Gezond en actief leven - editie maart 2021

GEZOND & ACTIEF LEVEN Jaargang 1 | Nr 1 Maart 2021

INTERVIEW ANKE DE LA HAYE ALLES OVER ZWANGERSCHAPSDIABETES WATER EN DE REST LATER: IN 2021 DRINKEN WE GEZOND

Wat bewegen doet met jouw lichaam

WWW.DIABETES.BE 0800 96 333

GEZOND & ACTIEF LEVEN Maart 2021

t i d n i r e m m nu

04 Edito

08

Wat bewegen doet met jouw lichaam

10

Zwangerschapsdiabetes: screening, behandeling en belang voor het latere leven

13

Recept: wraps van ijsbergsla met kipreepjes

14

Diabetes type 2 voorkomen?

Een haalbare kaart!

16

“Het is vooral belangrijk om na de zwangershap je gezonde levensstijl verder te zetten: beweeg voldoende en zorg voor een evenwichtig en gezond eetpatroon.”

18

05

Water en de rest later: in 2021 drinken we gezond

Diabetes Liga Cycling Team? Samen fietsen in teken van diabetes!

Interview Anke De la Haye

Voor alle inlichtingen over lidmaatschap, vakantiekampen, en andere activiteiten kan je mailen naar liga@diabetes.be of bellen naar 09 220 05 20. Vragen over het bestellen van materiaal: webshop@diabetes.be.

WWW.DIABETES.BE 0800 96 333

EDITO

Beste lezer, Welkom en proficiat. Je leest ons eerste exemplaar van ons tijdschrift “Gezond en actief leven”. Het idee ontstond tijdens de eerste lockdown van 2020, kreeg volop tijd om te rijpen en wordt nu, voorjaar 2021, gerealiseerd.

Met deze publicatie willen we mensen inspireren en aanzetten tot een actievere en gezondere levensstijl.

Zo zetten we volop in op voorkomen. Voorkomen dat jullie, onze lezers, op termijn geconfronteerd worden met de diagnose diabetes type 2.

Met dit tijdschrift zetten we ook in op onze 3 werkwoorden: informeren, connecteren en mobiliseren.

We informeren over gezonde voeding met daarbijhorend een recept uit ons kookboek. De moeite om zeker eens uit te proberen. Daarnaast wordt actief leven en wat beweging doet met jouw lichaam ook aangehaald.

Connecteren is niet evident in deze coronatijden. In mei stond er een beweegdag op de planning.

Deze kan helaas niet doorgaan. Maar we zijn volop bezig om deze dag in het najaar te plannen en vorm te geven. Zo kunnen we onze werking beter toelichten, bewegen concreet maken en je in contact brengen met lotgenoten.

Last but not least willen we inzetten op mobiliseren. Enkele voorbeelden: we focussen op het belang van de jaarlijkse screening na zwangerschapsdiabetes. Het belang van preventie lichten we toe aan de hand van de projecten Zoet Zwanger en HALT2Diabetes. Via ons Diabetes Liga Onderzoeksfonds mobiliseren we wetenschappers om hun onderzoek te focussen op de impact van diabetes. Lees daarom ook het artikel van professor dr. Benhalima.

We hopen dat we met dit magazine tegemoetkomen aan jullie vragen en wensen om nog actiever en gezonder te leven. Wil je nog meer weten? Geen nood. Ons volgende nummer valt in september in je brievenbus of surf naar onze site diabetes.be.

Heb je nog vragen, opmerkingen … of wil je dat bepaalde onderwerpen ook aan bod komen? Stuur je input naar collega Justine op justine.vanhaecke@diabetes.be

Paul Deleye Algemeen Directeur Diabetes Liga

Veel leesgenot en hou het gezond.

4

GEZOND& ACTIEFLEVEN

INTERVIEW

Tussen West-Vlaanderen en Waarloos kan veel water uit de lucht vallen. Doornat op je bestemming arriveren is zelden fijn, maar bij Anke De la Haye gaat meteen de garagedeur open: natte kleding aan de kapstok, even checken of iets baat kan hebben bij een rondje droogtrommel en verder niet te veel aandacht voor wat druppels op de vloer. “Hier wonen drie tienerdochters en ik sport vaak.”

TEKST RUBEN DE VOOGHT FOTOGRAFIE MARCO MERTENS

Anke De la Haye “Je hebt het voor een stuk in eigen handen” sp a h c s r e zwang diabetes

INTERVIEW

“Stel dat ik om wat voor reden ook toch nog diabetes zou krijgen, dan heb ik zelf alles gedaan wat ik kon doen om dat te voorkomen.”

Dat van die tienerdochters is enigszins ver­­­ rassend want we zijn hier om over zwanger­ schapsdiabetes te praten. “En die wordt nog altijd vooral tijdens de zwangerschap vastgesteld”, lacht Anke. “Maar dat is hier dus al even geleden.” Dochter Kato (18) ziet er inderdaad niet meteen pasgeboren uit. “In 2002, toen ik voor de tweede maal zwanger was, kreeg ik de diagnose. Over drie zwangerschappen was dat meteen ook de enige keer. Doorgaans normaliseren de bloedsuikerwaarden zich meteen na de bevalling opnieuw, al loop je nadien wel een hoger risico om diabetes type 2 te ontwikkelen. Tijdens de zwangerschap bestaat de behandeling in hoofdzaak uit gezonde voeding en voldoende beweging en wie die levensstijl vervolgens doortrekt, voorkomt de latere ontwikkeling van diabetes type 2. Of beter: het werkt in elk geval preventief, maar dat geldt natuurlijk ook in het algemeen.”

Voor Anke De la Haye was de kennismaking met diabetes in 2002 nieuw. “Er was geen concrete aanleiding of voorgeschiedenis. Plots was het daar: zwangerschapsdiabetes. Ik had er eigenlijk nog niet van gehoord, tot ze na een suikertest in het ziekenhuis de diagnose stelden. Ik was toen zes maand ver. Kato bewoog toen al goed en je ziet: ze is nog altijd flink.” De glimlach van Anke wordt op de achtergrond door Kato beantwoord met een opgetrokken wenkbrauw.

6

GEZOND& ACTIEFLEVEN

“Mijn eerste bedenking was dat ik misschien te veel paaseieren gesnoept had, maar aan de basis van diabetes ligt natuurlijk meer dan een beetje chocolade. De boodschap ‘gelieve contact op te nemen’ is evenwel altijd een reden tot ongerustheid en het risico bestaat dat een baby bij zwangerschapsdiabetes te zwaar wordt, met alle gevolgen en mogelijke complicaties van dien, dus kregen we van de diëtiste een leidraad om gezonder te eten. Ik moest na elke maaltijd even prikken om mijn bloedsuikerwaarden op te volgen en hield een dagboek bij. De fase waarin je eventueel insuline moet spuiten, is bij mij niet gekomen. Ik moest er vooral voor zorgen dat ik gezond at en voldoende bewoog. Je krijgt er naast de gynaecoloog wel een paar extra paar ogen bij, met de diabeteseducator en de endocrinoloog die vanaf dan mee de zwangerschap opvolgen.

Net zoals het wekelijks bezoek aan de diëtiste tot het stramien gaat behoren, al kan je daar natuurlijk alleen maar baat bij hebben. En je kan in de laatste drie maanden zwangerschap

geen zwaar sportregime opzetten, dus het letten op eten gebeurde zeer grondig en nauwgezet. Die zwangerschap is verder trouwens probleemloos verlopen en in mijn geval verdween de diabetes vrijwel meteen na de bevalling. Maar, en dan wordt het dus zaak om preventief te werken, nadien is de kans op diabetes type 2 aanzienlijk groter.”

AANZIENLIJK HOGER RISICO OP DIABETES TYPE 2 Dat sterk verhoogde risico om na zwanger­ schapsdiabetes effectief diabetes type 2 te ontwikkelen, laat zich inderdaad vertalen in concrete cijfers: 30 tot 50% van de vrouwen die zwangerschapsdiabetes hadden, krijgen in de daaropvolgende vijf tot tien jaar blijvende diabetes type 2. Om die reden kunnen vrouwen die zwangerschapsdiabetes hebben of hadden zich registreren in het project ‘Zoet Zwanger’, waarna jaarlijks een opvolgingsbrief volgt met het advies langs te gaan bij de huisarts voor een controle van hun bloedsuikerwaarden.

“Die drie maanden zwangerschapsdiabetes doen me toch af en toe eens nadenken. Mijn respect voor de mensen die daar elke dag mee geconfronteerd worden, is groot. Net zoals het besef dat voorkomen beter is dan behandelen.”

INTERVIEW

uiteindelijk mee maar mijn respect voor de mensen die daar elke dag mee geconfronteerd worden, is groot. Net zoals het besef dat voorkomen beter is dan behandelen.”

Anke aye De la H Anke De la Haye – met kleine -l maar niet van adel – is juriste bij Eneco en woont samen met haar echtgenoot en hun drie tienerdochters Gitte (20), Kato (18) en Marlies (13) in Waarloos.

In 2002 werd zwangerschaps­ diabetes bij haar vastgesteld en sindsdien is een gezonde, sportieve levensstijl ‘part of the game’. Ze nam in 2016 deel aan Climbing for Life en sport dagelijks.

“Ondanks het feit dat Zoet Zwanger in 2002 nog niet bestond, heb ik die boodschap destijds inderdaad ook gekregen en dat is toch altijd in mijn hoofd blijven zitten. Net zoals de wetenschap dat je het voor een stuk in eigen hand hebt. Diabetes type 2 en levensstijl zijn aan elkaar gelinkt. Niet te veel stilzitten, voldoende bewegen, gezond eten … het zijn stuk voor stuk zaken die een rechtstreekse impact hebben.

Nadien ben ik nog eens zwanger geweest, zonder enig probleem. Er was nooit een reden tot ongerustheid, al lette ik die derde keer natuurlijk zo mogelijk nog beter op. Sindsdien laat ik me één keer per jaar testen en dan gaat er sowieso extra aandacht naar de bloedsuikerwaarde. Ik sport duidelijk meer sinds 2002 en wellicht geeft me dat deels een extra gevoel van controle. Stel dat ik om wat voor reden ook toch nog diabetes zou krijgen, dan heb ik zelf alles gedaan wat ik kon doen om dat te voorkomen. Voor alle duidelijkheid: er is geen constante angst, wel een bewustzijn. En ik moet toegeven: die drie maanden zwangerschapsdiabetes doen me toch af en toe eens nadenken. Voor mij viel het

Anke haalde de banden met de Diabetes Liga opnieuw aan toen ze in 2016 uitgenodigd werd om deel te nemen aan Climbing for Life (www.climbingforlife.be). “Klopt. Ik mocht deel uitmaken van het basisteam toen. Samen met drie teamgenoten met diabetes type 1 en drie mensen met diabetes type 2, als enige die zwangerschapsdiabetes-ervaring had. De beklimming van Alpe d’Huez kwam op een goed moment, en als lid van het basisteam kregen we een complete screening en coaching, wat voor een extra dimensie zorgde. Sindsdien is het contact met de Diabetes Liga gebleven en maakte ik als meter ook de apocalyptische editie in de Vogezen mee. Vorig jaar gooide corona roet in het eten maar zo’n extra doel om naartoe te werken, is altijd positief.”

IS DIE GEZONDE LEVENSSTIJL IETS WAT JE DOORGEEFT AAN JE DOCHTERS? Anke lacht: “Het zijn tienerdochters hé. Je moet je verwachtingen soms wat bijstellen.

Natuurlijk pikken ze een en ander op, maar om nu te zeggen dat ze elke dag een uur mee gaan sporten … Dat hoeft voor alle duidelijkheid ook niet. En eerlijk gezegd, ik zou op dit moment niet graag in hun schoenen staan. Ze hebben hun ouders al iets te vaak moeten zien het laatste jaar.

Wandelen mag dan wel het nieuwe feesten zijn, ik snap het helemaal als ze eens passen. Kato heeft als eerstejaarsstudente, na een ook al halfgeamputeerd zesde middelbaar, nog niet echt van het studentenleven geproefd. Integendeel.

Maar zelf sport ik vrijwel dagelijks. Fietsen vooral, maar ook lopen en zwemmen staan vaak op het programma, wat meteen de deelname aan een kwarttriatlon in het vizier brengt. Het is voor mij geen opgave: ik sport gewoon zeer graag en ondertussen geef ik meteen het goede voorbeeld. Meer kan je niet doen.”

LUKT HET OM SPORTIEF GEMOTIVEERD TE BLIJVEN IN DEZE TIJDEN? “Toch wel. Ik sport natuurlijk liefst buiten en naast fietsen bij “RV- Waarloos”, is er ook nog

de “Chicas”, een fijne dames­wielerploeg, dus dan weet je meteen ook dat het sociale element daarin een belangrijke rol speelt.

Dat valt voor een stukje weg momenteel, maar goed, er komen ongetwijfeld nieuwe perspectieven. Niet zo lang geleden ontdekten mijn echtgenoot en ik Roemenië als fietsland en daar zou ik graag nog eens opnieuw heen trekken in de nabije toekomst, net zoals die kwarttriatlon op de agenda staat en de volgende Climbing for Life ook.”

GEVEN WE NOG IETS MEE AAN DAMES MET ZWANGERSCHAPSDIABETES? “In eerste instantie is het vooral zaak om niet te panikeren, maar om het wel ‘au sérieux’ te nemen. Het woord ‘diabetes’, zeker in combinatie met een zwangerschap, kan dat effect hebben maar eigenlijk blijf je er best rustig bij. Op het moment van de vaststelling is er eigenlijk maar één weg en die loopt in de richting van een bevalling zonder verwikkelingen. Je volgt het ondertussen natuurlijk goed en verstandig op. Zelf en met alle hulp die voorhanden is: diëtiste, diabeteseducatoren, artsen … luister naar die mensen en leef zo gezond mogelijk.

Het is vooral belangrijk om nadien je gezonde levensstijl verder te zetten: beweeg voldoende en zorg voor een evenwichtig en gezond eetpatroon, zodat de verhoogde kans op diabetes type 2 opgevangen wordt. En registreer je bij Zoet Zwanger, dan ontvang je automatisch herinneringen als het tijd is om op controle te gaan bij je huisarts.”

fo extra in WIL JE MEER ACHTERGROND BIJ DIT INTERVIEW? Ga dan naar pagina 10 voor uitgebreide info over zwangerschapsdiabetes en naar pagina 14 voor verdere uitleg van het Zoet Zwanger project.

GEZOND& ACTIEFLEVEN

7

BEWEGEN

3 WAT BEWEGEN DOET MET JOUW LICHAAM Waarom is voldoende bewegen nu zo belangrijk? Wat zijn de voordelen en hoeveel moet ik dan bewegen? We geven graag een antwoord op de veel gestelde vragen die je hebt rond beweging.

ELISE EECKHOUT, CORPORATE WELLBEING CONSULTANT – ENERGY LAB

Zelfs wanneer je een half uurtje per dag beweegt, zie je voordelen: minder stress, meer focus, je gewicht blijft op peil én je blijft fit. Handig voor mensen met een verhoogd risico op diabetes type 2, want de gevoeligheid voor insuline kan toenemen wat jouw risico op het ontwikkelen van diabetes type 2 doet dalen.

We zijn ons steeds meer bewust van hoe druk we het hebben en hoe we worden blootgesteld aan stress. Het gevolg? Je laat je goede voornemens en gezonde routines verwateren.

Sportieve plannen, gezonde maaltijden ... alles plaats je ‘on hold’. Ieder van ons heeft dit als eens meegemaakt, niet? Plan dus zeker dat beweegmomentje doorheen de week in, want bewegen kan ook tal van andere voordelen hebben.

• Je ervaart minder stress en spanning • Je gewicht blijft op peil • Je krijgt een beter humeur • Je wordt fitter en kweekt uithoudingsvermogen • Je vetpercentage daalt en je geniet van gunstig effect op je botdensiteit en bloeddruk • Je bloedglucose kan verlagen • Je cholesterolwaarden in het bloed verbeteren

8

GEZOND& ACTIEFLEVEN

Een aanzienlijk lijstje, hé? Probeer echt een planning te maken voor jezelf om tijdens de week die vaste beweegmomenten te voorzien. Eens je ze inplant, is het makkelijker om je eraan te houden. Dat hoeft geen marathon te zijn, kleine beetjes helpen al.

We geven je 10 handige tips om je meer dagelijkse beweging te bezorgen:

Zelfs wanneer je een half uurtje per dag beweegt, zie je voordelen: minder stress, meer focus, je gewicht blijft op peil én je blijft fit.

1 Pak eens de fiets i.p.v. de auto of brommer 2 Neem de trap in plaats van de lift (en doe die eens bewust dubbel) 3 Parkeer je auto (of fiets) wat verder dan normaal om nog een extra stukje te wandelen 4 Kies tijdens de lunchpauze voor een kleine wandeling (met collega’s, op veilige afstand uiteraard) 5 Spreek (coronaproof) af met vrienden of je partner om ’s avonds nog een klein stukje te wandelen na het avondeten 6 Kies voor een stappenteller en probeer jouw dagelijks doel stelselmatig te verhogen 7 Sta eens recht terwijl je werkt aan je laptop 8 Doe je boodschappen te voet of met de fiets 9 Indien je aan het bellen bent, probeer dan rond te wandelen 10 Zit je lang op de stoel: zorg dan voor een alarm die je signaal geeft dat het tijd is om eens recht te staan

BEWEGEN

3

1 A WORKOUT A DAY, KEEPS THE DOCTOR AWAY! Nu we onze dagen vandaag veelal binnens­ huis spenderen, neemt bewegen een andere vorm aan. Want ook een workout thuis kan de ideale manier zijn om je dagelijkse portie beweging te krijgen. Doe deze reeks van 4 oefeningen 5 keer, met telkens 2 minuten rust tussen elke reeks!

1

SQUATS 15 HERHALINGEN Squatten is een goede oefening voor het trainen van je hele lichaam! De gespierde benen en billen krijg je er gratis bij.

• Zet je voeten op schouderbreedte en strek je armen voor je uit op schouderhoogte.

• Zak gecontroleerd naar beneden door je knieën en heupen te buigen. Houd je rug recht en zorg ervoor dat je niet naar voren leunt. Je billen komen recht naar achter en recht naar beneden, alsof je ergens op gaat zitten. Druk je hielen stevig in de grond en zak zo diep mogelijk. Let erop dat je knieën niet voorbij je tenen gaan!

• Duw jezelf terug naar omhoog door vanuit je hielen te duwen en je heupen terug naar voren te bewegen.

2

2

PUSH-UPS 10 HERHALINGEN • Ga met je buik op de grond liggen, zet je tenen op de vloer en plaats je handen naast je schouders met je ellebogen tegen je lichaam.

• Druk je zelf omhoog – terwijl je uitademt – door je borst aan te spannen en krachtig vanuit je handpalmen te duwen. Strek je armen uit zonder je ellebogen op slot te zetten.

• Laat jezelf gecontroleerd terugzakken voor de volgende herhaling. Duw jezelf omhoog net voordat je op de grond komt, om zo geen spanning op je borst te verliezen.

Tip: Let erop dat je niet doorzakt: houd je rug zo recht mogelijk en je buikspieren goed aangespannen.

Is deze oefening te moeilijk? Begin dan eerst met opdrukken vanuit je knieën! Het is belangrijker de oefening goed uit te voeren dan ze zo zwaar mogelijk te maken.

PLANK 45 SECONDEN • De perfecte oefening voor sterke buikspieren en een verbeterde stabiliteit.

• Ga met je buik op de grond liggen en plaats je onderarmen op de grond waarbij de armen gebogen zijn en je ellebogen exact onder je schouders zitten.

• Ga op je tenen staan en breng je onderlichaam omhoog. Span je buikspieren aan, trek je navel in en span je bilspieren op. Zorg ervoor dat je lichaam in één mooie rechte lijn blijft: Je hoofd, nek, rug en heupen blijven horizontaal.

Houd deze plankvorm 45 seconden aan. Hou je dit nog niet vol, maak de oefening dan iets korter en bouw sessie na sessie op.

Als je deze oefening regelmatig doet, zal je merken dat je het steeds langer kan volhouden!

4

SUPER(WO)MAN 15 HERHALINGEN • Ga met je buik op de grond liggen en strek jezelf helemaal uit met je armen naast je oren.

• Til tegelijk je romp en je benen van de grond door je rug op te spannen. Houd gedurende een aantal seconden vast.

• Laat jezelf langzaam terug zakken voor de volgende herhaling.

Zo zie je maar dat locatie noch tijd een beperking of belemmering hoeven te vormen om dagelijks voldoende te bewegen: je werkt deze sets af in een kwartiertje in je huiskamer op je tapijt of op een matje.

4 o meer inf WAT DOET ENERGY LAB PRECIES? Energy Lab wil iedereen motiveren om bewust te kiezen voor een gezonde, actieve en fitte levensstijl. We helpen jou om meer en beter te bewegen, en ook mentaal sterk in het leven te staan. Meer info op de website: https://energylab.be

GEZOND& ACTIEFLEVEN

9

PROJECTEN

Ongeveer 1 op 8 zwangere vrouwen in Vlaanderen krijgt zwangerschapsdiabetes.

Daaraan zijn risico’s verbonden voor zowel moeder als kind. Wat is zwangerschapsdiabetes precies? Hoe moeten we hiervoor screenen? Wat houdt de behandeling in? En wat betekent dit voor jouw gezondheid na de zwangerschap? Dit artikel biedt een antwoord op bovenstaande vragen.

CARO MINSCHART, DOCTORAATSTUDENTE ENDOCRINOLOGIE UZ / KU LEUVEN PROF. DR. KATRIEN BENHALIMA, ADJUNCTKLINIEKHOOFD ENDOCRINOLOGIE UZ LEUVEN

ZWANGERSCHAPSDIABETES SCREENING, BEHANDELING EN BELANG VOOR HET LATERE LEVEN

PROJECTEN

WAT IS ZWANGERSCHAPS­ DIABETES? Zwangerschapsdiabetes (ZWDM) is een tijdelijke vorm van diabetes die ontstaat in de zwangerschap, meestal na de twintigste zwangerschapsweek. Tijdens de zwangerschap maakt de moederkoek zwangerschapshormonen aan die – vooral in de tweede helft van de zwangerschap – de werking van insuline verhinderen.

Daardoor is er plots veel meer insuline nodig om dezelfde hoeveelheid glucose (een vorm van suiker) in de cellen te kunnen opnemen. Bij een normale zwangerschap zal de alvleesklier hierop reageren door meer insuline aan te maken, maar soms kunnen de cellen die insuline afscheiden - de bètacellen - de toegenomen vraag niet volgen. De glucose zal bijgevolg niet meer vlot in de weefsels opgenomen worden, waardoor de bloedsuikerwaarden stijgen. Zodra deze waarden abnormaal verhoogd zijn, is er sprake van ZWDM. HEEFT ELKE VROUW EVENVEEL KANS OM ZWANGERSCHAPS­ DIABETES TE KRIJGEN? Voor sommige vrouwen is de kans om met de aandoening geconfronteerd te worden aanzienlijk groter dan voor andere. Risicofactoren die ZWDM in de hand werken zijn onder andere een voorgeschiedenis van ZWDM, een allochtone afkomst of het hebben van naaste familieleden met diabetes type 2.

Ook meerlingen-zwangerschappen brengen extra risico met zich mee. Daarnaast zijn er nog twee andere risicofactoren die ook verklaren waarom we nu veel vaker ZWDM zien dan enkele generaties geleden, namelijk op latere leeftijd zwanger worden en overgewicht hebben als je zwanger wordt.

HOE GEBEURT DE SCREENING NAAR ZWANGERSCHAPSDIABETES? ZWDM geeft geen klachten. Een syste­ matische opsporing is daarom noodzakelijk.

Vroeg in de zwangerschap wordt aangeraden om via een nuchtere bloedafname de suikerwaarden te laten controleren om voorafbestaande (pre)diabetes uit te sluiten.

ZWDM verloopt bijna altijd zonder klachten, maar kan wel ernstige gevolgen hebben.

Als de nuchtere bloedsuikerspiegel vroeg in de zwangerschap normaal is, wordt in het tweede trimester een tweestapsscreening gevolgd. Daarvoor wordt in eerste instantie op 24 weken zwangerschap een korte suikertest (‘challenge test’) uitgevoerd, waarbij een suikeroplossing van 50g gedronken wordt en men een uur nadien het bloedsuikergehalte meet via een bloedafname. Als de bloedsuikerspiegel te hoog is, kan dit wijzen op ZWDM en zal er een uitgebreidere nuchtere suikertest volgen: de ‘orale glucosetolerantietest’ (OGTT). Tijdens de OGTT gebeurt er eerst een bepaling van de nuchtere bloedsuikerspiegel, waarna een oplossing met 75g suiker ingenomen wordt.

Eén en twee uur later wordt vervolgens opnieuw de bloedsuikerspiegel bepaald. In geval van minstens één afwijkende waarde wordt ZWDM vastgesteld.

NIEUWE VLAAMSE CONSENSUS ROND SCREENING NAAR ZWANGERSCHAPSDIABETES Sinds 2013 raadt de Wereldgezondheids­ organisatie (WHO) aan dat élke zwangere vrouw – dus niet alleen degenen bij wie de challenge test positief is – een OGTT zou moeten krijgen om ZWDM op te sporen. Deze nuchtere suikertest is het meest trefzeker, maar heeft ook een aantal belangrijke nadelen. Zo duurt ze twee uur, is ze duur, moet de zwangere vrouw nuchter naar het ziekenhuis komen en maakt het suikerdrankje de meeste vrouwen misselijk. Voor de kortere challenge test daarentegen hoeft men niet nuchter te zijn. Daardoor kan deze test makkelijk ’s avonds plaatsvinden bij de huisarts. Dit voordeel zorgt ervoor dat veel ziekenhuizen vasthouden aan de tweestapsscreening.

Omdat in Vlaanderen veel discussie was of men de WHO-richtlijnen hier ook zou implementeren, werd in 2014 de BEDIP-N studie opgestart. Bij 2000 zwangere vrouwen uit 7 Belgische ziekenhuizen werd onderzocht of het zinvol was om de strengere WHOaanbevelingen ook in België toe te passen.

Op basis van de resultaten van de BEDIP-N studie werd een nieuwe opsporingsmethode uitgewerkt. Daarbij gebruikt men nog steeds een tweestaps-screening, maar de afkapwaarde van de challenge test wordt verlaagd van 140 naar 130 mg/dl. Vrouwen dienen dus enkel een OGTT te ondergaan indien de bloedsuikerspiegel een uur na de challenge test hoger is dan 130 mg/dl. Vrouwen met een sterk verhoogd risico op ZWDM (zoals vrouwen met belangrijk overgewicht of een voorgeschiedenis van ZWDM), raadt men wel aan om meteen een OGTT te doen.

Deze aanbeveling werd in 2019 omgezet in nieuwe Vlaamse richtlijnen voor screening naar ZWDM. Met de nieuwe opsporingsmethode kunnen we zwangerschapsdiabetes beter en eenvoudiger opsporen en behandelen. Dat helpt om verwikkelingen in de zwangerschap te voorkomen. Bovendien kan zo in meer dan de helft van de gevallen de nuchtere OGTT vermeden worden zonder aan betrouwbaarheid in te boeten.

WAT ZIJN DE GEVOLGEN VOOR MOEDER EN KIND? ZWDM verloopt bijna altijd zonder klachten, maar kan wel ernstige gevolgen hebben. Het risico op vroeggeboorte en op zwangerschapsvergiftiging neemt toe als de bloedsuikerwaarden onvoldoende onder controle raken. Daarnaast verhoogt een onbehandelde ZWDM het risico op een te hoog geboortegewicht, waardoor de bevalling vaak moeilijker verloopt.

Zo kunnen er ademhalingsproblemen of schouderontwrichting optreden, en zijn er ook vaker keizersneden nodig.

en e s i M ZWD orm v e k j i l e tijd es. t e b a i d van GEZOND& ACTIEFLEVEN

11

PROJECTEN

Vrouwen met ZWDM lopen een risico van 1 op 2 om binnen de 10 jaar na de zwangerschap diabetes type 2 te ontwikkelen.

Bij een volgende zwangerschap is er een grote kans dat de moeder opnieuw ZWDM ontwikkelt. Bovendien krijgt ongeveer de helft van de vrouwen – na verloop van tijd – diabetes type 2. Wanneer de baby ouder wordt, heeft hij of zij ook zelf een verhoogd risico op overgewicht en het ontwikkelen van diabetes.

Om de risicofactoren voor overgewicht en diabetes type 2 bij moeders en kinderen na de zwangerschap beter in kaart te kunnen brengen, wordt in het voorjaar van 2021 gestart met de BEDIP-follow-up studie. Met dit onderzoek zal bij 375 moeders en hun kinderen – 3 tot 7 jaar na hun deelname aan de BEDIP-N studie – onderzocht worden hoe het risico op diabetes en overgewicht op lange termijn nauwkeuriger kan worden voorspeld. Dit zal helpen om op maat gemaakte preventiestrategieën te ontwikkelen. Meer informatie over de BEDIPFUS studie kan je vinden op www.bedipfus.be.

WAT ALS ER ZWDM VASTGESTELD WORDT? Wanneer er ZWDM vastgesteld wordt, worden deze vrouwen doorverwezen naar een diabetesteam in een ziekenhuis. Daar kunnen ze terecht bij een diabetesverpleegkundige en een diëtist, die hen leren hoe ze hun bloedsuikerwaarden moeten bepalen, waar ze hun voedingspatroon kunnen bijsturen, en hoe ze een gezonde portie lichaamsbeweging kunnen integreren in hun leven. Bij ongeveer 1 op de 5 vrouwen volstaat het niet om de voeding aan te passen om zo de bloedsuikerwaarden te normaliseren. In dat geval schrijft het diabetesteam een insulinebehandeling voor.

Vaak kan men de dag na de bevalling de insulinetoedieningen al stopzetten.

12

GEZOND& ACTIEFLEVEN

WAT NA DE BEVALLING? Kort na de zwangerschap normaliseren de bloedsuikerwaarden meestal volledig, maar de gevolgen van ZWDM blijven niet beperkt tot de zwangerschap en de bevalling zelf. Vrouwen met ZWDM lopen een risico van 1 op 2 om binnen de 10 jaar na de zwangerschap diabetes type 2 te ontwikkelen. De huidige Vlaamse consensus beveelt daarom een suikertest 6 tot 12 weken na de bevalling aan voor het opsporen van (pre)diabetes. Indien kort na de zwangerschap de bloedsuikerwaarden reeds verhoogd zijn, is de kans om diabetes te krijgen zelfs 1 op 2 binnen de 5 jaar. Een gezonde levensstijl aanhouden na de zwangerschap blijft dan ook heel belangrijk voor het hele gezin. Door meer te bewegen, te zorgen voor een gezond gewicht en een gezonde voeding, kan je het risico om diabetes te krijgen met maar liefst 50% verlagen. Het is voor jonge moeders vaak echter een grote uitdaging om een gezonde levensstijl na de zwangerschap vol te houden. We zijn daarom op zoek naar een goede manier om deze vrouwen te begeleiden, zodat we diabetes kunnen voorkomen in deze risicogroep. In 2019 werd zo het Melinda project opgestart, een

s k e o z r e ond fonds Aan de hand van een onderzoeksfonds, steunt de Diabetes Liga de CRISTAL studie van prof. Dr. Benhalima.

In deze studie wil men bij zwangere dames met diabetes type 1 nagaan of een kunstmatige alvleesklier – waarbij de insulinepomp rechtstreeks aan­ gestuurd wordt door de glucose sensor (MinimedTM 780G-Systeem) – zorgt voor een betere bloedglucose regeling in vergelijking met de bestaande therapieën. Een goed gebalanceerde bloedglucose tijdens de zwangerschap is van cruciaal belang om complicaties voor zowel moeder als kind te verminderen.

samenwerking van 7 Vlaamse ziekenhuizen.

In de eerste plaats willen we met het Melinda project onderzoeken hoe vaak prediabetes (een voorfase van diabetes type 2) voorkomt bij vrouwen met een recente voorgeschiedenis van ZWDM en wat de mogelijke risicofactoren hiervoor zijn. Vervolgens willen we onderzoeken of we de progressie naar diabetes type 2 kunnen voorkomen door het invoeren van levensstijlaanpassingen.

Concreet willen we deze jonge moeders ondersteunen door middel van een mobiele app en telefonische coaching om op hun eigen ritme en van thuis uit een gezonde levensstijl te kunnen aanhouden. Meer informatie over het Melinda project kan je vinden op www.melindaproject.be.

Daarnaast blijft een jaarlijkse controle bij de huisarts van het grootste belang om zo tijdig (pre)diabetes op te sporen en te behandelen.

Daarom zou aan elke vrouw met ZWDM een registratie in het ‘Zoet Zwanger’-register moeten worden aangeboden, een project dat in 2009 werd gelanceerd door de Diabetes Liga om het bewustzijn rond het risico op diabetes op lange termijn na zwangerschapsdiabetes te verhogen. Vrouwen met ZWDM die zich registeren in dit project, krijgen jaarlijks een opvolgingsbrief voor een controle van de nuchtere bloedsuikerspiegel bij hun huisarts. Meer info over het project Zoet Zwanger vind je op www.zoetzwanger.be en in het artikel op pagina 14.

RECEPT

VOEDINGSWAARDE voor 1 wrap (±375 g) 318 10 21 1,75 33

ENERGIE (KCAL) VETTEN (G) KOOLHYDRATEN (G) KOOLHYDRAATPORTIES EIWITTEN (G)

WRAPS VAN IJSBERGSLA MET KIPREEPJES

AANTAL

BEREIDINGSTIJD

4 wraps

30 minuten

BEREIDING

INGREDIËNTEN

. Verhit de olijfolie in een pan en stoof de ui aan tot deze glazig is. . Voeg de rode bonen, kerstomaten, maïs en paprikapoeder naar

400 g kippenborstfilet, zonder vel, in fijne reepjes

smaak toe. Kruid met peper (en zout). . Verhit de vloeibare margarine in een andere pan en bak de kipreepjes tot ze goudbruin en goed doorbakken zijn.

Voeg kipkruiden naar smaak toe. . Klop de zure room los met een vork en voeg de knoflook toe.

250 g gegaarde rode bonen (uitgelekt gewicht) 280 g maïs (uitgelekt gewicht) 1 krop ijsbergsla 2 uien, fijngesneden 120 g kerstomaten, in kleine blokjes 2 teentjes knoflook, geperst 1 el olijfolie

Kruid met peper (en zout). . Vul de slabladeren met het groentemengsel en de kipreepjes.

Garneer met de zure room.

1 el vloeibare margarine 60 ml lichte zure room kipkruiden naar smaak paprikapoeder naar smaak peper (en zout)

ALTERNATIEF Gebruik verse koriander om het recept af te werken.

TIP De overgebleven sla kan je wassen, klein snijden en door het groentemengsel mengen.

Dit recept is afkomstig uit LEKKER KOKEN MET DIABETES Te koop via shop.diabetes.be

GEZOND& ACTIEFLEVEN

13

PROJECTEN

DIABETES TYPE 2 VOORKOMEN? EEN HAALBARE KAART! Momenteel heeft 1 op 10 van de volwassen Belgen diabetes. In meer dan 95% van de gevallen gaat het over diabetes type 2. In tegenstelling tot diabetes type 1, kent diabetes type 2 een sluimerend verloop en zijn er niet onmiddellijk duidelijke symptomen. Dit betekent dat je er lang mee kan rondlopen zonder dat je het merkt. Meer dan 1 op de 3 personen weet hierdoor niet dat hij/zij diabetes heeft. Deze personen kregen geen correcte diagnose noch behandeling, wat de kans op verwikkelingen (hart- en vaatziekten, nierproblemen …) vergroot. Daarenboven heeft volgens schattingen 25 à 30% van de 45-plussers een verhoogd risico om op termijn diabetes type 2 te ontwikkelen!

AURÉLIE LAMPAERT EN SABINE VERSTRAETE, PROJECTCOÖRDINATOREN BEHEERSOVEREENKOMST DIABETESPREVENTIE, DIABETES LIGA VZW

DIABETES komt steeds vaker voor …

2015

2020

1 op 12

1 op 10

volwassenen in

volwassenen in

België

België

1 op 10

1 op 11 volwassenen wereldwijd

© Diabetes Liga vzw, 2020

volwassenen wereldwijd

1/3 WEET NIET DAT HIJ/ZIJ DIABETES HEEFT Alle personen met een verhoogd risico op diabetes type 2 zouden regelmatig moeten gescreend worden bij de huisarts om eventuele diabetes type 2 vroegtijdig te ontdekken.

Daarnaast zouden zij een goede ondersteuning moeten krijgen op vlak van leefstijl. Het is namelijk bewezen dat een gezonde leefstijl duidelijk bijdraagt tot het voorkomen van diabetes type 2.

14

GEZOND& ACTIEFLEVEN

Daarom zet de Diabetes Liga in op verschillende initiatieven om diabetes type 2 een halt toe te roepen in Vlaanderen. Het project Zoet Zwanger registreert sinds 11 jaar in Vlaanderen moeders met zwangerschapsdiabetes en stimuleert vroegtijdige opsporing van diabetes type 2.

Via HALT2Diabetes wordt ingezet op vroeg­ tijdige opsporing en preventie bij alle Vlamingen met een verhoogd risico op diabetes type 2.

ZOET ZWANGER In oktober 2009 lanceerde de Diabetes Liga het project Zoet Zwanger, met steun van de Vlaamse overheid. Het doel is om vrouwen die zwangerschapsdiabetes hebben gehad, te helpen de nodige stappen te zetten ter preventie en vroegtijdige opsporing van diabetes type 2. Zwangerschapsdiabetes is namelijk een belangrijk alarmsignaal van het lichaam! 30 tot 50% van de vrouwen die zwangerschapsdiabetes hebben gehad, ontwikkelt op een termijn van 5 à 10 jaar na de bevalling, blijvende diabetes. Zij hebben dus een sterk verhoogd risico en hebben baat bij een regelmatige controle en opvolging.

Naast een uitgebreide informatiecampagne met de website www.zoetzwanger.be is een herinneringssysteem ontwikkeld. Het principe is eenvoudig. Vrouwen die zich registreren bij Zoet Zwanger ontvangen jaarlijks een brief/e-mail met het advies langs te gaan bij de huisarts voor een nuchtere bloedglucosebepaling. Verder ontvangen ze via e-mail ook tips om gezonder te gaan leven.

PROJECTEN 2500 2136 2000 1759 1581 1500 1067

1078

1073

1122

1195

1280

1051

1000 701 500 149 0 2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

TUSSENTIJDSE RESULTATEN Het aantal registraties blijkt een groot succes te zijn. Daar waar de eerste jaren het aantal registraties stilletjes aan toenam, zitten we nu op een kruissnelheid met maar liefst gemiddeld meer dan 178 registraties per maand. Dat is meer dan we ooit hadden durven hopen en toont aan dat de Diabetes Liga met het project echt een nood heeft ingevuld.

Uit de gegevens van 2859 vrouwen die al minstens 7 jaar in Zoet Zwanger zijn opgevolgd en dus al 7 jaar een opvolgingsbrief ontvingen, blijkt dat • 73% minstens één keer de bloedglucose liet controleren in de voorbije 7 jaar • 59% minstens twee keer de bloedglucose liet controleren • 47% minstens drie keer de bloedglucose liet controleren • 11% zich jaarlijks liet controleren

2016

2017

2018

2019

2020

FIGUUR 1: Aantal registraties per jaar

HALT2DIABETES Een voorgeschiedenis van zwangerschaps­ diabetes is niet de enige risicofactor om diabetes type 2 te ontwikkelen. Ook leeftijd, overgewicht, ongezonde leefstijl (ongezonde voeding, te weinig beweging, roken) en erfelijkheid verhogen het diabetes­­risico. In HALT2Diabetes worden hoogrisicopersonen opgespoord en begeleid naar een gezonde leefstijl.

Als we ervan uitgaan dat vóór Zoet Zwanger de opvolging op lange termijn vaak vrijwel volledig ontbrak, betekent dit dat we onder­ tussen al flink vooruitgang hebben geboekt.

Het blijft echter een hele uitdaging om deze vrouwen te motiveren jaarlijks langs te gaan bij de huisarts. De redenen waarom het voor een aantal vrouwen niet mogelijk of zinvol is om elk jaar op controle te gaan zijn zeer uiteenlopend: tijdsgebrek, geen kinderopvang, opnieuw zwanger, angst voor mogelijke diagnose … Dit wordt ook zo gerapporteerd in de wetenschappelijke literatuur.

2STAPSMETHODE Als eerste stap vullen 45-plussers een eenvoudige vragenlijst in (FINDRISC test).

Hierbij worden leeftijd, BMI, buikomtrek, gebruik van bloeddrukverlagende medicatie, voorgeschiedenis van verhoogde bloedsuikerwaarden, erfelijkheid, mate van beweging en voedingsgedrag bevraagd. Op elk antwoord krijg je een score. De totaalscore geeft een inschatting van het risico om binnen de 10 jaar diabetes type 2 te ontwikkelen. Bij een score van 12 of hoger is die kans duidelijk verhoogd en moet men naar de huisarts voor een nuchtere bloedafname (bepaling van de bloedsuikerwaarde, cholesterol, bloeddruk …) en een gericht advies. Ook via www.gezondheidskompas.be kan je, vanaf 45 jaar, deze vragenlijst invullen. Op basis van de resultaten geeft het kompas een persoonlijk leefstijladvies en verwijst het door naar de huisarts indien nodig.

Deze jaarlijkse controles zijn heel belangrijk omdat hierdoor gestoorde waarden (pre­ diabetes of diabetes) in een vroegtijdig stadium ontdekt kunnen worden. Dit biedt een gouden kans om diabetes en de gevolgen ervan zoveel mogelijk te voorkomen gezien we weten dat hoogrisicopersonen door een gezonde leefstijl hun risico sterk kunnen doen dalen.

LEEFSTIJLBEGELEIDING Personen met een FINDRISC score van 12 of meer kunnen, in de regio’s waar HALT2Diabetes al is opgestart, deelnemen aan gratis groepssessies Gezonde Voeding op Verwijzing. In 6 opeenvolgende groepssessies van anderhalf uur gaat men, onder begeleiding van een diëtist, praktijkgericht aan de slag met

eetgewoonten en leert men hoe gezonder te eten. Vrouwen met een voorgeschiedenis van zwangerschapsdiabetes hoeven de FINDRISC score niet eerst te bepalen en kunnen sowieso gratis deelnemen aan de groepssessies Gezonde Voeding op Verwijzing. Ook al is men jonger dan 45 jaar.

TUSSENTIJDSE RESULTATEN De Diabetes Liga is in 2019 stapsgewijs gestart met de uitrol van HALT2Diabetes in Vlaanderen.

Via www.HALT2Diabetes.be kan je ontdekken of het project al in je buurt loopt en hoe je kan deelnemen aan de gratis groepssessies die in de regio’s worden georganiseerd.

Sinds de lancering van HALT2Diabetes werden reeds meer dan 31 000 vragenlijsten afgenomen via www.gezondheidskompas.be.

30% van de deelnemers heeft van een FINDRISC score van 12 of meer en heeft dus opvolging nodig om een halt toe te roepen aan diabetes type 2 (zie figuur 2). Door HALT2Diabetes in steeds meer regio’s op te starten, wil de Diabetes Liga deze mensen de nodige ondersteuning bieden.

FIGUUR 2: Aantal (%) 45-plussers per categorie van FINDRISC score.

6116 (30%)

6411 (32%) 7633 (38%)

FINDRISC <7 FINDRISC 7-11 FINDRISC ≥12

o meer inf Meer informatie over Zoet Zwanger: www.zoetzwanger.be Meer informatie over HALT2Diabetes: www.halt2diabetes.be Infobrochures bestellen of andere vragen: project@zoetzwanger.be; preventie@diabetes.be

GEZOND& ACTIEFLEVEN

15

VOEDING

WATER EN DE REST LATER IN 2021 DRINKEN WE GEZOND

‘Drink vooral water.’ Het is één van de 10 tips bij de voedings­driehoek. Water spant de kroon van de driehoek en staat niet voor niets helemaal bovenaan: het is een essentiële dorstlesser. Eentje dat het Vlaams Instituut Gezond Leven dit jaar extra in de kijker zal zetten. Want uit de resultaten van de Voedselconsumptiepeiling 2014 blijkt dat we niet genoeg water drinken. Gezond drinken: kan dat alleen met water? Of zijn er andere dranken die passen in een gezond drinkpatroon? En hoe weet je of je voldoende drinkt?

ROSA LUYTEN, STAFMEDEWERKER GEZONDE VOEDING, VLAAMS INSTITUUT GEZOND LEVEN

Gezond drinken is onderdeel van een dagelijkse gezonde en evenwichtige voeding. Wat een belangrijke rol speelt bij het voorkomen van diabetes type 2.

In de voedingsdriehoek van Gezond Leven staat alleen een glas water in de bovenste blauwe zone. Hiermee tonen we dat water dé dorstlesser bij uitstek is. Kraanwater krijgt de voorkeur: het is beter voor je portefeuille, je afvalberg (minder verpakking) én rug: want je moet minder met zware flessen sleuren.

Het water dat in België uit de kraan komt, is perfect drinkbaar. Het wordt geleverd door drinkwatermaatschappijen, wordt vaak gecontroleerd en is van goede kwaliteit.

16

GEZOND& ACTIEFLEVEN

GEZOND DRINKEN: HOEVEEL HOUDT DAT IN? Als volwassene verlies je elke dag 2 tot 3 liter vocht. Dat is véél, maar je compenseert dit met wat je eet en drinkt. Voeding levert al 1 tot 1,5 liter vocht per dag. Als volwassene heb je dus dagelijks nog ongeveer 1,5 liter water nodig om je vochtgehalte op peil te houden. Ben je ongezond als je niet elke dag 1,5 liter drinkt? Nee hoor. Die 1,5 liter is een aanbeveling. Om te weten of je voldoende drinkt neem je best eens een kijkje in het toilet. Welke kleur heeft je urine? Kleurloos of lichtgeel? Dan drink je voldoende. Donkergeel?

Las meer drinkpauzes in.

Er zijn ook momenten waarop we meer vocht nodig hebben zoals bij warm weer, na een zware

fysieke inspanning, bij ziekte of na het eten van vezelrijke voeding.

Dorstgevoel werkt als een alarmbelletje: het waarschuwt je als het tijd is om te drinken. Alleen kunnen kinderen dat nog niet altijd zelf aanvoelen.

Erover waken dat ze voldoende drinken, is dus belangrijk. Ook bij oudere mensen neemt het dorstgevoel af. Daarom moeten zij ook regelmatig aangemoedigd worden om te drinken.

WAT ZIT ER ALLEMAAL (NIET) IN DIE BLAUWE ZONE? Naast water staat ook koffie, thee en water met een smaakje in de blauwe zone van de voedingsdriehoek. Zonder toevoeging van suiker

VOEDING

en/of zoetstof, weliswaar. Zo zijn ze een gezonde aanvulling naast water. De driehoek duidt deze alternatieven bewust niet aan omdat water dé enige échte onmisbare dorstlesser is. Ook is de voedingsdriehoek bedoeld voor de algemene bevolking vanaf 1 jaar. Koffie en thee worden sowieso niet aanbevolen voor kinderen omwille van de cafeïne.

Hoe zit dat dan met cafeïne bij volwassenen?

Als je het als volwassene houdt op niet meer dan 4 kopjes koffie of thee per dag, blijft het gezond. Lichte kruideninfusies zoals kamille- of muntthee bevatten heel wat minder cafeïne dan andere theeën. Die zijn dus wel geschikt voor kinderen.

Water met een smaakje (ook wel gearoma­ tiseerd water genoemd) is plat of bruisend water met daarin een of meerdere natuurlijke of kunstmatige smaakstoffen (aroma’s). Ideaal om eens af te wisselen. Kies voor een drankje zonder toevoeging van suiker of zoetstof. Je kan het ook makkelijk zelf maken: geef je plat of bruisend water zelf aroma met fruit, groenten of kruiden. Voeg bijvoorbeeld citroen, munt, komkommer of diepvriesfruit zoals besjes toe.

Lekker verfrissend! Ideaal voor mensen die het moeilijk vinden om voldoende te drinken. Geen idee wat te maken? Op www.zekergezond.be vind je leuke recepten!

EN WAT MET ANDERE DRANKEN? Andere dranken zoals fruitsap en frisdrank vind je in de andere zones van de voedingsdriehoek terug. Melk en sojadranken die met calcium en vitamines verrijkt zijn, staan in de lichtgroene zone. Die dranken worden meegeteld in de vochtbijdrage van voeding.

Fruitsap, light frisdrank, chocomelk maar ook dranken op basis van granen of noten, zoals haver- of amandeldrink, bevinden zich in de grijze zone van de voedingsdriehoek. Die zone wordt niet visueel voorgesteld in de driehoek.

Het gaat om producten die afgeleid zijn van de basisvoedingsmiddelen. Ze hebben dus een bewerking ondergaan of er is suiker, vetstof of zout aan toegevoegd. Denk aan de bewerking van appelen tot appelsap of de toevoeging van suiker in chocomelk. Dranken in de grijze zone krijgen niet de voorkeur. Ze behouden

HANDIGE WATERDOORLATENDE TIPS Vind je het lastig om elke dag voldoende water te drinken? Wees jezelf dan te slim af en pas je omgeving aan. Zorg ervoor dat je altijd water in de buurt, en liefst ook in het zicht hebt: een glas water op je bureau, een flesje voor onderweg en een karaf op de eettafel.

Water zien, doet water drinken. Zijn het eerder de ongezonde dranken die je verleiden? Haal die dan juist uit je zicht: achteraan in de frigo, ver weg in de berging en liefst in een kast.

wel nog een voedingswaarde, zoals de vitamine in fruitsap en calcium in gesuikerde melkdranken. Ook is er geen overtuigend bewijs dat deze voedingsmiddelen de gezondheid zouden schaden. Ze kunnen dus wel eens ter afwisseling, maar zijn niet aan te raden als alternatief voor water. ‘Maar light frisdranken, die zijn toch suikervrij?’ Ja, maar ze leveren geen nuttige voedingsstoffen en bevatten kunstmatige zoetstoffen die je té gewoon maken aan de zoete smaak. Om die reden geldt ook het advies om geen zoetstoffen toe te voegen aan koffie of thee.

Dan is er ook nog de rode bol bij de voedingsdriehoek. Daarin staan de voedingsmiddelen die ultrabewerkt zijn.

Voedingsmiddelen waar dus heel wat suiker, vet en/of zout aan toegevoegd is of waarvan het ongunstige gezondheidseffect

is aangetoond. Daar vind je frisdranken, energiedranken en sportdranken terug.

Ze bevatten heel wat toegevoegde suikers en verzadigen ons niet. Je hebt na het drinken ervan minder snel een voldaan gevoel en compenseert dat door meer te eten of drinken.

Deze dranken, en trouwens ook fruitsappen en light frisdranken, bevatten zuren die slecht zijn voor je tanden. Ook alcoholische dranken staan in de rode bol. We hebben ze niet nodig om te leven en ze bevatten schadelijke stoffen.

En alcoholvrije alternatieven voor bier of wijn?

Die hebben de nadelige effecten van alcohol natuurlijk niet, maar vind je ook in de rode bol terug omdat ze vergelijkbaar zijn met frisdrank. Het advies dat we geven bij deze dranken is: drink ze niet te vaak en niet te veel.

DOE DE TEST! Hoe staat het met jouw drinkgewoontes?

Maak je de beste keuzes en drink je voldoende?

Kom het makkelijk te weten met de online test ‘hoeveel water drink je?’ op https://mijn.gezondleven.be/watertest.

Daarmee breng je jouw huidige gewoontes in kaart en krijg je persoonlijk advies. Met onze tips en tricks kan je daarna een haalbaar en concreet plan maken om stap voor stap te gaan voor gezonde(re) drinkgewoontes. Win-win, chin chin!

op, Gezond lunchen in een notend waar je ook bent 4 PIJLERS VOOR EEN GEZONDE LUNCH, IN JE BROODDOOS OF THUIS: 1. Kies voor volkoren of bruine graanproducten (boterhammen, broodjes, wraps …).

Het hoeft niet altijd een klassiek bo’ke te zijn, zolang je het maar volkoren houdt!

2. Varieer tussen verschillende belegsoorten van peulvruchten- en groentespreads, notenpasta, fruit, groenten, kaas, ei, vis tot gebakken kip en kalkoen. Verandering van spijs doet … Ja, je weet het wel.

3. Kies vooral voor vetstof die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Denk aan een mespunt zachte margarine of minarine per sneetje brood, of een lepel olijfolie of koolzaadolie bij een salade of bereiding.

4. Ga voor extra groenten! Naast groentespreads als beleg kan je ook kiezen voor rauwe of gegrilde groenten. Andere opties? Eet een salade met een flinke portie groenten.

Of leg wat gegrilde of gekookte groenten op je bord. Ook soep is een goede bron van groentjes.

Meer informatie vind je op www.gezondleven.be.

GEZOND& ACTIEFLEVEN

17

DIABETES LIGA CYCLING TEAM? SAMEN FIETSEN IN TEKEN VAN DIABETES!

Sinds ettelijke jaren werkt de Diabetes Liga nauw samen met Energy Lab, Golazo, Novo Nordisk en Association du Diabète om personen met (risico op) diabetes te begeleiden naar een sportieve, actieve en gezonde leefstijl. Zo organiseren we samen jaarlijks Climbing for Life en werd 2 jaar geleden een heus wielerteam opgericht: Diabetes Liga Cycling Team! Lees er hier alles over.

AURÉLIE LAMPAERT, PROJECTCOÖRDINATOR BEHEERSOVEREENKOMST DIABETESPREVENTIE, DIABETES LIGA VZW

CLIMBING FOR LIFE Climbing for Life is een uniek beweegproject in het buitenland. Samen met het Diabetes Liga Cycling Team en 2000 andere deelnemers beklimmen we een mythische col met de fiets in teken van diabetes, en stomen we ons hier samen sportief en mentaal voor klaar. Zo stond in 2019 de beklimming van de mythische Passo Dello Stelvio op het programma!

Voor iedere editie van Climbing for Life worden telkens 7 nieuwe ambassadeurs geselecteerd. Zij worden klaargestoomd voor deze sportieve uitdaging en daarnaast krijgen zij de nodige ondersteuning om via verschillende (fondsenwervende) acties, diabetes en de Diabetes Liga in de kijker te plaatsen.

DIABETES LIGA CYCLING TEAM Sinds de opstart van Climbing for Life in 2013, bleef ons team ieder jaar groeien en wilden steeds meer enthousiastelingen deelnemen

18

GEZOND& ACTIEFLEVEN

aan Climbing for Life en het voortraject.

In 2018 werd het Diabetes Liga Cycling Team opgericht, dat ondertussen bestaat uit een 70-tal leden. De meeste leden van het team hebben diabetes type 1 of (risico op) diabetes type 2. Er fietsen ook artsen en diabeteseducatoren mee. Je hoeft echter geen diabetes te hebben om je aan te sluiten. Ook familieleden en vrienden van mensen met diabetes zijn van harte welkom. Of gewoon, als je de Diabetes Liga een warm hart toedraagt en diabetes in de kijker wil zetten op een actieve manier, dan ben je bij ons aan het juiste adres.

De fiets staat centraal in al onze (sportieve) activiteiten. De activiteiten zijn voornamelijk tochten met de koersfiets maar kunnen ook bestaan uit educatieve infosessies, meet en greets met het professionele wielerteam Novo Nordisk, bezoeken aan wielermusea, profteams en -wedstrijden ...

Wil je meer info of wil je je graag aansluiten bij ons peloton? Contacteer dan preventie@diabetes.be en volg ons op facebook: www.facebook.be/ diabetesligacyclingteam

Door de uitbraak van het coronavirus in maart 2020 werd Climbing for Life 2020 uitgesteld naar 2022 (16-18/06/2022) en kunnen ook onze fysieke bijeenkomsten niet doorgaan. Zolang de coronamaat­regelen gelden, blijven al onze teamleden op een verantwoorde manier individueel verder bewegen en fietsen en worden er regelmatig virtuele infosessies, uitdagingen en coronaproof Social Rides georganiseerd. Dit met het nodige advies van onze Energy Lab coaches en de Diabetes Liga Cycling Team begeleiders. *Foto’s werden genomen tijdens activiteiten die plaatsvonden voor de uitbraak van het coronavirus.

RETAILPRIJS: € 35 Voor leden te verkrijgen aan verminderd tarief

verminderd tarief

Laat je verrassen door een culinaire verwennerij met maar liefst 200 gezonde en lekkere recepten.

De recepten zijn samengesteld uit voedzame en kleurrijke ingrediënten, geschikt voor personen met diabetes, waardoor je in een mum van tijd heerlijke maaltijden op tafel zet!

VERKRIJGBAAR VIA SHOP.DIABETES.BE