sáng tạo của TRIZ

5. Nguyên tắc quan hệ phản hồi - Thiết lập quan hệ phản hồi. - Nếu đã có quan hệ phản hồi, hãy thay đổi nó. 6. Nguyên tắc thay thế sơ đồ Cơ học - Thay thế sơ đồ Cơ học bằng điện, quang, nhiệt, âm hay mùi vị. - Sử dụng điện trường hay từ trường trong tương tác với đối tượng. - Chuyển các trường đứng yên sang chuyển động, trường cố định sang thay đổi theo thời gian, trường đồng nhất sang có cấu trúc nhất định. - Sử dụng các trường kết hợp với các hạt sắt từ. 1.5. Phương pháp xây dựng bài tập sáng tạo về vật lý dựa trên nguyên tắc sáng tạo của TRIZ Dựa vào chu trình sáng tạo khoa học trong vật lý học, sự tương tự về bản chất của quá trình nhận thức của HS khi học tập vật lý và của nhà vật lý khi nghiên cứu vật lý; quan hệ giữa TRIZ và BTST, phương pháp xây dựng BTST để bồi dưỡng tư duy sáng tạo cho HS được đề xuất như sau: + Lựa chọn một hoặc một số bài tập cơ sở (đó có thể là bài tập luyện tập hoặc bài tập sáng tạo); + Giải các bài tập cơ sở dạng tổng quát; + Vận dụng 6 trong 40 nguyên tắc sáng tạo của TRIZ để xây dựng các bài tập mới bằng cách trả lới các câu hỏi sau: - Có thể phát biểu bài tập theo một cách khác không? Có thể bỏ bớt các dữ kiện của bài tập không? Có thể thay đổi các dữ kiện của bài tập không? (nguyên tắc linh động); - Có thể thay đổi một số dữ kiện trong bài tập để hiện tượng vật lý mô tả trong bài tập trở thành mâu thuẫn với các định luật vật lý không? (nguyên tắc đảo ngược);

- Có thể chuyển bài tập thành bài tập tổng quát hơn không? Có thể kết hợp các bài tập thành bài tập tổng quát không? Có bài tập nào khác liên quan có thể sử dụng thêm để xây dựng bài tập mới? (nguyên tắc kết hợp); - Có thể dùng ứng dụng đó để phát biểu thành bài tập mới được không? (nguyên tắc linh động, nguyên tắc kết hợp); + Đánh giá về tính sáng tạo của bài tập đã biến đổi được so với các bài tập cơ sở (xem xét dưới góc độ bồi dưỡng tư duy sáng tạo cho HS). Khẳng định tính sáng tạo của BT xây dựng được.