52-53-54-55-56-57-58-59-60-61-62-63.qxd
12/19/2010
12:04 PM
Page 8
REDOVNA RUBRIKA
BEZBEDNOSNI I TERAPISKI ASPEKTI NA ISTOVREMENA UPOTREBA NA POVE]E ANTIBIOTICI (IIDEL) KLINI^KI VA@NI INTERAKCII NA ANTIBIOTICI 9FARMACEVTSKI INTERAKCII Me{aweto na penicilini i drugi beta-laktamski antibiotici so aminoglikozidni antibiotici vo in vitro uslovi (ist {pric ili {i{e) rezultira so inaktivacija na dvata leka. Poradi toa, dokolku e neophodno intravaskularno davawe na antibiotici od ovie dve grupi, potrebno e pome|u dozite da ima najmalku 1 ~as vremenski interval. Pefloksacin vo forma na rastvor za infuzija ne smee da se razreduva so rastvor na natrium hlorid i so drugi rastvori koi sodr`at joni na hlor. Mo`na e pojava na konvulzii. 9FARMAKOKINETSKI INTERAKCII
Farmacevtski informator
58
Apsorpcija Peroralnite penicilini ne treba da se zemaat zaedno so hrana poradi vrzuvaweto za proteinite od hranata. Kako rezultat na ovaa interakcija se javuva namalena brzina i stepen na resorpcija na antimikrobniot lek. Interakcijata mo`e da se odbegne dokolku lekovite se davaat 1 ~as pred ili po jadewe. Antacidni lekovi koi sodr`at aluminiumski i magneziumovi soli mo`e da gi namalat serumskite koncentracii na peroralno daden azitromicin za okolu 25%. Interakcijata mo`e da se odbegne ako azitromicinot se dava 1 ~as pred ili po jadewe. Klaritromicin gi namaluva serumskite koncentracii na zidovudin pri nivnata istovremena aplikacija kaj pacienti so SIDA. Poradi toa, se prepora~uva dozite na klaritromicin i zidovudin da se zemaat so vremenski interval od najmalku 4 ~asa pome|u niv. Zna~ajno namalena resorpcija na tetraciklini se javuva pri istovremena aplikacija so antacidni lekovi, zamena za kalcium (kalcium karbonat), holin, magnezium salicilat, preparati na `elezo, laksativi koi sodr`at magnezium, holestiramin i holestipol. Antacidni lekovi, laksantni lekovi, `elezo sulfat i sukralfat zna~ajno ja namaluvaat apsorpcijata na antibiotici od grupata na fluorokinoloni i doveduvaat do poniski koncentracii na ovie lekovi vo serumot i urinata {to mo`e da bide pri~ina za poslab efekt. Za odbegnuvawe na ovaa interakcija se prepora~uva davawe na kinolonite 2 ~asa pred ili 6 ~asa po zemaweto na ovie lekovi.
Distribucija Ciprofloksacinot i norfloksacinot mo`at da go istisnat varfarinot od mestoto za vrzuvawe za proteinite vo plazmata i da go naglasat negoviot antikoagulanten efekt so zgolemuvawe na opasnosta od krvavewe. Biotransformacija Pri zemawe na nekoi cefalosporini (cefamandol, cefametazol, cefoperazon, cefotetan) istovremeno so alkohol, mo`no e javuvawe na sli~ni efekti kako i pri zemaweto na disulfiram zaedno so alkohol: gr~evi vo stomakot, gadewe, povra}awe, glavobolka, hipertenzija, palpitacii, tahikardija, tahipnea, potewe, crvenilo na liceto. Simptomite se javuvaat 10-15 minuti po primaweto na alkohol i spontano is~eznuvaat po nekolku ~asa. Mehanizmot na nastanuvawe e inhibicija na enzimot acetaldehid dehidrogenaza. Se prepora~uva da ne se zema alkohol istovremeno so ovie lekovi. Disulfiramot, koj se koristi kaj alkoholi~ari, ima konkurentno dejstvo so biotransformacijata na bakampicilin i mo`e da dovede do toksi~ni simptomi: gadewe povra}awe, konfuzija i kardiovaskularni naru{uvawa. Eritromicin, roksitromicin i klaritromicin od grupata na makrolidni antibiotici i enoksacin, ciprofloksacin, pefloksacin, ofloksacin i drugi lekovi od grupata na kinoloni, go namaluvaat bubre`niot klirens na metilksantini (teofilin, aminofilin), go prodol`uvaat nivniot polu`ivot na eliminacija, gi zgolemuvaat maksimalnite serumski koncentracii i mo`at da bidat pri~ina za javuvawe na toksi~ni simptomi. Mehanizmot na ovaa interakcija e inhibicija na mikrozomalnite CYP450 enzimi vo crniot drob preku koi se odviva biotransformacijata na metilksantinite. Potencijalot za predizvikuvawe na ovie promeni ne e ednakov kaj site makrolidni antibiotici i kinoloni. Od makrolidnite antibiotici najjak potencijal za predizvikuvawe na ovaa interakcija ima eritromicin, a od kinolonite, enoksacin i ciprofloksacin. Inhibicija na mikrozomalnite CYP450 enzimi vo crniot drob e pri~ina za naglase vazospazam pri istovremeno davawe na makrolidni antibiotici so ergotamin ili negovi derivati. Naglasenost na efektot do pojava na toksi~ni simptomi e mo`no i pri davawe na makrolidni antibiotici istovremeno so karbamazepin, valproi~na kiselina, kortikosteroidi, ciklosporin, digoksin, triazolam, alfentanil i drugi lekovi ~ija biotransformacija se odviva preku ovie enzimi vo crniot
drob. Vo vakvi slu~ai se prepora~uva vnimatelno sledewe na koncentraciite na lekovite koi se davaat istovremeno so makrolidnite antibiotici, so cel da se odbegne javuvawe na toksi~ni simptomi. Rifampicinot gi namaluva serumskite koncentracii na klaritromicin za pove}e od 50%. Mehanizmot na ovaa interakcija e indukcija na mikrozomalnite CYP450 enzimi vo crniot drob preku koi se odviva biotransformacijata na klaritromicin. Barbiturati, karbamazepin i fenitoin ja zabrzuvaat biotransformacijata na tetraciklini, go zgolemuvaat nivniot klirens, go skratuvaat polu`ivotot na eliminacija i gi namaluvaat maksimalnite serumski koncentracii {to mo`e da rezultira so namalen terapiski efekt na tetraciklinite. Kontracepciskite sredstva {to sodr`at estrogeni pri davawe zaedno so tetraciklini imaat namalen efekt i zgolemena incidenca na krvavewe. Vo ovie slu~ai treba da se koristat alternativni kontracepciski lekovi. Hloramfenikolot go naglasuva hipoglikemiskiot efekt na oralni antidijabetici i efektite na fenobarbiton, fenitoin, varfarin, alfentanil i drugi lekovi. Mehanizmot na nastanuvawe na ovaa interakcija e inhibicija na mikrozomalnite CYP450 enzimi preku koi se odviva biotransformacijata vo crniot drob na ovie lekovi. Poradi inhibicija na biotransformacijata vo crniot drob, kinolonite mo`at da gi zgolemat serumskite koncentracii na digoksin. Neophodno e monitorirawe na koncentraciite na digoksin pri istovremena terapija. Eliminacija Probenecidot ja namaluva tubularnata sekrecija na penicilinite i nekoi cefalosporini i doveduva do prodol`uvawe na polu`ivotot na eliminacija, zgolemuvawe na serumskite koncentracii i nivno podolgo odr`uvawe na visoko nivo. Ovaa interakcija e naj~esto korisna i pritoa se koristi vo klini~kata praksa, no go zgolemuva i rizikot od javuvawe na toksi~ni nesakani dejstva. Istovremenoto davawe na cefalosporini i probenecid e posebno korisno kaj pacienti so seksualno prenoslivi bolesti. Probenecid nema vlijanie na eliminacijata na cefoperazon, ceftazidim i ceftriakson. Probenecidot ima isti efekti so isti posledici vrz tubularnata sekrecija na kinolonite. Ovaa interakcija e posebno zna~ajna za podobro antimikrobno dejstvo na ofloksacin. Penicilinite kompetitivno ja inhibiraat aktivnata tubularna sekreci-