In de gemeente De Fryske Marren houden we er met elkaar de vaart in.
Ondernemers hebben in deze mooie gemeente alle ruimte en helpen elkaar waar dat maar kan. Moet de koers verlegd worden? Dan doen we dat samen. Want door krachten te bundelen, komen we verder. Meer weten? www.defryskemarren.nl
w w w. d e f r y s k e m a r r e n . n l
Bij Omrin werkt Lodewijk al vijf jaar als projectmanager recycling. “Ik heb het geweldig naar mijn zin. We bouwen met een leuk team aan vernieuwing en optimalisering van veel processen. Heel vergelijkbaar met mijn rol als schipper op d’Halve Maen. Denken in oplossingen en positiviteit, daar hou ik van. Onderlinge duidelijkheid en plezier zijn daarin het meest belangrijk. Ze zeggen wel: een schipper zonder koers geeft bij verlies altijd de wind de schild. Zo zit ik niet in elkaar! Ik heb een duidelijk plan om samen succesvol te zijn. Ieder bemanningslid heeft daarin zijn eigen taak en verantwoordelijkheid. Samen een doel hebben. Ik hoop op een mooi dagsucces en heb natuurlijk de ambitie om ooit het kampioenschap te winnen.”
Omrin wenst Lodewijk en zijn bemanning veel succes en alle bezoekers aan het Skûtsjesilen 2025 heel veel plezier!
LC is erbij, 80 jaar SKS en meer
Verslag doen op het water
Voor het tweede jaar op rij doen Myrddin Hilbrands en Zander Lamme verslag van het SKS skûtsjesilen. „Dit is echt een van de allerleukste onderdelen van ons werk.”
Zijn jullie echte waterratten?
Zander: „Niet echt. Ik zwem eigenlijk nooit. Maar volgens mij is het zo dat een goeie schipper ook niet graag zwemt. Anders was je natuurlijk ook nooit gaan zeilen.”
Myrddin: „Ik kan wel zwemmen. Ik ben sowieso een stuk sportiever dan Zander.”
Hoe doen jullie verslag?
Myrddin: „We volgen de wedstrijden op het water vanaf een bootje van de SKS. Die vaart door het wedstrijdveld. De ene dag gaat dat beter dan de andere, want je wil het liefst zo dicht mogelijk bij de skûtsjes zijn als er lastige situaties zijn.”
Hebben jullie zelf ooit op een skûtsje gevaren?
Myrddin: „Ik moest een keer een stukje maken voor de krant over het skûtsjesilen. Toen heb ik een dagje meegezeild op het IFKS-skûtsje Harmonie Bolsward van Floris Bottema. Er was niet voldoende bemanning aan boord, dus moest ik meehelpen.”
Zander: „Toevallig heb ik een paar jaar bij datzelfde skûtsje gezeild tijdens de IFKS. Hoewel we niet altijd even goed eindigden heb ik daar wel heel veel van ge-
leerd. Ik snap daardoor veel beter waar schippers en bemanningsleden het over hebben.”
Hebben jullie stiekem een voorkeur voor een skûtsje?
Myrddin: „Niet echt, maar er zijn natuurlijk wel skûtsjes die we extra goed in de gaten houden, omdat we dit jaar veel van ze verwachten. Hoe doen Leeuwarden en Heerenveen het bijvoorbeeld dit jaar? Die hebben nieuwe adviseurs en deden het vorig seizoen al harstikke goed.”
Is het moeilijk om verslag te doen van het skûtsjesilen?
Zander: „Dat valt mee. Alleen het steeds op tijd op de juiste locatie zijn is lastig: je wilt na de wedstrijd vaak even bij de winnaar aan boord. Maar daarna moet je ook weer op de wal komen. Je bent dan afhankelijk van kleine bootjes die je daar weer naartoe willen brengen.”
Wint Grou voor de negende keer, of toch Lemmer?
Het SKS skûtsjesilen is dit jaar van 26 juli t/m 8 augustus. Wie zijn de kanshebbers op de titel? Al acht keer wist Douwe Visser met het skûtsje van Grou te winnen. Maar analist en tweevoudig IFKS-kampioen Eelke Dykstra noemt zo nog vier kanshebbers. „Dy geane as de brandweer.”
DWat weet jij van eigenlijk over Skûtsjesilen? Test nu je kennis en win een toffe prijs
We vieren het 80-jarig jubileum van SKS dit jaar. Genoeg reden voor de Leeuwarder Courant om de échte kenners te zoeken. Wat weet jij over deze prachtige watersport? Test nu je kennis in onze quiz!
Geef de juiste antwoorden om kans te maken op een van de tien VVV-bonnen die we verloten. Meedoen? Scan de QR-code hiernaast!
Deelnemen kan tot en met vrijdag 8 augustus.
Niets missen?
Volg de LC vi a
it jaar zou het kunnen gebeuren. Douwe Visser heeft de kans om op gelijke hoogte te komen met zijn neef en naamgenoot, die met Sneek negen keer het Zilveren Skûtsje van de SKS wist te veroveren. Eelke Dykstra ziet Visser het wel voor elkaar krijgen. Vanaf zijn zeilschip op de Waddenzee vertelt de analist wie in zijn ogen kans maken op het kampioenschap. Grou zit daar natuurlijk bij. „Dat skûtsje rint. Mar it is absolút gjin útmakke saak.”
VIER NIEUWE SCHIPPERS
Dit jaar melden zich vier nieuwe schippers aan de start. Gaan zij de boel opschudden? „Dat sil ferskille.” Meestal heeft een schipper een paar seizoenen nodig om zijn draai te vinden. En toch: „De Lemmer sjoch ik echt as kânshawwer,
ek al hawwe sy in nije skipper.” Daar neemt Jasper Visser de plek aan het helmhout over. Jarenlang heeft hij het reilen en zeilen van zijn vader Albert kunnen afkijken en daarom zet Dykstra hem toch op zijn lijstje van kanshebbers. De drie andere nieuwe schippers hebben meer vlieguren nodig, denkt Dykstra. „Dat ferwachtsje ik echt net. Dy skippers sille wenne moatte. Ek gjin skande.” Van wie Dykstra wel hoge verwachtingen heeft, zijn Leeuwarden en Heerenveen. Schippers Willem Zwaga en Sytze Brouwer zijn erg gedreven en zeilen goed, ziet Dykstra. Vooral Zwaga kan nog weleens risico’s nemen en scherp zeilen. „It moat net te mâl gean. Se moatte krekt wat stabiler wêze.”
Met nieuwe adviseurs hebben beiden meer kennis in huis gehaald. Heerenveen moet er volgens Dykstra voor oppassen dat ze niet overspoeld worden door
Ontdek meer in de LC-app
Meer van dit soort verhalen lezen? Ontdek de mooiste verhalen over 80 jaar SKS en nog veel meer bij LC.
Scan de QR-code en download de app. Je leest 7 dagen gratis.
It moat net te mâl gean. Se moatte krekt wat stabiler wêze
meningen. Vader en zoon Jaap en Jens Jongsma zijn daar samen adviseur. Ook tweelingbroer Harmen Brouwer, oud-schipper van Langweer, zit dit jaar als fokkenist op het skûtsje van Heerenveen. „Dat kin wolris in overkill oan ekspertize wurde. Tefolle kapiteins op ien skip.” De rolverdeling moet heel duidelijk afgesproken zijn, zegt Dykstra. „Ik gean der fan út dat se dêr goed oer neitocht ha.”
Dit verhaal is een van vele over skûtsjesilen en 80 jaar SKS. Lees meer en volg het hele evenement via lc.nl/skutsjesilen.
MYRDDIN HILBRANDS
Eelke Dykstra. FOTO: NIELS DE VRIES
Myrddin en Zander.
FOTO: THOMASVAER FOTOGRAFIE/TOM COEHOORN
Beste skûtsjeleafhawwer,
In 2020 kreeg ik de eer om uitgever te worden van de Skûtsjekrant. Een flinke verantwoordelijkheid, want ik trad in de voetsporen van niemand minder dan oprichter en hoofdredacteur Klaas Jansma, samen met Martsje de Jong. Geen gemakkelijke opgave.
Wat mij betreft was er maar één logische stap: Afke Boven bellen. Ik kende haar niet persoonlijk, maar een “Wâldpyk uit Dokkum”, zoals ze zichzelf ooit noemde in een interview met de Westereender; dat moest goedkomen. Zelf ben ik namelijk ook geboren en getogen in Dokkum. En ja, het klikte.
De afgelopen vijf edities hebben we onze plek weten te behouden in het drukke Skûtsjemedialandschap. Afke deed waar ze in uitblinkt: nauwgezet, origineel en met een onwrikbare drang naar perfectie. Samen met een kundige redactie maakte ze een krant die ertoe doet.
Maar eind vorig jaar kreeg ik van haar een berichtje: “Wy moatte efkes prate.” En dat deden we. Afke vertelde me dat ze was gevraagd een boek te schrijven over de Waddeneilanden. Lang verhaal kort: dit jaar heeft ze geen tijd voor de Skûtsjekrant. Nadat ik eerst even wit wegtrok, heb ik haar natuurlijk gefeliciteerd. Al deed ik nog een kansloze poging haar op andere gedachten te brengen.
Maar goed, ik ben niet iemand die blijft hangen in tegenslag. Net als in 2020 zag ik maar één oplossing: de taken van Afke verdelen en aan de slag. Allereerst belde ik Geartsje de Vries. Samen met Gjalt is zij al jaren hét gezicht bij Omrop Fryslân en gelukkig zei ze ja. Dit jaar maakt zij voor het eerst deel uit van onze redactie, samen met Bert Kalteren, Nynke van der Zee, Yme Gietema (ook nieuw) en Riemie van Dijk.
En dan nu: de krant van 2025.
Natuurlijk blikken we terug op de kampioenen van vorig jaar. Daarnaast stellen we vier nieuwkomers in de SKS aan je voor. We hebben mooie interviews, waaronder met de drie-eenheid van Grou én met de gebroeders Brouwer. Ook spreken we met vier zwaardvrouwen, en natuurlijk ontbreekt onze populaire rubriek Liefde in de Vloot niet: zó succesvol dat onze collega’s van het Skûtsjejournaal inmiddels een eigen variant hebben. Ach, er kan nooit genoeg aandacht zijn voor de liefde, toch? De jeugd heeft de toekomst en dus spraken we met de 24-jarige Sarah en de 27-jarige Rohan, die dit jaar debuteren op het skûtsje ‘De Takomst’. Ook het verleden heeft bijzondere verhalen. We publiceren dan ook een artikel over de beschieting van de ‘Hoop op Zegen’ in 1944: een indrukwekkend stuk geschiedenis.
En dit is nog maar een kleine greep uit onze artikelen. Ik wens jullie allemaal een prachtige Skûtsjesimmer toe!
GROETNIS, DOEDE VELLEMA
Kijk voor meer skûtsjeverhalen ook eens op www.skutsje.nl!
De drie-eenheid van Grou: vader, zoon en strateeg
Beschieting van de ‘Hoop op Zegen’ op 22 juli 1944 “Ik mei twa wike lang fan myn hobby myn wurk meitsje”
En verder...
Een erfenis in inkt en hout
UITGAVE
Devea, www.devea.nl
ADVERTENTIES
Devea, Doede Vellema 06 15 37 22 55, www.devea.nl
Heidstra Media, Pieter Jan Heidstra 06 11 434 272, www.heidstramedia.nl
Miles Media, Auke Prins 06 51 67 03 81 EINDREDACTIE
Bert Kalteren, Geartsje de Vries, Nynke van der Zee, Riemie van Dijk en Yme Gietema
Schipper Douwe Azn. Visser, zoon Albert (adviseur) en strateeg Tammo Oosterhof zijn het kloppend hart van het Grouster skûtsje. De drie-eenheid staat al twintig jaar aan de basis van vele successen en acht titels. Een beproefd recept dat binnen de gelederen van de SKS zelfs al wordt gekopieerd.
Sinds 2005 zijn Douwe Visser (62) en rechterhand Tammo Oosterhof tijdens de wedstrijden onafscheidelijk op het achterdek van ‘It Doarp Grou’. Albert Visser (34), de potentiële opvolger van zijn vader, mocht in juni tijdens de Waterpoortrace het schip naar een tweede plaats sturen. “Ik bin der ek wol tweintich jier by belutsen. Mar ik tink dat it hiel bysûnder is dat ús heit en Tammo al tweintich jier mei-inoar sile. Unyk binnen de SKS.”
Als adviseur op het voordek staat hij misschien wel het verst van het zenuwcentrum op het achterdek vandaan op het 19,50 meter lange skûtsje. “Folle fierder kin hast net. Ik bin yn 2009 fokkenist wurden en dat ha ik oant 2016 dien. Dan stie ik by de start foarop en sprong dêrnei gelyk efter it fok. Yn 2017 slagge dat net, want ik hie myn foet brutsen en sûnt dy tiid bin ik foarop bleaun.”
In het begin combineerde Oosterhof het ‘voorwerk’ met zijn functie achterop het skûtsje. ”Dan draafde ik yn de startfaze nei foaren, mar dan misse je dochs fyftjin sekonden. Dan siet ik op’e opstekker en seach om my hinne,” vertelt de directeur van Handelsbanken Friesland uit Leeuwarden, die in 2018 naast de titel met Grou ook met ‘It Doarp Eeastermar’ (IFKS-)kampioen werd. “Boppedat sit Albert al op it foardek, dus dan kin er dêr moai de minsken coache.”
AAN EEN HALF WOORD GENOEG
Het is belangrijk dat het team een geoliede machine is. “By de start giet it om fiif meter, krijst de frije wyn en komst frij. De start wurdt hieltyd wichtiger en dan moatst in goed team om dy hinne hawwe datst bringst wêr’tst wêze wolst,” benadrukt Douwe Visser. “Alles kloppet. Foar safier’t dat mooglik is. De bemanning, it skûtsje en der is net folle ferrin. En de trijeienheid kloppet ek. Wy hawwe oan in heal wurd genôch.” Daarmee schetst de schipper de succesformule van It Doarp Grou. “Je hawwe ûnder in wedstryd bepaalde keuzemominten; sile je troch of moatte je draaie. Dan rop ik wat of Tammo en dan nimst in beslissing,” vertelt Albert over het procedé. “Myn grutste fokus is it ding oan’e praat te hâlden. En beslissingen te nimmen. Je meie eins neat misse. Hja kinne alle flaachjes oankommen sjen. En as se sizze dat der wat barre moat, dan doch ik dat. Dêrom dogge wy it sa, sa’t wy it dogge,” zegt de Grouster stuurman.
,,Ik tink dat we in trije-ienheid binne. En as dat net sa wêze soe, dan komme je dêr gau genôch achter. Skûtsjesilen wurdt beslist op hiele lytse mominten en dan moatst ferstannige dingen dwaan. En beslissingen sa ienriedich mooglik meitsje,” vertelt Oosterhof. “En mocht it barre dat we it kontaktmomint efkes misse, dan ha we it dêr nei ôfrin noch efkes oer.”
“It is in hiel moai spultsje. En hiel kompleks”
IEDER Z’N TAAK
Voor een wedstrijd hebben de drie vaak even overleg. De rest van de bemanning is volgend. “Dan pakke we de rûtekaart derby en beprate de wedstriid. Op it skûtsje binne trije minsken
dy’t oer de wedstriid prate,” zegt de schipper, directeur van containervervoersbedrijf Visser Shipping in Sneek. “Mar it is absolút in teamsport en elkenien hat dêryn syn taak.” Oosterhof vult aan: “Nei it foarbesprek hawwe wy al in idee en geane betiid it wetter op. Dan ha we it der noch efkes oer. Wy hawwe der boppedat wol faker west,” zegt de strateeg, die voor 2005 vijftien jaar lang een toonaangevend Laserzeiler was. “Dan sile we beide kanten fan it krúsrak in kear en dan moat it klear wêze,” vertelt Albert Visser over het procédé, dat binnen de vloot al navolging heeft gekregen. “By Hearrenfean dogge de broers Brouwer itselde mei Jaap Jongsma as adviseur en Jens foarop. Dy dogge ús in bytsje nei by de start. En by ‘De Lemmer’ dogge se it al langer sa, al sille dy mei de wikseling fan Jasper foar Albert Visser efkes wenne moatte,” denkt Douwe Visser, die ook Anne Tjerkstra als coach aan boord heeft. “We ha in soad sylûnderfining oan board. Op alle plakken.” Een verandering ten opzichte van vroegere tijden, vindt de schipper. “Der binne in soad goede wedstriidsilers by it skûtsjesilen kaam. Dat is altyd in útdaging, want der komt krêft by sjen, taktysk fernoft, snelheid en je moatte der gefoel by hawwe. It moaie is ast wat trochpraatst en it plan oant op’e meter sekuer foar de boppeste tonne útkomt.” Oosterhof: “It is in hiel moai spultsje. En hiel kompleks.”
“Wy benaderje it hûndert persint as topsport. En we binne hiel kritysk. Op alles”
SPANNEND KAMPIOENSCHAP
Een week voor de start van de SKS begint het feest al. “Dan traine we alle jûnen,” zegt Douwe Visser, die er na drie weken wel klaar mee is. “As myn wurk sa drok wêze soe as it skûtsjesilen, dan soe ik it gjin jier folhâlde.” Begrijpelijk, vindt zoon Albert, die de helft van het jaar met het containerschip Nordica op zee zit en een week voor het kampioenschap terug is. “Hy is as skipper einferantwurdlik. Foar de bemanning fielt it miskien mear as fakânsje.” Oosterhof: “Wy benaderje it hûndert persint as topsport. En we binne hiel kritysk. Op alles.”
Het wordt volgens Douwe Visser een spannend kampioenschap, waarin It Doarp Grou onder de vlag van Douwe Visser voor de negende titel gaat. “Ljouwert hat der in ljochtwer skûtsje fan makke. Dy rinne oant wynkrêft 3 it hurdst. Mei hurde wyn fersûpe se,” verwacht Visser, die ook Heerenveen, Lemmer, Sneek en Grou als kanshebbers tipt. “Mar as wy twa wiken wynkrêft 2/3 hawwe, dan wurdt it foar ús in hiele klau.”
Kampioenen van de IFKS 2024
Het IFKS van vorig jaar was er één van uitersten. Van geduldig wachten op een zuchtje wind tot afgelasting vanwege een halve storm. Van kampioen worden via een berichtje van de wedstrijdleiding tot strijden op de laatste dag. Kortom: saai was het nooit.
KAMPIOEN A-KLASSE
PIETER JILLES TJOELKER, STERKE JERKE
“Wy woene op de lêste dei noch wol efkes fol gas jaan”
In stijl besloot Pieter Jilles Tjoelker vorig jaar het kampioenschap in de A-klasse van de IFKS. Zijn ‘Sterke Jerke’ kwam als eerste over de finish na de slotwedstrijd in Lemmer. Het betekende een derde dagzege en een fijne kers op de kampioenstaart.
De overwinning in het eindklassement kon hem op dat moment al niet meer ontgaan. Vanwege te harde wind werd de wedstrijd op de voorlaatste dag afgelast en daardoor was de Sterke Jerke niet meer te achterhalen. Die bevestiging kwam op vrijdagmorgen via een berichtje van de wedstrijdleiding binnen. “In bytsje apart,” zo omschrijft de schipper het. “It is hiel oars as wannear’t je der noch om sile moatte.” Dat was bijvoorbeeld in 2021 het geval, de vorige keer dat hij met de Sterke Jerke kampioen werd. “Doe leine wy net earste, mar pakten wy it op ‘e lêste dei noch. Dan is de ûntlading hiel oars.”
Toch is hij uiteraard tevreden met zijn tweede klassementszege in de A-klasse. Én dat er op de laatste dag nog wel gezeild kon worden: “It wie in bysûnder en koart kampioenskip, want wy ha net in soad syld en in protte wachte. Dat is wol spitich, mar de wedstriidlieding hat der alles oan dien. It bliuwt in waarôfhinklike sport. Mar wy woene op de lêste dei noch wol efkes fol gas jaan. It fielt oars, mar wy ha wol gewoan supergoed syld.” Dat resulteert in drie dagzeges (Hindeloopen, Stavoren en dus Lemmer), een tweede plaats in Sloten en een vierde plaats in Heeg.
En dit jaar? “Wy wolle it wer sa goed as mooglyk dwaan. Wy witte dat ’t skip it wol kin. Dêr hawwe wy fertrouwen yn. As it net goed giet, dan leit dat oan ús.” De teamsamenstelling is niet heel erg veranderd ten opzichte van vorig seizoen (“der is ien bykaam”), maar sommige bemanningsleden hebben een andere positie op het schip. Vorig jaar kreeg de Sterke Jerke nieuwe zwaarden en een nieuw grootzeil, dit jaar een nieuw tuig. “Foar de rest is alles itselde. Ik ha der in soad sin yn. Wy hawwe in leuk team. Wy hawwe in soad wille mei elkoar. Dat is super wichtich. It is sa belangryk dat de sfear goed is. It is, tink ik, 33 prosint it skip, 33 prosint it team en 33 prosint taktyk. En it moat ek meisitte, want der is ek noch in faktor geluk. As dat allegear op syn plak falt, dan lukt it.”
KAMPIOEN B-KLASSE
HERRE HOOGHIEMSTER, EMANUEL
“Doe tochten wy: miskien kinne wy hjir wol écht meidwaan”
“Rete-spannend!” Dat is de eerste reactie van schipper Herre Hooghiemster na de ontknoping in de B-klasse van de IFKS. En niets is minder waar: op de slotdag komen nog vier skûtsjes in aanmerking voor de winst in het eindklassement. Hooghiemster trekt met zijn ‘Emanuel’ aan het langste eind. Een derde plaats in Lemmer is voldoende.
En dat is best verrassend, vindt Hooghiemster ook. Want veel vlieguren heeft hij dan nog niet gemaakt op zijn nieuwe skûtsje. De Emanuel werd namelijk pas begin vorig jaar aangekocht. Lemmer Ahoy geldt een paar maanden later als vuurdoop. Zonder enige verwachting gaat de Grouster schipper die wedstrijd in. “We sjugge wol hoe‘t it komt,” is de gedachte van Hooghiemster en crew. “Doe waarden wy ferrassend earste.”
“Hy ducht it wol,” is dan de conclusie over het schip. Toch ziet de bemanning –Hooghiemster incluis – zichzelf nog als relatief beginnend. Het jaar daarvoor voeren ze met ‘De Kammeraat’ in de C-klasse. Een vierde plaats was net genoeg voor promotie.
“De helte hie skûtsje-ervaring, de oare helte net. Ast sjochst hoe fluch en entûsjast wy in goed team krigen hawwe… Dat is knap.”
Veel wedstrijden in aanloop naar de IFKS worden echter afgelast, dus Hooghiemster weet nog steeds niet goed waar hij staat als hij het kampioenschap ingaat. De ambitie is eerst zuinigjes – top-10 zeilen –, maar die wordt na de gewonnen eerste wedstrijd bijgesteld.
“Ek dat hiene wy net tocht,” erkent de schipper na de winst in Stavoren. “Mar doe tochten wy al: miskien kinne wy hjir wol écht meidwaan.”
Dat blijkt. Al is het bepaald geen rechte lijn naar de overwinning. Na een derde plaats in wedstrijd twee wordt de Emanuel na een valse start twaalfde in Sloten. Dat resultaat wordt afgetrokken. Daarnaast is er nog een protest omdat de ballast op de Emanuel niet goed vast zou zitten. Gelukkig voor Hooghiemster en de zijnen levert dit geen strafpunten op.
De laatste wedstrijd is het rekenen en opletten geblazen. Ook hier gaan ze bescheiden in: “Wy woene promovearje. Alles ekstra is ekstra. Mar wy gongen der wol foar,” voegt de schipper daaraan toe. Na een prima start is het een kwestie van de derde plek verdedigen en concurrent en schoonvader Ulbe Zwaga voorblijven. Dat slaagt en daarmee is de winst in het kampioenschap een feit.
En dus een dubbelslag voor Grou, dat ook de SKS won. Hooghiemster merkt dat ook hun prestaties niet onopgemerkt blijven. “De minsken fine it moai dat Grou wer in IFKSskûtsje hat. Se binne hiel belutsen. Dat motivearret wol.”
De Emanuel gaat dit jaar de grote A in. Een uitdaging, voorspelt Hooghiemster. “Fouten wurde dêr hurd ôfstraft. Us earste prioriteit is hanthavenjen. Fan dêrút sjogge wy wol wer fierder.”
KAMPIOEN C-KLASSE
ENNE DE VRIES, DE TRIJE DOARPEN
”Het ging boven verwachting”
Hoe hij het IFKS-kampioenschap van vorig jaar zou omschrijven? “Het is eigenlijk onbeschrijfelijk,” antwoordt Enne de Vries. Hij won met ‘De Trije Doarpen’ in de C-klasse.
Met drie dagzeges, een tweede en een derde plaats was de eindoverwinning meer dan verdiend. “Het ging boven verwachting,” erkent de schipper. “Meer dan de helft van de ploeg is nieuw.” Dat geldt ook voor de positie van De Vries zelf, die voor het eerst aan het roer zat. Hij is één van de vijf initiatiefnemers die een paar jaar geleden besloten om namens Echtenerbrug, Echten en Delfstrahuizen – De Trije Doarpen – een skûtsje aan te kopen.
In Henk Regts vonden ze een schipper voor de eerste jaren. De Vries zegt hem toe: als jij vertrekt, neem ik het over. “Dat gebeurde alleen iets eerder dan verwacht,” lacht hij. “Ik heb in het laatste jaar nog bij hem achterop gezeten om te leren.” In het derde jaar van De Trije Doarpen is De Vries dus voor het eerst de schipper. Hij moet daarnaast op zoek naar een bijna volledig nieuwe bemanning, maar dat probleem is snel verholpen. “Een paar belletjes en het was geregeld. We hebben een mooie, jonge groep. De sfeer is echt super.”
Met die ploeg gaat hij redelijk onbevangen het IFKS-kampioenschap in. “We zullen het wel zien,” herhaalt hij zijn gedachtegang van een jaar geleden. “We wilden gewoon leuk meedoen. Dat pakte iets anders uit,” zegt hij wederom lachend. “Het voelde heel goed en ik kon de ploeg vertrouwen,” blikt De Vries terug. In adviseur Henk de Zee heeft hij een goede. “Daardoor kon ik mij concentreren op het zeilen.”
Buiten de wedstrijden om, houden ze de touwtjes bij De Trije Doarpen ook strak. “Niet te veel drinken,” is één van de regels. “En daar houdt iedereen zich goed aan,” klinkt het tevreden uit de mond van De Vries. “Ze hebben sowieso een goede mentaliteit. Ook al zit het even tegen: ze laten nooit de koppen hangen, maar denken altijd na hoe we het weer goed kunnen maken.”
KAMPIOEN LYTSE A
JELLE TALSMA, DE SWANNEBLOM
“It wie in bolstjurrich kampioenskip”
In de lytse A-klasse was het lang spannend of er überhaupt een geldig kampioenschap zou komen. Eerst was er te weinig wind, later te veel. Uiteindelijk kon op de slotdag toch gezeild worden bij Lemmer. Daarmee werd het minimale aantal van vier wedstrijden gehaald. Tot vreugde van Jelle Talsma van de ‘Swanneblom’. Hij won.
“It wie in bolstjurrich kampioenskip,” blikt de schipper uit Warten terug. “Yn it begjin wie der gjin wyn, letter te folle. Dêr tuskenyn binne wy ek noch omslein. Dat wie ek gjin
De mooiste overwinning is op de inhaaldag bij Echtenerbrug. “Daar startten we als laatste en werden we vlak voor de finish nog eerste. En dat op ons ‘thuiswater’.” Het kampioenschap van vorig jaar kende, zoals bekend, alle windsoorten. De Vries: “Ik vond het ook wel weer mooi. Dan heb je echt alles in één kampioenschap. En respect voor de wedstrijdcommissie.”
De Trije Doarpen gaat zich dit jaar meten in de B-klasse. “Voorspellen is lastig, maar we gaan er hetzelfde in als vorig jaar,” zegt De Vries. “We gaan voor de top, maar handhaven is het eerste uitgangspunt. Verder zien we wel hoe het uitpakt.”
feestdei.” Hij doelt op de donderdag op het Tsjûkemar, toen de Swanneblom omsloeg. Hij had die dag graag willen zeilen, maar achteraf bleek het besluit tot afgelasting het juiste. Het waaide te hard. De weersvoorspellingen voor het slotweekend waren op dat moment nog ongunstiger, waardoor de schipper vreesde voor een incompleet kampioenschap. Die vrees bleek onterecht en dus kon Talsma zijn vijfde IFKS-titel bijschrijven.
En dat terwijl hij eigenlijk al gestopt was met skûtsjesilen. Maar toen zijn blik op de Swanneblom viel, kroop het zeilbloed waar het niet gaan kon. In twee jaar knapte hij het schip op. “Ik fyn it altyd moai om it spul nei myn hân te setten. Dat fielt goed en fertroud,” aldus Talsma, eigenaar van een scheepswerf. “Wy hawwe ‘m moai klear makke.”
De bemanning bestaat volledig uit Warteners. “Mar guon hiene noch noait syld. Der moasten wy efkes mei oan ‘e slach,” zegt de schipper droogjes. “Wy hawwe ús earst konsintrearre op dat elkenien wit wat er dwaan moat. Hoe’t it wurket op sa’n skip en hokker hannelingen dêrby hearre. Wy binne hielendal net dwaande west mei wedstriidsylen.”
Talsma weet wel: aan het materiaal zal het niet liggen. “Dat wie allegear tiptop. Dat jout wol fertrouwen.” Maar echt inschatten hoe de ploeg ervoor staat als hij het IFKSkampioenschap ingaat, is lastig. Het is daarbij voor Talsma ook voor het eerst dat hij zijn opwachting maakt in de lytse A-klasse. “It wie efkes wenne”, zegt hij over het begin. In de eerste twee wedstrijden eindigt de Swanneblom als derde. Daarna komt de vaart er goed in, want de twee wedstrijden daarna wint Talsma. En dat is genoeg voor de eindoverwinning. “Ik hie der wol fertrouwen yn, mar ik hie net tocht dat wy fuort winne soene.”
Of hij dat kunstje dit jaar kan herhalen? “Wy kinne noch in soad leare en ek kin it skip noch wat better wurde,” kijkt de schipper optimistisch vooruit. “Der sit best noch wol rek yn, maar do moatst altyd fan it heechste útgean. Wy hawwe oantoand dat wy it kinne, mar alles moat wer op syn plak falle. Der is ek noch in faktor gelok. Mar as wy net by de earste trije einigje, ha wy it net hielendal goed dien.”
Nei it skûtsjesilen ta?
ZEILTEKENS INFO
Skûtsje: Doarp Grou
Thuishaven: Grou
Schipper: Douwe Azn. Visser
Klassering 2024: 1e
Skûtsje: Gerben van Manen
Thuishaven: Heerenveen
Schipper: Sytze Pzn. Brouwer
Klassering 2024: 2e
Skûtsje: Rienk Ulbesz
Thuishaven: Leeuwarden
Schipper: Willem Uzn. Zwaga
Klassering 2024: 3e
Skûtsje: Lemster Skûtsje
Thuishaven: Lemmer
Schipper: Jasper Azn. Visser
Klassering 2024: 4e
Skûtsje: De Sneker Pan
Thuishaven: Sneek
Schipper: Jappie Dzn. Visser
Klassering 2024: 5e
Skûtsje: Oeral Thús
Thuishaven: Joure
Schipper: Rinus de Jong
Klassering 2024: 6e
ZEILTEKENS INFO
Skûtsje: It Doarp Huzum
Thuishaven: Huizum
Schipper: Siete Ezn. Meeter
Klassering 2024: 7e
Skûtsje: d’Halve Maen
Thuishaven: Drachten
Schipper: Lodewijk Jzn Meeter
Klassering 2024: 8e
Skûtsje: Eildert Sietez
Thuishaven: Akkrum
Schipper: Pieter Ezn. Meeter
Klassering 2024: 9e
Skûtsje: Klaas van der Meulen
Thuishaven: Woudsend
Schipper: Klaas van der Meulen
Klassering 2024: 10e
Skûtsje: Súdwesthoek
Thuishaven: Stavoren
Schipper: Auke de Groot
Klassering 2024: 11e
Skûtsje: De Twee Gebroeders
Thuishaven: Langweer
Schipper: Andries Brouwer
Klassering 2024: 12e
ZEILTEKENS INFO
Skûtsje: Emanuel
Thuishaven: Grou
Schipper: Herre Hooghiemster
Klassering 2024: kampioen in B-klasse
Skûtsje: Jonge Jasper
Thuishaven: Franeker
Schipper: Froukje Osinga
Klassering 2024: 7e
Skûtsje: Waaksdom
Zeiltekens SKS Zeiltekens
ZEILTEKENS
Thuishaven: Joure
Schipper: Ulbe Zwaga
Klassering 2024:was 2e in B-klasse
Skûtsje: Raerder Roek
Thuishaven: Raerd
Schipper: Sijmen Kalsbeek
Klassering 2024: 10e
Skûtsje: Ora et Labora
Thuishaven: Heeg
Schipper: Sietse Broersma
Klassering 2024: 9e
Skûtsje: It Doarp Eastermar
Thuishaven: Eastermar
Schipper: Geale Tadema
Klassering 2024: 3e
Skûtsje: Grutte Geert
Thuishaven: Sneek
Schipper: Wytse Heerschop
Klassering 2024: 8e
INFO
Skûtsje: Striidber
Thuishaven: IJlst
Schipper: Steven Zijsling
Klassering 2024: 4e
Skûtsje: Grutte Pier
Thuishaven: Beetstersweach
Schipper: Tim Roosgeurius (ander skûtsje)
Klassering 2024: 15e
Skûtsje: Eeltje Baas
Thuishaven: Makkum
Schipper: Klaas Kuperus
Klassering 2024: 6e
Skûtsje: Grytsje Obes
Thuishaven: Koudum
Schipper: Arjen de Jong
Klassering 2024: was 3e in B-klasse
Skûtsje: Ut ‘e Striid
Thuishaven: Jirnsum
Schipper: Gerrit Huisman
Klassering 2024: was 4e in B-klasse
Skûtsje: Vrouwe Jantje
ZEILTEKENS INFO
Skûtsje: Twee Gebroeders
Thuishaven: Earnewâld
Schipper: Sieberen van Terwisga
Klassering 2024: 13e
Skûtsje: Twee Gebroeders
Thuishaven: Drachten
Schipper: Hattum Hoekstra
Klassering 2024: 14e
Wedstrijddata SKS 2025
Za 26 juli Grou
Ma 28 juli De Veenhoop
Di 29 juli Earnewâld
Wo 30 juli Terhern
Do 31 juli Langweer
Vr 1 augustus Inhaal-/rustdag
Za 2 augustus Stavoren
Ma 4 augustus Woudsen
Di 5 augustus Elahuizen
Wo 6 augustus Lemmer 1
Do 7 augustus Lemmer 2
Vr 8 augustus Sneek
Thuishaven: Stavoren
Schipper: Jilles Bandstra
Klassering 2024: 5e in B-klasse (met skûtsje Lonneke)
Skûtsje: Redbad
Thuishaven: Workum
Schipper: Olphert van der Pol
Klassering 2024: 11e (ander skûtsje)
ZEILTEKENS INFO
Skûtsje: Deviatie
Thuishaven: Oudega (SWF)
Schipper: Jimte Koopmans
Klassering 2024: was 6e in B-klasse
Skûtsje: Sterke Jerke
Thuishaven: Earnewâld
Schipper: Pieter-Jilles Tjoelker
Klassering 2024: Kampioen in A-klasse
Wedstrijddata IFKS 2025
9 augustus Hindeloopen
10 augustus Stavoren
11 augustus Heeg
12 augustus Sloten.
13 augustus rustdag of inhaalwedstrijden bij Echtenerbrug.
14 augustus Echtenerbrug.
15 augustus Lemmer. 16 augustus Lemmer (finale)
Samen grenzen verleggen
Bij NHL Stenden geloven we in de kracht van samenwerking en het verleggen van grenzen. Als Home of the Originals moedigen we onze studenten aan om buiten de gebaande paden te denken en samen met anderen impact te maken. Wij ondersteunen initiatieven die dit mogelijk maken en innovatie, creativiteit en maatschappelijke impact bevorderen.
Zeiltekens IFKS B-klasse Zeiltekens
ZEILTEKENS INFO
Skûtsje: Westenwind
Thuishaven: Amsterdam
Schipper: Daan van der Meer
Klassering 2024: 14e in A-klasse
Skûtsje: Verwisseling
Thuishaven: Yndyk
Schipper: Bas Krom
Klassering 2024: 16e in A-klasse
Skûtsje: Gerrit de Vries
Thuishaven: Sneek
Schipper: Gerrit de Vries
Klassering 2024: 12e
Skûtsje: Ut en Thús
Thuishaven: Jirnsum
Schipper: Luuc Elzinga
Klassering 2024: 13e
Skûtsje: De Trije Doarpen
Zeiltekens IFKS C-klasse
ZEILTEKENS INFO
Thuishaven: Echtenerbrug
Schipper: Enne de Vries
Klassering 2024: Kampioen in C-klasse
Skûtsje: Frya Fresena
Thuishaven: Rea Klif
Schipper: Age Bandstra
Klassering 2024: 8e
Skûtsje: de Skeakel
Thuishaven: Poppenwier
Schipper: Jelle Los
Klassering 2024: 2e in C-klasse
Skûtsje: De Jonge Jan
Thuishaven: Warten
Schipper: Bart Westerhoff
Klassering 2024: 3e in C-klasse
Skûtsje: Eelkje II
Thuishaven: IJlst
Schipper: Gerrit Stienstra
Klassering 2024: 4e in C-klasse
Skûtsje: De Eenvoud
Thuishaven: Harlingen
Schipper: Remy de Boer
Klassering 2024: 5e in C-klasse
Skûtsje: Galamadammen
Thuishaven: Galamadammen
Schipper: Simon van der Lingen
Klassering 2024: 6e in C-klasse
Skûtsje: Dageraad
Thuishaven: Gaastmeer
Schipper: Rein Wiebe Leenstra
Klassering 2024: 11e
Skûtsje: Lege Wâlden
Thuishaven: Terherne
Schipper: Walter van der Vegt
Klassering 2024: 7e in C-klasse
Skûtsje: Drie Gebroeders
Thuishaven: Gorredijk
Schipper: Aeger van der Hoeff
Klassering 2024: 7e
Skûtsje: Freonskip
Thuishaven: Blauhús
Schipper: Dennis Landman
Klassering 2024: 8e in C-klasse
Skûtsje: Hoop op Zegen
Thuishaven: Sloten
Schipper: Mark de Koe
Klassering 2024: 9e in C-klasse
Skûtsje: De Brijbek
Thuishaven: Workum
Schipper: Jeroen Sijtsma gedegradeerd uit B-Klasse
Skûtsje: Twee Gebroeders
Thuishaven: Top en Twel
Schipper: Jan Overwijk gedegradeerd uit B-Klasse
Skûtsje: Lytse Lies
Thuishaven: Gaastmeer
Schipper: Jochem Tadema gedegradeerd uit A-Klasse
Skûtsje: Frije Fûgel
Thuishaven: Bakhuizen
Schipper: Eus Nieuwenhuis gedegradeerd uit B-Klasse
Skûtsje: Ierdswel
Thuishaven: Koudum
Schipper: Sybren Gosse van der Velde
Nieuw in de vloot
Skûtsje: Wâldwiif
Thuishaven: Kootstertille
Schipper: Willem Postma
gedegradeerd uit A-Klasse
Skûtsje: Singelier
ZEILTEKENS INFO
Thuishaven: Hylpen
Schipper: Sjoerd Keizer
Nieuw in de vloot
Skûtsje: Ingelskman
Thuishaven: Utrecht
Schipper: Ǻnne Heerschop gedegradeerd uit A-Klasse
Skûtsje: Gerrit Ynze
Thuishaven: Sneek
Schipper: Dick Berkhemer
Klassering 2024: 14e
Skûtsje: ’t Swarte Wief
Thuishaven: De Tynje
Schipper: Johan Asch
gedegradeerd uit B-Klasse
Skûtsje: Tajefte
Thuishaven: Hindeloopen
Schipper: Egbert Mulder
Nieuw in de vloot
Skûtsje: Ebenhaëzer
Thuishaven: Dokkum
Schipper: Willem Kramer
gedegradeerd uit A-Klasse
Skûtsje: Lonneke
Thuishaven: Sneek
Schipper: Niek de Jong
Nieuw in de vloot
Skûtsje: De Drie Haringen
Thuishaven: Enkhuizen
Schipper: Thomas de Boer
Klassering 2024: 10e
Skûtsje: De Takomst
Thuishaven: Langweer
Schipper: Sander Meeter
Nieuw in de vloot
Skûtsje: De Ale
Thuishaven: Oudega W
Schipper: Harry Haitsma
Nieuw in de vloot
Skûtsje: Goutumer Skûtsje
Thuishaven: Goutum
Schipper: Diana Visser (nieuwe schipper)
Klassering 2024: 15e
Skûtsje: Lutgerdina Smeltekop
Thuishaven: Eemnes
Schipper: Bernd de Cneudt
Klassering 2024: 9e
Skûtsje: Lytse Famke
Thuishaven: Lemmer
Schipper: Herke Boskma
Klassering 2024: 2e
Skûtsje: Lytse Earnewâldster
Thuishaven: Earnewâld
Schipper: Geale Postma
Klassering 2024: 10e
Skûtsje: De Tiid sil’t leare
Thuishaven: Amsterdam
Schipper: Daniël de Bruijne (nieuwe schipper) Klassering 2024: 13e
Skûtsje: Welvaart
Thuishaven: Elahuizen
Schipper: Tsjibbe van der Veer
Klassering 2024: 16e
Skûtsje: It Abbegeaster Skûtsje
Thuishaven: Abbega
Schipper: Henk Frankena Klassering 2024: 4e
Skûtsje: De Opstekker
Thuishaven: Sneek
Schipper: Jelte Hoen (nieuwe schipper) Klassering 2024: 8e
Skûtsje: Avontuur
Thuishaven: Heeg
Schipper: Joost Terpstra
Klassering 2024: 7e
Skûtsje: Twa Famkes
Thuishaven: Drachten
Schipper: Pieter Jansma Klassering 2024: 14e
Skûtsje: Vriendschap
Thuishaven: Akkrum
Schipper: Sander Meeter Klassering 2024: 3e
Skûtsje: Nije Dei
Thuishaven: Heeg
Schipper: Harm van der Weiden
Klassering 2024: 6e
Skûtsje: Nooit Volmaakt
Thuishaven: Lemmer
Schipper: Jochem van der Vaart
Klassering 2024: 17e
Skûtsje: Hoop op Zegen
Thuishaven: Leeuwarden
Schipper: Ruurd Vlieger
Klassering 2024: 5e
Skûtsje: De Broekophâlder
Thuishaven: Eastermar
Schipper: Wiebe van der Wal
Klassering 2024: 12e
Skûtsje: Friesland
Thuishaven: Sneek
Schipper: Sebastiaan Mildner
Klassering 2024: 11e
Skûtsje: Swanneblom
Thuishaven: Warten
Schipper: Jelle Talsma Klassering 2024: kampioen
Skûtsje: Lytse Bern
Thuishaven: Lemmer
Schipper: Bouke van der Vaart
Nieuw in de vloot
Skûtsje: Doeke van Martena
Thuishaven: Drachten
Schipper: Riemer de Graaf herintreder
Rondvaardij Princenhof
Vaarprogramma 2025
Rondvaart door het Nationaal Park “De Alde Feanen”
Tijdens de tocht lekkere hapjes en verkoelende drankjes verkrijgbaar!
Vanaf juni tot oktober op woensdag en zondag Volw. 14,50; Kind. (t/m 12 jaar) 6,50. Voor extra afvaarten en aangepaste tijden zie website.
Middagtocht Grou
Data: 10, 15, 22 juli, 14 en 28 aug. en 04 sept. Volw. 19,00; Kind. (t/m 12 jaar) 9,50
Dagtocht Sneek
Data: 08 juli en 21 aug. Volw. 39,00; Kind. (t/m 12 jaar) 19,50
Dagtocht Leeuwarden
Datum: 17 juli Volw. 39,00; Kind. (t/m 12 jaar) 19,50
Andries Brouwer van ‘De Twee Gebroeders’ (Langweer), Hattum Hoekstra van ‘Twee Gebroeders’ (Drachten), Jasper Visser van ‘Lemster Skûtsje’, en last but not least Siete Meeter van ‘It Doarp Huzum’ beginnen dit seizoen in de SKS. Wij stellen ze graag aan je voor.
Hattum Hoekstra is de jonge hond én oude rot op het skûtsje van Drachten
Een combinatie van jonge honden en ervaren rotten: zo omschrijft Hattum Hoekstra de bemanning van het Drachtster skûtsje. Zíjn bemanning, want voor het eerst zit Hoekstra als schipper aan het helmhout. Vraag Hoekstra onder welke noemer hij zichzelf schaart - jonge hond of oude rot - en er verschijnt een aanstekelijke glimlach. “Ik fiel my noch altyd in jonge hûn,” grijnst hij. “Mar ik ha ek de nedige ûnderfining.”
Als veertienjarige jongen stapt hij in 1998 aan boord voor z’n eerste SKS-seizoen. Hij start als peiler, onder toeziend oog van z’n vader en schipper Anne Hattumsz Hoekstra, en is in de jaren daarna op diverse plekken op het Drachtster skûtsje te vinden. En nu, zevenentwintig jaar later, is het zijn beurt om
Zijn oude skûtsje riep Siete Meeter
plaats te nemen aan het helmhout. “Ik sil grif fouten meitsje, mar der sille fêst ek in soad saken goed gean,” voorspelt hij nuchter. “De keunst is rap te learen fan ús fouten.”
Waar hij het meeste naar uitkijkt? “De slotjûn yn Snits,” knipoogt hij. “Nee, sûnder gekheid. Ik ha der oergryslik folle nocht oan. Fansels
Huizum dreigde het skûtsjekampioenschap te missen nadat Johannes Meeter stopte als schipper. Volgens de statuten moet een opvolger uit de Meeter-familie komen, maar die was er niet. Dankzij een uitzondering mag nu toch tijdelijk een schipper van buiten de familie het roer overnemen: Siete Meeter.
Geen afstammeling van Lodewijk Meeter, maar wel iemand met skûtsjebloed: Siete Meeter begon als veertienjarige jongen als bemanningslid op het skûtsje van Bolsward, bij pake Siete Meeter Sr. Al snel zat hij met zijn vader Eldert bij de fok. In 1987 heeft hij voor het eerst zijn vader vervangen als schipper bij de IFKS en in datzelfde jaar werd hij met pake kampioen in de SKS. Na het seizoen 2012 werd hij door Leeuwarden gevraagd om schipper te worden. Dat heeft hij tot 2017 gedaan. Hij stopte omdat het te veel werk was naast zijn drukke baan en verkondigde toen dat hij nooit weer als skûtsjeschipper zou varen.
Dat hij komend kampioenschap toch weer aan het helmhout van een skûtsje zit heeft vooral met het skûtsje te maken: Het skûtsje van Huizum is de oude ‘Sûn en wol’, het schip waar Siete jarenlang mee in de IFKS gezeild heeft. “Ik heb heel wat bloed, zweet en tranen in dat schip zitten en heb er heel veel gevoel bij,” zegt hij.
lis ik der wolris efkes wekker fan, mar ik ha alle fertrouwen yn ús skip en ús ploech.”
In gedachten heeft hij de traditionele sleep voorafgaand aan de eerste wedstrijd in Grou al talloze keren meegemaakt. “Dat bliuwt in magysk momint, datst mei klotsende oksels wachtest op it startskot. Lit mar komme!”
Heit van een tweeling én schipper
Jasper Visser weet nog goed dat de voorzitter van het Lemster skûtsje hem belde met de vraag of hij de nieuwe schipper wilde worden. “Ik ben net heit van een tweeling geworden, daar kom ik op terug,” antwoordde hij.
“Eigenlijk wist ik het antwoord wel, maar ik vond het belangrijk om duidelijk te maken hoe je beiden in de wedstrijd staat. We hebben vervolgens afspraken gemaakt: zo gaan we met elkaar om. Dat voelt heel goed.” Visser treedt in de voetsporen van zijn vader. “Het zijn grote schoenen om te vullen. Ik vind het een hele eer, ben er trots op en heb er zin in. Ik voel wel wat druk, maar na twintig jaar meevaren weet ik wat het skûtsjesilen met zich mee brengt.”
Hij is overtuigd van de kracht van het team. “We hebben een hoop kunde en ervaring. Het mooie van ons is dat we kritisch zijn ten opzichte van elkaar, maar daar niet in blijven hangen. Het kan even knetteren, maar daarna gaan we over tot de orde van de dag. Op een paar kleine veranderingen na blijft het team intact. De eerste jaren wil ik niet teveel experimenteren met posities. Dat geeft rust. Er zijn slechts twee mensen die van positie wisselen: heit en ik.”
En hoe gaat zijn heit hem als schipper zien? “Dat ik het schip onder alle omstandigheden onder controle heb. Een goede schipper wordt één met zijn schip, zegt hij altijd. Daar zullen jaren overheen gaan.”
SKS-DROOM GAAT IN VERVULLING VOOR SCHIPPER ANDRIES BROUWER
De 34-jarige Andries Brouwer uit Leeuwarden is in 2025 de nieuwe schipper van het Langweerder skûtsje de Twee Gebroeders. Hij is de opvolger van Harmen Pzn. Brouwer, die na drie jaar het helmhout uit handen geeft, en aan boord stapt bij broer Sytze op het Heerenveense skûtsje Gerben van Manen.
Met Brouwer heeft de commissie van Langweer een schipper binnengehaald die weet wat winnen is. Hij is een nakomeling van de schippersfamilies van de Meeters en Ferwerda’s en was sinds 2019 als stuurman actief in de IFKS in de ‘lytse A-klasse’. In zijn debuutjaar als schipper van ‘De Reuzen’ (Akkrum) pakte hij meteen de eindzege. Ook na interventie van de corona pakte hij in 2022 en 2023 de winnende draad weer op.
Maar nadat het schip in 2024 werd omgedoopt tot ‘Goutumer Skûtsje’ ging het faliekant mis voor Brouwer c.s. Na een rampseizoen, met onder andere twee keer een aanvaring op één dag, finishte hij afgelopen seizoen ver in de achterhoede op een teleurstellende vijftiende plaats.
Brouwer heeft ook een SKS-verleden. Zo was hij fokkenist op het Akkrumer skûtsje en zeilde in 2007 een jaar in de SKS op het Bolswarder skûtsje van Pieter Ezn. Meeter. Hij maakte er destijds al geen geheim van dat het z’n ultieme droom was om ooit schipper te worden in de SKS. Die droom gaat in de 2025 in vervulling op de ‘Grutte Griene’.
Kijk
Een topprestatie neerzetten is teamwork. Dit geldt net zo goed voor skûtsjesilen als voor het produceren van een topdeur. De drive om met elkaar de eerste, snelste en de beste te zijn is hoe dan ook de basis van ons succes. Hierdoor zijn we uitgegroeid tot dé Europese specialist in deuren voor professionele opdrachtgevers. Kijk maar op vanvuuren.nl
VOORUITSTREVEND
MAAIKE VAN DER HOEK NIEUWE RADIOPRESENTATOR SKS SKÛTSJESILEN:
“Ik mei twa wike lang fan myn hobby myn wurk meitsje”
Zon op het gezicht en een koud biertje in de hand. De afgelopen jaren volgde Maaike van der Hoek het SKS bij voorkeur vanaf een roze zwemband dobberend op het water, met de radio afgestemd op Omrop Fryslân. Maar dit jaar niet. In plaats van in een zwemband stapt Maaike vanaf 26 juli aan boord van de ‘Woeste Piebe’ om live radioverslag te doen voor Omrop Fryslân. “Ik mei twa wike lang fan myn hobby myn wurk meitsje.”
De afgelopen veertig jaar mocht de Woeste Piebe - het onverschrokken verslaggeversbootje van Omrop Fryslânheel wat bekende presentatieduo’s aan boord welkom eten. Van Klaas Jansma en Sippy Tigchelaar tot Gjalt de Jong en Geartsje de Vries. Dit jaar neemt Maaike van der Hoek voor het eerst plaats naast Gjalt. Met een grote glimlach vertelt ze over het moment dat ze solliciteerde op deze unieke verslaggeversfunctie bij Omrop Fryslân. “Ik syl sels al hiel wat jierren en ha in pear seizoenen meifard yn de IFKS. Doe’t ik hearde dat it plakje fan Geartsje op de Woeste Piebe frij komme soe, ha ik my fuort oanmeld.”
IEDERE ZOMER OP ZEILKAMP
Geboren en getogen in kaatssportdorp Berltsum is watersport niet meteen een logische keuze. “Ik ha as lyts famke noch in blau moandei keatst, mar sûnder sukses,” herinnert Maaike zich. “Dus dêr moatst my gjin ferslach fan dwaan litte,” grijnst ze. Als Maaike acht jaar is, besluiten haar ouders naar Nijega te verhuizen en een zeilboot te kopen. Die zomer gooit de familie Van der Hoek de trossen los voor een vakantie op het water. Al bij de eerste golven schreeuwt Maaike moord en brand. “Us mem sei: ‘Dit kin sa net. Do moatst op sylkamp!’ Sa bedarre ik
by De Twirre yn Earnewâld. It wie myn moaiste simmer ea. Alle simmers wie ik yn Earnewâld te finen. Op myn sechstjinde bin ik begong as sylynstrukteur. Der is neat moaier as de hiele dei op it wetter.”
“Der is neat moaier as de hiele dei op it wetter”
Op zeilschool De Twirre leert ze Jildou Tjoelker kennen, zus van skûtsje-schipper Pieter Jilles. Hij is in 2016 de kersverse schipper op de ‘Engelina Smeltekop’, waar Maaike dat jaar aan boord stapt. “Dat wie in geweldige tiid. Wy hienen in prachtige freonegroep as bemanning. Beide kearen dat we meisylden yn de Lytse A waarden we kampioen. Doe kaam de ‘Sterke Jerke’, it nije skûtsje dêr’t we mei ús allen moannen oan wurke ha. Ek dêrmei waarden wy yn 2018 fuortendaliks kampioen yn de C-klasse.” In 2019 stapt Maaike aan boord van het skûtsje van Sikke Heerschop en zeilt naar een tweede plek in het eindklassement van de A-klasse. En dan gooit corona in 2020 roet in het eten.
VERSLAG VANAF HAAR THUISWATER
In de jaren erna wordt er niet of nauwelijks gezeild in de SKS en IFKS. Maaike blijft echter actief als zeiler bij haar zeilvereniging in Groningen. “Dêr betochten wy it plan om yn de simmer mei in groep froulju ús eigen skûtsje te hieren,” vertelt ze. Een aantal jaar volgt Maaike samen met haar vriendinnen dobberend op een roze zwemband de verrichtingen van de skûtsjes. Het ultieme zomergevoel begint voor haar vanaf het moment dat het startschot klinkt op het Pikmeer in Grou. Maar dit jaar geen zwemband of koud biertje. “Dit jier sit ik earste rang tegearre mei Gjalt op it wetter om live radioferslach te dwaan. Dan lústerje al dy froulju op it luchtbêd dus nei my,” knipoogt ze.
Maaike kan niet wachten tot het zover is. Na de startwedstrijd op 26 juli in Grou heeft ze vooral zin in de tweede en derde SKSwedstrijden in De Veenhoop en Earnewâld. “De Veenhoop en Earnewâld binne net de meast spektakulêre wedstriden fanwege it smelle wedstriidwetter, mar foar my fielt it as myn twadde thús,” legt ze uit. “Hjir ha ik jierrenlang syllessen jûn, dus ik kin it Grytmansrak en de Folkertssleat sa foar dy úttekenje. Om aanst ferslach te dwaan op myn ‘thúswetter’ fielt foar my hiel bysûnder.”
“Om aanst ferslach te dwaan op myn
‘thúswetter’ fielt foar my hiel bysûnder”
ALS EERSTE AAN BOORD
Om alvast kennis te maken met de schippers liep Maaike het afgelopen SKS-seizoen 2024 een aantal dagen mee met Geartsje de Vries. Ze schudde talloze handen en keek de kunst zo goed mogelijk af. Daarbij ontdekte ze dat het geheim schuilt in snelheid en rust. “Geartsje bliuwt altyd kalm, mar is der ‘als de kippen bij’ om oan board te klimmen. Dat is de keunst.” Maaike kijkt nu al uit naar het ‘moment suprême’ waarop ze als verslaggever als eerste bij de winnende bemanning aan boord stapt. “Ik wit hoe’t de ûntlading fielt ast in wedstriid winst. Dat is in magysk gefoel. Om dan de winnende skipper te ynterviewen, dêr ha ik no al nocht yn. Lit de simmer mar begjinne!”
Wie mag het stuur in handen houden van het DreamSkûtsje?
In oktober gaat in de Sluisfabriek in Drachten het theaterstuk DreamSkûtsje in première. In het kader van het tachtig jarig jubileum van de Sintrale Kommisje Skûtsjesilen (SKS) belooft het een theatraal en muzikaal spektakel te worden, waarin geschiedenis en fictie op een bijzondere manier samenkomen. Met rollen voor de skûtsjeschippers Lodewijk Jzn. Meeter en Harmen Pzn. Brouwer.
De voorbereidingen zijn inmiddels in volle gang en de eerste repetities achter de rug. ,,Het script is klaar. Het is een hele grote voorstelling. Er zijn tien voorstellingen en
er kunnen vijfduizend mensen komen. Dus we willen even goed uitpakken. Dit stijgt uit boven een gemiddeld Iepenloftspul”, vindt Kees Botman, die samen met Pieter Stellingwerf theaterbureau BUOG in Leeuwarden bestiert.
Botman is belast met de vormgeving, terwijl zijn compagnon de regie voor zijn rekening neemt van het stuk, dat is geschreven door Jan Tekstra. Peter Sijbenga is druk bezig om de muzikale omlijsting te regelen. En er is inmiddels ook begonnen met een ensemble van dertig personen uit Drachten en omgeving in de ruime loods van de Sluisfabriek.
STUUR IN HANDEN
,,Daar kunnen wij onze snode plannen uitvoeren”, benadrukt Botman enthousiast, die samen met Stellingwerf ook de voorstelling Jumping Jack, over
motorcoureur Jack Middelburg, maakte. ,,We moeten bootjes in elkaar zetten en rijdende decorobjecten maken. En er komt een helmhout van een meter of zeven als centraal object, want iedereen wil toch het stuur in handen houden.”
Dat geldt ook voor de vrouwelijk hoofdpersoon Femke, die er van droomt de eerste vrouwelijke schipper van de SKS te worden. Als ze na een klap van de giek tachtig jaar terug in de tijd duikelt komt ze erachter dat ze niet het benodigde schippers-DNA heeft. Haar droom valt in duigen of gaat het toch anders?
GJALT DE JONG
Gjalt de Jong speelt ook mee in de voorstelling DreamSkûtsje. Hij is bekend als verslaggever op de radio bij het skûtsjesilen voor Omrop Fryslân, maar speelde ook mee in verschillende theaterstukken, zoals het Iepenloftspul van Dronryp en momenteel Heemwei. ,,Ik hâld fan teäter en teatraliteit. It past wol by dizze tiid fan diversiteit. Miskien draacht dizze teäterfoarstelling der wol ta by dat we aanst in froulike skipper krije. Dat wurdt wol nijsgjirrich.”
Welke rol De Jong, die veel weet van de historie van het skûtsjesilen, gaat spelen is hem nog niet helemaal duidelijk. ,,Pieter (Stellingwerf, red.) hat my frege en sein ‘kinne we dy der ek net ergens ynskriuwe.’
Dan fyn ik dat leuk om te dwaan. Ik haw it skript ien kear lêzen en nei de boufak geane wy der mei oan’e slach”, aldus De Jong. ,,Ik doch wol wat as mysels en as Klaas Jansma yn de trant fan de ferslachjouwing.”
SKÛTSJE HAADSTÊD
Er is volgens Botman bewust gekozen voor oktober. ,,We hebben overlegd met de SKS en die verzekerde ons dat iedereen druk is. Het was de meeste geschikte tijd om het na het seizoen te doen.” Zo is ook de keuze voor de Sluisfabriek in Drachten een logische. ,,Drachten is de skûtsje haadstêd. Hier zijn twaalf van de veertien SKS-skûtsjes gebouwd. En de helft van de IFKS bij mijn weten.”
Er is ook een speciaal arrangement bedacht voor belangstellenden, die voorafgaande aan de voorstelling in een skûtsje-sfeer willen eten. ,,Mensen kunnen dan op de werf van Haico van der Werff in Buitenstvallaat een diner gebruiken en aansluitend de voorstelling bijwonen.”
Beschieting van de ‘Hoop op Zegen’ op 22 juli 1944
Doet Greidanus, haar man Ype en zwager Gerrit Joustra voeren op 22 juli 1944 met hun schip ‘Hoop op zegen’ toen ze door de Engelsen werden beschoten. Gerrit liet het leven en het schip liep flinke schade op.
Op 6 juni 1944 begon de bevrijding van Europa op de stranden van Normandië. Voor Nederland was die bevrijding nog ver weg. In het Drents-Friese Wold doken veel mensen onder in schuilholen. De Duitsers staken bij Appelscha delen van het bos in brand: een gebied van maar liefst 1.789 hectare. Daarmee wilden ze voorkomen dat onderduikers, Joden, verzetsmensen en geallieerde parachutisten er onderdak vonden. Het vele afvalhout dat bij de branden vrijkwam, bleek een welkome brandstof voor ovens van bakkers en zuivelfabrieken.
Met de Hoop op Zegen [S 1027 N] voeren Doet Greidanus, haar man Ype en zwager Gerrit Joustra in twee dagen van Easterein naar Appelscha. Het laden van de vracht afgebrande houtbossen duurde eveneens twee dagen. Op zaterdag 22 juli 1944 werd de terugreis aanvaard. De grote hoeveelheid hout aan boord veroorzaakte een enorme uitstoot van zwarte, verbrande as. De opvarenden zagen eruit als beesten, hun handen en kleding waren vuil. Als ze naar het ‘húske’ voor in het schip moesten, moesten ze altijd over dat verbrande hout lopen. De planken die erop lagen, hielden de viezigheid niet tegen. Tijdens het varen aten ze om de beurt. Tussen Heerenveen en Nijbrêge kwam Gerrit na het eten beneden in de roef en ging Ype sturen. Doet kroop even op de ‘koai‘ en Gerrit ging een middagtukje doen op de stapbank met een jas onder zijn hoofd.
Met een slagaderlijke bloeding aan zijn arm en gewonde
voet was Ype aan het blussen
SPITFIRES
In die periode beschoten de Engelsen regelmatig bedrijven, fabrieken, treinen en schepen, uit vrees dat deze door de vijand werden ingezet. Toen Engelse jagers tijdens een verkenningsvlucht rond het middaguur richting de Hoop op Zegen kwamen vliegen, bekroop Ype onmiddellijk een onheilspellend gevoel. Hij sprong in de opdrukker om de 10pk Lister-motor uit te schakelen. Binnen enkele seconden begonnen de Spitfires te schieten. Er volgde een explosie in de roef. De projectielen gingen dwars door het roefdak, de kledingkast, de haardstede en de doorgang naar het ruim. Doet kon nagenoeg ongedeerd van de kooi afkomen, maar Gerrit was nergens te bekennen. Hij was van de bank afgeschoten en had het niet overleefd. Ook Ype en de motor van de opdrukker waren getroffen, waardoor een fles benzine voor in de kop brandde. Met een slagaderlijke bloeding aan zijn arm en gewonde voet was Ype aan het blussen. Ondertussen waren er ook al mensen van de wal op het schip
gekomen om te helpen. Ype had diverse verwondingen op riskante plaatsen, zelfs de zool van zijn klomp was er afgeschoten, en door het vele bloedverlies viel hij flauw. Al snel kwam er een ambulance die Ype en Doet naar het ziekenhuis in Heerenveen bracht. Toen Doet ’s middags terugkwam, hadden mensen het schip wat opgeruimd. In de hoek van de roef hadden ze het onderste deel van Doet’s kunstgebit gevonden die ze waarschijnlijk had uitgespuugd toen ze van de ‘koai’ af vloog. Ze had hem niet eens gemist. Omdat Ype een paar dagen in het ziekenhuis moest blijven, werd Doet door een gezin uit Nijbrêge liefdevol opgevangen.
Het schip was een ravage
GRANAAT
Het schip was een ravage. Het betimmerde plafond was naar beneden gekomen, de deurtjes hingen half in de scharnieren en de complete betimmering van de bedden was zwaar beschadigd. Dwars achter het grote bed, op het voeteneind, was het kleine bed, het ‘koaike’, waar zesentwintig gaten werden geteld, veroorzaakt door kogels en scherfinslagen. Het schip was van achteren, bij het roer, en aan stuurboordzijde getroffen door een stuk of tien granaten. In het berghout van het schip zaten vier gaten, precies op één lijn, twintig centimeter uit elkaar. Eromheen zaten meer gaten. Door de patrijspoortjes, naast het roer, waren ook twee of meer
granaten naar binnen gekomen, maar die waren niet geëxplodeerd. Buiten was een granaat in de lengterichting door het helmhout van het roer gegaan, maar vrij zeker na vijfentwintig centimeter geëxplodeerd. Ook de zwaardsloper van het stuurboordzwaard was kapotgeschoten, waardoor het zwaard naar beneden, in de bodem, was gezakt. Een groot aantal granaten, drieëntwintig stuks, waren vlak over de roef in de takkenlast beland. Ze waren gelukkig niet ontploft, omdat de takken ze hadden gesmoord. Bij het lossen van het schip werd elke takkenbos zorgvuldig doorzocht op achtergebleven granaten om een verdere ramp te voorkomen.
SCHUILPLAATS
’s Zondags werd het schip losgemaakt en teruggevaren naar Easterein door de broers Rinse, Tjalling en Homme Joustra. Ype en Doet volgden een paar dagen later met de auto. De gevolgen van de beschieting hebben nog lang invloed gehad op Ype en Doet. Het was moeilijk om met compost naar Drenthe weer op het schip te gaan varen, en met turf terug. Maar het werk ging door en zo ook het dagelijks leven. Als er vliegtuigen in de lucht waren, gingen Ype en Doet automatisch op de vloer onder de tafel liggen. Altijd was er die angst. Op het schip hadden ze achter de roef een soort schuilplaats gemaakt om er in geval van nood bescherming te zoeken. Meestal reageerden ze razendsnel bij dreigend gevaar of geweervuur: ze renden het land op of doken de onderwal in. Het was moeilijk om het beschietingsdrama te verwerken. In die tijd bestond er nog geen professionele hulp voor traumaverwerking.
voor 8,50 per jaar
STEUN MAX, JUIST NU!
Wilt u blijven genieten van Denkend aan Holland, MAX Skûtsje Journaal en Tijd voor MAX? Door de bezuinigingen dreigen vertrouwde MAX-programma’s te verdwijnen. Word nu lid voor 8,50 per jaar en help mee uw favoriete radioen tv-programma’s te behouden!
Als MAX-lid profiteert u van verschillende voordelen, zoals:
• Gratis juridische hulp van MAX Ombudsman
• Vijf keer per jaar MAX Ledenblad in uw brievenbus
• Toegang tot exclusieve ledenactiviteiten
Liefde in de vloot
Als het op skûtsjesilen aankomt, lijkt het soms wel een soapserie. Dit jaar doen twee stellen aan een wel heel bijzondere ‘partnerruil’. Waar Tim en Stephanie jarenlang samen voeren op ‘It Wâldwiif’, zit daar nu Willem aan het helmhout, met zijn vrouw Maaike bij de lier. De switch van It Wâldwiif naar ‘De Grutte Pier’; het komt allemaal voorbij in deze aflevering van Liefde in de vloot.
“Je moet elkaar 100% vertrouwen aan boord”
In de discotheek in Quatrebras sloeg de vlam over tussen Tim en Stephanie Roosgeurius. Beiden nog maar zestien jaar en nét droog achter de oren hadden ze niet kunnen vermoeden dat die eerste stiekeme zoen in het donker zou resulteren in een gezin met drie prachtige dochters én een gezamenlijke liefde voor een derde dame in hun leven: It Wâldwiif.
Het is even laveren in hun drukbezette agenda’s voordat we een datum vinden waarop Tim en Stephanie beide op de bank zitten voor dit interview. Al jaren is Tim als binnenvaartschipper veel van huis en zorgt Stephanie er thuis voor dat er niets op de klippen loopt, met drie puberende dochters die ieder hun eigen koers varen. “Het is af en toe even schipperen,” knipoogt Tim. “Maar gelukkig hebben we aan één woord genoeg om elkaar te begrijpen.”
Precies die chemie tussen hen beiden is de reden dat Tim zijn vrouw in 2011 vraagt als uitkijk op het voordek van It Wâldwiif als hij de kersverse schipper wordt. “Ik had eerlijk gezegd nog weinig zeilervaring,” geeft Stephanie toe. “Maar je moet elkaar honderd procent vertrouwen aan boord, en dat konden wij. Omdat we destijds samen ook beroepsmatig voeren, konden we lezen en schrijven met elkaar.”
VAN WÂLDWIIF NAAR GRUTTE PIER
Na jaren samen op It Wâldwiif te hebben gezeild, maakt het stel dit jaar de overstap naar een nieuw skûtsje: De Grutte Pier. “Via een vriend hoorden we dat daar een schipper werd gezocht. Zo is het balletje gaan rollen,” vertelt Tim. “Dit skûtsje voelt als een nieuwe uitdaging. Twee derde van onze huidige bemanning verhuist mee.” Ook Stephanie zit straks op haar vertrouwde plek, maar dan op een nieuw voordek. “We zijn al een goed op elkaar ingespeelde bemanning. Dat maakt zo’n overstap iets minder spannend.”
THUIS EEN GEZIN, AAN BOORD EEN TEAM
Waar veel partners het tijdens de IFKS een week lang moeten stellen zonder hun geliefde is deze week voor Tim en Stephanie juist quality time. “Een week lang zijn we echt even samen,” vertelt Stephanie. “Tim is veel weg, dus dit voelt voor ons als vakantie. Het leuke is dat we dingen die we deze week meemaken ook samen kunnen delen. Van de spanning en de frustratie tot de overwinning. Dat schept een band.”
Woordenwisselingen aan boord? Die zijn er heus wel eens. “Je hebt soms een ander inzicht. Maar je moet privé en zeilen los van elkaar kunnen houden,” zegt Tim nuchter. “Op het water zijn we een perfect team. We vullen elkaar feilloos aan. En als je elkaar goed kent, weet je ook als we eens wind tegen hebben: dit komt wel weer goed.”
“De vonk sloeg over op het volgschip”
Drie weken lang zeilen met je schoonfamilie: ga er maar aanstaan. Toch doet Willem Postma het al jaren met veel plezier. Sinds hij in 2014 verkering kreeg met Maaike Meeter treft hij op diverse SKS- en IFKS-skûtsjes schoonfamilie. Nieuw dit jaar is dat hij voor het eerst zélf schipper is. Samen met Maaike zeilt hij dit jaar op It Wâldwiif. “Ris sjen oft wy dy oare Meeters ferslaan kinne!”
Wanneer Maaikes vader Siete Meeter in 2013 schipper wordt op het Leeuwarder skûtsje kan Willem nog niet vermoeden dat hij aan boord stapt bij zijn toekomstige schoonvader. Toch duurt het nog een jaar voordat de vonk overslaat tussen Willem en Maaike. “Ik vond Willem in het begin veel te lawaaierig,” lacht Maaike. “Hij was echt de gangmaker die met iedereen een praatje maakte en van feestjes hield. Ik ben van nature veel stiller, dus ik moest echt even aan hem wennen.”
HUMOR DIE PERFECT PAST
In de zomer van 2014 springt de vonk onverwacht toch over. Dat gebeurt wanneer Willem en Maaike na afloop van een SKSwedstrijd in Grou op het volgschip nog een drankje drinken. “Nadat de andere bemanningsleden naar bed gingen, bleven wij samen over,” herinnert Willem zich nog goed. “We ontdekten dat we dezelfde interesses hadden en dat onze humor perfecte paste. Daar op het volgschip ontdekte Maaike hoe leuk ik écht ben,” knipoogt hij.
In de jaren die volgen zeilen Maaike en Willem samen op diverse skûtsjes. Van de SKS tot de IFSK: overal komt Willem zijn schoonfamilie tegen. Er verschijnt een grote grijns op z’n gezicht. “Dy Meeters sitte ek óeral. Ach, dat scheelt weer voorstellen op verjaardagen.”
DRIE WEKEN OP ELKAARS LIP
Dit jaar zeilen Maaike en Willem samen in zowel de SKS als de IFKS. Maaikes vader is dit jaar schipper op het SKS-skûtsje van Huzum, waar het stel aan boord stapt. Willem als fokkenist en Maaike als zwaardenvrouw. En voor het eerst in zijn zeilcarrière is Willem dit jaar zelf schipper op IFKS-skûtsje It Wâldwiif, waar Maaike plaatsneemt bij de lier.
Drie weken lang zitten ze op elkaars lip. “Gelukkig wonen we op een schip, dus nemen we ons huis gewoon mee,” vertelt Maaike. “Dat is ook wel zo fijn voor ons dochtertje van bijna twee. Voor ons zijn die drie weken écht vakantie. Zeilen zit bij ons allebei diep. Mijn moeder zeilde vroeger ook mee met mijn vader. Het is een familiepassie.” Willem beaamt het lachend: “Als je met iemand uit deze familie verkering krijgt, krijg je het skûtsjesilen er automatisch bij.”
Wij weten veel van boten, omdat we zelf ook varen.
Een erfenis in inkt en hout
SYTZE PZN EN HARMEN PZN BROUWER OP ÉÉN SCHIP, GEDREVEN DOOR EEN BELOFTE
Terwijl vriendin Katja thee voor me inschenkt klinkt er een roffel op het voorraam. We kijken op en zien een grijnzende Sytze op en neer springen terwijl hij met zijn padelracket op het raam tikt. Als hij doorheeft dat wij hem gezien hebben, sprint hij om het huis heen en stapt dan met veel bombarie via de achterdeur de woonkeuken in. “Is Harmen der noch net?” is het eerste wat hij zegt na een dikke knuffel gegeven te hebben. Nee, Harmen is er nog niet, maar ook die stapt vijf minuten later de woonkeuken in. Hij is zichtbaar vermoeid en verklaar t meteen “ik kom út Antwerpen, ha noch net iens thús west”.
HARMEN TERUG OP HEERENVEEN
We hebben afgesproken bij Sytze thuis in Oranjewâld voor een gesprek over het komende skûtsjesylseizoen. Beiden zeilen ze nu op het skûtsje van Heerenveen. Sytze net als de afgelopen zeven jaar als schipper en Harmen keert terug als fokkenist nadat hij vier jaar schipper op het skûtsje van Langweer is geweest.
Sytze en Harmen. Harmen en Sytze. De tweelingbroers Brouwer worden vaak in één adem genoemd. Ze zorgen al zo lang ik bij het skûtsjesilen betrokken ben voor de vrolijke noot in de vloot. Maar vergis je niet, ze zijn ook bloedfanatiek en heel serieus bezig met hun sport.
De eeneiige tweeling is voor wie ze niet kent identiek: donkerblond, blauwe ogen, een stoppelbaard en een slank, sportief lichaam. Veelvuldig krijgen ze de vraag waarin ze van elkaar verschillen en steevast roept Sytze dan “fyftjin sintimeter!”, gevolgd door een bulderende lach. De vraag waar die vijftien centimeter verschil dan in zit, kun je maar beter niet stellen, want voor je het weet krijg je een nogal dubieus gesprek.
Op de rechterarm prijkt het gezicht van pake
Sytze die beschouwd wordt als de redder van de SKS
TATOEAGES
De mannen zijn uit elkaar te houden door de tatoeages die ze hebben. Op de bovenarm van Sytze staan coördinaten. “Fan de Tsjongerskâns, it sikehûs op it Hearrenfean. Dêr is myn soan berne.” Ik kijk hem ongelovig aan en Harmen schaterlacht. “Ja echt, dy sukkel!” Sytze lacht ook en ik denk dat hij mij in de maling neemt, maar vriendin Katja knikt en beaamt nogmaals dat het de coördinaten van het ziekenhuis zijn. Dan laat Sytze nog een tatoeage met coördinaten zien,
rechts boven z’n borst. “Sjoch, hjir is noch ien. Dizze is fan myn dochter, dy is ek yn de Tsjongerskâns berne.”
Als we uitgelachen zijn, verandert de stemming wanneer Harmen de tatoeages op zijn onderarmen laat zien. Op de rechterarm prijkt het gezicht van pake Sytze die beschouwd wordt als de redder van de SKS. In 1953 ging het niet goed met de Sintrale Kommisje Skûtsjesilen. Voor het kampioenschap waren er maar drie schippers
die zich ingeschreven hadden terwijl de SKS had besloten dat er minimaal vier skûtsjes moesten zijn om een kampioenschap te kunnen zeilen. Op een verjaardagsfeestje, en volgens getuigen ‘na een paar borrels’, kregen enkelen Sytze Brouwer zo gek om zijn skûtsje in twee dagen klaar te maken om mee te doen en hij hield woord: met zijn skûtsje Lotus verscheen hij in Grou. Het skûtsje was helemaal kaal. Er zat niets op, zelfs geen zwaard meer… Hij was dan ook kansloos, maar de SKS was wel gered. Harmen is trots op zijn pake. Zo trots dat hij zijn afbeelding altijd bij zich draagt in de vorm van een tatoeage.
Sinds vorig jaar zomer heeft pake Sytze gezelschap gekregen van heit Pieter op het lichaam van Harmen. Op de linkeronderarm prijkt een prachtige tekening van Pieters hoofd. De zwart-witfoto die als voorbeeld diende voor de tatoeage staat toevallig op het kastje achter Harmen. Pieter Brouwer op 42-jarige leeftijd. Kortgeknipt haar, een getaand gezicht met een ernstige uitdrukking. Maar het meest opvallend zijn z’n ogen: bijna lichtgevend. Door de zwart-witfoto is de kleur niet zichtbaar, maar wie Pieter Brouwer gekend heeft, weet dat hij opvallend blauwe ogen had. “In dei foardat er dea gie ha ik dizze tatoeaazje sette litten,” zegt Harmen. En zo komen we automatisch op de reden waarom hij bij zijn broer op het skûtsje gaat zeilen.
BELOFTE AAN HEIT PIETER
Vorig jaar juli overleed Pieter Brouwer op 64-jarige leeftijd aan kanker. Op z’n sterfbed zei Pieter tegen zijn zoons dat het mooi zou zijn als ze weer samen op één skûtsje zouden zeilen. En dan op Heerenveen, want dat is het ‘Brouwer-skûtsje’. “Eins fuort nei de wedstriden fan ferline jier wist ik al dat ik dat dwaan moast,” zegt Harmen. “Dy beslissing ha we eins tegearre nommen,” vult Sytze aan. Het komt niet heel vaak voor: De SKS-schipper die een stap terug doet en weer ‘gewoon’ bemanningslid wordt. Toch voelt het voor de Brouwers als een logische stap.
DE BROUWERS EN HEERENVEEN
Als kinderen van veertien jaar zeilden ze eerst met heit op het skûtsje van Eernewoude en gingen daarna met hem mee naar het skûtsje van Heerenveen. Pieter volgde daar Allard Syperda op als schipper en wist driemaal het SKS-kampioenschap binnen te
Nieuwe aanwinst voor skûtsjezaal Fries Scheepvaart Museum
De skûtsjezaal van het Fries Scheepvaart Museum in Sneek is sinds deze zomer een nieuwe aanwinst rijker. Het museum kreeg een Nagra in bruikleen van Omrop Fryslân, een analoge audiobandrecorder met een microfoon, die gebruikt werd door radioverslaggevers bij onder andere het skûtsjesilen.
“Het Skûtsjesilen is samen met de Elfstedentocht één van de sterkste ‘merken’ van Fryslân. Dat komt niet in de laatste plaats door de aandacht die media er aan geven,” weet museumdirecteur Hester Postma. “De majestueuze traditionele zeilschepen die op
woeste golven de strijd met elkaar aangaan, staan natuurlijk garant voor mooie beelden. Met deze Nagra kunnen we laten zien hoe die media-aandacht is ontstaan. Hij staat eigenlijk symbool voor de rol van de media bij het skûtsjesilen.”
De wedstrijden van de SKS zijn tegenwoordig integraal live te zien bij Omrop Fryslân, maar het begon op de radio. Eind jaren ’70 zond Radio Fryslân eerst samenvattingen en interviews uit, later deden Klaas Jansma en Sippy Tigchelaar live verslag van het evenement.
Tigchelaar herinnert zich de Nagra nog goed. “Hij was loodzwaar, maar we wisten niet beter. Het was een fantastisch apparaat, de verslaggeving werd er een stuk gemakkelijker en sneller door. We sjouwden hem overal mee naartoe. Ik klom er mee over volgschepen heen om maar zo snel mogelijk bij de schippers te komen na de wedstrijd. Na het interview bracht ik het bandje bij de technicus, en die zorgde dan dat het werd uitgezonden.”
Het Fries Scheepvaart Museum vertelt in de Dicky van der Werf-zaal de historie van het
skûtsjesilen. Scheepsmodellen en schilderijen tonen de binnenvaart onder zeil, met skûtsjes als vervoerders van terpaarde en turf. Een origineel ‘roefke’ laat zien hoe het leven aan boord was, en ondersteunt zo de verhalen van schippersvrouwen die er te horen zijn. Bij het verhaal over het skûtsjesilen als wedstrijdsport is nu ook de Nagra te zien. Het apparaat is te zien in de skûtsjezaal van het museum. Kijk voor openingstijden en tickets op www.friesscheepvaartmuseum.nl
Poiesz heeft alles wat u dagelijks nodig heeft. We staan dagelijks voor u klaar met de beste service, vriendelijke prijzen en een ruim assortiment. Kijk op www.poiesz-supermarkten.nl voor de Poiesz supermarkt bij u in de buurt.
• Vriendelijke prijzen
• De beste service
• Ambachtelijke versafdelingen
• Vakkundige en vriendelijke medewerkers
• Sparen met Poiesz zegels voor gratis cadeaus
• Originele (win)acties
• Bestel online uw boodschappen: bezorgen of ophalen vanaf € 40,-
Puur voordeel. Puur
Sippy Tigchelaar interviewt Siete Meeter in 1987. Foto: Ger Dijs
De Nagra die het museum in bruikleen heeft van Omrop Fryslân. Foto: Freerk Bokma
slepen. De ‘Gerben van Manen’ voelt als ‘hun’ schip en samen met zus Trynke vormen de kinderen Brouwer een drie-eenheid. Trynke zorgt voor de communicatie richting het bestuur en neemt organisatorische zaken voor haar rekening en Harmen heeft het winterprogramma en het trainingsschema gemaakt. “Wy fersterkje elkoar, meitsje gebrûk fan elkoars kwaliteiten en we ha elkoar ek nedich,” legt Sytze uit. Hij mag dan als schipper eindverantwoordelijk zijn, zonder broer en zus was het veel lastiger. Dat heeft hij vooral in zijn eerste jaar als schipper gemerkt. “Ik ha doe alles jûn, die alles sels, woe neat oan it tafal oerlitte en wie enoarm gefokust. We waarden twadde, mar ik bin der wol oan ûndertroch gien, omdat it bakken fol enerzjy koste hie.” Sytze zit na dat kampioenschap bijna een jaar thuis. Overspannen, overwerkt, een burn-out… geef het maar een naam. Hij heeft ervan geleerd en doet het nu anders.
Het is wel inherent aan hoe de broers in elkaar steken: ze zijn fanatiek en geven alles. Een topsportmentaliteit, zou je kunnen zeggen. Sytze doet met Heerenveen elk jaar mee om het kampioenschap. Voor Harmen was dat met Langweer anders, hoewel hij wel in zijn eerste jaar vier dagoverwinningen behaalde. Daar spreekt Sytze vol bewondering over: “Ik fyn dat echt knap, hij hat echt alles der út helle, want it is fansels net sa’n skûtsje as dat fan Hearrenfean”. De Gerben van Manen geldt als één van de snelste skûtsjes uit de vloot, hoewel het wel wat veranderd is sinds de nieuwe formule waardoor Heerenveen minder zeiloppervlakte mag voeren.
“Wy fersterkje elkoar, meitsje gebrûk fan elkoars kwaliteiten en we ha elkoar ek nedich”
HET GEMIS IS GROOT
Zou Harmen ook teruggekeerd zijn op Heerenveen als hun vader die wens niet zo duidelijk had uitgesproken? Waarschijnlijk niet, denkt Harmen. Hij had het enorm naar z’n zin bij Langweer en vond het juist omdat er zo’n goede band was lastig om te melden dat hij ging stoppen als schipper.
Het overlijden van hun heit hakt erin bij de broers. “Foar my is it no it dreechst,” zegt Harmen en hij legt uit dat hij al langer te
maken heeft met diep verdriet om een naaste die een ziekteproces doormaakt en komt te overlijden. Zijn schoonvader stopte met chemotherapie in dezelfde week dat zijn vader startte met een chemokuur. “Do libbest op de automatyske piloat. Wurdst der mei wekker en do giest der mei op bêd. It is krekt in film.” Sytze knikt begrijpend en zegt dat dat ook voor hem geldt. Het gemis is groot: hij kan niet meer om advies gevraagd worden, hij komt niet meer even langs als een van de kinderen jarig is en hij maakt niet meer mee dat beide zonen samen zeilen op zijn geliefde Gerben van Manen. Beide mannen hebben, als eerbetoon aan hun heit, de toevoeging Pzn aan hun namen toegevoegd: Pieterszoon.
PRIMA RESULTATEN
Met de komst van Harmen is het team nog sterker geworden volgens Sytze. In 2017, 2018 en 2019 zeilden de broers ook samen op het skûtsje van Heerenveen. In die jaren bleef het team nagenoeg hetzelfde. Sytze legt uit dat ze enorm op elkaar ingespeeld waren en de resultaten waren dan ook prima. Meteen in zijn eerste jaar als schipper eindigde Sytze als tweede achter Grou. Ook in 2018 en 2019 werd de tweede plaats behaald met de legendarische finale van 2018 op het Sneekermeer als onvergetelijk hoogtepunt.
Daarna werd Harmen schipper van Langweer en meer bemanningsleden maakten een andere keuze waardoor het moeilijker werd om hetzelfde niveau te halen. “Wy ha in pear jier hân dy’t net min wiene kwa prestaasje, mar dy’t wol hiel oars fielden as dy earste trije jier,” legt Sytze uit. Dat Harmen nu terug is, geeft de andere jongens een boost.
“Ik ha der gjin muoite mei om mysels fuort te siferjen en ik bin ek echt in teamplayer”
WISSELING VAN DE WACHT
Harmen zelf voelt zijn terugkeer niet als een stap terug. “Miskien is it dat wol hear, mar sa fiel ik it net. Ik ha der gjin muoite mei om mysels fuort te siferjen en ik bin ek echt in
teamplayer. Mar ik soe it fansels wol hiel moai fine om wer skipper te wurden en dan op Hearrenfean.”
Dat is ook zeker het plan, vertellen de broers. Ze hebben er niet een exact aantal jaren aan verbonden, maar het is wel de bedoeling dat Harmen op een bepaald moment het helmhout overneemt. Een jaar of vijf, denkt Sytze, en op de vraag of het na een kampioenschap niet een mooi moment is om het roer over te geven, antwoordt hij nadenkend dat hij dat niet zo ziet. “As ik dit jier kampioen wurd dan jou ik it net daliks oer. Dan wol ik besykje om nochris kampioen te wurden.”
UITSTEKEND TEAM
Maar is het mogelijk om Grou te verslaan? De achtvoudig kampioen die al jaren met een vaste bemanning zeilt en eigenlijk nooit fouten maakt? Op die vraag antwoordt Sytze zonder aarzelen: “Absolút. Wy ha dit jier in hiele goeie ploech mei Jens Jongsma derby, Atze Rienk de Leeuw, Jaap Jongsma, Jelle Talsma, Jan Tjitte Brouwer en gean mar troch. Allegear hiele fanatike jongens dy’t hiel hongerich binne. En ik sis net dat wy wol even kampioen wurde hear, sa is’t net. Mar it is seker mogelik”.
Er is al voorgesorteerd op een kampioenschap van Sytze Brouwer. Op het kastje tegen de muur staat een fotolijst met daarin een krantenartikel. “Indijkster Courant” staat erboven en dan de kop “Sytze Brouwer kampioen SKS”, gevolgd door de datum “juli 2029”. Sytze heeft het cadeau gekregen van een kennis die er alle vertrouwen in heeft dat de oudste Brouwer in 2029 op het hoogste schavot in de feesttent op het starteiland zal staan. Sytze zelf hoopt eerder al het zilveren skûtsje in ontvangst te mogen nemen, met naast hem broer Harmen.
Wat de zomer zal brengen, weet niemand. Maar dat de Brouwers met meer zijn dan alleen hun bemanning is duidelijk. En als op 26 juli het skûtsje van Heerenveen het Pikmeer op gesleept wordt voor de eerste wedstrijd om het kampioenschap 2025 staan Sytze Pzn en Harmen Pzn Brouwer met herinneringen op hun huid, de stem van heit Pieter in hun hoofd, en een gezamenlijke droom in het vizier, schouder aan schouder op de Gerben van Manen.
Veilig varen?
Varen doe je Samen!
De campagne ‘Varen doe je Samen!’ richt zich op het vergroten van de veiligheid op en aan de vaarwegen in Nederland. Door het geven van voorlichting en informatie worden onveilige situaties op de vaarwegen onder de aandacht gebracht en, voor zover mogelijk, verminderd.
‘Varen doe je Samen!’ biedt kennis, informatie en voorlichting over veilig vaargedrag. Speerpunten zijn:
• de (technische) preventie,
• reisvoorbereiding,
• veiligheid op het water.
Doelgroep is de vaarweggebruiker in de beroepsen recreatievaart, inclusief waterskiërs en roeiers. De diversiteit aan vaarweggebruikers is groot en de drukte neemt toe. Daarom blijft voortdurende aandacht voor veiligheid van belang.
Op www.varendoejesamen.nl vind je digitale knooppunten, folders en nieuwsberichten. Die geven aanwijzingen en tips voor een veilige vaart. info@varendoejesamen.nl www.varendoejesamen.nl
‘Varen doe je Samen!’ staat voor samen veilig, duurzaam en plezierig varen. Wij zijn ook te vinden op social media. Via www.varendoejesamen.nl/nieuws kun je je ook aanmelden voor de maandelijkse nieuwsbrief.
SWURDFROUEN ZORGEN VOOR STABILITEIT
JESSY FLIKKEMA STAAT ALS ZWAARDVROUW DRIE WEKEN AAN
Swurdfrou Jessy Flikkema (21) staat drie weken ‘aan’ in de zomervakantie, waarin ze als bemanningslid op het skûtsje letterlijk van links naar rechts wordt geslingerd. “Ik sit earst twa wiken by de SKS as stjoerboard swurdfrou op de ‘d’Halve Maen’. En dêrnei noch in wike yn de IFKS as bakboard swurdfrou op ‘het Lytse Famke’.” Voor het derde jaar op rij alweer.
Kortom: ze is van alle markten thuis. “Yn 2023 waard ik frege troch skipper Herke Boskma (Lytse Famke) en in pear dagen letter belle Lodewijk Meeter.” Maar druk? ”It is hearlik,” vindt Flikkema, die na de zomer als docent Nederlands aan de slag gaat. “Ik haw yn prinsipe seis wiken fakânsje, dus trije wiken sile is gjin probleem. Ik soe it ek net ruilje wolle foar in fakânsje yn Spanje.” Het is prima te combineren. “Ik haw altyd sein, de earste dy’t mei de planning komt, hat foarrang. Dat wie Herke. As it earne knypt dan binne it de trainingen. Mar d’Halve Maen traint twa kear yn de wike en Lytse Famke ien kear.” Ze debuteerde in de kleine A met het Harlinger skûtsje van Sikke Tichelaar en vader Jacob Flikkema. “Earst yn’e roef en doe’t der te min minsken wiene, kaam ik tafallich oan it swurd. Doe hat ús heit sein: ‘Dêr giest net mear wei’.”
“It is swier, mar noait te swier”
WERELD VAN VERSCHIL
De SKS en IFKS is een wereld van verschil, vindt Flikkema. “Yn de lytse A mei elkenien meidwaan. By it Lytse Famke is it konsolidearjen en boathânling. Dêr leare we fan de wedstriden. Yn de SKS is it gewoan in hiel oar nivo silen. By d’Halve Maen haw ik it gefoel dat we yn de training
Ze houden het zelden droog en moeten ervoor zorgen dat ze het zwaard op de juiste diepte steken, net boven de bodem, of omhoog trekken. Het zwaard zorgt voor stabiliteit zodat het skûtsje, een platbodem zonder kiel, de juiste koers kan varen. De Skûtsjekrant portretteert vier swurdfrouen van de IFKS en SKS.
SAVANNAH ROOSGEURIUS IS HELEMAAL IN DE BAN VAN DE FYSIEKE UITDAGING
Savannah Roosgeurius (29) uit Leeuwarden keerde dit seizoen terug als zwaardvrouw op de ‘Grutte Pier’, waar haar broer Tim Roosgeurius als schipper de scepter zwaait. Hij was het ook die haar ooit overhaalde om te gaan skûtsjesilen en sindsdien is ze helemaal in de ban van de fysieke uitdaging.
Want is het is hard werken als zwaardvrouw. Ze laten het zwaard, afhankelijk van de situatie, neer of halen het omhoog. “De ien kiest foar in mentale útdaging, mar ik fyn it fysike part it leukst. Oan’e touwen lûke, hielendal stikken gean en efter de pûst wêze. Fysyk in soad fan dysels freegje,” noemt Roosgeurius als grootste uitdaging.
RENTREE
De overstap naar de Grutte Pier betekende voor Roosgeurius ook haar rentree als zwaardvrouw. Aan bakboordkant. “Ik bin rjochts, dus dan kinst wat makliker mei rjochts de knopen út it tou helje,” vertelt ze. “Ik train der ek foar. De earmen en skonken en de rest fan it lichem. Men moat doch mei it hiele lichem bewege om it swurd omheech te krijen.”
wer by it swurd sit. Dat wie wol even wennen, mar ik bin it beslist net ferleard.” Of het een belangrijke taak is, laat ze in het midden. “Alle funksjes oan board binne wichtich, want alles hat effekt opinoar,” vindt Roosgeurius. “By it swurd sitte je mear achterop it skip by de minsken dy’t de taktyk bepale en de karren meitsje. En krijst mear mei fan de wedstriid en de spanning.”
EEN NAT PAK
konstant oan it learen binne. Jappie Meeter, de heit fan Lodewijk, is derby en we leare alle kearen wer wat nijs. Dat is in hiel grut ferskil.”
Ze is enthousiast over haar professie. “Myn taak is om it swurd op’e goede hichte te hâlden en op it goede momint omheech te lûken. Yn kombinaasje mei de peiler. It Harnzer skûtsje is in kear omslein doe’t ik siik wie. Dat kaam foar in part troch it swurd en dêr kinst oan sjen dat it in wichtige funksje is,” benadrukt Flikkema. Het is bovendien hard werken, weet ze. “It is swier, mar noait te swier. Yn Langwar sile we meardere wedstriden op ien dei. Dan wurdt it pittich. En by de SKS duorret in wedstriid twa oeren. Dat is swier, mar net te. Je hawwe oare krêften nedich as yn it deistich libben of by it sporten. Mar ik train der net spesifyk foar. We traine twa kear yn de wike mei it skûtsje en dêr ha ik in soad oan. En wy hawwe in relatyf ljocht swurd.”
AMBITIE
Flikkema is ambitieus. “Mei de d’Halve Maen geane wy foar it linker rychje. Foarich jier wiene we alfde. We wolle goed sile en dan makket de klassearring net safolle út. As wy mar net efterút geane,” grapt ze. “Mei it Lytse Famke wiene we ferline jier twadde. It doel is in stapke heger, mar dat sil net maklik wêze. Mar wy geane der wol foar.”
“Ik train der ek foar. De earmen en skonken en de rest fan it lichem”
Ze stapte als zestienjarige studente aan boord van de ‘Doeke van Martena’ om als peiler te beginnen. Na de overstap naar het ‘Waldwiif’ begon ze ook als peiler, waarna ze na een paar jaar aan het zwaard in de roef terecht kwam. “Dat is fysyk minder útdaagjend. It is dit jier de earste kear sûnt in jier as fiif dat ik
Het is bovendien een prima gelegenheid om de zinnen te verzetten, vindt Roosgeurius die in het dagelijks leven in de jeugdzorg werkt. “It is it plak dêr’t ik oan neat oars tink as oan silen. Dan makket it net út hoe’tst yn dyn fel sitst of datst it drok hiest op it wurk. As ik op it skûtsje stap is it rêstich yn de holle. It is in plak fan rêst dêr’t je oan neat oars tinke, as oan silen.” Ze houdt van harde wind en is niet bang om een nat pak te krijgen. “Ik haw it leafst in soad wyn. Dat fyn ik moai, aksje, snelheid en skeef gean. Dêr krij ik in soad adrenaline fan,” bekent ze. “It is bytiden wol pittich. Lykas by Lemmer Ahoy doe’t we seis kear in falske start hiene. By in startproseduere is it hurd wurkjen, dan fielst it wol oan dyn earms.”
Maar alles voor een mooie klassering, helemaal nadat dit seizoen de ouverture in Langweer door de Grutte Pier werd gewonnen. “De doelstelling is in top5- of top3klassearring. Dan bin ik wol tefreden. Mar ik bin in nuchter persoan, want as der net mear ynsit dan giet de knop om en rjochtsje we ús wer op de folgjende wedstriid.”
Medio Juni in verkoop
32 Exclusieve appartementen
Royaal wonen in de jachthaven van Sneek
Aan jachthaven De Domp in Sneek verrijst op een prachtig schiereiland een duurzaam woongebouw met 32 appartementen: Kaap Zoutepoel. Het ontwerp is geïnspireerd op het nautische karakter van deze plek.
In welke richting je straks vanuit je appartement ook kijkt: altijd bevindt het water van de Oudvaart of de jachthaven zich in je blikveld. Hoge ramen van vloer tot plafond vergroten het uitzicht en zorgen voor veel daglicht. Ook vanaf je balkon geniet je van het buitenleven. Met een oppervlakte variërend van 14 tot 21 vierkante meter bieden ze volop mogelijkheden. De verspringende balkons creëren een golvend patroon aan de gevel, een verwijzing naar het water dat het gebouw omringt.
Het interieur van de appartementen is ontworpen met evenveel aandacht voor detail en luxe. Elk appartement beschikt over drie ruime slaapkamers en een royale badkamer met een tweede toilet. De toegangsdeuren zijn voorzien van duurzame mahoniehouten kozijnen, terwijl de binnendeuren opvallen door hun stijlvolle reliëf.
Ook aan duurzaamheid en energiezuinigheid is gedacht. Elk appartement beschikt over een individuele warmtepompinstallatie in combinatie met vloerverwarming en -koeling. Op het dak liggen bovendien voor elk appartement eigen pv-panelen. Daarmee combineert een appartement in Kaap Zoutepoel optimaal comfort met energiezuinigheid.
Is een duurzaam appartement in Kaap Zoutepoel ook iets voor jou? Meld je dan nu vrijblijvend aan als belangstellende.
Alles dichtbij
Vanuit je appartement in Kaap Zoutepoel ben je met de fiets in tien minuten in het centrum van Sneek, met de iconische Waterpoort uit 1613, historische grachtenpanden, bruggetjes en het Fries Scheepvaartmuseum. Trekpleisters in de sfeervolle binnenstad zijn de vele restaurants en terrassen en gezellige winkelstraten.
Ontwerp, ontwikkeling en realisatie:
De belangrijkste kenmerken op een rij
32 appartementen
Gebruiksoppervlakte: 130 – 138 vierkante meter
Drie slaapkamers
Terras of balkon: 14 – 21 vierkante meter
Inpandige privéberging Eigen parkeerplaats
Lage energielasten dankzij energielabel A++
ZWAARDVROUW JESCA TERPSTRA ‘SLOEG GROTE VIS AAN DE HAAK’
Niet iedere schipper was meteen overtuigd van haar kwaliteiten als zwaardvrouw, maar Jesca Terpstra (42) uit Bolsward heeft zich inmiddels ruimschoots bewezen. Ze viert haar derde lustrum in de IFKS en sloeg als zwaardvrouw al eens ‘een grote vis aan de haak’.
IN GRUTTE FISK
Niet letterlijk, want er kwam geen hengel aan te pas toen Terpstra een paar jaar geleden op de Sleattemer Mar een dikke blei op haar schoot vond. “It wie moai waar en ik hie in koarte broek oan. Op in stuit giene we hiel bryk en skepten in bats wetter oan board. Doe’t it fuortrûn wie, lei der in grutte fisk op myn skurte te spinfuotsjen.”
Nu is ze niet bang voor vissen, maar de schrik zat er op dat moment toch even in. “Dat ferwachtsje je net. En hy woe ek net fuort,” vertelt de Bolswardse over haar avontuur. Iemand van het middendek schoot haar te hulp, pakte de vis bij de start en zette ‘m overboord “It wie in grouwe blei en ik hie de skobben oeral oer my hinne.”
“Doe’t it wetter fuortrûn wie, lei der in grutte fisk op myn skurte te spinfuotsjen”
MOAI EN SPANNEND
Ze doet sinds 2009 mee aan de IFKS, nadat Jelle Los haar in aanraking bracht met de sport. “Hy hat my yntrodusearre by it skûtsjesilen. Ik fûn it dalik machtich moai op it wetter en ek wol spannend,” vertelt Terpstra,
die daarvoor niks had met de sport. “Ik hie der noch nea west.”
Na de beëindiging van de relatie leek haar skûtsje-avontuur een stille dood te sterven, maar op een vrijgezellenfeestje trof ze Lolle Schakel, schipper op ‘De Yde’, vernoemd naar z’n vader. “Kinst wol mei, sei er. It earste jier yn 2009 wie ik peiler. We waarden fuort kampioen yn B-klasse, mar dêrnei stoppe hy.” Wietse Bandstra nam het helmhout over op De Yde.
STJOERBOARDKANT
“By Wietse haw ik altyd by it swurd sitten. Yn it begjin hie er wol syn twivels dat sa’n lyts famke dat swurd wol omheech krije soe. Mar doe’t er oertsjûge wie, ha’k dêr net mear wei west,” benadrukt Terpstra. “It is in moai plakje. Do hast efterop mear kontakt en in moai oersjoch.” Via ‘Singelier’, ‘Redbad’ (Wietse Bandstra) en ‘Skeakel’ (Jelle Los) keerde ze dit seizoen terug op de ‘Redbad’ in de A-klasse bij schipper Olphert van der Pol. “Ik sit oan stjoerboardkant, mar ik haw oan beide kanten sitten. It is mar krekt hoe’t it útkomt.”
Bang om vuile handen te krijgen is de moeder van twee zoons (17 en 6 jaar) niet. “Ast hiel faak oer staach giest, dan is it wol swier om it swurd hieltyd omheech te dwaan,” vindt Terpstra, die geen krachttraining doet. “Ik bin net fan de sportskoalle, mar fan it hynsteriden. En ik swim ek.” Vaak overstag gaan bleef haar tot dusverre bespaard, al sloeg ze twee keer (Redbad en Skeakel) om. “Beide kearen siet ik oan’e hege kant en dan krijst gjin wiet pak. It gie eins hiel stadichoan, mar it is net leuk. Do witst no wat it is, mar ik ha der gjin eangst foar krigen.” Na de Slach om Heech zat de schrik er wel even in vanwege de prestatie. “Wy geane sawiesa foar hanthavening en it leafst yn it linker rychje. Mar wy geane ek wis foar in gesellige en sportive IFKS.”
LIA BANDSTRA KAN NIET ZONDER HAAR TUINHANDSCHOENEN
Jarenlang zag Lia Bandstra (43) uit Koudum zeilen op een skûtsje absoluut niet zitten. Inmiddels is ze bezig aan haar achtste seizoen, waarvan de laatste vier jaar als zwaardvrouw van de ‘Frya Fresena’. Gewapend met haar tuinhandschoenen hoopt ze het skûtsje in de B-klasse op de juiste koers te houden richting promotie.
Als de vrouw van Wouter Bandstra, neef en adviseur van schipper Age, was er geen ontkomen meer aan. “Ik woe nea skûtsjesilen en bin der by fersin ynrôle,” bekent Lia Bandstra, die sinds haar zeventiende betrokken is bij het zeilgebeuren van de IFKS. “Ik die wat yn de organisaasje by omke Sieb, lykas útslaggen yn de kompjûter sette en sjen wa’t as earste om de boei kaam.”
GEEN EXCUSES MEER
Maar in 2016 moest ze er aan geloven. “Age, Wouter en noch in pear Bandstra’s sieten by Jilles oan board en wiene opholden. Age betocht in plan om in skûtsje (‘Avontuur’ út Heech, red.) te hieren en de froulju mei te nimmen. Dan wie de bemanning al hast rûn,” vertelt Bandstra, die geen oren had naar het idee en zich verschuilde achter de kinderen. “Mar doe’t ús skoanâlden oanbeaën oppasse te wollen, hie ik gjin ekskús mear.”
“Ik bin noch lang net fan doel om op te hâlden”
GEEN SPIJT
Drie van de zes vrouwen zitten nog steeds aan boord. Bandstra heeft er geen tel spijt gehad. “De earste kear wie ik wol wat bang, mar dat is oer. Hoe skever wy geane,
hoe moaier oft it is.” Het kan verkeren, zei Bredero al. Ze begon als peiler en via het roef is ze als zwaardvrouw aan bakboordkant op haar plek. “Ik bin sels ek links en dat wurdt dan dyn plakje. It giet super, mar ik freegje my wolris ôf hoe’t it oan stjoerboardkant is.” Daar zit haar zoon Daniël. “It is in prachtich plakje. Je sitte wat mear achterop yn de buert fan de skipper en myn man. En by it swurd kinst krekt wat mear fan de wedstryd sjen,” vindt ze. “Mar it is bytiden pittich as it hurd waait en we hiel skeef gean. Ik draach gjin sylwanten, mar túnwanten fan Welkoop. Dan ha ik de measte grip en glydt it tou der net trochhinne. Perfekt. Mar nei it seizoen kin ik se fuortsmite.”
Ze voelt zich vertrouwd bij het zwaard. “Ik ha it grif leare moatten. Sjen of dwaan is wol wat oars. Ik sil net sizze dat ik de bêste bin, mar ik krij der wol hieltyd mear gefoel by. Want as se ‘Ree’ roppe, dan moat it swurd deryn of derút.”
PROMOTIE
De doelstelling is promotie. “It is it lêste jier yn de B-klasse, want we wolle nei de A-klasse. Dan moatte wy by de earste trije einigje.” Dat zou weer een nieuw hoofdstuk betekenen in het skûtsje-leven van Bandstra. “Ik bin noch lang net fan doel om op te hâlden. Myn man en soan fine it aardich en de oare bern geane ek altyd in pear nachtsjes mei. It is ien grut feest en ik soe it net misse wolle. Wy kinne letter noch wolris op fakânsje.”
VERRIJDBARE
Stilliggen zonder stress
Combi Noord is al jaren exclusief dealer van ANKREO spudpalen. Niet zonder reden, het is een ijzersterk product. De voordelen: Een groter afmeerbereik
• Onafhankelijkheid, geen helpende hand meer nodig bij afmeren
• Geen last van wind en stroming
• Op de exacte positie blijven liggen, ook bij stijgend water
• Veilig en betrouwbaar
• Zonder bijgeluiden
• Weinig onderhoud
• Zeer eenvoudige bediening
Photo by Ries Bosch
Rustdag SKS-kampioenschap terug op vrijdag
WALCOMMISSIE ELAHUIZEN SPEELT IN OP WIJZIGING
Er is een wijziging in de wedstrijdkalender van het SKS-kampioenschap: de rustdag is verplaatst van de tweede dinsdag naar de eerste vrijdag. Dit verzoek kwam van de Vereniging van Schippers en Bemanning. Tijdens de algemene ledenvergadering werd hiermee ingestemd.
Dat houdt in dat er op vrijdag niet meer gezeild wordt op De Fluezen, zoals de afgelopen jaren wel het geval was. Die wedstrijd gaat nu naar de dinsdag. Voor de walcommissie in Elahuizen kwam die beslissing onverwacht en enigszins ongewenst. “Wy hearden it tiidens de ledenfergadering,” zegt Renze Westra, lid van de walcommissie. “It is spitich, want freed wie in moaie dei foar ús.”
Een sprongetje terug in de tijd. Terug naar de algemene ledenvergadering van 2012. Schipper Gerhard Pietersma, destijds van Earnewâld, oppert juist om de rustdag te verplaatsen naar de tweede dinsdag en op de daarmee vrijgekomen vrijdag te zeilen. Dat voorstel wordt aangenomen en een jaar later ingevoerd. Tot vreugde van Elahuizen. Het dorp heeft zelf geen skûtsje – en dus
geen inspraak tijdens vergaderingen –, maar organiseert wel de randprogrammering aan de wal. Op vrijdag is de publieke belangstelling simpelweg groter dan op dinsdag, ook na de wedstrijd, merken ze. Bezoekersaantallen stijgen fors en dat zorgt voor leuke extra inkomsten voor onder meer voetbalvereniging De Wâlde en Dorpsbelang.
FESTIVALSFEER
Vorig jaar werd de wedstrijd op De Fluezen – toen dus nog op de vrijdag – op het laatste moment afgelast. Bezoekers zaten al massaal klaar toen er toch een streep door de wedstrijd ging. Westra: “Dat wie hiel spitich, mar de feilichheid stiet foarop. Dat jildt ek foar ús as wâlkommisje. En no is it foar de earste kear wer op tiisdei. It is ôfwachtsjen hoe’t dat giet,” gaat Westra verder. De kans bestaat dat er minder bezoekers komen, erkent hij.
Primeur: IFKS-wedstrijden thuis te volgen via IFKS-TV
Op 9 augustus gaat IFKS-TV officieel van start met de uitzending van de eerste wedstrijd van de Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen, live vanaf het IJsselmeer bij Hindeloopen. Jaap Jelle Feenstra, voorzitter van de IFKS: “Ik kijk nu al uit naar de wedstrijdweek.”
Het idee voor IFKS-TV ontstond uit onvrede onder leden en schippers over het gebrek aan media-aandacht voor de IFKS. “Die frustratie was er al langer,” vertelt Feenstra. Tegelijkertijd was er ook een positieve drijfveer: de indrukwekkende dronebeelden van Jelte van der Meer (Skydrone Sloten) bleken een grote inspiratiebron. “Die beelden raakten mensen echt. Dat gaf ons het vertrouwen dat we dit zelf konden organiseren.”
Omdat Omrop Fryslân geen ruimte had om naast de SKS ook de IFKS integraal uit te zenden, besloot de organisatie om zelfstandig aan de slag te gaan. “Als samenwerking niet vanzelfsprekend is, dan is het verstandig om het zelf te doen,” aldus Feenstra. “Na de pilot in Langweer kregen we zelfs complimenten van de Omrop en ze mogen onze beelden gebruiken voor het Skûtsjesjoernaal. De contacten zijn goed.”
Daarom verdedigen ze in Elahuizen vooruit met een aantal extra activiteiten rondom de wedstrijd. “Wy wolle graach in festivalsfear kreëarje. Alles is wat moderner en lúkser. Dêr hawwe wy wat mear yn ynvestearre. En we hawwe in pear muzikanten útnûge om te spyljen. Sa komt ûnder oaren Piter Wilkens optreden. Wy hoopje dat dit oanslacht by it publyk en dat se nei de wedstriid noch efkes
SUCCESVOLLE PILOT
De eerste proefuitzending vond plaats bij de seizoenopening in Langweer. “We zagen het als een test, in de veronderstelling dat er veel mis zou gaan waar we van konden leren, maar het ging juist verrassend goed.” De reacties van leden, schippers en sponsoren waren unaniem positief. Met ruim 20.000 unieke kijkers was de belangstelling groot. “Mensen langs de dijk én thuis krijgen commentaar bij de beelden en zien wat er aan de overkant van het meer gebeurt. Mijn vader zat vroeger altijd op de dijk; nu brengen we de IFKS ook bij ouderen in de huiskamer. In Fryslân, Nederland en ver daarbuiten.”
TECHNIEK, DRAAGVLAK EN FINANCIERING
bliuwe en wat konsumpsjes nimme. Dat helpt ús om makliker út de kosten te kommen.”
Westra hoopt daarbij ook te kunnen leunen op wat ze de laatste jaren in Elahuizen hebben opgebouwd. Want de stijgende lijn was stevig ingezet. Ook veel schippers en bemanningsleden bleven vaak nog even hangen, iets wat in de jaren daarvoor niet altijd een vanzelfsprekendheid was. “Se komme altyd wol efkes by de organisaasje del en fiere it feestje gesellich mei. Dêr binne wy hiel tefreden oer.” Hij weet ook: zo groots als in, pak ‘m beet, Langweer is het feest in Elahuizen niet. “Wy binne in stik lytser, mar it is hjir minstens sa gesellich,” zegt hij lachend. Westra besluit: “It is hjir hartstikke moai sylwetter, dêr’t spektakulêr syld wurdt. Dêr giet it spultsje om. Wy binne der klear foar en elkenien is fan herte wolkom hjir yn Ealahuzen.”
“Het draait niet om ijdelheid, maar om het langetermijnbelang van de IFKS. Het is van cultuurhistorisch belang en essentieel voor het aantrekken van nieuwe leden, bemanningsleden en sponsoren.”
Foto: Skydrone
In de winter van 2024 werd het plan in detail uitgewerkt. Dankzij de beschikbaarheid van compacte camera’s en dronebeelden werd het technisch haalbaar. Ook organisatorisch groeide het vertrouwen. “De schaalvergroting binnen de IFKS speelt in ons voordeel,” zegt Feenstra. De leden droegen hun steentje bij: de contributie werd met tien euro verhoogd en de zestig schippers betalen 200 euro extra inschrijfgeld. “Dat werd met applaus aangenomen en sponsoren boden spontaan aan hun bijdrage te verhogen.”
Het totale project kost circa 100.000 euro, onder andere door de aanschaf van twee RIB’s (Rigid Inflatable Boat: een rigide opblaasbare boot). “Zelfs als het technisch en financieel verantwoord is, blijven er altijd risico’s. Maar de conclusie is helder: we doen het,” aldus Feenstra.
IFKS-TV IN DE PRAKTIJK
De productie is in handen van Eyewax Mediaproducties uit Heerenveen, die garant staat voor hoogwaardige beelden. De uitzendingen zijn te volgen via de IFKSwebsite en YouTube. Een zandschip fungeert als drijvend regieschip en is uitgerust met containers waarin onder andere een studio is ingericht. Vandaaruit verzorgen Jens en Jaap Jongsma het commentaar. Maaike van der Hoek doet de presentatie. Aan boord zijn twee vaste camera’s, aangevuld met één camera op het startschip, één op een RIB en twee met drones die voor spectaculaire beelden zorgen.
Samen grenzen verleggen
Bij NHL Stenden geloven we in de kracht van samenwerking en het verleggen van grenzen. Als Home of the Originals moedigen we onze studenten aan om buiten de gebaande paden te denken en samen met anderen impact te maken. Wij ondersteunen initiatieven die dit mogelijk maken en innovatie, creativiteit en maatschappelijke impact bevorderen.
De Takomst zet een nieuwe generatie aan het roer
PEILSTER
SARAH ARENTSEN (24):
“Aan boord spat het enthousiasme ervan
af!”
“Ik zeil al sinds m’n tiende. Mijn ouders hadden vroeger een kajuitboot waarmee we iedere zomer gingen varen. Van tochtjes naar de Waddeneilanden tot de overtocht naar Engeland. Ik heb nog twee jongere zusjes en allemaal hebben we de zeilgenen van onze ouders gekregen. Mijn zusje zeilt in Leiden bij een studentenzeilvereniging. Ik heb dat in Groningen ook een aantal jaar gedaan. Maar skûtsjesilen? Daar had ik me nog nooit aan gewaagd. Tot dit jaar!”
“Ik ben opgegroeid in Lemmer, waar het skûtsjesilen ieder jaar groots wordt beleefd. Mijn ouders zijn fan van het Lemster skûtsje. Toen ik op m’n vijftiende in de horeca ging werken, raakte ik bevriend met Sander Meeter. Hij zeilde toen op het skûtsje fan Huzum. Waar mijn ouders het Lemster skûtsje vanaf de walkant volgden, waren mijn ogen gericht op het skûtsje van Huzum. Maar ik had nooit durven denken dat ik ooit zelf aan boord zou stappen van zo’n imposant schip.”
“Toen Sander vertelde over het plan om schipper te worden op een ‘opleidingsskûtsje’ was ik één en al oor. Het idee om een skûtsje in de IFKS mee te laten zeilen, speciaal voor jonge zeilers, sprak me gelijk aan. Toch heb ik
best wel even getwijfeld toen hij me vroeg of ik aan boord wilde komen. Ik heb nul ervaring met skûtsjes. ‘Daarom is dit skûtsje perfect voor jou,’ benadrukte Sander. En daar had ‘ie natuurlijk helemaal gelijk in. Dit was de perfecte kans om het skûtsjesilen te leren kennen.”
“Ik ben dit jaar peilster en dit wordt m’n eerste IFKS. Best spannend, maar de sfeer aan boord is zo relaxed. Tijdens de trainingen krijgen we alle ruimte om vragen te stellen, fouten te maken en te experimenteren met het tuig. Met ontzettend veel humor en geduld leren we stapje voor stapje de kneepjes van het vak. En het mooie: de helft van de bemanning is net zo groen als ik. Gelukkig heeft Sander de nodige ervaring, en ook ‘oude rotten in het vak’ zoals Johannes - de vader van Sander -, Willem Zwaga en andere bemanningsleden van de skûtsjes van Huzum en Leeuwarden zeilen regelmatig mee. Ik merk aan alles dat ze het fantastisch vinden om hun kennis door te geven. Aan boord spat het enthousiasme ervan af.”
“Niet alleen op het water, ook aan vaste wal is het flink aanpakken. Vanaf maart zijn we met z’n allen aan de slag gegaan: dek schuren, roest bikken, verven. We delen al onze klusupdates met elkaar in de groepsapp. Zo begint het skûtsjesilen al te leven nog voordat je het water op gaat. Ik had nooit gedacht dat ik het zo leuk zou vinden. Maar ik weet nu al: als het even kan, ben ik er volgend jaar weer bij. Mijn ouders komen sowieso kijken. Ze vinden het fantastisch dat ik aan boord zit en zijn net zo trots op De Takomst als ik zelf.”
De grote, witte letter T in het donkerbruine zeil van skûtsje ‘De Takomst’ is al van veraf duidelijk te zien. Met haar 125 jaar is deze dame inmiddels flink op leeftijd, maar dat geldt allerminst voor haar bemanning.
Aan boord geen doorgewinterde schippers met grijze lokken, maar jong talent. Precies dat is namelijk het doel van dit skûtsje: een nieuwe generatie de wind in de zeilen geven en enthousiast maken voor het skûtsjesilen. Peilster Sarah Arentsen en zwaardenman Rohan Hoeksma zitten dit jaar voor het eerst aan boord.
ZWAARDENMAN ROHAN HOEKSMA (27):
“Ik kom echt thuis op het water”
“Dit is ook voor mij het eerste jaar dat ik meedoe aan de IFKS. Ik kom uit Lemmer, waar je bijna automatisch opgroeit met skûtsjesilen. Mijn vader heeft vroeger veel gezeild en er ligt nog steeds een zeilboot in de achtertuin van m’n ouderlijk huis. In mijn tienerjaren ging ik op zeilvakantie met vrienden. In een polyester zeilboot zochten we de SKS-wedstrijden op. Dan doen we trouwens nog steeds. Die sfeer rondom het skûtsjesilen vind ik magisch.”
“Ik kende Sander Meeter van vroeger, maar we leerden elkaar pas echt goed kennen bij de Beachclub in Lemmer. Via Sander kwamen we op het volgschip van het skûtsje van Huzum terecht, waar hij destijds bemanningslid was. In Langweer stapten we op om de wedstrijd van dichtbij te volgen. Na afloop gingen we met de bemanning het dorp in. Toen Sander me vroeg of ik zwaardenman wilde worden op De Takomst, moest ik wel even nadenken.
Ik wist van tevoren: dit gaat veel tijd kosten. Maar tegelijk voelde ik ook meteen dat ik deze kans niet wilde laten schieten.”
“Wat mij uiteindelijk over de streep trok, was de bemanning die grotendeels bestaat uit vrienden die ik al jaren ken. Dat maakt het extra bijzonder. We zijn serieus aan het trainen, maar het is vooral ook ontzettend gezellig. Tijdens de eerste training was ik best zenuwachtig. Ik had geen idee hoe zwaar het werk bij het zwaard zou zijn. Toen ik dat tegen Sander zei, was zijn reactie droog: ‘Hoezo? Je hoeft alleen maar aan een touwtje te trekken.’”
“Binnenkort verhuis ik voor mijn werk naar de Randstad. Maar als ik in Lemmer ben, ben ik het liefst op het water te vinden. Ik kom echt thuis op het water. En zeilen is een mooi excuus om op zondag te zeggen: ‘Ik moet naar Friesland!’ Wat mij betreft zit ik volgend jaar gewoon weer op De Takomst.”
“Foar de wyn is elst in hurdsiler”
Leven in de zeilerij: tachtig jaar SKS
Wat in 1945 begon als een initiatief om de skûtsjes weer te laten zeilen, is uitgegroeid tot een bruisende traditie die door talloze vrijwilligers en zeilers met hart en ziel wordt gedragen. Achter elke zeilwedstrijd en elk skûtsje gaat een toegewijde groep mensen schuil die de zeilsport levend houden, generatie na generatie. Dit artikel brengt een ode aan hen die, vaak onopgemerkt, zorgen voor het leven in de zeilerij.
Deze rijke geschiedenis en de levendige traditie van het skûtsjesilen worden niet alleen op het water voortgezet, maar ook op andere plekken gekoesterd. Een voorbeeld hiervan is het Skûtsjemuseum in Earnewâld, dat een belangrijke rol speelt in het bewaren en uitdragen van het verhaal van de skûtsjes en hun bemanning. “Is een Skûtsjemuseum nou echt nodig? Er is toch al een Fries Scheepvaartmuseum,” kreeg Age Veldboom destijds te horen. Hij hield vol: in 1998 opende het Skûtsjemuseum de deuren. In het museum is nu de wisselexpositie ‘Tachtig jier sile yn frijheit’ van de SKS te zien. Op de zolderverdieping hangt bovendien een tijdlijn die memorabele momenten uit de tachtigjarige SKS-historie zichtbaar maakt.
GERBEN VAN MANEN
“Na de Tweede Wereldoorlog, in de tijd van de wederopbouw, bedacht Gerben Van Manen dat het skûtsjesilen maar eens goed georganiseerd moest worden. Een Sintrale Kommisje Skûtsjesilen zou een reeks van wedstrijden moeten organiseren, waarbij steeds dezelfde reglementen zouden gelden. Na die reeks zou opgeteld worden wie de meeste wedstrijden had gewonnen,” markeert Age het begin van de SKS. “Deze impuls was hard nodig, want in de wederopbouwjaren dachten veel schippers ‘weg met die oude meuk’: ze wilden de mast in de kachel gooien en het zeil als dekkleed gebruiken, en een motor in het schip bouwen. In 1953 deden er nog maar vier skûtsjes mee.”
VEEL VERANDERINGEN
In 80 jaar SKS is er veel veranderd, weet Age. “Vroeger zeilden schipper en bemanning maar een paar keer tijdens de zomer. Nu zijn ze het hele jaar door bezig met voorbereidingen op de SKS. Vroeger sliep de bemanning met tentjes in het volgschip. Tegenwoordig ligt er een hele vloot kruisers om het volgschip heen. Anno nu vliegen veel skûtsjes een cateraar in voor de maaltijden. Eerder zorgden de vrouwen van de schipper en de bemanning voor het eten.”
‘IK KAN NIET ZONDER’
Een van hen is Mieneke Woudstra. Samen met haar man Rinus is ze al veertig jaar lang een vaste waarde in de vloot rondom het Ljouwerter skûtsje en het volgschip ‘de Vrouwe Nieske’. Als eerbetoon hangt een schilderij van Mieneke en Rinus in het
volgschip. Oud SKS-verslaggeefster Sippie Tichelaar gaf Mieneke zelfs de eretitel ‘de mem fan it Ljouwerter skûtsje’. Mieneke bekommert zich inmiddels vier decennia samen met de vrouwen van de schipper en de bemanning om het eten van de bemanning van het Ljouwerter skûtsje. “Ik kan niet zonder,” lacht Mieneke terwijl ze trots het prachtige ruim van de Vrouwe Nieske laat zien. “Hier zitten dan zo’n dertig man aan tafel.”
‘WE DOEN HET MET Z’N ALLEN’ Koken voor zoveel mensen is volgens Mieneke prima te doen. “We doen het samen: de één verzorgt het ontbijt, de ander bereidt de warme maaltijd van twaalf uur, en weer een ander zorgt voor de hapjes na de wedstrijd.” Mieneke prijst zich rijk met de faciliteiten van de Vrouwe Nieske die helemaal door vrijwilligers opgeknapt is nadat het begin 2021 was gezonken. “Vroeger wasten we af met de hand, nu hebben we een
afwasmachine. Vroeger kookten we op een aantal pitjes, nu hebben we een professionele keuken.”
STIMSTAMP FAVORIET
Moeilijke eters komt Mieneke amper tegen. “Eén keer was er een bemanningslid dat geen groente lustte. Die kreeg elke dag een aparte portie.” Lachend vervolgt ze: “Pake Ulbe was een liefhebber van snert, dus toen startten we de SKS met snert en eindigden we het kampioenschap met bruine bonen. Stimpstamp valt er bij iedereen goed in.” Soms ook moesten Mieneke en de andere vrouwen improviseren. “We hadden een keer karbonades gebakken voor de volgende dag. Toen we die uit de koelkast haalden, waren ze door het warme weer bedorven. Toen hebben we maar gauw een soepje met broodjes gemaakt.” Traditiegetrouw verzorgt bemanningslid Alef een barbecue op de Veenhoop, Lemmer en de rustdag.
Rinus was jarenlang bemanningslid op het Ljouwerter Skûtsje. “Ik heb nog bij Rienk op het achterdek gezeten.” Tegenwoordig is hij lid van de ‘schaduwbemanning’ van de ‘Lytse Ljouwerter’. “We varen regelmatig met ploegjes mensen om wat extra geld binnen te halen. Vroeger deden we dat op het Ljouwerter Skûtsje. Sinds vijf jaar doen we het ploegje zeilen met dit loungeskûtsje. Zo voorkomen we schade aan het echte skûtsje; bovendien is het veiliger, omdat mensen laag kunnen zitten.” Rinus en ook oud-bemanningslid Herman kunnen regelmatig aan de bak. “In deze periode varen we soms wel vijf keer per week.”
OPVOLGING
Het Ljouwerter skûtsje weet zich gesteund door een enorme ploeg vrijwilligers die zich met hart en ziel inzetten om het skûtsje te laten varen en daar soms letterlijk een dagtaak aan hebben. Opvolging is een vraagstuk dat het bestuur bezighoudt. Ook de SKS stelt in haar toekomstplan, Koers 2040, dat ze meer jeugd wil betrekken bij het skûtsjesilen. De ruim vijftig vrijwilligers van het Skûtsjemuseum doen dat door van mei tot oktober kinderen uit groepen 5 t/m 8 te ontvangen. De rondleiders vertellen dan verhalen over het leven aan boord toen de skûtsjes nog met vracht voeren. Kinderen kunnen onder andere de werking van blokken ervaren, in de ‘beage’ lopen, touwknopen, kruiwagen met ‘turf’ rijden, fok hijsen en aan den lijve ervaren hoe klein de leefruimte in de roef was.
“Varen is het allermooiste”
Nanke Hoekstra-Schaafsma werd geboren op 12 september 1928, als achtste van elf kinderen. Ze groeide op in een schippersfamilie: een leven vol water, wind, hard werken en kameraadschap.
Haar ouders, Taede Rienks Schaafsma (1879–1982) en Jantje Ernstes Siesling (1891–1957), kenden het schippersbestaan van binnenuit. Taede kwam uit een familie die werkte bij houtzaagmolens, maar het water trok meer. Hij kocht een schip en ging varen. Met zijn vrouw Jantje sloeg hij een flinke partij aan de haak. Zij kwam uit een echte schippersfamilie en stond haar mannetje op het water.
“Mem kon zeilen als de beste,” vertelt Nanke. “Als heit aan het eind van de dag wilde aanleggen, zei mem: ‘Nee hoor, we kunnen nog een slagje doen. We hebben nu mooie wind. Morgen misschien niet en dan moeten we laveren.’ En dan deed heit wat mem zei.”
GEBOORTE AAN BOORD
Het eerste schip van de familie was de Soli Deo Gloria, een 43-tons bolle die ze in 1913 lieten bouwen. Daarop werden hun eerste kinderen geboren. Het gezin groeide snel – uiteindelijk kwamen er elf kinderen: zes jongens en vijf meisjes. De geboorte van dochter Hieke, in 1915, is in de familie vaak naverteld. Heit en mem waren aan het baggeren bij Hasselt toen de bevalling begon. Jantje kroop in de kooi, Taede probeerde Hasselt te bereiken, maar Hieke kwam er al aan. Jantje klopte op het plafond: het was zover. Later haalde Taede nog een
vroedvrouw, maar het meisje was al geboren. Na drie jongens was Hieke het eerste meisje.
Het leven aan boord was intensief. Zodra het schip aanlegde, gingen het huishouden en de zorg voor de kinderen door. “Ik denk niet dat het voor mem gemakkelijk is geweest om elf kinderen te moeten krijgen. Een van mijn zusters heeft me wel eens verteld dat mem de luiermand aan het klaarmaken was. Zo’n mand gebruikte ze om de schone luiers en al dat andere kleine babygoed in te bewaren. De deur naar het ruim stond open en toen smeet ze die mand met luiers en al het ruim in: ze vond het op dat moment beslist niet leuk om weer in verwachting te zijn. Vrouwen die zoveel kinderen moesten krijgen, hebben niet altijd een mooi leven gehad. Ik denk daar wel eens over na: eigenlijk was dat verschrikkelijk.” Terwijl Taede kookte, deed Jantje de was. Het trapje naar de roef werd opgeklapt, daar kwam de tobbe te staan waar mem de luiers waste. Als het zeil weer stond, hing ze de was aan een lijn te drogen. Oppassen was het ook: kinderen konden zo in het water vallen. Zo viel
Samen met haar zus Frijtzen genoot Nanke van de stad
de Keizersgracht. Die was gevestigd in twee statige panden en bood onderdak aan onder andere artsen, advocaten, rechters en de bekende schrijfster Henriëtte Roland Holst. Er waren vergaderzalen, een keuken, een restaurant, en ruimte voor bijeenkomsten. Voor Nanke en haar zus ging een nieuwe wereld open.
Rienk, de oudste, eens overboord. Taede rende naar de achterkant van het schip en wist hem er bewusteloos uit te halen. “Een gulp water en Rienk was er gelukkig weer,” zegt Nanke.
TWEEDE SCHIP
In 1928, het geboortejaar van Nanke, kochten haar ouders een tweede schip: De Goede Verwachting, een 92-tons dekschip. Nanke was het eerste kind dat daarop werd geboren. Toen de oudste zoons oud genoeg waren, kreeg de één de Soli Deo Gloria en voor de ander werd een schip bijgekocht. De familie Schaafsma bleef niet alleen varen: in Zwartsluis werd een huis gekocht, en Taede richtte samen met zijn zonen de firma Schaafsma en Zonen op, die met schepen én vrachtwagens grind, zand en puin vervoerde.
“Ik dacht toen nog: dit is tijdelijk, ik wil de wereld weer in”
Zwartsluis werd hun vaste waladres. “In het weekend kwam iedereen thuis,” herinnert Nanke zich. “De oudsten namen vrienden en vriendinnen mee, en als we allemaal bleven eten, hadden we niet genoeg borden en stoelen. Dan aten we uit pannendeksels en zaten we op het aanrecht.” Aan het begin van de oorlog moest het huis worden verkocht. De jongste kinderen, nog leerplichtig, gingen bij kostgezinnen wonen om naar school te kunnen. Nanke ging terug aan boord bij haar ouders. Ze was inmiddels twaalf en hoefde officieel niet meer naar school. “Doorleren was niet aan de orde.”
AVONTUUR
Nanke en haar zus Frijtzen leerden een andere schippersdochter kennen die in het Academisch Ziekenhuis werkte. “Ze zochten daar schippersdochters als personeel,” zegt ze. “Mijn zus en ik zeiden tegen elkaar: ‘Dat doen we!’” Ze werkten er ongeveer anderhalf jaar en gingen toen in dienst bij KNO-arts Huizinga aan de Noorderhaven. Ze hadden het daar goed naar hun zin, maar het avontuur trok. Ze vertrokken naar Amsterdam en vonden werk in de chique Lyceumclub aan
Toch hield het water haar in zijn greep. Toen er een brief kwam dat haar vader ziek was, keerde Nanke terug naar het schip. Haar ouders lagen met de Soli Deo Gloria bij de Damsluis. Ook haar broers lagen daar met hun schepen. “Ik dacht toen nog: dit is tijdelijk, ik wil de wereld weer in.” Het liep anders. In het Hattemergat leerde ze Wiemer Hoekstra kennen, geboren in 1929. De vonk sloeg over. Op 2 april 1953 trouwden ze en de dag daarna begonnen ze samen te varen. Ze namen het schip Libertas over van Wiemers ouders en voeren er vijf jaar mee. Daarna volgde De Nomadisch – de eerste van vier schepen die ze die naam gaven. Het paste perfect bij hun zwervend bestaan. Nanke: “Zwervend over het water, dat was ons leven.”
Samen kregen ze twee kinderen: Jantsje en Aldert. Het schippersbestaan bleef een vast onderdeel van hun leven. Tot op hoge leeftijd genoten ze van het water. In 2023 vierden Nanke en Wiemer hun 70-jarig huwelijk. Een zeldzaam jubileum. Datzelfde jaar, op 25 augustus, overleed Wiemer. Ze hadden hun leven gedeeld aan boord van verschillende schepen, in nauwe samenwerking en met liefde voor het vak én voor elkaar. Nanke heeft nooit spijt gehad van haar keuzes. “Varen is het allermooiste.”
Het hele verhaal van Anna (en veertien andere skûtsjevrouwen) staat in het boek ‘Schippersvrouwen - Verhalen boven water’. Het boek is verkrijgbaar bij de boekhandel. Uitgeverij Noordboek, ISBN: 9789464710076
Sippy Tigchelaar geeft door het hele land lezingen over de schippersvrouwen. Sippy: “Hoe meer we deze vrouwen onder de aandacht brengen, hoe beter. Dat verdienen ze, want ze hebben een grote rol gespeeld in de Friese economie.” Kijk voor meer info op www.sippytigchelaar.nl.
Nanke in de bediening in de Lyceumclub
Nanke kreeg verkering met Wiemer Hoekstra.
De familie Schaafsma op de Soli Deo Gloria in 1927. Nanke en de jongste moeten nog geboren worden. inzet links:Nanke Schaafsam als jong meisje inzet rechts: Jantje Siesling, moeder van elf kinderen onder wie Nanke.
Jo wolle dochs ek net tefolle betelje foar jo boatfersekering?
Voor
Uitgebreide
Laag
Inboedel g
Nei it skûtsjesilen Nim de bus
50% korting in juli & augustus
De Dal Dagkaart Fryslân is te koop in de bus. Betaal gemakkelijk met je bankpas. Je hebt geen OV-chipkaart nodig.
Deze zomer 50% korting op Dal Dagkaart Fryslân!
Voor slechts € 6,45 reis je de hele dag met de bus door Fryslân! Meer informatie en voorwaarden vind je op qbuzz.frl/zomeractie
Giest mei?
Veel locaties van het Skûtsjesilen zijn goed bereikbaar met de bus. Vanuit grotere plaatsen zoals Leeuwarden, Sneek, Drachten, Heerenveen en Joure rijden er streekbussen naar dorpen waar gezeild wordt, zoals Grou, Heeg, Langweer en Woudsend De bushaltes liggen vaak op loopafstand van het water.
Plan je reis door Fryslân eenvoudig via 9292.nl
Tegearre foartút, tegearre thús.
Kinderen reizen gratis!
Per volwassene neem je tot 3 kinderen t/m 11 jaar gratis mee.
