De Leeuwarder
SENIOREN
JAARGANG 1 - NUMMER 2 - DECEMBER 2018
‘Iedereen kan een kampioen zijn’
FAMILIE
KUNST&CULTUUR
GEZONDHEID
Financieel
(DUURZAAM) WONEN
02
SENIORENkrant
Wonen plus Zorg: Zelfstandig verzorgd wonen plus alle benodigde zorg!
Meer informatie? Neem contact op met onze woonconsulente
Wonen plus Zorg is alles op één plek! Wonen plus Zorg is hét platform voor een compleet aanbod van woningen Friesland, Groningen en Drenthe waar het mogelijk is om de zorg te ontvangen die u nodig
Afke de With
heeft. Op onze website vindt u gemakkelijk en snel een zorgwoning in de plaats en omgeving van u keuze. Kortom zelfstandig wonen, plus alle benodigde zorg van de beste kwaliteit op één plek.
058 2337332 wonenpluszorg.nl
Wonen plus Zorg is onderdeel van:
info@wonenpluszorg.nl
Oog en Welzijn Vertrouwde zorg dichtbij Heeft u een verwijsbrief van uw huisarts voor de oogarts? Of gaat uw zicht achteruit? Dan kan uw huisarts u naast Dokkum ook doorverwijzen naar onze oogkliniek in Grou. Vertrouwde zorg dichtbij, dat biedt Oog en Welzijn u. Onze oogartsen stellen u direct op uw gemak en vertellen u precies welke mogelijkheden er zijn om uw zicht te verbeteren. Bij Oog en Welzijn kunt u zowel voor verzekerde en onverzekerde oogzorg terecht. Op www.oogenwelzijn.nl en op Facebook kunt u alvast een kijkje nemen. Graag tot ZIENs! Oog en Welzijn Dokkum | Birdaarderstraatweg 72-J | 9101 DC Dokkum | 0519 - 76 00 88 Oog en Welzijn Grou | It Molelân 8 A | 9001 XS Grou | 0566 - 22 66 00
F @oogenwelzijn | E vraag@oogenwelzijn.nl | www.oogenwelzijn.nl
SENIORENkrant
03
11
Heeft u oogklachten of een beginnende staar? Wat kunt u doen?
Hoe wiLlen we straks wonen? Wonen en verhuizen zijn bij ons de laatste tijd regelmatig onderwerp van gesprek. Vroeger deden we er lacherig over. We zijn nu 60+ en 65+ en de gesprekken zijn een stuk serieuzer geworden. De verre toekomst is ineens dichtbij gekomen. De mogelijkheden zijn divers.
Het is maandagochtend en er hangt een rustige sfeer in de wachtkamer van de oogkliniek, waar een aantal patiënten kalm de krant leest of van een koffie geniet. Hij komt niet uit de directe omgeving, zegt hij. Helemaal niet zelfs, maar hij reist voor zijn behandeling graag en tegenwoordig eenvoudiger naar Dokkum.
17
07
We zijn hier voor Robbie Een mislukt familiediner Sterrencast brengt herkenbaar familiedrama vol humor en confrontatie. Kent u dat? Elk jaar komen families traditiegetrouw met kerst samen voor een gezellig diner. Maar de gesprekken lopen stroef en er komt een oude vete bovendrijven die de sfeer er niet beter op maakt.
15
(On)eerlijke pensioenen Lang geleden stopten mensen hun geld in een oude sok en die stopten ze weer onder het matras. Of ze zetten hun geld op de bank. Als je geluk had, dan kon je na je werkzame leven gaan ‘rentenieren’. Tegenwoordig bouwen we ons pensioen op door een premie af te dragen aan een pensioenfonds. Dat fonds zorgt ervoor dat jouw ingelegde geld goed belegd wordt, zodat er voldoende rendement is om je je geld later met rente terug te geven. Mooie deal. Toch? Of toch niet?
IEDEREEN KAN EEN KAMPIOEN ZIJN Als er één ideaal is dat Leeuwarder Andries Ekhart (64) in zijn leven heeft meegedragen, is het wel dat je je kansen moet benutten. En laat zijn leven er nu net om draaien dat hij anderen hierbij helpt. Eerst in het jeugdwerk, daarna in het onderwijs en vervolgens als raadslid en wethouder. “Als je iets niet kunt, prima. Maar als je iets kunt en het niet doet, is dat zo zonde.”
05 Pleeggrootouders maken het verschil
En VERDER....
Het is vandaag de dag eerder regel dan uitzondering dat opa’s en oma’s op hun kleinkinderen passen. Er zijn echter ook opa’s en oma’s die dag en nacht de zorg hebben voor één of meer kleinkinderen. Zij zijn zogenoemde pleeggrootouders.
04 INTERVIEW
Column - Peter weet het beter
09
Column - Levenstestament en bewindvoering
12
Senioren willen plezierig blijven wonen in eigen huis 13 Evenementen- en activiteitenkalender
16
Puzzel
18
Puzzelpagina
19
Column - De kraai, de robot en de vrouw
19
FAMILIE
KUNST&CULTUUR
GEZONDHEID
Lieve lezers, Allereerst wil ik jullie bedanken voor de fijne en warme reacties die we hebben gehad na het verschijnen van de Leeuwarder Seniorenkrant in april. Ik ontving leuke mailtjes, en, heel bijzonder voor mij, meerdere handgeschreven brieven met tips, suggesties en mooie woorden. We hebben bij het schrijven van deze tweede editie hulp gekregen van Martin, Peter en Sara. Ik ben bijzonder blij met hen. Niet alleen omdat ze leuke mensen zijn, maar ook omdat ze tot de doelgroep van de Leeuwarder Seniorenkrant behoren en zeer betrokken zijn. In 2019 gaan we vier keer verschijnen en verhogen we de oplage van 40.000 naar 65.000 exemplaren. We gaan verschijnen op vaste momenten in het jaar, namelijk maart, juni, september en december. Ik sluit af met een oproep aan jullie, onze lezers, de mensen waarvoor we het uiteindelijk allemaal doen: is er nog een thema dat jullie na aan het hart ligt, kennen jullie nog mensen met een bijzonder verhaal dat nog niet eerder in een krant of magazine heeft gestaan en bij onze doelgroep (60+) past, stuur dan een mail naar info@leeuwarderseniorenkrant.nl. Voor nu: een fijne decembermaand en een gezond 2019!
Doede Vellema
Uitgever Devea Gouverneursplein 6 Leeuwarden 06 15 37 22 55 www.devea.nl Redactieleden Sara Kroos, Martin van Mourik, Peter Teeuwen (Eind)redactie AchT Oplage 62.200 waarvan 5.000 op meer dan 50 punten in de gemeente Leeuwarden Druk NDC Print Verspreiding Als bijlage in de hah Leeuwarden Coverfoto Niels Remigius Puzzelpagina’s Peter Teeuwen Advertenties Doede Vellema E-mailadres info@leeuwarderseniorenkrant.nl Disclaimer Ondanks alle zorg die aan deze uitgave is besteed blijven vergissingen mogelijk. Wij kunnen daar echter geen aansprakelijkheid voor aanvaarden. Auteursrecht voorbehouden. ©2018
FINANCIEEL
(DUURZAAM) WONEN
04
FAMILIE | SENIORENkrant
Tekst: Martin van Mourik
Pleeggrootouders maken het verschil Het is vandaag de dag eerder regel dan
met mijn kleinkinderen, dus dat
dere oorzaken. Hieronder de
gezond en fit. Bijna alle groot-
uitzondering dat opa’s en oma’s op hun
is een flinke generatiekloof. Pu-
oorzaken in volgorde van
ouders (88%) keken positief
kleinkinderen passen. Het aantal dagen
berteit zorgt voor dwarsigheid,
belangrijkheid.
terug op de pleegperiode. 3%
en dat veroorzaakte wel eens
loopt uiteen. Er zijn echter ook opa’s en oma’s die dag en nacht de zorg hebben voor één of meer kleinkinderen omdat hun zoon of dochter hiertoe niet in staat is. Zij zijn zogenoemde pleeggrootouders.
was negatief en bij 9% waren er
voor aanvaringen. Wat extra er-
• Geen stabiele relatie
gemengde
varing en hulp konden we best
• Psychische problemen
meeste
gebruiken, maar dat konden wij
• Verslaving
voelden zich gesteund door
niet vinden.”
• Minimaal een moeilijk kind
familie en vrienden. Ook von-
•M edische problemen of
den
Rapport
een overlijden
gevoelens.
De
pleeggrootouders
hulpverleners
dat
de
pleeggrootouders gemotiveer-
Uit het rapport ‘Pleeggrootou-
• Geweld
der waren, meer doorzettings-
ders maken het verschil’ van
• Crimineel milieu
vermogen hadden en taaier
Henk van Oosteren blijkt dat
• Schulden
waren
dan
oorspronkelijk
In Nederland wonen ruim
plaats en er waren ook nog
pleeggrootouders zich prima
20.000 kinderen in een pleeg-
kleine kinderen in huis. Vader
van hun taak kwijten: vergele-
Vijf jaar
te maken hebben met de
oudergezin. Een deel daarvan
was al lang afwezig. Door alle
ken met alle pleeggezinnen
De gemiddelde verblijfsduur
bloedband. Voor kleinkinderen
betreft de grootouders. Vaak
omstandigheden lukte het op
doen
pleeggrootouders het
bij opa en oma was ruim vijf
zijn opa en oma de ideale
wonen de kleinkinderen bij
school niet meer.”
ruim twee keer zo goed. 16%
jaar. Dat is een hele periode.
pleegouders tijdens een moei-
van de pleeggrootouders lukt
Zeker als je kijkt naar de gro-
lijke periode in hun leven. ■
hun grootouders omdat door
gedacht. Dat zal ongetwijfeld
een scheiding de vader uit
De kinderen mochten tijdelijk
het toch niet om de pleegperi-
tere kwetsbaarheid als je op
beeld raakt, omdat er finan-
bij oma en opa wonen en had-
ode volledig af te maken, bij de
leeftijd bent. Ruim tweederde
ciële of psychische problemen
den daar hun eigen slaapka-
traditionele pleegouders ligt
van de pleeggrootouders was
zijn of omdat er sprake is van
mer waar ze ook konden leren
dat percentage op 37%.
verslaving.
en later studeren. Inmiddels heeft de oudste zijn diploma
Voor het rapport zijn 35
Het oudere echtpaar Kolk-
gehaald en een leuke baan en
pleeggrootouders
man* heeft voor hun 75e ook
een eigen flatje gevonden.
viewd die onder andere ant-
de tijdelijke zorg gehad over
geïnter-
woord geven op de vraag
twee kleinkinderen: “Er was
“Het was niet altijd gemakke-
waarom ze pleeggrootou-
thuis geen ruimte om te leren.
lijk,” geeft meneer Kolkman toe.
ders werden. Vaak was het
Er was gewoon te weinig
“Ik scheel meer dan vijftig jaar
een combinatie van meer-
* gefingeerde namen vanwege privacyredenen.
Een aantal gegevens komt uit het rapport ‘Pleeggrootouders maken het verschil. Portret van een onderbelichte groep’, geschreven door Henk van Oosteren. Van Oosteren heeft veel ervaring en expertise op het gebied van jeugdzorg. Uitgebreide
informatie
www.gezinspiratieplein.nl.
is
te
vinden
op
de
site
SENIORENkrant | INTERVIEW
05 trouwde in een lelijke eend,
een onverbeterlijke optimist.
kreeg een zoon en dochter en
“Ik ben eigenlijk nooit chagrij-
ging aan de slag als leraar. In
nig en je moet het ook licht
Sneek groeide hij uit tot een ge-
houden. Ik denk in kansen. Er
waardeerde leraar en later con-
is veel mis, maar je kunt toch
rector. Het was de vader van de
veel bereiken. Het leven is net
huidige Sneker burgemeester
als biljarten. Op eigen niveau
Jannewietske de Vries die Ek-
kan iedereen een kampioen
hart polste voor de politiek.
zijn.” En tegenslag? Ekhart mag niet klagen. Lang geleden
“‘Maak me maar lid’, zei ik.”
moest zijn hele been negen
Toch was het bij de PvdA geen
maanden in het gips dankzij
liefde op het eerste gezicht. “De
een
eerste bijeenkomst had meer
breuk na te zijn aangereden.
weg van een bejaardensociëteit
En nu onlangs het verlies van
en van die ‘vroeger was alles
zijn zus en een goede vriend.
beter instelling’, moest ik ook
Dat deed pijn en herinnert
niets hebben.” Niettemin werd
hem aan zijn ouder worden.
hij in 1997 gevraagd om zich
“Er waren de afgelopen tijd
kandidaat te stellen en met
wat teveel begrafenissen.”
voorkeursstemmen
‘Iedereen kan een kampioen zijn’ Als er één ideaal is dat Leeuwarder Andries Ekhart (64) in zijn leven heeft meegedragen, is het wel dat je je kansen moet benutten. En laat zijn leven er nu net om draaien dat hij anderen hierbij helpt. Eerst in het jeugdwerk, daarna in het onderwijs en vervolgens als raadslid en wethouder. “Als je iets niet kunt, prima. Maar als je iets kunt en het niet doet, is dat zo zonde.”
gecompliceerde
been-
belandde
hij in de raad. Het wethouderschap was de volgende stap. “Ik dacht, okay, ik doe het voor vier jaar…” Ekhart was in totaal 16 jaar lang wethouder, waarvan zes jaar in Leeuwarden. Het sociale domein is altijd zijn
‘Actief blijven is zó belangrijk’
passie geweest. Een lastige portefeuille, zeker in de relatief
En dan… “Ik heb je nog niet
arme Friese hoofdstad. En niet
eens verteld over mijn bijna-
alleen vanwege de miljoenen
dood-ervaring.” Een bijna fa-
die het opslokt, maar ook van-
taal ongeluk? Nee, het is de hu-
wege de cultuur van wantrou-
mor die Ekhart typeert. Bij de
wen bij de overheid die zorgen
gemeente Sneek was er ook
voor een overmatige bureau-
een Eckhart en die was gestor-
cratie en ondoelmatig sociaal
ven toen zijn bijna naamgenoot
beleid. “Het is waanzinnig hoe-
op vakantie was. “Toen ik
veel tijd en geld er op gaat aan
thuiskwam had ik verschillen-
controle. 99 procent van de
de condoleance-kaarten ge-
mensen is van goede wil. Dat
kregen. In een winkel in Sneek
wantrouwen slaat nergens op.”
ging een mevrouw letterlijk van
Hij had er in zijn jaren hoog op-
haar stokje toen ze me zag.”
lopende ruzies over met Den
Ook bij een PvdA-bijeenkomst
Haag.
in Lemmer was Ekharts verschijning schokkend. Hij lacht:
Zijn eigenzinnigheid is ook
“Ik heb toen maar gedreigd om
zijn kracht. Niet klakkeloos
over te stappen naar het CDA,
Ekhart is bijna 65 jaar en sinds
er enige ouderdomsslijtage. Zo
En toen hij de kantjes eraf liep,
volgzaam zijn, maar je eigen
daar zijn ze tenminste gewend
februari wethouder van Leeu-
heeft hij sinds drie weken een
kreeg hij van zijn vader een
hart laten spreken. Ekhart is
aan herrijzenissen.” ■
warden af. Toch is hij nog ge-
gehoortoestel. “Daar ben ik heel
harde les die hem voor altijd
motiveerd en actief in de Leeu-
blij mee. Ik heb nog flink wat
zou bijblijven. “In het derde
warder
en
lp’s liggen en nu hoor ik de hoge
jaar bleef ik zitten. Ik moest bij
projecten zoals de culturele
tonen weer.” Bij die lp’s moet je
hem komen. Hij gaf me een
hoofdstad. “Actief blijven is zó
denken aan de jaren zeventig,
klap en zei: ‘Wij hebben nooit
belangrijk.” Wel werkt Ekhart
de tijd van Deep Purple, de
de kans gehad en jij verprutst
beduidend minder uren en
oude Genesis en Yes. Ekhart
het zeker!’ Ik dacht toen; dat
heeft hij meer tijd voor familie
was een hippie en eigenlijk is hij
zou inderdaad wel zonde zijn.”
(hij is onlangs opa geworden)
dat nog steeds. Hij houdt zijn
Politieke ambities had Ekhart in
en zijn hobby’s zoals de tuin,
hand iets boven zijn elleboog.
zijn jongere jaren helemaal niet.
biljarten en Cambuur. “Ik een
“Zo lang had ik mijn haar.” Het
“Ik wilde iets met geschiedenis
senior… Dat is iets waar ik nog
was de tijd van de Pow-wow-
doen.” Tijdens zijn studie deed
niet echt aan wil. Ik heb nog
feesten en jongerencentrum
hij volop vrijwilligerswerk bij
steeds lol en zin in wat ik doe.”
Hippo. Dat was een bijzonder
een jongerencentrum aan ’t
Ekhart heeft zelfs zijn rossige
leuke tijd, maar Ekhart stu-
Vliet. De volgende stap was
haar nog. Best bijzonder, vol-
deerde als enige van zijn vijf
werken, trouwen en kinderen
gens zijn kapster. Natuurlijk is
broers en zussen aan de HBS.
krijgen. Zo geschiedde. Hij
gemeenteraad
06
SENIORENkrant
AVONDJE
UIT? PARKEER JE FIETS
VEILIG EN VOOR NIETS! Fietsenstalling Zaailand en St. Jacobsstraat (do. t/m za. ook ‘s nachts open)
www.fiets-in-de-p.nl
Speciaal voor u geselecteerd! 06-12 SportSound met Syb vd Ploeg 2018 & band Wiebe De Skâns Gorredijk Met special guest Rintje Ritsma.
21-12 Kerst met De Kast 2018 Koepeltheater Leeuwarden
Een sfeervolle Kerst in de voormalige Koepelkerk.
27-12 Kerst met De Kast 2018 De Lawei Drachten
Voor het derde jaar alweer. Lawei+Kast=Kerst!
29-12 Story Tellers: Great Singers & Songs 2018 De Harmonie Leeuwarden Wereldberoemde liedjes en hun verhalen. Met o.a. Syb vd Ploeg, DILANA, L’dia on Bass, Hubert Heeringa én Maarten Peters!
30-12 Symfo Classics: 2018 The Best of Symfonic Rock
Neushoorn Leeuwarden Het beste van het beste op Symphonic Rock gebied. Met o.a. Edward Reekers, Cindy Oudshoorn, Hubert Heeringa, Rob Winter, Martin van der Starre en een Topband.
03-01 Heerink & Friends De Harmonie Leeuwarden 2019 Bert Heerink (Vandenberg, Kayak) die met zijn twee muzikale vrienden ‘unplugged’ zijn eigen muziekgeschiedenis doorloopt.
03-04 The Ramblers & Joke Bruijs 2019 Jubileumconcert
Lezersie sedleececmtber 2018
De Harmonie Leeuwarden Het oudste nog spelende dansorkest ter wereld! Met zeer speciale gast Joke Bruijs.
23-03 QUEEN The Music (premiere) 2019 De Harmonie Leeuwarden
Vier ijzersterke topvocalisten en hun liveband brengen in een twee uur durende spectaculaire show het beste van Queen!
12-04 Pink Floyd Project XXL 2019 feat. Durga McBroom (USA)
De Harmonie Leeuwarden met o.a Bert Heerink, quadrafonisch geluid, lasers en visuals. Een meer dan 2.5 uur durende show, 30 man voor en achter de schermen.
01-06 Motel Westcoast: 2019 Back to The Roots
De Harmonie Leeuwarden Meer dan 175.000 bezoekers zagen inmiddels deze show met samenzang van hoog niveau.
29-11 Dire Straits Experience (UK) 2019 De Harmonie Leeuwarden uitverkochte zalen en lovende reacties van pers & publiek.
skans.nl | lawei.nl | harmonie.nl | neushoorn.nl | koepeltheater.nl
SENIORENkrant | Financieel
07 Tekst: Peter Teeuwen
dat daarmee jaarlijks aan alle pensioenverplichtingen
vol-
daan kan worden. En nog groeit die pot! Onvoorstelbaar toch? DIEFSTAL Dus hou op met die flauwekul dat er te weinig geld in die pensioenpot zit. Door die idiote dekkingsgraad zit er zoveel geld in dat we nog jaren vooruit kunnen. We moeten af van die dekkingsgraad. Dat is volksverlakkerij en zelfs pure diefstal. Het hele dekkingsgraadsysteem zorgt ervoor dat
(On)eerlijke pensioenen Lang geleden, toen er nog geen pensioenen waren, stopten mensen hun geld in een oude sok en die stopten ze weer onder het matras. Of ze zetten hun geld op de bank. Als je geluk had, dan kon je na je werkzame leven gaan
de mensen die het meeste geld hebben
ingebracht
gekort
worden. En degenen die nu gaan inleggen, ontvangen later een riant pensioen omdat al die mensen die de pot gevuld hebben allang dood zijn
‘rentenieren’. Dan had je zoveel geld op de bank staan dat je verder kon leven van de rente van het gespaarde geld.
en er dus veel minder geld no-
Tegenwoordig bouwen we ons pensioen op door een premie af te dragen aan een pensioenfonds. Dat fonds zorgt
dig is om aan alle verplichtin-
ervoor dat jouw ingelegde geld goed belegd wordt, zodat er voldoende rendement is om je je geld later met rente
gen te voldoen. De ouderen
terug te geven. Mooie deal. Toch? Of toch niet?
van nu betalen het pensioen van de jongeren doordat zij
Lange tijd ging bovengenoemd
ren afgesproken dekkings-
ver ze pensioenpremie heb-
Die
ons
die pot hebben gevuld, en niet
scenario goed. Er kwam een
graad. Ook dat klonk redelijk.
ben afgedragen. En omdat er
geld, dat groeit alleen maar
andersom. De bijdrage van de
kink in de kabel toen er ineens
Totdat je je in het onderwerp
zoiets als inflatie bestaat moet
(zie kader)! Sterker nog, door
jongeren is peanuts vergele-
een overgang plaatsvond van
gaat verdiepen. Want wat is
die dekkingsgraad niet 100%
het rendement dat er jaarlijks
ken bij het rendement dat die
het
naar
die dekkingsgraad eigenlijk?
zijn, maar zo’n 105%. Je zegt
op gemaakt wordt, is het op
pensioenpot nu al oplevert.
een middelloonpensioen. Het
De dekkingsgraad houdt in dat
toch ook niet tegen een bedrijf
dit moment eigenlijk niet eens
Hoe krom wil je het hebben?
zit zo: eerst werd de hoogte
je in die pensioenpot zoveel
dat het zoveel kapitaal op de
nodig dat jongeren premie af-
Dus jongeren: ophouden met
van je pensioen bepaald door
geld moet zitten dat, wanneer
bank moet hebben dat het de
dragen. Alleen het rendement
miepen dat er straks voor jul-
je laatstverdiende loon. Op een
je nu stopt, je al je verplichtin-
huidige medewerkers twintig
alleen al levert zoveel geld op
lie niets meer over is. ■
gegeven moment werd dat
gen na kunt komen. Wat bete-
jaar door moet kunnen beta-
vervangen door een gemid-
kent dat in de praktijk?
len, plus toekomstige mede-
eindloonpensioen
delde te nemen van je loon,
werkers? Er zou geen bedrijf
verspreid over een aantal jaar.
Een voorbeeld
meer overeind staan. Waarom
Reden, zo werd ons verteld,
Stel: mensen leven na hun
wordt dat dan wel verlangd
was dat het pensioen anders
pensioen
van onze pensioenfondsen?
onbetaalbaar
worden.
twintig jaar. Dan moet een
Klinkt redelijk: steeds meer
pensioenfonds dus zoveel geld
RENTENIEREN
mensen krijgen een pensioen
hebben dat het fonds al die
Even terug naar die rentenier:
en straks is de pot leeg. Nee,
mensen die recht hebben op
die leefde van de rente van zijn
dat is dus niet zo. We hebben
hun pensioen nog twintig jaar
spaarcenten. Die pensioenpot
ons laten beetnemen. In wer-
lang moet kunnen blijven be-
die door ons is opgebouwd is
kelijkheid zat er voldoende
talen met de huidige pot. En
ook zo’n spaarpot. Wij hebben
geld in die pensioenpot om ie-
niet alleen de pensioenge-
toch jarenlang premie be-
dereen van pensioengerech-
rechtigden, maar ook degenen
taald? Het is toch ons geld?
tigde leeftijd van een pensioen
die in de toekomst nog met
En gaat het echt slecht met
te kunnen voorzien.
pensioen zullen gaan, voor zo-
die pensioenfondsen? Welnee!
zou
gemiddeld
Dekkingsgraad
In pensioenpot
Het ging pas echt mis toen het
Bij
begrip dekkingsgraad op de voorgrond kwam. Volgens veel financiële instellingen liep ons pensioenstelsel
gevaar.
Af
nog
1336 milj. euro Beleggingsresultaat (6%)
80 milj. euro
Premiebetalingen
25 milj. euro
Uitkering pensioenen
50 milj. euro
De
pensioenfondsen konden niet
Nieuw bedrag in pensioenpot
meer voldoen aan de van tevo-
Toename
1391 milj. euro 55 milj. euro
pensioenfondsen,
‘Wij hebben toch jarenlang premie betaald? Het is toch ons geld?’
08
SENIORENkrant
Alleen bij Nissan Engelsma & Wijnia Leeuwarden NIEUWE MODELLEN OP VOORRAAD!!!
5.000 KORTING!!!
DE GOEDKOOPSTE EN MEEST COMPLETE BIJ DÉ NISSAN-DEALER VAN FRIESLAND
QASHQAI TEKNA PLUS NORMAAL RIJKLAAR € 36.780 NU SLECHTS
€ 31.780
NISSAN QASHQAI TEKNA PLUS IS STANDAARD RIJK UITGERUST MET o.a. • Nappa lederbekleding met elektrische stoelen en geheugenfunctie • Donkere Hemelbekleding • Bose Audio systeem • Full Led verlichting • Voorruitverwarming • 19” LM velgen • Keyless entry • Stoelverwarming • Glazen panorama dak • Metallic lak • Chromen spiegelkappen • Etc.
OOK ALLE ANDERE NIEUWE MODELLEN MET VEEL VOORDEEL! ÉN OP VOORRAAD IN LEEUWARDEN
Leo Twijnstrastraat 2, 8923 EL Leeuwarden - Tel. (058) 266 62 55
www.ewnissan.nl *De genoemde vanafprijzen zijn consumentenadviesprijzen incl. BPM/BTW, legeskosten, recyclingbijdrage en kosten rijklaar maken, gebaseerd op de meest recente prijslijst. Hieraan kunnen geen rechten worden ontleend. Prijswijzigingen en typefouten voorbehouden. Ga naar Engelsma en Wijnia voor meer informatie en vraag naar de voorwaarden. Actie geldig zolang de voorraad strekt, OP=OP!
SENIORENkrant 09 Door Peter Teeuwen
Herbergier Bartlehiem
Kleinschalig wonen voor mensen met geheugenproblemen.
column
PETER WEET HET BETER Herbergier Bartlehiem biedt 16 ouderen met geheugenproblemen (vormen van dementie) een warm en liefdevol thuis. De gasten kunnen er het leven voortzetten op hun eigen manier. Zonder gesloten deuren, maar met persoonlijke aandacht in een huiselijke sfeer. Daar staan de twee inwonende zorgondernemers en hun team garant voor. Meer weten? Neem vrijblijvend contact op of ga naar www.herbergier.nl/bartlehiem
Judith en Oeds Visser Bartlehiem 35 9091 BH Wyns 06 - 2149 6788 0519 - 346185
bartlehiem@herbergier.nl
Wij ouderen hebben de plicht de aarde schoner achter te laten. Dat zijn we verplicht aan onze kinderen en kleinkinderen, voor de volgende generatie. Onze generatie heeft immers de wereld ook het meest vervuild en verpest. Oké, dat wisten we niet, het werd ons niet verteld, maar toch… We hebben niet veel tijd meer en dus is haast geboden. We moeten aan de slag. Wat wij ouderen kunnen doen? We kunnen beginnen met de rommel op te ruimen, zoals we dat van onze ouders hebben geleerd: het afval scheiden, zodat we materiaal kunnen hergebruiken en niet alles in de verbrandingsoven terechtkomt. Dat veroorzaakt alleen maar meer broeikasgas. Een volgende stap is het verduurzamen van je huis. Let wel, dit doen we niet voor onszelf (ook wel een beetje), maar voor ons nageslacht. Aan de slag dus, voor zover je dat nog niet gedaan hebt. Hoe? We beginnen met iets waar je misschien niet direct aan zou denken, maar hoe oud is je koelkast, je vriezer, je wasmachine? Wellicht heb je ook nog een wasdroger. Weet je dat oude apparaten vaak energieslurpers zijn? Vervangen die handel, evenals de gloeilampen, en vooruit: doe ook de halogeenlampen weg en vervang ze door LED-lampen. Het levert een besparing van 85% op. Na deze relatief eenvoudige ingrepen is het tijd voor het grotere werk. We beginnen op zolder omdat daar de meeste warmte naartoe verdwijnt. Warmte stijgt op, weet je nog? Als je slechte dakpannen hebt, dan kun je overwegen om dakisolatie aan de buitenkant van je dak aan te brengen. Isolatie aan de buitenkant is namelijk veel efficiënter en effectiever. Al met al bespaar je snel zo’n 30%. Geen grapje! Van zolder belanden we op de vloer: vloerisolatie. Naast een kostenbesparing levert vloerisolatie extra comfort op. Heerlijk, zo’n warme vloer. Als je all the way wilt gaan, schaf dan ook meteen een warmtepomp aan. Persoonlijk zou ik daar nog even mee wachten omdat dit nog in de kinderschoenen staat. Goed, we gaan verder: dubbele beglazing. Mocht je nog enkele beglazing hebben, doe dan meteen driedubbele beglazing, dat scheelt nog meer. En voeg je daar nog wandisolatie aan toe, dan krijg je een heel comfortabel huis, want geen tocht of kou meer. Daar krijg je alleen maar reumatiek van. (Zie je, we doen het ook wel een beetje voor onszelf natuurlijk). En als kers op de taart leggen we zonnepanelen op ons dak. Dat doe je pas na alle andere energiebesparende maatregelen, omdat je dan weet hoeveel je er nodig hebt. Nog een laatste advies: ga nou niet als een dolle aan de slag met de Beun de Haas en goedkope rotzooi. Informeer eens in je omgeving bij een van de vele energie-ambassadeurs bij jou in de buurt (die bestaan echt!), of klop aan bij het Energieloket van de Gemeente Leeuwarden. Succes ermee, en niet te lang wachten!
10
(DUURZAAM) WONEN | SENIORENkrant
Verhuizen naar een zorgwoning? Niet getreurd!
woning. De gemiddelde leef-
van de voorzieningen die ze
nen handbereik waren, kon ze
tijd is 85 jaar.”
daar hebben.” Een win-win-
zelf beslissen wat ze wanneer
situatie. “Onlangs sprak ik een
en waar wilde doen!”
een
vrouw die in een vrijstaand
categorie senioren die graag
huis ergens buiten uit had
Kijk voor meer informatie
zelfstandig wil blijven wonen,
gewoond en was verhuisd naar
op wonenpluszorg.nl
maar ook op zoek zijn naar
een zorgwoning. Eerder was ze
ontmoeting,
reuring,
afhankelijk geweest van ande-
Als senior wil je zo lang mogelijk zelfstandig blijven
omdat ze bijvoorbeeld vereen-
ren wat betreft vervoer en
wonen. Kan dat niet, dan niet (te lang) getreurd. Er zijn
zamen in hun huidige woon-
boodschappen. Ook maakte ze
situatie, benadrukt Afke.
gebruik van Tafeltje Dekje.
tegenwoordig vele woonvormen waarbij je én de nodige
Overigens
is
er
ook
naar
Ze vertelde me dat ze zo blij
zorg kunt krijgen én grotendeels zelfstandig kunt
Win-winsituatie
blijven.
Inmiddels
heeft
Vastgoedbeheer
was dat ze de regie over haar Hoekstra
circa
1250 in
Afke de With is expert op het
1, 2 en 3 kregen, nu zélf op zoek
zorgvastgoedwoningen
gebied van die woonvormen.
moeten naar een passende
Friesland, Groningen en Dren-
Ze werkt als woonconsulente
woning. Partijen benaderden
the in beheer, woningen die
Zorgvastgoed, onderdeel van
Hoekstra Vastgoed-beheer of
voornamelijk in de categorie
Hoekstra Vastgoedbeheer en
zij de verhuur en het beheer
sociale huur vallen. De wonin-
helpt senioren die niet langer
van hun zorgvastgoed in Fries-
gen variëren van een apparte-
zelfstandig kunnen blijven wo-
land, Groningen en Drenthe
ment, aanleunwoning tot een
nen bij het zoeken naar een
op zich wilden nemen.”
huis met een tuintje. Variërend
woning
die
bij
hen
past.
voorzien
van
verschillende
Het zorgvastgoed is een nieu-
Hoekstra Vastgoedbeheer be-
voorzieningen, zoals 24-uurs-
we tak van sport voor Hoekstra
sloot de sprong te wagen.
zorg, winkel, kapper, biblio-
Vastgoedbeheer, vertelt Afke:
“De vergrijzing neemt toe, er
theek, restaurant en allerlei
“Sinds
wet-
is een markt voor zorgvast-
activiteiten. Het is maar net
en regelgeving zodanig aange-
goed,” vertelt Afke. “We hebben
waar je als senior behoefte aan
past dat wonen en zorg zijn
te maken met een kwetsbare
hebt. “In Menaldum kun je
gescheiden. In de praktijk
groep mensen die wel wat
zelfstandig wonen, maar kun
betekent dit dat mensen die
hulp kunnen gebruiken in hun
je ook bij het nabijgelegen
voorheen
zoektocht naar een passende
Gralda State gebruik maken
2013
een
is
de
zorgindicatie
eigen leven terug had. Omdat alle voorzieningen weer bin-
‘Ik heb de regie over mijn eigen leven terug’
SENIORENkrant | (DUURZAAM) WONEN
11 Tekst: Sara Kroos
Hoe wiLlen we straks wonen? Wonen en verhuizen zijn bij ons de laatste tijd regelmatig onderwerp van gesprek. Vroeger deden we er lacherig over en hadden we de meest geweldige ideeën over hoe dat eruit zou zien. We zijn nu 60+ en 65+ en de gesprekken zijn een stuk serieuzer geworden. De verre toekomst is ineens dichtbij gekomen. De mogelijkheden zijn divers. Eén van de vragen is of we in
ruimte en keuzemogelijkheden
Mijn man en ik wonen nu in een
zou doen, is het huis aanpassen
ne grond, met een eigen voor-
Friesland blijven wonen of niet.
in Friesland. Die keuze is dus
ruime woning. We hebben het
door bijvoorbeeld een slaap
deur
Ik ben geboren en getogen in
snel gemaakt. Een andere vraag
erover met familie, vrienden,
kamer beneden te realiseren, of
gezamenlijke tuin. De tuin is de
Zuid-Holland en ervaar meer
is: gaan we verhuizen of niet?
buren en kennissen en we
een traplift te installeren.”
plek waar je elkaar ontmoet,
krijgen verschillende antwoor-
grenst
aan
koffiedrinkt,
de
elkaar
Veel verschillende ideeën dus,
helpt of een tuinfeest geeft. Een
maar er zijn ook overeenkom-
woongroep kortom waar je op
“Ik wil graag gelijkvloers wonen.
sten. Wat we allemaal willen
elkaar let, maar waar ook vol-
Het is niet onbelangrijk om nu alvast na te denken over
Een patiowoning lijkt me fijn en
is elkaar helpen, veiligheid, vol-
doende ruimte is voor privacy,
wonen in de toekomst. Een vriendin vertelde onlangs
praktisch. Je slaapt en woont op
doende contacten en voorzie-
inbreng en vrijheid.
over haar moeder die voor de tweede keer was gevallen
de begane grond. Ik wil ook
ningen in de buurt, zoals een
en in het ziekenhuis lag. Ze was ’s ochtends vroeg
graag een tuin. Zo is er op een
supermarkt, huisarts en apo-
Nieuwe initiatieven
gevonden door de thuiszorg. Ze lag naast haar bed met
natuurlijke manier contact met
theek.
Er komen initiatieven op de
een bebloede arm en bebloed hoofd. Thuis wonen werd
mijn omgeving. Als ik in de tuin
steeds moeilijker. Na de heupoperatie was ze achteruit
werk kan ik gemakkelijk een
En wat wil ik
bouwen voor toekomstige ou-
gegaan en ook verward geraakt. Verhuizen wilde ze niet,
praatje maken met voorbijgan-
eigenlijk zelf?
deren. Die is van de generatie
ze wilde in haar eigen huis blijven wonen waar ze al 65 jaar
gers en blijf ik tenminste in be-
Als destijds progressieve der-
‘babyboomers’ en stelt andere
woonde. Dergelijke voorvallen zijn schrijnend en vinden
weging,” vertelt een kennis.
tigjarige had ik een woongroep
eisen aan leven en wonen dan
in gedachten, in de vorm van
de vorige generatie(s). Tot die
Een vriendin zegt: “Een appar-
een hofje en met een gezamen-
tijd droom ik van het hofje, want
tement met een lift lijkt mij
lijke tuin. Allemaal op de bega-
samen ben je sterker. ■
Wacht niet tot het te laat is
den.
samen
die
steeds vaker plaats. Praat over het onderwerp met je omgeving, met je partner, met je vrienden, met je kinderen. Belangrijke vragen zijn: waar wil jij straks wonen? Blijf je waar je nu woont, met of zonder aanpassingen? Hoe wordt er momenteel gebouwd voor ouderen, is dat wat voor jou? Hoe wil jij je leven indelen op je oude dag? En waar ligt voor jou het omslagpunt om hier een beslissing over te nemen? Nu, straks, of over tien jaar? Als je ziek wordt?
heel fijn. Eindelijk van die tuin af. Ik doe gewoon leuk de
Hoe denk jij over het onderwerp?
plantjes in potten op het bal-
Laat het weten via info@seniorenkrantleeuwarden.nl
kon. Het is ook veilig met een centrale hal, zodat er niet zo gemakkelijk wordt ingebroken. Er moeten wel winkels in de
Bedenk daarbij dat boven je 75 verhuizen in de praktijk zwaar
buurt zijn, net als de huisarts
en ingrijpend is, vanwege de fysieke, emotionele en sociale
en de apotheek.”
e
woningmarkt op het gebied van
aspecten. Met name in de grote steden zijn daar schrijnende voorbeelden van. Vereenzaming en verwaarlozing liggen op
Een andere vriendin adviseert
de loer. Hoe ouder, hoe meer gebreken. En een oude boom
ons om in ons eigen huis te blij-
moet je niet verplanten. Het zijn wijsheden die we in ons
ven wonen, want: “Je kent de
achterhoofd moeten houden. Een beetje vooruit denken kan
buurt goed, er zijn prettige bu-
geen kwaad. Er is vast meer mogelijk dan je denkt.
rencontacten die ervoor zorgen dat je elkaar helpt.” Wat ze wel
12
SENIORENkrant
column
AIXAM ON TOUR KOM KENNISMAKEN MET ONZE MOBIELTJES!
Levenstestament en bewindvoering Er kan, bijvoorbeeld door ziekte of ouderdom, een moment komen in iemands leven, dat men niet meer in staat is financiële zaken te regelen of dat het niet meer goed lukt om noodzakelijke formulieren in te vullen. Het is belangrijk, voor het zover is, iemand aan te wijzen die deze taken kan overnemen. Dit is wettelijk te regelen in een levenstestament. Een levenstestament wordt door de notaris opgemaakt. Als dat niet is gebeurd, en iemand is inmiddels wilsonbekwaam, moet er door de rechter een bewindvoerder worden benoemd om die zaken te behartigen. Levenstestament In het levenstestament wijst men iemand aan die zakelijke dingen gaat regelen én iemand die een medische volmacht krijgt. De medisch gevolmachtigde regelt thuiszorg of opname in een verzorgingstehuis en neemt de beslissingen over medische behandelingen. Degene met de zakelijke volmacht regelt dagelijkse betalingen, verzekeringen, belastingen, huur of hypotheek. In het levenstestament kunnen ook zogeheten ‘aanwijzingen’ opgenomen worden die betrekking hebben op het uitvoeren van de volmachten. Dit zijn wensen omtrent het levenseinde, het doen van schenkingen of de verdeling van bezittingen. De zakelijke en medische volmacht kunnen aan één en dezelfde persoon of aan twee verschillende personen worden gegeven. Bewindvoering Bij een wilsonbekwaam iemand zonder levenstestament moet een rechter een bewindvoerder en/of een mentor aanstellen. Een bewindvoerder regelt de zakelijke dingen, de mentor alle zaken op het gebied van de medische zorg. De rechter doet deze benoeming als daar door een partner of de naaste familie om verzocht wordt én de rechter heeft vastgesteld dat deze benoeming noodzakelijk is. Als er geen partner of naaste familie is, kan het verzorgingstehuis of het Openbaar Ministerie de rechter verzoeken een bewindvoerder of mentor te benoemen. Nadat de bewindvoering door de rechter is ingesteld, moet de bewindvoerder elk jaar rekening en verantwoording afleggen aan de rechter. Voordat de bewindvoerder grote uitgaven doet, moet de rechter schriftelijk toestemming geven. Wilt u meer weten over bovenstaande zaken, dan bent u van harte welkom op mijn kantoor. Een afspraak bij u thuis kan natuurlijk ook. Wij zijn bereikbaar op telefoonnummer 0566-601404 of via e-mail info@notarismirjam.nl Notariskantoor Mirjam Bos Stationsweg 1 9001 ED Grou
MINAUTO
S E N SAT I O N
E AIXAM
D-TRUCK
Bewonder onze nieuwste AIXAM Crossline SUV tijdens de AIXAM ON TOUR dagen bij Minicars van der Ploeg Verse koffie en oliebollen staan voor u klaar op donderdag 27 & vrijdag 28 december van 09:00 - 16:00 Ook belonen wij uw bezoek met een AIXAM goodiebag Meer informatie kunt u vinden op: www.minicarsvanderploeg.nl/aixam-on-tour Kijk op
Minicars van der Ploeg Haadwei 47 9104 BB, Damwald www.minicarsvanderploeg.nl
Gratis proefrit eAIXAM en D-Truck mogelijk - AIXAM goodiebag Alle modellen te zien - 1.000km brandstof - Beste inruildeal Hapje en drankje - Gratis A IXAMVeiligheids K euring
SENIORENkrant | (DUURZAAM) WONEN
13 Tekst: Martin van Mourik
‘De Verzilverlening Is een hypothecaire lening op basis van de overwaarde van de woning’
Langer zelfstandig wonen staat hoog op de politieke agenda van het Rijk, provincies en gemeenten. Om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen zijn vaak aanpassingen nodig aan je woning en die kosten geld. Geld dat er vaak niet is. De Verzilverlening kan mogelijk uitkomst bieden. Als senior heb je een aantal opties als
oplossing. “Wij hebben eerst gekeken
delijks met de verschuldigde rente,
Verzilverlening nog niet. 50PLUS zit nu
je zelfstandig wilt blijven wonen. Heb
of er financierders waren die toch
waardoor de overwaarde met hetzelf-
in de onderzoeksfase en we willen in
je een eigen huis met een kleine hypo-
bereid waren om een lening te ver-
de bedrag afneemt.
januari een goed uitgewerkt voorstel
theek, dan kun je dat verkopen en een
strekken, maar helaas. Als je helemaal
appartement huren. Maar veel senio-
geen hypotheek op je huis hebt en je
De Verzilverlening is eigenlijk een
den doen, waarin we het college van
ren willen het liefst in hun eigen huis
inkomen binnen de normen past, dan
omgekeerde hypotheek. Wie de lening
B&W vragen dit verder uit te werken.
blijven wonen. Dat moet dan vaak aan-
wil dat trouwens nog wel lukken. In alle
afsluit, kan de opgebouwde overwaar-
Er zijn al zes gemeenten die deze lening
gepast worden voor als je later minder
gevallen stijgen je jaarlijkse lasten.”
de gebruiken om de woning aan te
aan hun bewoners kunnen aanbieden.
mobiel wordt. Dus drempels weg, bre-
Een artikel van de Consumentenbond
passen. Voor de Verzilverlening hoeft
Ook de Friese gemeente Ooststelling-
dere deuren, aangepaste badkamer,
bracht de partij op het spoor van de
maandelijks geen rente en aflossing
werf voert per 1 januari 2019 de Verzil-
van de garage een slaapkamer maken
Verzilverlening van de Stimulerings-
betaald te worden, omdat de rente
verlening in. Ik doe hierbij een oproep
en ga zo maar door.
fonds Volkshuisvesting Nederlandse
jaarlijks bij de schuldrest opgeteld
aan lezers van de Leeuwarder Senio-
gemeenten (SVn). Deze lening sluit aan
wordt. Aan het einde van de looptijd,
renkrant. Mocht u interesse hebben in
Maar waar haal je het geld vandaan?
bij de wensen van senioren, namelijk
bij verkoop van de woning of overlijden
de Verzilverlening dan horen wij dat
Zeker als je van je AOW en een pensi-
geen extra lasten en je woning geschikt
van de langstlevende schuldenaar,
graag.” ■
oentje moet rondkomen, wil je niet dat
kunnen maken voor de toekomst.
moet de lening afgelost worden.
je financiële lasten zwaarder worden,
naar de gemeenteraad van Leeuwar-
De Verzilverlening kan ook worden
Stuur je reactie via e-mail naar
waardoor je minder te besteden hebt.
Verzilverlening
ingezet voor andere doelen zoals
freek.vanleeuwen@leeuwarden.nl of
Voor een hypotheekverhoging hoef je
De Verzilverlening van SVn is een
asbestverwijdering of het duurzaam
info@leeuwarderseniorenkrant.nl.
bij de bank ook niet aan te komen, want
hypothecaire lening op basis van de
maken van de woning.
door leeftijd en het lagere inkomen
overwaarde van de woning. De Verzil-
vinden zij het risico vaak te hoog.
verlening heeft geen gevolgen voor het
Rol gemeente
schriftelijke reactie is:
maandelijkse besteedbare inkomen,
“Gemeenten bepalen zelf of zij wel of
Stadhuis
Oplossing
maar zorgt wel voor de mogelijkheid
niet de Verzilverlening in willen voeren
50PLUS fractie t.a.v.
Freek van Leeuwen van de 50PLUS
van een modernere, comfortabelere en
en zo ja, welke voorwaarden er aan vast
Freek van Leeuwen
fractie in Leeuwarden kent het pro-
veiligere woning. In feite wordt met
zitten,” zegt Freek van Leeuwen.
Hofplein 38
bleem en is op zoek gegaan naar een
‘stenen’ betaald. De lening stijgt maan-
“De gemeente Leeuwarden heeft de
8911 DJ Leeuwarden
Het adres voor een
16 14 KUNST&CULTUUR VEILIGHEID | SENIORENkrant
ZAT 26 JAN
NEUSJE VAN DE ZALM
MICHELLE DAVID & THE GOSPEL SESSIONS ZAT 2 FEB
TOONTJE LAGER ZAT 16 FEB
ROWWEN HÈZE ZAT 9 MRT
40UP XL VRI 5 APR
ERNST JANSZ VRI 10 MEI
ZAT 9 FEB
BOOGIE NIGHTS ZAT 23 FEB
DULFER PLAYS BLUES ZAT 16 MRT
FOCUS
ZON 21 APR
CLEARWATER CREEDENCE REVIVAL
THE ELVIS CONCERT 2019 NEUSHOORN.NL
RUITERSKWARTIER 41, LEEUWARDEN
HARMONIE.NL
DO 13 DEC 20.15 UUR
DRIVING MISS DAISY
ANNE-WIL BLANKERS EN EDWIN JONKER “Driving Miss Daisy laat toneel zien van betekenis: met grootse eenvoud tonen de spelers de bijzondere band tussen groeiende ouderdom en maatschappelijk engagement.” -NRC
“Driving Miss Daisy: acteerwerk van het hoogste niveau” -AD
SENIORENkrant | KUNST&CULTUUR
15
Speciaal voor u geselecteerd! 06-12 SportSound met Syb vd Ploeg 2018 & band Wiebe
03-04 The Ramblers & Joke Bruijs 2019 Jubileumconcert
De Skâns Gorredijk Met special guest Rintje Ritsma.
Lezersie sedleececmtber 2018
De Harmonie Leeuwarden Het oudste nog spelende dansorkest ter wereld! Met zeer speciale gast Joke Bruijs.
21-12 Kerst met De Kast 2018 Koepeltheater Leeuwarden
Een sfeervolle Kerst in de voormalige Koepelkerk.
23-03 QUEEN The Music (premiere) 2019 De Harmonie Leeuwarden
Vier ijzersterke topvocalisten en hun liveband brengen in een twee uur durende spectaculaire show het beste van Queen!
27-12 Kerst met De Kast 2018 De Lawei Drachten
Voor het derde jaar alweer. Lawei+Kast=Kerst!
29-12 Story Tellers: Great Singers & Songs 2018 De Harmonie Leeuwarden
12-04 Pink Floyd Project XXL 2019 feat. Durga McBroom (USA)
De Harmonie Leeuwarden met o.a Bert Heerink, quadrafonisch geluid, lasers en visuals. Een meer dan 2.5 uur durende show, 30 man voor en achter de schermen.
Wereldberoemde liedjes en hun verhalen. Met o.a. Syb vd Ploeg, DILANA, L’dia on Bass, Hubert Heeringa én Maarten Peters!
30-12 Symfo Classics: 2018 The Best of Symfonic Rock
Neushoorn Leeuwarden Het beste van het beste op Symphonic Rock gebied. Met o.a. Edward Reekers, Cindy Oudshoorn, Hubert Heeringa, Rob Winter, Martin van der Starre en een Topband.
03-01 Heerink & Friends De Harmonie Leeuwarden 2019 Bert Heerink (Vandenberg, Kayak) die met
01-06 Motel Westcoast: 2019 Back to The Roots
De Harmonie Leeuwarden Meer dan 175.000 bezoekers zagen inmiddels deze show met samenzang van hoog niveau.
29-11 Dire Straits Experience (UK) 2019 De Harmonie Leeuwarden
zijn twee muzikale vrienden ‘unplugged’ zijn eigen muziekgeschiedenis doorloopt.
uitverkochte zalen en lovende reacties van pers & publiek.
skans.nl | lawei.nl | harmonie.nl | neushoorn.nl | koepeltheater.nl
We zijn hier voor Robbie Een mislukt familiediner
De pers zegt over We zijn hier voor Robbie: “Constant ruisen twijfels over het toneel. De personages draaien om elkaar heen, bijten en troosten – en zo ontstaat een mozaïek van emoties, die de acteurs aanzetten of juist subtiel spelen.” NRC ★★★★★
Sterrencast brengt herkenbaar familiedrama vol
confrontaties. In het pas gere-
humor en confrontatie. Kent u dat? Elk jaar komen
noveerde ouderlijk huis komt
“Alle spelers zijn sterk op dreef in rollen die goed bij hen passen.”
een Haagsche familie samen
Volkskrant ★★★★★
families traditiegetrouw met kerst samen voor een
om Robbie te herdenken.
gezellig diner. Maar de gesprekken lopen stroef en er
Het beladen familiediner loopt
“Goos heeft het nog altijd in de vingers: ze schrijft de ene rake
komt een oude vete bovendrijven die de sfeer er niet
echter uit op een fiasco.
oneliner na de andere, zonder dat de puntige dialogen ook maar
beter op maakt.
De cateraar laat het afweten,
ergens onnatuurlijk klinken. Integendeel, met een paar rake
de parketlak is niet uitgehard
pennenstreken voert zij geloofwaardige personages ten tonele,
en het stucwerk is nog nat.
die weliswaar de nodige tekortkomingen hebben, maar desondanks
Nieuwe liefdes worden voor-
toch sympathiek blijven.”
gesteld, maar oude scheidings-
Telegraaf ★★★★★
perikelen zijn nog duidelijk voelbaar. Voor de ogen van een nieuwe gast aan tafel ontvouwt zich een pijnlijk demasqué. En tot overmaat van ramp stort ook nog de chic gedekte tafel in. Op de keukenvloer, tussen de scherven, evalueren de personages hun levens. Maria Goos is terug in de Ne-
steracteurs Mark Rietman,
We zijn hier voor Robbie is te
derlandse theaters met het hi-
Romana Vrede, Stefan de Walle
zien in Stadsschouwburg de
larische en hartverscheurende
en Tamar van den Dop.
Harmonie op dinsdag 18
We zijn hier voor Robbie. Een
december t/m zondag 23
gloednieuw tragikomisch
We zijn hier voor Robbie is een
december. Kaarten à € 39,50
toneelstuk over een totaal
herkenbaar familieverhaal vol
via harmonie.nl of de kassa
mislukt familiediner met o.a.
scherpe humor en emotionele
(058 233 0 233). ■
Een volledig verzorgde avond uit! Kerstdiner Speciaal bij deze voorstelling bereiden de koks van De Harm0nie een kerstdiner voor €32,50 p.p. bij alle avondvoorstellingen. Voorgerecht: Zalm | marbré van heilbot | gerookte palingmousse | inktvis tuille | frisse komkommersalade Hoofdgerecht: Beef Wellington | Madeira jus | koolrolletje | bospeen Nagerecht: Vanille bombe met structuren van rood fruit Kerstlunch Vóór de matineevoorstelling van zondag 23 december kunt u voor €17,50 genieten van een uitgebreide kerstlunch. Het diner en de kerstlunch kunt u tijdens het bestelproces reserveren.
16 EVENEMENTEN & ACTIVITEITEN | SENIORENkrant Door: Thamara Mol
Evenementen- en ActiviteitenKalender
Op pad in Leeuwarden >> FRIES MUSEUM • Phantom Limb Art Beyond Escher Elke dinsdag tot en met zondag van 11.00 - 17.00 uur.
• Orgelconcert Jelle de Jong Zondag 16 december 2018 van 16.30 - 18.00 uur.
Veteranenpas, ICOM, Onderwijsgroepen, kosten
Entree is €5,- (verkoop aan de deur.
begeleiding en educatief materiaal €4,- per leerling, begeleiders van rolstoelgebruikers.
Entree van €0,00 tot €42,50. • Weihnachtsoratorium (Kerstavondconcert), • Rembrandt en Saskia Elke dinsdag tot en met zondag van 11.00 - 17.00 uur
Fries Genootschap, Vereniging Rembrandt,
Maandag 24 december 2018 van 20.30 - 22.30 uur.
Natuurmuseum Fryslân, Schoenmakersperk 2, Leeuwarden.
Entree is €23,• De horizon van Friesland
tot en met maart 2019. Entree vanaf €15,-. • Warnser Back Ensemble
Dagelijks van 09.30 - 17.00 uur tot en met
Zaterdag 2 februari 2018 vanaf 20.00 uur.
15 december 2018. Achlummrstraat 1 - A,
Entree is €17,- (aan de deur), €15,- (voorverkoop).
Leeuwarden.
>> NATUURMUSEUM FRYSLAN • GEA-Lezing: Salomon Kroonenberg
• Voor nop de hort op: Stoaskantine West Elke maand op de laatste dinsdag van de maand
over de Spiegelzee
van 18.00 - 20.00 uur tot en met 25 december 2018.
woensdag 19 december 2018 vanaf 19.30 uur.
Singelstraat 22, Leeuwarden.
Entree is €7,-. • Expositie Citybooks • Fries Verzetsmuseum Elke dinsdag tot en met zondag van 11.00 - 17.00 uur tot en met 31 december 2019. Entree vanaf €15,-.
• Kûnstsinnige eerappels Tot en met zondag 6 januari 2019 van 10.00 - 17.00 uur.
• Back-Estafette (Concert nr 22) Woensdag 26 december 2018 van 15.00 - 16.30 uur. Entree €8,- per persoon. Bredeplaats 4, Leeuwarden.
Elke dinsdag tot en met zondag van 11.00 - 17.00 uur tot en met 31 december 2019. Entree vanaf €15,-.
• Tentoonstelling Viglius van aytta (1507-1577), strateeg in een eeuw vol tegenstellingen
>> ANDERE MUSEUM VAN OLDTIMER TOT KANT
Dagelijks van 10.00 - 22.00 tot en met 30 december 2018 (De tentoonstelling is te zien tijdens de
• Borduurlint voor de vrede
openingstijden van Tresoar). Gratis toegang.
Elke woensdag tot en met zondag van 13.00 - 17.00 uur
Tresoar, Leeuwarden.
tot en met 6 januari 2019. • Foto-expositie Eendenkooien
Elke woensdag tot en met zondag van 13.00 - 17.00 uur
Tot en met zondag 6 januari 2019 van 10.00 - 17.00 uur.
tot en met 30 december 2018.
Entree is €7,-.
>> KOEPELTHEATER LEEUWARDEN • Frysk Fanfare Orkest Zaterdag 8 december 2018 om 20.00 uur.
Gratis toegang. Heer Ivostraatje 1, Leeuwarden.
Entree is €7,-.
• Ferhaal fan Fryslan
• 300 jaar vrijmetselarij
Dagelijks tot en met 23 december 2018.
>> EVENEMENTEN LEEUWARDEN CULTURELE HOOFDSTAD • Voor nop de hort op: Jue de boules
Entree is €12,50 (voorverkoop) en
Elke woensdag om 09.30 uur.
€15,- (aan de deur).
De Hooidollen 17, Leeuwarden. • Ein Deutches Requiem - Yn it Frysk
• Beeldhouwwerken van Ilde Delbers Elke maandag tot en met vrijdag van 08.30 - 17.00 uur tot en met 31 december 2018. Gesloten in het weekend. Gratis toegang. Tweebaksmarkt 52, Leeuwarden. • Tentoonstelling Wintersalon Elke donderdag en vrijdag van 13.00 - 17.00 uur en zaterdag van 11.00 - 17.00 tot en met 13 januari 2018. Gratis toegang. Galerie De Roos van Tudor. Eewal 47, Leeuwarden.
Zaterdag 8 december 2018 om 20.00 - 22.00 uur. Entrée €15,00 inclusief programmaboekje. De Grote Kerk, Leeuwarden. VHOG: Fanzine • De genius Loci van Leeuwarden Elke woensdag tot en met zondag van 12.00 - 17.00 uur tot en met 8 december. • Wereldlichtjesdag Zondag 9 december 2018 van 18.00 - 19.00 uur. Gratis toegang.
• Poetic Potatoes Vrijdag 14 december 2018 van 10.00 - 17.00 uur en
•E xpositie Yn’e Fiertje. In de verte: in the distance
vrijdag 4 januari 2019 van 10.00 - 17.00 uur.
Elke dinsdag tot en met vrijdag van 12.00 - 18.00 uur
Van €6, tot €30,-.
en op zaterdag van 11.00 - 17.00 uur tot en met
Vrijdag 14 december 2018 vanaf 20.00 uur.
Gratis: Peuters 0-3 jaar, Vrienden Fries Museum,
19 januari 2019. Gratis toegang. Tweebaksmarkt 70,
Entree is 14,50.
Museumkaart/Bank Giro Loterij VIP-kaart, Leden
Leeuwarden.
• Lemster mannenkoor (Kerstconcert)
SENIORENkrant | GEZONDHEID
17
Heeft u oogklachten of een beginnende staar? Wat kunt u doen?
Wilt u weten wat Oogkliniek Oog en Welzijn voor u kan betekenen? Indien u vragen heeft of meer informatie wenst over onze oogkliniek in Dokkum of Grou, belt u ons dan gerust. Wij beantwoorden uw
Het is maandagochtend en er hangt een rustige sfeer in de wachtkamer van de oogkliniek, waar een aantal patiënten
vragen graag. Wilt u direct
kalm de krant leest of van een koffie geniet. Hij komt niet uit de directe omgeving, zegt hij. Helemaal niet zelfs,
een afspraak maken? Vraagt
maar hij reist voor zijn behandeling graag en tegenwoordig eenvoudiger naar Dokkum.
u dan eerst naar een verwijsbrief bij uw huisarts. U kunt vaak al binnen 14 dagen bij
“Ik ben nog nooit zo goed be-
De sfeer is gemoedelijk en
oktober 2017 een tweede ves-
controles en afspraken kun-
ons terecht. Voor het maken
handelt als hier. Ze nemen
persoonlijk. Het is zelfs zo
tiging in Grou is geopend. De
nen mensen nu in Dokkum en
van een afspraak in Dok-
hier nog echt de tijd voor je.
goed geregeld, dat u niet
ruime locatie in Grou is vorig
Grou terecht. Qua apparatuur
kum kunt u elke werkdag
Ik zou nergens anders meer
steeds terug hoeft naar de
jaar naar een volledige polikli-
zit er geen verschil tussen
tussen 9.00 en 11.00 uur en
naar toe willen.” Zijn reactie is
wachtkamer, maar u kunt
niek omgebouwd. Het gebouw
beide locaties. Op beide plek-
14.00 en 15.30 uur bellen naar
precies wat Hans Ligtvoet en
rustig in uw stoel blijven zit-
is goed toegankelijk, er zijn di-
ken werken de medewerkers
0519 - 76 00 88, voor Grou
Ids Jousma in 2015 voor ogen
ten. De specialisten komen in
verse behandelkamers en een
met apparatuur volgens de
0566 - 22 66 00. Tot ziens!
hadden, toen ze startten met
vaste volgorde langs voor het
operatiekamercomplex. Voor
laatste technologieën. ■
de oogkliniek Oog en Welzijn
onderzoek. Als laatste komt
in Dokkum. De kliniek is zo
de oogarts. Een gerust gevoel,
ingericht, dat je als patiënt
voor u.
echt in het middelpunt staat. Vertrouwde zorg Alles goed geregeld
dichtbij, voor u
voor een gerust gevoel
Bij Oog en Welzijn komen pa-
Als u bij de kliniek van Oog en
tiënten uit geheel Friesland,
Welzijn naar binnen gaat, heeft
Groningen, Drenthe en de
u geen moment het gevoel
Noordoost Polder. Dat is een
dat u in een ziekenhuis bent.
van de redenen dat er eind
HARMONIE.NL
DI 18 & WO 19 DEC 20.15 UUR
“Er wordt goddelijk gezongen in eerste Nederlandse musicalversie van The Color Purple” – Volkskrant
“Voor het eerst is Broadway- musical ‘The Color Purple’ in Nederland te zien. De enscenering is ingetogen, de vertaling lenig en de cast zit vol goede nieuwkomers.’NRC
18
PUZZELPAGINA | SENIORENkrant
VAN EEN ZEEHOND EEN OLIFANT MAKEN
Ruitpuzzel
Maak van een ZEEHOND een OLIFANT door steeds één letter door een andere
Vul het schema hiernaast in: per regel komt er een
te vervangen en met de nieuwe letters een bestaand woord te maken. Er zijn
letter bij, de volgorde van de letters kan veranderen
Maak van een ZEEHOND een OLIFANT door steeds één letter door een andere te vervangen en met verschillende oplossingen mogelijk. Probeer er een te vinden waarbij zo min
tot aan het woord van 12 letters. Daarna gaat er iedere
de nieuwe letters een bestaand woord te maken. Er zijn verschillende oplossingen mogelijk. Probeer mogelijk vervoegingen worden gebruikt. er een te vinden waarbij zo min mogelijk vervoegingen worden gebruikt.
Z O
E L
E I
H F
O A
N N
keer weer een letter af.
D T
1.
Symbool voor weerstand
2.
Muzieknoot
3.
Niet dichtbij
4.
Zwijn
5.
Zeilen kleiner maken
6.
Feesten
7.
Onder nul
8.
Reinigen
9.
Iemand met smaad bejegenen
10.
Verbrijzelen
11.
Zitten in een motor
12.
Tot stof brengen
Z E Beroepenpuzzel
13. Gevolg van het afsteken van vuurwerk E H O N D 14. Behoorlijke dikkerds Maak van de volgende lettercombinaties steeds een beroep en vul dat in op de Z O E F D E N 15. Bepaald soort bezem juiste plaats in het diagram. Als je alles goed invult, verschijnt er op de gele balk een 16. Drukletter Beroepenpuzzel A beroep. F Z O D E N nieuw 17. Aardigere A F D O L E N Maak van de volgende lettercombinaties steeds een beroep en vul dat in op de juiste plaats in het 18. Mooiprater 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 diagram. Als je alles goed invult, verschijnt er op de gele balk een nieuw beroep. 19. Lichaamsdeel F L O A T E N 20. Niet weinig 3 4 O 5 6 7 L 8 9 10 11 12 F 13 14 A 15 16 17 18 I N T 21. Huid a b c e e g i l l n n n o s s t t u
a e l a
i a d d i c h a g r a l a
a e l r e g i l rl r c r h i i m i c m d n d s e et e e e g f i h i ko i k n o o d e h i r i r t e e g i i i i l n o g o r v s w t s t u n i o j r l n s ot
n n f no r t l p u ru
n s h or r n t v s
n t o or t o t w t
o o r t p u
s r r u t
s r t t
t t u t u
b
e
p l
o a
l h s k
i o t o g
t o i d o a l j
i f n i r s e o
e d g c d t r u
a r c h i v a r
g e o t r r a n
e d n e i o r a
n t OPLOSSINGEN a c t e u r s u l e n t r g e n t u w l i s t
Wiskundig symbool
6
8 9 10 11
23.
7
Oude lengtemaat
1 2 3 4 5
22.
12
13
14
16
17
18
19
20
21
22
23
15
20. Veel | 21. Vel | 22. El | 23. E 16. Elzevier | 17. Lievere | 18. Vleier | 19. Lever 13. Zilverregen | 14. Vlezigeren | 15. Zeilveger 10. Vergruizen | 11. Zuigerveren | 12. Vergruizelen 6. Vieren | 7. Vriezen | 8. Zuiveren | 9. Verguizen 1. R | 2. Re | 3. Ver | 4. Ever | 5. Reven
b
e
p l
o a
l i t h o o s t i d k o o g a l j m a p
i f n i r s e o c r
e d g c d t r u h e
a r c h i v a r i s
g e o t r r a n n e
e d n e i o r a i n
n t a c t s u l r g e n u w l i s s t t a t
e e t t o
u n r
r t
Z Z A A F O
E O F F L L
E E Z D O I
H F O O A F
O D D L T A
N E E E E N
D N N N N T
Hier volgt de eerste opdracht:
SENIORENkrant | PUZZELPAGINA 19 DUPLICATE
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
1
maar in België razend populair, het zogenaamde
2
Duplicate waarbij iedereen hetzelfde bord en
3
4
A D E I L M R. Hierbij gelden de spelregels van
5
B
de Nederlandse Scrabblebond. De letterwaardes
6
E
zijn die van het gewone scrabblespel. Vermeld bij
7
K
8
L
A
N
G
S
Z
IJ
9
O
O
10
P
N
maken met de getrokken letters plus een
11
T
D
willekeurige letter krijg je een bonuspunt. Een
12
E
A
13
R
14
E
15
S
Dit is een puzzel die afgeleid is van een variant van het scrabblespel dat in ons land niet zo bekend is,
dezelfde letters krijgt. Maak met de volgende letters een zo hoog mogelijke score op het bord:
oplossing de beginpositie, (bijv F3), de richting (hor of ver) en natuurlijk je woord.
Bonusspel: Voor iedere scrabble die je kunt
scrabble is wanneer je al je letters gebruikt om een woord te maken. Voorbeeld: Met de getrokken letters kun je met een exra letter A het woord DRIEMAAL maken.
Voor alle woorden geldt dat ze moeten staan
Nederlandse Scrabblebond, of anders in de Van Dale Editie 14. Wie haalt de hoogste score?
2x Woordwaarde
3x Letterwaarde
2x Letterwaarde
OPLOSSING H15 hor MARSLIED : 9 x 18 + 50 = 212 pnt Bonusspel: DAMERUIL, DRIEMAAL, KAMERLID, MARSLIED, MILTADER, RIEMBLAD, SMALDIER
in de officiële Scrabblewoordenlijst van de
3x Woordwaarde
Door: Sara Kroos
Sara schrijft erop los
De kraai, de robot en de vrouw Op het dakterras van ons huis zit een kraai, een kraai van plastic. Mijn man heeft deze nepkraai daar vastgezet om de reiger die regelmatig de vissen in de tuinvijver belaagt af te schrikken. Dat heeft een paar weken geholpen totdat de reiger het doorkreeg en nu weer regelmatig de vissen uit de vijver pikt. Eén van de eerste dingen die ik doe als ik uit bed stap, is naar de nepkraai kijken. Deze morgen zat er tot mijn grote verbazing een echte kraai naast. De echte kraai deed zijn best contact te maken en maakte aldoor buigingen naar de nepper toe. Onbeweeglijk en onverstoorbaar staarde de nepper naar de vijver. Op de straatstenen beneden lag brood. De echte kraai vloog ernaartoe, nam het brood in zijn snavel mee het dak op en legde het naast de nepkraai neer. Een gul gebaar: kijk ons toch eens gezellig zitten hier.
Na een paar dagen gaf de echte kraai het op. Hij vond het vreemd, saai, en vloog verder naar een ander dak in de buurt. Daar waren wel echte kraaien. Toen maakte ik een vergelijking met de zorgrobot die ouderen in de toekomst zal gaan vergezellen en begeleiden om hun dagen aangenaam door te komen. De ouderen worden zo gestimuleerd contact te maken, het zou de eenzaamheid verminderen. Samen met de robot op de bank ben je niet alleen, was wellicht de achterliggende gedachte van de ontwerper. ‘Goedemorgen,’ sprak de robot. ‘Hebt u fijn geslapen, mevrouw?’ ‘Nee,’ antwoordde de vrouw. ‘Ik heb slecht geslapen.’ ‘Dan wens ik u een fijne dag, mevrouw,’ zei de robot. ‘Over een uur spreek ik u weer. Vergeet u niet uw medicijnen om tien uur in te nemen?’
Na een paar dagen gaf de vrouw het op. Ze antwoordde niet op de ochtendgroet van de robot. Zo zat ze daar op de bank met naast haar de robot. Samen en alleen. Ze miste haar man, haar maatje, haar geliefde en vriend. Ze kon hem nu niet vertellen hoe ze was opgestaan, hoe ze zich voelde sinds ze alleen was. Dat ze wel kon vloeken en huilen om die plastic rotrobot, dat kon ze hem niet vertellen. Hij was er niet meer. Wat moet ik met die stomme robot, dacht ze. Hoe verzinnen ze het om mij met een robot te laten praten? Ik ben niet gek, ik ben een mens met behoefte aan contact, praten, luisteren, aandacht, iemand die me ziet, aanraakt. Ze werd opstandig, boos en verdrietig.
De bel ging, Het was de buurvrouw met de krant. Ze vertelde over de robot en liet haar tranen komen. De buurvrouw zette koffie en kwam naast haar zitten. De robot werd in de gang gezet. Ze spraken af samen elke dag een kop koffie te drinken, elke dag even contact met elkaar te hebben. Samen is fijner, samen is beter.
20
SENIORENkrant