endurmenntun og komið henni að í næstu kjarasamningum þannig að fólk geti sótt sér meiri menntun í sínu starfi.“ Að sögn Stefáns hefur formennska í starfsmannafélaginu orðið til þess að víkka sjóndeildarhringinn. „Maður kynnist ótrúlega mikið af fólki í ólíkum greinum. Ég áttaði mig ekki á því í byrjun hvernig þetta séttarfélagsumhverfi er en það er allt öðruvísi en sú mynd sem ég hafði í kollinum. Nú sé ég hvað góð stéttarfélög og góð þjónusta við félagsmenn er mikilvæg, og sem betur fer hefur okkur tekist ágætlega að aðstoða fólk.“

FAXI

31

STARFSMANNAFÉLAG

20. mars 1957 - Stofnfundur Starfsmannafélags Keflavíkurbæjar Starfsmannafélag Keflavíkurbæjar STKB stofnað. Á fundinn mættu 17 starfsmenn, sem gengdu föstu starfi í þjónustu Keflavíkurbæjar, stofnana hans og fyrirtækja. Tilgangur félagsins var að vinna að bættum launa- og ráðningarkjörum starfsmanna bæjarins og stofnana hans og jafnframt því að auka samhug og samstarf starfsmanna í öllum greinum.

16. maí 1957 - Aðild að BSRB Sótt um aðild að Bandalagi starfsmanna ríkis og bæja BSRB sem var auðsótt.

24. júní 1958 - Eftirlaunasjóður Keflavíkurbæjar Reglugerð fyrir Eftirlaunasjóð Keflavíkurbæjar samþykkt. Hlutverk hans var að greiða starfsmönnum Keflavíkurbæjar eftirlaun þegar þeir hætta störfum fyrir aldurs sakir. Einnig greiðir hann bætur til eftirlifandi maka og barna þeirra starfsmanna er látast á meðan þeir starfa hjá bænum.

10. febrúar 1965 - Styrktarsjóður STKB Styrktarsjóður STKB stofnaður. Hlutverk hans var að styrkja þá félagsmenn sem urðu fyrir fjárhagsörðugleikum vegna langvarandi veikinda svo og að taka þátt í kostnaði vegna andláts þeirra, slysa eða dauðsfalla innan fjölskyldna þeirra eða öðru fjárhagslegu tjóni af óviðráðanlegum orsökum.

Seinna var hann sameinaður félagssjóði.

27. ágúst 1969 - Orlofshús í Munaðarnesi Samþykkt að STBK tæki þátt í uppbyggingu orlofshúsa í Munaðarnesi með BSRB og kaup fest á einu húsi fyrir félagsmenn. Húsið var afhent vorið 1971.

Maí 1974 Gengið frá kaupum á öðru orlofshúsi í landi StóruGrafar í Borgarfirði og var húsið afhent um vorið 1975. Bæði húsin voru vinsæl hjá félagsmönnum.

Október 1976 - Verkfallsréttur opinberra starfsmanna Opinberir starfsmenn fengu verkfallsrétt.

Frá vinstri: Stefán Ólafsson, formaður Starfsmannafélags Suðurnesja, Ástríður Sigþórsdóttir, varamaður í stjórn, Eiríkur Bjarki Eysteinsson, gjaldkeri, Þuríður Elísdóttir, forstöðumaður Hrafnistu Reykjanesbæ, Stefanía Sigríður Jónsdóttir, forstöðumaður Miðgarðs, félagsstarfs eldri borgara í Grindavík, Hlín Sigurþórsdóttir, Sigurður Jónsson og Árni Júlíusson frá Félagi eldri borgara á Suðurnesjum.

S

tarfsmannafélag Suðurnesja varð 60 ára þann 20. mars 2017 STFS varð til við sameiningu Starfsmannafélags Reykjanesbæjar, áður starfsmannafélags Keflavíkurbæjar, og starfsmannafélags Suðurnesjabyggða 4. október árið 2000.

Innan starfsmannafélags Keflavíkur voru starfsmenn Keflavíkurbæjar, Sérleyfisbifreiða Keflavíkur SBK og Sjúkrahússins eða Heilbrigðisstofnunar Suðurnesja. Starfsmannafélag Suðurnesjabyggða vann að málum starfsmanna annarra sveitarfélaga á Suðurnesjum og starfsmanna innan Hitaveitu Suðurnesja.

Virkir félagar í dag eru rúmlega 700 talsins og er félagið sjöunda stærsta aðildafélag BSRB.

19. júní 1980 - Starfsmannafélag Suðurnesjabyggða Starfsmannafélag Suðurnesjabyggða stofnað.

1994 - Starfsmannafélag Reykjanesbæjar Við sameiningu sveitarfélaganna Keflavíkur, Njarðvíkur og Hafna varð til sveitarfélagið Reykjanesbær og í framhaldi var nafni Starfsmannafélags Keflavíkurbæjar breytt því til samræmis.

4. október 2000 - Stofnfundur Starfsmannafélags Suðurnesja Stofnfundur Starfsmannafélags Suðurnesja haldinn 4. október 2000. Starfsmannafélag Suðurnesja varð til eftir sameiningu Starfsmannafélags Suðurnesjabyggða og Starfsmannafélags Reykjanesbæjar.

Aðalfundur STFS.

32

FAXI

Styrkja starf eldri borgara Í tilefni af 60 ára afmæli félagsins ákvað Starfsmannafélag Suðurnesja að styðja við starf eldri borgara. Veitti félagið styrki til Félags eldri borgara á Suðurnesjum og til félagsstarfs á hjúkrunarheimilunum Nesvöllum, Hlévangi og Víðihlíð.

Starfsmannafélögin sameinuð Starfsmannafélag Reykjanesbæjar og Starfsmannafélag Suðurnesjabyggða voru sameinuð á framhaldsaðalfundum félaganna þann 4. október árið 2000. Áður höfðu verið gerðar nokkrar tilraunir til sameiningar sem ekki höfðu tekist.

Formaður Starfsmannafélags Suðurnesjabyggða, Óskar Guðjónsson sem var starfs-

SUÐURNESJA 60 ÁRA

Björgvin Árnason.

Formenn Starfsmannafélags Keflavíkur

Stjórn STFS 2017: Stefán B. Ólafsson formaður, Halla Þórhallsdóttir varaformaður, Ástríður Sigþórsdóttir gjaldkeri, Kjartan F. Adolfsson ritari og Hafsteinn Ingibergsson meðstjórnandi. maður Sandgerðisbæjar, lét þá af störfum og var Ragnar Örn Pétursson formaður Starfsmannafélags Reykjanesbæjar því einn í kjöri til formanns í hinu nýja félagi sem hlaut nafnið Starfsmannafélag Suðurnesja.

Félagar voru þá rúmlega 500 talsins.

Félögin festu sameiginlega kaup á skrif-

stofuhúsnæði að Hafnargötu 15 í Keflavík þar sem skrifstofa STFS var staðsett en stjórn hins nýja félags skipuðu Ragnar Örn Pétursson formaður, Sæmundur Pétursson varaformaður, Valdís Sigurbjörnsdóttir gjaldkeri, Þorgerður Guðmundsdóttir ritari og Ásdís Óskarsdóttir meðstjórnandi.

Björgvin Árnason 1957-1975 Vilhjálmur Vilhjálmsson 1975 -1977 Sigurður Júlíus Sigurðsson 1977-1978 Hjördís Árnadóttir 1978-1979 Elsa Lilja Eyjólfsdóttir 1979-1986 Hólmar Magússon 1986-1999 Ragnar Örn Pétursson 1999

Formenn Starfsmannafélag Suðurnesjabyggða Alda Jónsdóttir 1980-1984 Jósef Borgarsson 1984-1991 Óskar Guðjónsson 1991-2000

Óskum Suðurnesjamönnum

gleðilegra jóla

og farsældar á nýja árinu. Þökkum samskiptin á liðnu ári.

Ragnar Örn Pétursson.

Formenn Starfsmannafélags Suðurnesja Ragnar Örn Pétursson 2000–2013 Stefán B. Ólafsson 2013

FAXI

33

Eftirtaldir aðilar óska lesendum Faxa Reykjavík

DMM lausnir ehf Hafnargötu 91

Lögfræðistofa Reykjaness Hafnargötu 35

Efnalaugin Vík ehf Iðavöllum 11b

M2 Fasteignasala og leigumiðlun Hólmgarði 2c

Ellert Skúlason Selvík 3

M.V. Ragnar Guðleifsson Kirkjuvegi 50

Fasteignasalan Ásberg Hafnargötu 27

Merkiprent ehf

Fasteignasalan Stuðlaberg Hafnargötu 20

Nesraf ehf Grófinni 18a

Kópavogur

Flügger ehf Hafnargötu 90

Nýmynd ljósmyndastofa Iðavöllum 7a

Apótek Suðurnesja c/o Lyfjaval

Framsóknarfélag Keflavíkur Hafnargötu 62

Optical Studio Keflavik Hafnargötu 45

Hlíðarsmára 1

Græni dropinn ehf Óðinsvöllum 10

Oxa – tannsmíðastofa Hafnargötu 35

Lyfja Hlíðarsmára 1

HH skór Hafnargötu 29

Platgerð Suðurnesja Framnesvegi 21

Hópferðir Sævars Baldurssonar Vesturbraut 12

Prodomo fasteignasala Hafnargötu 51-55

Hafnarfjörður

Hótel Keflavik Vatnsnsvegi 14

Rafiðn ehf Víkurbraut 1

Vetis ehf Melabraut 24

Húsagerðin hf Hólmgarði 2c

Raftækjavinnustofan Geisli Iðavöllum 3

Húsanes sf Hafnargötu 90

Reiknistofa fiskmarkaða hf Iðavöllum 7

Ice Group ldt Iðavöllum 7a

Rekan ehf Iðavöllum 5b

Áfangar ehf Hafnargötu 90

IceMar ehf Hafnargötu 62

Samfylkingin Reykjanesbæ Víkurbraut 13

Álnabær Tjarnargötu 17

Íslandsbanki hf Hafnargötu 91

Sigurjónsbakarí Hólmgarði 2

Alex – gistiheimili Aðalgötu 60

Kaffi Duus Duusgötu 10

Sjóvá Hafnargötu 36

B og B Guesthouse Hringbraut 92a

Kapalvæðing ehf Hólmgarði 2c

Skipting ehf sjálfskiptiþjónusta Grófinni 19

Bílrúðuþjónustan Grófinni 15 c

Kosmos og Kaos ehf Hafnargötu 35

Tannlæknastofa Kristínar Geirmundsdóttur

Bílaver ÁK ehf Iðavöllum 9c

Landeigendur Y-Njarðvíkurhrepps sf

Hafnargötu 45

Blikksmiðja Á.G. Vesturbraut 14

Hafnargötu 90

Júlíus Rafnsson Brávallagötu 40 Sjómannadagsráð höfuðborgarsvæðisins Brúnavegi 13

Keflavík

Blómastofan Glitbrá Hafnargötu 25 Bókasafn Reykjanesbæjar Tjarnargötu 12 Bókhalds- og rekstrarþjónusta Gunnars Þórarins Hafnargötu 91 Bókhaldsþjónusta Sævars Reynissonar Hafnargötu 91 BYKO Víkurbraut 4 Cargoflutningar Hátúni 16 Casablanca Íbúðir í skammtímaleigu, Suðurgötu 29 Deloitte ehf Hafnargötu 91

34

FAXI

Iðavöllum 5

gleðilegra jóla og farsældar á nýju ári Talþjálfun Suðurnesja Hafnargötu 27a Trésmiðja Ella Jóns Iðavöllum 12b

Grindavík

Faxafélagar

Bláa lónið Svartsengi

Eysteinn Eyjólfsson

Tækniþjónusta SÁ ehf Hafnargötu 60 Útfararþjónusta Suðurnesja Vesturbraut 8 Verkfræðistofa Suðurnesja Víkurbraut 13

Sandgerði Blái Herinn Holtsgötu 42

Verslunin Koda Hafnargötu 15 Víkurás ehf Iðavöllum 6 Vísir - félag skipstjórnarmanna á Suðurnesjum Hafnargötu 90

Keflavíkurflugvöllur Bílaleigan Geysir ehf Blikavöllum 5 IGS Fálkavöllum 13 Suðurflug ehf Bygging 787

Ásbrú IAV þjónusta ehf Klettatröð 8 Keilir miðstöð vísinda - fræða og atvinnulífs Grænásbraut 910 Langbest Keilisbraut 771 Samtök atvinnurekenda á Reykjanesi Grænásbraut 506 Skólar ehf Klettatröð 3

Njarðvík

Guðbergur Reynisson Guðmundur Ingvar Jónsson Hannes Einarsson Haraldur Helgason Jóhann Friðrik Friðriksson

Byggðasafn Reykjanesbæjar Njarðarbraut

Jóhann Geirdal

HE verk, Seljudal 56

Kristján Jóhannsson

K. Steinarsson efh – söluumboð Öskju á

Kristinn Óskarsson

Suðurnesjum Holtsgötu 52

Kristinn Þ. Jakobsson

Kaupfélag Suðurnesja Krossmóa 4

Ríkharður Ibsen

KÍM fjárfestingafélag, Seljudal 56

Stefán B. Ólafsson

Krónan – verslun Fitjum

-----

Lyfta hf Njarðarbraut 1k

Eðvarð T Jónsson

Miðstöð símenntunar á Suðurnesjum

Helgi Hólm

Krossmóa 4

Hilmar Pétursson

Saltver ehf Bakkastíg 20

Geirmundur Kristinsson

Sparri ehf Fitjabraut 30

Karl Steinar Guðnason

Toyotaþjónustan Njarðarbraut 19

Kristján A Jónsson

Urtusteinn Krossmóa 4

Kristján Gunnarsson

Víkurfréttir Krossmóa 4

Magnús Haraldsson

Vörður tryggingar Krossmóa 4

Skúli Skúlason

Sporthúsið Reykjanesbær Flugvallarbraut 701

FAXI

35

Markhönnun ehf

Í HVAÐA LIT VERSLAR ÞÚ?

www.netto.is Mjódd · Salavegur · Búðakór · Grandi · Hafnarfjörður Hrísalundur · Glerártorg · Húsavík · Höfn · Iðavellir · Grindavík Ísafjörður · Krossmói · Borgarnes · Egilsstaðir · Selfoss