ΕΠΑΘΛΟ τεύχος 134

Η εταιρεία S K I A - Βασίλης Αποστολόπουλος, µε βαθιά και ουσιαστική γνώση στον χώρο της σκίασης και µε ενεργή δράση πάνω από 3 δεκαετίες, παράγει και παρέχει στην αγορά µια σειρά από συστήµατα, κορυφαίας ποιότη τας, υψηλής αισθητικής και εργονοµικού σχεδιασµού, µε κύριο γνώµονα την κάλυψη οποιασδήποτε απαίτησης για σκίαση. Δώστε στον εξωτερικό σας χώρο την ιδανική σκιά, συνδυ ασµένη µε µοναδική αίσθηση άνεσης και ασφάλειας και απολαύστε στιγµές χαλάρωσης και ευεξίας όλες τις εποχές του χρόνου. Η οµάδα µας αποτελείται από έµπειρους επαγγελµατίες του χώρου, µηχανικούς, σχεδιαστές και τεχνικούς, οι οποίοι θα

Ιδιοκτήτρια-εκδότρια: Γεωργία Ντόκου

Αρχισυνταξία: Θάλεια Νουάρου

Δημιουργικό-Layout: Γιάννης Σουλτανίδης www.positive.net.gr

Διαφήμιση: Γεωργία Ντόκου Δημήτρης Κοντούλης Συντακτική ομάδα: Νίκος Γαλάνης, Έλενα Κολλάτου, Νίνα Κουλετάκη, Χρήστος Κανατάς, Θάλεια Νουάρου, Άννα Σαρρή, Δημοσθένης Τσαπάρας. Επιμέλεια διορθώσεις: Θάλεια Νουάρου, Αλέκος Ξυλοπόδης.

Σ’ αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν οι φωτογράφοι: Νίκος Γαλάνης, Χρήστος Κανατάς, Έλενα Κολλάτου, Θάλεια Νουάρου, Άννα Σαρρή, Λεωνίδας Τούμπανος.

Επεξεργασία εικόνας: Γιάννης Πουλημένος Εκτύπωση: Polygraphos press

ΕΔΡΑ: Μιδέας 5, ΤΚ. 21055 Αγία Τριάδα Αργολίδας Τηλ.27520

φθινόπωρο είναι μια δεύτερη άνοιξη, έλεγε ο Καμύ, όπου κάθε

είναι

λουλούδι. Είναι που δεν γνώριζε το ελληνικό

θα πω εγώ, τη δική μας δεύτερη άνοιξη· την

της μετάβασης που κάνει κάθε τι ελάχιστο να φαντάζει

Τότε που ουρανός και θάλασσα σμίγουν σε κοινή χρωματική

σύννεφα σβήνουν την κάψα του

στην ησυχία, τη γαλήνη, την ψυχική ηρεμία· δικαίωμα. Αποκαλόκαιρο στη Σκόπελο, στη Σύρο, στα Ψαρά, σ’ ανθρώπινες πορείες που τις καθόρισε η τύχη ή η Ιστορία αλλάζοντάς τους τη φόρα. Κάπως έτσι βρέθηκαν, χιλιάδες χρόνια πριν, οι Μυκηναίοι στ’ απόμακρα Ψαρά, ένας μεγάλος σεισμός τους έδιωξε μα ξαναγύρισαν εκεί, τρεις ολόκληρους αιώνες μετά, για να τιμήσουν τον Ήρωά τους. Έτσι κι αργό τερα οι Ψαριανοί, μετά την Καταστροφή, έφυγαν από τον τόπο τους και γύρισαν ξανά, σχεδόν έναν αιώνα έπειτα, να αποδώσουν τιμές στους ήρωες του Αγώνα. Στο ταξίδι τους αυτό, πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα, βρέθηκαν στη Σύρο, μαζί με τους εναπομείναντες Χιώτες και τη μαστίχα τους από το νησί, κι έτσι έγιναν τα περίφημα Συριανά λουκούμια που πουλούσαν οι πλανόδιοι πωλητές στα πλοία κάθε φορά που αυτά έδεναν στο λιμάνι· «λουκούμια να μας φέρεις και μαστίχα…» Μα μύρισε νησιώτικος αέρας, όμορφος ακόμη κι όταν φυσάει πολύ κι όλα τα παίρνει μαζί του. Όλα πάνε κι έρχονται έτσι κι αλλιώς αδιακόπως. Ο Στέλιος που επέστρεψε στον Γαλατά να φροντίσει τις λεμονιές που τον ανάθρεψαν κι ο Νίκος «ο τρελός» που ξερίζωσε τις ξεραμένες λεμονιές και έβαλε καινούριες. Από δίπλα τους, σ’ άλλην εποχή, κάποια Ελένη έφερε κάτω από το στόμα της τα μπόλια για τις λεμονιές της, πίσω, στη νέα της πατρίδα, στο νησί. Μαζί της ήρθε κι η φύτρα μου να ριζώσει εδώ, αντίκρυ από τα Μικρασιάτικα παραλία απ’ όπου τώρα σου γράφω εκατό χρόνια μετά. Ήρθε μαζί με τα μπαχάρια και τις μουσικές, το πόνο, τη διάλεκτο, το

2007 αποτελεί χρονιά σταθμός για τους μελισσουργούς της οικογένειας που περνούν στην αγνή βιολογι κή μελισσοκομία παράγοντας όλα τα προϊόντα τους με φυσικές βιολογικές μεθόδους. Μέλι, γύρη, βασιλικός πολτός, κερί και πρόπολη, πιστοποιημένα από τον Ελληνικό Οργανισμό «ΔΗΩ», παράγονται στα σύγχρονα εργαστήρια της εταιρίας που εφαρμόζουν πιστοποιημένα συστήματα ποιότητας. Η αγάπη και ο σεβασμός για τις μέλισσες γέννησε την ιδέα της δημιουργίας ενός μουσείου για τη διάσωση και τη διατήρηση της μελισσοκομικής τέχνης, όπου όλοι θα μπορούν να μάθουν, να δουν και να δράσουν μαζί του. Το διαδραστικό αυτό Μουσείο είναι πλέον πραγματικότητα και στόχο έχει τη δημιουργία σχέσης με τη μέλισσα αλλά και τη διάδοση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το ευεργετικότερο έντομο του πλανήτη. Ο επισκέπτης μπορεί να ξεναγηθεί στους χώρους παραγωγής και συσκευασίας μελιού αλλά και στην έκθεση με αντικείμενα που αφορούν την μελισσοκομία από τα παλαιότερα χρόνια μέχρι και σήμερα, όπως παλιές κυψέλες και εργαλεία των περασμέ νων χρόνων, εγχειρίδια μελισσοκομίας κ.ά. Μέσα από προβολές βίντεο μπορεί επίσης να ενημερωθεί για τη ζωή της μέλισσας, τη ζωοφόρο δύναμη της επικονίασης αλλά και τα προϊόντα της, που προάγουν την υγεία και την ομορφιά, συντελώντας παράλληλα στη μακροζωία. Παιδιά και επισκέπτες έρχονται σε επαφή με τη διαδικασία ξεμελίσμα τος, την παραγωγή και την τυποποίηση του μελιού αλλά και τη διαδικασία παραγωγής του σαπουνιού από τα

δίνει

μέλισσα. Καθένας επισκέπτης

Πάνε σχεδόν 15 χρόνια από τότε που πρώτο επισκέφτη κα το λιλιπούτειο νησί στα βορειοδυτικά της Χίου. Τότε, μ’ ένα καΐκι από τη Βολισσό και τέτοιους αέρηδες που νόμιζα πως θα εναποθέσω το πνεύμα μου καταμεσής του Αιγαίου. Πόσο να’ χουν αλλάξει άραγε; Και πόσο να έχει αλλάξει το βλέμμα του ταξιδευτή-παρατηρητή μέσα από το οποίο βιώνεται η εμπειρία του ταξιδιού...

Θάλεια Νουάρου

«Καλώς ήρθατε» μας υποδέχεται με μεγάλα μπλε γράμματα το λιμάνι, ενώ στην αντικρινή προβλήτα φωτογραφίζω τα γκράφιτι με τους Ψα ριανούς αγωνιστές. Κωνσταντίνος Κανάρης, Δημήτρης Παπανικολής και Κωνσταντής Νικόδημος – οι θρυλικοί μπουρλοτιέρηδες – είναι μόνο λίγες από τις προσωπικότητες του νησιού που σημάδεψαν τη νεότερη ιστορία μας. Σ’ αυτό το μικρό κι απομακρυσμένο νησί των 350 μόνιμων κατοίκων γράφτηκε μια από τις πιο μελανές και ένδοξες συνάμα σελίδες της Ελληνικής επανάστασης, με πάνω από 15.000 ψυχές να θυσιάζονται εδώ στον βωμό της ελευθερίας… Με το που κατεβαίνουμε τα παιδιά σπεύδουν να φωτογραφηθούν μπρο στά στα κανόνια που συντροφεύουν το άγαλμα του Παπανικολή στους πρόποδες της περίφημης Μαύρης Ράχης. Το βλέμμα μου κλέβει ανα πόφευκτα το φτερωτό άγαλμα της Δόξας στο φόντο του κατάλευκου ανεμόμυλου. Μαρμάρινο ν’ αντανακλά το φως, σκύβει με περισυλλογή πάνω σε ανοιχτό τετράδιο. Περιμετρικά του, με ανάγλυφα γράμματα, οι στίχοι από το περίφημο ποίημα του Δ. Σολωμού. Μα γιατί να περπατά μοναχή της η δόξα αναρωτιέμαι... «Πέρσι εγκαινιάστηκε», μια φωνή θα διακόψει

κ. Νίκος

ανεβείτε το απόγευμα να δείτε και το ηλιοβασίλεμα, πάμε τώρα να για έναν καφέ στην προκυμαία…»

Ολόιδια τα περιποιημένα

Πειραιά.

μεγαλοπρεπής

επιβλητικό άγαλμα της

του γλύπτη Νίκου

αφορμή

100 χρόνων

την

Επανάσταση.

τους

Ψαρών

Το νησί με τη βραχώδη φυσιογνωμία και τις έξι βραχονησίδες είναι γνω στό από την Οδύσσεια, που αναφέρεται ως Ψυρί ης. Από τότε θεωρούταν τόπος φτωχός και άγο νος αφού «δεν δύναται να προσφέρει ούτε τον ανα γκαίο οίνο για τη λατρεία του Διονύσου...» Στο κέ ντρο περίπου του Αιγαίου, ανάμεσα σε δύο άκρως επικίνδυνα θαλασσινά ρεύ ματα από βορρά σε νότο και από νότο σε βορρά, οι Ψαριανοί σπούδασαν τη θάλασσα από γεννησιμιού τους. Κουρσάροι και δεινοί θαλασσοπόροι, με δικά τους μάλιστα σκαριά, ξεκί νησαν από τους πρώτους τη συμμετοχή τους στον Αγώνα στις 10 Απριλίου του 1821 και με περισσότε ρα από 45 πλοία αποτε λούσαν την τρίτη ναυτική δύναμη μετά την Ύδρα και τις Σπέτσες. Μέχρι και την θρυλική ανατίναξη από τον Κανάρη της τουρκικής ναυαρχίδας στα παρα

λία της Χίου, τον Ιούνιο του ’22, ο ψαριανός στόλος είχε ήδη γίνει ο φόβος και ο

Ερέτρια της Εύβοιας

Σπιτάλια και το Κατσούνι ακριβώς

του 18ου αιώνα

ακόμη σαν καφέ-εστια τόριο αποτελώντας μάλιστα μια από τις καλύτερες επιλογές για φαγητό στο νησί. Στ’ αντικρινά του το Κονάκι, προεπαναστατικό κτίριο με ανα τολίτικα αρχιτεκτονικά στοιχεία, που οι Οθωμανοί χρησιμοποίησαν ως διοικητήριο. Μετά το 1912 λειτούργησε ως δημοτικό κι αργότερα επιλέ χθηκε να φιλοξενήσει το Μουσείο των Ψαρών αλλά κρίθηκε τελικά ακα τάλληλο. Απέναντί, το σχολείο των Ψαρών, δωρεά του Ιωάννη Βαρβάκη, του εθνικού ευεργέτη από τα Ψαρά, αλλά και η μικρή πέτρινη πλατεία στα ερείπια της οικίας του ναυάρχου Αποστόλη. Από τα Σπιτάλια ξεκινά και το παράκτιο «Μονοπάτι για τις παραλίες», την

Αγία Κυριακή με τις ψάθινες ομπρέλες μες στους στενούς σχηματισμούς

των σκουρόχρωμων βράχων, τη Μεγάλη Άμμο κι έπειτα την αμμουδιά

Λαζαρέτας μιας από τις ωραιότερες του νησιού με την εκπληκτι

ησυχία κάτω από τα αλμυρίκια. Να κάτι που έχει αλλάξει! Εκεί που σε ολόκληρο το νησί δεν υπήρχε μια σκιά να βάλεις κάτω το κεφάλι σου, τώρα, νεαρά δεντράκια που φυτεύτηκαν σε όλες σχεδόν προσβάσιμες

παραλίες, χαρίζουν τη σκιά τους σε λουόμενους και κατασκηνωτές. Το

νησί ανέκαθεν ήταν τόπος προσφιλής στο ελεύθερο κάμπινγκ καθώς τα δύο μικρά ξενοδοχεία και τα λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια δεν φτάνουν να τους φιλοξενήσουν όλους. Πίσω στο αυτοκίνητο θα προσεγγίσουμε

Λήμνο, μια αχανής παραλία με ψιλό βοτσαλάκι απ’ όπου αγναντεύεις

Μαύρη Ράχη και το λιμάνι των Ψαρών.

Φάρος

Συνεχίζοντας την πορεία μας προς το νοτιοανατολικότερο άκρο του νη σιού διασχίζουμε τον Αχλαδόκαμπο και ψάχνοντας εντοπίζουμε μια-δυο αχλαδιές που επιβεβαιώνουν την ονομασία του αλλοτινού αυτού κά μπου. Ελάχιστες συκιές, αμέτρητα ξωκκλήσια με τους χαρακτηριστικούς ασβεστωμένους τρούλους κι οι κατάλευκοι όγκοι χαλαζία – που σαν φυ σικά αγάλματα ξεπροβάλλουν εδώ κι εκεί μες στο γυμνό τοπίο – μας κά νουν παρέα στη διαδρομή ως την μοναχική κι απόκρημνη παραλία του Φαναριού. Γαλαζοπράσινα νερά και κοφτερά βράχια στο τραχύ αυτό και άγριο τοπίο… Από πάνω, ο Φάρος Κοκκινόπουλο προσφέρει ανεμπόδι στη θεά από ανατολή σε δύση, εάν κι εφόσον οι άνεμοι δεν λυσσομα νούν... Κατασκευάστηκε το 1909 και έπαψε να λειτουργεί μονάχα στον Β’

Παγκόσμιο πόλεμο. Πρωτολειτούργησε με πετρέλαιο κι έχει, έως σήμερα

ρεύμα, φωτοβολία 24 ναυτικών μιλίων.

φως δυο κεντρικούς δρόμους και δωμάτια

χάλκινα εργαλεία κι ένα

Φτελιό

Πανέμορφη η αχανής παραλία του Φτελιού, λίγα χιλιόμετρα παρακάτω, με τα πολύχρωμα βοτσαλάκια – λευκά, μαύρα, κεχριμπαρένια – «είναι τσακμακόπετρες», θα μου πει ο γεωλόγος δίπλα μου. Απόλαυση το κο λύμπι στα διάφανα γαλαζοπράσινα νερά, το κολατσιό κάτω από το γέ ρικο δέντρο που σκύβει πάνω από τα μισογκρεμισμένα κτίσματα και τα δυο πηγάδια, η πορεία του ήλιου μέχρι τη Δύση… Δύο λιτά μνημεία στη διασταύρωση για την παραλία μας γυρίζουν ξανά πίσω στα χρόνια του αιματοβαμμένου Αγώνα. Οι Ψαριανοί όχι μόνο αρνήθηκαν την πρόταση του Χορσέφ να εγκαταλείψουν το νησί αλλά οχύρωσαν τις ακτές τους παίρνοντας μάλιστα την ακραία απόφαση να αφαιρέσουν τα πηδά λια των πλοίων προκειμένου να εμποδίσουν όσους θα επιχειρούσαν να τραπούν σε φυγή… Ο οθωμανικός στόλος καταφέρνει και εισβάλει από δύο απόκρημνες ακτές στα βορινά και μετά από πολύωρη μάχη επικρα τεί. Κατευθύνεται προς στην ενδοχώρα και εδώ, στο Φτελιό, αιφνιδιάζει τους Έλληνες που ανατινάχθηκαν μαζί με την πυριτιδαποθήκη τους παίρ νοντας μαζί και πολλούς Τούρκους… Όσοι από τους τελευταίους επέζη σαν κατευθύνθηκαν

παρά

φροντίδα των ντόπιων που εθελοντικά το συντηρούν, το ανοίγουν για το κοινό και στις μεγάλες γιορτές το λειτουργούν και πάλι. Μια τέτοια μέρα, τυχερή, πετύχαμε κι εμείς. Παραμονή της Παναγιάς σύμφωνα με τους Παλαιοη μερολογίτες, τα κελιά του μοναστηριού έχουν μεταμορφωθεί σε ξενώνες για τους ντό πιους που έρχονται και μένουν εδώ. Καθαρίζουν, πλέκουν στολίδια για την εικόνα και ετοιμάζουν τη λαδόσουπα, μια σούπα με ντομάτα και μανέστρα που προσφέρεται μετά τον Εσπερινό στους επισκέπτες. Χρώματα και παιδικές φωνές, αρώματα από βασιλικό, τριαντάφυλλο, γαρύφαλλο, λουκούμι και μελισσοκέρι ξυπνούν μνήμες παιδικές ενόσω περιηγούμαστε στο μαγειρειό και την τραπεζαρία, το κελί του τελευταίου ηγούμενου, τον μεγαλόπρεπο ναό, τ’ αμπελάκια, τις στέρνες…

Ράχη Ηλιοβασιλέματα να τα θυμάσαι προσφέρουν τα Ψαρά κι απόψε θα απολαύσουμε ένα από αυτά στο… «Ηλιοβασίλεμα», το ταβερνάκι πίσω από το λιμάνι με τα τραπέζια που

ομορφότερο όμως είναι από τη Μαύρη Ράχη, όπως

είχε

κ.

στην αρχή. Και κάπως έτσι, κάποια δύση θα μας βρει ν’ ανηφορίζουμε το φαρδύ πλακόστρωτο ως την κορυφή με τη θέα ολόκληρου του λιμα νιού, του οικισμού, του Αγίου Νικολάου… Ο μεγαλόπρεπος ναός έχει ύψος 18 μέτρα και για την ανέγερσή του συνέβαλαν οι πάντες – καραβοκύρηδες κουβάλησαν μάρμαρα και πέτρες από τα Θυμιανά της Χίου, τη Μάλτα ως και τη Μασσαλία. Μέχρι κι οι χήρες συνέβαλαν με τα κεραμικά τους πιάτα που έχουν εντοιχισθεί στο εξωτερικό του κι είναι ορατά ως σήμερα… Ο ναός εγκαινιάστηκε το 1793, χρονιά που γεννήθηκε ο Κανάρης κι εκεί προσκύνησε πριν ξεκινήσει για τη ναυαρχίδα της Χίου. Τέλος, εδώ κλείστηκαν ηλικιωμένοι και ανήμποροι για να γλυτώσουν το μένος του εχθρού, όταν πια εισέβαλε στη Χώρα. Κάηκαν άπαντες, όταν οι Τούρκοι πυρπόλησαν τον Ναό. Γυναικόπαιδα σφαγι άστηκαν κι άλλα έπεσαν και πνίγηκαν στη θάλασσα. Όσα γλύτωσαν ανέβηκαν στο Πα λαιόκαστρο, εδώ, στον λόφο της Μαύρης Ράχης και κρύφτηκαν στη μεγάλη πυριτιδαπο θήκη. Στις 22 Ιουνίου 1824 οι Τούρκοι εισβάλουν στο φρούριο κι ο Αντώνιος Βρατσάνος την ανατινάζει. Μια δεύτερη ανατίναξη κι ολόκληρος ο λόφος καλύφθηκε από συντρίμ μια. Η καταστροφή των Ψαρών συγκλόνισε την Ευρώπη, που άλλαξε τη στάση της απέ ναντι στον αγώνα για την ανεξαρτησία… Μνημείο εδώ, μνημείο εκεί, μνημείο παραπέρα, οι πέτρες χρυσαφίζουν στον ήλιο που πέφτει πίσω από τα μοναχικά Αντίψαρα. Με μια βάρκα απ' το λιμάνι κι άλλους παραθε ριστές μπορείς να τα επισκεφθείς για μια ολοήμερη εκδρομή. Θα τ’ αφήσω για μια επό μενη φορά. Θα προτιμήσω τη σιωπή που απλώνεται ψηλά στους γκρεμισμένους ανε μόμυλους κι από το μικρό αμφιθέατρο που αγναντεύει ολόκληρο τον οικισμό θα κλείσω την αυλαία. Απ’ το κατάστρωμα του ΨΑΡΑ ΓΚΛΟΡΥ το μάτι μου εστιάζει στους τελευταί ους στίχους στην προβλήτα του λιμανιού: Φωτιά στην Κοκκινόπουντα φωτιά στο Δα καλειό/ Φωτιά στο Παλαιόκαστρο φωτιά και στο Φτελιό/ Όλα στάχτη γινήκανε σαν σήμερα μια μέρα/ για τη γλυκιά κι αμόνιαστη πολλές φορές μητέρα. Κι αν με ρωτάς, κλείνουν μέσα τους ολόκληρη την ιδιαίτερη ενέργεια του τόπου – την πίκρα, τη μοναξιά,

σθένος,

επιχορήγηση επενδύσεων στον πρωτογενή τοµέα (Σχέδια Βελτίωσης) και στον τοµέα της µεταποίησης γεωργικών προϊόντων. Αναµονή πρόσκλησης για επιχορήγηση συµβουλευτικών υπηρεσιών στους επαγγελµατίες αγρότες. Σύσταση, χρηµατοδότηση, παρακολούθηση, διαχείριση οµάδων

Στη Σκόπελο πήγα άγραφο χαρτί, χωρίς

Αφέθηκα στην πρώτη

μου

κή. Το καράβι από το Μαντούδι της Εύβοιας έχει αρκετό κόσμο, βρίσκω μια σχετικά ήσυχη σκιά και λαγοκοιμάμαι. Μέσα στη παραζάλη μου, αντιλαμβάνομαι αναστάτωση και ακούω έπειτα την ανακοίνωση του πλοίου για τους επιβάτες με προορισμό τον Αγνώντα Σκοπέλου. Ανασηκώνομαι, φορτώνω το σακίδιό επ’ ώμου και βγαίνω αναζητώντας τη σκάλα, γυρίζω το βλέμμα μου και μένω άφωνη και κοκκαλωμένη,

Η

Σκόπελος έχει τρία λιμάνια, πέρα από το ομώνυ μο, τη Γλώσσα και τον Αγνώντα. Γι’ αυτό και όταν κανείς κλείνει εισιτήρια καλό είναι να γνωρίζει ποιο λιμάνι εξυπηρετεί καλύτερα τον προορισμό του. Το νησί ανήκει στις Βόρειες Σποράδες και είναι το μεγαλύτε ρο, με τη Σκιάθο και την Αλόννησο να ακολουθούν. Έχει δύο βουνά, το Παλούκι και το Δελφί, και το μεγαλύτερο μέρος του είναι κατάφυτο – και αυτό δεν είναι σχήμα λό γου. Εδώ το μάτι σου ξεκουράζεται από το πράσινο, ο δη μιουργός δεν έδειξε φειδώ στα δέντρα, που κυριολεκτι κά κρέμονται πάνω από τα γαλαζοπράσινα νερά, και τα μοίρασε απλόχερα ακόμη και στα μικρά βράχια μέσα στη θάλασσα. Πράσινο ΠΑΝΤΟY!

από το λιμάνι, κάνω μια στάση για

σκάλα θα πρέπει να βρίσκονται εκεί από νωρίς. Η παραλία είναι οργα νωμένη κατά το ήμισυ, ενώ αν διασχίσεις την αμμουδιά προς το λοφάκι στα αριστερά, υπάρχει μικρό μονοπάτι που σε οδηγεί σε μια άλλη παρα λία, το Βελανιό, εξίσου αμμουδερή με κρυστάλλινα νερά. Η πεζοπορία – πιστέψτε με – αξίζει! Το μαγικό με αυτές τις παραλίες είναι ότι βουτάς στη θάλασσα και κολυμπάς με θέα το πέλαγος από τη μια και την πλαγιά με το πυκνό δάσος από την άλλη. Τι άλλο θες;

Σκόπελος

Η Χώρα της Σκοπέλου βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νησιού. Μέσα στον κόλπο, στο τέλος της πλαγιάς του λόφου που την φιλοξενεί, τα σπι τάκια της στριμώχνονται το ένα δίπλα στο άλλο και φτάνουν μέχρι κάτω στο λιμάνι. Αυτή η μικρή γραφική πολιτεία είναι διάσπαρτη από αναρίθ μητα εκκλησάκια. Ανηφορικά στενάκια από το λιμάνι σε οδηγούν προς το εσωτερικό της και αξίζει να “χαθείς” πολλές φορές στην

Στο ένα άκρο του λιμανιού, η σκάλα που περνάει από την Παναγίτσα του Πύργου και καταλήγει στο Ενετικό Κάστρο από το οποίο δεν σώζονται παρά μόνο υπολείμ ματα από τα τείχη του που βρίσκονται διά σπαρτα ανάμεσα σε κάποιες κατοικίες. Μη σας αποτρέψει αυτό, η ανηφόρα αξίζει την προσπάθεια. Η Παναγίτσα του Πύργου θα σας αποζημιώσει για την προσοχή και τη στάση σας εδώ – το τέμπλο της χρονο λογείται στον 17ο αιώνα – ενώ η ανηφοριά πίσω από την εκκλησία προσφέρει καθη λωτική θέα στο απέραντο της θάλασσας που μπορείς απλά να κάτσεις και να το χαζεύεις με τις ώρες. Στη χώρα της Σκο πέλου, πέρα από το λαογραφικό μουσείο

νησιού, ο δρόμος στρίβει δεξιά και μετά από λιγοστά χιλιόμετρα κατα λήγει στο εκκλησάκι που είναι χτισμένο στην κορυφή ενός βράχου ύψους 100 μέτρων. Το γύρω τοπίο είναι άγριο με απόκρημνα βράχια. Επέλεξα να το επισκεφτώ νωρίς το πρωί, όμως ο καιρός δε μου έκανε το χατίρι και ήταν συννεφιασμένος και φθινοπωρινός. Μπορεί να μην ήταν το ει δυλλιακό καλοκαιρινό τοπίο με τις γλυκές αποχρώσεις του ουρανού μετά το ξημέρωμα, ήταν όμως ένα εκπληκτικό φθινοπωρινό κάδρο: ελαφρώς ανταριασμένη θάλασσα, δροσερό αεράκι και βαριά σύννεφα που κο ντοζύγωναν όλο και πιο πολύ. Ευτυχώς, η σκάλα που οδηγεί στο εκκλη σάκι είναι πολύ προσεκτικά προστατευμένη και δεν αφήνει περιθώρια για ανασφάλεια καθώς σκαρφαλώνουμε στην κορυφή. Τι να πω για τη θέα από ψηλά; Το Αιγαίο κάτω απλώνεται σαν χαλί… Η εκκλησία γιορτάζει κάθε 29 Αυγούστου και ο χώρος γεμίζει από πι στούς και προσκυνητές. Πέρα από τη γιορτή, όμως, οι επισκέπτες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι πολλοί και χρειάζεται μια πρόνοια, ως προς την ώρα της επίσκεψης, αν κάποιος θέλει να απολαύσει το τοπίο χωρίς πολλούς πολλούς περισπασμούς…

Κοντά στο χώρο του πάρκινγκ υπάρχει ένας χωματόδρομος που οδηγεί

στη μικρή

προσφέρονται για αγνάντι στη θάλασσα. Γύρω από την πλατεία υπάρχουν μερικά πιο ήσυχα καφενεία όπου μπορείς να απο λαύσεις τον καφέ ή τον μεζέ σου χωρίς πολυκοσμία.

Μηλιά

Δε θέλω να αδικήσω τις άλλες παραλίες του νησιού αλλά η Μηλιά εμένα με μάγε ψε! Μεγάλη παραλία, κατά το ήμισυ ορ γανωμένη, με ψιλό βοτσαλάκι, διάφανα νερά και άπειρα πεύκα… Άπειρα! Για να ξεκουράζεται το μάτι σου και η ψυχή σου! Άπλωσα την ψάθα μου, ξάπλωσα κι αφέ θηκα στο γλυκό μουρμουρητό του κύμα

τος για αρκετή ώρα μέχρι να αδειάσει η σκέψη μου. Μόλις ένιωσα το σώμα μου αρκετά ζεστό από τον ήλιο, βούτηξα στη δροσερή θάλασσα και δεν βγήκα παρά μόνο όταν πια είχα σχεδόν… μουλιάσει! Συνταγή για κάθαρση το παραπάνω, για σώμα και πνεύμα. Λιμνονάρι

Άλλος ένας ήσυχος και απάνεμος κόλπος για κολύμπι! Η ψιλή λευκή άμμος την κά νει ιδανική για παιδιά και παιχνίδι! Το ορ γανωμένο κομμάτι της παρέχει κάποιες ανέσεις αλλά υπάρχει χώρος και για πιο “παλιακές” καταστάσεις και γούστα. Ο δρόμος που οδηγεί στην παραλία χρειά ζεται προσοχή, καθώς είναι λίγο στενός, αλλά η παραλία σίγουρα θα σας αποζη μιώσει.

Γλυστέρι

Για αλλαγή, την τελευταία μέρα αποφά σισα να δοκιμάσω και μια βορινή πα ραλία. Το Γλυστέρι βρίσκεται κοντά στη Χώρα της Σκοπέλου και μέχρι τις αρχές του ‘60 εδώ λειτουργούσε το καρνάγιο του νησιού. Αφήνω πίσω μου τη Χώρα και κατηφορίζω μέσα σ’ έναν όμορφο ελαι ώνα. Ο δρόμος καταλήγει αναγκαστικά στη βοτσαλωτή παραλία και δεν αφήνει περιθώρια να χαθείς. Εδώ το τοπίο είναι λίγο διαφορετικό. Ο κόλπος είναι αρκετά κλειστός και έτσι η παραλία θυμίζει έντο να λίμνη. Στο χώρο κυριαρχεί ένα beach bar, αρκετά προσεγμένο και σε αρμονία με το τοπίο. Απολαμβάνω το μπάνιο μου, ενώ βλέπω

πιτσιρίκια

παραλίας.

Επειδη όλα στην ζωή είναι θέµα οπτικής γωνίας

Δεν είναι υπερβολή η παρομοίωση με το πασίγνωστο θαύμα της φύσης στην Αριζόνα. Το «Στενό» της Αθαμανίας είναι τόσο εντυπωσιακό που σου κόβεται η ανάσα σαν το διαβαίνεις. Ένας προορισμός σπάνιας ομορφιάς, στην καρδιά της Πίνδου, που λίγοι τον γνωρίζουν και ακόμα λιγότεροι τον επισκέπτονται. Τυχεροί κι εμείς που με τη βοήθεια της Pindus Hiking τον ανακαλύψαμε!

μόνο του το να βρεθείς στην περιοχή του Ασπροποτάμου,

την άγρια φυσική ομορφιά των ορεινών όγκων και των πυκνών δασών. Προσωπικά, προτιμώ χίλιες φορές το βουνό από τους πολύβουους τουριστικούς παρα λιακούς προορισμούς, οπότε δέχτηκα χωρίς δεύτερη σκέψη την πρόταση των καλών μας συνεργατών και φίλων της Pindus Hiking. Με αφετηρία την Κόρινθο και χάρη στους νέους ταχύτατους δρόμους, μέσα σ’

Παρακάμπτουμε το Χαλίκι που είναι κι αυτό από τα πιο όμορφα τρικαλινά χω ριά και αφετηρία μιας άλλης υπέροχης εκδρομής της Pindus Hiking στην περί φημη δρακόλιμνη Βερλίγκα! Φτάνουμε στην Κρανιά για φαγητό και κάποιοι από εμάς θα φιλοξενηθούν στον Πύργο Μα ντάνια, λίγο πριν από το χωριό και δίπλα στο ποτάμι. Ένα πολύ όμορφο κατάλυμα, σαν κάστρο απ’ έξω κι από μέσα – ένας μικρός πράσινος παράδεισος με πισίνα! Στην πλατεία, καθόμαστε στην κοινοτική ταβέρνα Vintu Munti (σημαίνει αέρας του βουνού στα βλάχικα). Θα κινηθούμε σε μια περιοχή πέντε χωριών στην κοιλάδα του Ασπροποτάμου, του μαγευτικού Αχε λώου. Όλα τους, εκτός από την Αθαμανία, είναι βλαχοχώρια: Η Κρανιά, τα Δολιανά, το Γαρδίκι και η Αγία Παρασκευή. Εδώ το κλαρίνο βασιλεύει! Τον Αύγουστο πετυχαί νεις όλο πανηγύρια και εορταστικές εκδη λώσεις. Γι’ αυτό και δεν μας έκανε εντύ πωση που το χωριό ήταν γεμάτο κόσμο! Γύρω από το τραπέζι με καλό φαγητό και ποτό, τα μέλη της ομάδας αρχίζουμε και γνωριζόμαστε. Η προσμονή όλων μας για την αυριανή μέρα είναι μεγάλη…

Μετά από μια απολαυστική βραδιά καταλήγουμε στην Αθαμανία, στο Αρχοντικό Βελούσι, όπου διαμείναμε οι περισσότεροι. Κι ας είναι νύχτα, αντιλαμβανόμαστε ότι ο ξενώνας είναι μέσα στο πράσινο και το τρα γούδι του ποταμού μάς προετοιμάζει για την ομορφιά που θ’ αντικρίσου με στο πρωινό φως. Πραγματικά, το πλούσιο πρόγευμα κι ο καφές κάτω από τα πλατάνια, στη βεράντα δίπλα στο ποτάμι, είναι το κάτι άλλο! Αρχοντιά πραγματική με τα όμορφα αναπαυτικά δωμάτια τον εξυπηρετι κότατο κ. Μπάμπη και όλο το προσωπικό του. Εδώ, μέχρι τη δεκαετία του ‘70 λειτουργούσε νεροτριβή και νερόμυλος, όπως καταλαβαίνουμε από τα απομεινάρια των εγκαταστάσεων που βλέπουμε ακόμα και σήμερα ακριβώς απ’ έξω.

Το «Στενό»

Έτοιμοι να ξεκινήσουμε! Μετά από σύντομη πορεία σε χωματόδρομο με

τα οχήματα φτάνουμε στην αφετηρία μας που είναι το εκκλησάκι των

Αγίων Αποστόλων.

ξαναγεννιόμαστε και ανέμελα προχωρά

με δίπλα από το ποτάμι μέχρι να συναντή σουμε τον πρώτο ψηλό καταρράκτη. Οι όχθες αρχίζουν να πλησιάζουν. Αριστε

ρά και δεξιά μας ορθώνονται ιζηματογε νείς ραβδωτοί πέτρινοι όγκοι. Σταγόνες αναβλύζουν μέσα από τους βράχους και γλείφουν τα πετρώματα. Υδάτινη αφθο νία! Σύντομα δεν μπορούμε να πατάμε μόνο σε στεγνό έδαφος, οπότε αλλάζου με παπούτσια και φοράμε τα κράνη. Το νερό ευτυχώς δεν είναι πολύ κρύο, αλλά όλοι νιώθουμε ότι αλλάζουμε επίπεδο και διεισδύουμε σε έναν κόσμο διαφορετικό.

Στον δεύτερο καταρράκτη οι περισσότε ροι αφήνουμε τις τσάντες μας γιατί η πο ρεία ολοένα και δυσκολεύει. Θα χρειαστεί

να μπούμε μέχρι το στήθος στο νερό σε κάποια σημεία! Το «Στενό» στενεύει επι

κίνδυνα πολύ! Ένας διάδρομος πλάτους

ενός μέτρου και ύψους 40 50

Σαν… μυρμήγκια φαντάζουν οι

έρθεις μόνο γι’ αυτόν: όλος ο ρους του ποταμού περνά από εδώ! Βροντοφωνάζει και βρυχάται με τα νερά του να πέφτουν με δύναμη κι εμείς αλαλάζουμε με ιαχές από την άγρια χαρά μας για αυτήν την μοναδική εμπειρία, βου τώντας στα παγωμένα λυτρωτικά νερά του… Μέχρι εδώ κυνηγούσαν τις πέστροφες οι παλιοί, ανάποδα από τη ροή του ποταμού, στριμώχνοντάς τες στην κλειστή αυτή περιοχή, αφού δεν μπορούσαν να υπερβούν το ύψος του καταρράκτη! Ο γυρισμός είναι εξίσου εντυπωσιακός. Βλέ πεις και πάλι το εκπληκτικό πέρασμα από την αντίθετη οπτική γωνία και σου αποκαλύπτει νέες μοναδικές αλη σμόνητες εικόνες! Γρήγορα περνούν οι δυόμιση ώρες της επιστροφής, σαν το νεράκι που κυλά στον Μουτσιαρίτη ποταμό… Αθαμανία

Επιστρέφουμε κουρασμένοι και πεινασμένοι αλλά γε μάτοι χαρά. Η Αθαμανία ή «Μουτσιάρα», όπως ήταν το παλιό της όνομα, είναι ένα όμορφο μικρό παραποτά μιο χωριό. «Μουτσιάρα» θα πει ο τόπος που αναβρύζει νερό. Αποτελεί αφετηρία για πολλά περπατήματα, όπως το δικό μας, ή προς την Κακαρδίτσα, το ψηλότερο από τα Αθαμανικά όρη, γνωστά και ως Τζουμέρκα. Στην πλατεία του χωριού, κάτω από τα πλατάνια, θα ξαποστάσουμε για φαγητό στην ταβέρνα Νόστος του Στέλιου, που παράτη σε τη ζωή στην πόλη για να μείνει μόνιμα εδώ. Απολαύ σαμε για ακόμη μια φορά εξαιρετικά ντόπια κρέατα και το βράδυ θα ξανάρθουμε για τη χοροεσπερίδα που οργανώνει ο τοπικός σύλλογος με κλαρίνα και πολύ χορό! Μια βόλτα στα πλακόστρωτα σοκάκια του χωριού με την Αγία Παρασκευή, το παλιό πέτρινο σχολείο και τον ανακαινισμένο νερόμυλο είναι ότι χρειάζεται μετά το φα γητό. Καταλήγουμε στο… αρχοντικό

Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Το απόγευμα, ανάμεσα στα δύο τραπεζώματα, θα πάμε να επισκεφτούμε το σήμα κατατεθέν της πε ριοχής, τον ναό του Τιμί ου Σταυρού που βρίσκεται ανάμεσα στα Δολιανά και την Κρανιά. Ένας τόπος απόλυτης γαλήνης μέσα στο δάσος, όπου δεσπό ζει ο επιβλητικός πέτρινος ναός. Δεκατρείς τρούλοι από σχιστόλιθο κοσμούν την κορυφή του! Ένα μο ναδικό δείγμα αρχιτεκτο νικής, σε έναν περιποιημέ νο περιβάλλοντα χώρο, με γρασίδι και λουλούδια, πα γκάκια και τραπέζια για να ξαποστάσεις. Καθώς καθόμαστε και θαυμάζουμε σε απόλυτη ηρεμία τον μεγαλόπρεπο ναό, ξαφνικά ακούμε κλα ρίνα να πλησιάζουν! Ένα αγροτικό αυτοκίνητο φορ τωμένο στην καρότσα του με ντόπιους μουσικούς! Έξι Κρανιώτες κι ένας Δολιανί της αποτελούν την παρέα και υπό τη συνοδεία κλαρί νων και τυμπάνου μας τρα γουδούν στα βλάχικα! Ένα τεράστιο δώρο που ήρθε από το πουθενά – σαν σκη νή από όνειρο – κι ας μην καταλαβαίναμε τίποτα από τους στίχους!

Το Μαντάνι του Δαίμονα

Ένα ακόμη περπάτημα πε ριλάμβανε η εκδρομή μας πριν την επιστροφή. Κα ταρράκτης ο τελικός μας στόχος, όπως και χθες, το περίφημο Μαντάνι του Δαίμονα. Ξεκινάμε με αφε τηρία την Αγία Παρασκευή ή «Τζούρτζια» που προσεγ γίζουμε οδικώς και αφή νουμε τα οχήματά μας στο Αϊ-Γιώργη, ένα ξωκλήσι στο κάτω μέρος του χω ριού. Ανεφοδιαζόμαστε με τους εξοπλισμούς μας και ξεκινάμε.

«La Daracool», θα μου πει στον δρόμο της επιστρο φής, «σημαίνει Δαίμονας κι έτσι λέγαν οι ντόπιοι στα βλάχικα το μέρος αυτό». Μάλιστα, μέχρι τη δεκαε τία του ‘90, οι παλιοί δεν είχαν αποκαλύψει αυτήν την τοποθεσία στους νεό τερους παρότι τόσο όμορ φη! Λέγεται πως υπήρχαν εκεί «καλωθιές», κακά γυ ναικεία πνεύματα που τρό μαζαν τον κόσμο και ιδιαί τερα τα παιδιά… Εύλογες και διόλου ασυνήθιστες οι δεισιδαιμονίες σε τό πους άγριους, όπως αυτόν, όπου οι άνθρωποι υποτάσ σονταν στο κλέος των φυ σικών δυνάμεων. Ευτυχώς που υπάρχουν ταξίδια σαν κι αυτά να σου θυμίσουν πόσο μικρός κι αδύναμος είσαι μπροστά στο μεγα λείο της φύσης και να σε φέρουν κοντά με το παιδί μέσα σου που φωνάζει για παιχνίδι, χαρά και ξεγνοια σιά μέσα στη ροή της.

Αγέρωχη, περήφανη, αρχόντισσα η Μάνη, χωρίς πολλά πολλά φτιασίδια μα τι τα θέλει, άλλωστε, πνιγμένη μέσα στις τόσες ομορφιές; Συγκινητικά συνδεμένη στην ελληνική λογοτεχνία με τον καημό και το μοιρολόι της μάνας, της αδερφής, της συντρόφισσας, στέκει έχοντας στην ποδιά της πανέμορφα χωριά και παραλίες που σηκώνουν στις πλάτες τους τους στιβαρούς ορεινούς της όγκους.

Άννα Σαρρή

όνομα

ονομασία

Άρη, προκειμένου να τιμήσει τους αγω

λέγεται, πως προέρχεται από

● Η ιστορική πλατεία της Αρεόπολης.

●● Μακρινοί ταξιδιώτες-παραθεριστές που απολαμβάνουν τη διαμονή τους στο Οίτυλο.

●●● Βόλτες στην ιστορική πλατεία της Αρεόπολης.

●●●● Λιμένι, η θάλασσα αγκαλιάζει την παραδοσιακή αρχιτεκτονική.

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ύψωσαν το λάβαρο της Επανάστασης ενάντια στους Τούρκους, σκιάζεται από μια γκρίζα. Εκεί νη που αποτυπώνει τη δολοφονία του Κα ποδίστρια από τον γιο και τον αδερφό του Πετρόμπεη. Η 17 η Μαρτίου είναι ημέρα εορτασμών στην Αρεόπολη, σε ανάμνηση εκείνης του 1821, και το άγαλμα του ισχυ ρού πολιτικού και πολεμιστή Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη στέκει επιβλητικό στην πλατεία της πόλης. Καλντερίμια, πέτρα, ψηλοί πύργοι σαν φρυκτωρίες, αυλές με λεμονιές, προστα τευμένες από τους χειμωνιάτικους βο ριάδες. Απάγκιες αλέες ντυμένες το κα λοκαίρι με καμπανούλες, στεφανωτές, βουκαμβίλιες, ρυγχόσπερμα και κισσό. Συκιές με κυρίαρχη, επιβλητική παρουσία, ειδικά σε εκείνες τις κατοικίες που έχουν εγκαταλειφτεί από τους ιδιοκτήτες τους. Ταράτσες που βράζουν στον καυτό ήλιο της μέρας αλλά το δειλινό μετατρέπονται σε φιλόξενες γωνιές, οάσεις δροσιάς, για να απολαύσεις τα γευστικότατα τοπικά φαγητά, το καφεδάκι ή το ποτό σου.

Οι περίβολοι των εκκλησιών φιλοξενούν τα τραπεζάκια των οινομαγει ρείων τα βράδια και πολύχρωμα φαναράκια κρέμονται από τις φροντι σμένες μουριές. Αυτό είναι το σκηνικό της πόλης! Η «τσουχτή», η μανιά τικη μακαρονάδα με το καμένο βούτυρο και τα τηγανητά αυγά που τη στολίζουν, είναι η λαχταριστή, μοσχοβολιστή πρωταγωνίστρια στα τρα πέζια. Αλλά και για όσους αγαπούν τα γλυκίσματα, η γαλατόπιτα και το ψημένο… παγωτό ικανοποιούν τον ουρανίσκο και των πιο απαιτητικών. Καθόμουν στην πλατεία, παρακολουθούσα τη βράβευση των κολυμβη τών, που είχαν λάβει μέρος στους αγώνες κολύμβησης ανοιχτής θά λασσας στο Λιμένι. Θα έλεγε κανείς ότι οι αγώνες αυτοί, που διοργα νώνονται από την Oceanman® GREECE, τείνουν να γίνουν θεσμός στην περιοχή. Εκατοντάδες οι συμμετοχές σε όλες τις διαδρομές: των δύο, των πέντε και των δέκα χιλιομέτρων. Τη στιγμή που ανέβηκε στο βάθρο

ο Χρήστος Κορομηλάς, ο τυφλός κολυμβητής, για να παραλάβει το με

τάλλιο του, βαθιά συγκίνηση κατέκλυσε τον κόσμο που τον αποθέωσε

σε έναν καταιγισμό ευφημισμών και δυνατών χειροκροτημάτων.

Τουρκία, είχε έρθει με την οι

δε βρίσκονταν πρώτη φορά στην Αρεόπολη, και ναι, είχε

δέκα

διανύσει δηλαδή περίπου δύο φορές τον

γιατί είχε κολυμπήσει,

να μου μιλάει για την ιστορία του τόπου. Γνώριζε ότι σε εκείνη την πλα τεία της πόλης είχε υψωθεί το λάβαρο της Επανάστασης των Μανιατών για την ελευθερία και την ανεξαρτησία των Ελλήνων, ενάντια στην Οθω μανική κυριαρχία. Μου ευχήθηκε να μπορέσω να καταφέρω του χρόνου να λάβω μέρος στους αγώνες και να συμπορευτούμε. Έπειτα σηκώθη κε και στη θέση της έκατσε μια άλλη κυρία. Αυτή ήταν «ερωτική μετα νάστρια», όπως δήλωσε, μιας κι είχε ακολουθήσει τον καλό της σε αυτά εδώ τα μέρη, τα κακοτράχαλα αλλά γοητευτικά. Πόσο όμορφη είναι μια άδεια θέση σε ένα παγκάκι που πάντα γεμίζει με ζωντανές ιστορίες ανθρώπων και τόπων… Λιμένι Τέσσερα περίπου χιλιόμετρα στριφογυριστού ασφαλτόδρομου χωρίζουν την Αρεόπολη από το επίνειο της, το Λιμένι, τον πετρόκτιστο οικισμό που συνορεύει με το Νέο Οίτυλο και το Καραβοστάσι, το «μικρό Αλγέρι» όπως άτυπα το λένε. Λέγεται

κάποτε ξαπόσταιναν

κουρσάροι

τόπος

πιάσει να φυσάει, πελώρια κύματα με με γάλη ένταση, θορυβούν και ξαποσταί νουν στις ακτές ξεθυμαίνοντας. Πόση ομορφιά ν' αντέξουν τα μάτια; Θεριόψυ χοι άνθρωποι, απόγονοι καπεταναίων, πολεμιστών, αγωνιστών έχτισαν πύργους για να οχυρωθούν. Όντας άραγε ετοιμο πόλεμοι; Ενάντια σε ποιον; Στη φύση που τους κύκλωσε με πέτρα; Στους εισβολείς; Για να μείνουν απόρθητοι; Το σίγουρο εί ναι πως ήταν ευφυείς, αφού χρησιμοποί ησαν τα μόνα υλικά που είχαν, αυτά που ο

τόπος απλόχερα τους πρόσφερε, την πέ

τρα και το βράχο, με πάθος και θέληση δί

χως να το βάλουν κάτω. Στο ακροθαλάσ

σι, έχοντας θέα τον όρμο, παραταγμένα

στη σειρά αυτοκινούμενα τροχόσπιτα, τ'

ιστορία

χάνεται στα βάθη των αιώνων, με πρώτη αναφορά της πόλης του Οι τύλου στην επική Ιλιάδα του αρχαίου μας ραψωδού Όμηρου. Βραχοχτι σμένοι, συμπαγείς, στέρεοι πύργοι κι εκκλησιές καμουφλαρισμένα στα χρώματα και χώματα του

όνειρο κάθε ταξιδευτή. Μια παρέα Βορει

οευρωπαίοι, οι «Ροβινσώνες» απολάμβα

ναν τα χρώματα του δειλινού, αφήνοντας

το βλέμμα να αρμενίζει στα καταγάλα

να νερά της ακρογιαλιάς. «Θέλετε να χα

αυτή

να κρατήσουμε για πάντα

στιγμή;» τους ρωτώ. Τους φάνηκε

ρα, στο ίδιο αρχοντικό ύφος. Ένα φυσικό χαλί από αγριοβότανα, φρα γκοσυκιές, θρούμπι και θυμάρι απλώνεται γύρω τους. Οι στεριές στον μακρινό ορίζοντα λαμπυρίζουν, ασπρίζουν, σβήνουν και χάνονται, λες και τις καταπίνει η λάβα του μεσημεριού. Απέραντο το πέλαγο – όσο μα κριά, τόσο κοντά – μοιάζει ασάλευτο ειδικά όταν είναι λάδι. Κι άμα

τινή αύρα της στους λου όμενους που ξεκουράζο νταν στ’ απόβραδο.

Γύρω από το Γύθειο

Στον δρόμο της επιστρο φής προς την Αθήνα κι νούμαστε προσηλιακά, ακολουθώντας μια απο λαυστική διαδρομή μέσα από περιβόλια και κτήματα με ελιές που είναι ευλαβι κά αγκαλιασμένες με πορτοκαλιές. Στο αντίκρι σμά τους σκέφτεσαι πως είναι υπάρξεις που θρέ φουν με τους καρπούς τους τις οικογένειες του τόπου αυτού και με αγάπη τις ψυχές των ανθρώπων. Κάνουμε μια πρώτη στάση στις Καμάρες, που είναι δί πλα στο Βαθύ, για μια ανα ζωογονητική βουτιά. Αφή νοντας πίσω την παραλία με τη μεγάλη απλωσιά οδεύουμε προς το Γύθειο. Στην πόλη αυτή τελείωσαν το Γυμνάσιο δύο από τους πιο σπουδαίους Έλληνες λογοτέχνες, ο Μονεμβα σιώτης ποιητής Γιάννης Ρίτσος και ο Νικηφόρος Βρεττάκος. Δίπλα στο Γύ θειο, στην περιοχή Βαλτά κι, ξεδιπλώνεται η δαντε λωτή, υπέροχη παραλία της Σελινίτσας που από το 1981 φιλοξενεί στα θεσπέ σια νερά της το ναυάγιο «Δημήτριος». Πριν μπού με στο μεγάλο αυτοκινη τόδρομο της Εθνικής οδού (ναι, αυτόν με τα πολλά διόδια) δεν μπορούμε να αντισταθούμε στον πειρα σμό να αγναντέψουμε για λίγο την παραλία Τρίνισα και να ξεμυαλιστούμε χα ζεύοντας τα «παρά-πέντε» που χορεύουν στους τρε λούς ρυθμούς του αέρα στο φόντο των άγριων κυ μάτων. Τόσο απολαυστικό το ταξίδι αυτό στον νότο, στην καρδιά της μεγαλύ τερης ελληνικής χερσονή σου, του ένδοξου «Μορέα». Λακωνική, Ανατολική, Απόσκιερη ή Μέσα Μάνη –όπως και να

Πόρου

«Ένα μικρότατο οροπέδιο, ένα σπιτάκι, ένα

μαγκανοπήγαδο κι ένα θεόρατο πλατάνι. Κάτω εκτείνεται η θάλασσα του δάσους, βαθυπράσινη, και πέρα η άλλη, βαθυγάλανη, σπαρμένη με νησάκια ως εκεί που φθάνει το μάτι». Έτσι ξεκινά ο Κοσμάς Πολίτης, στο εμβληματικό βιβλίο του «Το λεμονοδάσος» που κρατώ τώρα στα χέρια μου. Γράφει για έναν ανεκπλήρωτο έρωτα δυο νέων, μια γοητευτική ιστορία που διαδραματίζεται σε αυτή τη γαλήνια, χρυσοπράσινη πολιτεία στην άκρια της Πελοποννήσου.

Κάποτε, πάνω από 25.000 λεμονιές κορδώνονταν περήφανες στη χρυσοκίτρι νη αυτή πλευρά του Πόρου. Σήμερα, σα ρώνει τα πάντα ο άνεμος της παρακμής, αλλά η υπόσχεση του παρα δείσου με τα μήλα των Εσπερίδων πλανά ται στην ατμόσφαιρα. Δεν είναι τυχαία η αναφορά στον άθλο του Ηρακλή. Σύμφω να με τον μύθο, ο ίδιος ο ημίθεος έφερε τα πολύτιμα εσπεριδοειδή εδώ, μετά την περιπέτειά του στον κήπο των θυγατέρων του Άτλαντος και της Εσπερίδος. Τον προ ηγούμενο αιώνα, τα αποκαλούσαν χρυσό δεντρα και όχι μόνο εξαιτίας του κίτρινου χρώματος των καρπών. Πλοία φόρτωναν τα γεμάτα υγρασία αμπάρια τους με τον πολύτιμο αυτό θησαυρό και τα πουλούσαν σε Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Θεσσα λονίκη μέχρι και τη μακρινή Οδησσό. Από τη δεκαετία του ’80 και μετά, η παραγωγή κρίθηκε ασύμφορη και από τότε, η αρχο ντική αυτή περιοχή άρχισε να φθίνει. Οι πρώτες ψιχάλες, ήδη, αρχίζουν να πέ φτουν. Κάτω από το ελάχιστο φως, τα λεμόνια μοιάζουν με χρυσάφι, το νερό κελαηδά στα επιφανειακά αυλάκια (το λε γόμενο «κοντίτο») και το βουητό των με λισσών σε παρασέρνει σε ένα μεθυστικό πανηγύρι αισθήσεων. Σκέψου το σαν ει κόνα. Είναι ένα κέντημα, μεγάλης αισθη τικής αξίας. Το θέαμα σε εγκλωβίζει, είναι εξαιρετικό να βλέπεις, να ακούς και να μυρίζεις τη ζωή. Το κοντίτο, το αρδευτικό σύστημα του Λεμονοδάσους, ίσως είναι και το μοναδικό στη χώρα κατασκευασμέ νο με τέτοιο τρόπο ώστε να διοχετεύεται το νερό των αμέτρητων πηγών στο πότι σμα των 600 και πλέον μικρών ιδιοκτη σιών. Η βροχή δυναμώνει και σταματώ κάτω από μία αιωνόβια γιγαντιαία ελιά. Ξέρετε, το δάσος δεν αποτελείται μόνο από λεμο νιές. Ελιές, ροδιές και κυπαρίσσια δημι ουργούν μια όμορφη, ανθοστόλιστη σύνθεση. Ευκαιρία να ανοίξω ξανά το βιβλίο του Κοσμά Πολίτη. «Μείναμε σι ωπηλοί μέσα στη φωτερή γαλήνη των βουνών. Πολύχρωμα ζουζούνια πάνε κι έρχουνται, ανεβοκατεβαίνουν δισταχτικά τις πέτρες, κρύβουνται μέσα στη μυστή ρια λόχμη του καινούριου χορταριού. Ένας χρυσαετός ξέσκισε με το κρώξιμό του το γαλανό διάστημα και χάθηκε ψηλά, πίσω από τα βράχια.» Τώρα, οι αετοί ακούγο νται μπερδεμένοι με τον ρυθμικό μπάσο ήχο από τις ανεμογεννήτριες που στέκουν

κορυφή

μονται

των

διαδρομής, στο πιο ψηλό σημείο της.

ήταν κάποτε το πιο πολύβουο σημείο όλης της περιοχής. Καταρρά κτες με ορμητικά νερά, νερόμυλοι με εργατικούς μυλωνάδες, μια ταβέρνα με θορυβώδεις πελάτες. Τώρα, όλα αυτά είναι μια παλιά ανά μνηση που κοντεύει να χαθεί στη λήθη του χρόνου. Το νερό στους κα ταρράκτες στέρεψε, οι νερόμυλοι βουβάθηκαν και μετατράπηκαν σε ερείπια. Εξοχικά σπίτια και αγροτόσπιτα φυτρώνουν, εκεί που παλιότερα το πράσινο των δέντρων αναμειγνυόταν με το γαλανό των νερών και του ουρανού. Κατηφορίζω πια προς τη θάλασσα. Βαδίζοντας στο στενό μονοπάτι, αραιά και πού περνάει σύριζα κάποιο αγροτικό όχημα, φορτω μένο με τελάρα γεμάτα λεμόνια. Φαντάζομαι πριν 100 χρόνια, τους Αθη ναίους (και όχι μόνο) τουρίστες που ανέβαιναν

Κατοχής. Το λεμονοδάσος βρίθει από μύ θους και θρύλους. Κάπου στα 1925, υπήρχε ένα φίδι που στοίχειωνε και τρό μαζε τους κατοίκους. Ο θρύλος έλεγε πως όποιος κατάφερνε να το σκοτώσει, θα πέ θαινε κι ο ίδιος. Πράγματι, ένας ντόπιος το σκότωσε και ύστερα από λίγες μέρες, αρρώστησε ξαφνικά και πέθανε… Φτάνω στο τέλος της εύκολης διαδρο μής, χωρίς δυσάρεστα συναπαντήματα με στοιχειωμένα φίδια! Βλέπω μπροστά μου ένα εκκλησάκι και σκέφτομαι να μπω μέσα. Η πολυκαιρισμένη πόρτα στριγγλί ζει ανοίγοντας αλλά τα καταφέρνω. Είναι αφιερωμένη στον Άγιο Σεραφείμ, κτισμέ νο γύρω στο 1900. Μαθαίνω από έναν ηλικιωμένο που προσευχόταν, πως οι πι στοί κάτοικοι της περιοχής, κάθε φορά που έπεφτε ακρίδα στα δέντρα του λε μονοδάσους, έκαναν λιτανεία της κάρας του «για να φύγει το κακό». Εντύπωση μου προκαλεί το έναστρο ταβάνι του ναού. Μαρμάρινη επιγραφή ακριβώς έξω από τον περίβολο, ενημερώνει τον περιπατη τή πως το λεμονοδάσος καταστράφηκε ολοσχερώς το 1873 από μία ασθένεια των δέντρων και 10 χρόνια αργότερα ξανα δημιουργήθηκε με τη βοήθεια του Δήμου. Σήμερα αργοπεθαίνει για δεύτερη φορά και εκλιπαρεί για την αναζωογόνησή του, για να μην ξεχαστεί… Φεύγοντας, είμαι κουρασμένος και διψα σμένος. Τι πιο δροσερό από ένα ποτήρι παγωμένη σπιτική λεμονάδα, σκέφτομαι. Σταματώ στον Γαλατά, στο παραδοσια κό ζαχαροπλαστείο του Δ. Βλάχου. Ο Δη μήτρης και η οικογένειά του αγαπούν την περιοχή που πέρασαν τα παιδικά τους χρόνια. Όπως μου αναφέρει: «Όταν αι σθανθείς την ευωδιά των ανθών και τη δροσιά κάτω από τα δέντρα, δεν θέλεις να φύγεις ποτέ. Οι λεμονιές έχουν πολλά φύλλα, πολλά λεμόνια, πολλή ζωή…» Απο τελεί και μέλος του συλλόγου «Φίλοι του Λεμονοδάσους». Σκοπός τους η αναγέν νηση μιας πανέμορφης περιοχής με μονα δικό φυσικό πλούτο και χαρακτήρα. Πρόεδρος είναι ο κ. Γκούμας. Άνθρωπος με πάθος και πόθο για το λεμονοδάσος, μου γράφει για έναν ντόπιο που αφού έζησε όλα του τα χρόνια μετανάστης στην Αμερική, γύρισε πίσω στον τόπο των παιδικών του αναμνήσεων για να φροντί σει τις 70 λεμονιές του. «Τις περιποιείται, τις κλαδεύει, τις ξεχορταριάζει – και δεν πουλά ούτε ένα λεμόνι από αυτές! Αγαπά ει τον τόπο του. Πολύ κακό να μην αγαπάς τον Τόπο σου. Και τέτοιο τόπο!» Ενώ

έναν άλλον: «ξερίζωσε δέκα ξεραμένες λεμονιές και έβαλε καινούριες. «Τρελό» τον φωνάζανε. «Μου αρέσει όμως, θέλω να τις φροντίζω μόνος μου. Δεν βάζω εργάτη. Θυμάμαι μικρός που έπαιζα

και κοίταζα το νερό στ’ αυλάκι, και καθό μουνα στη σκιά τους, στο γάρδος, το κα λοκαίρι. Μου αρέσει το άνθος τους, η μυ ρουδιά», θα του πει. «Ένας ξάδελφός μου, που μεγάλωσε στην Πούντα, έφυγε στην πρωτεύουσα και πρόκοψε, έγινε σπουδαί ος, περιποιήθηκε κι αυτός το κτήμα του. Με βρήκε στον δρόμο και μου ‘πε με χαρά πως έβαλε και το ξελόγγωσε. Θέλει να το διατηρήσει όπως ήταν και να το παραδώ σει στους επόμενους, να το χαρούν κι αυ

τοί…»

Μια κίνησή της οικογένειας Βλάχου, που δείχνει έμπρακτα την αγάπη της για τον τόπο, είναι η δημιουργία μιας σειράς χυ μών με βάση το χειροποίητο χυμό λεμο νιού σε διάφορους γευστικούς συνδυα σμούς καθώς και μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού με πρώτες ύλες της πε ριοχής. Η Μαρία, σύζυγος του Δημήτρη, μου προσφέρει λεμονάδα με τζίντζερ «Lemonodasos» κι είναι ό,τι ακριβώς χρει άζομαι να με ξεδιψάσει αυτή τη στιγμή. Προσωπικά, εντύπωση μου προκαλεί το ρετρό design με τις φιγούρες μιας άλλης εποχής πάνω στα μπουκάλια σερβιρίσμα τος. Με φιλεύουν και μια βυσσινάδα για τον δρόμο, τους αποχαιρετώ με χαμόγε λο. Χαίρομαι γιατί είδα στα μάτια τους το ίδιο το λεμονοδάσος. Τις παιδικές τους αναμνήσεις, τις μυρωδιές, την οξύτητα και τη γλυκάδα, το κίτρινο και το πράσινο, το κελάρυσμα των πηγών, τη δροσιά του δειλινού.

info's

Οι χυμοί φρούτων

Lemonodasos είναι 100% φυσικοί, 100% χωρίς συντηρητικά και 100% χειροποίητοι. Πέρα από την κλασική λεμονά δα και αυτήν με το τζίντζερ και τη στέβια θα βρείτε ακόμα λεμονάδα με μαστίχα Χίου και με χυμό από αγγούρι, χυμό ρόδι με λεμόνι και βυσσινάδα με χυμό λεμόνι. Εκτός από τους δροσερούς χυμούς της, η οικογένεια Βλάχου παρασκευάζει επίσης χειροποίητα γλυκά του κουταλιού (λεμόνι, βύσσινο, πορτοκάλι, κυδώνι) και σπιτικές μαρμε λάδες από φρέσκα φρούτα τοπικής παραγωγής, χωρίς πρόσθετα συντηρητικά (πορτοκάλι, λεμόνι, φράουλα και μανταρίνι). (τηλ.: 22980 42772, e-shop: https://lemonodasos.com/shop/ ). Τα προϊόντα Lemonodasos θα τα βρείτε και στο ζαχαροπλαστείο «Βλάχος» όπως και χειροποίητο παγωτό, παραδοσιακό αμυγδαλω τό µε µαρµελάδα λεµόνι και φρεσκότατα γλυκά. (τηλ.: 22980 43488, 42772). Απέναντι,

Δημοσθένης Τσαπάρας Δημοσθένης Τσαπάρας, Τυροσυρά Τυροκομική

ΣΥΡΟΣ

να φέρεις!» Η συγκεκριμένη παραγγελία δινόταν αυτόματα από όλους κυριολεκτικά όλους όσους ήξεραν ότι θα επι σκεπτόμουν τη Σύρο για τις καλοκαιρινές μου διακοπές. Αυτό με έκανε να συνειδητοποιήσω, πως ίσως πρόκειται για μια από τις πιο δυνατές σχέσεις ενός τόπου με μια γαστρονομική του λιχουδιά. Σχέση που «καλλιεργήθη κε» από τους πλανόδιους πωλητές, οι οποίοι για χρόνια ανέβαιναν στα πλοία που έδεναν στο λιμάνι διαφημίζοντας την πραμάτειά τους: λουκούμια και χαλβαδόπιτες.

Ξεκινώντας την περιήγησή μου στη Σύρο διαπίστωσα για μια ακόμα φορά πόσο άδικος είναι ο χαρακτη ρισμός ‘ξερονήσια’ για τις περισσότερες από τις Κυκλάδες, ιδιαίτερα για τα μεγα λύτερα από τα νησιά τους. Το τοπίο μαρτυρούσε παντού έναν τόπο με πλού σια αγροτική παράδοση. Ξερολιθιές, κη πάκια «περιφραγμένα» με καλαμιές για να προστατεύονται από τον αέρα, παλιά εγκαταλελειμμένα πηγάδια κοντά στις ρεματιές, στέρνες για συγκέντρωση των βρόχινων νερών. Στο νησί, μέχρι και την δεκαετία του ’90, υπήρχε σημαντικός αριθμός παραδοσι ακών θερμοκηπίων που τροφοδοτούσαν την κεντρική λαχαναγορά των Αθηνών με κηπευτικά. Σήμερα έχουν απομείνει σύγχρονες, κυρίως, μονάδες που παρά γουν ντομάτα και ντοματίνια, κολοκύθια, πιπεριές και άλλα κηπευτικά. Διασχίζοντας τον πλούσιο αυτόν τόπο συ ναντάς μικρά χωράφια, πάντα περιφραγ μένα με ξερολιθιές, μέσα στα οποία οι

αγελάδες της Σύρου βόσκουν ράθυμα και προσπαθούν να προστατευ τούν από τον καλοκαιρινό ήλιο. Σε κοντινή απόσταση έβλεπες τα θερισμένα χωράφια με το σανό «μπαλιασμένο», έτοιμο για να ταΐσει τα ζώα του νησιού από τα οποία παράγονται τα εξαιρετικά τυροκομικά προϊόντα της Σύρου. Με αυτές τις εικόνες έφτασα στην πόρτα του μικρού σύγχρονου τυροκομείου

«Τυροσυράς»

νότο του νησιού.

το 2013 στον

Βήσσα

της άνυδρης βλάστησης του νησιού σε συνδυασμό με την πολύμηνη ωρίμανση του, η οποία διαρκεί από 4 έως 8 μήνες, του δίνει μια γευστική πολυπλοκότητα και μια επί γευση που σε συντροφεύει για αρκετή ώρα αφού το δοκιμάσεις. Στο τυροκομείο, εκτός από τον Σαν Μιχάλη, τη γνωστή κυκλαδίτικη κοπανιστή και το αγελαδινό βούτυρο, πα ράγουν και μια πολύ νόστιμη γραβιέρα, την «Φραγκοσυριανή», με βάση την παραδοσι ακή συνταγή που απαιτεί και λίγο αιγοπρόβειο γάλα εκτός του αγελαδινού. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ξινότυρο, ένα λευκό μαλακό τυρί με ελαφρά όξινη γεύση, που παράγεται από το τυροκομείο σε πέντε διαφορετικές γεύσεις. Το ξινότυρο με λιαστή τομάτα και αυτό με το σκόρδο και το πιπέρι που δοκιμάσαμε μπορούν να δώσουν έναν διαφορετικό χαρακτήρα σε ένα πιάτο με τυριά. Αποσταγματοποιία

παραγωγό

που δοκιμάσαμε στα ταβερνάκια του νησιού επάνω κυριολε κτικά στη θάλασσα. Ο Νίκος Μακρυωνίτης με υποδέχθηκε στην αποσταγματοποιία του στην Βάρη της Σύρου. Χρησιμοποιώντας την εμπειρία του στους γευστικούς συνδυα σμούς, από το επάγγελμα του μάγειρα ξεκίνησε από το 2012 τους πειραματισμούς του, σε επίπεδο αρχικά οικοτεχνίας, παρέα με τον πατέρα του Γιώργο, χημικό και ερασιτέχνη ποτοποιό. Η αγάπη τους για το προϊόν και η εξέλιξη της παραδοσιακής απόσταξης έφε ραν ως αποτέλεσμα την λειτουργία ενός σύγχρονου αποστακτηρίου που ξεκίνησε το 2017. Ο Νίκος συγκεντρώνει στέμφυλα (τα «πατημένα» σταφύλια) κυκλαδίτικων ποικιλιών, όπως το Σερφιώτικο, το Ασύρτικο, το Μαυροτράγανο, η Μονεμβασιά, τα οποία προέρχο νται από ξηρικά αμπέλια μικρής απόδοσης από την Σύρο αλλά και την Τήνο, την Πάρο, την Σαντορίνη, την Σέριφο. «Η αργή απόσταξη των στέμφυλών με τη φυσική τους μαγιά αναδεικνύει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των κυκλαδίτικων ποικιλιών δίνοντας εξαιρετικά αρώματα στα προϊόντα μας», θα μας πει. Στη μικρή αυτή μονάδα παράγεται μαστίχα, ούζο, τσίπουρο, παλαιωμένο τσίπουρο, αλλά και ένα μοναδικό προϊόν, το απόσταγμα σύκου. «Η συγκεκριμένη παραγωγή ξε κίνησε εδώ και έναν χρόνο. Μεγάλη σημασία έχει για μας η συλλογή του καρπού που πρέπει να γίνεται πάνω από το δέντρο. Για να πετύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα φυ τέψαμε εδώ και τέσσερα χρόνια μια μικρή έκταση με 200 συκιές ώστε να εξασφαλίσου με την δική μας παραγωγή». Τα παλαιωμένα τσίπουρα της αποσταγματοποιίας παλαιώνουν σε δρύινα γαλλικά βα ρέλια που έχουν πρωτοχρησιμοποιηθεί στην παλαίωση ερυθρών κρασιών. Στην απλή και όμορφη αίθουσα γευστικής δοκιμής, περιτριγυρισμένοι από τα δρύινα βαρέλια, δοκιμάσαμε τα εξαιρετικά αποτελέσματα των πρώτων χρόνων λειτουργίας της μονά δας. Η τελευταία έκπληξη ήταν το PLANTAE, ένα τσίπουρο διπλής απόσταξης από Ασύρ τικο, αρωματισμένο με εννιά συριανά βότανα όπως το μάραθο και το κάρδαμο αλλά και φυτά όπως τον κέδρο και τον σκίνο. Οι συνδυασμοί του

Ήταν αργά το απόγευμα, όταν μας υποδέχτηκε η σύζυγός του, Ανεζούλα Νομικού, με το χαμόγελο του ανθρώπου που είναι πλασμένος για αυτό ακριβώς που επέλεξε να ασχοληθεί. Η ξενάγησή μας στο μικρό επισκέ ψιμο οινοποιείο ξεκίνησε από τον χώρο παραγωγής, όπου παράγονται μόλις 8.000 φιάλες. Γρήγορα περάσαμε στον εξωτερικό χώρο όπου όλα ήταν βαλμένα σε τάξη. Ο ήλιος έδυε πίσω από τους γύρω λόφους και βασίλευε μια καταπληκτική ησυχία. Η Ανεζούλα μας είχε ετοιμάσει με ιδιαίτερη φροντίδα ένα εξαιρετικό πιάτο με τοπικές γεύσεις: λούζα, λου κάνικο με μάραθο, ξερά σύκα, συριανά τυριά και σπιτική μαρμελάδα φτιαγμένη από την ίδια για να συνοδεύσουν τα κρασιά της «Παρα…κό ποις». «Η επίσκεψη στο οινοποιείο δεν έχει χρονικά όρια», μας εξηγεί. «Θέλουμε να είναι μια χαλαρή εμπειρία γνωριμίας με τις γεύσεις της Σύ ρου και τα κρασιά μας». Η δοκιμή ξεκίνησε με το λευκό «Νήσου Μέθη» από Σερφιώτικο και Ροδίτη, ένα ιδιαίτερα δροσερό ξηρό κρασί, ιδανι

κό για τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού. Συνεχίσαμε με «Νήσου

Μέθη»

λουκούμια στη Σύρο. «Το λουκούμι κατάγεται από την περιοχή της Κωνστα ντινούπολης και της Μι κράς Ασίας. Η τέχνη του λουκουμιού, ήρθε στη Σύρο μαζί με τους Χιώτες πρόσφυγες που έφτασαν στο νησί μετά την κατα στροφή της Χίου από τους Τούρκους το 1822. Η διαφορά με τα λουκούμια άλλων περιοχών είναι ότι εμείς εδώ στο νησί χρη σιμοποιούμε ζάχαρη και όχι γλυκόζη. Αφού ανακα τέψουμε για δύο ώρες το μίγμα του άμυλου με την ζάχαρη και το τρυγικό οξύ που προέρχεται από στα φύλια, θα προσθέσουμε τα διάφορα αρώματα, τα δά κρυα της μαστίχας ή τους ξηρούς καρπούς, ανάλο γα με την τελική γεύση που επιθυμούμε». Κλασική γεύση του Συρια νού λουκουμιού θεωρείται το τριαντάφυλλο και η μα στίχα όμως για προσωπική κατανάλωση θα διάλεγα το εξαιρετικό φιστικί! Σε ότι αφορά τις… παραγγε λιές η καλύτερη επιλογή εί ναι οι μπουκιές αμυγδάλου που δίνουν την ευκαιρία να δοκιμάσει κανείς τις πολ λές και διαφορετικές γεύ σεις των λουκουμιών. Το ταξίδι της επιστροφής με βρήκε τελικά με περισ σότερες αποσκευές, όχι μόνο για να ικανοποιήσω τους φίλους μου αλλά και για να πάρω μαζί μου κά ποιες από τις εξαιρετικές γεύσεις που μας φανέρω σε το πανέμορφο αυτό νησί! Η Σύρος μπήκε κυριο λεκτικά στην καρδιά μου. Δεν είναι μόνο οι πανέμορφες παραλίες ή η ιδιαίτερη κουλτούρα της. Δεν είναι μόνο η ανάπτυξη μιας γαστρονομικής κουλ τούρας που απολαμβάνεις στις περισσότερες ταβέρ νες σε εξαιρετικές τιμές.Εί ναι κυρίως η ανεπιτήδευτη ευγένεια

Υλικά:

• 1 κ. Συριανή

ανθότυρο

ανάλατο τυρί

• 10 αυγά

• 500 γρ. ζάχαρη

• 1 κ.σ. κανέλα

• Χυμό και ξύσμα από 1 πορτοκάλι

• 1 σφηνάκι λικέρ μαστίχα

• ή 1 2 βανίλιες (προαιρετικά)

• 1 2 κ.σ. μέλι

• Βούτυρο και αλεύρι για το ταψί

• Σουσάμι ή/και κανέλα για το πασπάλισμα

Νίνα Κουλετάκη Δημήτρης Ιωαννίδης, από το φωτογραφικό ιστορικό αρχείο Ποριωτών

Φαίδρα είναι μια νεαρή σφουγγαρού, ένα κορίτσι που βουτά στον βυθό της Ύδρας ψάχνοντας για σφουγγάρια. Σε μια από τις καταδύσεις της ανακαλύπτει ένα πανέμορφο αρχαίο άγαλμα που απεικονίζει ένα μικρό αγόρι πάνω σε ένα δελφίνι. Στη συνέχεια συμβαίνουν πολλά, εμπλέκονται αρχαιοκάπηλοι, αρχαιολόγοι, οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες, ο λαός της Ύδρας, το κέρδος, το φιλότιμο, η εξαπάτηση, η μετάνοια

…τα μάζεψε ο Θανάσης ο Δεληγιώργης και πήρε τη φαμέλια του οικειοθελώς και τα πουλιά και φύγανε στη Χίο. Πιάσανε όπως-όπως ένα σπιτάκι μες στο Φρούριο, από εκεί να που είχανε μόλις εκείνο τον καιρό εγκαταλείψει, με τον πόνο της ψυχής τους και αυ τοί, οι λίγοι Τουρκοχιώτες που φύγανε κι εκείνοι προσφυγές για απέναντι, και έκαμε ένα πρόχειρο κουμάσι στην αυλή του· αλλά ξεχάστηκε ένα πρωί ο παππούς μου ο Ανέστης και άνοιξε την πόρτα του κλουβιού, ή ίσως να την άνοιξε κι ο άνεμος, διότι ήτανε και πρόχειρα φτιαγμένο το κουμάσι, και ξαμοληθήκανε κάποια ζευγάρια έξω, γυρίσανε αμέ σως πίσω στο χωριό, απέναντι, και τα χάσε ο προπάππους μου, που τα έβαψε τότε μαύ ρα διότι δεν είχε προλάβει να πάρει απογόνους απ’ αυτά και θα ‘χανε τη ράτσα. (…) Αυτά ήταν τα πουλιά που τα ξανασυνάντησε ο προπάππους μου μετά από τρία χρόνια, του ’22 τον Αύγουστο, σαν έφυγε κακήν κακώς με την ψυχή στο στόμα τη φορά αυτή, με την Καταστροφή και τη Σφαγή, με τρία ζευγαράκια που μπόρεσε να σώσει μες στον κόρφο του και ήρθαν πια να μείνουν στο νησί μια και καλή· τα ξαναβρήκε τα πουλιά του τα άλλα μες στο Φρούριο και τα πήρε και αυτά μετά από λίγα χρόνια, μαζί με τα πι τσούνια τους και όσα είχε σώσει από απέναντι, στο νέο του σπίτι στον συνοικισμό· τα είχε κλειδωμένα πια καλά όλα μαζί ως να γεννοβολήσουνε, μετά όμως που τα ξαμόλη σε φύγανε πάλι κάποια αμέσως για καρσί και τα ξανασυνάντησε, οχτώ χρόνια αργότε ρα, τότε που πήγανε την ημερήσια εκδρομή του Σωματείου και είδανε τα σπίτια τους και έφερε η γυναίκα του κάτω από τη γλώσσα της της λεμονιάς τα μάτια για τα μπόλια, μα δεν τα ξαναπήρε εκείνος πια μαζί του τα πουλιά, τα άφησε εκεί διότι γνωρίστηκε με το Χουσνί, τον Τούρκο που έμενε στο σπίτι του το πατρικό, και είδε ότι τα αγαπούσε και τα πρόσεχε αυτός κι έτσι έφυγε

Θάλεια