Leeuwarder Seniorenkrant

De Leeuwarder

SENIOREN

JAARGANG 1 - NUMMER 2 - DECEMBER 2018

‘Iedereen kan een kampioen zijn’

FAMILIE

KUNST&CULTUUR

GEZONDHEID

Financieel

(DUURZAAM) WONEN

02

SENIORENkrant

Wonen plus Zorg: Zelfstandig verzorgd wonen plus alle benodigde zorg!

Meer informatie?

Neem contact op met onze woonconsulente

Wonen plus Zorg is alles op één plek!

Wonen plus Zorg is hét platform voor een compleet aanbod van woningen Friesland, Groningen en Drenthe waar het mogelijk is om de zorg te ontvangen die u nodig

Afke de With

heeft. Op onze website vindt u gemakkelijk en snel een zorgwoning in de plaats en omgeving van u keuze. Kortom zelfstandig wonen, plus alle benodigde zorg van de beste kwaliteit op één plek.

058 2337332 wonenpluszorg.nl

Wonen plus Zorg is onderdeel van:

info@wonenpluszorg.nl

Oog en Welzijn Vertrouwde zorg dichtbij Heeft u een verwijsbrief van uw huisarts voor de oogarts? Of gaat uw zicht achteruit? Dan kan uw huisarts u naast Dokkum ook doorverwijzen naar onze oogkliniek in Grou. Vertrouwde zorg dichtbij, dat biedt Oog en Welzijn u. Onze oogartsen stellen u direct op uw gemak en vertellen u precies welke mogelijkheden er zijn om uw zicht te verbeteren. Bij Oog en Welzijn kunt u zowel voor verzekerde en onverzekerde oogzorg terecht.

Op www.oogenwelzijn.nl en op Facebook kunt u alvast een kijkje nemen. Graag tot ZIENs! Oog en Welzijn Dokkum | Birdaarderstraatweg 72-J | 9101 DC Dokkum | 0519 - 76 00 88 Oog en Welzijn Grou | It Molelân 8 A | 9001 XS Grou | 0566 - 22 66 00

F @oogenwelzijn | E vraag@oogenwelzijn.nl | www.oogenwelzijn.nl

SENIORENkrant

03

11

Heeft u oogklachten of een beginnende staar? Wat kunt u doen?

Hoe wiLlen we straks wonen?

Wonen en verhuizen zijn bij ons de laatste tijd regelmatig onderwerp van gesprek. Vroeger deden we er lacherig over. We zijn nu 60+ en 65+ en de gesprekken zijn een stuk serieuzer geworden. De verre toekomst is ineens dichtbij gekomen. De mogelijkheden zijn divers.

Het is maandagochtend en er hangt een rustige sfeer in de wachtkamer van de oogkliniek, waar een aantal patiënten kalm de krant leest of van een koffie geniet. Hij komt niet uit de directe omgeving, zegt hij.

Helemaal niet zelfs, maar hij reist voor zijn behandeling graag en tegenwoordig eenvoudiger naar Dokkum.

17

07

We zijn hier voor Robbie Een mislukt familiediner Sterrencast brengt herkenbaar familiedrama vol humor en confrontatie. Kent u dat? Elk jaar komen families traditiegetrouw met kerst samen voor een gezellig diner.

Maar de gesprekken lopen stroef en er komt een oude vete bovendrijven die de sfeer er niet beter op maakt.

15

(On)eerlijke pensioenen Lang geleden stopten mensen hun geld in een oude sok en die stopten ze weer onder het matras. Of ze zetten hun geld op de bank. Als je geluk had, dan kon je na je werkzame leven gaan ‘rentenieren’. Tegenwoordig bouwen we ons pensioen op door een premie af te dragen aan een pensioenfonds.

Dat fonds zorgt ervoor dat jouw ingelegde geld goed belegd wordt, zodat er voldoende rendement is om je je geld later met rente terug te geven. Mooie deal. Toch? Of toch niet?

IEDEREEN KAN EEN KAMPIOEN ZIJN Als er één ideaal is dat Leeuwarder Andries Ekhart (64) in zijn leven heeft meegedragen, is het wel dat je je kansen moet benutten. En laat zijn leven er nu net om draaien dat hij anderen hierbij helpt. Eerst in het jeugdwerk, daarna in het onderwijs en vervolgens als raadslid en wethouder. “Als je iets niet kunt, prima. Maar als je iets kunt en het niet doet, is dat zo zonde.”

05 Pleeggrootouders maken het verschil

En VERDER....

Het is vandaag de dag eerder regel dan uitzondering dat opa’s en oma’s op hun kleinkinderen passen. Er zijn echter ook opa’s en oma’s die dag en nacht de zorg hebben voor één of meer kleinkinderen. Zij zijn zogenoemde pleeggrootouders.

04 INTERVIEW

Column - Peter weet het beter

09

Column - Levenstestament en bewindvoering

12

Senioren willen plezierig blijven wonen in eigen huis 13 Evenementen- en activiteitenkalender

16

Puzzel

18

Puzzelpagina

19

Column - De kraai, de robot en de vrouw

19

FAMILIE

KUNST&CULTUUR

GEZONDHEID

Lieve lezers, Allereerst wil ik jullie bedanken voor de fijne en warme reacties die we hebben gehad na het verschijnen van de Leeuwarder Seniorenkrant in april. Ik ontving leuke mailtjes, en, heel bijzonder voor mij, meerdere handgeschreven brieven met tips, suggesties en mooie woorden.

We hebben bij het schrijven van deze tweede editie hulp gekregen van Martin, Peter en Sara.

Ik ben bijzonder blij met hen. Niet alleen omdat ze leuke mensen zijn, maar ook omdat ze tot de doelgroep van de Leeuwarder Seniorenkrant behoren en zeer betrokken zijn.

In 2019 gaan we vier keer verschijnen en verhogen we de oplage van 40.000 naar 65.000 exemplaren. We gaan verschijnen op vaste momenten in het jaar, namelijk maart, juni, september en december.

Ik sluit af met een oproep aan jullie, onze lezers, de mensen waarvoor we het uiteindelijk allemaal doen: is er nog een thema dat jullie na aan het hart ligt, kennen jullie nog mensen met een bijzonder verhaal dat nog niet eerder in een krant of magazine heeft gestaan en bij onze doelgroep (60+) past, stuur dan een mail naar info@leeuwarderseniorenkrant.nl.

Voor nu: een fijne decembermaand en een gezond 2019!

Doede Vellema

Uitgever Devea

Gouverneursplein 6 Leeuwarden

06 15 37 22 55 www.devea.nl Redactieleden Sara Kroos, Martin van Mourik, Peter Teeuwen (Eind)redactie AchT Oplage 62.200 waarvan 5.000 op meer dan 50 punten in de gemeente Leeuwarden Druk NDC Print Verspreiding Als bijlage in de hah Leeuwarden Coverfoto Niels Remigius Puzzelpagina’s Peter Teeuwen Advertenties Doede Vellema E-mailadres info@leeuwarderseniorenkrant.nl Disclaimer Ondanks alle zorg die aan deze uitgave is besteed blijven vergissingen mogelijk. Wij kunnen daar echter geen aansprakelijkheid voor aanvaarden.

Auteursrecht voorbehouden. ©2018

FINANCIEEL

(DUURZAAM) WONEN

04

FAMILIE | SENIORENkrant

Tekst: Martin van Mourik

Pleeggrootouders maken het verschil Het is vandaag de dag eerder regel dan

met mijn kleinkinderen, dus dat

dere oorzaken. Hieronder de

gezond en fit. Bijna alle groot-

uitzondering dat opa’s en oma’s op hun

is een flinke generatiekloof. Pu-

oorzaken in volgorde van

ouders (88%) keken positief

kleinkinderen passen. Het aantal dagen

berteit zorgt voor dwarsigheid,

belangrijkheid.

terug op de pleegperiode. 3%

en dat veroorzaakte wel eens

loopt uiteen. Er zijn echter ook opa’s en oma’s die dag en nacht de zorg hebben voor één of meer kleinkinderen omdat hun zoon of dochter hiertoe niet in staat is. Zij zijn zogenoemde pleeggrootouders.

was negatief en bij 9% waren er

voor aanvaringen. Wat extra er-

• Geen stabiele relatie

gemengde

varing en hulp konden we best

• Psychische problemen

meeste

gebruiken, maar dat konden wij

• Verslaving

voelden zich gesteund door

niet vinden.”

• Minimaal een moeilijk kind

familie en vrienden. Ook von-

•M edische problemen of

den

Rapport

een overlijden

gevoelens.

De

pleeggrootouders

hulpverleners

dat

de

pleeggrootouders gemotiveer-

Uit het rapport ‘Pleeggrootou-

• Geweld

der waren, meer doorzettings-

ders maken het verschil’ van

• Crimineel milieu

vermogen hadden en taaier

Henk van Oosteren blijkt dat

• Schulden

waren

dan

oorspronkelijk

In Nederland wonen ruim

plaats en er waren ook nog

pleeggrootouders zich prima

20.000 kinderen in een pleeg-

kleine kinderen in huis. Vader

van hun taak kwijten: vergele-

Vijf jaar

te maken hebben met de

oudergezin. Een deel daarvan

was al lang afwezig. Door alle

ken met alle pleeggezinnen

De gemiddelde verblijfsduur

bloedband. Voor kleinkinderen

betreft de grootouders. Vaak

omstandigheden lukte het op

doen

pleeggrootouders het

bij opa en oma was ruim vijf

zijn opa en oma de ideale

wonen de kleinkinderen bij

school niet meer.”

ruim twee keer zo goed. 16%

jaar. Dat is een hele periode.

pleegouders tijdens een moei-

van de pleeggrootouders lukt

Zeker als je kijkt naar de gro-

lijke periode in hun leven. ■

hun grootouders omdat door

gedacht. Dat zal ongetwijfeld

een scheiding de vader uit

De kinderen mochten tijdelijk

het toch niet om de pleegperi-

tere kwetsbaarheid als je op

beeld raakt, omdat er finan-

bij oma en opa wonen en had-

ode volledig af te maken, bij de

leeftijd bent. Ruim tweederde

ciële of psychische problemen

den daar hun eigen slaapka-

traditionele pleegouders ligt

van de pleeggrootouders was

zijn of omdat er sprake is van

mer waar ze ook konden leren

dat percentage op 37%.

verslaving.

en later studeren. Inmiddels heeft de oudste zijn diploma

Voor het rapport zijn 35

Het oudere echtpaar Kolk-

gehaald en een leuke baan en

pleeggrootouders

man* heeft voor hun 75e ook

een eigen flatje gevonden.

viewd die onder andere ant-

de tijdelijke zorg gehad over

geïnter-

woord geven op de vraag

twee kleinkinderen: “Er was

“Het was niet altijd gemakke-

waarom ze pleeggrootou-

thuis geen ruimte om te leren.

lijk,” geeft meneer Kolkman toe.

ders werden. Vaak was het

Er was gewoon te weinig

“Ik scheel meer dan vijftig jaar

een combinatie van meer-

* gefingeerde namen vanwege privacyredenen.

Een aantal gegevens komt uit het rapport ‘Pleeggrootouders maken het verschil. Portret van een onderbelichte groep’, geschreven door Henk van Oosteren. Van Oosteren heeft veel ervaring en expertise op het gebied van jeugdzorg.

Uitgebreide

informatie

www.gezinspiratieplein.nl.

is

te

vinden

op

de

site

SENIORENkrant | INTERVIEW

05 trouwde in een lelijke eend,

een onverbeterlijke optimist.

kreeg een zoon en dochter en

“Ik ben eigenlijk nooit chagrij-

ging aan de slag als leraar. In

nig en je moet het ook licht

Sneek groeide hij uit tot een ge-

houden. Ik denk in kansen. Er

waardeerde leraar en later con-

is veel mis, maar je kunt toch

rector. Het was de vader van de

veel bereiken. Het leven is net

huidige Sneker burgemeester

als biljarten. Op eigen niveau

Jannewietske de Vries die Ek-

kan iedereen een kampioen

hart polste voor de politiek.

zijn.” En tegenslag? Ekhart mag niet klagen. Lang geleden

“‘Maak me maar lid’, zei ik.”

moest zijn hele been negen

Toch was het bij de PvdA geen

maanden in het gips dankzij

liefde op het eerste gezicht. “De

een

eerste bijeenkomst had meer

breuk na te zijn aangereden.

weg van een bejaardensociëteit

En nu onlangs het verlies van

en van die ‘vroeger was alles

zijn zus en een goede vriend.

beter instelling’, moest ik ook

Dat deed pijn en herinnert

niets hebben.” Niettemin werd

hem aan zijn ouder worden.

hij in 1997 gevraagd om zich

“Er waren de afgelopen tijd

kandidaat te stellen en met

wat teveel begrafenissen.”

voorkeursstemmen

‘Iedereen kan een kampioen zijn’ Als er één ideaal is dat Leeuwarder Andries Ekhart (64) in zijn leven heeft meegedragen, is het wel dat je je kansen moet benutten. En laat zijn leven er nu net om draaien dat hij anderen hierbij helpt. Eerst in het jeugdwerk, daarna in het onderwijs en vervolgens als raadslid en wethouder. “Als je iets niet kunt, prima. Maar als je iets kunt en het niet doet, is dat zo zonde.”

gecompliceerde

been-

belandde

hij in de raad. Het wethouderschap was de volgende stap. “Ik dacht, okay, ik doe het voor vier jaar…” Ekhart was in totaal 16 jaar lang wethouder, waarvan zes jaar in Leeuwarden.

Het sociale domein is altijd zijn

‘Actief blijven is zó belangrijk’

passie geweest. Een lastige portefeuille, zeker in de relatief

En dan… “Ik heb je nog niet

arme Friese hoofdstad. En niet

eens verteld over mijn bijna-

alleen vanwege de miljoenen

dood-ervaring.” Een bijna fa-

die het opslokt, maar ook van-

taal ongeluk? Nee, het is de hu-

wege de cultuur van wantrou-

mor die Ekhart typeert. Bij de

wen bij de overheid die zorgen

gemeente Sneek was er ook

voor een overmatige bureau-

een Eckhart en die was gestor-

cratie en ondoelmatig sociaal

ven toen zijn bijna naamgenoot

beleid. “Het is waanzinnig hoe-

op vakantie was. “Toen ik

veel tijd en geld er op gaat aan

thuiskwam had ik verschillen-

controle. 99 procent van de

de condoleance-kaarten ge-

mensen is van goede wil. Dat

kregen. In een winkel in Sneek

wantrouwen slaat nergens op.”

ging een mevrouw letterlijk van

Hij had er in zijn jaren hoog op-

haar stokje toen ze me zag.”

lopende ruzies over met Den

Ook bij een PvdA-bijeenkomst

Haag.

in Lemmer was Ekharts verschijning schokkend. Hij lacht:

Zijn eigenzinnigheid is ook

“Ik heb toen maar gedreigd om

zijn kracht. Niet klakkeloos

over te stappen naar het CDA,

Ekhart is bijna 65 jaar en sinds

er enige ouderdomsslijtage. Zo

En toen hij de kantjes eraf liep,

volgzaam zijn, maar je eigen

daar zijn ze tenminste gewend

februari wethouder van Leeu-

heeft hij sinds drie weken een

kreeg hij van zijn vader een

hart laten spreken. Ekhart is

aan herrijzenissen.” ■

warden af. Toch is hij nog ge-

gehoortoestel. “Daar ben ik heel

harde les die hem voor altijd

motiveerd en actief in de Leeu-

blij mee. Ik heb nog flink wat

zou bijblijven. “In het derde

warder

en

lp’s liggen en nu hoor ik de hoge

jaar bleef ik zitten. Ik moest bij

projecten zoals de culturele

tonen weer.” Bij die lp’s moet je

hem komen. Hij gaf me een

hoofdstad. “Actief blijven is zó

denken aan de jaren zeventig,

klap en zei: ‘Wij hebben nooit

belangrijk.” Wel werkt Ekhart

de tijd van Deep Purple, de

de kans gehad en jij verprutst

beduidend minder uren en

oude Genesis en Yes. Ekhart

het zeker!’ Ik dacht toen; dat

heeft hij meer tijd voor familie

was een hippie en eigenlijk is hij

zou inderdaad wel zonde zijn.”

(hij is onlangs opa geworden)

dat nog steeds. Hij houdt zijn

Politieke ambities had Ekhart in

en zijn hobby’s zoals de tuin,

hand iets boven zijn elleboog.

zijn jongere jaren helemaal niet.

biljarten en Cambuur. “Ik een

“Zo lang had ik mijn haar.” Het

“Ik wilde iets met geschiedenis

senior… Dat is iets waar ik nog

was de tijd van de Pow-wow-

doen.” Tijdens zijn studie deed

niet echt aan wil. Ik heb nog

feesten en jongerencentrum

hij volop vrijwilligerswerk bij

steeds lol en zin in wat ik doe.”

Hippo. Dat was een bijzonder

een jongerencentrum aan ’t

Ekhart heeft zelfs zijn rossige

leuke tijd, maar Ekhart stu-

Vliet. De volgende stap was

haar nog. Best bijzonder, vol-

deerde als enige van zijn vijf

werken, trouwen en kinderen

gens zijn kapster. Natuurlijk is

broers en zussen aan de HBS.

krijgen. Zo geschiedde. Hij

gemeenteraad

06

SENIORENkrant

AVONDJE

UIT? PARKEER JE FIETS

VEILIG EN VOOR NIETS! Fietsenstalling Zaailand en St. Jacobsstraat (do. t/m za. ook ‘s nachts open)

www.fiets-in-de-p.nl

Speciaal voor u geselecteerd!

06-12 SportSound met Syb vd Ploeg 2018 & band Wiebe De Skâns Gorredijk Met special guest Rintje Ritsma.

21-12 Kerst met De Kast 2018 Koepeltheater Leeuwarden

Een sfeervolle Kerst in de voormalige Koepelkerk.

27-12 Kerst met De Kast 2018 De Lawei Drachten

Voor het derde jaar alweer. Lawei+Kast=Kerst!

29-12 Story Tellers: Great Singers & Songs 2018 De Harmonie Leeuwarden Wereldberoemde liedjes en hun verhalen.

Met o.a. Syb vd Ploeg, DILANA, L’dia on Bass, Hubert Heeringa én Maarten Peters!

30-12 Symfo Classics: 2018 The Best of Symfonic Rock

Neushoorn Leeuwarden Het beste van het beste op Symphonic Rock gebied. Met o.a. Edward Reekers, Cindy Oudshoorn, Hubert Heeringa, Rob Winter, Martin van der Starre en een Topband.

03-01 Heerink & Friends De Harmonie Leeuwarden 2019 Bert Heerink (Vandenberg, Kayak) die met zijn twee muzikale vrienden ‘unplugged’ zijn eigen muziekgeschiedenis doorloopt.

03-04 The Ramblers & Joke Bruijs 2019 Jubileumconcert

Lezersie sedleececmtber 2018

De Harmonie Leeuwarden Het oudste nog spelende dansorkest ter wereld! Met zeer speciale gast Joke Bruijs.

23-03 QUEEN The Music (premiere) 2019 De Harmonie Leeuwarden

Vier ijzersterke topvocalisten en hun liveband brengen in een twee uur durende spectaculaire show het beste van Queen!

12-04 Pink Floyd Project XXL 2019 feat. Durga McBroom (USA)

De Harmonie Leeuwarden met o.a Bert Heerink, quadrafonisch geluid, lasers en visuals. Een meer dan 2.5 uur durende show, 30 man voor en achter de schermen.

01-06 Motel Westcoast: 2019 Back to The Roots

De Harmonie Leeuwarden Meer dan 175.000 bezoekers zagen inmiddels deze show met samenzang van hoog niveau.

29-11 Dire Straits Experience (UK) 2019 De Harmonie Leeuwarden uitverkochte zalen en lovende reacties van pers & publiek.

skans.nl | lawei.nl | harmonie.nl | neushoorn.nl | koepeltheater.nl

SENIORENkrant | Financieel

07 Tekst: Peter Teeuwen

dat daarmee jaarlijks aan alle pensioenverplichtingen

vol-

daan kan worden. En nog groeit die pot! Onvoorstelbaar toch?

DIEFSTAL Dus hou op met die flauwekul dat er te weinig geld in die pensioenpot zit. Door die idiote dekkingsgraad zit er zoveel geld in dat we nog jaren vooruit kunnen. We moeten af van die dekkingsgraad. Dat is volksverlakkerij en zelfs pure diefstal. Het hele dekkingsgraadsysteem zorgt ervoor dat

(On)eerlijke pensioenen Lang geleden, toen er nog geen pensioenen waren, stopten mensen hun geld in een oude sok en die stopten ze weer onder het matras. Of ze zetten hun geld op de bank. Als je geluk had, dan kon je na je werkzame leven gaan

de mensen die het meeste geld hebben

ingebracht

gekort

worden. En degenen die nu gaan inleggen, ontvangen later een riant pensioen omdat al die mensen die de pot gevuld hebben allang dood zijn

‘rentenieren’. Dan had je zoveel geld op de bank staan dat je verder kon leven van de rente van het gespaarde geld.

en er dus veel minder geld no-

Tegenwoordig bouwen we ons pensioen op door een premie af te dragen aan een pensioenfonds. Dat fonds zorgt

dig is om aan alle verplichtin-

ervoor dat jouw ingelegde geld goed belegd wordt, zodat er voldoende rendement is om je je geld later met rente

gen te voldoen. De ouderen

terug te geven. Mooie deal. Toch? Of toch niet?

van nu betalen het pensioen van de jongeren doordat zij

Lange tijd ging bovengenoemd

ren afgesproken dekkings-

ver ze pensioenpremie heb-

Die

ons

die pot hebben gevuld, en niet

scenario goed. Er kwam een

graad. Ook dat klonk redelijk.

ben afgedragen. En omdat er

geld, dat groeit alleen maar

andersom. De bijdrage van de

kink in de kabel toen er ineens

Totdat je je in het onderwerp

zoiets als inflatie bestaat moet

(zie kader)! Sterker nog, door

jongeren is peanuts vergele-

een overgang plaatsvond van

gaat verdiepen. Want wat is

die dekkingsgraad niet 100%

het rendement dat er jaarlijks

ken bij het rendement dat die

het

naar

die dekkingsgraad eigenlijk?

zijn, maar zo’n 105%. Je zegt

op gemaakt wordt, is het op

pensioenpot nu al oplevert.

een middelloonpensioen. Het

De dekkingsgraad houdt in dat

toch ook niet tegen een bedrijf

dit moment eigenlijk niet eens

Hoe krom wil je het hebben?

zit zo: eerst werd de hoogte

je in die pensioenpot zoveel

dat het zoveel kapitaal op de

nodig dat jongeren premie af-

Dus jongeren: ophouden met

van je pensioen bepaald door

geld moet zitten dat, wanneer

bank moet hebben dat het de

dragen. Alleen het rendement

miepen dat er straks voor jul-

je laatstverdiende loon. Op een

je nu stopt, je al je verplichtin-

huidige medewerkers twintig

alleen al levert zoveel geld op

lie niets meer over is. ■

gegeven moment werd dat

gen na kunt komen. Wat bete-

jaar door moet kunnen beta-

vervangen door een gemid-

kent dat in de praktijk?

len, plus toekomstige mede-

eindloonpensioen

delde te nemen van je loon,

werkers? Er zou geen bedrijf

verspreid over een aantal jaar.

Een voorbeeld

meer overeind staan. Waarom

Reden, zo werd ons verteld,

Stel: mensen leven na hun

wordt dat dan wel verlangd

was dat het pensioen anders

pensioen

van onze pensioenfondsen?

onbetaalbaar

worden.

twintig jaar. Dan moet een

Klinkt redelijk: steeds meer

pensioenfonds dus zoveel geld

RENTENIEREN

mensen krijgen een pensioen

hebben dat het fonds al die

Even terug naar die rentenier:

en straks is de pot leeg. Nee,

mensen die recht hebben op

die leefde van de rente van zijn

dat is dus niet zo. We hebben

hun pensioen nog twintig jaar

spaarcenten. Die pensioenpot

ons laten beetnemen. In wer-

lang moet kunnen blijven be-

die door ons is opgebouwd is

kelijkheid zat er voldoende

talen met de huidige pot. En

ook zo’n spaarpot. Wij hebben

geld in die pensioenpot om ie-

niet alleen de pensioenge-

toch jarenlang premie be-

dereen van pensioengerech-

rechtigden, maar ook degenen

taald? Het is toch ons geld?

tigde leeftijd van een pensioen

die in de toekomst nog met

En gaat het echt slecht met

te kunnen voorzien.

pensioen zullen gaan, voor zo-

die pensioenfondsen? Welnee!

zou

gemiddeld

Dekkingsgraad

In pensioenpot

Het ging pas echt mis toen het

Bij

begrip dekkingsgraad op de voorgrond kwam. Volgens veel financiële instellingen liep ons pensioenstelsel

gevaar.

Af

nog

1336 milj. euro Beleggingsresultaat (6%)

80 milj. euro

Premiebetalingen

25 milj. euro

Uitkering pensioenen

50 milj. euro

De

pensioenfondsen konden niet

Nieuw bedrag in pensioenpot

meer voldoen aan de van tevo-

Toename

1391 milj. euro 55 milj. euro

pensioenfondsen,

‘Wij hebben toch jarenlang premie betaald?

Het is toch ons geld?’

08

SENIORENkrant

Alleen bij Nissan Engelsma & Wijnia Leeuwarden NIEUWE MODELLEN OP VOORRAAD!!!

5.000 KORTING!!!

DE GOEDKOOPSTE EN MEEST COMPLETE BIJ DÉ NISSAN-DEALER VAN FRIESLAND

QASHQAI TEKNA PLUS NORMAAL RIJKLAAR € 36.780 NU SLECHTS

€ 31.780

NISSAN QASHQAI TEKNA PLUS IS STANDAARD RIJK UITGERUST MET o.a.

• Nappa lederbekleding met elektrische stoelen en geheugenfunctie • Donkere Hemelbekleding • Bose Audio systeem • Full Led verlichting • Voorruitverwarming • 19” LM velgen • Keyless entry • Stoelverwarming • Glazen panorama dak • Metallic lak • Chromen spiegelkappen • Etc.

OOK ALLE ANDERE NIEUWE MODELLEN MET VEEL VOORDEEL! ÉN OP VOORRAAD IN LEEUWARDEN

Leo Twijnstrastraat 2, 8923 EL Leeuwarden - Tel. (058) 266 62 55

www.ewnissan.nl *De genoemde vanafprijzen zijn consumentenadviesprijzen incl. BPM/BTW, legeskosten, recyclingbijdrage en kosten rijklaar maken, gebaseerd op de meest recente prijslijst. Hieraan kunnen geen rechten worden ontleend.

Prijswijzigingen en typefouten voorbehouden. Ga naar Engelsma en Wijnia voor meer informatie en vraag naar de voorwaarden. Actie geldig zolang de voorraad strekt, OP=OP!

SENIORENkrant 09 Door Peter Teeuwen

Herbergier Bartlehiem

Kleinschalig wonen voor mensen met geheugenproblemen.

column

PETER WEET HET BETER Herbergier Bartlehiem biedt 16 ouderen met geheugenproblemen (vormen van dementie) een warm en liefdevol thuis.

De gasten kunnen er het leven voortzetten op hun eigen manier.

Zonder gesloten deuren, maar met persoonlijke aandacht in een huiselijke sfeer. Daar staan de twee inwonende zorgondernemers en hun team garant voor.

Meer weten? Neem vrijblijvend contact op of ga naar www.herbergier.nl/bartlehiem

Judith en Oeds Visser Bartlehiem 35 9091 BH Wyns 06 - 2149 6788 0519 - 346185

bartlehiem@herbergier.nl

Wij ouderen hebben de plicht de aarde schoner achter te laten.

Dat zijn we verplicht aan onze kinderen en kleinkinderen, voor de volgende generatie. Onze generatie heeft immers de wereld ook het meest vervuild en verpest. Oké, dat wisten we niet, het werd ons niet verteld, maar toch…

We hebben niet veel tijd meer en dus is haast geboden. We moeten aan de slag. Wat wij ouderen kunnen doen? We kunnen beginnen met de rommel op te ruimen, zoals we dat van onze ouders hebben geleerd: het afval scheiden, zodat we materiaal kunnen hergebruiken en niet alles in de verbrandingsoven terechtkomt.

Dat veroorzaakt alleen maar meer broeikasgas.

Een volgende stap is het verduurzamen van je huis. Let wel, dit doen we niet voor onszelf (ook wel een beetje), maar voor ons nageslacht.

Aan de slag dus, voor zover je dat nog niet gedaan hebt. Hoe? We beginnen met iets waar je misschien niet direct aan zou denken, maar hoe oud is je koelkast, je vriezer, je wasmachine? Wellicht heb je ook nog een wasdroger. Weet je dat oude apparaten vaak energieslurpers zijn? Vervangen die handel, evenals de gloeilampen, en vooruit: doe ook de halogeenlampen weg en vervang ze door LED-lampen. Het levert een besparing van 85% op.

Na deze relatief eenvoudige ingrepen is het tijd voor het grotere werk. We beginnen op zolder omdat daar de meeste warmte naartoe verdwijnt. Warmte stijgt op, weet je nog? Als je slechte dakpannen hebt, dan kun je overwegen om dakisolatie aan de buitenkant van je dak aan te brengen. Isolatie aan de buitenkant is namelijk veel efficiënter en effectiever. Al met al bespaar je snel zo’n 30%. Geen grapje!

Van zolder belanden we op de vloer: vloerisolatie. Naast een kostenbesparing levert vloerisolatie extra comfort op.

Heerlijk, zo’n warme vloer.

Als je all the way wilt gaan, schaf dan ook meteen een warmtepomp aan. Persoonlijk zou ik daar nog even mee wachten omdat dit nog in de kinderschoenen staat.

Goed, we gaan verder: dubbele beglazing. Mocht je nog enkele beglazing hebben, doe dan meteen driedubbele beglazing, dat scheelt nog meer. En voeg je daar nog wandisolatie aan toe, dan krijg je een heel comfortabel huis, want geen tocht of kou meer.

Daar krijg je alleen maar reumatiek van. (Zie je, we doen het ook wel een beetje voor onszelf natuurlijk).

En als kers op de taart leggen we zonnepanelen op ons dak.

Dat doe je pas na alle andere energiebesparende maatregelen, omdat je dan weet hoeveel je er nodig hebt.

Nog een laatste advies: ga nou niet als een dolle aan de slag met de Beun de Haas en goedkope rotzooi. Informeer eens in je omgeving bij een van de vele energie-ambassadeurs bij jou in de buurt (die bestaan echt!), of klop aan bij het Energieloket van de Gemeente Leeuwarden. Succes ermee, en niet te lang wachten!

10

(DUURZAAM) WONEN | SENIORENkrant

Verhuizen naar een zorgwoning?

Niet getreurd!

woning. De gemiddelde leef-

van de voorzieningen die ze

nen handbereik waren, kon ze

tijd is 85 jaar.”

daar hebben.” Een win-win-

zelf beslissen wat ze wanneer

situatie. “Onlangs sprak ik een

en waar wilde doen!”

een

vrouw die in een vrijstaand

categorie senioren die graag

huis ergens buiten uit had

Kijk voor meer informatie

zelfstandig wil blijven wonen,

gewoond en was verhuisd naar

op wonenpluszorg.nl

maar ook op zoek zijn naar

een zorgwoning. Eerder was ze

ontmoeting,

reuring,

afhankelijk geweest van ande-

Als senior wil je zo lang mogelijk zelfstandig blijven

omdat ze bijvoorbeeld vereen-

ren wat betreft vervoer en

wonen. Kan dat niet, dan niet (te lang) getreurd. Er zijn

zamen in hun huidige woon-

boodschappen. Ook maakte ze

situatie, benadrukt Afke.

gebruik van Tafeltje Dekje.

tegenwoordig vele woonvormen waarbij je én de nodige

Overigens

is

er

ook

naar

Ze vertelde me dat ze zo blij

zorg kunt krijgen én grotendeels zelfstandig kunt

Win-winsituatie

blijven.

Inmiddels

heeft

Vastgoedbeheer

was dat ze de regie over haar Hoekstra

circa

1250 in

Afke de With is expert op het

1, 2 en 3 kregen, nu zélf op zoek

zorgvastgoedwoningen

gebied van die woonvormen.

moeten naar een passende

Friesland, Groningen en Dren-

Ze werkt als woonconsulente

woning. Partijen benaderden

the in beheer, woningen die

Zorgvastgoed, onderdeel van

Hoekstra Vastgoed-beheer of

voornamelijk in de categorie

Hoekstra Vastgoedbeheer en

zij de verhuur en het beheer

sociale huur vallen. De wonin-

helpt senioren die niet langer

van hun zorgvastgoed in Fries-

gen variëren van een apparte-

zelfstandig kunnen blijven wo-

land, Groningen en Drenthe

ment, aanleunwoning tot een

nen bij het zoeken naar een

op zich wilden nemen.”

huis met een tuintje. Variërend

woning

die

bij

hen

past.

voorzien

van

verschillende

Het zorgvastgoed is een nieu-

Hoekstra Vastgoedbeheer be-

voorzieningen, zoals 24-uurs-

we tak van sport voor Hoekstra

sloot de sprong te wagen.

zorg, winkel, kapper, biblio-

Vastgoedbeheer, vertelt Afke:

“De vergrijzing neemt toe, er

theek, restaurant en allerlei

“Sinds

wet-

is een markt voor zorgvast-

activiteiten. Het is maar net

en regelgeving zodanig aange-

goed,” vertelt Afke. “We hebben

waar je als senior behoefte aan

past dat wonen en zorg zijn

te maken met een kwetsbare

hebt. “In Menaldum kun je

gescheiden. In de praktijk

groep mensen die wel wat

zelfstandig wonen, maar kun

betekent dit dat mensen die

hulp kunnen gebruiken in hun

je ook bij het nabijgelegen

voorheen

zoektocht naar een passende

Gralda State gebruik maken

2013

een

is

de

zorgindicatie

eigen leven terug had. Omdat alle voorzieningen weer bin-

‘Ik heb de regie over mijn eigen leven terug’

SENIORENkrant | (DUURZAAM) WONEN

11 Tekst: Sara Kroos

Hoe wiLlen we straks wonen?

Wonen en verhuizen zijn bij ons de laatste tijd regelmatig onderwerp van gesprek. Vroeger deden we er lacherig over en hadden we de meest geweldige ideeën over hoe dat eruit zou zien. We zijn nu 60+ en 65+ en de gesprekken zijn een stuk serieuzer geworden. De verre toekomst is ineens dichtbij gekomen. De mogelijkheden zijn divers.

Eén van de vragen is of we in

ruimte en keuzemogelijkheden

Mijn man en ik wonen nu in een

zou doen, is het huis aanpassen

ne grond, met een eigen voor-

Friesland blijven wonen of niet.

in Friesland. Die keuze is dus

ruime woning. We hebben het

door bijvoorbeeld een slaap­

deur

Ik ben geboren en getogen in

snel gemaakt. Een andere vraag

erover met familie, vrienden,

kamer beneden te realiseren, of

gezamenlijke tuin. De tuin is de

Zuid-Holland en ervaar meer

is: gaan we verhuizen of niet?

buren en kennissen en we

een traplift te installeren.”

plek waar je elkaar ontmoet,

krijgen verschillende antwoor-

grenst

aan

koffiedrinkt,

de

elkaar

Veel verschillende ideeën dus,

helpt of een tuinfeest geeft. Een

maar er zijn ook overeenkom-

woongroep kortom waar je op

“Ik wil graag gelijkvloers wonen.

sten. Wat we allemaal willen

elkaar let, maar waar ook vol-

Het is niet onbelangrijk om nu alvast na te denken over

Een patiowoning lijkt me fijn en

is elkaar helpen, veiligheid, vol-

doende ruimte is voor privacy,

wonen in de toekomst. Een vriendin vertelde onlangs

praktisch. Je slaapt en woont op

doende contacten en voorzie-

inbreng en vrijheid.

over haar moeder die voor de tweede keer was gevallen

de begane grond. Ik wil ook

ningen in de buurt, zoals een

en in het ziekenhuis lag. Ze was ’s ochtends vroeg

graag een tuin. Zo is er op een

supermarkt, huisarts en apo-

Nieuwe initiatieven

gevonden door de thuiszorg. Ze lag naast haar bed met

natuurlijke manier contact met

theek.

Er komen initiatieven op de

een bebloede arm en bebloed hoofd. Thuis wonen werd

mijn omgeving. Als ik in de tuin

steeds moeilijker. Na de heupoperatie was ze achteruit

werk kan ik gemakkelijk een

En wat wil ik

bouwen voor toekomstige ou-

gegaan en ook verward geraakt. Verhuizen wilde ze niet,

praatje maken met voorbijgan-

eigenlijk zelf?

deren. Die is van de generatie

ze wilde in haar eigen huis blijven wonen waar ze al 65 jaar

gers en blijf ik tenminste in be-

Als destijds progressieve der-

‘babyboomers’ en stelt andere

woonde. Dergelijke voorvallen zijn schrijnend en vinden

weging,” vertelt een kennis.

tigjarige had ik een woongroep

eisen aan leven en wonen dan

in gedachten, in de vorm van

de vorige generatie(s). Tot die

Een vriendin zegt: “Een appar-

een hofje en met een gezamen-

tijd droom ik van het hofje, want

tement met een lift lijkt mij

lijke tuin. Allemaal op de bega-

samen ben je sterker. ■

Wacht niet tot het te laat is

den.

samen

die

steeds vaker plaats.

Praat over het onderwerp met je omgeving, met je partner, met je vrienden, met je kinderen. Belangrijke vragen zijn: waar wil jij straks wonen? Blijf je waar je nu woont, met of zonder aanpassingen? Hoe wordt er momenteel gebouwd voor ouderen, is dat wat voor jou? Hoe wil jij je leven indelen op je oude dag? En waar ligt voor jou het omslagpunt om hier een beslissing over te nemen? Nu, straks, of over tien jaar?

Als je ziek wordt?

heel fijn. Eindelijk van die tuin af. Ik doe gewoon leuk de

Hoe denk jij over het onderwerp?

plantjes in potten op het bal-

Laat het weten via info@seniorenkrantleeuwarden.nl

kon. Het is ook veilig met een centrale hal, zodat er niet zo gemakkelijk wordt ingebroken.

Er moeten wel winkels in de

Bedenk daarbij dat boven je 75 verhuizen in de praktijk zwaar

buurt zijn, net als de huisarts

en ingrijpend is, vanwege de fysieke, emotionele en sociale

en de apotheek.”

e

woningmarkt op het gebied van

aspecten. Met name in de grote steden zijn daar schrijnende voorbeelden van. Vereenzaming en verwaarlozing liggen op

Een andere vriendin adviseert

de loer. Hoe ouder, hoe meer gebreken. En een oude boom

ons om in ons eigen huis te blij-

moet je niet verplanten. Het zijn wijsheden die we in ons

ven wonen, want: “Je kent de

achterhoofd moeten houden. Een beetje vooruit denken kan

buurt goed, er zijn prettige bu-

geen kwaad. Er is vast meer mogelijk dan je denkt.

rencontacten die ervoor zorgen dat je elkaar helpt.” Wat ze wel

12

SENIORENkrant

column

AIXAM ON TOUR KOM KENNISMAKEN MET ONZE MOBIELTJES!

Levenstestament en bewindvoering Er kan, bijvoorbeeld door ziekte of ouderdom, een moment komen in iemands leven, dat men niet meer in staat is financiële zaken te regelen of dat het niet meer goed lukt om noodzakelijke formulieren in te vullen. Het is belangrijk, voor het zover is, iemand aan te wijzen die deze taken kan overnemen. Dit is wettelijk te regelen in een levenstestament. Een levenstestament wordt door de notaris opgemaakt. Als dat niet is gebeurd, en iemand is inmiddels wilsonbekwaam, moet er door de rechter een bewindvoerder worden benoemd om die zaken te behartigen.

Levenstestament In het levenstestament wijst men iemand aan die zakelijke dingen gaat regelen én iemand die een medische volmacht krijgt.

De medisch gevolmachtigde regelt thuiszorg of opname in een verzorgingstehuis en neemt de beslissingen over medische behandelingen. Degene met de zakelijke volmacht regelt dage­lijkse betalingen, verzekeringen, belastingen, huur of hypotheek.

In het levenstestament kunnen ook zogeheten ‘aanwijzingen’ opgenomen worden die betrekking hebben op het uitvoeren van de volmachten. Dit zijn wensen omtrent het levenseinde, het doen van schenkingen of de verdeling van bezittingen. De zakelijke en medische volmacht kunnen aan één en dezelfde persoon of aan twee verschillende personen worden gegeven.

Bewindvoering Bij een wilsonbekwaam iemand zonder levenstestament moet een rechter een bewindvoerder en/of een mentor aanstellen.

Een bewindvoerder regelt de zakelijke dingen, de mentor alle zaken op het gebied van de medische zorg. De rechter doet deze benoeming als daar door een partner of de naaste familie om verzocht wordt én de rechter heeft vastgesteld dat deze benoeming noodzakelijk is. Als er geen partner of naaste familie is, kan het verzorgingstehuis of het Openbaar Ministerie de rechter verzoeken een bewindvoerder of mentor te benoemen. Nadat de bewindvoering door de rechter is ingesteld, moet de bewindvoerder elk jaar rekening en verantwoording afleggen aan de rechter.

Voordat de bewindvoerder grote uitgaven doet, moet de rechter schriftelijk toestemming geven.

Wilt u meer weten over bovenstaande zaken, dan bent u van harte welkom op mijn kantoor. Een afspraak bij u thuis kan natuurlijk ook.

Wij zijn bereikbaar op telefoonnummer 0566-601404 of via e-mail info@notarismirjam.nl Notariskantoor Mirjam Bos Stationsweg 1 9001 ED Grou

MINAUTO

S E N SAT I O N

E AIXAM

D-TRUCK

Bewonder onze nieuwste AIXAM Crossline SUV tijdens de AIXAM ON TOUR dagen bij Minicars van der Ploeg Verse koffie en oliebollen staan voor u klaar op donderdag 27 & vrijdag 28 december van 09:00 - 16:00 Ook belonen wij uw bezoek met een AIXAM goodiebag Meer informatie kunt u vinden op: www.minicarsvanderploeg.nl/aixam-on-tour Kijk op

Minicars van der Ploeg Haadwei 47 9104 BB, Damwald www.minicarsvanderploeg.nl

Gratis proefrit eAIXAM en D-Truck mogelijk - AIXAM goodiebag Alle modellen te zien - 1.000km brandstof - Beste inruildeal Hapje en drankje - Gratis A IXAMVeiligheids K euring

SENIORENkrant | (DUURZAAM) WONEN

13 Tekst: Martin van Mourik

‘De Verzilverlening Is een hypothecaire lening op basis van de overwaarde van de woning’

Langer zelfstandig wonen staat hoog op de politieke agenda van het Rijk, provincies en gemeenten.

Om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen zijn vaak aanpassingen nodig aan je woning en die kosten geld. Geld dat er vaak niet is. De Verzilverlening kan mogelijk uitkomst bieden.

Als senior heb je een aantal opties als

oplossing. “Wij hebben eerst gekeken

delijks met de verschuldigde rente,

Verzilverlening nog niet. 50PLUS zit nu

je zelfstandig wilt blijven wonen. Heb

of er financierders waren die toch

waardoor de overwaarde met hetzelf-

in de onderzoeksfase en we willen in

je een eigen huis met een kleine hypo-

bereid waren om een lening te ver-

de bedrag afneemt.

januari een goed uitgewerkt voorstel

theek, dan kun je dat verkopen en een

strekken, maar helaas. Als je helemaal

appartement huren. Maar veel senio-

geen hypotheek op je huis hebt en je

De Verzilverlening is eigenlijk een

den doen, waarin we het college van

ren willen het liefst in hun eigen huis

inkomen binnen de normen past, dan

omgekeerde hypotheek. Wie de lening

B&W vragen dit verder uit te werken.

blijven wonen. Dat moet dan vaak aan-

wil dat trouwens nog wel lukken. In alle

afsluit, kan de opgebouwde overwaar-

Er zijn al zes gemeenten die deze lening

gepast worden voor als je later minder

gevallen stijgen je jaarlijkse lasten.”

de gebruiken om de woning aan te

aan hun bewoners kunnen aanbieden.

mobiel wordt. Dus drempels weg, bre-

Een artikel van de Consumentenbond

passen. Voor de Verzilverlening hoeft

Ook de Friese gemeente Ooststelling-

dere deuren, aangepaste badkamer,

bracht de partij op het spoor van de

maandelijks geen rente en aflossing

werf voert per 1 januari 2019 de Verzil-

van de garage een slaapkamer maken

Verzilverlening van de Stimulerings-

betaald te worden, omdat de rente

verlening in. Ik doe hierbij een oproep

en ga zo maar door.

fonds Volkshuisvesting Nederlandse

jaarlijks bij de schuldrest opgeteld

aan lezers van de Leeuwarder Senio-

gemeenten (SVn). Deze lening sluit aan

wordt. Aan het einde van de looptijd,

renkrant. Mocht u interesse hebben in

Maar waar haal je het geld vandaan?

bij de wensen van senioren, namelijk

bij verkoop van de woning of overlijden

de Verzilverlening dan horen wij dat

Zeker als je van je AOW en een pensi-

geen extra lasten en je woning geschikt

van de langstlevende schuldenaar,

graag.” ■

oentje moet rondkomen, wil je niet dat

kunnen maken voor de toekomst.

moet de lening afgelost worden.

je financiële lasten zwaarder worden,

naar de gemeenteraad van Leeuwar-

De Verzilverlening kan ook worden

Stuur je reactie via e-mail naar

waardoor je minder te besteden hebt.

Verzilverlening

ingezet voor andere doelen zoals

freek.vanleeuwen@leeuwarden.nl of

Voor een hypotheekverhoging hoef je

De Verzilverlening van SVn is een

asbestverwijdering of het duurzaam

info@leeuwarderseniorenkrant.nl.

bij de bank ook niet aan te komen, want

hypothecaire lening op basis van de

maken van de woning.

door leeftijd en het lagere inkomen

overwaarde van de woning. De Verzil-

vinden zij het risico vaak te hoog.

verlening heeft geen gevolgen voor het

Rol gemeente

schriftelijke reactie is:

maandelijkse besteedbare inkomen,

“Gemeenten bepalen zelf of zij wel of

Stadhuis

Oplossing

maar zorgt wel voor de mogelijkheid

niet de Verzilverlening in willen voeren

50PLUS fractie t.a.v.

Freek van Leeuwen van de 50PLUS

van een modernere, comfortabelere en

en zo ja, welke voorwaarden er aan vast

Freek van Leeuwen

fractie in Leeuwarden kent het pro-

veiligere woning. In feite wordt met

zitten,” zegt Freek van Leeuwen.

Hofplein 38

bleem en is op zoek gegaan naar een

‘stenen’ betaald. De lening stijgt maan-

“De gemeente Leeuwarden heeft de

8911 DJ Leeuwarden

Het adres voor een

16 14 KUNST&CULTUUR VEILIGHEID | SENIORENkrant

ZAT 26 JAN

NEUSJE VAN DE ZALM

MICHELLE DAVID & THE GOSPEL SESSIONS ZAT 2 FEB

TOONTJE LAGER ZAT 16 FEB

ROWWEN HÈZE ZAT 9 MRT

40UP XL VRI 5 APR

ERNST JANSZ VRI 10 MEI

ZAT 9 FEB

BOOGIE NIGHTS ZAT 23 FEB

DULFER PLAYS BLUES ZAT 16 MRT

FOCUS

ZON 21 APR

CLEARWATER CREEDENCE REVIVAL

THE ELVIS CONCERT 2019 NEUSHOORN.NL

RUITERSKWARTIER 41, LEEUWARDEN

HARMONIE.NL

DO 13 DEC 20.15 UUR

DRIVING MISS DAISY

ANNE-WIL BLANKERS EN EDWIN JONKER “Driving Miss Daisy laat toneel zien van betekenis: met grootse eenvoud tonen de spelers de bijzondere band tussen groeiende ouderdom en maatschappelijk engagement.” -NRC

“Driving Miss Daisy: acteerwerk van het hoogste niveau” -AD

SENIORENkrant | KUNST&CULTUUR

15

Speciaal voor u geselecteerd!

06-12 SportSound met Syb vd Ploeg 2018 & band Wiebe

03-04 The Ramblers & Joke Bruijs 2019 Jubileumconcert

De Skâns Gorredijk Met special guest Rintje Ritsma.

Lezersie sedleececmtber 2018

De Harmonie Leeuwarden Het oudste nog spelende dansorkest ter wereld! Met zeer speciale gast Joke Bruijs.

21-12 Kerst met De Kast 2018 Koepeltheater Leeuwarden

Een sfeervolle Kerst in de voormalige Koepelkerk.

23-03 QUEEN The Music (premiere) 2019 De Harmonie Leeuwarden

Vier ijzersterke topvocalisten en hun liveband brengen in een twee uur durende spectaculaire show het beste van Queen!

27-12 Kerst met De Kast 2018 De Lawei Drachten

Voor het derde jaar alweer. Lawei+Kast=Kerst!

29-12 Story Tellers: Great Singers & Songs 2018 De Harmonie Leeuwarden

12-04 Pink Floyd Project XXL 2019 feat. Durga McBroom (USA)

De Harmonie Leeuwarden met o.a Bert Heerink, quadrafonisch geluid, lasers en visuals. Een meer dan 2.5 uur durende show, 30 man voor en achter de schermen.

Wereldberoemde liedjes en hun verhalen.

Met o.a. Syb vd Ploeg, DILANA, L’dia on Bass, Hubert Heeringa én Maarten Peters!

30-12 Symfo Classics: 2018 The Best of Symfonic Rock

Neushoorn Leeuwarden Het beste van het beste op Symphonic Rock gebied. Met o.a. Edward Reekers, Cindy Oudshoorn, Hubert Heeringa, Rob Winter, Martin van der Starre en een Topband.

03-01 Heerink & Friends De Harmonie Leeuwarden 2019 Bert Heerink (Vandenberg, Kayak) die met

01-06 Motel Westcoast: 2019 Back to The Roots

De Harmonie Leeuwarden Meer dan 175.000 bezoekers zagen inmiddels deze show met samenzang van hoog niveau.

29-11 Dire Straits Experience (UK) 2019 De Harmonie Leeuwarden

zijn twee muzikale vrienden ‘unplugged’ zijn eigen muziekgeschiedenis doorloopt.

uitverkochte zalen en lovende reacties van pers & publiek.

skans.nl | lawei.nl | harmonie.nl | neushoorn.nl | koepeltheater.nl

We zijn hier voor Robbie Een mislukt familiediner

De pers zegt over We zijn hier voor Robbie: “Constant ruisen twijfels over het toneel. De personages draaien om elkaar heen, bijten en troosten – en zo ontstaat een mozaïek van emoties, die de acteurs aanzetten of juist subtiel spelen.”

NRC ★★★★★

Sterrencast brengt herkenbaar familiedrama vol

confrontaties. In het pas gere-

humor en confrontatie. Kent u dat? Elk jaar komen

noveerde ouderlijk huis komt

“Alle spelers zijn sterk op dreef in rollen die goed bij hen passen.”

een Haagsche familie samen

Volkskrant ★★★★★

families traditiegetrouw met kerst samen voor een

om Robbie te herdenken.

gezellig diner. Maar de gesprekken lopen stroef en er

Het beladen familiediner loopt

“Goos heeft het nog altijd in de vingers: ze schrijft de ene rake

komt een oude vete bovendrijven die de sfeer er niet

echter uit op een fiasco.

oneliner na de andere, zonder dat de puntige dialogen ook maar

beter op maakt.

De cateraar laat het afweten,

ergens onnatuurlijk klinken. Integendeel, met een paar rake

de parketlak is niet uitgehard

pennenstreken voert zij geloofwaardige personages ten tonele,

en het stucwerk is nog nat.

die weliswaar de nodige tekortkomingen hebben, maar desondanks

Nieuwe liefdes worden voor-

toch sympathiek blijven.”

gesteld, maar oude scheidings-

Telegraaf ★★★★★

perikelen zijn nog duidelijk voelbaar. Voor de ogen van een nieuwe gast aan tafel ontvouwt zich een pijnlijk demasqué.

En tot overmaat van ramp stort ook nog de chic gedekte tafel in. Op de keukenvloer, tussen de scherven, evalueren de personages hun levens.

Maria Goos is terug in de Ne-

steracteurs Mark Rietman,

We zijn hier voor Robbie is te

derlandse theaters met het hi-

Romana Vrede, Stefan de Walle

zien in Stadsschouwburg de

larische en hartverscheurende

en Tamar van den Dop.

Harmonie op dinsdag 18

We zijn hier voor Robbie. Een

december t/m zondag 23

gloednieuw tragikomisch

We zijn hier voor Robbie is een

december. Kaarten à € 39,50

toneelstuk over een totaal

herkenbaar familieverhaal vol

via harmonie.nl of de kassa

mislukt familiediner met o.a.

scherpe humor en emotionele

(058 233 0 233). ■

Een volledig verzorgde avond uit!

Kerstdiner Speciaal bij deze voorstelling bereiden de koks van De Harm0nie een kerstdiner voor €32,50 p.p. bij alle avondvoorstellingen.

Voorgerecht: Zalm | marbré van heilbot | gerookte palingmousse | inktvis tuille | frisse komkommersalade Hoofdgerecht: Beef Wellington | Madeira jus | koolrolletje | bospeen Nagerecht: Vanille bombe met structuren van rood fruit Kerstlunch Vóór de matineevoorstelling van zondag 23 december kunt u voor €17,50 genieten van een uitgebreide kerstlunch. Het diner en de kerstlunch kunt u tijdens het bestelproces reserveren.

16 EVENEMENTEN & ACTIVITEITEN | SENIORENkrant Door: Thamara Mol

Evenementen- en ActiviteitenKalender

Op pad in Leeuwarden >> FRIES MUSEUM • Phantom Limb Art Beyond Escher Elke dinsdag tot en met zondag van 11.00 - 17.00 uur.

• Orgelconcert Jelle de Jong Zondag 16 december 2018 van 16.30 - 18.00 uur.

Veteranenpas, ICOM, Onderwijsgroepen, kosten

Entree is €5,- (verkoop aan de deur.

begeleiding en educatief materiaal €4,- per leerling, begeleiders van rolstoelgebruikers.

Entree van €0,00 tot €42,50.

• Weihnachtsoratorium (Kerstavondconcert), • Rembrandt

en Saskia Elke dinsdag tot en met zondag van 11.00 - 17.00 uur

Fries Genootschap, Vereniging Rembrandt,

Maandag 24 december 2018 van 20.30 - 22.30 uur.

Natuurmuseum Fryslân, Schoenmakersperk 2, Leeuwarden.

Entree is €23,• De horizon van Friesland

tot en met maart 2019. Entree vanaf €15,-.

• Warnser Back Ensemble

Dagelijks van 09.30 - 17.00 uur tot en met

Zaterdag 2 februari 2018 vanaf 20.00 uur.

15 december 2018. Achlummrstraat 1 - A,

Entree is €17,- (aan de deur), €15,- (voorverkoop).

Leeuwarden.

>> NATUURMUSEUM FRYSLAN • GEA-Lezing: Salomon Kroonenberg

• Voor nop de hort op: Stoaskantine West Elke maand op de laatste dinsdag van de maand

over de Spiegelzee

van 18.00 - 20.00 uur tot en met 25 december 2018.

woensdag 19 december 2018 vanaf 19.30 uur.

Singelstraat 22, Leeuwarden.

Entree is €7,-.

• Expositie Citybooks • Fries

Verzetsmuseum Elke dinsdag tot en met zondag van 11.00 - 17.00 uur tot en met 31 december 2019. Entree vanaf €15,-.

• Kûnstsinnige eerappels Tot en met zondag 6 januari 2019 van 10.00 - 17.00 uur.

• Back-Estafette (Concert nr 22) Woensdag 26 december 2018 van 15.00 - 16.30 uur.

Entree €8,- per persoon. Bredeplaats 4, Leeuwarden.

Elke dinsdag tot en met zondag van 11.00 - 17.00 uur tot en met 31 december 2019. Entree vanaf €15,-.

• Tentoonstelling Viglius van aytta (1507-1577), strateeg in een eeuw vol tegenstellingen

>> ANDERE MUSEUM VAN OLDTIMER TOT KANT

Dagelijks van 10.00 - 22.00 tot en met 30 december 2018 (De tentoonstelling is te zien tijdens de

• Borduurlint voor de vrede

openingstijden van Tresoar). Gratis toegang.

Elke woensdag tot en met zondag van 13.00 - 17.00 uur

Tresoar, Leeuwarden.

tot en met 6 januari 2019.

• Foto-expositie Eendenkooien

Elke woensdag tot en met zondag van 13.00 - 17.00 uur

Tot en met zondag 6 januari 2019 van 10.00 - 17.00 uur.

tot en met 30 december 2018.

Entree is €7,-.

>> KOEPELTHEATER LEEUWARDEN • Frysk Fanfare Orkest Zaterdag 8 december 2018 om 20.00 uur.

Gratis toegang. Heer Ivostraatje 1, Leeuwarden.

Entree is €7,-.

• Ferhaal fan Fryslan

• 300 jaar vrijmetselarij

Dagelijks tot en met 23 december 2018.

>> EVENEMENTEN LEEUWARDEN CULTURELE HOOFDSTAD • Voor nop de hort op: Jue de boules

Entree is €12,50 (voorverkoop) en

Elke woensdag om 09.30 uur.

€15,- (aan de deur).

De Hooidollen 17, Leeuwarden.

• Ein Deutches Requiem - Yn it Frysk

• Beeldhouwwerken van Ilde Delbers Elke maandag tot en met vrijdag van 08.30 - 17.00 uur tot en met 31 december 2018. Gesloten in het weekend. Gratis toegang. Tweebaksmarkt 52, Leeuwarden.

• Tentoonstelling Wintersalon Elke donderdag en vrijdag van 13.00 - 17.00 uur en zaterdag van 11.00 - 17.00 tot en met 13 januari 2018. Gratis toegang. Galerie De Roos van Tudor.

Eewal 47, Leeuwarden.

Zaterdag 8 december 2018 om 20.00 - 22.00 uur.

Entrée €15,00 inclusief programmaboekje.

De Grote Kerk, Leeuwarden.

VHOG: Fanzine • De genius Loci van Leeuwarden Elke woensdag tot en met zondag van 12.00 - 17.00 uur tot en met 8 december.

• Wereldlichtjesdag Zondag 9 december 2018 van 18.00 - 19.00 uur.

Gratis toegang.

• Poetic Potatoes Vrijdag 14 december 2018 van 10.00 - 17.00 uur en

•E xpositie Yn’e Fiertje. In de verte: in the distance

vrijdag 4 januari 2019 van 10.00 - 17.00 uur.

Elke dinsdag tot en met vrijdag van 12.00 - 18.00 uur

Van €6, tot €30,-.

en op zaterdag van 11.00 - 17.00 uur tot en met

Vrijdag 14 december 2018 vanaf 20.00 uur.

Gratis: Peuters 0-3 jaar, Vrienden Fries Museum,

19 januari 2019. Gratis toegang. Tweebaksmarkt 70,

Entree is 14,50.

Museumkaart/Bank Giro Loterij VIP-kaart, Leden

Leeuwarden.

• Lemster mannenkoor (Kerstconcert)

SENIORENkrant | GEZONDHEID

17

Heeft u oogklachten of een beginnende staar?

Wat kunt u doen?

Wilt u weten wat Oogkliniek Oog en Welzijn voor u kan betekenen?

Indien u vragen heeft of meer informatie wenst over onze oogkliniek in Dokkum of Grou, belt u ons dan gerust. Wij beantwoorden uw

Het is maandagochtend en er hangt een rustige sfeer in de wachtkamer van de oogkliniek, waar een aantal patiënten

vragen graag. Wilt u direct

kalm de krant leest of van een koffie geniet. Hij komt niet uit de directe omgeving, zegt hij. Helemaal niet zelfs,

een afspraak maken? Vraagt

maar hij reist voor zijn behandeling graag en tegenwoordig eenvoudiger naar Dokkum.

u dan eerst naar een verwijsbrief bij uw huisarts. U kunt vaak al binnen 14 dagen bij

“Ik ben nog nooit zo goed be-

De sfeer is gemoedelijk en

oktober 2017 een tweede ves-

controles en afspraken kun-

ons terecht. Voor het maken

handelt als hier. Ze nemen

persoonlijk. Het is zelfs zo

tiging in Grou is geopend. De

nen mensen nu in Dokkum en

van een afspraak in Dok-

hier nog echt de tijd voor je.

goed geregeld, dat u niet

ruime locatie in Grou is vorig

Grou terecht. Qua apparatuur

kum kunt u elke werkdag

Ik zou nergens anders meer

steeds terug hoeft naar de

jaar naar een volledige polikli-

zit er geen verschil tussen

tussen 9.00 en 11.00 uur en

naar toe willen.” Zijn reactie is

wachtkamer, maar u kunt

niek omgebouwd. Het gebouw

beide locaties. Op beide plek-

14.00 en 15.30 uur bellen naar

precies wat Hans Ligtvoet en

rustig in uw stoel blijven zit-

is goed toegankelijk, er zijn di-

ken werken de medewerkers

0519 - 76 00 88, voor Grou

Ids Jousma in 2015 voor ogen

ten. De specialisten komen in

verse behandelkamers en een

met apparatuur volgens de

0566 - 22 66 00. Tot ziens!

hadden, toen ze startten met

vaste volgorde langs voor het

operatiekamercomplex. Voor

laatste technologieën. ■

de oogkliniek Oog en Welzijn

onderzoek. Als laatste komt

in Dokkum. De kliniek is zo

de oogarts. Een gerust gevoel,

ingericht, dat je als patiënt

voor u.

echt in het middelpunt staat.

Vertrouwde zorg Alles goed geregeld

dichtbij, voor u

voor een gerust gevoel

Bij Oog en Welzijn komen pa-

Als u bij de kliniek van Oog en

tiënten uit geheel Friesland,

Welzijn naar binnen gaat, heeft

Groningen, Drenthe en de

u geen moment het gevoel

Noordoost Polder. Dat is een

dat u in een ziekenhuis bent.

van de redenen dat er eind

HARMONIE.NL

DI 18 & WO 19 DEC 20.15 UUR

“Er wordt goddelijk gezongen in eerste Nederlandse musicalversie van The Color Purple” – Volkskrant

“Voor het eerst is Broadway- musical ‘The Color Purple’ in Nederland te zien. De enscenering is ingetogen, de vertaling lenig en de cast zit vol goede nieuwkomers.’NRC

18

PUZZELPAGINA | SENIORENkrant

VAN EEN ZEEHOND EEN OLIFANT MAKEN

Ruitpuzzel

Maak van een ZEEHOND een OLIFANT door steeds één letter door een andere

Vul het schema hiernaast in: per regel komt er een

te vervangen en met de nieuwe letters een bestaand woord te maken. Er zijn

letter bij, de volgorde van de letters kan veranderen

Maak van een ZEEHOND een OLIFANT door steeds één letter door een andere te vervangen en met verschillende oplossingen mogelijk. Probeer er een te vinden waarbij zo min

tot aan het woord van 12 letters. Daarna gaat er iedere

de nieuwe letters een bestaand woord te maken. Er zijn verschillende oplossingen mogelijk. Probeer mogelijk vervoegingen worden gebruikt. er een te vinden waarbij zo min mogelijk vervoegingen worden gebruikt.

Z

O

E

L

E

I

H

F

O

A

N

N

keer weer een letter af.

D

T

1.

Symbool voor weerstand

2.

Muzieknoot

3.

Niet dichtbij

4.

Zwijn

5.

Zeilen kleiner maken

6.

Feesten

7.

Onder nul

8.

Reinigen

9.

Iemand met smaad bejegenen

10.

Verbrijzelen

11.

Zitten in een motor

12.

Tot stof brengen

Z E Beroepenpuzzel

13.

Gevolg van het afsteken van vuurwerk E H O N D 14.

Behoorlijke dikkerds Maak van de volgende lettercombinaties steeds een beroep en vul dat in op de Z O E F D E N 15.

Bepaald soort bezem juiste plaats in het diagram. Als je alles goed invult, verschijnt er op de gele balk een 16.

Drukletter Beroepenpuzzel A beroep. F Z O D E N nieuw 17.

Aardigere A F D O L E N Maak van de volgende lettercombinaties steeds een beroep en vul dat in op de juiste plaats in het 18.

Mooiprater 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 diagram. Als je alles goed invult, verschijnt er op de gele balk een nieuw beroep.

19.

Lichaamsdeel F L O A T E N 20.

Niet weinig 3 4 O 5 6 7 L 8 9 10 11 12 F 13 14 A 15 16 17 18 I N T

21.

Huid a b c e e g i l l n n n o s s t t u

a e

l a

i a d d i c h a g r a l a

a e l r e g i l rl r c r h i i m i c m d n d s e et e e e g f i h i ko i k n o o d e h i r i r t

e e g i i i i l n o g o r v s w t s t u n i o j r l n s ot

n n f no r t

l p u ru

n s h or r

n t v

s

n t o or t

o t w

t

o

o r t

p

u

s

r r u

t

s

r t

t

t t u

t u

b

e

p

l

o

a

l h s

k

i o t

o g

t o i d o a l j

i f n i r s e o

e d g c d t r u

a r c h i v a r

g e o t r r a n

e d n e i o r a

n t OPLOSSINGEN

a c t e u r s u l e n t r

g e n t

u w

l i s t

Wiskundig symbool

6

8

9

10

11

23.

7

Oude lengtemaat

1

2

3

4

5

22.

12

13

14

16

17

18

19

20

21

22

23

15

20. Veel | 21. Vel | 22. El | 23. E 16. Elzevier | 17. Lievere | 18. Vleier | 19. Lever 13. Zilverregen | 14. Vlezigeren | 15. Zeilveger 10. Vergruizen | 11. Zuigerveren | 12. Vergruizelen 6. Vieren | 7. Vriezen | 8. Zuiveren | 9. Verguizen 1. R | 2. Re | 3. Ver | 4. Ever | 5. Reven

b

e

p

l

o

a

l i t h o o s t i

d k o o g a

l

j m a

p

i f n i r s e o c r

e d g c d t r u h e

a r c h i v a r i s

g e o t r r a n n e

e d n e i o r a i n

n t a c t s u l r

g e n u w

l i s s t t a t

e e

t

t

o

u n

r

r t

Z Z A A F O

E O F F L L

E E Z D O I

H F O O A F

O D D L T A

N E E E E N

D N N N N T

Hier volgt de eerste opdracht:

SENIORENkrant | PUZZELPAGINA 19

DUPLICATE

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

1

maar in België razend populair, het zogenaamde

2

Duplicate waarbij iedereen hetzelfde bord en

3

4

A D E I L M R. Hierbij gelden de spelregels van

5

B

de Nederlandse Scrabblebond. De letterwaardes

6

E

zijn die van het gewone scrabblespel. Vermeld bij

7

K

8

L

A

N

G

S

Z

IJ

9

O

O

10

P

N

maken met de getrokken letters plus een

11

T

D

willekeurige letter krijg je een bonuspunt. Een

12

E

A

13

R

14

E

15

S

Dit is een puzzel die afgeleid is van een variant van het scrabblespel dat in ons land niet zo bekend is,

dezelfde letters krijgt. Maak met de volgende letters een zo hoog mogelijke score op het bord:

oplossing de beginpositie, (bijv F3), de richting (hor of ver) en natuurlijk je woord.

Bonusspel: Voor iedere scrabble die je kunt

scrabble is wanneer je al je letters gebruikt om een woord te maken.

Voorbeeld: Met de getrokken letters kun je met een exra letter A het woord DRIEMAAL maken.

Voor alle woorden geldt dat ze moeten staan

Nederlandse Scrabblebond, of anders in de Van Dale Editie 14. Wie haalt de hoogste score?

2x Woordwaarde

3x Letterwaarde

2x Letterwaarde

OPLOSSING H15 hor MARSLIED : 9 x 18 + 50 = 212 pnt Bonusspel: DAMERUIL, DRIEMAAL, KAMERLID, MARSLIED, MILTADER, RIEMBLAD, SMALDIER

in de officiële Scrabblewoordenlijst van de

3x Woordwaarde

Door: Sara Kroos

Sara schrijft erop los

De kraai, de robot en de vrouw Op het dakterras van ons huis zit een kraai, een kraai van plastic.

Mijn man heeft deze nepkraai daar vastgezet om de reiger die regelmatig de vissen in de tuinvijver belaagt af te schrikken.

Dat heeft een paar weken geholpen totdat de reiger het doorkreeg en nu weer regelmatig de vissen uit de vijver pikt.

Eén van de eerste dingen die ik doe als ik uit bed stap, is naar de nepkraai kijken. Deze morgen zat er tot mijn grote verbazing een echte kraai naast. De echte kraai deed zijn best contact te maken en maakte aldoor buigingen naar de nepper toe. Onbeweeglijk en onverstoorbaar staarde de nepper naar de vijver. Op de straatstenen beneden lag brood.

De echte kraai vloog ernaartoe, nam het brood in zijn snavel mee het dak op en legde het naast de nepkraai neer. Een gul gebaar: kijk ons toch eens gezellig zitten hier.

Na een paar dagen gaf de echte kraai het op. Hij vond het vreemd, saai, en vloog verder naar een ander dak in de buurt. Daar waren wel echte kraaien.

Toen maakte ik een vergelijking met de zorgrobot die ouderen in de toekomst zal gaan vergezellen en begeleiden om hun dagen aangenaam door te komen.

De ouderen worden zo gestimuleerd contact te maken, het zou de eenzaamheid verminderen.

Samen met de robot op de bank ben je niet alleen, was wellicht de achterliggende gedachte van de ontwerper.

‘Goedemorgen,’ sprak de robot.

‘Hebt u fijn geslapen, mevrouw?’

‘Nee,’ antwoordde de vrouw.

‘Ik heb slecht geslapen.’

‘Dan wens ik u een fijne dag, mevrouw,’ zei de robot. ‘Over een uur spreek ik u weer. Vergeet u niet uw medicijnen om tien uur in te nemen?’

Na een paar dagen gaf de vrouw het op. Ze antwoordde niet op de ochtendgroet van de robot. Zo zat ze daar op de bank met naast haar de robot. Samen en alleen.

Ze miste haar man, haar maatje, haar geliefde en vriend. Ze kon hem nu niet vertellen hoe ze was opgestaan, hoe ze zich voelde sinds ze alleen was. Dat ze wel kon vloeken en huilen om die plastic rotrobot, dat kon ze hem niet vertellen. Hij was er niet meer.

Wat moet ik met die stomme robot, dacht ze. Hoe verzinnen ze het om mij met een robot te laten praten? Ik ben niet gek, ik ben een mens met behoefte aan contact, praten, luisteren, aandacht, iemand die me ziet, aanraakt. Ze werd opstandig, boos en verdrietig.

De bel ging, Het was de buurvrouw met de krant. Ze vertelde over de robot en liet haar tranen komen. De buurvrouw zette koffie en kwam naast haar zitten.

De robot werd in de gang gezet.

Ze spraken af samen elke dag een kop koffie te drinken, elke dag even contact met elkaar te hebben. Samen is fijner, samen is beter.

20

SENIORENkrant