Królowa jesieni

TEKST ALICJA DASZKIEWICZ

Dynia zachwyca kolorami, zdumiewa kształtami, imponuje rozmiarami. Jest smaczna, cenna dla zdrowia i urody oraz atrakcyjna jako dekoracja. Jej miąższ zawiera dużo beta-karotenu, przeciwutleniacza, który hamuje szkodliwe procesy oksydacyjne i może – jak potwierdzają badania – zapobiegać rozwojowi nowotworów. Niskokaloryczna i niemal pozbawiona sodu jest dobra dla osób z nadciśnieniem i dbających o linię. A nasiona dyni – jak określił je perski lekarz Awicenna – to apteka w miniaturze. Już sam fakt, że tak małe nasiono daje życie takiemu ogromnemu warzywu, pokazuje ile w nim mocy. Jedzmy je jednak z umiarem, bo oprócz cennych witamin i minerałów, w odróżnieniu od miąższu, pestki mają sporo kalorii. Dynia ma też symboliczne znaczenie. Dekoracyjna Jack-o’-lantern to halloweenowa lampa z wydrążonej dyni. Nazwa, jak podaje tradycja, nawiązuje do mężczyzny o imieniu Jack, który był chciwy i na dodatek zadarł z diabłem. Nie mógł więc po śmierci trafić ani do nieba, ani do piekła, w konsekwencji musi chodzić z latarnią po ziemi aż do dnia sądu ostatecznego. Dyniowa latarenka jako symbol Święta Zmarłych pojawiła się pierwotnie w Irlandii, z czasem zawędrowała do USA, gdzie nadal podczas Halloween rozświetla domy i ogrody, a ostatnio także w Polsce.

30

sekund

– tyle czasu powinniśmy myć ręce, aby pozbyć się wirusów, bakterii i pasożytów, które się na nich gromadzą. Z dłoni bardzo łatwo je przenieść na twarz, a tym samym na błony śluzowe oczu, nosa czy ust. To ważne, by uniknąć zachorowania m.in. na Covid-19 i grypę.

kalendarium

LISTOPAD

12 listopada Światowy Dzień Zapalenia Płuc

To groźna i często występująca choroba, która może wywołać wiele niebezpiecznych powikłań. W Polsce statystycznie choruje na nią jedna na sto osób rocznie, najwięcej jesienią i zimą. Najważniejszym działaniem w profilaktyce i zapobieganiu rozprzestrzeniania się zapalenia płuc jest izolacja osoby chorej i częste mycie rąk.

14 listopada Światowy Dzień Cukrzycy

Najczęścej występuje cukrzyca typu 2, która związana jest m.in. z niewłaściwą dietą, nadwagą i brakiem aktywności fizycznej. To choroba przewlekła i nieuleczalna. Można ograniczać jej skutki, prowadząc zdrowy styl życia, cały czas kontrolując swój organizm i stosując się do zaleceń lekarza. To pierwsza niezakaźna choroba, która została uznana przez ONZ za epidemię XXI w.

18 listopada Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach

Jego cel to promowanie informacji na temat odpowiedzialnego stosowania antybiotyków i zwiększenie świadomości, jakim zagrożeniem dla zdrowia jest zjawisko antybiotykooporności, czyli odporności bakterii na działanie leku. Aby jego uniknąć, należy rozważnie stosować antybiotyki, przyjmować tylko te przepisane przez lekarza, nie przerywać terapii, nawet jeśli poczujemy się lepiej i nie sięgać po antybiotyki pozostałe po wcześniejszym leczeniu.