1 kg biefstuk extra of entrecôte 1 kg kalfsbraadworst
1 kg halskoteletten
1 kg gemengd gehakt
kg kippenbillen
VOORDEELCOLLI 2
1 kg biefstuk extra
1 kg kalfsbraadworst
1 kg halskoteletten
1 kg varkensstoofvlees
1 kg gemengd gehakt
1 kg kipfilet
VOORDEELCOLLI 3
1 kg entrecote
1 kg kipfilet
1 kg filetkoteletten
1 kg vleesribben
1 kg gemengde braadworsten
1 kg gyros of shoarma
1 kg spaghetti gehakt
1 kg varkensgebraad
VOORDEELCOLLI 4
1 kg biefstuk extra
1 kg gemengd gehakt
1 kg kalfsbraadworst 1 kg soepvlees zonder been 1 kg hespenlappen
1
1
1 kg vers spek gesneden
1 kg vleesribben
1 kg varkensstoofvlees
kippenbillen
Bier, bitterballen en een universiteit
Zeventig jaar geleden werd in Maastricht de eerste horecavakbeurs BBB gehouden. Dat jubileum wordt in oktober groots gevierd in het MECC. De letters BBB staan niet voor bier, borrel en bitterballen, maar voor Brood- en Banketbakkersbeurs. Met het brood is het ooit begonnen, maar het valt niet te ontkennen dat tegenwoordig het bier op de horecabeurs een rol speelt bij het netwerken.
70 jaar BBB is een van de vele jubilea die dit en volgend jaar gevierd worden in de stad. Vijf jaar voor de eerste BBB werd de Hotelschool Maastricht opgericht. De 75-jarige hotelschool mag zich 2 oktober verheugen op koninklijk bezoek, want Koningin Máxima komt langs om het jubileum mee te vieren.
75 jaar hotelschool, 70 jaar horecabeurs. Het is duidelijk dat decennia geleden het bourgondische karakter van de stad al in de
DE NIEUWE STER
Gratis stadsmagazine voor Maastricht. Jaargang 2, editie 14, september 2025. Verschijnt elke maand. Het magazine is af te halen bij de supermarkten in Maastricht.
VOORDEELCOLLI 5
1
1 kg wiener- of pragerschnitzel
1 kg vleesribben
1 kg rundshamburgers
1 kg kippenbillen
genen zat van de Maastrichtenaar. Studeren aan een universiteit kon pas vanaf 1976. De Universiteit Maastricht viert volgend jaar het 50-jarig bestaansfeest in een jaar dat omgedoopt is tot Maastrichtjaar, een initiatief van wethouder John Aarts. Het moet een jaar van verbinding worden.
De komst van de universiteit heeft ervoor gezorgd dat de horeca in Maastricht floreert en verandert en zich aanpast aan de smaken van de veelal internationale studenten. Het authentieke café maakt plaats voor Alley Cat Bikes & Coffee, Bombass Burritos, Preps, Le Pain Quotidien en KOFFIE bij Joost en Maartje. Vegan gebak, Syrische specialiteiten, Turks brood, Sushi of Japanse noedels. Een verrijking van het horeca-aanbod, maar laten we ook het authentieke café koesteren. Ook De Karkol, De Knienspiep en café Frappé horen erbij en vervullen een belangrijke sociale rol. Ook dat is Maastricht!
Veel leesplezier met ons nieuwe magazine. Peter Eberson, hoofdredacteur
LEES HET MAASTRICHTSE NIEUWS OOK ELKE DAG ONLINE: WWW.DENIEUWESTERMAASTRICHT.NL
KANTOORADRES
Boschstraat 28 6211 AX - Maastricht
UITGEVER
Maurice Ubags 06 53 70 26 38
HOOFDREDACTEUR
Peter Eberson 06 55 93 29 18
DIRECTEUR
Maurice van der Linden 06 51 50 57 44
SALES
Maarten Goes 06 36 50 12 84
verkoop@denieuwestermaastricht.nl
TIP DE REDACTIE redactie@denieuwestermaastricht.nl
Op avontuur tussen de kaften de Kinderboekenweek
Van 1 t/m 12 oktober is het weer zover: de Kinderboekenweek! Deze feestelijke week staat volledig in het teken van lezen en beleven. De Kinderboekenweek wordt een boekenfeest vol avontuur en plezier. Tijdens deze week bruist Maastricht van de activiteiten voor de jongste lezers.
Het thema van dit jaar is ‘Vol avontuur!’ Want in een kinderboek ligt het avontuur altijd op de loer. Of je nu de woeste zeeën trotseert, verdwaalt in betoverende werelden of op zoek gaat naar geheime schatten en raadselachtige mysteries — tussen de kaften is alles mogelijk. Spannende verhalen wachten overal, klaar om ontdekt te worden vanuit je favoriete leeshoek, thuis of op school.
Gratis boek, bij aankoop van een boek
Het kinderboekenweekgeschenk is dit jaar geschreven door Kevin Hassing. Wie tijdens de Kinderboekenweek voor minimaal €13,50 aan kinderboeken koopt, ontvangt dit cadeau van de boekhandel. Het verhaal gaat over Lexie. Ze wenst dat alle lastige woorden uit de klas verdwijnen – en de volgende dag blijken niet alleen de woorden weg, maar ook mensen en voorwerpen! Samen met haar vriend Riff gaat ze op avontuur, en ontdekt ze dat juist haar onzekerheid haar echte superkracht is.
Kinderboekenbal
Maastricht
De grote opening vindt plaats tijdens het feestelijke Kinderboekenbal, waarmee we samen de 71e Kinderboekenweek openen. Op het bal kun je dansen met de Kinderburgemeester van
Maastricht, of meedoen met workshops van bekende schrijvers en illustratoren. Geniet van een feestelijke openingsvoorstelling van Jacques Vriens, ontdek de schrijversmarkt en swing mee met de DJ. Kom verkleed als je favoriete boekpersonage en maak kans op een mooi boekenpakket!
Het Kinderboekenbal vindt plaats op 1 oktober in Centre Céramique, van 14.00 tot 17.00 uur. De toegang is gratis en alle kinderen vanaf 4 jaar zijn van harte welkom.
Evenementen
bij Boekhandel
Dominicanen
Tijdens de Kinderboekenweek organiseert Boekhandel Dominicanen een reeks leuke activiteiten voor jonge leesliefhebbers. Kom op zondag 5 oktober langs voor een gezellige meet & greet met Dikkie Dik of doe mee aan een creatieve workshop met schrijfster Manon Berns over straatkunst en geheimen. Op woensdag 8 oktober kun je genieten van een vrolijke, interactieve poppentheatervoorstelling, waarin Ruben Komkommer en zijn poppen spannende avonturen beleven.
Kom gezellig langs bij Dominicanen om te luisteren, creatief zijn of een warme knuffel te geven. Door gezamenlijk op verschillende plekken in de stad activi-
teiten te organiseren, geven de samenwerkende partners kinderboeken de aandacht die ze verdienen. Zo maken we lezen
leuk én bereikbaar voor elk kind. Pak een boek en ontdek hoe ver je kunt reizen zonder je stad te verlaten!
Kijk voor het volledige programma op: www.kinderboekenweekmaastricht.nl
Govert Derix verbindt oerknal, liefde en Limburg
Na Hyperfilosofie, Op zoek naar wijsheid in onwijze tijden in 2024, presenteerde Govert Derix eind juni van dit jaar zijn nieuwste boek: Liefde in het licht van de Einsteintelescoop. Een roman die direct aansluit bij de actualiteit: komt de Einstein Telescope daadwerkelijk naar Limburg? Hoofdrolspeler in het boek is Wiek Starmans. Hij is ghostwriter van de gouverneur van de provincie Limburg, Diederik Donkers.
Begin vorig jaar schreef Govert het boek tijdens een verblijf in Lissabon en Sevilla in twee maanden tijd. “Daarna heb ik nog een jaar aan het boek zitten ‘pielen’. Ik wilde me nog meer verdiepen in astrofysica om te kijken of ik nog iets kon perfectioneren.” Wie aan de Einstein Telescope, zwaartekrachtgolven en zwarte gaten denkt, denkt gelijk aan complexe materie. Toch noemen lezers de roman een pageturner. “Het boek heeft meerdere lagen”, zegt de auteur. “In het verhaal ontstaat er iets tussen de woordvoerder van het project in Limburg en de leidster van het concurrerende project in Italië. Het is een verhaal over de vele gezichten van liefde, een politieke roman, het heeft een filosofische laag én het legt uit waarom de Einstein Telescope in onze regio moet landen.”
Verhalen
Govert wilde oorspronkelijk een boek schrijven over een jongetje dat geboeid is door verhalen. Is er een geheim van alle verhalen? Uiteindelijk werd het een roman waarin hoofdrolspeler Wiek op latere leeftijd de opdracht krijgt om een nieuwjaarsspeech over de Einstein Telescope te schrijven voor de gouverneur. Hij beseft dat die grootste ontdekkingsmachine uit de geschiedenis van de mensheid gaat over dat geheim van alle verhalen. Het resultaat is een roman die erin slaagt om de complexiteit van de Einstein Telescope te verbinden met verhalen van ‘gewone’ mensen.
Limburgse herkenning
Het verhaal speelt op verschillende plekken in de wereld: Utrecht, Kopenhagen, Sardinië en Stanford, maar ook voor een groot deel in Limburg. Maastricht, de Wilhelminasingel, het Gouvernement aan de Maas, Boscafé ‘t Hijgend Hert in Vijlen en het Openluchttheater in Valkenburg spelen een prominente rol. Ook Boomland komt in het boek voor. Het staat voor de plaats Horst, waar Govert opgroeide.
Filosofie
Govert is de onofficiële stadsfilosoof van Maastricht en als je met hem over het boek praat, komt dat zeker ook naar voren. Hij koppelt inzichten en ideeën aan verbeelding. “Albert Einstein zei ooit dat verbeelding belangrijker is dan kennis. Verbeelding moet je overigens niet verwarren met fantasie. Bij fantasie is alles mogelijk, het is vrijblijvend en er zijn geen feiten nodig. Bij verbeelding komen kennis en inlevingsvermogen samen. Dat met de Einstein Telescope op zoek wordt gegaan naar het ontstaan van de oerknal vind ik mateloos interessant. Zonder oerknal zouden er geen verhalen en verbeelding zijn. Ook wetenschap is een vorm van verbeelding.”
Copernicaanse revolutie
“Ik bedenk nu dat ik met het boek een Copernicaanse revolutie lever”, lacht de schrijver plotseling alsof hij een aha-erlebnis krijgt. “Nicolaas Copernicus stelde in de zestiende eeuw dat de aarde niet het middelpunt van het universum is, zoals iedereen dacht, maar de zon. Dat leverde een revolutie op in de wetenschap. Ik durf te stellen dat de Einstein Telescope of de oerknal niet centraal staan, maar de verbeelding. De ethische kant van het boek vonden wetenschappers overigens erg boeiend en dat vind ik een groot compliment.”
Optimistische horizon
De commentaren van lezers over het boek zijn lovend. Zo schrijft Atze van Wieren, dichter en Rilke-vertaler: “Een meeslepende roman over de oerknal, het mysterie daarachter en de onweerstaanbare kracht van de liefde.” Gideon Koekoek, theoretisch natuurkundige aan de Universiteit Maastricht laat weten: “Met vlag en wimpel geslaagd!”, terwijl lector Global Minds Zuyd Hogeschool, Ankie Hoefnagels het boek ‘een sterrenhemel van ideeën’ noemt. Trendwatcher Rob Meesen: “Govert Derix bevredigt de nood aan een gedeeld verhaal, een optimistische horizon, een megaverbinder.”
Wordt vervolgd
Aan boekenschrijvers vraag je aan het eind van een interview altijd wat hun volgende boek wordt. “Daar wil ik liever nog niets over zeggen”, zegt Govert geheimzinnig. Maar één ding lijkt duidelijk, Liefde in het licht van de Einsteintelescoop is niet zijn laatste boek. Wordt dus zeker vervolgd.
Het boek Liefde in het licht van de Einsteintelescoop telt 368 pagina’s en is onder meer te koop bij Boekhandel Dominicanen in Maastricht en de online boekhandel.
Govert Derix
MAASTRICHT: EEN STAD VOOR IEDEREEN
Maastricht is een stad vol historie en allure, maar staat voor een uitdaging: de middenklasse voelt zich steeds minder thuis. Veel gezinnen vertrekken naar omliggende gemeenten of zelfs over de grens, op zoek naar betaalbare woningen en leefbare buurten.
Het parkeer beleid wordt ervaren als wegpesten van de normale Maastrichtenaar. Steeds meer betaald parkeren en voorstellen om al het straatparkeren in het centrum weg te halen zijn onrealistisch. Mensen komen van ver naar de stad toe. Er zijn mensen die minder mobiel zijn vanwege leeftijd of een beperking die ook naar de stad moeten kunnen.
Voor gezinnen, die de auto nodig hebben voor werk en gezin, is dit een extra last. Ook het bouwbeleid met onhaalbare regels maakt Maastricht niet aantrekkelijk. Met allemaal regels voor percentages sociale huur en
betaalbaarheid maken we steeds maar kleine woningen. Laat de markt bouwen wat die wil zodat doorstroom weer op gang komt. In Sittard-Geleen heeft 30% een ruime gezinswoning in Maastricht slechts 16%.
De VVD wil dit veranderen met drie speerpunten:
• Bouw meer middenhuur en koopwoningen voor senioren en starters voor meer doorstroming.
• Parkeerbeleid op maat: alleen betaald parkeren bij aantoonbare overlast.
• Investeer in buurten, niet alleen in stenen maar ook in het sociale weefsel.
Maastricht moet weer een stad zijn waar de middenklasse de basis vormt van een stabiele, veilige en bloeiende toekomst.
Guiseppe Noteborn, Maastrichtse VVD fractie
Maastricht Gallery Weekend 2025 groeit naar 22 deelnemers
Van vrijdag 17 t/m zondag 19 oktober 2025 staat Maastricht in het teken van kunst en beleving. Tijdens het Maastricht Gallery Weekend (MGW) openen 22 galeries hun deuren met een gevarieerd programma vol tentoonstellingen, performances, rondleidingen en ontmoetingen met kunstenaars.
Het weekend start met een feestelijke openingsavond op vrijdag 17 oktober om 18.00 uur, waarbij alle deelnemers iets bijzonders organiseren: van vernissages en lezingen tot live muziek en performances. Op zaterdag en zondag (12.00–18.00 uur) zijn alle galeries vrij toegankelijk.
Een greep uit het programma:
Vrijthof 19 presenteert optredens van Djem van Dijk, Ron Jagers en Marcel van der Schot. Rob van Rijn opent een bijzondere tentoonstelling van Aad de Haas (1920–1972) met schilderijen, gouaches, keramiek, linosneden en zeldzame vroege etsen.
Galerie Schuwirth en van Noorden presenteert “Strange Fruit” van Marco Juriën, een tentoonstelling met keramische sculpturen en werk op papier waarin aantrekking, afstoting, vruchtbaarheid, spel en gevaar samenkomen.
Galerie Cesart presenteert werk van Florence Corten. Artichoque Art presenteert Fresh Blood, een groepsexpositie die een podium biedt aan veelbelovend jong talent.
Via een aantrekkelijke wandelroute kunnen bezoekers op laagrempelige wijze kennismaken met het gevarieerde kunstaanbod van de deelnemende galeries, veelal gelegen achter monumentale gevels.
Dit jaar verwelkomt MGW acht nieuwe deelnemers: l’Atelier Maastricht, Artc@fé, Huub Hannen, Foki Art, Mestrom Gallery, Galerie Kunstproeven, Vrijthof 19 en Merle Anderson. Zij voegen zich bij de vaste namen zoals Artichoque Art Gallery, Rob van Rijn, Galerie Cesart en Maaslands galerie.
Meer informatie: www.maastrichtgalleryweekend.nl
Wonen Wonen
Oktober Woonmaand:
Oktober is dé maand om je huis weer helemaal knus en stijlvol te maken. De dagen worden korter, de avonden langer en stiekem vinden we dat helemaal niet erg. Want zeg nou zelf: wat is er fijner dan thuiskomen in een warm en gezellig huis, met een plaid op de bank, kaarsjes aan en een interieur dat helemaal klopt?
Wat zijn de trends voor het najaar?
De natuurlijke tinten blijven hot. Kleuren zoals diep olijfgroen, terracotta die zorgen voor een kalme en rustgevende sfeer in huis. Kern van de woontrends is ook duurzaamheid. Minder
snel meubels wegdoen, maar investeren in kwaliteitsproducten. We zetten de trends op een rij:
• Aards & warm: Kleuren als terracotta, zand en diepbruin maken je interieur een serene en behaaglijke plek.
• Natuurlijke materialen: Hout, rotan, wol en linnen blijven
populair en brengen rust en authenticiteit.
• Zachte rondingen: Meubels en accessoires met ronde vormen geven een uitnodigende en vriendelijke uitstraling.
• Statement verlichting: Grote lampen en opvallende lichtobjecten worden hét sfeerelement in huis.
• Duurzaam & slim: Van gerecyclede stoffen tot slimme woonoplossingen: groen wonen wordt nog mooier én makkelijker.
Koop lokaal bij de meubelzaken in de regio. Niet alleen voor het beste advies, maar ook voor de beste service.
Onze tips: Van Lijf Meubelen Margraten, Vegers Meubelen Heerlen, Young Living By Jeroen Pans en Relaxxz op de Meubelboulevard Heerlen.
Avenue Ceramique 105, 6221 KV Maastricht
Telefoon 043-327 28 50
Email info@teamnotarissen.nl
www.teamnotarissen.nl
info@alcohypotheken.nl
Ervaar maatwerk in comfort bij RELAXXZ
Gun uzelf het ultieme zitcomfort met een relaxfauteuil op maat
Droomt u van een stoel waarin u écht kunt ontspannen? Met een relaxfauteuil die u moeiteloos in verschillende standen kunt verstellen, worden uw zitmomenten niet alleen comfortabeler, maar krijgt uw lichaam ook de rust die het verdient.
Persoonlijk en vrijblijvend advies
Een relaxfauteuil koopt u niet elke dag. Daarom is een goed en persoonlijk advies essentieel. Samen met u bekijken we alle opties, zodat we een fauteuil vinden die perfect aansluit bij uw wensen, uw lichaam én uw budget. Zo geniet u straks van een relaxfauteuil die niet alleen heerlijk zit, maar ook speciaal voor u op maat is uitgekozen.
Keuze uit meer dan 70 modellen
Omdat elk lichaam uniek is, hebben wij op de 1e etage van Vegers Meubelen, in de Woonboulevard in Heerlen, meer dan 70 relax- en sta-op-fauteuils opgesteld. Ze zijn er in alle maten, van XS tot XXL, zodat u altijd verzekerd bent van een perfecte pasvorm. Kom langs, voel, test en ervaar het verschil zelf!
DÉ ZITSPECIALIST VAN ZUID-LIMBURG
Ontdek het zelf!
Bekijk ons aanbod online of kom langs op de woonboulevard: In de Cramer 198, 6412 PM Heerlen
Ervaar zelf hoe ontspanning écht voelt!
Hi, ik ben Stijn!
Relaxxz is ontstaan uit mijn passie voor meubels. Al op jonge leeftijd raakte ik via het familiebedrijf Vegers Meubelen – al ruim 100 jaar een begrip – betrokken bij de meubelwereld. Door de vele bezoeken aan meubelbeurzen groeide mijn liefde voor het vak. Op mijn 19e besloot ik mijn eigen pad te volgen en mijn eigen meubelzaak te starten: Relaxxz. Mijn missie?
Klanten blij maken met topkwaliteit relaxfauteuils tegen een eerlijke prijs.
GROTE COLLECTIE VAN ITALIAANS MERK MARINELLI BIJ VEGERS MEUBELEN
Bij familiebedrijf Vegers Meubelen op de Woonboulevard Heerlen is een groot deel van de showroom ingericht met meubelen van het Italiaanse merk Marinelli. Vegers is de enige meubelzaak in het zuiden die de collectie van de Italiaanse meubelfabrikant verkoopt.
Marinelli ontwerpt en fabriceert de volledige collectie in eigen beheer in Italië. De uitgebreide collectie zitbanken en stoelen is betaalbaar, van een uniek design en desgewenst volledig op maat te maken.
Rob van den Bos, die samen met zijn vrouw Nicole en zoon Stijn eigenaar is van Vegers Meubelen besloot na een bezoek aan Marinelli om de collectie toe te voegen.
Vegers Meubelen is een familiebedrijf dat al meer dan 100 jaar bestaat. In de moderne showroom van meer dan 3000 vierkante meter is een uitgebreide collectie zitbanken, eethoeken, tafels en stoelen te vinden in diverse stijlen en diverse prijsklassen. Wie de collectie wil bekijken, kan daar de tijd voor nemen en rekenen op het persoonlijk, maar vooral deskundig advies van de eigenaren en hun personeel.
“De kracht van ons familiebedrijf is dat wij zelf de inkoop bepalen van de volledige collectie”, legt Rob uit. “We bezoeken beurzen om op de hoogte te blijven van de trends en kunnen daar op inspelen en de collectie aanpassen. Een voordeel voor de klant is ook dat we rekening kunnen houden met zijn of haar wensen. Service is ook dat onze eigen chauffeurs de meubelen komen leveren en zorgen dat alles netjes wordt geplaatst. Ze gaan pas weg als de klant tevreden is.”
Wie op zoek is naar meubelen van zeer betaalbaar tot exclusief, moet zeker de showroom van Vegels Meubelen bezoeken. De meubelwinkel is elke dag, behalve zondag geopend.
VEGERS MEUBELEN Woonboulevard Heerlen In de Cramer 198 045 5755000 www.vegersmeubelen.nl
Waarom kiezen voor Mobiliteitswereld in Sittard? Mobiliteitswereld in Sittard is hét adres voor al uw hulpmiddelen, van scootmobielen tot rollators, rolstoelen en sta-op-stoelen. Ook voor driewielfietsen, duo-fietsen en lage instapfietsen van topmerken zoals HUKA, Van Raam en Tworby bent u bij ons aan het juiste adres. Met 1.500 m² winkeloppervlakte vindt u bij ons het grootste assortiment van Europa. Wij bieden een gratis haal- en brengservice, een leentoestel bij onderhoud en 2 jaar garantie op nieuwe scootmobielen én accu’s. Kom langs, geniet van koffie met verse cake en laat u adviseren door ons deskundige team. Mobiliteitswereld Sittard staat voor u klaar!
Vraag onze brochuregloednieuwe aan opjanopreij.nl
Voor particulier en professional, ideaal voor de hovenier
Gezonde mannen en vrouwen 45 - 75 jaar met overgewicht (BMI 27-38 kg/m2) Wat
2-3 bezoeken
Universiteit
Maastricht
€250 - €500 + reiskosten à 0.23€/km na deelname Locatie
4 dagen medicatie nemen
Vergoeding
uitgevoerd om te zien of u prediabetes heeft of niet Als u geschikt bent, zult u een dag en nacht doorbrengen op de universiteit Tijdens dit bezoek zullen verschillende metingen worden gedaan, zoals MRI scans van de lever en spier, energiegebruik metingen en bloedafnames De eerste 10 deelnemers in elke groep zullen ook een PET scan krijgen Als u prediabetes heeft en bij de eerste 20 deelnemers zit, zult u ook deelnemen aan de tweede fase van het onderzoek Dit houdt in dat u gedurende 4 dagen medicatie zult innemen die de aanmaak van suikers zal onderdrukken Twee dagen neemt u de medicatie thuis en op de derde en vierde dag komt u weer naar de universiteit voor een 2e bezoek van een dag en nacht, waarbij dezelfde metingen worden uitgevoerd als tijdens het eerste bezoek Er zal tijdens het 2e bezoek geen PET scan worden gedaan In totaal duurt het onderzoek dus 1 5e dag of 1 week afhankelijk van de groep waarin u bent ingedeeld
Neem contact op met Kay Roumans k.roumans@maastrichtuniversity.nl | 043-3882124
Jan Opreij / Natumat Borgharenweg 120 6222 AA Maastricht janopreij.nl
Het Afscheid
In de rubriek Het Afscheid verschijnt elke maand een necrologie van iemand die recent is overleden.
In Memoriam Ton Hameleers
Maastricht, 10 november 1947 – Maastricht, 12 juli 2025
DOOR: KARLIJN VAN DER GRAAF
Vertrouwen winnen
Dit is het enige dat telt
Dat iemand meer in je ziet
Dan je wist dat er te zien was
Bovenstaand is een gedicht van de hand van Arthur Japin. Het prijkt op het bidprentje van Ton Hameleers. Voor iedereen die hem gekend heeft, wordt dit ongetwijfeld als toepasselijk gezien voor Ton. Hij zág mensen, en liet hen dat weten en voelen. En zelf werd hij ook graag gezien.
Dat laatste gebeurde vanzelf. Neem een willekeurige groepsfoto waar Ton op staat en de blik van de kijker wordt onmiddellijk naar hem getrokken. Alsof hij extra uitgelicht werd. Hij trok als een magneet mensen naar zich toe, geholpen door zijn kenmerkende rode jas en een flinke dosis charme.
Altijd belangstellend
Zijn zoon vertelt dat een wandelingetje met Ton van het ouderlijk huis aan de Sint Lambertuslaan naar de stad gerust een uur kon duren; hij kwam altijd mensen tegen met wie hij een praatje maakte. Hij kende hun namen, wist waar ze woonden, was op de hoogte van wat hen bezighield. Ton was belangstellend en onthield veel. Of de moeder van een vriend van zijn dochter al ontslagen was uit het ziekenhuis, of er al een nieuwe woning gevonden was voor een oudtante, of een neefje diens examen goed had afgelegd; Ton vroeg het zich af en wilde het antwoord weten. Niet uit nieuwsgierigheid, maar uit betrokkenheid.
Zijn vriend Aldert Dreimüller stelt dat die interesse in het wel en wee van mensen Ton een enorm netwerk heeft opgeleverd, gebaseerd op persoonlijk gewonnen vertrouwen. Volgens Aldert was Ton een typische Maastrichtenaar. Hij zegt: “Ga aan de bar zitten in een café en er wordt je een pilsje aangeboden. Het begint met weggeven, met vertrouwen. Ton was ook zo; open, vriendelijk, energie aan anderen schenkend.” Zijn dochter herkent de open houding, maar met zijn zielenroerselen liep hij niet te koop. Zelfs het gemis van zijn vrouw Ada, na haar overlijden eind 2023, hield hij voor zichzelf.
Minderbedeelden
Hij had vooral oog voor andermans belangen. Daar maakte hij zich vervolgens hard voor. Ad Van Iterson schrijft in een column in Dagblad De Limburger in 2019 over hun beider werkzaamheden voor Universiteitsblad Observant “dat het blad in elkaar werd gezet door één echte journalist, en een zwerm universiteitsmedewerkers die stukjes schrijven erbij deden. Het Maastrichtse geluid in die zwerm werd voortgebracht door Ton Hameleers, die zelfs een tweede hobby had: de sociaaldemocratie, en ik. Gelachen man!”. En inderdaad: Ton zette zijn pen en de lokale politiek in om zijn punt te maken. Meestal betrof dat het opkomen voor minderbedeelden en het streven naar een gelijkwaardige behandeling voor eenieder. Serieuze zaken, al was de humor nooit ver te zoeken.
De slimste thuis
Zelf was hij van eenvoudige komaf, en dankbaar voor de kansen die hem ten deel waren gevallen. Daar deed Ton graag iets voor terug. Hij beschouwde het als een voorrecht dat hij aan de universiteit van Leuven had kunnen studeren. Hoewel hij zijn academische titel niet voerde, was hij er trots op. Zijn broer Kor hoorde via via dat Ton met een pilsje op in De Tribunal verteld had dat hij toch wel de slimste van de zeven kinderen thuis was. Kor kon er wel om lachen: “Ton had niet door dat wij net zo slim zijn, en ik liet hem maar in die waan.” De broers en zussen zijn gesteld op elkaar, en Ton was de gangmaker van de familie. Hij organiseerde jaarlijkse bijeenkomsten; een gezellig samenzijn waar volgens Kor niemand aan de kant stond, en allen samen één waren. Dat was
hen thuis ook zo voorgedaan. Hun vader, geboren in Oud-Vroenhoven, trouwde als beroepsmilitair in Nederlands-Indië een Surinaamse vrouw. Na de geboorte van hun eerste zoon vestigden zij zich in Maastricht. Hier werden nog zes kinderen geboren, Ton als eerste. De kinderen groeiden op in Heugemerveld. Ondanks een oorlogstrauma van vader (vanwege de Japanse bezetting van Oost-Indië) en het zich moeten aanpassen van moeder, was het een warm, hecht gezin. Hoewel er weinig middelen voorhanden waren, kon er altijd een bordje eten bijgezet worden voor een onverwachte gast.
Zorg dat je gastvrij bent Ton bracht dat zijn eigen drie kinderen ook bij: zorg dat je gastvrij bent, bereid wat meer eten dan je nodig hebt. Hij en zijn vrouw Ada, met wie hij meer dan vijftig jaar een gelukkig huwelijk deelde, hadden hun deur openstaan voor wie honger had of een slaapplek zocht. Zo namen zij een zwangere jonge vrouw in huis die Ton had leren kennen tijdens zijn werk bij het Krisisopvangcentrum. Meerdere kinderen draaiden op gezette tijden mee in hun gezin, bijvoorbeeld om de taal of cultuur te leren. Hun eigen kinderen groeiden op in vrolijkheid en in liefde, zonder voorwaarden. Vrienden kwamen graag over de vloer, en Ton vond dat heerlijk; een huis vol mensen. Als het om keuzes voor hun toekomst ging, dan hield hij zijn kinderen drie vragen voor: 1. Vind ik het leuk? 2. Heb ik er de capaciteiten voor? En 3. Kan ik ervan leven? Precies in die volgorde.
Naast zijn baan bij de universiteit en later bij Vesteda en Trajekt, was hij actief binnen de volkshuisvesting, in het maatschappelijk werk en de PvdA. Meestal als bestuurslid, maar Ton stak ook in praktisch opzicht de handen uit de mouwen. Sponsors zoeken voor carnavalscafé RAMA, schrijven voor het Jaarboek Maastricht, canvassen voor de partij: hij was erbij. Zijn uitgebreide netwerk kwam vaak van pas; men gunde hem veel.
Stemmenkanon
Wat de politiek betreft was Ton een waar stemmenkanon, en dat als lijstduwer. Mensen stemden op hém, hun ‘Tonnie’. Hij had hun vertrouwen en was geliefd. Ton maakte zich sterk voor vrouwen-
rechten. Toen hij zelf niet meer meedeed aan de verkiezingen, riep hij op tot het stemmen op een vrouw. Hij was voorstander van een gelijke verdeling van mannen en vrouwen op posities. Thuis gaven Ada en hij elkaar ruimte voor eigen invulling. Aangezien Ton veel buitenshuis verbleef, kwam de opvoeding van de kinderen vooral op haar neer. Daar baalde Ada wel eens van. In dat opzicht was er toch een wat traditionelere rolverdeling.
Wars van arrogantie Op zondagen nam hij echter de kinderen op sleeptouw, zodat Ada tijd voor zichzelf had. Ton nam hen dan mee naar zijn voetbalwedstrijden. Hij was een begenadigd dribbelaar. Op zijn CV zette hij onder de categorie ‘Activiteiten’ achter het jaar 1975: ‘Voetbalclub Don Bosco werd kampioen en er waren 5000 toeschouwers’. Dat hij zelf op het veld had gestaan in die memorabele wedstrijd, schreef Ton er niet bij. Zoals vaker liet hij zich niet voorstaan op zijn wapenfeiten, maar hij wilde ergens ook wel graag dat het opgemerkt werd. Wars van arrogantie, maar niet bescheiden.
Na een kort ziekbed overleed Ton hartje zomer aan een hartaanval, bijgestaan door zijn familie en vrienden.
Bijzondere aanleiding
Het was de 18-jarige zoon van de schrijfster van dit stuk die de suggestie deed om een In Memoriam te schrijven over Ton Hameleers. Hij kent hem van SC Jekerdal, waar Ton als voormalig voorzitter tot zijn dood toegangskaartjes verkocht en na thuiswedstrijden het eerste elftal in de kleedkamer bezocht om een pilsje mee te drinken. Ton gaf iedere speler dan een hand, en de jonge mannen wisten zich gezien. Andersom blijkt dat net zo te zijn geweest, en zovelen met hen.
Ton Hameleers met zijn dochter Susanne
LOKAAL BETROKKEN EN TOEKOMSTGERICHT
Als senioren STADS PARTIJ MAASTRICHT zijn we in de afgelopen jaren geëvolueerd naar een brede stadspartij waar senioren nog steeds een streepje voor hebben. De herinvoering van het huis-aan-huis blad “Thuis in Maastricht” is hier een voorbeeld van evenals de inzet voor de mix van duurzaam wonen, betaalbaar en passend aan nieuwe levensvormen en een volgende stap in de levensloop. Daarbij volop aandacht voor goed wonen, werken en leven in buurten en wijken voor iedereen.
Toekomst
De SPM zet zich ook vol in voor de toekomst van de volgende generaties. Er liggen grote vraagstukken die lokaal moeten worden opgepakt gebaseerd op een langere termijn visie zoals de aandacht voor een sociale
basis in de wijk als sleutel tot een leefbaar Maastricht waar men naar elkaar omziet en ieder ertoe doet. En plannen gericht op Maastricht als een toekomstbestendige stad met een economische structuurversterking en een betere sociaaleconomische balans. Niet alleen voor de binnenstad, buurten en wijken maken immers samen Maastricht!
Dichtbij de mensen
De SPM, al meer dan 45 jaar de onafhankelijke lokale stem van Maastricht, hecht veel waarde aan behoud van de Maastrichtse identiteit als bindmiddel voor iedereen die hier woont, werkt of studeert. Respect, fatsoen, redelijkheid en integriteit zijn dan ook begrippen die wij als lokale partij hoog in het vaandel hebben staan. De politiek is er voor de burger, de ondernemer en (maatschappelijke) organisaties binnen Maastricht, niet andersom! De SPM als lokale partij staat dichtbij de mensen en stelt het welzijn en belang van onze inwoners voorop en stemt het handelen daarop af. Tot euren deens.
Kwetsbaar erfgoed in fluweel en zijde
Vlaggen en vaandels bestaan er rijkelijk in het katholieke zuiden van Nederland. De verenigingsdichtheid in Limburg is erg hoog. Tracé - Limburgs Samenlevingsarchief (voorheen Sociaal Historisch Centrum Limburg) heeft zo’n tweehonderd exemplaren in haar collectie. Van een bewust opgebouwde collectie is echter geen sprake. “Vrijwel alle vlaggen en vaandels zijn ‘bijproducten’ van overgedragen archieven”, zegt textielrestaurateur Doortje Lucassen. “Tot de jaren zeventig van vorige eeuw hadden de vakbonden in Limburg eigen afdelingen, vaak vanuit het bisdom georganiseerd. Toen deze ‘lokale’ vakbonden opgingen in de landelijke vakbonden, kwam veel archiefmateriaal richting het toenmalige Sociaal Historisch Centrum Limburg, waaronder ook vlaggen en vaandels.”
DOOR: MAURICE VAN DER LINDEN BEELD: BART WILLEMSEN
Andrea Peeters (links) en Doortje Lucassen
Ria Makatita-Hendrix
In de jaren negentig begon Tracé met een inventarisatie van vakbondsvlaggen en -vaandels in Limburg. Dat trok destijds veel media-aandacht, waardoor steeds meer organisaties hun oude vaandels deponeerden bij Tracé. “We zijn echter geen museaal depot”, vertelt senior archivaris bij Tracé, Andrea Peeters. “Daar hebben we de plek niet voor. Daarom zijn er van de tweehonderd vlaggen en vaandels negentig ondergebracht bij het Limburgs Museum in Venlo en een kleine twintig bij het Discovery Museum in Kerkrade. De overige zijn bij ons opgeslagen.”
Conserveringsproject
Omdat een deel van de collectie in slechte staat verkeerde, werd in 2002 gestart met een omvangrijk conserveringsproject. De uitvoering hiervan kwam in handen van Doortje. Zij beheert ook de collectie en draagt zorg voor een verantwoorde opslag. Daarbij documenteert ze de herkomst, de achtergrondgegevens en de kunsthistorische waarde van deze stukken. “Vlaggen en vaandels zijn door het materiaal waarmee ze gemaakt zijn, zeer kwetsbaar. Een vaandel mag je bijvoorbeeld niet oprollen, en vlaggen mogen niet opgevouwen worden. Verder moeten ze bij 15 graden Celsius en een luchtvochtigheid van 45 procent worden bewaard in een geklimatiseerd depot dat beschermd tegen licht en stof. Dat is ook de reden dat een tentoonstelling van de vlaggen en vaandels nooit lang kan duren. In mei van dit jaar hebben we bij Bureau
Europa een expositie georganiseerd onder de titel Oostrelend Erfgoed in Fluweel en Zijde. Die heeft maar vijf weken geduurd vanwege de kwetsbaarheid. Het moet zo donker mogelijk zijn voor de vlaggen en vaandels, daarom hebben we speciaal voor deze tentoonstelling huisjes gebouwd waarin de objecten werden getoond. Het waren net kleine kapelletjes, iets dat goed past bij vlaggen en vaandels.”
Duur en spaarzaam
“Een vlag wappert, een vaandel niet - dat is het grote verschil”, legt Doortje uit. “Daarnaast worden vaandels vaak op een frame gepresenteerd, zijn ze wat klassieker en zwaarder. Het waren vorige eeuw ook kostbare stukken. Zo weten we uit correspondentie dat de Katholieke Volksbond in Gulpen in 1900 een vaandel liet maken bij Atelier Lindeman in Den Haag. Dat kostte destijds 200 gulden. Als je bedenkt dat een arbeider toen 10 cent per uur verdiende, kun je je voorstellen dat dit zeer prijzig was. Vaak werd er door verenigingen ook een aantal jaren gespaard om zo’n exemplaar aan te schaffen. Er waren borduurateliers in heel Nederland en in de Euregio, maar ook verschillende kloosters in Limburg hadden een atelier waar vlaggen en vaandels gemaakt werden. Soms werden die ook eigenhandig aangepast. Bijvoorbeeld als de naam van een vereniging veranderde. In die tijd was men ook spaarzaam.”
Dit vaandel van Vroom en Dreesmann is vermoedelijk in de jaren ‘30 gemaakt. De dubbele ‘e’ in het woord Vereeniging wijst op een datering van voor de Tweede Wereldoorlog. Het woord Heren heeft deze dubbele ‘e’ niet. Onder het woord ‘heren’ is in potlood ‘dames’ geschreven. Waarschijnlijk is het vaandel in de jaren ’45- ’50 aangepast en veranderd van dames naar heren. De draagstok heeft een geschilderd houten voetballertje met beweegbare ledematen.
Gelovig vaandel
Bij bedrijven trok de directie vaak de portemonnee. Zo valt te lezen op het vaandel van N.V. Staalwerken de Maas. Daar schonken president-commissaris Honigman en directeur Emile van Oppen in 1934 een vaandel aan het bedrijf. Van Oppen was een strenggelovige directeur. Hij stond niet alleen veertig jaar aan de leiding van het bedrijf, maar beschouwde zijn directeurschap ook als een vaderlijke taak met een sterk katholiek stempel. Zo hing er een drie meter hoog neonkruis op een van de schoorstenen dat dag en nacht brandde, stond er bij de ingang van een fabriek een levensgroot Heilig-Hartbeeld en organiseerde hij bedevaarten naar Lourdes voor zijn personeel. Die strenggelovige inslag komt ook tot uiting in het vaandel.
Ook de Limburgse Land- en Tuinbouwbond had een eigen vlag. De boodschap was duidelijk: ‘bid en werk’. De vlag (circa 1950) is ontworpen door graficus en ontwerper Jerome Goffin uit Maastricht. Hij is vooral bekend geworden als glaskunstenaar. In de jaren ’50 van vorige eeuw ontwierp hij diverse vlaggen die vervolgens werden vervaardigd in het borduuratelier van de Zusters van het Arme Kind Jezus in Simpelveld.
Limburgsevaandels.nl
Ondanks dat Limburg heel veel schutterijen, fanfares, harmonieën en verenigingen kent, beschikt Tracé ‘slechts’ over een tweehonderd vlaggen en vaandels. “Die passen niet in het collectieprofiel van Tracé en ook hebben we zoveel plaats niet om ze te bewaren”, zegt Andrea. “Maar om ze toch in kaart te brengen is het project DRAPO gestart. Verenigingen kunnen een foto van hun vlag of vaandel naar ons sturen met een beschrijving. Deze worden dan door ons op de website limburgsevaandels.nl in een digitale galerij geplaatst, voorzien van beschrijvende labels.”
Toekomst
Tracé heeft samen met antropoloog-curator Kitty JanssenRompen het voortouw genomen om een gezamenlijke estafettetentoonstelling te organiseren met een aantal Limburgse erfgoedinstellingen. Iedere instelling zou dan vanuit haar eigen invalshoek iets over de vlag of vaandel kunnen uitleggen, zoals het design, de makers, de technische kant of de ontstaansgeschiedenis. “Als we dit voor elkaar krijgen, zou dat prachtig zijn. De plannen liggen er, maar of het ook daadwerkelijk gaat lukken moet de toekomst uitwijzen”, besluiten de dames in koor.
De directie van Staalwerken de Maas schonk in 1934 een vaandel aan het bedrijf.
Kom erbij! Kom erbij!
Op
de vlucht voor oorlogsgeweld
gratis activiteiten voor jong & oud gratis activiteiten voor jong & oud
samen wandelen schaakcafé jeu de boules digicafé puzzelruilmiddag samen koken
sportinstuif jongeren yoga kienen
25 sep tot en met 1 okt
thuisinmaastricht.nl/kom-erbij
Volgens Vluchtelingenwerk Nederland waren eind 2024 wereldwijd 123,2 miljoen mensen op de vlucht. Dit zijn mensen die hun huis moesten verlaten vanwege oorlog, geweld of vervolging. Oorlogsvluchtelingen zijn van alle tijden.
DOOR: STEFAN VRANCKEN
Toen de troepen van het Duitse Keizerrijk op 4 augustus 1914 het Koninkrijk België binnenvielen, woonden mijn overgrootouders Louis en Annette Cremers-Jongen in Visé, samen met hun zeven kinderen. Mijn oma Hélène Cremers was toen nog geen acht maanden oud. Zonder echte aanleiding gingen Duitse soldaten in de nacht van 15 op 16 augustus over tot de complete verwoesting van Visé. Dronken Duitse soldaten schoten die nacht op alles wat op hun weg kwam en staken de huizen in brand. De oude stad was één groot inferno. Mijn overgrootouders namen de vlucht naar hun geboorteland Nederland.
De Franse koning zet zijn zinnen op Maastricht
In 1747-1748 was het bijzonder onrustig in de omgeving van Maastricht. Het was de periode van de Oostenrijkse Successieoorlog. Op 20 oktober 1740 was de Duitse keizer Karel VI in zijn paleis in het Oostenrijkse Wenen overleden. De keizer had geen zonen. In de Habsburgse erflanden werd hij opgevolgd door zijn oudste dochter Maria Theresia. Haar opvolging werd niet door alle Europese mogendheden erkend, en al snel zou Europa in lichterlaaie staan. De inzet van de oorlog was de omvangrijke Habsburgse nalatenschap. Uiteindelijk zou de Oostenrijkse Successieoorlog ook gevolgen hebben voor Maastricht. En daarmee tevens voor de heerlijkheid Sint Pieter, gelegen onder de rook van de vestingstad aan de Maas. De Franse koning Lodewijk XV had zijn zinnen gezet op de Zuidelijke Nederlanden, en net zoals zijn overgrootvader Lodewijk XIV (de Zonnekoning) dat had gedaan in 1673, wilde ook Lodewijk XV Maastricht veroveren. Op 7 mei 1748 kreeg de koning de stad op haar knieën. In tegenstelling tot de periode 1794-1814 werd Maastricht in 1748 geen Franse stad. De Franse bezetting zou nog geen jaar duren. In februari 1749 kwam de stad weer in ‘Hollandse’ handen.
Kommer en kwel
militaire gouverneur van Maastricht. De stad maakte zich op dat moment op voor de verdediging ingeval van een Franse belegering. Totaal berooid was Helena met haar man en dochter naar Maastricht gevlucht. Daar was haar man overleden door de armoede waarin het echtpaar verkeerde. Een maand na het overlijden van Nicolaes was de Franse belegering van de stad begonnen.
De ‘groote leurestraet’
Aartshertogin Maria Theresia van Oostenrijk. Zij volgde in 1740 haar vader, de Duitse keizer Karel VI, op in de Habsburgse erflanden. Haar opvolging werd de aanleiding voor de Oostenrijkse Successieoorlog (1740-1748). Beeld: Public Domain, Wikimedia Commons
In 1747 schoven diverse Sint Pieternaren aan tafel bij Maastrichtse notarissen voor de ondertekening van een huurovereenkomst die betrekking had op een huis in Maastricht. Ongetwijfeld waren dit inwoners van Sint Pieter waarvan het huis was afgebroken omdat het te dicht bij de Maastrichtse vestingwerken lag. Of wellicht waren het Sint Pieternaren die voorzorgsmaatregelen wilden nemen voor het geval de stad door de troepen van Lodewijk XV belegerd zou worden. Buiten de stadsmuren lag in een dergelijke situatie het gevaar van plundering, verkrachting en moord op de loer. Je kon je dan maar beter binnen de stadsmuren bevinden. Op 13 juli 1747 bracht de zevenenveertigjarige Andreas Thuijs een bezoek aan notaris Jacobus Carolus Ruijters. Uit een akte van diezelfde notaris Ruijters, gepasseerd op 28 mei 1735, blijkt dat Andreas voor 1.900 gulden een huis met stallingen had gekocht. Dat huis lag ‘op den Deeken’ in Sint Pieter. Het is dus zeer aannemelijk dat dit huis te dicht bij de vestingwerken lag en op last van de militaire gouverneur afgebroken diende te worden toen de angst voor een aankomende Franse belegering groter werd. Zeker na de Slag bij Lafelt (2 juli 1747) was het niet meer de vraag of, maar wel wanneer, de Franse troepen de stad zouden aanvallen. Op die bewuste 13 juli 1747 zat Andreas samen met Otto Fosseroul, kanunnik van het kapittel van Onze Lieve Vrouw, aan tafel bij notaris Ruijters. Met ingang van de tweede dinsdag van oktober 1747 zou kanunnik Fosseroul voor de duur van zes jaar een huis in de ‘groote leurestraet’ (Grote Looiersstraat) verhuren aan Andreas. Samen met zijn echtgenote Maria Gertrudis Hamelers en hun kinderen verhuisde Andreas naar het nieuwe onderkomen in Maastricht.
oorlogsvluchtelingen Nicolaes Boers en Helena Jansen. De moeder van de bruidegom was een nicht van de moeder van de bruid. Op 21 december 1769, bijna tien jaar na de huwelijksvoltrekking, kwam Thomas Thuijs reeds te overlijden, slechts zevenendertig jaar oud. Zijn weduwe Maria Catharina Boers zou hem nog heel lang weten te overleven. Op 19 oktober 1812 overleed zij in haar woning op de Brusselsestraat op vierentachtigjarige leeftijd. Op dat moment was in Maastricht nog niet bekend dat op diezelfde dag keizer Napoleon I en zijn leger (de Grande Armée) zich noodgedwongen hadden teruggetrokken uit Moskou, de stad die vijf weken eerder door de Franse keizer was ingenomen. De situatie zag er op dat moment voor het Franse Keizerrijk verre van rooskleurig uit. In de winter van 1812 werd duidelijk dat het rijk van Napoleon aan de rand van de afgrond stond. Een van de vele militairen in de Grande Armée van keizer Napoleon was de in Zwartsluis (Overijssel) geboren pontonnier Hilbert de Wit. De Russische nachtmerrie wist hij te overleven. Via diverse omzwervingen kwamen Hilbert via het Nederlandse leger in Maastricht terecht, waar hij in 1818 trouwde met Elisabeth Tans, een kleindochter van Thomas Thuijs en Maria Catharina Boers.
Een huis in Wyck
De Franse koning Lodewijk XIV (1638-1715), zittend in een stoel, samen met zijn zoon (links van hem), kleinzoon (rechts van hem) en achterkleinzoon (met gouvernante). Omdat zijn zoon en kleinzoon eerder dan hem kwamen te overlijden, werd Lodewijk XIV in 1715 opgevolgd door zijn op dat moment pas vijfjarige achterkleinzoon, die de geschiedenis in zou gaan als Lodewijk XV (1710-1774). In 1673 veroverde Lodewijk XIV Maastricht. Lodewijk XV volgde in 1748 het voorbeeld van zijn overgrootvader. Beeld: Public Domain, Wikimedia Commons
De archieven van de Maastrichtse notarissen, berustende bij het Historisch Centrum Limburg (HCL), laten veel sporen zien van Sint Pieternaren die slachtoffer werden van de oorlogsomstandigheden in die jaren 1747-1748. Eén van de bekendste voorbeelden is de akte die notaris Franciscus Dominicus Janssens op 13 maart 1751 opmaakte. Die dag zat Helena Jansen, de weduwe van Nicolaes Boers, samen met haar dochter Maria Catharina Boers aan tafel bij notaris Janssens. Helena vertelde over alle ellende die ze had meegemaakt door de oorlog. Omdat het huis van Helena en haar man te dicht bij de vestingwerken lag, in het zogenaamde schootsveld, was het afgebroken op bevel van de
Een huwelijk
tussen bloedverwanten
Andreas Thuijs en zijn echtgenote Maria Gertrudis Hamelers zouden nooit meer terugkeren naar Sint Pieter. Twee zonen van het echtpaar Thuijs-Hamelers zouden er voor zorgen dat veel hedendaagse Maastrichtenaren afstammen van de Sint Pieterse oorlogsvluchtelingen Andreas Thuijs en Maria Gertrudis Hamelers. In 1757 kwam Maria Gertrudis Hamelers te overlijden. Drie jaar later, op 7 januari 1760, zou haar zoon Thomas Thuijs in de Sint Nicolaaskerk in het huwelijk treden met zijn achternicht Maria Catharina Boers, de hiervoor genoemde dochter van de
Wie door de oorlogsomstandigheden ook vanuit Sint Pieter naar Maastricht moesten verhuizen, waren Lendert Miesen en zijn tweede echtgenote Cornelia Haenen. Toen Lendert op 25 augustus 1747 aan tafel bij notaris Dionisius Hupkens de huurovereenkomst ondertekende met betrekking tot een huis in de Ruiterstraat in Wyck, was hij negenenzestig jaar oud. Het jongste kind van Lendert en Cornelia was toen pas acht jaar. Ida Miesen, het enige kind van Lendert dat geboren was uit zijn eerste huwelijk met Agnes Meulenaers, verhuisde waarschijnlijk ook naar Maastricht, samen met haar echtgenoot Antoon Gorren en hun gezin.
Op 19 september 1748, ruim vier maanden nadat Maastricht zich had moeten overgeven aan Lodewijk XV, werd in de Sint Nicolaaskerk namelijk een kind van Ida en Antoon gedoopt, een bewijs dat zij toen in de stad woonden. Lendert Miesen en Cornelia Haenen zouden uiteindelijk weer terugkeren naar Sint Pieter. Daar werd Lendert op 17 juni 1773 begraven. Hij had de zeer respectabele leeftijd van maar liefst vijfennegentig jaar bereikt. Zes jaar later zou Cornelia voor eeuwig haar ogen sluiten.
Dramatische gebeurtenissen
Hij was gehuwd met Beatrix Hamelers, een jongere zus van de eerder genoemde Maria Gertrudis Hamelers, echtgenote van Andreas Thuijs. Uit een akte die notaris Franciscus Dominicus Janssens op 15 april 1752 opmaakte, blijkt dat Matthijs veel ‘desasters’ (rampspoed) en schade had ondervonden door ‘desen laesten oorlogh’. Hij was in de financiële problemen terechtgekomen en had daardoor grote leningen moeten afsluiten. Hij kon de financiële verplichtingen van deze leningen op den duur niet meer nakomen. Hij had namelijk door de oorlog zijn toevlucht moeten nemen tot ‘den Bergh’, die vervolgens was ingestort waardoor hij al zijn bezittingen was kwijtgeraakt. Uiteindelijk werd de pachtovereenkomst van ‘den Dollert’ ontbonden, en moest Matthijs plaats maken voor Gerard Willems uit Keer, de nieuwe pachter. Op 10 oktober 1753 had Matthijs een afspraak met notaris Jacobus Carolus Ruijters. Die dag werden de afspraken vastgelegd met de betrekking tot de huur door Matthijs van een achterhuis met een remise en stal aan de Tongersestraat. Toen Beatrix Hamelers in 1772 overleed, woonde het echtpaar volgens het begraafregister van de Sint Catharinakerk inmiddels in de Batterijstraat. Matthijs zelf overleed in 1782 in de Drie Emmerstraat.
Jan Luyken (1649-1712) maakte deze gravure van een notaris. Dankzij Maastrichtse notarissen kunnen veel persoonlijke verhalen langzaam uit het duister van het verleden worden gehaald. Beeld: Pictura Antique Prints
Matthijs Everaerts was pachter van de pachthoeve ‘den Dollert’ op Sint Pieter toen de onrust in de omgeving van Maastricht begon.
Een jonkvrouw op de vlucht Maastricht was niet enkel een toevluchtsoord. Er waren ook inwoners die de stad wilden ontvluchten voordat de Franse belegering zou beginnen. Uit een akte van notaris Guillaume Caris van 14 augustus 1748 blijkt dat ‘jonckvrouwe’ Catharina De Quade in april of mei 1747 Maastricht had verlaten. Op dat moment was namelijk al de zekerheid ontstaan dat Maastricht zou worden geblokkeerd en belegerd door de Franse troepen. Jonkvrouw De Quade had de keuze gemaakt niet in de stad te blijven. Het feit van haar vlucht werd zwart op wit gezet omdat zij namelijk een wijnkelder huurde die eigendom was van het kapittel van Sint Servaas. Voordat de jonkvrouw de stad verliet, had zij de huur van deze wijnkelder opgezegd. Indien de huur en de opzegging daarvan niet hadden plaatsgevonden, dan hadden we waarschijnlijk nooit geweten dat deze jonkvrouw haar biezen had gepakt om te voorkomen dat ze een beleg van de stad moest meemaken. Blijkbaar had ze een veiliger onderkomen kunnen vinden.
Community Care bereikt nieuwe fase
Wie de website communitycarezuidlimburg.nl bezoekt, zal direct een aantal wijzigingen zien. Niet zozeer qua vorm, maar wel qua inhoud. Zowel de uitrol als de ontwikkelde methode voor Community Care hebben ertoe geleid dat ook de inhoud van de website is aangepast. Na ruim drie jaar ervaring met Community Care, de uitkomsten van het onderzoek door het lectoraat Wijkgerichte Zorg van Zuyd Hogeschool en Universiteit Maastricht, en de opgedane expertise in het land, was het mogelijk om de methode ‘Community Care powered by Sevagram’ concreet te maken. Om deze methode breed inzetbaar te maken, is de website ontwikkeld.
Vanuit die resultaten zijn we het programma gaan inrichten en Community Care verder aan het uitrollen”, zegt programmamanager Community Care, Nelleke Tinbergen. “Naast Maastricht, Valkenburg en Heerlen gaan we nu ook Community Care starten rondom de overige huizen van Sevagram. Dat zal in fases gebeuren. We streven ernaar om dit in 2027 overal gerealiseerd te hebben. Het ‘experimentele’ van Community Care is er dus vanaf.”
Methode
“Ook hebben we voor Community Care een methode ontwikkeld en uitgeschreven. Dit geeft antwoord op de vraag hoe je Community Care in de wijk inricht vanuit een zorginstelling. Wij hebben er al drie jaar aan gewerkt en willen dat ‘de wereld’ er iets aan heeft. Daarom delen we onze ervaringen zodat niet iedereen het wiel iedere keer
opnieuw hoeft uit te vinden. Wat goed werkt en wat niet. Op de methode komen wel auteursrechten, maar iedereen mag hem vrij gebruiken.”
Wijkbeeld
Een van de belangrijkste wijzigingen in de nieuwe website is de knop ‘Wijkbeeld’. “Hierin vind je per regio en wijk alle netwerkpartners en Community Care-initiatieven die inmiddels tot stand zijn gekomen”, legt Nelleke uit. “Maar ook de onderliggende documenten die ervoor nodig waren om ze van de grond te krijgen en wat de huidige stand van zaken betreft. Het is dan ook een dynamisch ‘Wijkbeeld’ en er zal steeds meer informatie worden toegevoegd.” De vier indicatoren zelfredzaamheid, samenredzaamheid, sociale participatie en eenzaamheid zijn hierbij leidend. “Daarvoor ontwikkelden we al eerder ‘Wijkdata’, waarin je per wijk ziet hoe de status is rondom deze indicatoren. Dit geeft onder andere input voor welke initiatieven er in de wijk opgestart kunnen worden. Ook visueel is de nieuwe website zeer gebruiksvriendelijk vormgegeven. Je kiest eerst een regio, dan een wijk. Vervolgens kom je bij onze netwerkpartners. Deze zijn uitgesplitst in vier groepen: wijkverbinders (burgers die - in samenwerking met de betreffende coördinator Community Care - structureel meebouwen aan Community Care), welzijnsorganisaties, publiekspartners (gemeenten, scholen, woningcorporaties et cetera) en zorgorganisaties. Tot slot kun je dan alle initiatieven inzien die in die wijk plaatsvinden.”
Gebruiksvriendelijk
Wijkbeeld is zo opgezet dat je heel gemakkelijk via iconen je weg kunt vinden. “Dat is belangrijk”, zegt Nelleke. “De website heeft
een drieledig doel. We willen burgers informeren wat er allemaal te doen is op het gebied van Community Care en hoe ze daar ook zelf aan kunnen deelnemen en meehelpen. Verder geven we professionals die in de wijk actief zijn de mogelijkheid om informatie te vinden voor hun cliënten en tot slot willen we professionals die Community Care willen opstarten in hun regio, handvatten bieden hoe je dit het beste kunt doen.”
Open Koffie
Een voorbeeld van drie jaar ervaring met de proeftuinen Community Care in Maastricht, Valkenburg en Heerlen is de ‘Open Koffie’. Nelleke: “Die organiseren we structureel in iedere wijk. Iedereen is er welkom om mee te praten over Community Care. Hier ontstaan nieuwe initiatieven voor Community Care. Maar ook de huidige stand van zaken wordt besproken en waar we aan willen werken. Vanuit ervaring en onderzoek hebben we geleerd dat de ideeën vanuit de burgers zelf moeten komen. In het begin stonden we als professionals aan het roer, maar dat is niet de juiste weg om iets van de grond te krijgen, blijkt uit het onderzoek. Vandaar ook dat de ‘Open Koffie’ een succesfactor is binnen Community Care.”
Merknaam
De belangrijkste conclusie uit het onderzoek was dat Community Care perfect aansluit bij de huidige tijd en het traditionele concept van ‘naoberschap’. Met het ontwikkelen van een methode voor Community Care en de verdere uitrol van het programma is de volgende stap gezet. “Dat zegt ook iets over het succes van Community Care.”
Voor meer informatie www.communitycarezuidlimburg.nl
Of scan de QR-code.
Jong en oud spelen samen een potje sjoelen in zorgcentrum Scharwyerveld.
Open Monumentendag Maastricht
In het weekend van 13 en 14 september trokken duizenden belangstellenden erop uit om meer dan 40 historische gebouwen in de stad te bewonderen of lezingen en rondleidingen bij te wonen. De tijdelijke heropening van de Bonbonnière en het ENCI-terrein waren de blikvangers van het weekend. Maar ook het Villapark en het Stadspark, het stadhuis, het oude en nieuwe gouvernement, de rondleiding 654 vondelingen in Maastricht door Truus Roks of de gevelstenenroute in de binnenstad brachten de nodige bezoekers op de been. Dat gold ook voor verschillende kerken, Kasteel Borgharen, de vestingwerken van Maastricht, Blanche Dael, De Groote Sociëteit Maastricht en Lumière.
‘Een persoonlijk en bijzonder afscheid voor iedereen.’
Susanne Rongen-Schols uitvaartverzorger bij DELA
Nieuwsgierig naar de mogelijkheden van Ladyline?
Totaalpakket voor blijvend afvallen Gericht afvallen middels een arrangement van bewegingstherapie, voedingsadvies, energiemeting, huidverbetering en persoonlijke coaching.
Cryolipolyse voor vetvermindering
Een zeer effectieve behandeling voor veilig definitief verwijderen van overtollig vetweefsel. Mooiere contouren, een slanker silhouet. Geen ingreep nodig.
Compressietherapie en Bodywraps
Deze behandeling is een intensieve massage van benen, billen en onderrug met een positief effect op cellulite vermindering en slankere en gladdere benen.
Bewegingstherapie
Bewegen en sporten hoeft niet zwaar of belastend te zijn. In slechts 2 x 20 minuten voel jij je weer fit en vol energie!
Skin Refresh therapie
Met de unieke ozon-zuurstoftherapie wordt je huid weer strak en glad en krijgt ze haar flexibiliteit weer terug. De behandeling is een moment van ontspanning.
Wilt u meer informatie of een persoonlijk gesprek?
Kijk op dela.nl/maastricht of bel 043 711 27 52
LADYLINE MAASTRICHT HOCHTERPOORT 17
T: 043 - 325 46 66
LADYLINE.NL Volg ons op:
Sinds het jaar 2008 is Chimera actief in de inkoop en verkoop van edelmetalen zoals goud, zilver en diamant. Chimera gelooft in eerlijke prijzen en garandeert daarom de hoogste goudprijs van Limburg.
www.goudinkoopchimera.nl
Tuin-, dier-, bakplezier!
Het adres voor al uw tuin-, dier en bakbenodigdheden
Als u onlangs een wandeling op de Sint-Pietersberg hebt gemaakt, heeft u waarschijnlijk het bordje ‘Verkocht’ opgemerkt in de voortuin van het historische gebouw De Slouw aan de Ursulinenweg 20 in Sint-Pieter. Tot april van dit jaar kon je hier jarenlang de stemmen van het Sint Caeciliakoor Sint Pieter Boven horen repeteren en sinds mei vorig jaar was er ook het Repair Café gevestigd. Hoewel generaties buurtbewoners het gebouw vooral kennen als parochiezaal van Sint Pieter Boven, heeft het een veel oudere geschiedenis.
DBehoefte aan een luisterend oor, rust of informatie? Je bent meer dan welkom! Kijk voor meer info op www.toonhermanshuismaastricht.nl
e exacte
bouwdatum van het pand is ongewis, Wat wel met zekerheid bekend is, is dat het pand aan het einde van de negentiende eeuw eigendom was van de familie Ceulen en uiteindelijk door de Eerste Wereldoorlog een rol kreeg in de exploitatie van mergelwinning.
Tekort aan delfstoffen Nederland was neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar toen Duitsland België bezette en het Nederlandse deel van Zuid-Limburg grotendeels omsingeld werd, vluchten duizenden Belgen naar Maastricht. Daarnaast werd Maastricht ook afgesneden van zijn achterland. Hierdoor werd de bevoorrading van
DOOR: MIETS MORREAU-MAGNÉE, HANS OGG EN SERMON SMITSHUYSEN BEELD: COLLECTIE STICHTING OUD SINT-PIETER
Maastricht afhankelijk van het noorden van het land. Het noorden werd op zijn beurt was afhankelijk van ZuidLimburg voor natuurlijke delfstoffen. De exploitatie van de kolenmijnen is bekend, maar het land kampte ook met een tekort aan kalk voor de productie van cement, glas en meststoffen voor de landbouw. De mergelgroeves op de SintPietersberg werden daarom snel uitgebreid om het tekort aan kalk op te vangen.
Kantoor, werkplaats en machinekamer
Burgemeester Ceulen van Sint-Pieter was eigenaar van Groeve Sint-Pietersberg I, ook wel bekend als Groeve Ceulen.
In 1916 verkocht hij de groeve aan een consortium, de Rotterdamse NV Maatschappij tot exploitatie van de groeve St.-Pieter, die was opgericht om te profiteren van de economische kansen die de kalktekorten tijdens de Eerste Wereldoorlog boden. Op het hoogtepunt in 1918 had het bedrijf 70 mensen in dienst en werd er 45 ton aan blokken en losse mergel gewonnen. De Slouw werd in 1917 gebouwd en diende als kantoor, werkplaats en machinekamer van het bedrijf.
Mergeltreintje
Voor het transport van de mergel uit de groeve naar het kanaal Luik/Maastricht werd gebruik gemaakt van een treintje. Voor dit transporttreintje moest een 470 meter lange smalspoorlijn worden aangelegd. Uit bouwtekeningen van De Slouw uit die tijd is te zien hoe de spoorrails het gebouw binnenkwamen, zodat onderhoud aan de locomotief en de kiepkarretjes kon worden uitgevoerd.
De spoorrails liepen vanaf de open groeve langs het bedrijfskantoor de heuvel af en
Kiepwagens op het spoor richting kanaal.
eindigde op het dak van een loods aan de Lage Kanaaldijk 79, dat nog steeds bestaat. Vanaf het dak konden de kiepwagens via een glijbaan worden geleegd in schepen in het kanaal.
Steile helling
Oorspronkelijk werd een stoomlocomotiefje gebruikt, maar het hoogteverschil van 30 meter resulteerde in een helling van 6,4%, hetgeen problematisch was. Daarom werd in 1918 door de Duitse firma Orenstein & Koppel een systeem met katrollen
geïnstalleerd, dat tot 1921 in gebruik was. Met dit systeem konden de volgeladen wagens naar beneden rijden, terwijl de lege wagens weer omhoog werden getrokken. De hele route bestond uit een enkel spoor, behalve buiten het kantoorgebouw De Slouw.
Daar konden de wagen op parallelle sporen elkaar passeren. Tegenwoordig loopt er een populaire wandelroute langs het opgehoogde pad, net aan de zuidkant van het huis aan de Ursulinenweg 20 dat vroeger door de trein werd
gebruikt. In 1921 waren zowel de oorlog als de kalkkoorts voorbij en werd de groeve en de gebouwen verkocht aan het Belgische Cimenteries et Briqueteries Réunies La Bonne Espérance (CBR). Deze groep vormde een belangrijke deelnemer in het consortium dat in 1924 de ENCI oprichtte.
Jeugdherberg
In 1929 stond de familie Purnot-Janssen ingeschreven als huurders van het gebouw van de ENCI. Zij exploiteerden er een
jeugdherberg. Ze noemden de jeugdherberg ‘De Pietersberg’ en niet ‘De Sint-Pietersberg’, omdat veel van hun klanten uit het noorden van het land kwamen en kinderen waren van protestantse of gereformeerde ouders. De katholieke naam ‘Sint’ zou wellicht hebben afgeschrikt. Het is onbekend waarom de jeugdherberg gesloten is, maar de depressie van begin jaren dertig heeft hier waarschijnlijk ook een rol gespeeld. Er zijn twee ansichtkaarten uit deze tijd bekend waarop de naam van de jeugdherberg staat afgedrukt. Op de ene is ‘De Slaapzaal’ te zien en op de andere de buitenkant van het
gebouw in de winter. In 1934 staat het gebouw vermeld in het gemeenteadresboek als ‘Rosier-Harmoniezaal’
Ontmoetingsplaats
Tijdens de Tweede Wereldoorlog De Slouw omgebouwd tot een opslagplaats voor medische benodigdheden. Na de oorlog deed het gebouw dienst als ontmoetingsplaats voor de gemeenschap, waar dansavonden, recitals, concerten en zelfs judolessen werden gegeven. Op 30 juli 1957 werd het pand overgedragen aan de huidige parochie van de Allerheiligste Verlosser en H. Petrus, maar het was al enige tijd in gebruik door de kerk. De koster woonde in het voorste gedeelte en de achterkant werd parochiezaal.
De kerk bleef het voorste deel van het pand verhuren aan verschillende families. Kunstenaar Patrick Creyghton, bekend om zijn Limburgse landschappen, en zijn vrouw, de beeldhouwster Agnes Motké, woonden in het huis tot 1978. Op 24 december 1987 verkocht de kerk het voorste deel van het pand aan kerkorganist Rick Debie, die er tot 2001 met zijn gezin woonde. Tot op heden is dit deel in gebruik als woonhuis. Het achterste deel is nu dus ook verkocht door de parochie aan een particuliere koper die er zelf wil gaan wonen.
Bouwtekening van De Slouw
Ansichtkaart uit 1932 van de slaapzaal van de jeugdherberg in De Slouw.
Voor fijnproevers én nieuwsgierige bezoekers. Kom langs, proef mee en ontdek Limburg!
Ontmoet lokale makers
Live kookdemonstraties
(Wijn)proeverijen !
Recordpoging: de grootste vlaai ooit!
Prijsuitreikingen
Streekheld award Limburg 2025 Gastronomisch ambassadeur
Voor jong én oud
Een overdekt en gezellig dagje uit!
Proef je Regio is hét streekproductenfestival van Limburg. Laat je verrassen door de pure smaken van lokale streekproducenten en ontdek hoe smaakvol lokaal, biologisch en seizoensgebonden eten kan zijn.
Voetbal als medicijn tegen vergeten
Eén op de vijf mensen krijgt dementie. Bij vrouwen is dat zelfs één op de drie. In totaal hebben momenteel 310.000 mensen in Nederland dementie. De meest voorkomende vorm is de ziekte van Alzheimer. Door de vergrijzing neemt het aantal mensen met dementie sterk toe. De verwachting is dat in 2050 ruim 610.000 mensen dementie hebben.
De hersenen uitdagen met nieuwe activiteiten en sociaal actief blijven, kunnen dementie vertragen. Samen voetbalherinneringen ophalen is de essentie van het initiatief Voetbal Herinneringen van Alzheimer Nederland. Onder leiding van vrijwilligers kunnen deelnemers samen herinneringen ophalen aan het rijke voetbalverleden van hun favoriete voetbalclub. Het idee ontstond in Schotland en daar is het een groot succes onder de naam Football Memories.
DOOR: MAURICE VAN DER LINDEN BEELD: LYNN VRANKEN
Allan Leysner en Frank Amory
MVV Maastricht
Inmiddels zijn er in Nederland verschillende betaalde voetbalclubs die dit initiatief hebben omarmd. Vanaf 9 oktober komt daar ook Maastricht bij met Voetbal Herinneringen MVV. Frank Amory en Allan Leysner zijn de initiatiefnemers. Allan heeft jarenlang in de GGZ en ouderenzorg gewerkt en is tegenwoordig gepensioneerd. Frank werkt voor Sofie-verbindt, een organisatieadviesbureau waar hij werkzaam is als expertiseleider Ouderenzorg. Tevens is hij LVVregistervertrouwenspersoon binnen MVV Maastricht.
2 x 45 minuten “Voetbal Herinneringen is een soort dagbesteding in voetbalsfeer”, legt Frank uit. “We hebben ervoor gekozen om de bijeenkomsten om 14.30 uur te starten en ze duren 2 x 45 minuten met een kwartiertje pauze. Precies zoals een voetbalwedstrijd.”
Frank en Allan die zich kennen vanuit het werkveld, bezochten voetbalclub Willem II in Tilburg. Daar draait het programma al jaren
met veel succes. “Daar hebben ze al twee groepen die één keer per maand bij elkaar komen”, vertelt Allan. “We hebben onze ogen en oren daar goed de kost gegeven. Ook zijn we bij Fortuna Sittard op bezoek geweest die ook hun Voetbal Herinneringen organiseren. Vervolgens hebben we alle medewerking van MVV gekregen. Belangrijk was voor ons dat de bijeenkomsten ook in De Geusselt zouden plaatsvinden. Verder heeft Alzheimer Nederland ons goed geholpen in de voorbereidingen. Oprichter van Voetbal Herinneringen in Nederland, Arjen Pijfers, is als Chef Voetbal Herinneringen bij Alzheimer Nederland aan het programma verbonden.”
Niet te veel regisseren
“We kwamen er ook achter dat we het veel te ingewikkeld qua begeleiding wilden maken”, zegt Frank. “Je moet gewoon het gesprek laten ontstaan tussen de deelnemers. Dat doe je
met foto’s, met vaantjes of andere memorabilia die met voetbal hebben te maken. Niet te veel willen regisseren. In de pauze willen we graag een oudvoetballer interviewen.” Namen op het verlanglijstje hebben ze al staan. Van Roberto Lanckohr tot Leo Kerstges en van Erik Meijer tot Gerrie Schrijnemakers.
Kracht van het voetbal Algemeen directeur van MVV, Tom Daemen, is enthousiast over het initiatief. “Dit omarmen en ondersteunen we als club van harte. Het is prachtig om te zien wat dit met de mensen doet. De glimlach op hun gezicht, de voetbalverhalen van vroeger. Dit past ook perfect binnen de maatschappelijke binding die we nastreven met de stad Maastricht en de inwoners. MVV staat midden in de maatschappij en dat laat dit project ook zien.” Voor de algemeen directeur is Voetbal Herinneringen niet nieuw.
Bij zijn vorige werkgever Fortuna Sittard loopt het project al een tijdje. “Ik ben daar bij enkele sessies aanwezig geweest en die waren een genot om bij te mogen wonen. Dit onderstreept nog maar eens het maatschappelijke belang van het voetbal.”
Vrijwilligers
Inmiddels zijn er al acht vrijwilligers gevonden die de middag willen begeleiden. “We hebben ook twee dames weten te strikken”, zegt Allan. “Daar zijn we ook erg blij mee. Per twee deelnemers heb je één begeleider nodig. Daarom willen we in het begin ook ‘klein’ starten met zo’n tien tot twaalf deelnemers.”
De vrijwilligers krijgen nog een korte cursus van Alzheimer Nederland. “Je moet affiniteit met ouderenzorg hebben en met MVV natuurlijk”, geeft Frank aan. Deelnemers hebben zich ook al aangemeld. De initiatiefnemers hadden in augustus een kick-off-meeting met zorgorganisaties als Sevagram, Envida, Nobama Care, Thuiszorg Groot Limburg, Martha Flora en Hulp bij Dementie. Ook de Universiteit Maastricht en de gemeente Maastricht waren hierbij aanwezig. Sevagram heeft inmiddels al laten weten dat ze zeven belangstellenden hebben voor de eerste bijeenkomst.
Eigenwaarde bevorderen
Volgens Allan kun je de bijeenkomsten zien als een vorm van reminiscentietherapie, waarbij herinneringen met prikkels zoals foto’s worden opgehaald om eigenwaarde en plezier te bevorderen. “Vooral de eigenwaarde bevorderen is belangrijk. Door herinneringen op te halen, worden de deelnemers even
niet geconfronteerd met het feit dat ze dingen vergeten. Ouderen met dementie trekken zich vaak terug en komen niet veel meer buiten hun huis. Dat proberen we met Voetbal Herinneringen te doorbreken. Het bevordert de sociale interactie.”
Wie meer wil weten over het project Voetbal Herinneringen MVV, kan contact opnemen met Allan Leysner via allan. leysner@mvv.nl. Dat geldt ook voor oud-voetballers die een bijdrage willen leveren of bedrijven die het initiatief financieel willen ondersteunen.
Willem II heeft overigens een prachtige video over de bijeenkomsten in Tilburg gemaakt. Scan de QR-code om de video te bekijken.
Nostalgie in zwart-wit
DOOR: STEFAN VRANCKEN
VRIJTHOF 21
Fotograaf Loek Tangel richtte in juni 1970 de lens van zijn fotocamera op het prachtige pand aan het Vrijthof 21. In het recentere verleden waren hier onder meer Fortis Bank en het Belgisch consulaat gevestigd. Anno 2025 vinden we op dit adres Nova Living Real Estate. Op 11 november 1940 maakte de krant Limburger Koerier bekend dat de Kamer van Koophandel had besloten tot aankoop van nieuwe huisvesting, namelijk ‘het oud-huis van dr. Nijst aan het Vrijthof, no. 21’.
Het feit dat in 1940 nog steeds werd verwezen naar ‘het oud-huis van dr. Nijst’ is bijzonder te noemen.
Jean Nijst was namelijk reeds op 18 mei 1919 overleden op tweeënvijftigjarige leeftijd. Jean kwam uit een medische familie. Zijn vader Jules Nijst was ook arts geweest, eveneens op het adres Vrijthof 21. Ook de vader en grootvader van zijn moeder Marie Germain waren arts in Maastricht geweest, evenals André Germain, een oom van zijn moeder. Jean Nijst werd niet geboren in het huis aan het Vrijthof. Zijn geboortehuis ligt op het adres Bredestraat 39. In 1871 verhuisde het artsengezin Nijst-Germain naar het adres Vrijthof 21.
Op 9 april 1885 speelde zich een drama af in de buurt van Vrijthof 21. Advocaat Eugène van Oppen en zijn dochter Marie werden die dag door een cliënt van Eugène vermoord in het woonhuis van de familie Van Oppen aan het Sint
Servaasklooster 33, waar heden ten dage het Toon Hermans Huis Maastricht is te vinden. Het oudste kind in het gezin, de eenentwintigjarige advocaat Eugène van Oppen junior, wist die dag zwaargewond te ontsnappen en vluchtte naar Vrijthof 21 omdat hij wist dat daar dokter Jules Nijst woonde, de vader van Jean Nijst. Jules Nijst nam de verpleging van Eugène junior op zich, maar vijf dagen later bezweek de jonge advocaat alsnog aan zijn verwondingen. Jean Nijst, de in 1919 overleden arts, trouwde in 1893 met Antoinette van Oppen, dochter van de vermoorde advocaat Eugène van Oppen senior. Zij was een oudere zus van Leopold van Oppen, burgemeester van Maastricht in de periode 19101937.
AUGUSTIJNENKERK
In mei 1893 werd deze foto gemaakt. De fotograaf staat bij het Kanaal LuikMaastricht en kijkt naar de overkant, waar de imposante zeventiende-eeuwse Augustijnenkerk staat. Dit kerkgebouw is zo goed als het enige dat nog resteert van het voormalige Augustijnenklooster. Op 4 november 1794 moest Maastricht zich overgeven aan de troepen van het revolutionaire Frankrijk. Zoals dat met alle kloosters in de stad gebeurde, werd ook het Augustijnenklooster opgeheven door de Fransen, waarna de kloosterlijke eigendommen werden onteigend.
De wijding van de kloosterkerk vond plaats in 1661. Vijfentwintig jaar later, op 7 september 1686, zat de in Sint Gerlach woonachtige Aert Wijers aan tafel bij de Maastrichtse notaris Jacobus Christophorus à Cruce. Franciscus, de achttienjarige zoon van Aert en zijn echtgenote Gerlaca Norbertina van Caldenborgh, zou zijn intrede gaan doen in het Augustijnenklooster. Ook pater Petrus de Lonchin, de kloosteroverste, alsmede diverse andere afgevaardigden van het klooster, zaten bij notaris À Cruce aan tafel. Tussen vader Aert Wijers en het klooster moesten namelijk financiële afspraken gemaakt worden. Twee jaar lang moest Aert de onderhoudskosten van zijn zoon betalen. Ook kwamen de kosten van het onderwijs van Franciscus voor rekening van Aert. Aert moest zijn zoon ook kleding en andere benodigdheden meegeven, waaronder een wit en zwart habijt, onderkleding, hemden, neusdoeken, slaapmutsen, een matras en slaaplakens. Franciscus zou in 1717 komen te overlijden in Italië. Wat hij daar deed is niet bekend. Een volle neef van Franciscus was overigens Gerardus Haeghemans (1667-1731), de pastoor van de Sint Nicolaaskerk in Maastricht. Jacob Wijers, een oudoom van Franciscus, was pastoor van Margraten geweest. Roomser kan het bijna niet.
In 1918 werd in Maastricht een nieuwe parochie opgericht, de parochie van Sint Jozef. Deze parochie was een afsplitsing van de parochie van Sint Matthias. In 1920 werd de Augustijnenkerk gerestaureerd om dienst te doen als kerk voor deze nieuwe parochie. Omdat de Maastrichtse binnenstad in de jaren
vijftig en zestig ontvolkte, nam het aantal parochianen sterk af. In 1964 sloot de kerk haar deuren.
Vrijthof 21 | Beeld: Beeldbank van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, documentnummer 132.170
Augustijnenkerk Beeld: Beeldbank van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, documentnummer 6.193
Bron informatie: Archief Maastrichtse notarissen, berustende bij het Historisch Centrum Limburg (HCL)
70ste editie van de horecavakbeurs BBB Maastricht in het MECC
Silvie Slachter:
“BBB
start dit jaar met Proef je Regio”
In het MECC Maastricht wordt in oktober de 70ste editie van de horecavakbeurs BBB gehouden. Beursmanager Silvie Slachter vertelt trots dat deze jubileumeditie groot wordt uitgepakt onder meer met een streekproductenfestival dat voor iedereen gratis toegankelijk is.
De horecavakbeurs vindt dit jaar plaats van 6 tot en met 9 oktober en is een beurs waar horecamensen uit Nederland en deels ook uit België elkaar treffen. “Omdat het de 70ste editie is heeft de organisatie een nieuw event toegevoegd dat voor iedereen gratis toegankelijk is”, vertelt Silvie Slachter. Zij is binnen het MECC al vijf jaar verantwoordelijk voor de organisatie van de BBB. Een hele klus als je bedenkt dat de BBB de grootste vakbeurs is voor de horeca in het zuiden, maar Silvie heeft als kasteleinsdochter en door haar jarenlange ervaring in de horeca een echt horecahart. Ze slaagt erin om samen met de exposanten een drukbezochte beurs neer te zetten. Vorig jaar kwamen bijna 15.000 bezoekers naar de BBB.
“Speciaal ter gelegenheid van het jubileum dit jaar is er een dag voor de officiële start van de BBB het streekproductenfestival
“Ook dat doen we op spectaculaire wijze. We bakken de grootste vlaai ter wereld met een diameter van ruim zeven meter. Daarna zal MECC-directeur Rob van de Wiel en de oprichter van de BBB Maastricht, Jan Huynen de beurs openen”, zegt Silvie.
De BBB is al decennialang een begrip. De afkorting staat voor Banketbakkers Beurs (BBB), omdat zeventig jaar geleden de beurs is begonnen als een evenement voor de bakkerswereld. “Inmiddels staat BBB synoniem voor de hele horeca”, legt Silvie uit. “Horecaondernemers, leveranciers in food en non-food treffen elkaar in het MECC om op de hoogte te blijven van de nieuwste trends in horecaland. Zo is er in de horeca een verschuiving te zien als het gaat om alcoholische dranken. Steeds vaker kiezen mensen in de horeca voor drankjes met minder alcohol of alcoholvrij. Cocktails zonder alcohol zijn hip en in kroegen zie je ook een alcoholvrij bier op de tap. Daar spelen producenten op in. Neemt niet weg dat het gedeelte op de beurs
waar de brouwerijen zich presenteren veel aandacht is voor alle soorten bier met alcohol.”
Tijdens de BBB is er op maandag een event waar koks uit heel Nederland speciaal voor naar het MECC reizen. Op maandag maakt Michelin in Maastricht tijdens de BBB bekend welke restaurants
“ We bakken de grootste vlaai ter wereld”
een Michelinster krijgen, of zelfs een tweede of derde erbij. Silvie: “De verwachtingen zijn zeker in Limburg hoog gespannen. Dat merk je wel. Vorig jaar kwam Limburg er bekaaid af toen er geen nieuwe sterren naar Limburgse restaurants gingen. Dit jaar zijn er wel kanshebbers. Maandag 6 oktober weten we het.” Een
ding staat vast. De belangstelling voor de BBB dit jaar is ongekend groot.
De combinatie van een gratis streekproductenfestival dat voor iedereen toegankelijk is, de uitreiking van de Michelinsterren en een vakbeurs al 70 jaar bestaat, zetten het MECC weer vier dagen op de kaart.
Registreer nu! Scan de QR-code (enkel voor horecaprefessionals)
Proef je Regio”, vertelt Silvie. “Op zondag 5 oktober is iedereen welkom op dit gratis festival, waar streekproducten de hoofdrol spelen. Proef je Regio laat de bezoekers kennismaken met de pure smaken van lokale en regionale producenten. “We willen de mensen bewust maken van de voordelen van lokale producten. Het is een laagdrempelige manier om inwoners van Limburg en omstreken kennis te laten maken met de veelzijdigheid van onze mooie provincie. Proef je Regio is een initiatief van de BBB in samenwerking met Regionaal Voedselsysteem Limburg. Bezoekers kunnen de aanwezige streekproducten ontdekken en proeven en inspiratie opdoen tijdens de kookdemonstraties. Proef je Regio is zondag van 12.00 tot 16.00 uur gratis te bezoeken.”
Een dag na het gratis evenement staat de opening van de BBB op het programma.
ZA 04.10
TRIBUTE TO TOTO
WO 08.10
DOOR: PETER EBERSON BEELD: LYNN VRANKEN
Unieke Jezuïetenberg wil geen toeristische grot worden
Tussen 1880 en 1960 trokken jezuïeten op hun vrije woensdag ter ontspanning de Jezuïetenberg in. De Jezuïetenberg is een voormalige mergelgroeve, ook wel bekend als de Fallenberg, en maakt deel uit van de Cannerberg in Maastricht. De jezuïeten maakten er tekeningen, schilderingen en sculpturen. Hierdoor is er een uniek onderaards museum ontstaan dat zich bevindt in een van de mooist bewerkte kalksteengroeven ter wereld.
In 1967 vertrokken de jezuïeten uit Maastricht en een jaar later werd de Jezuïetenberg overgedragen aan de Stichting
Jezuïetenberg. In 1996 verkreeg de groeve de status van rijksmonument. In de periode dat de Jezuïetenberg werd gebruikt door de jezuïeten werden ongeveer 400 werkstukken gemaakt. Een deel ervan is door instortingen verloren gegaan, maar zo’n 350 werkstukken zijn nog te zien.
Eerste rondleidingen
Peter Houben was dertig jaar bestuurslid bij de stichting en is sinds 2008 ambassadeur van de groeve.
Ook is hij nog steeds gids. “In 1960 gaf ik mijn eerste rondleidingen in de berg. Ik was toen tweedejaars op de HBS. Met de verkenners gingen we in de winter regelmatig kamperen in de Jezuïetenberg. Ik kan wel stellen dat ik het gangenstelsel op mijn duimpje ken.”
Terwijl Peter in 1960 zijn eerste rondleiding gaf, vond de eerste rondleiding in de berg precies 100 jaar eerder plaats. Het laatste huis aan de Cannerweg, dat tevens het dichtst bij de ingang van de Fallenberg lag, was Café à Frontière. Uitbater Pierre Moors begon toen toeristen rondleidingen te geven in de berg. Hij liet in 1903 een boekje drukken getiteld Een kijkje in den Cannerberg en enige ansichtkaarten.
Geen toeristische grot Tegenwoordig bezoeken per jaar zo’n 6.000 belangstellenden de Jezuïetenberg. “Dat is weinig in vergelijking met bijvoorbeeld de Gemeentegrot in Valkenburg”, zegt Houben. “Maar we zijn
dan ook geen toeristische grot. Je kunt bij ons alleen een groepsrondleiding met minimaal tien personen op afspraak boeken. Daarnaast hebben we op zaterdag rondleidingen voor zogenoemde samengestelde groepen. Dit is als je met minder dan tien personen bent. Ook hiervoor is vooraf aanmelden verplicht In totaal kent de groeve 18 kilometer aan gangenstelsel. Een rondleiding gaat in anderhalve kilometer langs de hoogtepunten en duurt ongeveer anderhalf uur.”
Dagboeken
De Jezuïetenberg is in totaal 25 hectare groot. Slechts een vijfde deel ervan is in gebruik voor rondleidingen. Volgens Houben heeft dit alles met veiligheid te maken. “Het deel waar wij de rondleidingen verzorgen, wordt twee keer per jaar geïnspecteerd door een Belgische geoloog die hiervoor gecertificeerd is. Het overige deel van de berg wordt één keer per jaar gecontroleerd.” Opmerkelijk is dat de stichting van alle 350 werkstukken de geschiedenis kent.
DOOR: MAURICE VAN DER LINDEN BEELD: ROB HECKERS
Een prachtige kleurentekening van de Rozenhoedkaai in Brugge.
Houtskooltekening ‘De Kerstnacht’ van pater Van Well (1882).
Twee cherubs, mythisch wezens met menselijke en dierlijke kenmerken. Bewakers of symbolen van goddelijke macht en aanwezigheid. In de Jezuïetenberg bewaken ze de oude ingang ‘Het Heksenpoortje’.
“De jezuïeten hielden dagboeken bij, waarbij zeer nauwgezet alles werd beschreven wat ze op een dag deden. Ook als ze op woensdag de berg introkken om te ontspannen, beschreven ze dit nauwgezet.”
Hobby
Ondanks dat de Jezuïetenberg volgens Houben een van de mooist bewerkte kalksteengroeven ter wereld is, is hij niet echt bekend bij het grote publiek. “We zitten ook niet te wachten op 100.000 toeristen. In totaal zijn we met zo’n twintig gidsen voor wie dit werk een hobby is. We staan ook niet met de pet bij de uitgang aan het eind van de rondleiding. We doen dit omdat we het ontzettend leuk vinden en zeker niet om de fooi die ermee te verdienen valt. De bezoekers betalen al
entreegeld voor de rondleiding en daarmee financieren we de kosten die we hebben om de rondleidingen in de Jezuïetenberg in stand te houden.” Kosten die overigens geen sinecure zijn. In het verleden zijn stabilisaties nodig geweest in delen van de groeve en dan praat je al snel over tienduizenden euro’s. Veiligheid duldt geen uitstel, dat moet onmiddellijk aangepakt worden.
Mysterie
‘De Kerstnacht’ is voor Peter Houben een van de mooiste werken in de groeve. Het is een houtskooltekening die in 1882 werd gemaakt door pater Joannes van Well. Hij liet zich hierbij inspireren door het werk van de Oostenrijkse schilder Albert Rieger. “Ik vind het een prachtig werk waar je uren naar kunt kijken.
Van Huis naar Thuis bij Zorg Groep Beek, Elsresidenties Sittard en Margraten
Iedereen wil toch liefdevolle zorg?
Twintig jaar geleden zag Zorg Groep Beek op initiatief van Hannelore en Michael Hamers het levenslicht vanuit het ideaal dat de zorg anders moest én kon. Hannelore had immers in al haar jaren werkervaring goed voor ogen hoe het wél, maar ook hoe het juist niet moest.
Het straalt mysterie uit. Maar om heel eerlijk te zijn vind ik eigenlijk alles in de berg mooi.”
Wie de Jezuïetenberg een keer met eigen ogen wil aanschouwen, kan een rondleiding reserveren via www.jezuietenberg.eu of scan de QR-code.
In 2005 werd gewerkt aan een concept waarbij thuiszorg mogelijk moest zijn met vaste gezichten per route. Geen duur gebouw, maar gewoon vanuit de garage aan huis.
Hier begonnen 2 medewerkers met 1 zorgroute door Beek voor een aantal cliënten. Dit verliep zo goed dat er steeds meer collega’s en cliënten volgden. De visie van Hannelore is vandaag de dag nog altijd onveranderd. 2 vaste collega’s hebben een route met eigen cliënten met uitzonderding van ziekten of vakantie. De cliënttevredenheid is ontzettend hoog waaruit blijkt dat deze werkwijze ook door de cliënten gewaardeerd wordt. Er is een vertrouwd gevoel voor zowel de cliënten als de medewerkers en de medewerkers kennen hun cliënten uitermate goed.
Na ruim 12,5 jaar werd de Elsresidentie Sittard geopend; een kleinschalige woonvorm met 24uurs zorg voor mensen met de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie.
In 2018 werd de tweede Elsresidentie in Margraten geopend.
Dit jubileumjaar (2025) is voor ons een mijlpaal. We staan stil bij het verleden, heden en kijken door naar de toekomst waarin we blijven zorgen en ondersteunen.
Kijk op www.elsresidentie.nl of op www.zorggroep-beek.nl voor meer informatie. ZORG GROEP BEEK
JAAR
Wat jij
zoekt
is dichtbij
“ De scouting, dát zou mijn zoon super vinden.”
De Sociale Kaart Maastricht biedt informatie over sociale organisaties en diensten in de stad. Van hulp bij eenzaamheid en mantelzorg tot sport, cultuur en onderwijs.
Wat je ook zoekt, de sociale kaart brengt het dichtbij. socialekaartmaastricht.nl
De Doopkapel met een wandtekening van de Pietà van Michelangelo als inspiratie. Het is een van de oudste nog bestaande werken van de jezuïeten in de berg.
Documentaire over de doden van Maastricht
Rouw- en gedenkpark Tongerseweg is een van de oudste algemene begraafplaatsen van Nederland. Het poortgebouw aan de Tongerseweg, de ommuring met twee andere poorten, de kerkhofkapel en een achttal grafmonumenten hebben zelfs de status van rijksmonument.
Niemand weet het precies, maar de schatting is dat sinds 1812 zo’n 50.000 mensen hun laatste rustplaats aan de Tongerseweg hebben gevonden. Dit betekent niet dat er nu nog 50.000 grafstenen staan op de begraafplaats. Graven zijn namelijk in de loop der eeuwen geruimd of samengevoegd.
Bovendien zijn er momenteel strooivelden en bestaat sinds 1 januari 2025 de mogelijkheid tot natuurlijker begraven. Graven die dus per definitie geen grafstenen krijgen. Daarnaast heeft het Rouw- en gedenkpark een wereldprimeur. De Memorial Cube is een modern en innovatief columbarium, specifiek ontworpen voor 3.000 bolvormige urnen.
en hoopt de film, die anderhalf uur gaat duren, in november te presenteren. “Het is een cadeau aan de Maastrichtenaren”, zegt Arnold. “Het is zeker geen film waar ik commercieel gewin uit wil halen. De documentaire is opgenomen in het Maastrichts, want de begraafplaats is van de Maastrichtenaren. Ik heb wel een Nederlandse ondertiteling gemaakt.”
Cadeau aan de Maastrichtenaren
Aan iedere laatste rustplaats of bijzondere plek op de begraafplaats zit een verhaal vast. Van al die verhalen is nu een selectie vastgelegd in een documentaire.
Cineast Arnold Smit, zoon van Daan Smit van het vroegere gelijknamige en bekende muziekhuis in Maastricht, is al sinds januari van dit jaar aan de slag
De documentairemaker woont schuin tegenover de begraafplaats en vond in Henri Gozé, Roger Pilmeijer en Peter Clermonts de ‘hoofdrolspelers’ om de verhalen te vertellen. Henri en Roger geven rondleidingen op de begraafplaats en kunnen over ruim driehonderd interessante plekken wel iets vertellen. “Ze hebben moeten kiezen”, legt Arnold uit. “In totaal staan we op 29 plekken stil op de begraafplaats.”
Feiten checken
“Historie, bekendheid van de overledene, cultuurbepalende monumenten en de verbinding met de stad Maastricht zijn de belangrijkste criteria voor onze verhalen”, vertelt Henri. “De begraafplaats kun je
zien als één groot geschiedenisboek over Maastricht. De bron van al deze verhalen halen we – indien nog mogelijk - op bij de nabestaanden. Het is ontzettend belangrijk om feiten te checken. Je wilt niet iets vertellen dat onjuist blijkt te zijn.” De jarenlange ervaring van de twee rondleiders heeft tot een indrukwekkende reeks van verhalen geleid. Henri (83) is al meer dan twintig jaar rondleider en Roger (41) heeft al ruim 15 jaar op de teller staan. “We willen met onze verhalen niet alleen maar de informatie uit de boeken van Hub Noten en Servé Minis oplepelen”, zegt Roger. “Zij hebben twee prachtige boeken (Tuinen van Stilte en Als de stemmen zwijgen spreken de stenen, red.) over de begraafplaats geschreven. Wij vertellen niet allen hun verhalen, maar ook andere verhalen. Tijdens een rondleiding merk je wel waar de interesses liggen. Als mensen bijvoorbeeld geïnteresseerd zijn in MVV, wijs ik hun het graf van de eerste MVV’er die het Nederlands elftal haalde. Vinden ze politiek interessant, gaan we bij bekende politici langs. En zo hebben we een grote variatie aan aanvullende onderwerpen.”
Prachtige verhalen En verhalen vertellen kunnen de twee heren. Je hangt direct aan hun lippen. Of het nu gaat over mevrouw Zeekaf die in 1812 als eerste op de begraafplaats werd begraven, over de twijfel of Jan Pieter Minckelers nu wel of niet in Maastricht is begraven of het metalen graf van Barbera Bosch van Drakestein-Volkhemer. Je kunt Henri en Roger twee levende geschiedenisboeken noemen. Maar ook zij hebben niet het eeuwige leven, dus de vraag is hoe zij hun kennis hebben geborgd? “Mijn kennis is alvast naar Roger gegaan”, vertelt Henri. “We hopen natuurlijk dat er straks ook weer iemand komt die Roger onder zijn hoede kan nemen.”
Oorlogsgraven
Een bijzonder verhaal is dat van de oorlogsgraven. Peter Clermonts is vorig jaar door burgemeester Wim Hillenaar benoemd als consul van de Oorlogsgravenstichting voor de gemeente Maastricht.
DOOR: HUB BRANDTS EN MAURICE VAN DER LINDEN BEELD: LYNN VRANKEN
V.l.nr.: Arnold Smit, Henri Gozé, Peter Clermonts en Roger Pilmeijer
“Ik maak regelmatig een rondje langs de oorlogsgraven en rapporteer aan de gemeente als er iets aan de hand mocht zijn. Verder probeer ik achter de verhalen van de soldaten te komen die hier hun laatste rustplaats hebben gevonden. Ik heb inmiddels contacten met mensen tot in Australië toe. Met regelmaat krijg ik ook e-mails van mensen uit Engeland die graag iets willen weten over een van de 38 Commonwealth War Graves die hier liggen. Ook 44 Belgische, 3 Joodse en 17 Nederlandse oorlogsgraven zijn
OPENING SOO N
Een biografie van 935 kilometer rivierleven
Er zijn ontzettend veel boeken over de rivier de Maas verschenen. Het boek De Maas, het verhaal van een rivier is echter uniek. Het is namelijk een biografie van de rivier die door drie landen trekt en een lengte heeft van 935 kilometer. Antropoloog en schrijver Wim Peumans is auteur van het boek.
Peumans is geboren in Riemst en woont sinds negen jaar in Kanne, net over de grens bij Maastricht. Van oorsprong is hij antropoloog. Hij behaalde een doctoraat aan de KU Leuven en was verbonden aan de universiteiten van Kent en Witwatersrand in het ZuidAfrikaanse Johannesburg. Hij schreef twee internationaal
bekroonde academische boeken, waaronder Queer Muslims in Europe (2018). In 2019 verscheen van zijn hand de succesvolle politieke biografie over zijn vader: Jan Peumans: Een Zachte Anarchist. De neerslag van zijn doctoraatsthesis voor een breed publiek, Habibi (2021), werd genomineerd voor de Vlaamse Diversity Award.
Eind oktober vorig jaar verscheen zijn vijfde boek, dit keer over de alom bekende Maas: een hardcover van 352 pagina’s. Inmiddels zijn er al 4.000 exemplaren verkocht. Reden voor de uitgever om in september van dit jaar het boek ook als paperback op de markt te brengen.
DOOR: MAURICE VAN DER LINDEN BEELD: LYNN VRANKEN
Geschiedenis naar het heden trekken
“Ik heb mijn hele leven al iets gehad met de Maas”, zegt de schrijver. “In mijn geboorteplaats Riemst is de Maas niet ver weg en ook nu ik in Kanne woon, zie ik de rivier bijna dagelijks. Op de fiets ben ik zo in Maastricht, waar ik heel graag kom.” De aanleiding om een boek over de Maas te schrijven kwam in de zomer van 2021 tijdens de hoogwaterperiode en de overstromingen in België, Duitsland en Nederland. “Ik wilde graag een boek over de natuur schrijven. Ik ben begaan met het milieu en
natuurbewust leven. Ik had vele ideeën voor een boek en de Maas was er een van. Tijdens het hoogwater werd me duidelijk dat ik een boek over de Maas moest schrijven, maar niet zoals de vele boeken die al over de Maas geschreven zijn. Vaak zijn het prachtige fotoboeken, maar over de rivier zelf gaan ze zelden. Nee, ik wilde de geschiedenis van de rivier beschrijven en die naar het heden trekken. De rivier als het ware tot leven proberen te brengen. Een biografie dus. Mijn uitgever attendeerde me erop dat dit nog nooit iemand gedaan had en het dus uniek was.”
Van bron tot monding
Drie jaar lang werkte Peumans aan het boek. Hij sprak met talloze mensen die op de een of andere manier een verbinding met de rivier hebben. Dat deed hij in Frankrijk, België en Nederland. Van bron tot monding dus. Verder stak hij enorm veel uren in literatuuronderzoek. “Ik heb ook de nodige experts laten meelezen, want het moest feitelijk natuurlijk wel correct zijn.”
Bijzondere ontmoeting in Verdun
Het boek is onderverdeeld in twintig hoofdstukken die ieder
bij IVN) en Harriet Bakker van Rijkswaterstaat over vissen. De meest bijzondere ontmoeting had ik echter in het Franse Verdun. Daar kreeg ik van iemand van de Heemkundevereniging een rondleiding door de stad. De Maas stroomt daar door het centrum van de stad. Hij had een ongelooflijk archief met documentatie over de Maas. Zelf wilde hij er niet over schrijven, omdat hij volgens eigen zeggen er het geduld niet voor had. Plotseling zei hij: ‘Weet je dat ik hier in het centrum op een boot ben geboren. Ik ben dus van de Maas.’ Dat was natuurlijk prachtig om te horen.”
Deel van de identiteit Als de schrijver de rivier moet karakteriseren, moet hij even nadenken. “Bescheiden, maar dat is niet terecht, want het is een heel belangrijke rivier die vaak onderschat wordt. Het is een bron van leven als je bedenkt dat de Maas een drinkwatervoorziening is
voor miljoenen mensen. We noemen haar niet voor niets Moeder Maas of zoals ze in het Limburgs zeggen: Mooder Maas. Ontzettend veel mensen zijn
verknocht aan de rivier. Ze is een deel van hun identiteit, zowel in Frankrijk, België als Nederland.”
De Treckpoel
een eigen aspect van de rivier beschrijven. Ze gaan over de geschiedenis, de flora en fauna, de vervuiling van het water en hedendaagse leven aan de rivier, maar ook de rivier als muze voor kunstenaars en zijn rol bij oorlogsvoering. “In Maastricht ging ik op bezoek bij het Natuurhistorisch museum, waar paleontoloog John Jagt en preparateur Jacques Knops me bijpraten over de Mosasaurus. Ook vroeg ik Tracé, het voormalige Sociaal Historisch Centrum Limburg, om advies. Ik interviewde Yuri Michielsen over het Limburgs, Sylvia Spierts van Provincie Limburg over plasticvervuiling (ze werkt nu
Het boek van Peumans is ook genomineerd voor De Treckpoel. Een prijs die het Koninklijk Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG) in het leven riep om toegankelijke, historisch onderbouwde boeken over Limburg onder de aandacht te brengen bij een breed publiek. Nog drie andere ‘Maastrichtse boeken’ zijn genomineerd voor deze prijs: Geschiedenis van Maastricht in vogelvlucht van Jac van den Boogaard, De stradivarius van de keizer van Emile Hollman en George Vogelaar en Pelgrimage naar Maastricht van Sandra Langereis e.a. De winnaar wordt bekendgemaakt op 11 oktober 2025 tijdens de Limburgse Erfgoed Dag in het Cultuurhuis Heerlen.
Het boek De Maas, het verhaal van een rivier is als hardcover, paperback en e-book te koop bij alle boekhandels en online.
Koning Willem ontmoet de industrieel John Cockerill en verzekert hem dat hij altijd geld overheeft voor de industrie van het land. Staande aan de Maas met aan de overzijde het voormalige zomerpaleis van de prinsbisschoppen van Luik in Seraing waarin William Cockerill met zijn zoons John en James een grote fabriek vestigde met op cokes gestookte hoogovens. Prent van Jean-Louis van Hemelryck uit 1829. Rijksmuseum Amsterdam, objectnummer RP-P-OB-40.145
Meanders van de Franse Maas. Foto: Meuse.fr
Stadsbeeld van Maastricht (circa 1570). Simon de Bellomonte, deel 2 van Braun & Hogenbergs wereldatlas Civitates Orbis Terrarum. Beeld: Wikimedia Commons (detail)
Wonen aan de Maas, leven in de s ad.
TCC
HOOFDSPONSOR VAN MVV
Edward
Goessens:
“Ik wil iets terug doen voor de club en voor de stad”
Edward Goessens is een MVV-fan in hart en nieren. En een succesvol ondernemer in Maastricht. Die combinatie zorgt er sinds dit voetbalseizoen voor dat de naam TCC prominent op de shirts van de spelers van MVV staat. Goessens is met zijn bedrijf TCC hoofdsponsor geworden van de Maastrichtse club.
DOOR: PETER EBERSON BEELD: LYNN VRANKEN EN TCC
Sdekt de lading niet meer, omdat het bedrijf veel meer doet. Nu is het TCC smart IT solutions, want dat is wat de 95 TCC-medewerkers vanuit vier vestigingen in het zuiden van ons land doen.
ponsor van MVV is hij al meer dan tien jaar. “Maar ik vond het nu tijd om iets extra’s te doen. Voor de club en voor de stad waar we met ons bedrijf TCC al bijna veertig jaar geworteld zijn”, zegt Goessens. “We bestaan met ons bedrijf sinds 1987 en vanaf de start doen we zaken met bedrijven in Maastricht. Veel ondernemers zien we ook bij MVV en zeker het laatste jaar merk ik dat met de komst van het Maastricht Collectief er veel positief is veranderd. Er staan nu ondernemers aan het roer bij de club en dat spreekt andere ondernemers die sponsor zijn aan. Voor mij een goede reden om hoofdsponsor te worden”, aldus Edward.
Oorspronkelijk staan de letters TCC voor The Computer Company. Zo is het bedrijf decennia geleden begonnen, met de verkoop van computers. Die naam
Automatisering voor bedrijven met 50 tot 5000 werkplekken. Edward: “We leveren de hardware, software en leggen netwerken aan. Zorgen voor cloudoplossingen en veiligheid van systemen. Daarbij spelen
AI-toepassingen een steeds grotere rol, maar ook cybersecurity is tegenwoordig prioriteit. We hebben daar zelfs een aparte afdeling voor.”
Klanten van TCC zitten voornamelijk in Limburg en Brabant. Het hoofdkantoor is in Maastricht en TCC heeft vestigingen in Venray, Tilburg en Hendrik-Ido-Ambacht. Over dat hoofdkantoor in Maastricht heeft Edward nieuws. “We groeien uit
ons jasje en gaan een compleet nieuw hoofdkantoor in Maastricht bouwen.” Over de plek hoefde Edward niet lang na te denken. Als het goed is gaat eind december de schop de grond in voor een zes etages hoog houten hoofdkantoor aan de Groene Loper, praktisch naast het MVV-stadion. Edward is blij en trots op de plek. “Ons nieuwe hoofdkantoor wordt het hoogste houten kantoorgebouw van het land. Op de liftschacht na volledig uit hout opgetrokken en 100% duurzaam. Zes etages van elk bijna 800 vierkante meter. Supporters van MVV die vanuit de stad naar het stadion komen passeren straks ons TCC-kantoor en zien in het stadion onze naam terug op de shirts van de voetballers. Hoe mooi is dat? Ik hoop dat ik snel een spandoek kan ophangen: ‘Hier bouwt de hoofdsponsor van MVV zijn nieuw hoofdkantoor”, lacht Edward.
Twee brillen.
slimme keuze.
‘Onze Lieve Vrouwe’ kerstballen
Steunt u ook de restauratie van ons dak met een kerstbal?
Vanaf nu is hij te koop voor €9,50, de nieuwe ‘Onze-Lieve-Vrouwe’ kerstbal. Een mooie glazen bal, gemaakt in Duitsland en verkrijgbaar in matblauw en rood. De opbrengst komt ten goede aan de restauratie.
Verkrijgbaar in onze winkel in de Kruisgang Open van 11.00 tot 16.00 uur
