Diabetes Info 2/2022 maart-april by Diabetes Liga

Tweemaandelijks tijdschrift Jaargang 66 | Nr 2 Maart - April 2022

DIABETES

INFO 2

Een blik op onze vrijwilligers

WWW.DIABETES.BE 0800 96 333

INTERVIEW HASSE VAN DER HAEGEN BOUW AAN JE CONDITIE ÉN STEUN DIABETES ALS GOED DOEL IN DE BLAUWE RONDE DIABETES VERSUS TOPSPORT

DIABETES INFO

INF

IN DIT NUMMER 2

WIE IS WIE BIJ DE DIABETES LIGA?

04 20 26 32 36 41 44 46 48

DIABETES LIGA: ONS NIEUWE OPEN HUIS

EDITO COLUMN KIDS MAGAZINE STRIP RECEPTEN DIABETES INFOLIJN GELEZEN SPROKKELS AGENDA

VOEDING BUITEN DE DRIEHOEK: WAT BETEKENT DE RODE BOL?

BELGISCH DIABETESFORUM: UNIEK PLATFORM OM BELEIDSMAKERS TE INSPIREREN EN AAN TE ZETTEN TOT ACTIE

BOUW AAN JE CONDITIE ÉN STEUN DIABETES ALS GOED DOEL IN DE BLAUWE RONDE

EEN BLIK OP ONZE VRIJWILLIGERS

WANDELEN: VARIEER NAAR HARTENLUST

PREVENTIE EN VROEGDETECTIE VAN DIABETES TYPE 2 BIJ PERSONEN VAN DIVERSE CULTUREN

EEN TERUGBLIK OP DE DIABETES TYPE 1 INNOVATIEDAG

05 INTERVIEW

HASSE VAN DER HAEGEN

DIABETES VERSUS TOPSPORT

“Ik heb zelf een presentatie gemaakt over diabetes type 1 toen ik in het eerste leerjaar zat. Zo wist iedereen meteen wat er aan de hand is. Anders vragen ze toch altijd ‘wat is dat, wat is dit …?’ en zo hoef ik het maar één keer uit te leggen.” Voor alle inlichtingen over lidmaatschap, vakantiekampen, en andere activiteiten ... kan je terecht op het secretariaat: liga@diabetes.be of 09 220 05 20. Vragen over het bestellen van materiaal: webshop@diabetes.be.

WWW.DIABETES.BE 0800 96 333

EDITO

DIABETES INFO

De lente maakt zich op en doet dra haar intrede. Je voelt, proeft, ruikt, hoort en ziet de beweging buiten, de krokussen laten hun fleurige kleuren zien. De rupsen eten hun buikje vol: straks vliegen ze in alle glorie uit, en fladderen dan hier en daar rond om zorg te dragen voor de natuur. Lente, zomer, herfst of winter; ook de vrijwilliger is voortdurend in de weer. Gaat zo op in wat hij of zij doet dat het hem/haar bijna ontgaat welke ontwikkeling ze doormaken door te vrijwilligen: nieuwe inzichten opdoen, ervaringen verrijken, anderen leren kennen, en jezelf versterken. Misschien niet altijd even zichtbaar voor de vrijwilliger zelf, maar het gebeurt wel. Als een rups die zich ontpopt tot heuse vlinder. In die groei zit de kracht van het vrijwilliger zijn. Elk vrijwilliger geeft het beste van zichzelf. Op zijn/haar eigen tempo. In de activiteit die hem/haar het best ligt. De ene vlinder bestuift bloemen, de andere produceert zijdedraad. Ook binnen de Diabetes Liga kunnen we rekenen op heel wat vrijwilligers, met elk hun eigenheid, eigen drijfveren, eigen takenpakket, eigen verhaal … Maar één ding hebben ze allemaal gemeen: ze dragen de Diabetes Liga een warm hart toe en zetten zich belangeloos in voor onze vereniging. Hun inzet beschouwen we niet als vanzelfsprekend. We zijn ieder van hen dankbaar voor hun enthousiasme, energie, tijd, gedrevenheid, passie, daadkracht … We koesteren hun inzet en schatten hen naar waarde. Vlinders zijn er in zoveel maten en gewichten. Je ziet er met sobere kleuren, er zijn er die zo fel zijn dat ze je bijna verblinden, anderen hebben een kunstzinnige tekening op de vleugels of net niet. De ene fladdert voortdurend en zoekt wijdse omgevingen op, die met kleinere vleugels blijft in de buurt. Vlinders, net zoals vrijwilligers brengen leven met zich. Ze houden een natuurlijk ecosysteem in evenwicht, houden het in stand, verbeteren het. Zien we een vlinder, zijn we gecharmeerd, en in feite is dat niet anders voor vrijwilligers. Vrijwilliger, oprecht bedankt dat je meebouwt aan onze organisatie. Gisteren, vandaag en morgen omdat je van aanpakken weet, jezelf soms wegcijfert omdat je een missie hebt. In deze editie van Diabetes Info laten we graag een paar van onze vrijwilligers aan het woord. Natuurlijk zijn ze met heel wat meer. We zijn blij dat we naast hen, ook op nog 350 andere vrijwilligers mogen beroep doen. Misschien heb ook jij zin om mee aan de slag te gaan als vrijwilliger bij de Diabetes Liga. Jouw talenten en enthousiasme zijn meer dan welkom! Er zijn heel wat manieren waarop je als vrijwilliger je steentje kan bijdragen. Je vindt vast iets wat je graag doet. De mogelijkheden van vrijwilligerswerk zijn zeer divers. We zoeken organisatoren, administratieve duizendpoten, enthousiaste monitoren, schrijvers met een vlotte pen, mensen die graag hun verhaal vertellen, professionals in de diabeteszorg die graag hun kennis delen en nog zoveel meer profielen. We horen het graag als je meer informatie wenst of interesse hebt. Je kan steeds vrijblijvend contact opnemen via vrijwilliger@diabetes.be. Veel leesplezier. Paul Deleye Algemeen Directeur Diabetes Liga vzw

VRIJWILLIGER, OPRECHT BEDANKT DAT JE MEEBOUWT AAN ONZE ORGANISATIE. 4

DIABETES INFO

TÊTE-À-TÊTE

“DIABETES IS VOOR DE REST TOCH VOORAL SAAI, HOOR.” Hasse Van Der Haegen is 9 jaar en zit in het 4e leerjaar in de kriebel. Ze vertelt graag over zichzelf, haar dieren en haar gezin. Hasse heeft een drukke agenda en veel hobby’s. Hasse verschilt op het eerste zicht weinig van elke andere negenjarige. Alleen, Hasse heeft al vier jaar diabetes type 1.

HASSE

TEKST RUBEN DE VOOGHT FOTOGRAFIE MARCO MERTENS

VAN DER HAEGEN TYPE

TÊTE-À-TÊTE

Maar eerst de belangrijke zaken: “Ik volg notenleer op dinsdag en woensdag, piano op donderdag, tekenles op zaterdag en op zondag ga ik naar de Chiro. Mijn broers, Arwen en Enar, zijn daar dan ook. Mijn papa heet Bert, mijn mama is Els en Marietje, zo heet de poes. Vroeger deed ik op maandag ook aan paardrijden maar daar ben ik mee gestopt.” Mama Els hanteert het principe ‘inschrijven is het jaar uitdoen’, ook al vindt Hasse zelf dat ze bepaalde keuzes sneller moet kunnen inwisselen voor andere, nieuwe hobby’s. “Zwemmen bijvoorbeeld. Maar dat is een beetje lastig.”

“Het zou perfect kunnen”, zegt Els, “maar voorlopig doe je al veel.” Hasse blaast en laat terloops weten dat ze weinig zin heeft in de tekenles straks. Ze vraagt of ze een chocoladesnoep uit het schaaltje op tafel mag. De scanner die ter goedkeuring piept is het eerste signaal dat Hasse een klein beetje speciaal is en dat haar leven soms net iets anders dan ‘gewoon’ verloopt. “Mijn opa is in augustus overleden en daarna kreeg ik diabetes.” De toen vijfjarige Hasse heeft beide zaken aan elkaar gelinkt en dat blijft voorlopig zo. Els: “We zouden Hasse in die kerstvakantie in Oostenrijk leren skiën, maar ze was daar eigenlijk zo fut- en energieloos dat het er niet van gekomen is.” Hasse: “Ondertussen kan ik het wel! Maar toen was ik gewoon altijd te moe.” Els: “De traditionele symptomen waren uitgesproken aanwezig. Ze moest veel plassen, dronk constant en viel vaak in slaap. Ik maakte me zorgen, ook omdat ik de symptomen herkende. Mijn grootvader had diabetes type 2, mijn moeder kreeg het rond haar 70e ook … Er was dus een zekere mate van extra alertheid. Al zeg ik er meteen graag bij dat type 1 eigenlijk

een andere aandoening is dan wat ik kende. Ondanks de gelijkenis in de naam. In ieder geval: er werd door de pediater bloed geprikt en dat leverde snel een diagnose op. Met diabetes type 1 belandden we die vrijdagavond dus op de spoedafdeling.” Hasse volgt het gesprek nauwlettend. Of ze zelf nog veel weet van die ziekenhuisweek? “Vooral dat ik toen cadeautjes kreeg van iedereen. Lego® en zo. En knuffels. Ik weet ook nog dat ik als een oud madammeke met zo’n stok rondliep, waaraan een zakje hing. Een baxter, ja. En dat ik in het begin gilde bij elke prik!” Els: “De meeste herinneringen die ze aan de diagnose heeft, zijn gevormd door wat we daarover sindsdien vertellen, denk ik. Vijf jaar, dan ben je nog jong hé. De eerste sensor

Hasse Van Der Haegen (9) weet al vier jaar dat ze diabetes type 1 heeft. Ze heeft ook een mama (Els), een papa (Bert) en twee broers die tegelijk haar peters zijn. In Sint-Ulriks-Kapelle (Dilbeek) gaat Hasse naar het vierde leerjaar, op een paar honderd meter van waar ze woont.

werd meteen op vrijdagavond al geprikt. In het ziekenhuis waren ze daarin heel kordaat (glimlacht). De twee daaropvolgende weekenddagen waren een geluk bij een ongeluk, omdat de weekenddienst alles toch net iets rustiger liet verlopen. Het besef dat diabetes type 1 een diagnose voor het leven is, komt hard aan. Zelf vond ik het ingrijpend.

TÊTE-À-TÊTE

“OP MAANDAG KWAMEN ZE MET DE POMP AANZETTEN EN DAN WERD HET NOG DUIDELIJKER. ALS MOEDER VOND IK DAT MOEILIJK. ‘MIJN’ KINDJE, DAT VANAF DIE DAG EIGENLIJK NOOIT MEER ‘PUUR NATUUR’ ZAL ZIJN.”

Op maandag kwamen ze met de pomp aanzetten en dan werd het nog duidelijker. Als moeder vond ik dat moeilijk. ‘Mijn’ kindje, dat vanaf die dag eigenlijk nooit meer ‘puur natuur’ zal zijn. Ze was nog een kleuter toen …“ VOOR ALTIJD Els: “Na die eerste week is een diabetes educator hier thuis tekst en uitleg komen geven. We hadden de hele familie uitgenodigd. Nadien was het toch even heel stil. En mocht er iets straf om te drinken geserveerd worden. Vooral het ‘voor altijd’ was voor Hasse iets abstracts. Voor een kind van die leeftijd is het vooral vaak ondergaan, denk ik. Ze heeft de voorbije jaren veel kennis verworven, maar aanvankelijk sijpelt alles in

stukjes binnen. Ook bij ons, hoor. Het eerste idee was: ‘We doen dat!’ Maar plots besef je dat je haar niet zomaar kan achterlaten op een verjaardagsfeestje. Dat gaan logeren niet meer zo eenvoudig is. Er is de school, er zijn de hobby’s … het deint uit naar 24 uur per dag en zeven dagen per week.”

zorg. Wij worden daarin voorlopig heel goed gesteund. Hasse is de eerste leerling met diabetes in haar school, dus dat is voor iedereen telkens weer iets nieuws, maar ze helpen elkaar binnen het schoolteam en eigenlijk gaat het hoe langer hoe beter. Dat is zeker niet evident, en ik blijf altijd stand-by, maar ze doen allemaal hun best. Dat gaat ook op voor haar klasgenoten, trouwens. Een heel aantal van hen kent Hasse zoals ze is natuurlijk, met diabetes.” Hasse: “Het enige wat in klas vervelend is, is het alarm dat soms afgaat. Sinds een jaar heb ik een scanner die een alarmsignaal laat horen als de waarden fout zijn. Dat zageventje is daar weer, zeg ik dan. Als ik een koptelefoon op heb, hoor ik die niet, en mijn klasgenoten tikken dan op mijn schouder.” Wanneer scan je jezelf eigenlijk?

Hasse: “De juffen op school helpen me goed.” Het enthousiasme over de goede zorgen van de juffen in de kriebel zorgt ervoor dat Hasse haar glas water omverkegelt. Over de tafel, de notities en de broek van de interviewer. “Toch een beetje zenuwen”, zegt mama Els. “Waar waren we? De school. Ik lees soms dat mensen beroep moeten doen op externe

Hasse: “Als ik me niet goed voel, of als ik iets eet. En dan moet er iets ingegeven worden in de pomp. Ik krijg hierbij hulp van de juf of mama.” Els: “Ze kan het eigenlijk stilaan zelf, maar ze doet het niet graag. Ze leert de handelingen en kan ze ondertussen voor een groot stuk zelf uitvoeren, maar je merkt bijvoorbeeld wel dat erover babbelen niet altijd makkelijk is. Ook dat

TÊTE-À-TÊTE

is deel van het aanvaardingsproces, denk ik.” Hasse: “De ene juf is iets paniekeriger dan de andere. Soms bellen ze sneller naar mama als er iets scheelt.” Of ze zelf nog in paniek schiet als ze iets voelt? “Nee. Alleen als mijn scanner bij de juf ligt tijdens de speeltijd en ik mag niet naar binnen omdat het nog maar een minuutje of twee is. Dan wel. Ik kan zomaar flauwvallen hé.”

DIABETES INFO

“HET EERSTE IDEE WAS: ‘WE DOEN DAT!’ MAAR PLOTS BESEF JE DAT JE HAAR NIET ZOMAAR KAN ACHTERLATEN OP EEN VERJAARDAGSFEESTJE. DAT GAAN LOGEREN NIET MEER ZO EENVOUDIG IS. HET DEINT UIT NAAR 24 UUR PER DAG EN ZEVEN DAGEN PER WEEK.”

Is dat al gebeurd? “Nee.”

“Wil je mijn schaap eens zien?”

Els: “Vooral de turnles is een uitdaging en een zoektocht. De impact op iedereen is best groot. Je kan niet zomaar ergens naartoe, of vertrekken. Er is voorbereiding nodig. Een weegschaal hebben we altijd bij. Je probeert zo goed en zo veel mogelijk controle te hebben en te houden. Iets ‘half en half’ doen, is nooit een optie. De extra aandacht die ze daardoor krijgt, levert voordelen op maar kan soms ook een last zijn.

Pardon? Wat?

Hasse zelf vindt het hele diabetesgedoe bij momenten een beetje vervelend. En het gesprek erover eigenlijk ook. Ze wil het graag over iets anders hebben. Over de dieren. Over haar broers. Eigenlijk over alles behalve diabetes.

“Mijn schaap. Kom.” Even scannen, een druivensuiker, teenslippers zoeken en de tuin in. “Ik heb 74 nu. Alles tussen 80 en 180 is goed, dus nu is het niet goed. Daarom dus de Dextro. De mama van mijn vriend Sem heeft diabetes. Ook al sinds haar 9e. Met haar babbel ik er graag eens over en zij weet ook alles. Ze wonen hier een beetje verderop, dus dat is wel fijn. Voor de rest is diabetes vooral saai hoor.” Onderweg naar het schaap komen we papa Bert en oudste broer Arwen tegen. Opnieuw binnen gaat Hasse jongere broer Enar halen zodat die zich eens kan komen tonen en daarna kan Marie de poes op veel aandacht rekenen. Els: “Dat is omdat ze laag staat. Dan springt ze van het een op het ander. De middag nadert, tijd om te eten.” Hasse: “Vind je het raar dat mijn broers ook mijn peters zijn? Soms vinden mensen dat raar.” Er staat een schaap in de tuin. Ik vind niks raar, nee. Marie de poes laat zich zonder protest oppakken en aaien terwijl Hasse uitlegt dat haar broers soms bezorgd zijn, maar ook dat ze weten wat ze moeten doen als ze een dipje heeft. “Ze vragen dan of ze moeten scannen en soms beveel ik ze om dat te doen (lacht). De poes beet toen ze klein was mijn insulineleidingen een paar keer door. Daarvoor moeten we dus opletten.”

Hasse lacht luidop terwijl ze nadenkt over wat ze zeker nog wil zeggen. Dat haar naam van het boek Hasse Simonsdochter van Thea Beckman komt. Ze haalt het boek, toont meteen haar knuffels – een hond en drie poezen – en laat een gepersonaliseerd liedje spelen waarin Axl Peleman Hasse een rustige nacht wenst. “Kijk jij naar The Masked Singer? Miss Poes, dat is volgens mij Laura Tesoro. En Ridder is Bab Buelens. En Cycloop is Bart Cannaerts. Denken wij hé. Voilà.” En over diabetes? Moeten we daarover nog iets schrijven? “Dat ze zestien buisjes bloed nodig hadden toen ik op controle ging. En dat de stagiair een paar jaar terug in beide armen moest prikken om bloed te vinden. Zestien buisjes! Ik kan het makkelijk onthouden want in de klas ben ik ook nummer 16! O ja, nog twee dingen. Ik heb zelf een presentatie gemaakt over diabetes type 1 toen ik in het eerste leerjaar zat. Voor de Pretroulette, het gezamenlijk schoolmoment. Zo wist iedereen meteen wat er aan de hand is. Anders vragen ze toch altijd ‘wat is dat, wat is dit …?’ en zo hoef ik het maar één keer uit te leggen. Ik heb diabetes als onderwerp toen zelf gekozen. Dit jaar hebben we er trouwens een filmpje gemaakt, maar de cameraman was vergeten het afgesproken teken te geven dus zit er een grappig stukje in. En het briefje dat we van Marc De Bel kregen, dat moet ik ook vertellen. In zijn boek ‘De droom van losbolle Rina’ gaat het over Rina, en die heeft ook diabetes type 1. Ik heb er een boekvoorstelling van gemaakt en we besloten om Marc De Bel een berichtje te sturen via mail.” Els: “Op zaterdagavond … “ Hasse: “… en op zondagmorgen, heel vroeg, had hij al iets geantwoord! Supersnel! Tof hé.”

UreaRepair PLUS

ONMIDDELLIJKE + 48U VERZACHTING VAN DE DROGE HUID

DROGE, RUWE HUID MET EEN TREKKERIG GEVOEL

Het UreaRepair PLUS gamma beantwoordt aan de specifieke noden van de droge tot zeer droge huid ❙ Urea Doucheschuim: Voor een zachte reiniging zonder schuren van het gezicht en lichaam. Resultaat: De huid wordt beschermd tegen uitdroging ❙ 10% Urea Lotion: Verzacht onmiddellijk en gedurende 48u de tekenen van een droge huid zoals ruwheid, schilfering en een jeukerig gevoel. Resultaat: 92% meer hydratatie* ❙ 10% Urea Voetcrème: Verzacht langdurig de huid van zeer droge voeten. Resultaat: drukplekken en eelt zijn verminderd

GESCHIKT VOOR PERSONEN MET DIABETES EXCLUSIEF VERKRIJGBAAR IN DE APOTHEEK EN PARAFARMACIE

EUCERIN.BE |

*Corneometrie meting, 92% toename van gemeten waarden vergeleken met een onbehandelde zone na 2 weken regelmatig gebruik, 44 deelnemers.

EUCERIN BELGIUM

VERENIGING

DIABETES INFO

WIE IS WIE BIJ DE DIABETES LIGA? In de rubriek ‘Wie is wie bij de Diabetes Liga?’ willen we de stem aan de telefoon of de naam onder een bericht een gezicht geven. We maken meteen ook van de gelegenheid gebruik om dat gezicht aan het woord te laten. Als gedreven individu, als lid van een team, als persoon die zich elke dag inzet. Dit keer maakt u kennis met de Team Communicatie, marketing & fondsenwerving en de mensen van Operations & Finance.

TEAM COMMUNICATIE, MARKETING & FONDSENWERVING ‘NIET COMMUNICEREN KAN NIET’, SCHREEF PAUL WATZLAWICK ALS EERSTE AXIOMA IN WAT NOG ALTIJD DE BASIS VAN MENSELIJKE COMMUNICATIE IS. KLOPT ALS EEN BUS EN HELEMAAL ALS DE DRIE MENSEN AAN DE ANDERE KANT VAN DE DIGITALE LIJN SAMEN ‘TEAM COMMUNICATIE, MARKETING & FONDSENWERVING’ VORMEN. Bereid u voor op een blokje communicatie over communicatie. Heel ‘meta’. Maar genoeg trendy terminologie, op naar de essentie: de boodschap. En die gaat net zo goed over marketing en fondsenwerving als over communicatie. Jelle Van Heghe, Marijke Vanthuyne en Sophie Billiet zijn het erover eens: “Elke organisatie hoort zichzelf anno 2022 op proactieve wijze in de kijker – en een beetje in de markt – te zetten. Ook in de zogenaamd zachtere, sociale sectoren. Informatie delen en beschikbaar stellen aan leden, aan het grote publiek en aan professionals, het is een evidentie, maar de rol van de Diabetes Liga gaat verder dan dat.” MEERWAARDE VOOR PERSONEN, ORGANISATIES EN BEDRIJVEN “De Diabetes Liga heeft een waarde en een meerwaarde. We linken leden aan professionals en omgekeerd, bundelen info, voorzien coaching, profileren ons als kenniscentrum … Om dat allemaal te blijven doen, zijn middelen nodig. Logischerwijs trachten we onze waarde dus

om te zetten in partnerschappen.” Die komen in alle mogelijke vormen en maten. “Net zoals de zogenaamde stakeholders heel divers zijn: professionals, individuen, het grote publiek, de gezondheidssector maar ook bedrijven die op het eerste zicht geen directe link hebben met diabetes. Ogenschijnlijk is het in het belang van …” “STOP!” Marijke heeft niet voor niets ‘coördinator partnerships’ op haar visitekaartje staan en stuurt bij: “Niet ‘ogenschijnlijk’. Het ís in het belang van iedereen die x aantal mensen tewerkstelt om een screening te overwegen, of een preventieve aanpak om de risico’s op met name diabetes type 2 te verkleinen. We creëerden hiervoor een ruim pakket opties en nodigen actief ondernemingen uit om daar gebruik van te maken. Die uitnodiging staat. En ze blijft staan. Meer dan ooit is het onze taak ze regelmatig opnieuw te herhalen.” Boort het communicatieteam zo nieuwe terreinen in marketing en fondsenwerving aan? “Zo doorbreken we vooral taboes. We verspreiden kennis, ervaringen en informatie. In uiteenlopende vormen en via zoveel mogelijk kanalen. Sociale media incluis. Preventief en

informatief. Actief! Door dat consequent te doen, raakt de boodschap uiteindelijk verspreid. Van overheid naar bedrijf naar individu. Ze sijpelt door, tot ze voor iedereen binnen handbereik is. Dat is de gedachte: diabetes is bespreekbaar. Er bestaat hulp. Er is een netwerk. Kom maar, u bent welkom. Die boodschap verspreiden en mensen betrekken in het proces door hen uit te nodigen een rol op te nemen, dat is onze opdracht. Dat is communicatie!”

Marijke Vanthuyne Zag haar mama jarenlang insuline gebruiken. Na een carrière bij een werkgeversorganisatie plaatst ze diabetes op de agenda bij bedrijven, met oog op extra awareness op de werkvloer, sensibilisering rond ‘goede doel’-acties en partnerships. Jelle Van Heghe De ancien van dit team kreeg in zijn tien jaar bij de Diabetes Liga dubbel zoveel collega’s en heeft via zijn moeder met diabetes type 1 al veel langer een persoonlijke link met diabetes en de Diabetes Liga. Sophie Billiet De manager marketing, communicatie en fondsenwerving spreekt met veel vuur en passie over communicatie, over de Diabetes Liga én over de plaats die de vereniging mag en kan innemen in de maatschappij.

VERENIGING

DIABETES INFO

FINANCE & OPERATIONS DE CENTEN EN DE PRAKTISCHE ORGANISATIE VORMEN DE BASIS VAN QUASI ALLES. MADDY CATRY EN RENNY DE COENSEL ONTFERMEN ZICH OVER HET EERSTE, THIERRY REGNIERS ZORGT VOOR HET TWEEDE EN ULFET BILIMKALP OVERSCHOUWT HET GEHEEL. ONTDEK FINANCE & OPERATIONS. ‘Ontdekken’, omdat het takenpakket van dit viertal vaak onder de radar blijft. Meer nog: pas als het geld op zou raken en de operations verdwijnen, zou duidelijk blijken wat hun impact echt is. Finance & Operations, dat is onopvallend wonderen verrichten en een situatie scheppen waarin iedereen vlot kan blijven werken. De benzine in de motor of gewoon de motor zelf, kies maar. De achterliggende gedachte is dezelfde: zonder motor of benzine blijft niks draaien. Die balpen die daar ligt? De stoel waarop je zit? Het licht dat brandt? Die laptop? De mail die gewoon verzonden raakt? Van de nietjesmachine tot het nieuwe kantoorgebouw, alles is, loopt, schuift, beweegt en bestaat omdat iemand zich daarover ontfermt. Omdat iemand eraan denkt. Er voor zorgt. En het gaat verder: niets van dat alles is gratis. Niets komt ‘zomaar’. Elke kost wordt geregistreerd, elke opbrengst in kaart gebracht en op het eind zijn het er liefst net evenveel van beide. Niet één keer – de Diabetes Liga als vereniging – maar 27 keer: de Diabetes Liga én elke lokale afdeling. Om er zelf een correct en eerlijk beeld van te hebben maar net zo goed om aan de vele verplichtingen te voldoen. Het vat Finance & Operations samen. “Cijfers zijn het fundament. Operations, dat is de olie die alles gesmeerd laat lopen. Samen met HR en Marketing heb je meteen de vier essentiële pijlers waarop de Diabetes Liga als organisatie verder kan groeien en evolueren.”

Maddy Catry (boekhouding) Startte in 1996 bij de Diabetes Liga ”toen iedereen nog een beetje alles deed” en was de vierde medewerkster die aangenomen werd. Trok in 1999 in het huidige gebouw en zal straks ook in het nieuwe trekken.

En dat gebeurt. Als de Diabetes Liga eind april 2022 in een nieuw gebouw trekt en daar kookworkshops kan streamen en hybride kan werken, dan is dat voor een stuk te danken aan Finance & Operations. Voor een stuk, want ook hier valt op wat eerder opviel: Finance & Operations bestaat andermaal uit zeer enthousiaste, gedreven individuen. Eén man – de tweede in deze reeks – en drie vrouwen die net als hun collega’s hun werk graag goed doen en vaak bewust voor de Diabetes Liga als werkgever kiezen. Voor een vzw. Omdat ze er betrokkenheid ervaren. Een sfeer die anders is dan elders. Elders, waar ze ook een ‘Finance & Operations’ hebben. Maar geen Maddy, Renny, Thierry of Ulfet.

Renny De Coensel (boekhouding) Sinds begin dit jaar versterkt ze de boekhoudafdeling. Ontdekt op deze pagina’s deels samen met u – de lezer – wie, wat, waar doet binnen de Diabetes Liga en vond er een warme werkomgeving.

Thierry Regniers (operations assistant) Allround rustige mens en daardoor ook rustbrenger. IT’er, technicus, praktisch ingesteld en razendsnelle oplosser van kleine probleempjes. Ruilde de overheid (“Nooit meer!”) in voor een vzw die zijn vaardigheden weet te waarderen. Ulfet Bilimkalp (Manager Finance & Operations) Sinds twee maanden aan de slag bij de Diabetes Liga, na een kwarteeuw ‘sales’. Nam afscheid van de profileringsdrang en harde cijfers, en kiest bewust voor een vereniging die betrokkenheid en vrijwillige inzet hoog in het vaandel draagt.

VERENIGING

DIABETES INFO

DIABETES LIGA: ONS NIEUWE OPEN HUIS De bouw van ons nieuwe open huis startte op 8 mei 2021. De prangende vraag bij dergelijke bouwwerken blijft: zitten we nog altijd op schema? Het antwoord: we blijven ervan uit gaan dat we op 23 en 24 april verhuizen naar onze nieuwe stek. PAUL DELEYE, ALGEMEEN DIRECTEUR, DIABETES LIGA VZW

De finale dakbekleding, de voorbereidende werken voor elektriciteit, sanitair, vloer verwarming, voegwerken … werden nog in december 2021 afgerond. In januari realiseerden we volgende werken: levering en plaatsing van alle ramen van het gelijkvloers. Waar nodig werd het glas nog gemonteerd. De stelling rond ons gebouw verdween. De lift kreeg zijn plaats. De eerste fase van de pleisterwerken werd afgerond. Staan nog op het programma: vloeren op het gelijkvloers, installeren van de keuken. Plaatsen van de tussenwanden en tapijttegels op de eerste en tweede verdieping. Elektriciteit en sanitair afwerken. Verwarming en geothermie installeren en opstarten. Zonnepanelen plaatsen. Aansluitingen finaliseren voor water, elektriciteit, telefonie, internet, riolering … Tegelijkertijd werd ook ons kantoormeubilair besteld. ATAG sponsort als partner ‘gezonde voeding als basis voor

een gezonde leefstijl’ alle ingebouwde keukenapparatuur. Na onze verhuis volgt de afbraak van onze huidige stek en de omgevingswerken (parking, beplanting….).

aanwezig zijn. Te weinig? Of is het niet haalbaar om naar Gent te komen? Geen probleem. We voorzien streaming zodat je thuis achter je computer of fornuis het geheel kan volgen en mee kan oefenen. Drukke en boeiende tijden. Wordt vervolgd.

We zijn ook volop bezig met de planning van de activiteiten in ons nieuwe open huis. Tweede helft van mei organiseren we een meeting voor onze industriepartners. Vanaf vrijdag 16 september openen we officieel ons huis. Onze leden, vrijwilligers (Plaatselijke Afdelingen, Jong & Diabeet, Diakids …) en externe partners worden in de daaropvolgende week uitgenodigd om kennis te maken met onze nieuwe stek en de collega’s, bestuursleden van de Diabetes Liga. Meer info volgt.

Het Open Huis wordt een ontmoetingsplaats voor iedereen die met diabetes geconfronteerd wordt als persoon, familielid, vriend of kennis, zorgprofessional … Alle mogelijk betrokken partijen kunnen er elkaar ontmoeten om antwoorden te krijgen op vragen, om tips en ervaringen uit te wisselen of bij te leren in workshops en infosessies. Diabetes is wat ons samenbrengt, maar er is zoveel meer dat ons bindt!

Verder plannen we ook al kookworkshops. Een eerste sessie voorzien we op dinsdag 27 september. Maximaal 15 personen kunnen

Steunen kan via een overschrijving op ons rekeningnummer BE44 0688 8882 2545 met vermelding Diabeteshuis.

Wil je graag een gift doen? Dat kan! Elke bijdrage, groot en klein, telt!

Ervaar de vrijheid van een leven zonder dagelijkse injecties Maak de behandeling van diabetes eenvoudiger met het Omnipod DASH®-systeem.

Khalid OMNIPOD ® GEBRUIKER SINDS 2020

> Insulinepomp zonder slangetje > Insulinetoediening op maat > Kleine, waterdichte* Pod, die wordt aangestuurd door een apparaatje dat op een smartphone lijkt (Personal Diabetes Manager,Persoonlijke Diabetesmanager) > Een eenvoudige en discrete manier om insuline toe te dienen Simplify LifeTM.

BESTEL EEN GRATIS VOORBEELD-POD† Omnipod.com/DL

Pod op ware grootte

Overleg met uw zorgverlener of het Omnipod DASH®-systeem iets voor u is. Insulet_BE

OmnipodBE

omnipodbe

*De Pod heeft een IP28-specificatie voor waterdichtheid tot een diepte van 7,6 meter gedurende 60 minuten. De PDM is niet waterdicht. †De voorbeeld-Pod is een Pod zonder naald die geen insuline toedient. Geleverd zonder PDM. De afbeelding op het scherm is een voorbeeld, uitsluitend bedoeld ter illustratie. ©2021 Insulet Corporation. Omnipod, het Omnipod-logo, DASH, het DASH-logo en Simplify Life zijn handelsmerken of gedeponeerde handelsmerken van Insulet Corporation in de VS en verschillende andere rechtsgebieden. Alle rechten voorbehouden. Alle andere handelsmerken zijn het eigendom van de desbetreffende eigenaars. Het gebruik van handelsmerken van derden vormt geen onderschrijving en duidt niet op een relatie of andere connectie. Insulet Netherlands BV Stadsplateau 7, 3521 AZ Utrecht. INS-ODS-09-2021-00137 V1-Pt5

VOEDING

DIABETES INFO

VOEDING BUITEN DE DRIEHOEK: WAT BETEKENT DE RODE BOL? In deze reeks rond de voedingsdriehoek zijn we momenteel aan ons laatste artikel toegekomen. De rode bol bevat voedingsmiddelen die we niet nodig hebben in een evenwichtige voeding. Ze zijn vaak ultrabewerkt en bevatten teveel zout, toegevoegd suiker en/of (verzadigde) vetten. Deze producten behoren dus tot de restgroep. Je mag ze zeker af en toe eens gebruiken als extraatje, maar deze groep beperken is wel de boodschap.

VOEDINGSDRIEHOEK

KAREN RUYS, DIËTISTE-DIABETESEDUCATOR, KENNISCENTRUM – INFOLIJN, DIABETES LIGA VZW DRINK VOORAL

WATER

VOEDINGSDRIEHOEK VOEDINGSDRIEHOEK DRINK DRINK VOORAL VOORAL

MEER

WATER WATER

MEER MEER

ZO WEINIG MOGELIJK ZO WEINIG ZO WEINIG MOGELIJK MOGELIJK

MINDER MINDER MINDER

FIGUUR 1: Voedingsdriehoek

WELKE VOEDINGSMIDDELEN HOREN THUIS IN DE RESTGROEP? In de rode bol buiten de voedingsdriehoek (zie Figuur 1) vind je: • Alcoholische dranken; • Suikerrijke dranken (bv. frisdrank, sportdrank en energiedrank); • Suikerrijke voedingsmiddelen (bv. koeken, gebak, snoep, broodbeleg zoals choco of speculaaspasta); • Fastfood en vetrijke snacks (bv. diepvriespizza, hamburger, chips, frieten …); • Zout alsook kruidenmengelingen op basis van zout; • Bewerkt vlees (zie Diabetes Info 1/2022 p. 24).

Bovenstaande producten zijn energierijk, maar hebben een lage voedingswaarde. We noemen ze daarom vaak ‘lege calorieën’. Het zijn producten met een hoog gehalte aan vet, suiker en/of zout, maar met weinig of geen voedzame stoffen zoals vitaminen, mineralen en vezels. Je zou het ook kunnen zien als een walvis die per ongeluk plastic opeet dat ronddrijft in de oceaan. Het vult zijn maag wel, maar het plastic geeft hem natuurlijk niet de juiste voedingsstoffen. Vaak zijn de producten in de rode bol ook ‘ultrabewerkt’, het zijn voedingsmiddelen die complexe industriële processen ondergingen. Ultrabewerkte voedingsmiddelen herken je aan hun etiket: vaak hebben ze een lange lijst van bekende

en onbekende ingrediënten en additieven. Ultrabewerkte voedingsmiddelen zouden ook het ‘teveel eten’ in de hand werken.

WEETJE DE PRAKTIJK LEERT DAT GEMIDDELD BIJNA EEN DERDE VAN AL ONZE VOEDING UIT DE RODE BOL KOMT.

VOEDING

DIABETES INFO

ENKELE PRODUCTGROEPEN IN DETAIL ALCOHOL Alcohol heeft heel wat meer nadelen dan voordelen voor je gezondheid en vanuit gezondheidsstandpunt drink je dan ook beter geen alcohol. Alcohol kan bijvoorbeeld leveren pancreasaandoeningen veroorzaken en ook het risico op kanker verhogen. Onder invloed van alcohol verhoogt het risico op een ongeval en je kunt er natuurlijk aan verslaafd geraken. Daarnaast is alcohol energierijk én wekt het de eetlust op. Het is dan ook nadelig voor je gewicht. Bij personen met diabetes verhoogt alcohol ook het risico op een hypo, doordat de lever tijdens de afbraak van alcohol geen suiker kan vrijzetten naar de bloedbaan.

zorgen voor een snelle bloedsuikerstijging, die echter niet samenvalt met de eventuele glycemiedaling door de afbraak van alcohol. Droge schuimwijn of champagne, rode wijn, droge witte wijn zijn bijvoorbeeld een betere keuze. Sterke drank zoals gin, wodka en graanjenever bevatten weinig suikers, maar wel een zeer hoog alcoholgehalte. Indien je je houdt aan een standaardalcoholeenheid (zie Figuur 2), wordt er geen grotere hoeveelheid alcohol ingenomen in vergelijking met bijvoorbeeld een standaardalcoholeenheid wijn. Gemiddeld duurt het 1 à 1,5 uur vooraleer een standaardalcoholeenheid door je lichaam wordt afgebroken.

RICHTLIJN VOOR

Kies je ervoor om toch af en toe alcoholische dranken te drinken, hou dan deze praktische tips in het achterhoofd: • Combineer het drinken van alcohol met het eten van trage koolhydraten. • Meet voor het slapengaan de bloedglucosewaarde. Neem indien nodig

een koolhydraathoudende snack. Wees voorzichtig met het bijspuiten van insuline bij een hogere bloedglucosewaarde, aangezien alcohol een bloedglucoseverlagend effect kan hebben. • Meet de volgende ochtend de bloedglucosewaarde en corrigeer indien nodig aan de hand van een bijspuitschema. • Bieren bevatten standaard een bepaalde hoeveelheid koolhydraten. Hierdoor kan de noodzaak van een koolhydraathoudende snack wegvallen. Ook bij suikerrijke alcoholische dranken (het gebruik ervan wordt niet aangeraden) zijn koolhydraathoudende snacks normaal niet aangewezen.

OHOLGEBRUIK

Kies je ervoor om alcohol te drinken, drink dan zeker enkele dagen per week geen alcohol en blijf onder de grens van maximaal 10 standaard-glazen alcohol per week. Vermijd suikerrijke alcoholische dranken zoals zoete aperitieven en likeuren. Deze

Voor deze richtlijn betekent één standaardglas alcohol …

e en, lpen en

WEETJE HET AANBOD AAN ALCOHOLVRIJE ALTERNATIEVEN WORDT STEEDS GROTER. Het is zeker positief dat deze geen alcohol bevatten, maar let toch best ook op het koolhydraatgehalte. Sommige alternatieven bevatten immers evenveel of meer koolhydraten als het originele product, bv. alcoholvrij bier, alcoholvrije wijn of alcoholvrije likeur voor cocktails (o.a. merk Funny). Alcoholvrije gin bevat soms geen of weinig koolhydraten, al zijn er uitzonderingen. Hou echter ook rekening met het volume dat je drinkt. Bij een klein volume, kan het aantal koolhydraten ook sterk verminderen.

FIGUUR 2: Standaard-alcoholeenheid (bron VAD) 15

VOEDING

DIABETES INFO

TABEL 2: Voedingssamenstelling van verschillende chocoladesoorten

KOEKEN Het assortiment aan koeken is heel groot. Niet enkel de voedingssamenstelling kan erg verschillen, maar ook de portiegrootte. Veel mensen hebben standaard meerdere verpakkingen koekjes in huis en het eten van een koekjes wordt vaak niet meer gezien als een ‘traktatie’, maar is vaak een routinematige gewoonte. Ook het gamma koekjes zonder toegevoegde suiker blijft groot. Er wordt vaak geredeneerd dat deze koekjes de bloedsuiker niet beïnvloeden omdat ze geen suiker bevatten. Koekjes worden echter steeds gemaakt van bloem. Bloem levert zetmeel en dit heeft dus wel invloed op de bloedsuiker. Bovendien blijven koekjes zonder toegevoegde suiker energierijk en bevatten ze vaak (net zoals heel wat andere koeken) veel (verzadigde) vetten en weinig vezels.

Soort chocolade

Energie (kcal)

Koolhydraten (g)

Suikers (g)

Vetten (g)

Verzadigd vet (g)

Witte chocolade*

555

Melkchocolade*

533

2,5

Gewone pure chocolade*

532

7,5

Pure chocolade 85% cacao

530

16,5

Melkchocolade ‘zonder suiker’, met polyolen

476

8,5

*Gegevens afkomstig van Internubel

CHOCOLADE Gewone chocolade bestaat ongeveer uit een derde vet en de helft suiker (zie Tabel 2). Het maakt weinig verschil of je voor witte, melk- of gewone pure chocolade kiest. Pure chocolade met een hoog cacao-gehalte bevat wel minder koolhydraten en suikers. Het energiegehalte blijft echter ongeveer hetzelfde, want het gehalte aan vetten ligt ook hoger. De vetten in chocolade zijn vooral van het verzadigde type, maar bestaan grotendeels uit stearinezuur, dat geen nadelig effect op de risicofactoren voor hart- en vaatziekten zou hebben. Witte chocolade en in mindere mate melkchocolade bevatten echter iets meer schadelijke vetten. In pure chocolade zitten ook de meeste antioxidanten (= beschermende stoffen), maar deze stoffen halen we ook uit andere voedingsmiddelen zoals groenten en fruit. Chocolade als aanbrenger van antioxidanten is dus zeker geen must. Er is ook een heel assortiment chocolade ‘zonder suiker’ op de markt (zie Tabel 2). Deze producten blijven echter veel vet bevatten, waardoor ze nog steeds veel energie aanbrengen. Gebruik ook deze voedingsmiddelen dus slechts uitzonderlijk en met mate, ook al bevatten ze geen toegevoegde suikers en dus (bijna) geen opneembare koolhydraten.

Kies je toch voor een koek, probeer dan rekening te houden met volgende criteria: • maximaal 15 g vet/100 g; • minimum 3 g vezels/100 g; • minder dan 1/3 suiker van de totale hoeveelheid koolhydraten. In Tabel 1 kan je als voorbeeld de voedingssamenstelling van enkele droge koekjes terugvinden. In het voorbeeld beantwoord enkel de volkoren granenkoek aan alle criteria. De Bretoense koekjes zijn vezelarm en bevatten veel te veel vet. De droge koek zonder toegevoegde suikers beantwoordt enkel aan het criterium van minder dan 1/3 suiker van de totale hoeveelheid koolhydraten. Natuurlijk is het gamma groot. Niet elke volkoren koek beantwoordt aan alle criteria en ook niet elk koekje zonder toegevoegde suikers is arm aan vezels. De voedingstabel kan je steeds heel wat leren.

TABEL 1: Voedingssamenstelling van drie ‘droge’ koekjes (verkrijgbaar in de supermarkt) Soort koek

Vezels (g)

Energie (kcal)

Koolhydraten (g)

Suikers (g)

Vetten (g)

Verzadigd vet (g)

Vezels (g)

Droge koek (type Bretoens koekje)

524

1,5

Volkoren granenkoek

435

1,5

6,8

Droge koek zonder toegevoegde suiker

444

42 (polyolen werden reeds afgetrokken)

10,5

1,4

ZOET BROODBELEG Een gewone confituur bevat 60 g koolhydraten per 100 gram. Er is ook confituur op de markt met een lager koolhydraatgehalte (bv. Effi confituur, Enjoy confituur, Bonne Maman meer fruit minder suiker … ). Deze confituren bevatten minder dan 40 gram suiker. Ze hebben dus nog wel invloed op de bloedsuikerspiegel, maar wel minder dan de gewone confituren. Daarnaast heb je ook confituren gezoet met zoetstoffen waarbij de invloed op de bloedsuikerspiegel bij een matig gebruik te verwaarlozen is. Je kan natuurlijk ook zelf confituur maken met een lagere koolhydraatgehalte. Een zakje pectine (bv. Imperal Pec plus) zorgt ervoor dat je het fruit niet te lang hoeft te laten inkoken. Suiker kan je volledig vervangen door zoetstof.

VOEDING

DIABETES INFO

Tip: Bewaar confituur met een verlaagd suikergehalte en/of gezoet met zoetstoffen na opening steeds in de frigo. Luikse siroop en honing bevatten gemiddeld respectievelijk 70g en 80g suiker per 100 gram en bevatten dus meer koolhydraten dan confituur. Luikse siroop wordt vaak bereid zonder extra toevoeging van suikers, maar is toch erg suikerrijk door de grote hoeveelheid fruit die tot een zeer geconcentreerde stroop wordt ingekookt. Choco- en speculaaspasta bevatten naast veel suiker (+/- 55 g) ook een groot aandeel (verzadigd) vet en zijn daardoor ook energierijker (+/- 550 kcal/100 g). Gewone confituur bevat ongeveer de helft qua energiegehalte.

RECEPT: BLAUWE VRUCHTENSPREAD Ingrediënten (voor 8 ‘dubbele’ boterhammen): • 150 gram bramen (vers of diepvries) • 100 gram blauwe bessen (vers of diepvries) • 1 eetlepel smeerkaas natuur light (vlootje) • kaneel (of speculaaskruiden)

Kies je toch voor een zoet broodbeleg, probeer dan rekening te houden met volgende criteria: • Minder dan 180 kcal/100 g; • Maximaal 40 g koolhydraten/100 g.

Bereiding: • Was de bramen en de bessen of laat ze ontdooien. • Pureer het fruit met een staafmixer en klop de zuivelspread erdoor. • Strooi wat kaneel of speculaaskruiden op de vruchtenspread, nadat je je boterham ermee smeerde.

Natuurlijk is het gezondste zoete broodbeleg, gewoon puur fruit. Schijfjes peer, aardbei of banaan zijn erg lekker op de boterham. Of probeer eens een lekkere zelfgemaakte fruitspread (zie recepten hiernaast).

Tip: Zelfgemaakte fruitspreads kun je ongeveer 2 dagen bewaren in de koelkast. Bewaar het in een potje met een deksel erop. Doe er eventueel wat citroensap over voor het kleurbehoud. Invriezen kan ook, dan is de spread nog 3 maanden houdbaar.

ANDERE PRODUCTEN UIT DE RESTGROEP Er zijn natuurlijk nog heel wat andere producten die je kan terugvinden in de restgroep. Het ‘normale’ snoepgoed bevat heel wat snelle suikers. Een suikervrij snoepje daarentegen zal de bloedsuikerspiegel (bij een beperkt gebruik) niet beïnvloeden en brengt (als het geen vetten bevat) slechts een verwaarloosbare hoeveelheid energie aan. Ook suikervrije kauwgom heeft geen invloed op de bloedsuikerspiegel. Vaak bevatten suikervrije snoepjes polyolen zoals bijvoorbeeld maltitol. Polyolen (uitgezonder erythritol) kunnen echter (bij grotere hoeveelheden) darmklachten veroorzaken. Conclusie: een suikervrij snoepje kan, maar overdrijf ook hier niet. Het gamma kant-en-klare sauzen in de supermarkt is erg groot. We besteedden er in 2020 dan ook 2 artikels aan (DI 5 en 6/2020). Hieronder kan je de criteria nog eens terugvinden die de Commissie Voeding van de Diabetes Liga opstelde. Criteria waar je rekening mee kan houden: • Suikervrije snoepjes: Maximaal 1 g vet/ 100 g • Saus: - Dressing/vinaigrette: minder dan 25 g vet/100 g - Warme saus: minder dan 5 g vet/100 g

RECEPT: FRUITSPREAD VAN MANGO EN ANANAS Ingrediënten: • 250 g mangostukjes (diepvries of vers) • 250 g ananas (diepvries of vers) • 100 ml sinaasappelsap (brik of zelfgeperst) Bereiding: • Doe het sinaasappelsap samen met het (bevroren) fruit in een pan. • Breng op een laag vuur aan de kook en laat het even goed doorkoken. • Gebruik een pureestamper om het fruit te pletten. Er mogen nog wel (kleine) stukjes in blijven zitten. • Doe het fruit in een schone (uitgekookte) glazen pot, doe het deksel erop en zet de pot op zijn kop. Op deze manier blijft de spread langer goed. Tips: • Eventueel kun je ook de staafmixer gebruiken om de spread (grof) te pureren. • Deze fruitspread is heerlijk als beleg, maar ook als smaakmaker door yoghurt of andere zuivelproducten.

TOT SLOT In een gezonde voeding is er niets ‘verboden’. De restgroep is een toemaatje, waar je bewust en met mate zeker van mag genieten. Natuurlijk hoeft een product niet uit de restgroep afkomstig te zijn, om lekker te zijn. Integendeel! Inspiratie voor gezonde, lekkere, kleurrijke én smaakvolle recepten kan je o.a. terugvinden onder de receptenrubriek op onze website (www. diabetes.be) en in ons kookboek ‘Lekker koken met diabetes’. Ook op de website en app zekergezond.be kan je heel wat inspiratie terugvinden. Smakelijk! 17

MEDISCH

DIABETES INFO

BELGISCH DIABETESFORUM: UNIEK PLATFORM OM BELEIDSMAKERS TE INSPIREREN EN AAN TE ZETTEN TOT ACTIE De diabeteszorg in ons land is van hoog niveau. Veel landen benijden de opbouw van de zorg voor personen met diabetes via het voortraject, het zorgtraject en de diabetesconventies. Toch is er nog ruimte voor verbetering. In het bijzonder op het gebied van preventie van diabetes type 2, de verbetering van het algemeen welzijn van personen met diabetes en hun omgeving en de dataregistratie.

Deze vaststelling heeft ertoe geleid dat verschillende betrokkenen in het diabeteslandschap eind 2019 de handen in elkaar hebben geslagen om het Belgisch Diabetesforum (BEDF) te starten. Dit forum heeft als doel om de beleidsmakers handvaten aan te reiken om het diabetes beleid naar een nog hoger niveau te tillen.

FIGUUR 1: Aanbevelingen van het Witboek van het Belgisch Diabetesforum

De Diabetes Liga (DL) en de Association du Diabète (AD) – de Franstalige tegenhanger van de Diabetes Liga – zijn als patiëntenen professionelenorganisaties beiden actieve partners van het BEDF. Naast de patiëntenverenigingen zijn ook de diabetologen nauw betrokken. Een aantal farmaceutische bedrijven steunen het forum

inhoudelijk én financieren een professionele ondersteuning achter de schermen voor de dagelijkse werking. Dergelijk initiatief kan immers niet alleen teren op vrijwillig engagement. Het aantal personen met diabetes in België neemt jaar na jaar sterk toe: naar schatting

MEDISCH

DIABETES INFO

“OM GERICHT DEZE PRIORITEITEN UIT TE WERKEN, MOETEN DE ACTIES VAN ALLE BETROKKEN VERENIGINGEN, PUBLIEKE EN PRIVATE ACTOREN WORDEN GECOÖRDINEERD. HET BELGISCH DIABETESFORUM WIL DAAROM EEN CONSTRUCTIEVE DIALOOG AANGAAN MET DE VERSCHILLENDE AUTORITEITEN EN ACTOREN OM DE EVOLUTIE VAN DIABETES EFFECTIEF EEN HALT TOE TE ROEPEN.”, BENADRUKT PROFESSOR FRANK NOBELS, VOORZITTER VAN HET BELGISCH DIABETESFORUM.

draagt één op de tien Belgen heeft een verhoogd bloedsuikergehalte, meer dan een kwart daarvan zijn 65-plussers. Dit illustreert het belang van deze uitdaging voor de komende jaren. Daarnaast heeft de huidige COVID-19 pandemie ook de aandacht gevestigd op de extra kwetsbaarheid van personen met diabetes. Het Belgisch Diabetesforum heeft de huidige situatie over diabetes in België geanalyseerd en heeft aanbevelingen uitgewerkt rond 9 thema’s (zie Figuur 1). Dit omvangrijke werk, uitgevoerd met de hulp van talrijke diabetesactoren, is gebundeld in een ‘Witboek over diabetes in België’ (zie www.belgiandiabetesforum.be). Aansluitend daarbij heeft het Forum drie prioriteiten vooropgesteld die de komende jaren de aandacht en het werk van het Forum zullen bepalen (zie ook Figuur 2).

De eerste prioriteit is een goed databeleid op poten zetten. We weten bijvoorbeeld niet exact hoeveel personen in België diabetes hebben. Dat is lastig, want correcte data ondersteunen het beleidswerk. Zonder data missen we de gegevens om budgetten voor diabetes en zorg te beheren en om bestaande en nieuwe maatregelen te beoordelen. De beschikbare gegevens worden momenteel niet gebruikt om de impact van beleidskeuzes te evalueren.

FIGUUR 2: Prioriteiten Belgisch Diabetesforum

Het BEDF heeft daarom een aantal experten uit het werkveld samengebracht om samen voorstellen te formuleren die de basis kunnen vormen van een solide databeleid. Tijdens een webinar met iedereen die belangstelling toont voor het thema, werd verder in dialoog gegaan met de diabetes community om de voorstellen af te toetsen. Het BEDF heeft ook politieke contacten gelegd. In overleg met het kabinet van de minister van Volksgezondheid probeert het BEDF een proefproject uit te werken waarmee we zoveel mogelijk bestaande data optimaliseren en samenbrengen.

De tweede prioriteit gaat over digitalisering, meer bepaald hoe kunnen we de persoon met diabetes meer toegang geven tot en gebruik laten maken van zijn eigen diabetesdata. E-health – het gebruik van digitale toepassingen in de gezondheidszorg (vb. apps, digitale gezondheidsdossiers) – zette de laatste jaren reuzenstappen. Maar er blijft nog een hele weg af te leggen naar een uniform elektronisch medisch dossier waar patiënt én alle betrokken zorgverleners, elk binnen hun eigen functie en met respect voor privacy, een vlotte toegang hebben. De uitwerking van een dashboard voor de patiënt is hier een concreet initiatief dat momenteel op poten wordt gezet. Hierbij is het uitgangspunt: wat wil de persoon met diabetes eigenlijk zelf weten of zien? Om dit uit te klaren wordt samen met de Diabetes Liga en de Association du Diabète een bevraging bij personen met diabetes georganiseerd. In

één van de volgende ledennieuwsbrieven van de Diabetes Liga zal je een oproep vinden om hieraan deel te nemen. Hoe meer deelnemers we hebben, hoe beter we het beleid kunnen sturen.

De laatste prioriteit gaat over de organisatie van de zorg als echt teamwerk, onder meer door een betere integratie van de eerstelijnszorg. Personen met diabetes wenden zich tot verscheidene zorgverleners (huisarts, diabetoloog, verpleegkundige, kinesist, apotheker, diëtist, diabeteseducator, podoloog, oogarts, ..) alsook tot niet-medische actoren. Het is cruciaal dat deze verschillende professionals gecoördineerd handelen, consistent dezelfde boodschappen overbrengen en efficiënt met elkaar communiceren. In een context waar verschillende zorgverleners in dezelfde omgeving werken, zoals in de diabetes conventies, is dit makkelijker te bereiken. De uitdaging is groter in de eerstelijnszorg waar de verschillende actoren zich meestal niet in dezelfde praktijk bevinden en niet allemaal toegang hebben tot dezelfde medische dossiers. Het BEDF heeft in dit kader concrete suggesties gedaan om het zogenaamde voortraject diabetes te verbeteren. Ook hier werden de nodige politieke contacten gelegd. Zowel met de regering als met parlementsleden.

Het uitwerken van acties om tegemoet te komen aan deze prioriteiten moet ons toelaten om beter te reageren op de toenemende prevalentie van diabetes in België. Het Forum wenst eveneens de aandacht te vestigen op de specifieke problemen van kinderen en tieners met diabetes. Wens je meer te weten over het Belgisch Diabetesforum, surf dan naar: www.belgiandiabetesforum.be.

VOEDING COLUMN

ALTIJD VOORBEREID Oké, tijd om tot actie over te gaan. Neem er een blad papier en pen bij. Stel jezelf de vraag: welke dingen heb ik altijd al willen doen? Waar droom ik van? Maak een top 10. Wat hebben de dingen in jouw top 10 gemeen? Ik durf wedden dat je over alles kan zeggen dat je voorbereidingen moet treffen om het te doen slagen. Als diabeet geldt dat des te meer. Je kan eender wat je maar wil. Zelfs al denk je nu nog van niet. De juiste mindset ontwikkelen en goed voorbereid zijn, is echter cruciaal. Een correct inschattingsvermogen komt ook van pas. Dat leerde ik dankzij mijn blog Ongewone weken. In 2017 alleen al heb ik hiervoor elke week minstens 1 ding van mijn bucketlist afgevinkt. Intussen heb ik een 180-tal avonturen beleefd. Voorbereid zijn, houdt voor mij in dat ik mezelf op voorhand afvraag waar het mis zou kunnen lopen en dat ik waar mogelijk anticipeer. Ik laat me telkens informeren. Dat doe ik zowel online, bij mensen met ervaring in wat ik wil gaan doen als bij mijn diabetesteam. Ik vernam bijvoorbeeld van Skydive Flanders dat ik om uit een vliegtuig te springen een attest nodig had van mijn endocrinoloog. Hetzelfde geldt trouwens voor wie wil bungeejumpen (bij Aventure Parc in Waver) of duiken (bij Todi in Beringen). Voordat ik 10 meter diep ging duiken, legde de endocrinoloog uit wat de impact zou zijn op mijn stofwisseling en diabetes. Vervolgens paste ik mijn insulinedosis aan. Even boven water komen om druivensuiker binnen te steken, gaat niet als je zo diep duikt. Dankzij een extra banaan vooraf, hield dat me niet tegen.

Uiteraard loopt het weleens mis. Zo bleek die banaan op een warme zomerdag niet voldoende om een halfuurtje te flyboarden. Die watersport combineert immers snowboarden, vliegen met een jetski en zwemmen. En geloof me, dat maakt het drie keer zo uitputtend. Gelukkig informeer ik altijd de instructeurs, trek ik op tijd aan de alarmbel en neem ik extra druivensuiker en energierepen mee. Een andere manier van voorbereiden, is zo scherp mogelijk aflijnen wat ik exact wil. Zo wou ik dolgraag gaan wandelen in een lavendelveld. Helaas had ik het te druk om een reis naar de Provence te boeken. Blijkt dat in Hasselt ook een lavendelveld ligt. Telkens weer verbaast het me hoeveel avonturen je lekker dichtbij kan beleven. Het heeft me geleerd om telkens onder de loep te nemen wat me tegenhoudt. “Kan dit niet makkelijker?”, denk ik dan. Vervolgens zoek ik naar wat wél mogelijk is. Wie wil opgeven, vindt altijd een excuus. Wie wil doorzetten, ontdekt meestal een oplossing.

SUZANNE GIELIS blogster met diabetes type 1

Tot slot wil ik je vragen om je top 10 er opnieuw bij te nemen. Bekijk even welke stappen je moet zetten om je to do’s goed voor te bereiden. Start vervolgens met je voorbereiding. Geloof in jezelf en ga ervoor. Het zal je enerzijds mooie herinneringen en anderzijds waardevolle lessen opleveren. Ik wens je enorm veel succes!

BENIEUWD NAAR SUZANNES AVONTUREN? Over elke ervaring schrijft ze een verslag op haar blog: http://ongewoneweken.wordpress.com

Het nieuwe real-time continu glucosemonitoring systeem van Menarini Diagnostics gbetaanld* u r e T % 100 -patiënte voor type

Ee n be sta he p v er er va de n d r in iab he ete t s

 ELKE MINUUT een nieuw resultaat

 VOORSPELLENDE alarmen

 14 DAGEN DRAAGTIJD per sensor

 ZEER WEINIG huidirritaties

 SLECHTS 1 KALIBRATIE / dag

 Zeer MILIEUVRIENDELIJK

 Eenvoudig aanbrengen ZONDER NAALD

 Connectie met FITBIT**

(*) De GlucoMen Day CGM staat op de INAMI-RIZIV-lijst van terugbetaalde toestellen in het kader van de overeenkomst voor zelfmanagement van diabetes. (**) Verschillende compatibele Fitbit modellen, zie https://gallery.fitbit.com/, kies de wijzerplaat om de modellen te zien.

FITBIT GALLERY

NL 06.2021.v1.0521

WWW.GLUCOMENDAY.BE

VERENIGING

DIABETES INFO

BOUW AAN JE CONDITIE ÉN STEUN DIABETES ALS GOED DOEL IN DE BLAUWE RONDE

150 MINUTEN BEWEGEN ELKE WEEK 21 maart is de eerste lentedag, alsook de eerste dag waarop we jong en oud laten bewegen in de Blauwe Ronde met de challenge ‘150 minuten elke week’. 150 minuten bewegen is de minimumnorm die de Wereldgezondheidsorganisatie voorschrijft. Zij stellen dat je wekelijks 150 minuten, verspreid over diverse dagen, matig intensief dient te bewegen om een gezonde levensstijl te onderhouden. Het type beweging of de soort sport is minder belangrijk. Lopen, fietsen, zwemmen, tennissen, fitnessen ... maar ook actief wandelen telt mee. De stappen in het dagelijkse leven (vb. thuis, op het werk ...) worden niet in rekening gebracht. Er is dus een ruime keuze aan sporten en bewegingsvormen… én men kan ook afwisselen tussen disciplines. Met de Blauwe Ronde bouw je gedurende 4 weken aan een goede gewoonte en ‘betere’ conditie. Zo kan deze challenge dus dienen als een opstapje naar een ideale, gezondere levensstijl.

VOLG JE VOORUITGANG, ZIE HOE ANDEREN HET DOEN, KRIJG TIPS EN BEREIK JE DOEL Als deelnemer krijg je toegang tot het Keepmoving Platform zodat je je voor deze challenge kan registreren. Dit platform is eenvoudig, intuïtief en gebruiksvriendelijk. Je kan in contact treden met andere deelnemers van de Blauwe Ronde. Je kan connecteren met applicaties die de tijdsduur registreren zoals Strava, Garmin, Fitbit, … of manueel je prestatie opladen. Op jouw persoonlijke login vind je de vooruitgang van de uitdaging op weekbasis én de finale doelstelling in 4 weken. Haal je de wekelijkse doelstelling dan ontvang je een virtuele badge. Tevens word je geïnspireerd en gemotiveerd door onze tips, blogposts, foto’s, … én door de anderen om vol te houden en jouw challenge tot een goed einde te brengen.

DIABETES INFO

VERENIGING

INDIVIDUELE CHALLENGE ‘IK BEWEEG VOOR DIABETES’ voor wie iedereen Type activiteiten wandelen, fietsen, lopen, zwemmen, fitnessen, tennissen, cycling, … Target minstens 150 minuten per week Duur 4 weken Start vanaf 21 maart tot 16 april Locatie kan overal Tijdstip kan op elk moment Deelnameprijs €25/p voor toegang tot beweegplatform, tips & gift voor diabetes €40/p voor toegang tot beweegplatform, tips, gift voor diabetes en T-shirt Motivatie voor jouw persoonlijke gezondheid voor diabetes als het goed doel

ELKE DEELNEMER STEUNT DIABETES De Diabetes Liga wil met de Blauwe Ronde ook het brede publiek letterlijk & figuurlijk in beweging brengen voor diabetes. Zo vragen we extra aandacht en steun voor diabetes én moedigen we iedereen aan om meer en regelmatig te bewegen. 150 minuten per week is de minimumnorm voor jongeren, volwassenen en ouderen. Zowel beginners en gevorderden kunnen meedoen want langer bewegen mag én wie wil, kan intensiever bewegen. Zo vraagt hardlopen meer inspanning dan joggen. Je kiest zelf waar en wanneer je beweegt … maar hou je doel voor ogen.

DEZE CHALLENGE IS VAN EN VOOR IEDEREEN. HOE DEELNEMEN? • Inschrijven en online betaling gebeurt op www.diabetes.be • Elke deelnemer krijgt in de bevestigingsmail zijn login voor het KeepMoving platform • Deelnemer registreert zich op de challenge (identificeren, foto opladen, etc …) zodat hij/ zij klaar staat voor start op 21/03 • De tijdsduur van elke inspanning wordt bij een app-connectie automatisch ingeladen, of kan ook manueel door de deelnemer worden ingegeven • Het doel ‘150 minuten per week’ is in beeld en haalbaar! Meer info en inschrijven: www.diabetes.be/deblauweronde

De Blauwe Ronde kent de steun van:

VERENIGING

DIABETES INFO

EEN BLIK OP ONZE VRIJWILLIGERS Dag in dag uit zijn er vrijwilligers aan het werk voor de Diabetes Liga, met meer dan 350 zijn ze. En waar deze vrijwilligers in het verleden zich vooral engageerden binnen de plaatselijke werking, inhoudelijke commissies en werkgroepen of binnen bestuursorganen, werd onze groep van vrijwilligers de voorbije periode uitgebreid met kantoorvrijwilligers en zelfs met een heus Diabetes Liga promoteam. SANDRIJN LAUREYS, MANAGER DIENSTVERLENING, PERSONEEL EN VRIJWILLIGERS, DIABETES LIGA VZW KAREN RUYS, DIËTISTE-DIABETESEDUCATOR, KENNISCENTRUM – INFOLIJN, DIABETES LIGA VZW

Vrijwilligerstaken bij de Diabetes Liga zijn heel uiteenlopend, maar zo belangrijk voor onze werking. Het is enkel door het engagement van die vele vrijwilligers dat we als Diabetes Liga onze stempel kunnen drukken en een prominente rol spelen in het diabeteslandschap. Ze allemaal aan het woord laten, was helaas geen optie, maar graag laten we jullie toch al eens kennismaken met een aantal van hen, elk actief op een ander terrein binnen onze werking, maar allemaal ongelooflijk gemotiveerd en enthousiast.

MATTHIAS DENDOOVEN IS BESTUURSLID VAN DE PLAATSELIJKE AFDELING BRUGGE. HIJ IS DE REDACTEUR VAN HET DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT VAN DIE AFDELING: ‘DIAPOSITIEF’. DAARNAAST HELPT MATTHIAS VOORAL BIJ HET PRAKTISCH OPZETTEN VAN ACTIVITEITEN DIE DE DIABETES LIGA ORGANISEERT. “Ik ben eigenlijk in de wereld van vrijwilligerswerk gerold dankzij mijn vader. Die is lange tijd voorzitter geweest van de afdeling Brugge. Als klein kindje vond ik het altijd leuk om mee te helpen bij het opzetten of afbreken van activiteiten. Tijdens mijn studies was het contact

met de Liga sterk verminderd, maar na mijn studies heeft Geert (voorzitter Afdeling Brugge) mij opgebeld met de vraag of ik terug weer actiever wilde meehelpen. Ik ben daar met plezier op in gegaan, omdat ik wist dat ik in een leuke groep vrijwilligers terecht zou komen, die allemaal als doel hebben om mensen met diabetes samen te brengen en te informeren. Dat is ook wat ik op vandaag belangrijk vind in mijn ‘taak’ als vrijwilliger: in staat zijn om mensen met diabetes te tonen en te vertellen waartoe je in staat bent als persoon met diabetes, praktische tips kunnen geven in verband met de behandeling of gewoon mensen hun verhaal laten doen tegen elkaar.”

VERENIGING

DIABETES INFO

KATRIEN BENHALIMA ENGAGEERT ZICH SINDS 2011 O.A. IN HET PROJECT ZOET ZWANGER VAN DE DIABETES LIGA. ZOET ZWANGER IS EEN REGISTER VOOR VROUWEN MET ZWANGERSCHAPSDIABETES WAARDOOR DEZE VROUWEN JAARLIJKS HERINNERINGEN TOEGESTUURD KRIJGEN OM ZICH TE LATEN SCREENEN OP DIABETES BIJ DE HUISARTS. “Ik ben sinds meer dan 10 jaar werkzaam als endocrinoloog in UZ Leuven en ben sinds 2019 ook prof aan de KU Leuven. Mijn onderzoek focust zich voornamelijk op zwangerschapsdiabetes, diabetes in de zwangerschap, diabetes type 2 bij jong volwassenen en preventie van diabetes type 2. Vandaar dat ik het heel belangrijk vind om mij ook actief in te zetten voor de Diabetes Liga. Ik neem als vrijwilliger binnen de Diabetes Liga verschillende taken op. Ik zit in de bestuursgroep van Zoet Zwanger en het HALT2Diabetes project. HALT2Diabetes wil een vroege opsporing stimuleren van diabetes en het cardiovasculair risico en een preventiestrategie implementeren voor diabetes type 2. Ik help mee om deze projecten verder inhoudelijk te ontwikkelen en breed in Vlaanderen te implementeren. Ik geef ook regelmatig les en presentaties aan artsen, paramedici en patiënten om deze projecten onder de aandacht te brengen. Sinds 2022 zit ik in het bestuur van de Diabetes Liga om verder de werking van de Liga te ondersteunen.”

KAREL VAN SUETENDAEL IS SINDS 2015 ACTIEF BETROKKEN IN DE PLAATSELIJKE AFDELING MAASKANT/OOST-LIMBURG. HIJ IS SINDS 2021 VOORZITTER VAN DE AFDELING EN STAAT VOL ENTHOUSIASME KLAAR OM NA CORONA OPNIEUW ACTIVITEITEN TE ORGANISEREN. “Mijn keuze om vrijwilliger voor de Diabetes Liga te worden komt eigenlijk door mijn vrouw. Tijdens een informatie-namiddag door een mutualiteit is de plaatselijke afdeling zich komen voorstellen en is mijn vrouw lid geworden van de afdeling Maaskant/Oost-Limburg (MaOL). Tijdens activiteiten van MaOL zijn mijn vrouw en ik aangesproken om deel te nemen aan het bestuur en dat hebben we na ons pensioen ook gedaan. Dit is toch alweer van 2015 geleden. Ondertussen ben ik een verse voorzitter sinds het coronajaar 2021. Naast voorzitter van de afdeling MaOL, ben ik ook de secretaris en verantwoordelijke voor de website, facebook en ledenbeheer. Mijn takenpakket omvat o.a. de uitbouw van het jaarprogramma en aansluitend het zoeken van zalen en sprekers. Daarnaast zijn er verschillende vergaderingen van allerlei raden en andere verenigingen waar wij mee samenwerken. Graag vertel ik aan wie het wilt horen, dat we binnen de Diabetes Liga en meer bepaald de afdeling, weer iets leuks organiseren. We verwelkomen graag elke (nieuwe) deelnemer en hopen zo ook om mensen warm te maken om lid te worden.”

EVY WEYNANTS IS REEDS VELE JAREN LID VAN DE COMMISSIE VOEDING EN WERKTE ZO MEE AAN ALLERHANDE PUBLICATIES ROND VOEDING, ZOWEL GERICHT NAAR PERSONEN MET DIABETES ALS ZORGPROFESSIONALS. “Ik ben vrijwilliger bij de Diabetes Liga geworden vanuit mijn werkervaring en mijn passie rond diabetes. Ik startte in 2006 als diëtistdiabeteseducator in UZ Leuven en sinds 2016 werk ik als hoofdeducator-diëtist in het SintTrudo Ziekenhuis in Sint-Truiden. Sinds 2007 ben ik lid van de commissie voeding, een diverse groep van diëtisten, waarbinnen we aandacht hebben voor de voeding bij diabetes. We vertalen wetenschappelijke literatuur naar de praktijk zodat patiënten en zorgverleners hiermee aan de slag kunnen. Doordat de commissie voeding uit verschillende diëtisten bestaat, elk vanuit een ander werkveld, is het heel boeiend om praktijkervaringen te delen. Het doel is niet alleen om brochures voor personen met diabetes te maken en te vernieuwen maar ook om protocollen en procedures uit te schrijven voor het professionele werkveld. Een persoon met diabetes kan bij de Diabetes Liga steeds terecht voor correcte informatie over voeding, beweging, voetverzorging, behandelingen … Erg belangrijk in deze tijden van ‘fake news’.

VRIJWILLIGERSWERK BIJ DE DIABETES LIGA: OOK IETS VOOR JOU? Hebben deze getuigenissen jou warm gemaakt? Wil je graag meer weten over vrijwilligerswerk bij de Diabetes Liga? Neem dan zeker contact via vrijwilliger@diabetes.be en wie weet kan jij binnenkort met trots vertellen dat je vrijwilliger bent bij de Diabetes Liga.

DIABETES INFO

KIDS MAGAZINE S TE DE LEKKER DIE DRIEHOEK IK KEN :)

DE GEZONDE BASIS Eigenlijk is het eenvoudig: gezond eten is gevarieerd eten en van sommige voedings middelen moet je meer eten dan van andere. Zo staan ze ook gerangschikt in de voedingsdriehoek. Wat in de rode bol buiten de voedingsdriehoek zit, is misschien wel lekker, maar niet echt nodig. Daarom staat er ook bij: zo weinig mogelijk.

TEN, EN, R AVOT VEEL SPEL PEN A GOED SL FIETSEN EN K ALS IJ R G N BEL A ZIJN EVEN A AR M K IJ K ! EN GEZOND ET E D R NE NA A EENS ONLI ’! SDRIEHOEK G IN EG ‘BEW E W N RN A G A A MA AR DA A ;) E H EN R SPEL SNEL WEE

ZO LEES JE DE VOEDINGSDRIEHOEK: Drink vooral water De basis groenten, fruit, volle granen en aardappelen, peulvruchten en kleinere hoeveelheden noten, zaden en plantaardige oli n of andere vetstoffen rijk aan onverzadigde vetzuren Aanvullers melk, yoghurt, kaas, vis, eieren, gevogelte Kleine hoeveelheden volstaan runds-, varkens-, kalfs- en schapenvlees, boter, harde margarines verpakt in een wikkel, kokosvet en palmolie Extra’s bij speciale momenten snoep en koeken, frisdranken, zoutrijke snacks, fastfood, allerlei sauzen, sterk bewerkte vleeswaren, zoet beleg (bv. choco, speculoospasta, confituur)

Informatie overgenomen uit ‘Gezond gebeten voor Yummies’ en ‘Gezond gebeten voor Kiddies’.

DIABETES INFO

KINDVRIENDELIJKE RECEPTEN

Gezond gebeten voor

rw de en el

Gezond gebeten voor

Kiddies

De inhoud van deze pagina’s en de recepten zijn afkomstig uit de gratis boekjes ‘Gezond gebeten voor Yummies’ en ‘Gezond gebeten voor Kiddies’. Het boekje ‘Gezond gebeten voor Yummies’ biedt praktische informatie over gezonde voeding en gezonde eetgewoonten voor kinderen tussen 6 en 12 jaar. Het boekje ‘Gezond gebeten voor Kiddies’ biedt tips en recepten om kleuters gezond te leren eten.

van gezon d

ijs door

Donuts en frietjes zijn de favoriete gerechten van veel kinderen. Deze fruitige versies zijn niet alleen lekker maar ook heerlijk gezond. Smullen maar!

eld er w

n. te

Yummies

6-12 jaar

Wat je als t, kleuter ee heb je vooret. je leven be 3-6 jaar

Meer info, tips en kindvriendelijke recepten vind je in de boekjes en op www.nice-info.be/recepten.

VAN DEZE APPELDONUTS GAAT IEDEREEN NUTS!

©Lekkervanbijons.be

FABULEUZE FRUITFRIETJES 4 personen - 15 min. Ingrediënten voor 4 personen: • 2 appelen • 2 peren • 4 aardbeien • een handvol muntblaadjes • 2 el yoghurt of plattekaas • 1 tl honing

4 personen • 15 min. Ingrediënten voor 4 kinderen: • 2 appelen • 1/2 peer • een handvol rode besjes • 2 el citroensap • 100 g yoghurt • 50 g aardbeien • 50 g bramen • 1 el geroosterde amandelschilfers • 1 el gehakte pecannoten

Bereiding: • Snijd de peren en appelen in frietjes. • Plet de aardbeien met een vork en duw ze door een zeef. • Vang het sap op en lepel de aardbeienmoes in een potje. • Snipper de muntblaadjes fijn. • Meng de fruitfrietjes en de munt onder het aardbeiensap en laat het even intrekken. • Roer de honing onder de yoghurt. • Verdeel de fruitfrietjes over frietzakjes en serveer met de aardbeienketchup en de yoghurtmayo.

Bereiding: • Snijd de appelen in schijven van 1 cm en verwijder het klokhuis. Bedruppel met het citroensap om verkleuring tegen te gaan. • Snijd de peer in kleine blokjes. • Plet de aardbeien met een vork en meng de mousse onder de helft van de yoghurt. • Plet de bramen met een vork en meng ze onder de andere helft van de yoghurt. • Verdeel de appelschijven in 2 groepjes: besmeer de eerste groep met de aardbeienyoghurt en werk af met blokjes peer en gehakte pecannoten; besmeer de tweede groep met bramenyoghurt en werk af met rode besjes en geroosterde amandelschilfers.

Bevat per persoon 19 g koolhydraten (of +/- 1,5 koolhydraatruilwaarde).

Bevat per persoon 14 g koolhydraten (of +/- 1 koolhydraatruilwaarde).

©Lekkervanbijons.be

STAAT JOUW TEKENING BINNENKORT IN KIDSMAGAZINE? KIDSmagazine wordt gemaakt voor, maar ook door kinderen. Stuur dus een toffe tekening, gedicht, verhaal of iets anders creatief door. We geven het graag een plaatsje in KIDSmagazine én je krijgt een leuke verrassing toegestuurd. JE MAG JE VERSLAGJE, TEKENING, GEDICHT … OPSTUREN NAAR: Diabetes Liga vzw KIDSmagazine Ottergemsesteenweg 456 9000 Gent Of via mail: liga@diabetes.be Vergeet niet je adres te vermelden zodat we je het cadeautje kunnen opsturen. Een foto meesturen van jezelf mag ook steeds. 27

BEWEGEN

DIABETES INFO

WANDELEN: VARIEER NAAR HARTENLUST Wandelen is een bewegingsvorm die heel laagdrempelig is en daardoor door heel wat mensen beoefend wordt. In dit artikel vind je enkele tips die zorgen voor voldoende afwisseling en uitdaging bij het wandelen. Zet je wandelschoenen dus maar al klaar … KAREN RUYS, DIËTISTE-DIABETESEDUCATOR, KENNISCENTRUM – INFOLIJN DIABETES LIGA VZW

VARIEER IN TIJDSTIP Ga eens wandelen bij het ochtendgloren en ontdek zo hoe de natuur langzaam ontwaakt. Een ideale manier om vrolijk vogelgekwetter en -gezang te ontdekken. Wist je trouwens dat vogels niet op een willekeurig tijdstip fluiten? In de loop van de evolutie zijn de verschillende vogelsoorten namelijk na elkaar beginnen te fluiten. Dit doen de vogels om energie te besparen, want ze hoeven dan niet steeds luider tegen elkaar op te zingen. Ook een wandeling tijdens je lunchpauze zorgt voor de nodige dosis beweging én een fris hoofd. Misschien kan je zelfs collega’s overhalen om mee te wandelen. Dit is alvast ook erg positief om de teamspirit te bevorderen. En voor de durvers: ook ’s nachts wandelen heeft zijn eigen charme. Zorg wel

steeds voor een goede zichtbaarheid. Een fluohesje en eventueel verlichting zijn geen overbodige luxe. Ook een zaklamp kan in sommige omstandigheden van pas komen.

TIP In de winter zijn de lichtjeswandelingen of ‘lichtfestivals’ die op verschillende plaatsen georganiseerd worden een aanrader.

VARIEER IN LOCATIE Wandelen in de natuur is erg rustgevend, of je nu kiest voor een bos, het strand, het platteland of de polders. Maar ook in parken kan je leuk wandelen of verken eens een stad te voet. Je hebt meer tijd om alle details van je omgeving in je op te nemen of je kan wat meer ‘mensen observeren’. Er zijn heel wat digitale stadswandelingen over verschillende onderwerpen. Of misschien doe je liever een speurtocht? Zoek even op het internet of informeer bij een plaatselijke toeristische dienst. Ook populair: geocaching (een schatzoektocht op basis van GPS coördinaten). Op de website met de toepasselijke naam geocachen.be kom je er alles over te weten. En natuurlijk kan ook een blokje om in de wijk of een

BEWEGEN

DIABETES INFO

nabijgelegen natuurpark ontspannend zijn. Loop dat blokje trouwens ook eens in de omgekeerde richting. Ook dat kan verfrissend zijn.

NEEM EENS DEEL AAN EEN GEORGANISEERDE WANDELING In België kan je heel wat wandelclubs terugvinden, die vaak voor leden én niet-leden wandeltochten organiseren. Daarnaast zijn er ook andere organisaties die (jaarlijks) wandeltochten uitstippelen voor het brede publiek. Vaak zijn er verschillende parcoursen en kom je heel wat andere gelijkgezinde stappers tegen. Dit kan extra motiveren. Hou je van een uitdagende wandeltocht? Op de site Trailwalk.be kan je avontuurlijke lange afstandswandelingen raadplegen, met elk een bepaald fungehalte. Een goede voorbereiding is wel aangewezen. Je kan op de website ook specifieke trainingsgidsen terugvinden. Ook verschillende plaatselijke afdelingen van de Diabetes Liga organiseren regelmatig wandeltochten, al dan niet in het teken van Wereld Diabetes Dag (14 november).

VARIEER IN DE MANIER WAAROP JE WANDELT Zeg niet zomaar ‘wandelen’ tegen smovey walking, ChiWalking of plogging. Benieuwd wat het juist inhoudt, lees dan snel verder … NORDIC WALKING Nordic Walking is wandelen met aangepaste skistokken, die poles worden genoemd. Nordic walking is in Finland ontstaan als zomertraining voor langlaufers. Door het wandelen met de poles, versterk je de natuurlijke beweging van je armen en stuw je je lichaam voort. Door deze extra voortstuwing wandel je bij nordic walking dan ook vlugger en train je je volledige lichaam. Nordic walking stokken zijn niet hetzelfde als wandel- of trekkingstokken. Ze hebben een ander handvat, zijn langer, hebben een buigzaamheid die specifiek is afgestemd op de nordic walking techniek en hebben soms ook een andere punt. De juiste lengte van de stokken is erg belangrijk voor het goed uitvoeren van de techniek. Zo dient de hoek in de elleboog net geen 90 graden te zijn, wanneer de stok rechtop wordt gehouden, hierbij sluit de elleboog tegen de romp aan. Een initiatie kan handig zijn om de juiste techniek aan te leren.

SMOVEY WALKING Smovey is een vibrerend zwaairingsysteem, dat binnenin 4 stalen ballen bevat. Door een beweging naar voren te maken, gevolgd door een beweging naar achter bewegen de vier ballen. Door het rollen ontstaat een vibratie die tot de diepe spieren doordringt. Het gewicht van een smovey ring in rust is ongeveer 0,5 kg. Door de smovey ringen heen en weer te zwaaien, kan het gewicht oplopen tot 5 kg. Zo kan je zelf de intensiteit bepalen. Met de smovey ringen kan je verschillende oefeningen uitvoeren. Je kan ze gebruiken om op een actievere manier te wandelen (smovey walking), maar oefeningen kunnen ook staand of zittend worden uitgevoerd. PLOGGING Plogging is al wandelend of joggend het verzamelen van zwerfvuil. De benaming is een samentrekking van het Engelse ‘jogging’ en het Zweedse ‘Plocka’ wat verzamelen betekent. Door te ploggen, beweeg je meer met een hart voor het milieu. Een win-winsituatie. Een afvalgrijper is een handig attribuut bij plogging. Heel wat gemeenten moedigen plogging aan. Zo stellen ze vaak gratis materiaal (afvalgrijpers en/of vuilniszakken) ter beschikking. Vraag er zeker naar bij je eigen gemeente.

TIP Neem een kijkje op www.wandelsportvlaanderen.be voor een zeer uitgebreide wandelkalender.

BEWEGEN

WANDELYOGA Een combinatie van wandelen met yoga-oefeningen? Dat wordt simpelweg wandelyoga of yoga walking genoemd. Je let op je ademhaling en loopritme tijdens het wandelen en de oefeningen zorgen voor meer ontspanning en lenigheid. Je kan op verschillende plaatsen in België deelnemen aan sessies wandelyoga. WANDELEN MET EEN HOND Het is een veelgehoord advies: wil je wat meer bewegen? Haal een hond in huis. Het beestje moet immers elke dag uitgelaten worden en dat zorgt voor meer beweging. De beslissing om een hond als huisdier te nemen, neem je echter niet zomaar. Een hond is heel wat meer dan enkel een wandelvriend. Maar natuurlijk kan je ook in je omgeving kijken of je iemand een plezier kan doen om met zijn/haar viervoeter te gaan wandelen. Ook heel wat asielen bieden de mogelijkheid aan om te gaan wandelen met hun honden. Misschien een nieuwe hobby?

KIES VOOR DE JUISTE UITRUSTING SCHOENEN Koop zeker wandelschoenen met een juiste pasvorm. Een tip hierbij is om de schoen in de namiddag te kopen en de schoenen steeds staand te passen. Een goede (wandel)schoen heeft een stevige, niet indrukbare en goed omsloten hielstuk, de zool dient voldoende dik te zijn. De schoen dient buigzaam te zijn ter hoogte van de tenen en de ruimte ter hoogte van de tenen moet voldoende hoog en breed zijn om wrijving en druk te

DIABETES INFO

WANDELEN MET EXTRA GEWICHTEN: EEN GOED IDEE? Meer gewicht toevoegen tijdens een sportactiviteit kan helpen om meer spieren op te bouwen of meer energie te verbranden. Toch is wandelen met enkel- of polsgewichten géén goed idee. Het gebruiken van deze gewichten tijdens het wandelen zorgt voor onnodige spanning op de gewrichten en dat kan uiteindelijk blessures veroorzaken.

vermijden. Draag je steunzolen? Kies dan een wandelschoen met een uitneembare binnenzool. Regenlaarzen zijn géén goede wandelschoenen. SOKKEN Kies steeds voor sokken zonder naden en zorg ervoor dat de kousband ter hoogte van het onderbeen niet te hard spant. In een wandelschoen kan je kiezen voor een iets dikkere kous dan in je dagelijkse schoen. Zorg er echter voor dat de kous niet te dik is. Ook dit zorgt voor druk. Specifieke wandelkousen hebben vaak de eigenschap zweet beter te absorberen en beschermen de kwetsbare regio’s van de voeten. Niet alleen goede schoenen, maar ook goede sokken helpen blaren te voorkomen. HEUPTAS OF RUGZAK Met een heuptas kan je slechts een klein aantal ‘kilogram’ vervoeren. Drie tot vier kilo is vaak het maximum om comfortabel mee te voeren, zonder dat de tas hinderlijk gaat schudden of slingeren. Een stevige heuptas geschikt voor lange afstanden te wandelen draag je normaal gezien op de rug. Zorg dat

je zeker minstens één drinkfles aan de tas kan hangen en dat er voldoende plaats is om al je diabetesmateriaal mee te nemen en voldoende voeding/drank om een hypo op te voorkomen of op te vangen. Kies voor een model dat door de spanbanden strak tegen het lichaam getrokken kan worden. Ook een rugzak voldoet best aan een aantal eigenschappen: let niet alleen op de grootte van de rugzak, maar ook op het draagcomfort. Pas een rugzak dus zeker eens in de winkel, het liefst met een realistische hoeveelheid ‘bagage’. Op die manier voel je of de rugzak comfortabel zit én kan je de gewenste grootte correct inschatten. Let bij de aankoop o.a. op de schouderbanden en de eventuele heupbanden (deze voorkomen bij kleine rugzakken vooral het slingeren van de rugzak). Een in hoogte verstelbaar borstbandje houdt de schouderbanden goed op zijn plek. Ook het rugpand is erg belangrijk. WANDELSTOKJES Heb je na een tijdje wandelen last van stijve en gezwollen vingers? Dan kunnen wandelstokjes (houten staafjes die je in de handen houdt tijdens het wandelen) misschien soelaas bieden. Ze zijn te koop o.a. online op verschillende websites die wandelattributen aanbieden.

TOT SLOT: Heeft dit artikel je zin doen krijgen om te wandelen? Aarzel dan niet om eraan te beginnen. Natuurlijk blijft ook bij wandelen steeds het devies: langzaam opbouwen. Begin met korte wandelingetjes en breid langzaam uit. Probeer indien mogelijk wel elke dag of tenminste om de 2 dagen te bewegen zodat de opgebouwde conditie niet steeds terug verloren gaat. Ben je echter snel kortademig bij inspanning of ervaar je pijn op de borstkas of pijn in de benen die toeneemt bij inspanning en in rust terug verdwijnt? Dan raadpleeg je best je huisarts.

PUBLIREPORTAGE

Wat weten de Belgen

over diabetes type 2 en hart- en vaatziekten?2 Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak bij diabetes type 21, maar een recente enquête toont aan dat de meeste mensen zich hier niet van bewust zijn.2

Als onderdeel van de bewustwordingscampagne Act4YourHeart heeft Boehringer Ingelheim een enquête laten uitvoeren bij 1000 Belgen, met als doel in kaart te brengen hoe goed mensen op de hoogte zijn van het verband tussen diabetes type 2 en hart- en vaatziekten.

Bevindingen over het risico op hart- en vaatziekten Hoewel

weet slechts

weet

van de Belgen zelf diabetes heeft of iemand kent die diabetes heeft,

van de bevolking dat hart- en vaatziekten een veelvoorkomende complicatie zijn van diabetes type 2.2

dat hart- en vaatziekten verantwoordelijk zijn voor 52% van alle overlijdens onder mensen met type 2 diabetes.

niet dat er manieren zijn om de kans op het ontstaan van hart- en vaatziekten te verkleinen.

49%

33% 10%

Er is behoefte aan meer informatie2

41%

vindt dat er onvoldoende informatie is over diabetes type 2 en over het verband daarvan met hart- en vaatziekten

*Alle cijfers, tenzij anders aangegeven, zijn afkomstig van YouGov Plc. De steekproef voor deze enquête omvatte in totaal 5047 volwassenen uit 5 Europese landen (Zweden, Finland, Denemarken, Noorwegen en België). De online enquête werd uitgevoerd tussen 9 en 15 oktober 2020. De cijfers betreffen gewogen data en zijn representatief voor alle Zweedse, Finse, Deense, Noorse en Belgische volwassenen (18 jaar en ouder). Referenties 1. Abdul-Ghani M., DeFronzo, RA, et al. Cardiovascular Disease and Type 2 Diabetes: Has the Dawn of a New Era Arrived? Diabetes Care 2017;40:813–820 2. Bewustwordingscampagne, YouGov en Boehringer Ingelheim, oktober 2020 (data op aanvraag beschikbaar). PC-BE-102109 – 09/2021

63%

Inzicht verwerven in het risico en informatie inwinnen vormen de eerste stappen als u iets wilt doen om uw eigen hart of dat van een dierbare te beschermen.

Voor meer informatie, handige checklists en concrete tips: ga naar act4yourheart.com of scan de groene QR code

Voor een filmpje over diabetes type 2, scan de rode QR-code

OOK VAN KEVIN DEPREZ: ‘De Baby Brigade – De klopjacht op de ooievaars’ Zie ook sprokkels op pagina 48

Suiker stories

Vandaag start ik mijn 150 minuten sport per week!

10’12’’

00’02’’

Stlava

Stlava Even fietsen naar mijn auto.

00’45’’

00’36’’

Stlava

57’03’’

Stlava

00’00’’

Deblauwe blauweronde. ronde De

Stlava

En nu hopen dat ik vannacht nog 100 km wandel.

Stlava

Suikerstories 32

VOUS U KUNT POUVEZ HET LE FAIRE DOEN Nu met de optionele alarmen 1

ZONDER LANCETTEN*2

ALARM

Er gaat een alarm af wanneer uw glucosewaarde te laag of te hoog is ten opzichte van de vastgelegde waarden of als het signaal verloren is.

SCANNEN

Scan uzelf met uw FreeStyle Libre 2 om uw glucosewaarde te controleren.

HANDELEN

Dankzij de ontvangen informatie en de trendpijlen, handelen naar de aanbevelingen van uw zorgverlener.

Bestellingen en informatie op

myFreeStyle.be

1. Een vingerprik is nodig indien de metingen van de glucosewaarden niet overeenstemmen met de symptomen of verwachtingen. 2. Voor het scannen zijn geen lancetten nodig. Gegevens en afbeeldingen zijn enkel ter illustratie. Geen echte gegevens, patiënt of professionele zorgverlener. iPhone en App Store zijn handelsmerken van Apple Inc. © 2021 Abbott. FreeStyle, Libre en gerelateerde merkaanduidingen zijn eigendom van Abbott. Andere handelsmerken zijn het eigendom van hun respectievelijke eigenaren. Einsteinlaan, 14 - B-1300 Waver. ADC-25537. 11/21 v3.0.

MEDISCH

DIABETES INFO

PREVENTIE EN VROEGDETECTIE VAN DIABETES TYPE 2 BIJ PERSONEN VAN DIVERSE CULTUREN Momenteel heeft 1 op 10 van de volwassen Belgen diabetes. Daarenboven weet 1 op 3 van de mensen niet dat zij diabetes hebben. Daarnaast heeft ongeveer 30% van de 45plussers een verhoogd risico op diabetes type 2. Het risico op diabetes type 2 is zelfs nog hoger bij personen van Noord-Afrikaanse of West-Aziatische afkomst. Bij deze groep stijgt het risico op diabetes typ 2 reeds vanaf 25 jaar. AURÉLIE LAMPAERT, PROJECTCOÖRDINATOR BEHEERSOVEREENKOMST DIABETESPREVENTIE, DIABETES LIGA VZW

HALT2DIABETES Maar er is ook goed nieuws ... Je kan diabetes type 2 vroegtijdig detecteren via screening en deels voorkomen door gezond te leven (voldoende beweging, evenwichtige en gezonde voeding, niet roken …). Net daarom heeft de Diabetes Liga in 2019 HALT2Diabetes gelanceerd, dat nu stap voor stap in volledig Vlaanderen wordt uitgerold.

NOORD-AFRIKAANSE EN WESTAZIATISCHE AFKOMST: HOGER RISICO OP DIABETES TYPE 2 Personen van Noord-Afrikaanse (bv. afkomstig uit Marokko) of West-Aziatische afkomst (bv. afkomstig uit Turkije) hebben tot 4 keer meer diabetes type 2 in vergelijking met personen van West-Europese afkomst. Dit heeft allereerst te maken met erfelijke factoren. Daarnaast merkt men dat er in Noord-Afrikaanse en West-Aziatische culturen soms minder een traditie heerst van actieve vrije tijd of fysieke activiteit, dit geldt hoofdzakelijk voor vrouwen. Ook hebben deze vrouwen vaker overgewicht in vergelijking met de rest van de Belgische bevolking. De combinatie van erfelijkheid,

minder beweging en meer overgewicht zorgen voor een groter diabetesrisico. Tenslotte blijkt uit onderzoek dat deze personen veelal moeilijker te bereiken zijn op vlak van gezondheidsinformatie en dat het preventieve aanbod vaak minder toegankelijker is voor hen. Culturele verschillen of taalbarrière spelen hier een belangrijke rol. Door het samenspel van bovenstaande factoren stelt men vast dat personen van Noord-Afrikaanse of West-Aziatische afkomst reeds vanaf 25 jaar een duidelijk verhoogd risico hebben op diabetes type 2 terwijl dit bij personen van Belgische afkomst gemiddeld vooral stijgt vanaf 45 jaar.

Met dit project worden personen met een mogelijk verhoogd risico op diabetes type 2 opgespoord via een tweestapsaanpak en toegeleid naar (gratis) leefstijlbegeleiding (zie figuur 1). Als eerste stap wordt een lokale campagne opgestart om mensen te motiveren een vragenlijst in te vullen, bestaande uit 8 vragen (FINDRISC). Wanneer de resultaten afwijkend zijn, is het belangrijk om naar de huisarts te gaan voor verdere (bloed)onderzoeken. Tenslotte heeft die persoon dan de kans om gratis deel te nemen aan groepssessies onder begeleiding van een diëtist (www.HALT2Diabetes.be). Samen wordt er in een traject van 6 sessies gewerkt aan een evenwichtig en gezond eetpatroon om het diabetesrisico te verminderen.

MEDISCH

DIABETES INFO

HALT2DIABETES VOOR PERSONEN VAN DIVERSE CULTUREN Door het verhoogde risico in combinatie met een moeilijker bereik wil de Diabetes Liga extra aandacht geven aan personen van allochtone origine en hen extra ondersteuning bieden om diabetes type 2 vroegtijdig te detecteren en te voorkomen. In het project HALT2Diabetes worden daarom enkele aanpassingen gedaan: • Naast de algemene HALT2Diabetes campagne worden er extra lokale infosessies georganiseerd voor personen van diverse culturen. Hierbij is er begeleiding om de FINDRISC in te vullen en wordt er extra informatie gegeven over het project. Daarnaast wordt bij hen de FINDRISC reeds vanaf 25 jaar afgenomen in plaats van vanaf 45 jaar. • Er wordt extra begeleiding voorzien om de stap naar de huisarts bij een verhoogd risico te vergemakkelijken voor het ondergaan van verdere (bloed) onderzoeken • In de gratis groepssessies bij de diëtist gaat men nog praktischer aan de slag (kookworkshops, winkeloefeningen …), wordt er gewerkt met buddy’s en wordt er rekening gehouden met de cultuurgebonden eet- en kookcultuur.

STAP 1 FINDRISC Screening 45-plussers

Infosessies en begeleiding om de FINDRISC in te vullen

WWW.GEZONDHEIDSKOMPAS.BE

FINDRISC < 12

Screening vanaf 25 jaar

FINDRISC ≥ 12 WWW.ZOETZWANGER.BE

WWW.HALT2DIABETES.BE

Vrouwen met een voorgeschiedenis van zwangerschapsdiabetes

DOE DE FINDRISC OM DE 3 JAAR OPNIEUW

STAP 2 HUISARTS Jaarlijkse bepaling van de nuchtere glycemie en het cardiovasculair risico

Doorverwijsbrief

≥ 126 mg/dl

STAP 3 LEEFSTIJLAANBOD

DIAGNOSE DIABETES TYPE 2

Rechtstreekse doorverwijzing naar groepssessies, met terugverwijzing door diëtist naar huisarts

gezonde leefstijl

voldoende beweging

Gratis Groepssessies Gezonde Voeding op Verwijzing bij een diëtist HALT2DIABETES.BE

Voortraject/ Zorgtraject diabetes type 2 Bewegen op

gezonde voeding

Buddy’s en content op maat

Verwijzing Rookstopbegeleiding Ander lokaal leefstijlaanbod

Bewegen op Verwijzing WWW.BEWEGENOPVERWIJZING.BE

Het project wordt tijdens het voorjaar van 2022 uitgetest in Antwerpen (o.a. in Kiel en Linkeroever). Na grondige evaluatie en eventuele bijsturing zal de aangepaste versie van HALT2Diabetes in volledig Vlaanderen worden uitgerold.

Rookstopbegeleiding TABAKSTOP.BE

Ander lokaal leefstijlaanbod niet roken

FIGUUR 1. HALT2Diabetes stappenplan. In de roze kaders worden de aanpassingen geïllustreerd om personen van diverse culturen extra ondersteuning te bieden om diabetes type 2 te voorkomen.

Meer info: www.HALT2Diabetes.be - preventie@diabetes.be

RECEPT

DIABETES INFO

VOEDINGSWAARDE voor

1 lenterolletje (±110 g) ENERGIE (KCAL) VETTEN (G) KOOLHYDRATEN (G) KOOLHYDRAATPORTIES EIWITTEN (G)

LE NTE ROLLETJ E S AANTAL

BEREIDINGSTIJD

8 lenterolletjes

INGREDIËNTEN 8 vellen volkorenrijstpapier

100 g rijstnoedels (mihoen) (ongekookt)

1 komkommer, in fijne reepjes (met schil)

2 wortelen, in fijne reepjes avocado, in dunne schijfjes

8 bladeren kropsla (uit het midden van de sla)

2 stengels lente-ui, fijngesneden 16 verse muntblaadjes koriander naar smaak SAUS 1 teentje knoflook, geperst 6 el vissaus

4 el sojasaus

30 minuten

BEREIDING

. Bereid de rijstnoedels zoals aangegeven op de verpakking. . Week de vellen rijstpapier vlak voor ze gevuld worden elk

afzonderlijk een 10-tal seconden in warm water tot ze zacht

zijn. Dep ze vervolgens droog op een keukenhanddoek. . Rol acht mooie slabladeren op. . Schik enkele plakjes avocado op ongeveer een derde van

het rijstvel naast elkaar in de lengte op ongeveer 7 cm van

de rand. . Schik er vervolgens de opgerolde sla, mihoen, wortel,

komkommer, lente-ui, koriander en 2 muntblaadjes op en rol

de onderste kant van het rijstvel over de groenten. . Vouw nu de buitenste kanten naar binnen toe, zodat ze gelijk

lopen met de vulling en rol dan het rijstpapier stevig op. . Meng de vissaus, sojasaus, knoflook, fijngehakte koriander en enkele druppels limoensap in een kommetje door elkaar en serveer deze dip bij de lenterolletjes.

enkele druppels limoensap

verse koriander naar smaak, fijngehakt

Dit recept is afkomstig uit LEKKER KOKEN MET DIABETES Te koop via shop.diabetes.be 36

TIP Maak deze lenterolletjes niet te lang op voorhand, ze zijn het lekkerst als ze vers gerold zijn.

124 3 20 1,5 3

RECEPT

DIABETES INFO

VOEDINGSWAARDE per persoon ENERGIE (KCAL) VETTEN (G) KOOLHYDRATEN (G) KOOLHYDRAATPORTIES EIWITTEN (G)

368 12 15 1 45

G EVU LD VARKE N SHA ASJ E MET GESTOOFDE LENTEGROENTEN AANTAL

BEREIDINGSTIJD

4 personen

INGREDIËNTEN 1 varkenshaasjes (600 g) 4 sneetjes rauwe ham

500 g prinsessenbonen

300 g erwten (diepvries)

200 g groene-aspergepunten 1 ui

minder dan 45 minuten

KOOLHYDRAATARM

VOORBEREIDING (10 MIN.)

. Snij de uiteinden van de boontjes. . Verwijder het harde uiteinde van de aspergepunten. . Snipper de ui en het knoflook fijn. . Snipper de peterselie fijn.

BEREIDING (± 35 MIN.)

Vleesbouillon (1/2 blokje

. Kook de boontjes en de diepgevroren erwten 6 minuten onafgedekt gaar in

1 eetlepel vloeibare margarine

water. Laat uitlekken. . Snij intussen het varkenshaasje in de lengte in 2, maar niet volledig

opgelost in 2 dl heet water) 1 eetlepel olijfolie

1 dl room (5% vetgehalte) 1 plantje platte peterselie 1 teentje knoflook

Zwarte peper (molen) (Zout)

water. Voeg de aspergepunten na 3 minuten toe. Giet af en spoel onder koud

doormidden. Leg er 2 sneetjes rauwe ham tussen en verdeel er wat uitgelekte

aspergepunten over. Kruid met zwarte peper en vouw dicht. Wikkel 2 sneetjes

rauwe ham rond het varkenshaasje en steek vast met enkele prikkertjes. . Verhit de margarine in een pan en bak het varkenshaasje goudbruin aan elke

kant. Zet het vuur lager, dek af en laat ± 12 minuten verder bakken. . Verhit intussen de olijfolie in een kookpot en stoof de ui en het knoflook glazig. Voeg de erwten, de boontjes en de rest van de aspergepunten toe. Kruid met

zwarte peper (en zout). . Haal het varkenshaasje uit de pan en laat rusten onder aluminiumfolie. . Giet intussen de vleesbouillon in de pan van het vlees en schraap de

braadresten los. Laat inkoken en voeg de room toe. Meng er de peterselie onder.

AFWERKING

. Snij het varkenshaasje in sneetjes en serveer met de groenten en de saus. Geef er gekookte aardappelen of puree bij.

Dit recept is afkomstig van COLRUYT.BE/LEKKERKOKEN, aangepast door de Diabetes Liga. 37

RECEPT

DIABETES INFO

VOEDINGSWAARDE per persoon ENERGIE (KCAL) VETTEN (G) KOOLHYDRATEN (G) KOOLHYDRAATPORTIES EIWITTEN (G)

65 0 12,7 1 1

LOLLI POPS AANTAL

8 personen

INGREDIËNTEN 250 g aardbeien

125 g blauwe bessen 2 kiwi’s

1 mango’s

1 sinaasappelen

1/3 meloen (Charentais of Cavaillon)

+ 8 ijsvormpjes

Dit recept is afkomstig van COLRUYT.BE/LEKKERKOKEN, aangepast door de Diabetes Liga. 38

BEREIDINGSTIJD meer dan 60 minuten

BEREIDING (35 MIN. + ENKELE UREN IN DE DIEPVRIES)

. Pers de sinaasappel. Schil de rest van het fruit en snij in stukken. . Mix elke fruitsoort apart met de staafmixer of in de blender. Meng het sinaasappelsap onder de blauwebessenpuree. . Verdeel de aardbeienmoes over 8 ijsvormpjes en zet 15 minuten in de

diepvries tot de moes een beetje bevroren is. Verdeel de kiwimoes over de

aardbeien en zet ook 15 minuten in de diepvries. Ga zo verder met de mango,

de meloen en de blauwe bessen. . Laat de ijslolly’s 3 uur hard worden in de diepvries.

ONDERZOEK

DIABETES INFO

EEN TERUGBLIK OP DE DIABETES TYPE 1 INNOVATIEDAG Hoe kunnen we als personen met diabetes type 1 het academisch onderzoek mee vorm geven? Wat zijn de problemen waarmee personen met diabetes type 1 vandaag nog worstelen en wat kan er gedaan worden om hun levenskwaliteit te verbeteren? Op zaterdag 13 november 2021 werd er in Leuven over deze kernvragen nagedacht. De KU Leuven bracht in samenwerking met de Diabetes Liga meer dan 70 geïnteresseerden samen om te brainstormen over een aantal prioriteiten voor het diabetesonderzoek in Vlaanderen. Deze prioriteiten waren gebaseerd op een grote bevraging die de Diabetes Liga in 2020 uitgevoerd heeft bij meer dan 500 personen met diabetes, zorgverleners en industriële partners (scan QR of www.diabetes.be/prioriteiten). Het event kreeg financiële steun van de Vlaamse Overheid, Smart Hub Vlaams-Brabant, Novo Nordisk en Roche.

“Ik wou helpen met het vinden van antwoorden op deze onderzoeksvragen omtrent beeldvorming, technologie, empowerment, zorgverlening en kinderen met diabetes type 1”, vertelt initiatiefnemer Jurgen Vercauteren. Als professor aan de KULeuven én persoon met diabetes type 1 wil hij graag zijn steentje bijdragen aan het diabetesonderzoek. “Ik ervaar dagelijks nog hinder bij mijn aandoening en ik weet niet of onderzoekers altijd op de hoogte zijn van deze struikelblokken”. Jurgen nam contact op met Inge Everaert van de Diabetes Liga en zo ging de bal aan het rollen. Inge: “Hoewel het onderzoek vaak gericht is op het verbeteren van de levenskwaliteit van personen met diabetes, wordt de onderzoeksagenda traditioneel bepaald door de academische wereld en industriële partners. Belangrijk is dus dat de stem van de personen met diabetes gehoord wordt.”

De ideeën werden op het einde van de dag voorgesteld. Een jury en het publiek selecteerden de volgende, meest belovende ideeën: • Het ontwikkelen van een uniform platform met een apart luik voor zowel tieners met diabetes type 1 als hun ouders. Via een app zouden tieners hun ervaringen qua voeding, sport, ... met elkaar kunnen uitwisselen. • Het omvormen van de EHBO cursussen in EHBD1 (eerste hulp bij diabetes type 1) om meer aandacht te krijgen voor de aandoening bij het grote publiek. • Het invoeren van een nieuw gezondheidsvak in de middelbare school. Zo zou er elke maand een andere aandoening in the picture komen te staan en zou ook een podcast geïntegreerd worden.

De Diabetes Type 1 Innovatiedag werd mede georganiseerd door het BlueHealth Innovation Center, een professionele organisatie die veel ervaring heeft met innovatiedagen in de gezondheidssector. Deelneemster Fleur Lamont blikt terug: “We werden opgedeeld in groepjes van 5 personen, kregen opdrachten rond het bedenken van structurele oplossingen voor problemen bij diabetes type 1 en werden daarbij goed gecoacht”.

Het team van prof. Vercauteren gaat nu aan de slag om de beste ideeën verder te verwerken in concrete onderzoekshypotheses. Deze zullen de basis vormen voor de aanvraag van onderzoeksgelden voor een doctoraat. Verdere vragen of suggesties? Aarzel niet contact op te nemen via onderzoek@diabetes.be. Aftermovie bekijken? Scan de QR.

Heb je zelf een vraag? 0800/96 333 of infolijn@diabetes.be

VRAAG HET AAN DE DIABETES INFOLIJN HEEFT HET BELANG HOE IK DE GLUCOSESTRIPS UIT HET POTJE NEEM? MAG IK DEZE OVERAL MET MIJN HANDEN AANRAKEN? MET VRIENDELIJKE GROETEN ANNA IK HEB EEN VERMINDERD GEVOEL TER HOOGTE VAN BEIDE VOETEN. MAG IK NU ZELF MIJN NAGELS NIET MEER KNIPPEN? GRAAG JULLIE ADVIES. FRANK Beste Frank, Bij neuropathie is er, zoals je zelf aangeeft, een verstoord of verminderd gevoel ter hoogte van de voeten (en mogelijk onderbenen). Hierdoor kan je zonder het zelf te beseffen/voelen tijdens het knippen van de nagels te ver knippen of naast de nagel knippen (in de huid). Wij raden het dus niet aan om zelf je nagels te knippen. Ga langs bij de podoloog voor het verzorgen van je voeten. Gebruik bij neuropathie nooit zelf scherpe voorwerpen (bv. een nagelknipper of scherpe metaalvijl), om zo wondjes te vermijden.

Beste Anna, Probeer de strips niet teveel vast te nemen op de ’uiteinden’ van de strip, dus de plaats waar je de bloeddruppel dient aan te brengen alsook de plaats waar je de strip in de glucosemeter ‘steekt’. Probeer de strip zoveel mogelijk in het midden vast te nemen. Als je de koker wat schuin houdt, kan je vaak beter aan het midden van de strip. Het aanraken van het uiteinde van de strips, zorgt er echter ook niet meteen voor dat de strip een foutieve meting zal geven. Neem de strip steeds ook met propere handen uit het potje. Voor het correct uitvoeren van de glycemiemeting is het sowieso belangrijk om propere en droge handen te hebben. Daarnaast dienen glucosestrips zo weinig mogelijk te worden blootgesteld aan licht en lucht. Sluit dus steeds zo snel mogelijk het potje van de strips. Er zijn ook meters op de markt met individuele strips, deze ondervinden geen invloed van licht en lucht en kan je gemakkelijker zonder aan de strip te komen manipuleren.

MIJN ECHTGENOOT HEEFT DIABETES TYPE 2. IS EEN SAUNA DAN GOED OF SLECHT VOOR HEM? IK VIND OP INTERNET TEGENSTRIJDIGE INFORMATIE HIEROVER. ALVAST DANK VOOR DE INFO. LILIANE Beste Liliane, Hoe heilzaam ook voor sommigen, een saunabezoek vergt heel wat van je hart en bloedvaten. Bloeddrukschommelingen zijn mogelijk en ook oververhitting kan optreden als je lichaam zich onvoldoende kan aanpassen zoals bij de aanwezigheid van neuropathie of bij de inname van sommige medicijnen. Daarnaast kan een sauna ook de bloedsuikerspiegel beïnvloeden, dus hier wordt best ook rekening mee gehouden. We adviseren om deze vraag even kort met de behandelende arts te bespreken.

Als je echter steeds snel het potje van de strips sluit en de strips enkel met propere handen hanteert, is er geen probleem.

GETUIGENIS

DIABETES INFO

DIABETES VERSUS TOPSPORT Siebe Blondelle (35 jaar) is verdediger bij voetbalclub KMSK Deinze en kreeg op zijn 13e de diagnose diabetes type 1. Zijn diabetes stond hem niet in de weg om zijn droom om profvoetballer te worden waar te maken. Siebe bewijst dat diabetes je zeker niet moet tegenhouden om op het hoogste niveau mee te draaien. Zo speelde hijzelf verschillende jaren in de Belgische eerste klasse, voor KAS Eupen en in een verder verleden voor Waasland-Beveren. BIJNA 800 “Ik kreeg de diagnose op mijn dertiende, nadat ik al een tijd last had van extreme dorst en ’s nachts vaak moest opstaan om te plassen. Mijn glucosewaarde stond op bijna 800 mg/dl. Ik moest direct aan de insuline. Van de ene dag op de andere kom je in een compleet nieuwe wereld terecht. Wat is diabetes? Wat brengt het allemaal met zich mee? Je zit met zoveel vragen. Tijdens mijn verblijf in het ziekenhuis kreeg ik een hele opleiding mee. Insulinedoses berekenen, vingerprikken, insuline spuiten, een nieuw eetschema met zo weinig mogelijk (toegevoegde) suikers ... Mijn ouders hebben toen meteen een weegschaal gekocht die mijn voeding tot op de milligram kon afwegen. De praktische zaken had ik al snel onder de knie, maar de echte impact op je leven ontdek je later pas. Met diabetes is alles toch net iets anders. In het openbaar een naald in je lichaam prikken doe je als tiener niet zo snel. Ik liep liever niet te koop met mijn aandoening. Zomaar een frietje steken met vrienden, dat ging niet. En alcohol dronk ik pas voor het eerst op mijn 19e.” EXTRA MOTIVATIE “Diabetes maakt deel uit van je leven, maar je mag het niet de bovenhand laten nemen.

Dat heb ik gaandeweg geleerd. Ik kan me voorstellen dat het voor sommigen moeilijk is, elk verhaal is anders. Mij is het gelukt om mijn aandoening niet als een belemmering te zien, maar als een extra motivator. Ik heb er nooit aan getwijfeld dat ik met diabetes profvoetballer zou kunnen worden. Pär Zetterberg (voormalig Zweeds profvoetballer, red.) heeft het ook en op de topsportschool hebben ze me vanaf dag één gezegd dat mijn aandoening mijn carrière niet in de weg zou staan. Voor voetbal moet je sowieso gestructureerd leven en op je voeding letten. Diabetes maakte het makkelijker om die structuur in te bouwen. Misschien is de weg naar de top soms wat lastiger, maar ook met diabetes kan je je droom waarmaken. Als je passie en wil groot genoeg zijn, dan kan je alles bereiken. Jij bepaalt waar je naartoe gaat, niet je aandoening. Daar heb ik altijd in geloofd.” PRIKKEN VOOR DE MATCH “Natuurlijk heb ik dagen waarop mijn glucose slechter geregeld staat of waarop ik geen zin heb om constant na te denken over wat ik wel en niet eet. Soms ben je die structuur beu en wil je gewoon een normaal leven leiden. Maar als ik me dan eens laat gaan met te veel suikers, bekoop ik dat meteen

SIEBE BLONDELLE diabetes type 1

DIABETES INFO

GETUIGENIS

met gebroken nachten en een slecht gevoel. Zo’n periode duurt dus nooit lang. Het hoort er gewoon bij, voor elke wedstrijd check ik wel tien keer mijn glucose. Niet alleen wat ik eet, maar ook de adrenaline kan een invloed hebben op mijn glucose. Een te lage waarde heeft een weerslag op mijn prestaties. Dat wil ik natuurlijk koste wat kost vermijden. Ik zorg er altijd voor dat mijn glucose vooraf iets hoger staat, zodat ik een wedstrijd of training goed doorkom. Sommige spelers doen voor de match nog wat oefeningen, ik prik in mijn vingers. Zo heeft elke profvoetballer zijn eigen rituelen.” DRIE MAALTIJDEN OP TAFEL “Mijn oudste broer heeft sinds vijf jaar ook diabetes. Het zal dus deels in onze genen zitten. Spelen ook andere factoren een rol? Ik ben veel met voeding bezig. In de voetbalwereld heerst een echte pastacultuur. Koolhydraten leveren energie en zijn belangrijk, maar in plaats van spaghetti bolognaise eet ik liever volkorenpasta met groenten. Ik probeer voor gezonde koolhydraten en pure voeding te kiezen, zodat mijn lichaam alle voedingsstoffen optimaal kan opnemen. Ik eet eens per dag vegetarisch, ik let ’s avonds extra op met koolhydraten en ik ben zuinig met melkproducten. Alles mag, met mate. Onze dochter Laure is 8, ons zoontje Céderic 2. We zouden hen kunnen laten testen om te kijken of ze ook diabetes zullen ontwikkelen, maar die stress vermijden we liever. Ik vind het wel belangrijk dat ze goede voeding voorgeschoteld krijgen. Dus ja, soms staan er thuis drie verschillende maaltijden op tafel. Ik ga er misschien wat ver in, maar ik wil diabetes nooit als excuus hoeven te gebruiken. Ik hoop ook dat er nog meer onderzoek naar gebeurt. Het zou fijn zijn om te weten of er een manier bestaat om je lichaam te stimuleren om zelf weer insuline te produceren. Dat zou fantastisch zijn.’

GELEZEN

DIABETES INFO

GELEZEN EN INTERESSANT BEVONDEN INGE EVERAERT, STAFMEDEWERKER BELEID EN ONDERZOEK, DIABETES LIGA VZW

SGLT-2-INHITOREN ALS EXTRA THERAPIE VOOR PERSONEN MET DIABETES TYPE 1? Bron: Palanca et al. Diabetes Care 2022 Bij heel wat personen met diabetes type 1 (DT1) is het niet evident om het streefdoel van HbA1c ≤ 7% te halen. Dan is er vaak de mogelijkheid om de insulinetherapie op te drijven, maar dit heeft een groter risico op hypoglycemie. Daarom kan het nuttig zijn om ook andere therapeutische mogelijkheden te onderzoeken. SGLT-2-inhibitoren (SGLT-2-i) is een klasse van medicijnen die vaak gebruikt worden bij personen met diabetes type 2 en die ondertussen bewezen hebben het hart en de nieren te beschermen, met name de hospitalisaties voor hartfalen en evolutie naar dialyse te beperken. SGLT-2-inhibitoren zorgen ervoor dat er meer glucose wordt uitgeplast. Goed gecontroleerde studies die gesponsord werden door de farmaceutische bedrijven toonden reeds aan dat SGLT-2-i ook bij personen met DT1 zorgden voor verbeterde glycemieregeling en gewichtsverlies zonder extra kans op hypoglycemie. Echter, andere mogelijke bijwerkingen zijn wel belangrijk bij de keuze voor SGLT-2-i, zoals het voorkomen van diabetische ketoacidose en genitale infecties. Een recente studie- in UZ Leuven en UZ Valencia - onderzocht wat de meerwaarde kan zijn van SGLT-2-i bij personen met DT1 in de real world klinische setting. De resultaten kwamen grotendeels overeen met

de klinische studies die voorheen uitgevoerd werden: verbeterde glycemieregeling (HbA1c -0,5%), gewichtsverlies (-2,9kg) en verminderde insulinebehoefte (-8,5%) na 12 maanden gebruik van verschillende stofnamen (empagliflozine, dapagliflozine, cangliflozine) SGLT-2-i. De effecten waren het meest uitgesproken bij personen met een BMI groter dan 27 kg/m² en hogere HbA1c (≥ 8,0%). Ondanks een goede educatie bleek het voorkomen van diabetische ketoacidose (3,5% van de deelnemers) en genitale infecties (22% van de deelnemers) een belangrijk pijnpunt. 7,5% van de deelnemers stopten met het nemen van de SGLT-2-i door de bijwerkingen. Langere studies zijn nodig om de langetermijneffecten op nieren hartfunctie te evalueren bij deze doelgroep. Tot voor kort waren in Europa twee medicijnen van deze klasse goedgekeurd: dapagliflozine en sotagliflozine, aan lage dosis en bij personen met DT1 met een BMI vanaf 27kg/m². In België is dapagliflozine als Forxiga op de markt, maar nooit was er terugbetaling. Ondertussen heeft de firma AstraZeneca – die Forxiga produceert – de aanvraag voor gebruik bij DT1 in Europa omwille van commerciële redenen laten varen. Op dit ogenblik is het gebruik van SGLT2-i voor personen met diabetes type 1 in ons land dus niet officieel geïndiceerd en ook niet terugbetaald. Iedere individuele persoon met DT1 moet met zijn medisch team afwegen of deze geneesmiddelen aangewezen zijn in de diabetesbehandeling.

CONTINUE GLUCOSE MONITORING ZORGT VOOR BETERE GLYCEMIE BIJ PERSONEN MET DIABETES TYPE 2 OP BASALE INSULINE Bron: Martens et al. JAMA 2021, Aleppo et al. Diabetes Care 2021 Het werd reeds aangetoond dat het gebruik van real-time continue glucosemonitoring (rtCGM) – het meten van het onderhuidse glucosegehalte via een pleister op de huid waarbij niet meer geprikt moet worden in de vinger – een belangrijke meerwaarde is voor personen met diabetes die een intensieve insulinetherapie nodig hebben, zoals bijvoorbeeld personen met diabetes type 1 en diabetes type 2 op multipele insulinetoedieningen. Nu toont een Amerikaanse studie aan dat het gebruik van een rtCGM ook zorgt voor een betere glucoseregeling bij personen met diabetes type 2 die enkel basale insuline (1x /dag) toedienen. De proefgroep van 175 personen met diabetes type 2 die gebruik maakt van enkel basale insuline werd gerekruteerd via huisartsen en opgedeeld in een groep die aan de slag kon gaan met een rtCGM (Dexcom G6) en een groep die gebruik kon maken van bloedglucosemetingen via een vingerprik. In beide groepen daalde de HbA1c, maar de daling was duidelijk meer uitgesproken bij de rtCGM-gebruikers (-1,1%) in vergelijking met de personen die de vingerprik deden (-0,6%). Verder werd er meer tijd binnen doelbereik (70-180 mg/dl)

GELEZEN

DIABETES INFO

en minder tijd in hyperglycemie (> 250 mg/ dl) vastgesteld bij de rtCGM-gebruikers. Interessant is dat de wetenschappers de rtCGM-gebruikers ook verder opvolgden na dit eerste deel van het onderzoek. Daaruit blijkt dat de CGM-gebruikers die terugschakelden op het meten van bloedglucose via een vingerprik het minder

goed doen dan de personen die verder gebruik konden maken van de CGM. Hun tijd in doelbereik was gestegen van 38% naar 62% tijdens rtCGM-gebruik en opnieuw gedaald naar 50% na het stopzetten van rtCGM. De proefgroep die verder gebruik maakte van de rtCGM bleef een hoog percentage binnen doelbereik hebben.

De wetenschappers concluderen dat het stopzetten van rtCGM ervoor zorgt dat de helft van de winst door rtCGM in glycemie teniet gedaan wordt. Momenteel worden CGMsystemen in België niet terugbetaald voor personen met diabetes type 2 op enkel basale insuline. Dit soort onderzoek kan bijdragen aan het debat voor het eventueel aanpassen van beleidskeuzes op vlak van terugbetalingen.

SPROKKELS

DIABETES INFO

BOEK: EEN JACHTHAVEN IN OUDENAARDE Een fotoboek met 167 beelden en tekst in kleur Het boek over het ontstaan en het leven in de Oudenaardse Jachthaven is een uitgave door de Havenmeester Lucien in samenwerking met de dienst toerisme van de Stad Oudenaarde. De totale opbrengst van het boek wordt geschonken aan de Diabetes Liga Bestelling van het boek Je kan het boek bestellen door € 30 te storten op rekening BE44 2850 2588 1245. Op naam van Lucien De Waele, te vermelden: ‘Naam en adres’. Je ontvangt een bon per post waarmee je het boek kan afhalen in de haven op het kantoor van de havenmeester (Trekweg Linkeroever nr 1, 9700 Oudenaarde). Of stort € 35 en ontvang het boek per post op je thuisadres. Voor meer informatie: 0485 67 90 09

UNIEKE KANS! Heb je diabetes type 2 en wil je meer bewegen onder professionele, gepersonaliseerde en gratis begeleiding? Dan is deze studie van UHasselt en UZ Leuven misschien wel iets voor jou. De onderzoekers willen namelijk nagaan wat het effect is van een trainingsinterventie op de cardiale gezondheid van personen met diabetes type 2. Deelnemers zullen gedurende 6 maanden, 3 x per week, een gepersonaliseerd en gesuperviseerd trainingsschema volgen. Daarnaast worden er enkele metingen afgenomen om de algemeen fitheid en de cardiale gezondheid na te gaan. De resultaten zullen steeds samen worden overlopen en meegegeven naar huis. De studie loopt zowel in het UZ Leuven (matthijs.protection@gmail.com of +3216373937) als in het Jessa ziekenhuis in Hasselt (tin.protection@gmail.com of +32456046118).

CLIMBING FOR LIFE Na een periode van 2 jaar wachten, zullen de ambassadeurs (van 2020) normaliter in juni afzakken naar Valloire (Frankrijk) voor het waarmaken van hun ultieme droom: het beklimmen van Col du Galibier. Door de corona-uitbraak werd dit buitenlandse event immers reeds 2 keer verplaatst. Maar onze 12 ambassadeurs zijn niet alleen. De afgelopen jaren verenigden oud-ambassadeurs, familie, vrienden en sympathisanten zich en zo werd in 2018 het Diabetes Liga Cycling Team opgericht. De meeste leden van het team hebben diabetes type 1 of (risico op) type 2. Er fietsen ook artsen en diabeteseducatoren mee. Je hoeft echter geen diabetes te hebben om je aan te sluiten. Ook familieleden en vrienden van mensen met diabetes zijn van harte welkom. Of gewoon, als je de Diabetes Liga een warm hart toedraagt en diabetes in de kijker wil zetten op een actieve manier, dan ben je bij het Diabetes Liga Cycling Team aan het juiste adres. In het Diabetes Cycling Team staat de fiets bij elke activiteit centraal: tochten met de koersfiets, maar ook educatieve infosessies (over sporten met diabetes), meet en greets met het professionele wielerteam Novo Nordisk, bezoeken aan wielermusea, profteams en -wedstrijden ... Bij de meeste fietsactiviteiten wordt de groep onderverdeeld in verschillende niveaus op vlak van snelheid en afstand. Drie maal per jaar wordt er ook een communityrit georganiseerd, waarbij iedereen in 1 groep samen rijdt en de groepssfeer primeert. Wil je meer info over Climbing for Life, Diabetes Liga Cycling Team? Contacteer ons via preventie@diabtes.be en fiets mee in teken van diabetes.

SPROKKELS

DIABETES INFO

DIABETES LIGA 80 JAAR: FEEST OP ZATERDAG 8 OKTOBER! 2022 is een feestjaar want de Diabetes Liga bestaat 80 jaar! Dit jubileum vieren we graag samen met jullie op zaterdag 8 oktober 2022 in Technopolis in Mechelen. Wat mag je verwachten? • Een ontmoetingsplaats met informatie- en inspiratiestanden. • Kennismaking en ervaringsuitwisseling met lotgenoten. • Ontspanning en plezier voor groot en klein in het doecentrum voor wetenschap en technologie. • Tegelijk met de inhoudelijke diabetessessies zijn er diverse kindershows en workshops zoals The Science Jukebox Show, de Lego WeDo workshop, een rally met opdrachten in de tentoonstellingsruimte … Alle info en inschrijven op https://www.diabetes.be/nl/diabetesliga-80jaar.

VAKANTIES DIABETES LIGA Ook in 2022 organiseert de Diabetes Liga een brede waaier aan vakanties en kampen. Voor jong en oud, actief en minder actief: er is voor elk wat wils! SPORTVAKANTIE, Genk, maandag 4 t.e.m. vrijdag 8 april (mogelijk reeds volzet, maar dan is er eventueel een wachtlijst, verschillende leeftijden ) CULTURELE RONDREIS, Sicilië, dinsdag 10 t.e.m. dinsdag 17 mei JONGERENVAKANTIE, Genk, zaterdag 16 t.e.m. zondag 24 juli 2022 (geboren in 2004 – 2010) KINDERVAKANTIE, Sint-Idesbald, zaterdag 13 t.e.m. zaterdag 20 augustus (geboren in 2010-2016, leeftijd bij aanvang minimum 6 jaar) JONGERENWEEKEND, Merelbeke, vrijdag 2 t.e.m. zondag 4 september (geboren in 2004 – 2010) FIETSVAKANTIE, Westhoek, maandag 5 t.e.m. zaterdag 10 september 2022 Daarnaast is er van maandag 8 t.e.m. vrijdag 12 augustus in Brasschaat ook een Sportkamp (dagkamp) voor kinderen (2010-2018) in samenwerking met Sport Vlaanderen. Inschrijven en meer informatie over alle vakanties via www.diabetes.be/vakanties of 09/220 05 20.

VISUELE RAMADAN-EDUCATIEMAP HANDVATEN VOOR DE ZORGVERLENER TIJDENS DE DIABETESEDUCATIE

WEEK VAN DE DIËTIST De VBVD (Vlaamse Beroepsvereniging van Diëtisten) werkt elk jaar rond een thema om de waarde van het beroep van diëtist in de kijker te zetten. In 2022 is het thema ‘Voeding en sport’ en dit onder de slogan: ‘3,2,1 … Ready, set, food’. De Week van de Diëtist loopt dit jaar van 14 tot en met 20 maart.

VISUELE RAMADANEDUCATIEMAP Meedoen aan de ramadan is voor personen met diabetes niet zonder gevaar: het kan leiden tot een te lage of te hoge bloedsuikerspiegel. Een goede voorbereiding verkleint het risico op ontsporing van de bloedsuikerwaarden. Om zorgverleners en personen met diabetes, beter te informeren over vasten met diabetes tijdens de ramadan, lanceerden het ZNA en de Diabetes Liga een visuele educatiemap. Deze educatietool beantwoordt vragen die tijdens elke ramadan terugkeren en ondersteunt alles met toegankelijk beeldmateriaal. Daarnaast is er ook een bondige patiëntenfolder, met de belangrijkste aandachtspunten opgelijst.

AGENDA

MIDDEN MAART TOT MIDDEN MEI AGENDA ONDER VOORBEHOUD Onze plaatselijke afdelingen bekijken of het mogelijk is op een veilige manier activiteiten te organiseren. Aangezien de cijfers van COVID-19 steeds evolueren, is het echter moeilijk te voorspellen of activiteiten binnen enkele weken/maanden kunnen doorgaan. Onderstaande activiteiten gaan dus onder voorbehoud door. De meest recente info over de activiteiten kan je altijd raadplegen op www.diabetes.be/activiteiten. Bij twijfel kan je contact opnemen met de organiserende plaatselijke afdeling via de contactgegevens in deze kalender.

Actief: Begeleide voorjaarswandeling ‘De Polders’ rond Brugge Zaterdag 30 april 2022 om 13.30 u Clubhuis Koninklijke Roeivereniging, Waggelwater 4, Brugge Inschrijven is noodzakelijk: Info en inschrijven: Geert Van Vlaenderen geert@diabetes-brugge.be – 050/36 27 37 Praatcafé: Uitwisseling van ervaringen voor mensen met diabetes type 1 en type 2 Donderdag 12 mei 2022 om 19.30 u Dienstencentrum Mirte, Rollebaanstraat 8, Beernem Inschrijven is noodzakelijk Info en inschrijven: Geert Van Vlaenderen geert@diabetes-brugge.be – 050/36 27 37

PROVINCIE WEST-VLAANDEREN PROVINCIE OOST-VLAANDEREN AFDELING BRUGGE Voordracht: Start nu, niet morgen: sporten met diabetes type 1 Voordracht en getuigenis door Prof. Pieter Gillard (UZ Leuven) Dinsdag 29 maart 2022 om 20 u Aula AZ Sint-Jan, Ruddershove 10, Brugge Inschrijven is noodzakelijk: Chris Vanhooren chris@diabetes-brugge.be – 050/33 82 60 Actief: initiatie tafeltennis Tafeltennisclub TTC Topspin leert ons de 1ste spelregels en basistechnieken. Nadien spelen we zelf een wedstrijdje. Donderdag 21 april 2022 om 20 u Zaal ‘De Boest’, Wellingstraat 29a, Beernem Inschrijven is noodzakelijk: Geert Van Vlaenderen geert@diabetes-brugge.be – 050/36 27 37 Voordracht: Waar staan we vandaag en wat brengt de toekomst voor mensen met diabetes? Huidige stand van zaken in het diabetesland en blik op de nabije en verdere toekomst Prof. Dr. Frank Nobels (OLV Aalst) Donderdag 28 april 2022 om 19.30 u ZoWe Vormingscentrum, Barrièrestraat 2d, Brugge Inschrijven is noodzakelijk: Chris Vanhooren chris@diabetes-brugge.be – 050/33 82 60

AFDELING AALST-NINOVEGERAARDSBERGEN Voordracht: Bewegen bij diabetes: waarom zo belangrijk? Vrijdag 22 april 2022 om 20 u Buurthuis Berdam (oud kerkgebouw), Brusselsesteenweg 13, Ninove Spreker: Dr. Luk Buyse, sportarts – voorzitter Diabetes Liga Inschrijven noodzakelijk Info en inschrijving: Viviane Debaets Viviane.debaets@telenet.be – 0498/93 02 56 AFDELING GROOT-GENT Ontspanning: Bezoek aan de Gentse Floraliën Zaterdag 30 april 2022 – 10 u - 12 u Afspraak: ingang Floraliënhal (Citadelpark, vlakbij ICC Gent) via Van Rysselberghedreef 2, Gent Prijs (voor ticket en gids): € 27,00 Betaling op BE33 0689 0831 9646 Info en inschrijven: Godelieve Bontinck pa.grootgent@gmail.com – 0476/11 81 02 AFDELING DENDERMONDE Info en inschrijven: Marc Van Acker diabetes.liga.dendermonde@telenet.be – 052/42 42 10

Voordracht: Euthanasie versus palliatieve zorg Donderdag 24 maart 2022 om 20 u Lokaal Dienstencentrum ‘De Koffiebranderij’, Molenstraat 50, Wetteren Workshop: Hoe gezonde voeding aankopen? Hoe etiket lezen op een voedselverpakking? Vrijdag 22 april 2022 om 20 u Parochiezaal ‘De Zouaaf’, Zouavenstraat 14a, Hamme Spreker: diëtistes Christel en Karolien (AZ Sint Blasius) PROVINCIE ANTWERPEN AFDELING ANTWERPEN-NOORD Info en inschrijven: Georges Claes georges.claes@telenet.be – 03/326 47 85 Voordracht: De nieuwste ontwikkelingen in de diabeteszorg en wat brengt de toekomst? Zaterdag 5 maart 2022 om 8.45 u Dienstencentrum Vesalius, Augustijnslei (naast Klina), Brasschaat Spreker: Prof. Dr. Christophe De Block (UZA) Inschrijving is noodzakelijk – aantal deelnemers is beperkt Actief: Wandeling met gids door het Mastenbos en de loopgraven Zaterdag 23 april 2022 om 10 u Parking aan het Mastenbos, Oude Galgenstraat 65, Kapellen Deelnameprijs bedraagt € 2,5 vooraf over te maken BE19 7895 4419 8512 Inschrijven is noodzakelijk AFDELING ANTWERPEN-ZUID Actief: Fietstocht langs de fortengordel van Antwerpen. Fietstocht van +/- 35 km aan gezapig tempo, rustpauze voorzien Onder leiding van Annemie Loose Zondag 8 mei 2022 om 14 u Inschrijven is noodzakelijk Info en inschrijven: Ludo Van Eyken dlazludo@proximus.be – 03/827 88 30

AGENDA

DIABETES INFO

AFDELING MECHELEN Info en inschrijven: François De Smedt desmedt-snoeys@telenet.be of 03/ 886 56 86, 0499/74 00 62 of 0499/74 00 59 (Monique)

Afdeling Mechelen: Jaarlijkse Diabetes Sessiedag Zaterdag 26 maart 2022 van 9.15 u tot 14.30 u BA Campus Botaniek, Augustijnenstraat 92, Mechelen Programma voordrachten: • Obesitas in 2022: Nieuwe strategieën en behandelingen - Dr. M. Vandenbroucke • “Door insuline kom ik bij”: feit of fabel? - Dr. T. Maes • Zwangerschap, een zicht op de toekomst van mama en baby - Dr. D. Lee • Sensorgerelateerde huidproblemen - Dr. S. Kerre • Gastric bypass voor diabeten - Dr. K. Devroe • Diabetes: verhoogd risico op hartfalen? - Dr. B. Vets Toegangsprijs € 12, middagmaal (2 belegde broodjes, koffie/thee en appel) inbegrepen Inschrijven verplicht voor 11 maart 2022 via overschrijving op rekeningnummer BE75 0689 0832 0151 met vermelding ‘sessiedag, aantal deelnemers en lidnummer’ Info: Nicole Dom – 015 24 64 26 – inschrijvingen@diabetesligamechelen.be

Actief: Anti tank wandeling Zondag 20 maart 2022 vertrek om 14u Kruisput Broekstraat – Kloosterstraat, Haacht Inschrijven is noodzakelijk Actief: Rubenswandeling (+/- 6 km) Zondag 17 april 2022 vertrek om 14 u Sint-Hubertuskerk, Tervursesteenweg, Elewijt Inschrijven is noodzakelijk Actief: Droge voetenwandeling (+/- 7 km) Zondag 15 mei 2022 vertrek om 14 u Watersportbaan Hazewinkel, Beenhouwerstraat, Heindonk Inschrijving is noodzakelijk PROVINCIE LIMBURG AFDELING NOORD-LIMBURG Info en inschrijven: Yvette Vanbuel diabetesnoordlimburg@gmail.com – 0479/68 11 16 Actief/ontspanning: Nieuwjaarsontbijt en wandeling/gezellige babbel en afsluitend nieuwjaarswensen en aperitief

Nieuwe datum: Zaterdag 19 maart 2022 om 8.30 u (start ontbijt) – 10 u (start wandeling) – 11 u (start nieuwjaarswensen) Aspergeboerderij, Kleine Haart 31/A, Hamont-Achel Voor het ontbijt betaal je € 20 per persoon Inschrijven is noodzakelijk voor 12 maart en enkel geldig na betaling op BE20 0689 0832 0656 Workshop: Kookworkshop Dinsdag 22 maart 2022 om 18.30 u Keuken Mater Dei, Urselinenstraat 13, Pelt Inschrijven is noodzakelijk via diabetesnoordlimburg@gmail.com Actief: wandeling met gids René Heylen Zaterdag 26 maart 2022 om 14 u Het Lochtershuys, Eindhovensebaan 9, Hechtel-Eksel Inschrijven is noodzakelijk via diabetesnoordlimburg@gmail.com Voordracht: Osteoporose Dinsdag 19 april 2022 om 20 u Noorderhart Campus Mariaziekenhuis – auditorium Marie-Curie

Maesensvelds 1, Pelt Spreker Dr. Irma de Bruin, endocrinoloog Actief: Wandeling van 5 km Gidsen Paul & Sonja De Cocq-Alers Zaterdag 23 april 2022 om 14 uur Jagershof, Waterstraat 43, 2400 Mol Deelname is gratis, maar inschrijving is nood zakelijk via diabetesnoordlimburg@gmail.com AFDELING MIDDEN-LIMBURG Info en inschrijven: André Latet, andre.latet@telenet.be – 0474/27 56 62 Voordracht: De diabetische voet Donderdag 24 maart 2022 om 19.30 u Personeelscafetaria AZ Vesalius Ziekenhuis, Hazelereik 51, Tongeren Sprekers: dr. H. Brussard, endocrinoloog en Yannicka De Coster, wondverzorgingsverpleegkundige Deelname is gratis, maar inschrijven is noodzakelijk via www.dlml.be/diabetesvoet Guido Smets: guido.smets4@telenet.be – 0474/32 44 14 Voeding: Luxueus Lente ontbijt - enkel afhalen Zondag 1 mei 2022 tussen 9 en 11 u afhalen ’t Driessent, Kapelstraat 71, Diepenbeek Prijs volwassenen: € 22,00 p.p. – prijs Kinderen: € 11,00 p.p. Inschrijven en bestelling is noodzakelijk uiterlijk 24 april en enkel geldig na betaling van het bedrag op rekening BE42 0689 0832 0454 van de Diabetes Liga Midden-Limburg met vermelding ‘Ontbijt, aantal volwassenen en aantal kinderen’ Ontspanning: Culturele uitstap Zaterdag 14 mei 2022 Voor meer info: Roger Nickmans roger_nickmans@hotmail.com – 0478/84 96 31 Houd ook de website in de gaten: www.diabetes.be Actief: Wekelijkse wandeling Elke zondag van 9.30 u tot 11.30 u Kinderboerderij Kiewit Putvennestraat 110, Kiewit (Hasselt) Afstand: Kiewit – Bokrijk – Kiewit: keuze uit 4 of 8 km

AGENDA AFDELING MAASKANT OOST-LIMBURG Info en inschrijven: Karel Van Suetendael Info@diabetesmaol.be –089/24 87 89

de 12 jaar) te betalen op BE21 7765 9063 3303 met vermelding van ‘Naam – lidnummer aantal personen’

Voordracht: Hoe zit het nu met de er(ger) fenis wetgeving? Zaterdag 16 april 2022 om 14 u Zaal De Flèèketaer, Piehpelplein 2, Genk Spreker: Notaris Vrancken Na afloop tijd voor gesprek/netwerking bij aangeboden drankje In samenwerking met Davidsfonds Genk, Okra en 50+ Genk Prijs: Gratis Leden Diabetes Liga (+ partner), alsook leden Davidsfonds, Okra, 50+; andere personen € 2 Inschrijven voor 10 april 2022 via info@diabetesmaol.be – 089 24 87 89

Voordracht: Valpreventie: tips om vallen te voorkomen Zaterdag 23 april 2022 om 14 u Parochiezaal Korspel Kroonstraat 51, 3582 Korspel – Beverlo

Voordracht: Palliatieve verzorging versus euthanasie Zaterdag 21 mei 2022 om 14 u Zaal ’t Paenhuis, Paenhuisstraat 11, Riemst Na de lezing mogelijkheid tot gesprek bij aangeboden drankje In samenwerking met DC De Linde Gratis, maar inschrijven aangeraden via DC De Linde (012 26 88 90) of info@diabetesmaol.be – 089 24 87 89 AFDELING WEST-LIMBURG Info en inschrijven: Julien Pulinckx julien.pulinckx@skynet.be – 011/42 49 10 of 0486/97 85 34 Actief: Ontbijtwandeling Zondag 13 maart 2022 om 9 u Parochiezaal Korspel, Kroonstraat 51, Korspel (Beverlo) Inschrijven is noodzakelijk door voor 7 maart 2022 de deelnameprijs van 10 euro voor volwassenen en 5 euro voor kinderen (onder

Diabetes Liga vzw Ottergemsesteenweg 456 - 9000 Gent Tel. 09 220 05 20 e-mail: liga@diabetes be website: www.diabetes.be BE 44 0688 8882 2545 BTW BE 0412 404 705 - RPR Gent Jaarlijkse bijdrage: € 35, professionele leden: € 50 Giften vanaf € 40 (lidgeld niet inbegrepen) geven recht op een attest fiscale vrijstelling Met dank aan onze jubileumpartners

AFDELING LANDEN-SINT-TRUIDEN-TIENEN Info en inschrijven: Jos Wanten Jozef.wanten@telenet.be – 0477/56 64 02 of 011/78 01 28 Actief: Wandeling van 4 km in Zoutleeuw Zaterdag 16 april 2022 om 14 u We verzamelen op de parking van het Vinne, Ossenwegstraat, Zoutleeuw voor een tocht in de omgeving van het vernieuwde Vinne-meer Inschrijven is noodzakelijk Voordracht: Huidverzorging Veel voorkomende huidaandoeningen bij diabetespatiënten. Wat kunnen we doen om deze te voorkomen? Zaterdag 7 mei 2022 om 14 u Gertrudishof, Attenhovenstraat, Landen Spreker: Dr E. Verreycken, Dermatologe Inschrijven is noodzakelijk door voor 30 april 2022 de deelnameprijs van 5 euro per persoon te betalen op BE97 0689 0831 9949 Voordracht + ontbijt: Ontbijtvergadering ‘diabetes en ziekenhuisopname’ Woensdag 15 juni 2022 om 8.15 u Cafetaria van het RZ.H.Hart, Campus St-Jan, Houtemstraat, 3300 Tienen Spreker: Riet Beckers – diabeteseducator Inschrijven is noodzakelijk door vóór 8 juni 2022 de deelnameprijs van 5 euro per persoon te betalen op BE97 0689 0831 9949

Elke werkdag telefonisch bereikbaar van 9u tot 17u Het tijdschrift richt zich tot iedereen die betrokken is bij de diabeteszorg; in de eerste plaats de personen met diabetes en hun familie, zorgverleners: artsen, verpleegkundigen, voedingsdeskundigen, podologen ... en iedereen die professioneel of persoonlijk in diabetes geïnteresseerd is. De teksten worden voor een zo breed mogelijk publiek geschreven. Voorzitter: Dr. Luk Buyse Ondervoorzitter: Hendrik Lynen

PROVINCIE VLAAMS-BRABANT AFDELING LEUVEN Info en inschrijven: Sonia Ons diabetes-liga-leuven@van-emelen.be – 016/63 27 19 Voordracht: Op reis met diabetes: wat moet je weten? Reizen met diabetes is perfect mogelijk, maar je goed voorbereiden is essentieel. Hoe jouw behandeling aanpassen wanneer voeding en tijdzones veranderen? Welke praktische tips om insuline veilig mee te nemen? De antwoorden op deze en andere vragen kan je vernemen tijdens deze infoavond Vrijdag 18 maart 2022 om 19 u Auditorium Administratief Gebouw UZ Leuven Herestraat 49, 3000 Leuven Sprekers: Hilde Dekeyser en Sanne Artois Kookdemo: Paasmenu Zaterdag 2 april 2022 van 10 tot 15 u UCLL – Campus Gasthuisberg, Herestraat 49, Leuven Prijs: deelname in onkosten bedraagt € 15 per persoon (enkel voor leden) Inschrijven is noodzakelijk Ontspanning: 13de Quiz algemene kennis Zaterdag 23 april 2022 om 20 u Zaal Libbeke, Gellenberg 16, Lubbeek Prijs: € 20/ tafel van 3 tot 5 personen Inschrijven is noodzakelijk voor 23 april via diabetes-liga-leuven-quiz@van-emelen.be met vermelding van aantal personen en ploegnaam. Betaling ter plaatse Info: André Droogmans: 0486/07 83 41 Voordracht: Nieuwe manieren om de nieren te beschermen tegen diabetes: een overzicht Vrijdag 20 mei 2022 om 19u Auditorium Administratief Gebouw UZ Leuven , Herestraat 49, Leuven Spreker: Prof. Dr. Pieter GIllard Verantwoordelijke uitgever: Paul Deleye, Diabetes Liga vzw, Ottergemsesteenweg 456, 9000 Gent Lay-out: www.kixx-concept.be Druk: Geers-offset nv Eekhoutdriesstraat 67 -9041 Oostakker e-mail: info@geers-offset.be Copyright: Iedere nadruk van de teksten gepubliceerd in dit tijdschrift is verboden, tenzij men een schriftelijke toelating heeft van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor om publiciteit te weigeren. de redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de commerciële boodschap. jaarpartners

BEWEEGDAG 2022 Op zaterdag 14 mei vindt de Beweegdag plaats in domein Puyenbroeck in Wachtebeke. Er zijn activiteiten voor jong en oud. Je kan kiezen uit: • Initiatie trampoline & ballenmarkt (opdrachten balvaardigheid, vanaf 6j) • Muurklimmen & hoogtouwenparcours (vanaf 8j) • Highlandgames & arrow tag (combinatie van paintbal en boogschieten, vanaf 9j) • Bumperball & boogschieten (vanaf 10 j) • Kano/kajak (vanaf 12 j, ook voor volwassenen) • Initiatie golf (vanaf 12 j, ook voor volwassenen) • Wandelen (zoektochtwandeling (6-12j), knooppuntenwandeling of natuurwandeling met gids) • Fietstochten (25 km, 50 km, 100 km, ook mountainebiketocht mogelijk) Ook leuk voor de kinderen: de zéér grote speeltuin en het dierenpark ‘Levend Erfgoed’.

IN HET DIADORP VIND JE DE JUISTE GESPREKSPARTNERS EN ANTWOORDEN OP AL JE VRAGEN OVER EEN GEZONDE LEEFSTIJL EN BEHANDELING VAN DIABETES.

Voor de kinderactiviteiten (tot 10 jaar) vragen we dat een begeleider (minstens één ouder) zich ook inschrijft voor deze activiteiten. De sportterreinen bevinden zich op een kwartier wandelen van ons evenementeneiland. De meeste activiteiten gaan in open lucht door, maar bij regenweer kunnen bepaalde activiteiten onder een luifel of als indooractiviteit doorgaan. Onthaal tussen 9 en 10u. ’s middags wordt er een gezonde maaltijd voorzien. Het einde van de dag is voorzien tussen 17u en 18u. De prijs (inclusief gezonde voeding en drank): Leeftijd Leden Niet-leden: Baby’s en peuters tem 3j Gratis Gratis Kinderen 4-11j € 20 € 25 Volwassenen (vanaf 12j) € 30 € 40 Forfait gezin € 100 € 130 Voorafgaand inschrijven is nodig.

Meer info: www.diabetes.be/beweegdag

Bijdragen aan een wereld zonder diabetes. Het kan. Schenk een legaat aan de Diabetes Liga. Zo helpen we volgende generaties. We helpen je graag verder, zonder enige verplichting. Contacteer Paul Deleye, Algemeen Directeur - Diabetes Liga 09/220 05 20 of paul.deleye@diabetes.be

WWW.DIABETES.BE

V.U. Paul Deleye, Diabetes Liga vzw, Ottergemsesteenweg 456, 9000 Gent

STEUN DE DIABETES LIGA NU, MAAR OOK LATER.

Diabetes Info 2/2022 maart-april

Articles inside

EDITO

SPROKKELS