Vaš ljubimac i Vi

autor: Nevena Ignjatović Baš kao i kod čovjeka, oralna higijena kod pasa je od izuzetne važnosti za zdravlje čitavog organizma. Loše zdravlje zuba kod pasa može biti uzrok brojnih bolesti i oštećenja organa.

Štenad na svijet dolaze bez zuba. Formiranje zubala može se podijeliti na tri etape: Period mliječnog zubala- prvi zubi kod štenadi formiraju se u periodu 21-30 dana starosti, koliko prosječno iznosi period laktacije kuja ( ½ graviditeta). Sa 6 nedjelja poželjno je postepeno navikavanje na čvrstu granuliranu hranu. Period mješovitog zubala – sa 4 mjeseca počinje zamjena mliječnih zuba sa stalnim i ovaj period traje do 7-og mjeseca. Period formiranja stalnih zuba – sa 7 mjeseci

Psi počinju da konzumiraju čvrstu hranu sa starošću od 6 nedjelja. Pored brojnih krajnjih metaboličkih procesa kojima hrana u organizmu podliježe, često se zanemaruju oni koji se odvijaju u usnoj duplji. Razlog ovome može biti činjenica da su psi kao vrsta poznati po tome da halapljivo konzumiraju hranu što vodi ka kratkom periodu njenog zadržavanja u usnoj duplji. Međutim, usna duplja obiluje saprofitskom mikroflorom. Nju čine različite vrste bakterija koje u prvom redu imaju ulogu u spriječavanju dejstva patogenih mikroorganizama koji prodiru iz spoljašnje sredine putem hrane i vode. Prilikom ishrane, bez obzira na vremenski period zadržavanja hrane, njene najsitnije čestice uvijek zaostaju. One predstavljaju značajan supstrat za umnožavanje saprofitne mikroflore sa kojom čine organski dio u formiranju takozvanog zubnog plaka. Osim toga brojni elektroliti (neorganski deo) koji se nalaze u salivi pasa vezuju se za organski dio i daljim napredovanjem procesa formira se zubni kamenac (cremor dentium). Osnovna razlika između plaka i kamenca je što se prvi može kontrolisati redovnom preventivom (oralnom higijenom) dok se zubni kamenac jedino može hirurški otkloniti. Zubni kamenac predstavlja uvod u stomatološka oboljenja kod pasa koji se manifestuju najčšće kod jedinki starijih od 5 godina, od kojih je najučestalija paradontopatija. Ne postoji pravilo kod kojih rasa i u kom vremenskom periodu može da se pojavi ali predisponirajuće rase kod kojih se gotovo svakodnevno susrijeće su: pudle, bišoni, maltezeri, zapadno škotski terijeri.

Sa oralnom higijenom pasa poželjno je početi još sa 6 nedjelja starosti. Razlog zbog koga se preporučuje uvođenje paste za zube i četkice u ovom periodu je zbog samog navikavanja na rutinu.

Halitoza (neprijatni zadah) je ono sto vlasnici uglavnom prvo primijete. Osim toga mogu

se uočiti zapaljenje desni, krvarenje iz desni, otežano uzimanje i žvakanje hrane, odbijanje hrane, a kada depoziti kamenca postaju vidljivi tad već može doći i do klimanja zuba i razvoja ireverzibilnih promjena kada je jedino rješenje ekstrakcija zuba. Potrebno je naglasiti i da je ovo bolno stanje, a bol svakako predstavlja stresor koji može indukovati brojne druge patološke procese u organizmu i kao vlasnici ljubimaca koji spadaju u osjećajna bića, posjedujemo moralnu obavezu da do njega ne dolazi ili ukoliko dođe neophodno je potražiti stručnu pomoć veterinara za rješavanje ovog problema.

Kao što je napomenuto, zanemarivanje oralne higijene može dovesti do gingivitisa (zapaljenja desni). Ovaj problem je obično reverzibilne prirode, odnosno rješiv je i podrazumijeva ultrazvučno uklanjanje zubnog kamenca u kombinaciji sa antibiotskom terapijom. Nažalost vlasnici se najčešće obraćaju za pomoć tek kada je krajnji stadijum periodontalnog oboljenja tj kada dođe do razvoja paradontopatije. To je stanje koje ukoliko se javi kao posljedica zubnog kamenca, se odlikuje masivnim depozitima kamenca koji potiskuju gingive i dovode do istiskivanja zuba iz alveole. Ovo je ireverzibilni proces kada je jedino rješenje ekstrakcija zuba kako bi se spriječio prodor patogenih mikroorganizama u krvotok i nastajanje septikemije.

Na osnovu kliničkog pregleda i primjenom nekih drugih dijagnostičkih procedura u zavisnosti od potrebe, veterinar pristupa terapiji. Iako su na tržištu zastupljeni preparati za uklanjanje zubnog kamenca i vlasnici iz dobronamjernih razloga posežu za istima, neophodno je objasniti zašto oni obično nemaju svrhu. Naime, zubni kamenac se osim na površini zuba nalazi i u subgingivalnom prostoru kome se izuzev hirurškim instrumentima ne može pristupiti. Drugi razlog je već prethodno napomenut podatak da vlasnici pasa vrlo često potraže pomoć kada je proces uznapredovao. Zbog toga, liječenje se uvijek sprovodi u dogovoru sa doktorom veterinarske medicine, a nikako na svoju ruku jer to može nanijeti više štete nego koristi.

Vlasnici često smatraju da je za održavanje integriteta usne duplje i zuba dovoljna upotreba poslastica poput Dentastix štapića ili drugih koje su prema uputstvima proizvođača namijenjeni u ove svrhe, a na tržištu njihova zastupljenost je enormna. Iako su mišljenja veterinara oko učestalosti primjene poslastica oprečna, oko jedne se većina slaže a to je redovna oralna higijena. Sa oralnom higijenom pasa poželjno je početi još sa 6 nedjelja starosti. Poznato je da psi intenzivno usvajaju komande i „vaspitavaju“ se do 4 mjeseca starosti. Stoga, razlog zbog koga se preporučuje uvođenje paste za zube i četkice u ovom periodu je zbog samog navikavanja na rutinu. Funkcionalni benefit oralne higijene je značajan tek po formiranju stalnog zubala. S obzirom da psi konzumiraju hranu svaki dan ne bi se smatralo greškom da se pranje zuba vrši upravo svaki dan, iako su preporuke 2-3 puta sedmično. Sprovodi se specijalnim pastama i četkicama namijenjenim psima. Razlog ovome je što su paste za zube namijenjene ljudima drugačijeg hemijskog sastava. Pojedine materije koje posjeduju su TOKSIČNE za pse. Prije neko-

Uzroci halitoze su brojni stoga kada god se uoči sama ili udružena sa promjenama u usnoj duplji, neophodno je obratiti se veterinaru. Stomatološka oboljenja predstavljaju samo jedan klinički entitet čiji je simptom neprijatan zadah. Pored njih dolaze u obzir poremećaji distalnih partija gastrointestinalnog sistema (gastritis, hepatopatije, pankreatitis), oboljenja urinarnog trakta (bubrežna insuficijencija), metabolička oboljenja (dijabetes mellitus) kao i konzumiranje nekvalitetne hrane.

liko decenija to je bio heksahlorofen, a danas je ksilitol. Iako je toksična doza ksilitola prilično visoka (100 mg/kg) opasnost se ne smije zanemariti. Ksilitol se razgrađuje u jetri i ima hepatotoksično dejstvo (izaziva teška ostećenja jetre). Simptomi trovanja su: povraćanje, slabost, neurološki napadi kao posljedica hipoglikemije. U slučaju sumnje na trovanje ksilitolom neophodno je obratiti se veterinaru kako bi se sprovela simptomatska terapija, jer specifičan antidot ne postoji. Osim toksikološkog aspekta, drugačiji hemijski sastav pasti za zube koje se primjenjuju kod pasa, podrazumijeva se i njihova specifična aroma i ukus koji pogoduje ovoj vrsti. Najčešće su ukusa namirnica koje svakodnevno konzumiraju. l