Sommario Mappa generale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Prefazione alla quinta edizione . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Introduzione tecnica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Breve storia dell’arrampicata nelle falesie attorno al Lario . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 I tiri più duri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Esposizione delle falesie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Simbologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26.
Scivolo striato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 Realba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Strapiombo di Mandello . . . . . . . . . . . . . . . . 192 Grotta di Mandello . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 Lagoland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 Fiumelatte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204 Varenna - Placca del Ghez . . . . . . . . . . . . . 208 Costiera Morgana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210 Sass Negher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
RESEGONE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 01. Erna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Storia di Erna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 02. Versasio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 03. Pala del Cammello . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Intervista a Delfino Formenti . . . . . . . . . 55 04. Parete Stoppani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 05. Falesia del Bacc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
27. 28. 29. 30. 31. 32. 33.
BASSA VALSASSINA . . . . . . . . . . . . . . . . 222
SAN MARTINO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 06. Pala del San Martino . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 07. Placchette del San Martino . . . . . . . . . . . . . 84 08. Antimedale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Storia dell’Antimedale . . . . . . . . . . . . . . . . 98
GRIGNETTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272 34. Campiano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 35. Nibbio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278 Storia del Nibbio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298 36. Il Terramatta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304 37. Torrione Ratti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 38. Campelli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
SPONDA ORIENTALE LAGO . . . . . . . 102 09. Solarium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 10. Lariosauro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 11. Bastionata del Lago . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 Ambarabà . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 12. Pilastro Rosso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 13. Discoteca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 14. Promesse nel sole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 15. Pungitopo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 16. Pradello . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 17. Pradello alta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 4
Le Torrette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 Falesia dell’Eco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .238 Muro di Halloween . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242 Sasso Alippi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 Scudi di Valgrande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 Vaccarese . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 Falesia del Brigante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
ALTA VALSASSINA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326 Angelone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328 39. Placca del Triangolo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334 40. Placche di Sherwood . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336 41. Placca del Pistolino . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 42. Muro del Pianto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344 43. Trittico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 44. Nicchia degli Oranghi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356 45. Pietracalma - Sperone Frigidus . . . . . . . 360