“Samen staan we sterker in de uitdagingen en ontwikkelingen die op ons pad komen.”
PAUL MESTERS
Het is een eer om het eerste woord in dit magazine ter gelegenheid van ons 125-jarig jubileum te mogen schrijven. Hoewel we bij Cosun Beet Company dagelijks bezig zijn met vandaag en de toekomst, doet een jubileum als dit je even stilstaan en terugblikken. Wat je dan ziet, is een rijke geschiedenis aan visie, innovatie en veerkracht.
Het begon allemaal in Sas van Gent, waar in 1899 de Eerste Nederlandse Coöperatieve Beetwortel Suikerfabriek werd opgericht. Dit succesvolle initiatief werd al snel een voorbeeld voor velen: her en der in het land ontstonden andere bietentelercoöperaties, want zo merkte men: als je de krachten bundelt, sta je sterker.
Het mooie is dat uiteindelijk al deze coöperaties juist onder datzelfde motto bij elkaar gekomen zijn, met de oprichting van de Verenigde Coöperatieve Beetwortelsuikerfabrieken (VCS) in 1947 en de totstandkoming van Suikerunie in 1966 als belangrijke historische mijlpalen. Vanaf 1996 bundelen we de krachten als coöperatie Cosun en sinds de overname van CSM suiker in 2007 is de gehele Nederlandse bietenteelt in één coöperatie samengekomen. Dit zorgt voor een sterke organisatie met een uitstekende uitgangspositie in Europa.
Samen staan we sterker in de uitdagingen en ontwikkelingen die op ons pad komen. In mijn tijd bij Cosun, inmiddels al 20 jaar, hebben we al heel wat uitdagingen overwonnen. Denk bijvoorbeeld aan de liberalisering van de Europese suikermarkt en de herstructurering van onze productie footprint: van 5 naar 2 fabrieken. Deze zijn de grootste van Europa en produceren meer suiker dan voor de liberalisering.
Het feit dat we anno 2024 nog steeds een sterk, gezond bedrijf zijn, zegt wat. Het zegt dat we in staat zijn geweest om met alle veranderingen mee te bewegen. Dat we ons niet hebben laten verrassen, maar altijd vooruitstrevend en innovatief zijn geweest in onze teelt en fabrieken. En vooral dat we al die jaren hebben kunnen rekenen op gedreven medewerkers die de visie van de coöperatie tot uitvoering hebben gebracht.
Deze rijke historie vormt een ijzersterke basis voor onze toekomst. Je voelt het door heel de organisatie en leest het ook terug in dit magazine: de ambitie tot innovatie en verbetering zit sterk geworteld in het DNA van onze organisatie en onze vakmensen. Samen kunnen we ook de huidige uitdagingen zoals energieneutrale productie en duurzame, rendabele teelten aan. Sterker nog, we geven ze mede vorm.
Dit magazine is dan ook een mooie terugblik op 125 jaar Cosun Beet Company én een voorproefje van de historie die we vandaag de dag aan het schrijven zijn voor ons mooie bedrijf.
Ik wens je veel leesplezier!
Paul Mesters CEO Cosun Beet Company
inhoudsopgave
6-7 3 generaties bietenteler
Familie Janse uit het Zeeuwse Wolphaartsdijk
8-11 Tijdlijn 125 jaar
12-13 Het Centraal Tarreer Station
Bryan Reuvers en Rick Donker
14-15 Een koninklijke klantrelatie
Royal Smilde & Zeelandia
16 Alles uit de biet
18-19 Cosun viert 125-jarig jubileum Hans Meeuwis
20-21 Toen en nu
22-23 De Agrarische Dienst
Suzanne Engel en Sherman Franssen
24 Objecten met een verhaal
26-27 De kracht van de coöperatie Arwin Bos
28-29 Ode aan de biet
31 Wat doe jij op je pannenkoek?
32-33 Wat gebeurt er in Puttershoek?
Jurgen Melissen en Mark Bos
35-39 Weg van de biet
41 Kijkje in de keuken Cosun innovation center
42-43 Green Energy in Vierverlaten Justin Meerdink
44-46 De toekomst Paul Mesters en Arno Huijsmans
47 Planet Beet
49-51 Duurzaamheid binnen Cosun Beet Company
Margot Nelis en Manous Koopmans
52-53 Suiker plakt
54 Fidesse® Désirée Potters en Fabian Griens
Magazine ROOTS is een éénmalige uitgave ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van Cosun Beet Company. September, 2024
Redactie: Cosun Beet Company
Ontwerp: Imagro
Fotografie: DSPH en Marcel Otterspeer
Het magazine is gedrukt op Balance Pure 100% gerecycled papier.
Copyright en aansprakelijkheid
© Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd, gereproduceerd en/of openbaar gemaakt worden, zonder schriftelijke toestemming van uitgever Cosun Beet Company of andere auteursrechthebbenden. Hoewel het magazine met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, is Cosun Beet Company niet aansprakelijk voor de juistheid en volledigheid van alle in deze uitgave opgenomen teksten en beelden. Cosun Beet Company is niet verantwoordelijk voor handelingen van derden, welke mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van dit magazine. Aan de informatie in dit magazine kan op geen enkele wijze rechten worden ontleend.
3 GENERATIES BIETENTELER
Viert Cosun Beet Company dit jaar haar 125-jarig jubileum, familie Janse uit het Zeeuwse Wolphaartsdijk heeft met haar akkerbedrijf ook al 111 jaar op de teller staan. Drie generaties Janse, Henk, Huibert en Hugo, blikken met ons terug en vooruit.
“Mijn opa begon het bedrijf in 1913”, vertelt Henk. “In de beginjaren werden de akkers met paarden geploegd. De bieten werden met de hand gerooid met een bietenspade en vervolgens op de kar gelegd voor transport. Het was ontzettend zwaar werk.”
“Gelukkig kwam toen de mechanisatie”, gaat Huibert verder. “In 1933 schafte mijn overgrootvader de eerste trekker en stationaire dorsmachine aan. De bietenoogst ging later met een wagenrooier. Tegenwoordig oogst een loonwerker onze bieten met een 6-rijige bunkerrooier en wordt er op één dag tot 15 hectare gerooid.” “Dat is ongelooflijk veel”, gaat Henk verder. “Wij brachten onze bieten op de kar naar de haven van Wolphaartsdijk. Het ging toen om 50 ton per schip; nu transporteren ze duizenden tonnen tegelijk.”
Iedere tijd zijn charme
Het bedrijf groeide met de ontwikkelingen mee. Huibert: “Mijn vader en opa kochten steeds een stuk land bij. Ik snap niet hoe ze het voor elkaar kregen. Echt knap.” “Maar nu zijn het mooiere tijden hoor”, verzekert Henk. “Iedere tijd heeft zijn charme”, vervolgt Huibert. “Nu hebben we de machines en gps, maar straks komen de robots eraan. Wij staan open voor die verandering. Als we dat niet zouden staan, ploegden we nu nog steeds met paard en wagen.”
5e generatie Janse
De eventuele volgende generatie, Huiberts zoon Hugo, zou prima met die nieuwe technieken overweg kunnen. “Mijn hobby’s zijn onder meer drone vliegen en 3D-tekenen en -printen. Ik heb wel eens onderdeeltjes voor de zaaimachine geprint omdat die te hard blies voor de lichte zaden. Dat is nu opgelost.”
Of Hugo het stokje werkelijk gaat overnemen van zijn vader, weet hij nog niet. “Dat ben ik aan het uitvinden. Ik zit nu in mijn examenjaar havo, dus moet ik een opleidingskeuze gaan maken. Het zal iets in groen of techniek worden.” Op dit moment werkt Hugo in ieder geval met veel plezier mee in het bedrijf. “Ik koekeloer wat rond in de schuur, help mee in de werkplaats en rijd met de trekker op het land. Dat is leuk om te doen.”
De vrijheid van het beroep
Iedere generatie is tot nu toe zo het bedrijf ingerold. Maar als dat deze keer niet tot een bedrijfsoverdracht leidt, is dat wat Huibert betreft prima. “Hugo en zijn broertjes Philip en Yvo moeten vooral zelf bepalen wat ze later willen doen. Boer zijn is een manier van leven; dat moet je liggen. Ikzelf houd van de vrijheid van het beroep en kan ervan genieten dat je drie kilo zaad de grond in stopt en er drie vrachtwagens met bieten uitkomen.”
Uitdagingen
Behalve bieten teelt de familie Janse ook fritesaardappelen, plantuien, tarwe, graszaad, vlas, suikermais en mosterdzaad. De grootste uitdagingen die ze daarbij tegenkomen zijn het veranderende klimaat en de regelgeving. “Ja, winters zonder vorst zijn niet ideaal voor de bodem, en ja, de veranderende regelgeving kan ons beperken in het toekomstbestendig gebruik van chemie. Maar we passen ons aan en doen wat we kunnen binnen de gegeven omstandigheden. Met een beetje ‘plantenparacetamol’ streven we ernaar om veilig en lokaal voedsel te produceren. Dat is alles.”
“Iedere tijd heeft zijn charme”
LEZEN EN SCHRIJVEN
Huibert spart regelmatig met zijn contactpersoon bij de Agrarische Dienst van Cosun Beet Company. “Met hem kan ik lezen en schrijven. Hij denkt met ons mee, heeft kennis van zaken en regelt dingen voor ons. Daarnaast heb ik ook veel aan het ledenportaal waar ik veel informatie kan vinden en makkelijk mijn bestellingen kan doen.”
Hugo, Huibert en Henk
Start Van Gilse kandijfabriek
De Eerste Coöperatieve Beetwortelsuikerfabriek Sas van Gent
NNBS (Noord Nederlandsche Beetwortelsuikerfabriek)
Coöperatieve Beetwortel Suikerfabriek Puttershoek
Friesch - Groningsche Coöperatieve Beetwortelsuikerfabriek 1882
Coöperatieve Suikerfabriek Zevenbergen
ZNSF (Zuid Nederlandse Spiritusfabriek)
Tijdlijn
Coöperatieve Suikerfabriek en Raffinaderij Dinteloord
Coöperatieve Beetwortel Suikerfabriek
Roosendaal
Oprichting IRS Bergen op Zoom
Oprichting
Verenigde Coöperatieve Beetwortelsuikerfabrieken (VCS)
Suikergehalte
Oprichting
Suiker Unie komt tot stand
Oprichting Kenniscentrum suiker en voeding (Suikerstichting)
Eemshaven Sugar Terminal (EST) in gebruik genomen
Overname Van Gilse door VCS
Limako
Cosun (Coöperatie Suiker Unie Nederland)
Overname CSM suiker
Toekenning ‘Royal’ Royal Cosun (100 jaar)
Naamswijziging naar Cosun Beet Company
Overname bietverwerkende fabriek in Anklam (Duitsland)
Oprichting Green Energy
Introductie van Fidesse® , een plantaardig ingrediënt van bietenpulp.
Scan de QRcode en ontdek filmpjes en foto’s uit ons archief. Beleef de momenten achter de tijdlijn!
HET CENTRAAL TARREER STATION
In Dinteloord, aan de overkant van de straat van onze bietverwerkende fabriek, staat het Centraal Tarreer Station (CTS). Aan de buitenkant van het CTS worden monsters uit de bietenwagens genomen, voordat de bieten op het terrein worden gelost. Deze monsters gaan daarna het CTS in. Maar wat gebeurt hier eigenlijk? Analist Bryan Reuvers en leidinggevend monteur Rick Donker vertellen erover.
“In het Tarreerlokaal, zoals wij het CTS noemen, bemonsteren en beoordelen we binnenkomende ladingen bieten voor onze Nederlandse bietverwerkende fabrieken”, begint Bryan. “We bepalen de kwaliteit van de levering en kunnen op basis daarvan de juiste vergoeding aan de teler geven.”
Aanmelden, wegen, monster Tijdens de campagnemaanden komen er dagelijks zo’n 1.000 tot 1.200 vrachtwagens aan bij het tarreerlokaal. Bryan: “De chauffeurs melden zich aan met een speciale pas waarna hun lading aan een specifieke barcode wordt gekoppeld. Vervolgens wordt de vrachtwagen bij de weegbrug gewogen en rijdt hij door naar de Rüpro, een installatie waarmee we een monster uit de lading steken.”
Wegen, wassen, wegen
“Dat monster weegt tussen de 35 en 45 kilo”, gaat Rick verder. “Via een vierkante stekerpijp worden de bieten opgevangen in een zak. Hierop wordt vervolgens de bijbehorende barcode geplaatst. We wegen de zak en wassen de inhoud. Alles wat geen biet is, zoals zand en stenen, halen we eruit. Zo bepalen we het netto gewicht aan bieten. Met een camera leggen we bovendien alle niet-bietdelen en eventuele door vorst beschadigde bieten vast. Dit wordt ook gedaan met de opgezakte bieten uit Vierverlaten.”
Kwaliteit en waarde
Rick vertelt verder: “De bieten worden vervolgens ingezaagd. Aan dit zaagsel (brei) voegen wij een extractievloeistof toe. Deze vloeistof, inclusief hierin opgeloste bestanddelen, filteren we en analyseren we op de percentages aanwezige kalium, natrium, suiker, stikstof en glucose(invert). Al deze waarden bepalen de kwaliteit van de levering. Deze kwaliteitsparameters worden gekoppeld aan de barcode en komen in een database terecht die door telers, via het ledenportaal, geraadpleegd kan worden. Meestal kan dat al binnen 48 uur.”
File
“48 uur is overigens ook de tijdslimiet waarbinnen wij monsters moeten analyseren. Dit zorgt dus voor wat extra druk op de ketel. We krijgen hier namelijk zo’n 50 vrachtwagens per uur binnen, dus bij een storing in het proces ontstaat binnen de kortste keren een file”, aldus Rick.
Adrenaline genoeg!
“We doen dan ook alles om storingen te voorkomen”, vertelt Bryan. “In de maanden voor de campagne wordt er onderhoud aan de productielijnen gedaan en tijdens de campagne voeren we continu controles uit. Zo waarborgen we een uniform proces waarbij alle monsters op exact
“We bepalen de kwaliteit van de levering en kunnen op basis daarvan de juiste vergoeding aan de teler geven.”
dezelfde manier worden geanalyseerd. Treedt er toch een storing op, dan zijn Rick, onze collega’s en ik verantwoordelijk voor een spoedige oplossing. Die verantwoordelijkheid en de technische uitdaging maken het werk spannend en leuk. Als ik een nachtdienst draai, neem ik altijd een
koffietje, maar eigenlijk is dat niet nodig: adrenaline genoeg!”
Samenwerken
“De kunst is om rustig te blijven”, vertelt Rick. “En samen met het team aan de oplossing te werken. Dat vind ik het mooie aan het werk. We werken steeds in vijf ploegen van vijf medewerkers. Iedereen heeft een belangrijke taak, want als één schakel in het proces misgaat, staat iedereen stil. Zien we dus tekenen van een mogelijke storing, dan schakelen we meteen bij en helpen we elkaar.”
“En als het echt nodig is, kunnen we ook op onze collega’s van de bietverwerkende fabriek rekenen”, vult Bryan aan.
Beter dan vroeger
Bryan en Rick zijn overigens maar wat blij met alle technieken. Rick: “Vroeger stonden ze met een riek de bieten van de wagen te steken en werden die per kruiwagen naar de weegschaal en wastrommel gebracht. Toen verwerkte iedere fabriek zo’n 100 monsters per dag, wij doen er nu 1.500 voor alle fabrieken tezamen.”
Bryan Reuvers en Rick Donker
ROYAL SMILDE
“Een koninklijkeklantrelatie”
“Speciale suikersoorten, daar is Cosun Beet Company goed in”, zegt Bert Varwijk, Corporate Senior Buyer voor de Royal Smilde Group. Royal Smilde is een familiebedrijf dat al meer dan 161 jaar bestaat. Royal Smilde is specialist in het ontwikkelen en produceren van hoogwaardige oplossingen voor margarines, oliën, vetten, salades, sauzen en bakkerijproducten. Binnen Royal Smilde is Bert al ruim 12 jaar verantwoordelijk voor o.a. de inkoop van suiker; welke wordt gebruikt in bakmixen, bladerdeegsnacks, salades en sauzen.
De samenwerking met een van de voorlopers van Cosun Beet Company begon met gewone kristalsuiker. Inmiddels komt de suiker in vele vormen en maten vanuit Cosun Beet Company bij Royal Smilde binnen. “We gebruiken suiker voor diverse toepassingen: ter decoratie, voor de textuur van een vulling en voor de smaak. Op onze appelflappen zitten bijvoorbeeld van die grote suikerkristallen, zodat het er na het bakken mooi uit blijft zien. In andere gevallen vormt de suiker de basis voor de textuur van vullingen. In de bakmixen willen we dan juist weer hele fijne, speciale kristalsuiker, meer op het granulaat toegespitst”, licht Bert toe. “Als we nieuwe recepten ontwikkelen of oude aanpassen, dan kan Cosun Beet Company vaak snel de juiste vorm en kleurstelling leveren.”
Gedeelde waarden
Bert noemt Cosun Beet Company dan ook betrouwbaar, kwalitatief en vernieuwend. “Suiker is eigenlijk een vrij conservatief product. Suiker moet gewoon functioneren, net zoals je mobiel. Maar Cosun Beet Company komt wel met nieuwe producten en ze zijn bezig met duurzaamheid.”
Dat laatste zorgt voor gedeelde waarden tussen de twee bedrijven. “Wij zijn, net als Cosun, een koninklijk familiebedrijf. We hechten waarde aan productieprocessen en hoe het personeel behandeld wordt.”
Dat de kristalsuiker van dichtbij komt, maakt het extra mooi. “Als ik naar Dinteloord ga, dan rijd ik door bietenvelden. Een deel wat wij uiteindelijk verwerken, aan suikerbiet tot kristalsuiker, gaat naar Cosun Beet Company. Dat is leuk. En dan weet je ook dat het geen nodeloze omweg maakt, wat weer goed is voor het milieu.”
ROYAL ZEELANDIA: EEN DUURZAME
KLANTRELATIE VAN AL MEER DAN
100 JAAR
“Van hoge kwaliteit en betrouwbaar – ook van levering”, noemt Marinus van Zuidland als kernbegrippen voor de meer dan honderdjarige samenwerking tussen Cosun Beet Company en Zeelandia. Als Group Procurement Category Manager is hij onder andere verantwoordelijk voor de inkoop van suiker voor de Royal Zeelandia Group. Het bedrijf –een wereldwijde speler in de bakkerijgrondstoffenindustrie, waaronder veel banket producten zoals marsepein en spijs - viert zelf volgend jaar haar 125-jarig bestaan.
Speciaal voor Cosun Beet Company doken ze de archieven in. Daar vonden ze voornamelijk gesprekverslagen van de decennialange samenwerking. “Toen ging het óók over de condities van suiker en kortingsstructuren. Alsof er niets is veranderd in al die jaren”, lacht Marinus. Toch leven we inmiddels wel degelijk in andere tijden, waar bijvoorbeeld duurzaam ondernemen hoger op de agenda is komen staan. Dat zorgt er ook voor dat de samenwerking alleen maar nauwer wordt. “We hebben samen met Cosun Beet Company een pilot gedraaid voor papier van
suikerbietenpulp” noemt Marinus als voorbeeld. “Ik zie Cosun Beet Company haar uiterste best doen de gehele biet te verwerken, en daarin werken we graag mee.”
Ook de komende jaren hoopt Marinus voort te bouwen op de fijne samenwerking: “Zeelandia is een internationaal bedrijf, maar veel productie vindt plaats in Zierikzee, Nederland. Daar is ook het hoofdkantoor gevestigd. Het heeft dan de voorkeur de suiker dichtbij te halen, zeker wanneer je buurman hoogwaardig kan leveren.”
125 JAAR ZEELANDIA IN 2025
Zeelandia viert volgend jaar ook het 125-jarig jubileum. Het Zeeuwse bedrijf is ontstaan toen
H.J. Doeleman in 1900 op 16-jarige leeftijd begon met de productie van beschuitgelei. Dat recept ontwikkelde hij verder en al snel werden er andere producten aan
toegevoegd. “Via een handkar, naar een bestelwagen tot export naar Engeland is het bedrijf nu uitgegroeid tot een wereldwijde speler waar dagelijks ruim 3000 mensen werken”, licht Marinus kort de geschiedenis toe.
We benutten de verschillende componenten van de suikerbiet zo optimaal mogelijk, waarbij duurzaamheid en innovatie centraal staan. Zo leveren we oplossingen die nodig zijn voor de huidige maatschappelijke uitdagingen.
Bietenblad groenbemester voor op de akker
Suiker voor consumenten (Van Gilse) op pannenkoeken, in koffie, etc.
Suiker voor industrie grondstof voor voeding en ingrediënt voor cosmetica (scrub)
Melasse en diksap fermentatie (voor o.a. bio-ethanol) en gistproductie
Bietenpuntjes groen gas
Biobased toepassingen plantaardige vervanger voor fossiele ingrediënten in persoonlijke verzorging en reinigingsmiddelen
Grondverbeteraar kalkmeststof voor landbouw (Betacal®)
Bietengrond wegen en dijken
Bietenpulp ingrediënt voor plantaardige voeding, veevoer en papier
MEDICIJNEN
GALACTAARZUUR UIT PULP
Medicijnen en suikerbieten zijn een perfect duo! Die bittere pillen? Ze worden zoeter gemaakt met suiker van bieten. Maar dat is niet alles! Bietenpulp bevat galactaarzuur, een molecuul dat helpt bij het transport van biomedische moleculen. Dus, de volgende keer dat je hoofdpijn hebt, bedenk dan dat suikerbieten je helpen om je beter te voelen!
ANTIBIOTICA
MELASSE
Heb je ooit gehoord van de superkracht van melasse? Het is een voedzame stof die micro-organismen helpt om antibiotica te produceren. Dankzij melasse een optimale prestatie van micro-organismen en dus een effectieve bestrijding van ziektekiemen.
H E A L T H & B E A U T Y
BODYSCRUB
KRISTALSUIKER
Scrubben met kristalsuiker? Ideaal! De korreltjes verwijderen dode huidcellen, nemen vocht op en geven een zoete geur af. Resultaat: een mooie, zachte huid.
VITAMINES
KRISTALSUIKER
Kristalsuiker speelt een cruciale rol in de werking van vitaminegummies. Het draagt bij aan een zoetere smaak, zorgt voor “bulking” en verlengt de houdbaarheid. In sportgummies helpt suiker je glycogeenvoorraad aan te vullen, wat de opgeslagen glucose in je lever en spieren is. Kortom, die kleine suikerkristallen zijn er om je snel energie te geven tijdens het sporten!
Samenwerking, ondernemerschap en innovatie: ROYAL COSUN VIERT 125 JARIG JUBILEUM HANS MEEUWIS
Dit jaar markeert een bijzonder moment in de geschiedenis van Cosun, ons 125-jarig bestaan. 125 jaar geleden hebben 173 akkerbouwers in Zeeuws-Vlaanderen de basis gelegd voor de internationale agrofood coöperatie die Cosun vandaag de dag is. Een onderneming die zich iedere dag inzet voor de ontwikkeling en het vermarkten van eerlijke, heerlijke en plantaardige voeding en ingrediënten. En dat doen we op een zo duurzaam mogelijke manier.
Gedurende ons jubileumjaar vieren we samen deze bijzondere mijlpaal. Het Cosun festival in Papendal,
inspirerende sessies tussen telers en collega’s en klantendagen zijn daar een aantal mooie en belangrijke voorbeelden van. Ook gebruiken we dit jaar om via externe communicatie de kracht en pracht van onze sector nog eens extra te benadrukken.
Onlangs ontvingen we de prestigieuze Koning Willem I ondernemersprijs uit handen van Hare Majesteit Koningin Máxima. Deze prachtige prijs is een erkenning van onze gezamenlijke inspanningen voor 125 jaar ondernemerschap en de plantaardige transities waar we op inzetten. Het geeft ook inspiratie om te versnellen en verder te bouwen aan de toekomst van Cosun.
Mijlpalen als deze zijn momenten van trots en dankbaarheid voor alles wat we samen hebben bereikt. De toewijding en inzet van onze collega’s
en telers en de fijne samenwerking met onze klanten en relaties. Tijdens dit jubileumjaar vieren we dan ook niet alleen ons 125-jarig bestaan maar ook de samenwerking en verbinding die we met elkaar hebben. Die verbondenheid met elkaar maakt ons uniek, is de basis van ons succes en het fundament voor de toekomst.
Een toekomst die zijn uitdagingen kent, bijvoorbeeld in verduurzaming en klimaatontwikkeling. Maar ook een toekomst die we met veel vertrouwen tegemoet gaan, gesterkt door het ondernemerschap en de innovatiekracht binnen onze organisatie.
Ik kijk ernaar uit om samen met u verder te bouwen aan een plantaardige toekomst.
Hans Meeuwis, CEO Royal Cosun
TOEN
& NU
ONZE AGRARISCHE DIENST
In de ene hand heb je ruim 8.000 telers en in de andere één coöperatie, een organisatie die hen zo goed mogelijk wil ondersteunen. De Agrarische Dienst verbindt de twee met elkaar.
De Agrarische Dienst van Cosun Beet Company bestaat uit ruim 50 medewerkers, waarvan zo’n 30 buitendienstmedewerkers van de afdeling Agronomie. Eén daarvan is Sherman Franssen: “Ik ondersteun telers met teeltvragen en help het logistieke proces tijdens de campagne in goede banen te leiden.”
Sherman doet dit in Zuid-Limburg en zo hebben alle buitendienstmedewerkers een eigen regio.
Op kantoor zitten de collega’s van Agro Logistiek, die verantwoordelijk zijn voor de planning van het
bietentransport en de collega’s die zich bezighouden met administratie, IT en innovatie. Innovatiemanager Suzanne Engel bijvoorbeeld: “Ik werk aan projecten om de bietenteelt te verbeteren en ben verantwoordelijk voor de ontwikkeling, bestellingen en uitgifte van het bietenzaad.”
Korte lijntjes
Onderling hebben de verschillende afdelingen van de Agrarische Dienst veel contact. Suzanne: “De buitendienstcollega’s brengen ons bijvoorbeeld in contact met telers die als proeflocatie willen dienen. Bij hen voeren we proeven uit voor nieuwe toepassingen in de bestrijding van bladschimmels, bladluizen en onkruid. Voor dergelijk onderzoek werk ik ook veel samen met het IRS, het kennis- en onderzoekscentrum voor de suikerbietenteelt.”
Instituut voor Suikerbietenteelt (IRS)
Als buitendienstmedewerker heeft Sherman ook regelmatig contact met het IRS. “Met hen overleg ik bijvoorbeeld over adviezen rondom Conviso Smart. Dat is een innovatief systeem met speciaal bietenzaad dat resistent is tegen Conviso One, een onkruidbestrijdingsmiddel. Het blijkt een oplossing te zijn voor mijn regio, waar veel percelen zijn met onkruidproblemen. Aan mij de taak om telers goed te adviseren over de toepassing ervan, waar nodig dus in overleg met het IRS.”
Groeikracht Cosun
Innovaties voor een betere teelt zijn ook een speerpunt van Groeikracht Cosun. De Agrarische Dienst is nauw betrokken bij dit initiatief. Suzanne: “Neem de Cosun Onkruidplatforms. Op vier locaties in Nederland testen en demonstreren we verschillende
Suzanne Engel
“Als je telers kan helpen met het vinden van antwoorden op de uitdagingen in de bietenteelt, dan geeft dat een goed gevoel.”
combinaties van mechanische en geïntegreerde onkruidbeheersing waardoor minder chemie nodig is bij de teelt.” “Je merkt dat telers geïnteresseerd zijn in de ontwikkelingen”, vult Sherman aan. “Telers weten dat gewasbeschermingsmiddelen onder druk staan, dus zijn ze op zoek naar alternatieven. Via Groeikracht Cosun ondersteunen we hen daarin.”
Mooi voorbeeld
Suzanne heeft een mooi voorbeeld van waar dit soort onderzoeken toe kunnen leiden. “Vijf jaar geleden hebben we bladschimmelsensoren
ontwikkeld. Die meten de luchtvochtigheid en temperatuur in het gewas, waardoor je een goede indicatie krijgt van het juiste moment om in actie te komen tegen bladschimmels. Inmiddels zijn er al zo’n 800 sensoren in gebruik.”
Mooi om te zien
Suzanne en Sherman praten met zoveel energie over hun werk, dat het plezier eraf straalt. “Het mooie is de afwisseling van de seizoenen”, begint Sherman. “Je leeft mee met de groei én met de telers. Je ziet hun bedrijf ontwikkelen en de kinderen opgroeien
totdat ze zelf groot genoeg zijn om mee te werken en je hen ineens aan de lijn krijgt. Dat vind ik echt mooi om te zien.”
De afwisseling is ook waar Suzanne blij van wordt. “Elk moment van het jaar heb je andere uitdagingen. Het onderzoek vind ik leuk, maar vooral ook de vertaalslag naar wat de teler ermee kan. Als je telers kan helpen met het vinden van antwoorden op de uitdagingen in de bietenteelt, dan geeft dat een goed gevoel. Net als wanneer het ledenportaal goed werkt en iedereen zijn bietenzaad op tijd in huis heeft. Daar kan ik echt blij van worden.”
Laat je horen!
Suzanne sluit af met een oproep: “We staan altijd open voor suggesties om de bietenteelt naar een hoger plan te brengen, dus heb je ideeën of technologieën die daaraan kunnen bijdragen, laat je horen!”
Sherman Franssen
BANKJE
OBJECTEN
MET EEN VERHAAL
Kou, vocht, vorst in combinatie met het bukken maakten het manuele rooien van de bieten tot een zwaar karwei. Tot in de jaren 1950 gebeurde dit werk nog grotendeels met de hand. Afhankelijk van de streek gebruikte men verschillende werktuigen. Het meest voorkomend was de bietenrooivork. Eerst stak men de vork in de grond net naast de biet. Vervolgens trok men de vork schuin zodat de biet - die een zwakke wortelstructuur heeft - werd opgelicht en in één vloeiende beweging met de andere hand uit de grond getrokken. De steel was altijd van essenhout: sterk, warm
uit de grond getrokken. Anders dan bij de vork of de spade moest men hierbij minder bukken. De biet werd even verderop gelegd in een rij, alle met de kop in dezelfde richting. Dat deden ze om het ontkoppen van het loof gemakkelijker te maken. Bij dit exemplaar is aan de tang een leren bescherming aangebracht. Zo wordt er geen schade aan de bieten aangebracht.
Naast de bietenrooivork, was ook de spade
handgreep van de gebruiker letterlijk in het hout. Het werktuig wordt met één hand achter de biet gestoken en achterover geduwd terwijl de plant met de andere hand uit de grond getrokken wordt.
Op dit bankje zaten vroeger de telers die na de campagne, in de koude wintermaanden, hun bietengeld kwamen ophalen. In de twee kasten stond een gloeiende kolenstoof. Daardoor zaten ze er warmpjes bij. In de details zie je een fraai houtsnijwerk, maar niet overdadig. Aan beide kanten van de eikenhouten bank twee halfhoge kasten met geperforeerde – webbing –wanden. Aan de bovenzijde de letters CBSD. Dit staat voor: Coöperatieve Beetwortel Suikerfabriek Dinteloord.
Bietenkopper
Meestal werkten mensen in tweetallen bij het rooien van suikerbieten. Er waren twee methoden: de bieten werden eerst uitgestoken en daarna met een hakmes ontkopt, of men ontkopte de bieten eerst met een bietenkopper en haalde daarna de bieten uit de grond. Bij droog weer in het najaar kon ook de, door een paard getrokken, bietenlichter worden ingezet. Sommige bietenkoppers hadden een raamwerk om het loof aan de kant te duwen. Daarna moesten de bieten nog met de hand worden ingeladen op de kar.
Vol kleurvlak
Kop Arboria - Platte tekst Campton
tekst in solutions Titillium Web
LANDBOUWGROND KALKMESTSTOF
Wist je dat kalk niet alleen het ruwsap zuivert tijdens ons suikerproductieproces, maar ook een waardevol bijproduct creëert?
Kalkmeststof, een unieke combi van calciumcarbonaat en organische bestanddelen. Het verbetert niet alleen de bodemstructuur, maar draagt ook bij aan een gezonde groei van gewassen op de akkers.
VEEVOER
BIETENPULP
De waardevolle schat in de wereld van suikerbieten: bietenpulp. Nadat de suiker gewonnen is, blijft dit zijproduct over, rijk aan voedingsstoffen, waaronder vezels. Het snijdsel wordt geperst tot perspulp, wat het tot een ideale voedingsbron voor vee maakt.
A G R I C U L T U R E
DEKAARDE CHAMPIGNONTEELT KALKMESTSTOF
Een verhaal van groei, balans en duurzaamheid: het mengsel van koolzure kalk en organische stoffen uit het zuiveringsproces van suikerproductie. Een nevenproduct van suikerbietenverwerking, en een cruciaal product in de wereld van champignonteelt. Deze kalkmeststof houdt de toplaag langer en constanter vochtig en stimuleert de vorming van nieuwe champignons.
ALTERNATIEF VOOR KUNSTMEST DIGESTAAT
Cirkel rond met digestaat: de geheime kracht achter duurzame bodems. Door het vergisten van bietenpulp en andere plantaardige zijstromen ontstaat het waardevolle nevenproduct digestaat. Deze circulaire bodemverbeteraar bevat veel mineralen. Zo is het een duurzaam alternatief voor kunstmest en versterkt het de bodemgezondheid.
“De kracht van125 jaar coöperatie”
Vraag Arwin Bos naar wat Cosun voor hem betekent, en hij zal antwoorden “een verlengstuk van ons familiebedrijf”. Aan tafel zit een jonge, scherpe en vlotte man. Niet gelijk het beeld wat je zou hebben bij de Voorzitter van de Raad van Beheer van een 125-jarige coöperatie, verantwoordelijk voor de ontwikkeling en de implementatie van het beleid. Jarenlang werkte hij als advocaat in Amsterdam. “Ik wilde altijd al ondernemen. Ik reed weleens naar kantoor en zag dan mensen op de trekker het land oprijden, en dacht er dan aan om te keren.” In 2013 nam hij het besluit en ruilde de toga in voor de overall.
De bietenteelt kwam in Nederland op in de 19e eeuw. Een suikerfabriek was een forse investering. Lange tijd waren bietenboeren afhankelijk van rijke adellijke families voor hun afzet, tot in 1899 in Sas van Gent een paar boeren de handen ineen sloegen. “Om precies het wezen van de coöperatie uit te voeren; de waarde van het gewas
Vader Ad Bos bij het laden van aardappels (1972).
en product naar henzelf toe trekken”. Het voorbeeld werd gevolgd in andere delen van Nederland. De ontstane coöperaties en private bedrijven fuseerden, totdat CSM en Suiker Unie overbleven. Arwin: “Ik kan me nog goed herinneren dat er bij verjaardagen altijd werd gediscussieerd of je nou moest telen voor een commerciële partij, of de coöperatie. Coöperatief werd gezien als log, waar je vaak niet de juiste voorwaarden kreeg. Andersom werd privaat gezien als het weggeven van je eigen winst.” Die discussie stopte toen CSM in 2007 werd overgenomen door de coöperatie. “Ze hebben er destijds verstandig aan gedaan de verschillen tussen de leden snel glad te strijken. Nog altijd geldt bij ons dat elk lid één stem heeft. We zijn allemaal gelijk.”
Vooruitziende blik
De liberalisering van de suikermarkt in 2017 binnen Europa zorgde voor uitdagende jaren bij Cosun.
“Suikerprijzen daalden tot ver onder de kostprijs. Daar waren we best goed op voorbereid”, vertelt Arwin. “Door suikerfabrieken te sluiten en de
overgebleven fabrieken te vergroten, konden we de kostprijs op orde krijgen. En er is voor gekozen, zo’n 20 jaar terug al, om in andere activiteiten te investeren. De suikerprijs is nogal eens volatiel – met andere bedrijfstakken kunnen we de bietenprijs stutten als de suikerprijs erg laag is. Daarom is Aviko gekocht, Duynie uitgebreid, geïnvesteerd in Sensus. En het feit dat Cosun een stabiele omzet draait met suiker, heeft er voor gezorgd dat Aviko zich heeft kunnen ontwikkelen, en dat we nu weer stappen kunnen zetten om onze plantaardige portfolio uit te breiden met bijvoorbeeld Cosun Protein.”
De coöperatie van de toekomst
Wat betreft de toekomst ziet Arwin drie uitdagingen, waarvan hij denkt dat een coöperatie ze bij uitstek goed het hoofd kan bieden: op het gebied van grondstoffenzekerheid, duurzaamheid en bedrijfsopvolging. Arwin: “Allereerst is er momenteel meer vraag naar akkerbouwgewassen dan er aanbod is. De concurrentie om de akker is hevig. Dan is het fijn dat
we hier als telers via de coöperatie gezamenlijk afspraken over kunnen maken, om daarmee zeker te stellen dat onze eigen fabrieken efficiënt kunnen blijven draaien omdat er voldoende grondstoffen binnenkomen. Dat is ook de reden dat voor de leden van Cosun een leverplicht geldt, die van groot belang is voor het collectief. Ten tweede, wat betreft duurzaamheid hebben we via Cosun een unieke positie waar de boeren zelf meebeslissen in wat ze belangrijk vinden en we elkaar kunnen helpen om doelen te bereiken. De opgaven op het gebied van bijvoorbeeld waterkwaliteit en de reductie van gewasbeschermingsmiddelen zijn te groot om individueel te kunnen invullen. Via de coöperatie kunnen we hierin samen optrekken. Hiervoor hebben we Groeikracht Cosun opgericht. “En bedrijfsopvolging? Arwin lacht. Zijn drie dochters van 8, 6 en 4 leven al volop mee. “Dat ze het bedrijf overnemen is geen vanzelfsprekendheid. Uiteindelijk maken ze daarin hun eigen keuze. Maar het is wel een droom.”
DE
Een
ode aan
BIET
De magiër van de natuur ontsproten in de aarde
Met je wortels diep van alles in het buitenleven ben jij mijn favoriet
Je vangt alle stralen
Je glittert, je glanst, je leeft
Je voedt de aarde
Je bladeren groen
Je leven lang, zo vol van waarde
Met je oneindige potentie aanbid je de zon ben je het ingrediënt voor mens en dier
Zonder dat je het weet voed je mensen met plezier
Met je zoete karakter verdwaal ik in alles wat je kunt worden
Ik beloof voor je te zorgen
en als de tijd rijp is, met alles wat je in je hebt, geef je ons alles wat je biedt
Ik dank je voor je bestaan Mijn mooie, sterke, veelzijdige suikerbiet
D.H. Woordstuntelaar
VOOR DE SMAAKVOLLE MOMENTEN Van de bo naar jou
Moment van ots
ONZE PRODUCTEN IN EEN NIEUW JASJE!
Al meer dan 125 jaar telen onze boeren met hun passie en kennis onze suikerbieten. Van Gilse blijft trouw aan huiselijke tradities en smaakvolle momenten, terwijl we met de tijd mee gaan. Binnenkort vind je in de winkel onze bestaande producten in een nieuw uiterlijk en krijgt ook onze website een moderne uitstraling!
@vangilse.nl www.vangilse.nl
WAT DOE JIJ OP JE PANNENKOEK?
Van klassieke zoetigheden tot de meest bijzondere combinaties. Ze zijn allemaal voorbijgekomen toen we de medewerkers van Cosun Beet Company vroegen: wat eet jij op je pannenkoek? Het zal je dan ook niet verbazen dat stroop op nummer 1 en poedersuiker op nummer 2 uit de resultaten naar voren zijn gekomen.
Naast de veelvoorkomende antwoorden hebben we ook een aantal hele bijzonder toppings voorbij zien komen. Dit zijn de 5 meest opvallende combinaties:
1. Kipsaté en kaas
2. Vegashoarma, tomaat, ijsbergsla en knoflooksaus
3. Gebakken broccoli, paprika, Chipotle saus en crème fraiche
4. Ham, brie, walnoten en rucola
5. Pindakaas, chocoladepasta en karamelsiroop
WAT GEBEURT ER IN
Puttershoek?
In Puttershoek staat wat wij een ‘specialiteitenfabriek’ noemen. Maar over wat voor specialiteiten hebben we het dan? Voor wie maken we die producten? En hoe spelen we in op ontwikkelingen? Allround Operator Jurgen Melissen en Commercial Manager Consumer Products Mark Bos geven antwoord.
“In de fabriek in Puttershoek verwerken en verpakken we de suiker die in onze bietverwerkende fabrieken in Dinteloord en Vierverlaten geproduceerd wordt”, begint Jurgen. “Het gaat om zo’n 120.000 ton suiker per jaar. Kristalsuiker zeven we in juiste korrelgroottes voor verschillende toepassingen. En daarnaast maken we specialiteitenproducten zoals basterdsuiker, poedersuiker, suikerklontjes en automatensuiker.”
Van Gilse, ons A-merk
Op veel van de verpakkingen die de fabriek in Putterhoek verlaten, staat het merk Van Gilse. “Dat is ons A-merk”, vertelt Mark. “Onder dit merk valt een assortiment van ruim 30 verschillende specialiteiten. Die waren er natuurlijk nog niet allemaal in 1882, toen de gebroeders Van Gilse het bedrijf startten. In 1937 begon pas het raffineren en na de overname van Van Gilse door Cosun Beet Company (destijds Verenigde Coöperatieve Suikerfabrieken), hebben wij de ontwikkeling voortgezet.”
Afdeling Consumer Products
Alle ontwikkelingen zijn steeds het gevolg van uitvoerig onderzoek naar consumentenbehoeften en optimalisatiemogelijkheden. Mark: “Dat is precies waar wij ons op de afdeling Consumer Products mee bezighouden. In samenwerking met de afdeling Commercie en de productielocaties maken we waardevolle consumentenproducten van bieten, voornamelijk voor supermarkten en groothandels in Europa.
Ontwikkelingen
“We kijken daarbij naar de klant, onze producten en ons proces”, gaat Mark verder. “We meten en monitoren bijvoorbeeld wat het koopgedrag van consumenten is. Daarnaast kijken we ook breder, naar ontwikkelingen in de markt, verduurzaming bijvoorbeeld. Dit heeft onder meer geresulteerd in energiebesparingen in onze fabrieken, beter recyclebare verpakkingsmaterialen en een 1 kilogram pak van Van Gilse suiker gemaakt van duurzaam bietenpapier. Ook productinhoudelijk ontwikkelen we door. Zo lanceren we eind 2024 de eerste Wester rietsuikerschenkstroop, gemaakt in onze andere specialiteitenfabriek in Roosendaal.”
“VEILIGHEID IS ZOWEL IN DE FABRIEKEN ALS OP KANTOOR
PRIORITEIT NUMMER 1.”
Wester & Private label Wester is een ander merk dan Van Gilse. Mark legt uit hoe dat zit: “We maken niet alleen suikerproducten voor Van Gilse, maar ook onder het merk Wester Rietsuiker. Naast onze A-merken produceren wij ook private label producten voor voornamelijk supermarkten. We zien namelijk dat het consumentenvertrouwen in huismerken stijgt en vinden het belangrijk om in een brede behoefte te voorzien. In iedere lokale supermarkt horen onze producten thuis, waarbij Van Gilse symbool staat voor onze coöperatie.”
Fabrieksproces aanpassen “Ieder merk heeft zo zijn eigen verwerkingseisen, verpakkingswijze en manier van stapelen. Dus daar passen we ons proces steeds op aan”, legt Jurgen uit. “Daarnaast werken we ook actief samen met Consumer Products bij het aanpassen van ons fabrieksproces voor nieuwe productontwikkelingen.” “Op het hoofdkantoor maken wij de plannen, maar de productielocaties moeten
het waar kunnen maken”, verklaart Mark. “Hier worden nieuwe consumentenwensen echt doorvertaald naar tastbare producten. Daarom werken we nauw samen aan productontwikkeling. Ik ben er trots op hoe we dit als hecht en gemotiveerd team doen.”
Veiligheid met stip op 1
Jurgen legt uit hoe dit praktisch in zijn werk gaat. “Voor ieder nieuw product moeten we het juiste proces inrichten. Vervolgens maken we eerst een proefproduct. Daarna kijken we of en wat er nog geoptimaliseerd kan worden. Dat geldt voor het product en voor het fabrieksproces. Daarbij kijken we niet alleen naar nu, maar ook naar de langetermijnvisie: hoe kunnen we onze bestaande machines optimaal blijven benutten? Kwaliteit en productie zijn daarbij ontzettend belangrijk, maar met stip op nummer 1 staat veiligheid. Dat geldt voor alles wat we doen in de fabriek. Voor iedereen overigens, binnen heel Cosun Beet Company. Veiligheid is zowel in de fabrieken als op kantoor prioriteit nummer 1.”
Jurgen Melissen en Mark Bos
HONDEN & KATTENVOEDING MELASSE
Het is de bedoeling dat honden- en kattenbrokken in de verpakking niet uit elkaar vallen. Fabrikanten van hondenen kattenvoer gebruiken melasse als bind- of plakmiddel om de verschillende componenten van de brokjes aan elkaar te binden.
VAATWASTABLET
GEDROOGDE EN GEMALEN BIETENPULP
Vaatwastabletten bevatten een geheim ingrediënt: bietenpulp. Deze natuurlijke stof fungeert als bindmiddel voor water, waardoor de tabletten langer stabiel blijven tijdens opslag en op het juiste moment uit elkaar vallen wanneer er voldoende water aanwezig is, bijvoorbeeld in de vaatwasser. Bovendien is bietenpulp honderd procent natuurlijk en biologisch afbreekbaar.
PLANTENVOEDING
KRISTALSUIKER
In een ogenschijnlijk eenvoudig zakje snijbloemenvoedsel schuilt een krachtige formule. Het verrassende element in deze formule? Kristalsuiker. Dus niet alleen voor de zoetheid, maar ook voor de bloemen! Ook jonge planten, die nog niet veel suikers via fotosynthese produceren, halen voordeel uit de koolstof in suiker.
HO M
ESCHUIMRUBBER
KRISTALSUIKER
Kristalsuiker speelt een cruciale rol, de katalysator, in het chemische proces om polyurethaan te maken. Dit veelzijdige materiaal wordt bijvoorbeeld gebruikt voor polyetherschuim, dat onder andere te vinden is in kindermatrasjes en loungebanken.
Weg van de biet
SUIKER IN ONZE KOFFIE, OP ONZE PANNENKOEK EN IN ONZE TAARTEN. HET BEGINT ALLEMAAL BIJ EEN ZAADJE, DAT
UITGROEIT TOT EEN SUIKERBIET. HOE HET DAN UITEINDELIJK
IN ONS ETEN EN DRINKEN EN ZELFS IN ANDERE PRODUCTEN ZOALS PAPIER EN COSMETICAPRODUCTEN TERECHT KOMT?
VOLG DE WEG VAN DE BIET EN KOM HET TE WETEN!
Maart t/m april
Zaaien
Vanaf maart begint het wachten op Moeder Natuur: wanneer zorgt zij voor de juiste zaaiomstandigheden voor de biet? Zaaien doen we het liefst zo vroeg mogelijk, maar niet voor 10 maart. Dan is de kans op te lange koude perioden nog te groot.
Weg van de biet
Gezondheid & suikergehalte - Droogteschade
Mei t/m september
Groeien
Zodra het zaadje in de perfect bemeste grond zit, kan de groei beginnen. In mei, juni en juli groeit vooral het blad, totdat deze het blad van de naastgelegen biet raakt en dus zijn maximale zonlichtinval heeft bereikt. Vanaf dat moment neemt de wortel, oftewel de suikerbiet, het stokje over. Groeien doet hij tot eind september; daarna neemt vooral zijn suikergehalte nog toe.
Mei t/m september
Gezondheid & suikergehalte
Tijdens de groei kunnen bieten heel wat te verduren krijgen. Ze staan in weer en wind en kunnen lastiggevallen worden door insecten, ziekten en onkruid. Gelukkig zijn de telers er om hen overal doorheen te helpen, onder meer met precisie gewasbescherming en onkruidbestrijding.
September t/m december
Rooien
Vanaf september is het overgrote deel van de bieten klaar voor de oogst. Opnieuw speelt Moeder Natuur een belangrijke rol: het mag niet te nat zijn. Als het moment daar is, gaan bietenrooiers het land op. Ze verwijderen het blad, snijden de kop van de biet, liften de biet uit de grond en verwijderen zoveel mogelijk zand of klei.
Bewaren
Na de oogst zijn de bieten klaar om opgehaald te worden. Totdat het zover is, zorgen de telers er met ventileren voor dat ze lekker koel en droog blijven. En ze dekken de bieten af om ze vorstvrij te houden.
September t/m januari
Laden
Bieten liggen altijd op een goed bereikbare plek zodat ze snel en veilig in een vrachtwagen geladen kunnen worden. Dat laden gebeurt met een kraan of met een zogenoemde bietenmuis. Die laatste reinigt de bieten
Laden
Wegen en bemonsteren
en brengt ze via een transportband tot in de vrachtwagen.
September t/m januari Vervoer
Met de start van de oogst, start ook de bietencampagne. Vrachtwagens rijden af en aan van de telers naar de suikerfabrieken. Het gaat om zo’n 1.100 ladingen per fabriek per dag. Een deel van het vervoer gaat ook per schip. Zo wordt de CO2-uitstoot verminderd en onnodig fileleed voorkomen.
Wegen en bemonsteren
In Dinteloord stoppen de vrachtwagens eerst bij de weegbrug en gaan daarna door naar het Centraal Tarreer Station (CTS). Hier wordt een deel van de vrachten bemonsterd en geanalyseerd op verschillende eigenschappen. Bijvoorbeeld de tarra-verhouding (bieten versus niet-bietdelen zoals zand en stenen) en de percentages suiker, kalium, natrium andere stoffen in de bieten. In Vierverlaten worden de monsters opgezakt en naar Dinteloord gestuurd voor de analyse.
Groeien
Rooien
Bewaren
Vervoer
Tijdelijke opslag
Naar de fabriek
1 week
Tijdelijke opslag
Voor een continue aanvoer van bieten naar de fabriek hebben we de Grote
Ontvangstruimte (GOR) waar altijd een voorraad bieten klaarligt. Hier, in de buitenlucht, verblijven de bieten maximaal een week. Om ze in conditie te houden, worden ze niet te hoog opgestapeld (maximaal 4 meter).
3 minuten
Naar de fabriek
Nog één keer gaan de bieten ondergronds, namelijk via de ondergrondse transportband die dwars door de dijk van het GOR naar de fabriek loopt. Via de kiepputten komen de bieten op deze ‘vuile bietenband’ terecht.
15 minuten
Wassen
De bieten werden tot nu toe nog vergezeld van aarde, stenen en andere niet-bietdelen. Nu is het tijd om die wegen te scheiden. Boven de transportband hangt een magneet die
Zijstroom bietenpuntjes
onderweg naar de voorwastrommel eventuele ijzerdelen opvangt. Na de voorwas, stenen- en grasvangers en een grondige hogedruk wasbeurt zijn de bieten klaar voor hun volgende stap.
Zijstroom zand, klein & bietenpuntjes Het zand, de klei, de kleine bietenpuntjes en het waswater vervolgen vanaf hier een eigen weg. Niet als afval, maar als waardevolle zijstroom. Het zand en de klei worden gebruikt voor het ophogen van landbouwgrond en het versterken van wegen en dijken. De bietenpuntjes en het waswater gaan naar de vergistingsinstallatie of methaanreactor waar ze als grondstof dienen voor biogas.
Enkele seconden
Snijden
In de fabriek zijn de schoon gewassen bieten inmiddels via de ‘schone bietenband’ aangekomen in de bietenbunker waar grote snijmolens ze binnen enkele seconden in kleine reepjes snijden.
Zijstroom bietenpulp
2 uur
Sapwinning
In hun nieuwe vorm vervolgen de bieten hun weg richting de broeitrog. Hier wordt het snijdsel opgewarmd tot 72°C. De celwanden van de biet worden daardoor doorlaadbaar waardoor de suiker eruit kan. In het volgende apparaat, de diffusietoren, bewegen de bietenreepjes in twee uur tijd via een transportlint van onder naar boven door de toren. Tegelijkertijd stroomt er water van boven naar beneden langs. Dit neemt de suiker mee. Het resultaat onderin is ruwsap met een suikergehalte van 14%.
Zijstroom bietenpulp
Het resultaat bovenin de diffusietoren is natte bietenpulp. De meeste suiker is er inmiddels uit, maar waardevol is de pulp nog steeds. Een deel ervan wordt gebruikt als ingrediënt voor vlees- en visvervangers: Fidesse®. De rest van de natte pulp gaat via een transportschroef naar de pulppers waar het in een kwartier tijd perspulp wordt, een mooie grondstof voor onder
Snijden
Weg van de biet
Diksapopslag
Sapzuivering Na
Verdamping
Opslag
centrifuge
Zijstroom Betacal®
Zijstroom bietenwater
Koken
Zijstroom Melasse
Drogen
Koelen
Productie voltooid
meer ingrediënt voor plantaardige of hybride producten, veevoer, papier, plantenvoeding, biogas en nog veel meer producten.
4-5 uur
Sapzuivering
Het ruwsap heeft ondertussen zijn weg vervolgd richting de sapzuivering. Hier worden stoffen die onnodig zijn voor de rest van het proces met behulp van kalk verwijderd. Dit gebeurt op een temperatuur van 85°C. Door CO2 in te blazen ontstaat een zijstroomproduct die uit de vloeistof wordt gefiltreerd. Daarna wordt de temperatuur verhoogd naar 95°C en volgt nogmaals het inblazen van CO2. Hiermee verdwijnt de hardheid uit het sap. Dit gehele proces duurt 4 tot 5 uur waarna er dunsap overblijft. Dit is een vloeistof met een suikergehalte van circa 17%.
Zijstroom Betacal®
Wat naast dunsap overblijft is een dik, vloeibaar zijstroomproduct: Betacal, een waardevolle bodemverbeteraar voor de landbouw. Het gaat deels in vloeibare vorm, genaamd Betacal flow, naar zijn bestemming. Het andere deel verblijft eerst nog op het fabrieksterrein in putten en op pleinen waar het in enkele maanden tijd gedroogd wordt tot Betacal filter.
20 - 30 minuten
Verdamping
Dan terug naar het dunsap. Dit zit inmiddels in een verdamper die via een interne warmtewisselaar tot 130°C wordt verwarmd met stoom uit de op aardgas of biogas gestookte stoomketels. Daardoor verdampt er water uit het dunsap en stijgt het suikergehalte. Dit proces wordt zo nog eens meerdere keren achter elkaar herhaald. Na ongeveer 20 tot 30 minuten is het dunsap diksap geworden met een suikergehalte van 70%.
Zijstroom bietenwater
Het verdampte water, en dat is nogal wat aangezien een biet voor 75% uit water bestaat, wordt gecondenseerd en hergebruikt. Deels bij het wassen van de bieten, deels als extractiewater in het diffusieproces. In het ‘bietenwater’ dat als waswater wordt gebruikt, komen onvermijdelijk ook suikers terecht, maar verloren gaan ze niet: ze zijn een goede grondstof voor biogas.
Januari t/m april
Diksapoplag
Een deel van het diksap gaat naar de diksaptanks. In deze 3 opslagtanks, elk met een inhoud van ongeveer 82.000 ton, verblijft het diksap tot na de bietencampagne. Daardoor kan de suikerfabriek van april tot medio juni nog zo’n 140.000 ton suiker produceren en zorgen voor jaarrond voldoende suikervoorraad.
6 uur
Koken
In de suikerfabriek gaat het diksap naar de kookpannen waar het aan de kook wordt gebracht om nog verder in te dikken. Hier worden de eerste kleine suikerkristallen geboren. Ze groeien in een aantal stappen in ongeveer 6 uur tijd uit tot ‘volwassen’ suikerkristallen. Hierdoor ontstaat een mengsel van stroop en kristallen.
“HIER WORDEN DE EERSTE KLEINE
SUIKERKRISTALLEN GEBOREN”
2-3 minuten
Centrifugeren
Zodra de suikerkristallen de juiste grootte hebben, gaat het mengsel de centrifuge in. Aan de ene kant komen hier mooie witte kristallen uit, aan de andere kant donkere suikerstroop. De stroop gaat naar een volgende stap in het kookstation om er alsnog zoveel mogelijk suiker uit te halen. Het wordt weer gecentrifugeerd en het proces herhaalt zich nog een laatste keer.
Zijstroom Melasse
Na die laatste stap zit er nog maar weinig suiker in de stroop en heet het melasse. Ook dat is weer een waardevolle grondstof. Het wordt gebruikt in onder andere de productie van voedingsmiddelen en veevoer.
5 minuten
Drogen
In de suikerfabriek vervolgen de suikerkristallen hun weg naar de droogtrommels. Er zit namelijk nog een beetje vocht in. Dat moet eruit voordat de suiker kan worden opgeslagen. De droogtrommels verwarmen de suikerkristallen tot 85°C en brengen het vochtgehalte omlaag tot 0,05%.
5 minuten
Koelen
Dan volgt de laatste stap van het suikerproductieproces: koeling in de wervelbedkoeler. Van onderuit wordt lucht in deze koeler geblazen zodat de suikerkristallen een beetje gaan zweven. Het zorgt voor een magisch schouwspel van dansende kristallen. In enkele minuten koelt de suiker af van 65°C naar 25°C.
5 dagen
Productie voltooid
Eenmaal afgekoeld vervolgt de suiker zijn weg naar de suikersilo’s. Na 5 dagen in deze silo’s te hebben verbleven, is de kristalsuiker klaar om het nest te verlaten. Een deel van de suiker vervolgt zijn weg naar suikerverwerkende industrieën en naar de specialiteitenfabrieken van Cosun Beet Company, waar het als kristalsuiker, basterdsuiker, poedersuiker, suikerklontjes, automatensuiker en stroop verwerkt en verpakt wordt.
Opslag
Het andere deel van de kristalsuiker wordt opgeslagen in suikersilo’s tot het uiteindelijk ook naar zijn weg naar de eindbestemming vervolgt.
TACO’S
GISTEXTRACTEN UIT MELASSE
Gistextract is een smaakstof, verkregen uit bijvoorbeeld bakkersgist. Dit bakkersgist groeit op melasse. Gistextracten werken als smaakversterker, ze geven voedingsmiddelen als taco’s de umami-smaak. Levensmiddelenbedrijven kunnen het bijvoorbeeld gebruiken om producten met minder zout te produceren.
FALAFELBURGER & BITES
BIETENPULP
Ben jij ook iemand voor wie textuur van voedsel belangrijk is? Voor een smakelijke falafelburger, en ook voor de falafel bites, zijn textuur en mondgevoel van groot belang. Bietenpulp, genaamd Fidesse®, heeft een uitstekend vermogen om vocht vast te houden, zelfs tijdens het verwerken van dit ingrediënt. Zo creëer je sappige falafel.
CHAMPAGNE
KRISTALSUIKER
Weet jij wat “liquer de tirage” is? Tijdens twee stappen in het productieproces voegen champagnehuizen dit toe aan stille wijn. Het is een mengsel van kristalsuiker, gist en wijn, dat zorgt voor een tweede vergisting in de fles. Gist zet suiker om in alcohol en koolzuur. Et voila…bubbels!
F O O D
MYCOPROTEINE
SUIKER OMZETTEN VIA FERMENTATIE
Bereid je voor op een toekomst waarin we eiwitten uit schimmels gaan eten! Deze bijzondere organismen produceren vaak aanzienlijke hoeveelheden eiwitten bij de juiste temperatuur, specifieke zuurgraad, voldoende zuurstof en met de nodige macronutriënten. Met andere woorden, ze zetten suikers om in waardevolle proteïnen! Hierin kunnen zijstromen uit ons suikerproductieproces, zoals melasse, een belangrijke rol gaan spelen.
COSUN INNOVATION CENTER Kijkje in keukendevan het
In Dinteloord staat niet alleen één van de bietverwerkende fabrieken van Cosun Beet Company, maar ook het Cosun innovation center. Dit is een kennis- en expertisecentrum op het gebied van productontwikkeling, procestechnologie, analyse en onderzoek. Onderdeel hiervan zijn ook de Food Demokeuken, de Bakkerij en het Suikerwerk. Op deze plekken worden er testen en analyses gedaan voor diverse food toepassingen van de biet.
Benieuwd naar alle ruimtes van het Cosun innovation center?
Scan de QR-code en ga er in een vogelvlucht doorheen.
Food Demokeuken
Suikerwerk
Bakkerij
GREEN ENERGY: PRODUCTIE VAN GROEN GAS
Bij de productie van suiker blijven verschillende restproducten over. Denk aan de afgebroken bietenpuntjes, bladresten, perspulp en melasse. Door deze te vergisten, maken we groen gas. Dat doen we in fabrieken in Nederland en Duitsland. Hoe dat in zijn werk gaat? Daar weet Justin Meerdink, Productieleider Green Energy in Vierverlaten, alles van.
“Eigenlijk gaat groen gasproductie grotendeels hetzelfde in zijn werk als het verteringsproces in ons lichaam”, begint Justin. “Je stopt er organische stoffen in, houdt ze op een temperatuur van zo’n 37°C en het proces begint. Aan het eind van de rit, nadat de gassen zijn vrijgekomen, houd je nog een bruine substantie over. In je lichaam gaat de geproduceerde energie via je bloedsuikers naar je spieren, bij Green Energy worden de ‘suikers’ verder afgebroken tot groen gas wat als energie thuis en in de fabriek kan worden gebruikt.”
Methaangehalte
Een groot deel van het groen gas dat we bij Green Energy produceren, gaat als groen gas naar de netbeheerder. “Maar voordat het zover is, halen we er nog wel een groot aandeel CO2 uit. Ons groen gas bestaat namelijk uit 52% methaan en verder vooral CO2. Ter vergelijking: in aardgas zit bijna 90% methaan. Een energieleverancier eist van ons dan ook een vergelijkbaar methaangehalte.”
27,5 miljoen kuub
De Green Energy vergisters van Cosun Beet Company produceren samen jaarlijks zo’n 27,5 miljoen m3 groen gas, vergelijkbaar met de jaarlijkse energiebehoefte van 22.000 huishoudens. “Daarnaast hoop ik dat groen gas in de toekomst een grotere rol gaat spelen in de transportsector. Als de overheid dat nog meer zou stimuleren, is er veel mogelijk.”
Ook voor onszelf
Tijdens de bietencampagne en diksap raffinage, dus zo’n 5 á 6 maanden per jaar, gaat een deel
van ons groen gas ook naar onze eigen fabriek in Vierverlaten. Daardoor kunnen we ons aardgasverbruik omlaag brengen. “En verder gebruiken we ook een deel groen gas in ons transport, waardoor we ook daarin verduurzamen”, vult Justin aan. “Plus, het afval dat overblijft uit het vergistingsproces, zetten we opnieuw in als waardevol product.”
Afval opnieuw waardevol
Dit ‘afval’ noemen we digestaat. “Het zit boordevol mineralen en is dus heel geschikt als meststof voor de landbouw. We creëren zo een gesloten mineralenkringloop. En we gebruiken ook een deel van het digestaat zelf. Tijdens de campagne halen we het vocht eruit en brengen we de vaste substantie als een dikke afdek-/beschermlaag aan over de bergen bietenpulp die we op voorraad hebben liggen. Hierdoor is de pulp afgeschermd tegen zuurstof waardoor het niet gaat rotten en stinken. De laag zelf kunnen we later samen met de bietenpulp weer in ons proces verwerken.”
Veiligheid
Terwijl vier operators, een werkvoorbereider en een shovelmachinist het hele basisproces in Vierverlaten draaiende houden, ontfermt Justin zich over de rest van het reilen en zeilen in bij de Green Energy vergisters. “Doordat het team heel zelfredzaam is, heb ik tijd voor andere belangrijke taken, zoals het Productieplan groen gas, onderhoudsplanning en compliance. Omdat we als fabriek met grote hoeveelheden gas werken, moeten we voldoen aan strenge veiligheidseisen van ATEX en SEVESO. Daar komt best wat bij kijken.”
Toekomst
Verder heeft ook een duurzame productie Justins aandacht. “We proberen ons groen gas te produceren met een zo laag mogelijke CO2 footprint. Naast uitbreiding van de vergisters staan we ook open voor nieuwe opties. Wie weet kunnen we in de toekomst wel iets met waterstof gaan doen en daarmee weer verdere stappen in de energietransitie zetten. Dat zou mooi zijn. Je brengt je CO2-uitstoot ermee omlaag, hebt minder grondstoffen nodig, zorgt voor balans in het stroomnetwerk en kunt meer groen gas produceren. Win, win, win, win dus. Ik hoop dat het lukt!”
“Iedereen werkt hetzelfde doel”
“In 2030 komt 30% van onze winst uit nieuwe producten”, verwacht CEO Paul Mesters. Samen met Arno Huijsmans, directeur Agrarische Zaken, werpt hij een blik op de komende jaren. “Een toekomstbestendige bietenteelt ligt ten grondslag aan de continuïteit van ons bedrijf.”
Eerst de ambitie-visie-strategie in een notendop. Cosun Beet Company wil de groenste, innovatiefste en succesvolste bietenverwerker ter wereld zijn. Met de bestaande én met steeds meer nieuwe producten, zoals bijvoorbeeld het plantaardige ingrediënt Fidesse®, gemaakt uit suikerbietenpulp. Deze Bright Beet Solutions gaan naar voeding, diervoeding, groene chemie en groene energie. Ze zullen het bedrijf beter bestand maken tegen schommelingen in de suikermarkt.
“Vergroening, innovatie (met partners) en kostenefficiënt werken door continu te verbeteren zijn de lijnen waarlangs we onze ambitie verwezenlijken”, licht Paul Mesters toe. “Een gezond rendement, duurzaamheid en gerichte groei in producten, zijn daarbij onze strategische prioriteiten. Dat alles lukt door onze mensen in staat te stellen succesvol te werken. Ten slotte brengen we ons verhaal steeds beter voor het voetlicht, onder andere in de arbeidsmarkt. Wie zijn we? Wat doen we? En waarom is het interessant om bij ons te werken?”
“Daarnaast ondersteunen wij zelf de boeren op allerlei manieren om de suikeropbrengst van hun teelt te verhogen. Daarbij verkeren we in een krachtenveld dat de teelt bemoeilijkt, met klimaatverandering, ziektedruk en strengere wet- en regelgeving om onder meer de bodem- en waterkwaliteit te verbeteren.”
“Zo moeten telers gewasbeschermingsmiddelen steeds slimmer gedoseerd inzetten om onkruid, ziekten en plagen te bestrijden. Daartoe hebben we monitoringssystemen ontwikkeld om dit te ondersteunen. Kleine
Paul Mesters (CEO):
“Vergroening, innovatie (met partners) en kostenefficiënt werken door continu te verbeteren zijn de lijnen waarlangs we onze ambitie verwezenlijken.”
afwijkingen vertalen we direct in perceel- en telergerichte adviezen via ons speciale Bieten Advies Systeem (BAS)-app. Zodoende kan de boer adequaat en op tijd teeltproblemen voor blijven. Daarbij wordt tevens mechanische – vaak gerobotiseerde – bestrijding ingezet.”
Inspiratieboerderijen
Wet- en regelgeving stellen niet alleen strengere eisen aan de bietenteelt, maar aan de gehele akkerbouw. Dus ook aan de aardappel- en cichoreiteelt. Daarom staat daar Groeikracht Cosun klaar om de teler te helpen. Arno: “Onder andere door
vier inspiratieboerderijen op te zetten. Deze laten allerlei innovaties zien om de teelten toekomstbestendig te maken.”
Door diverse oorzaken staat het landbouwareaal in het dichtbevolkte Nederland zwaar onder druk. Cosun Beet Company anticipeert daar alvast op door met pilots te onderzoeken of ze een rendabele bietenteelt in de buurlanden kan opzetten. Arno: “Maar voorlopig ziet de teler nog voldoende perspectief, zo laat de jongste uitbreiding van het bietenareaal zien.”
Digitalisering
Efficiëntie is dé drijfveer in onze bietverwerkende fabrieken in Nederland en Duitsland – de grootste van Europa – om de kostprijs laag te houden. Verdere digitalisering van het onderhoud op basis van big data, aangeleverd door allerlei soorten processensoren, is een van de methoden om dit te bereiken. “Als je precies weet wanneer bijvoorbeeld een pomp stuk raakt, kun je deze op tijd vervangen”, vervolgt Paul. “Zo ga je naar steeds stabieler draaiende fabrieken.”
In de verdere toekomst gebruiken de bietverwerkende fabrieken van Cosun Beet Company geen aardgas meer. Paul: “Daartoe breiden we uit in de
Arno
Huijsmans (Directeur Agrarische Zaken)
“Een toekomstbestendige bietenteelt ligt ten grondslag aan de continuïteit van ons bedrijf.”
productie en gebruik van groen gas en besparen we steeds meer aardgas. Met V-Rise, eerst voor Vierverlaten en daarna Dinteloord, een combinatie van een ander kristalisatieproces en hergebruiken van damp door de inzet van warmtepompen, zetten we een grote stap naar CO2-neutrale bietverwerkende fabrieken die zo efficiënt mogelijk produceren.”
“Die efficiëntie streven we ook na in de bieten- en suikerlogistiek. Daarbij gaan we ons (verkoop)netwerk naar vooral Italië en Spanje doorontwikkelen en onze positie daar versterken. Mogelijk ook met transport per schip, waarvan de CO2-uitstoot lager is dan van andere vervoersvormen.”
Hoe ziet Cosun Beet Company er in 2030 uit?
Paul: “Als een Europese speler met een gezond rendement. Ik verwacht dat enkele belangrijke innovatieprojecten zullen doorbreken. Als dat lukt, halen we zo’n 30% van onze winst uit nieuwe producten.”
Arno: “Weet je wat zo mooi is? Iedereen in de keten werkt aan datzelfde doel en heeft hetzelfde belang. Coöperatie, bedrijf, telers en medewerkers. Samen dragen we bij aan een aantrekkelijke bietenprijs en aan de continuïteit van ons bedrijf.”
De biet verwondert
Een verhaal als dat van de biet, dat kun je niet zomaar vertellen. Dat moet je ervaren. Zintuiglijk. Laat je verrassen door alle ontwikkelingen op het land, in de fabriek en in de producten, bij ons in Dinteloord en Vierverlaten tijdens een bezoek aan Planet Beet.
VAN GILSE SUIKERVERPAKKINGEN
BIETENPULP
Al gehoord van “bietenpapier”? Vezels uit bietenpulp vervangen twintig procent van de traditionele houtvezels in papier. De milieuafdruk van het papier is hiermee een stuk lager. “Bietenpapier” is bovendien superstevig. En wanneer we het gebruiken als verpakkingsmateriaal van onze suiker, benutten we de biet maximaal! Andere voedingsmiddelen volgen.
3D PRINTING MATERIAAL
POLYMELKZUUR UIT SUIKER
In de wereld van 3D-printing is PLA-filament een veelgebruikt materiaal dat bekendstaat om zijn gebruiksvriendelijkheid, milieuvriendelijke eigenschappen en breed scala aan toepassingen. Het is een populair materiaal in de wereld van 3D-printing vanwege zijn lage krimp, minimale vervorming en gemakkelijke extrusie. PLA-filament (polymelkzuur) is een biologisch afbreekbaar en biocompatibel polymeer dat geproduceerd kan worden uit suiker via fermentatie.
GROEN GAS
RESTMATERIAAL BIETEN EN WASWATER
Galactaarzuur kan metalen op een natuurlijke manier beschermen tegen roest. Het is een biobased, niet-giftig en biologisch afbreekbaar ingrediënt verkregen uit suikerbietpulp (biomassa van de tweede generatie), een goed alternatief in de wereld van anticorrosiemiddelen. I N D U S T R I A L
Wist je dat afgebroken bietenpuntjes en ander restmateriaal van bieten een cruciale rol spelen in de productie van groen gas? Van deze waardevolle reststoffen maken we duurzaam gas wat vervolgens op meerdere manieren ingezet wordt. Bij de stoomproductie in de fabrieken waardoor we tot wel tien procent aardgas per jaar besparen. En als brandstof voor voertuigen in de vorm van biogas, ook wel bekend als CNG (compressed natural gas).
ANTI CORROSIE GALACTAARZUUR
BINNEN COSUN BEET COMPANY Duurzaamheid
Het kan op allerlei manieren. Dat is het leuke aan verduurzamen. Bij Cosun Beet Company benutten we die mogelijkheden waar we kunnen. Duurzaamheidsmanager Margot Nelis vertelt erover.
Verduurzaming in de teelt
“Laten we beginnen bij het begin: de teelt. Via het programma Groeikracht werken we samen met onze ruim 8.000 telers aan klimaat(adaptatie), bodemgezondheid en reductie van plantbeschermingsmiddelen. Via Inspiratieboerderijen in Volkel, Lelystad, Dinteloord en vanaf volgend jaar ook een in Noordoost Nederland, maken we telers enthousiast over de nieuwste technologieën. Ons belangrijkste doel: het creëren van een duurzame bedrijfsvoering binnen de grenzen van de aarde.
Verduurzaming in de productie
De grens van verduurzaming in onze fabrieken is nog niet bereikt, ondanks dat we al enorm veel gedaan hebben. Het energieverbruik van ons productieproces is over de jaren heen enorm teruggedrongen, we doen al veel in restwarmteterugwinning, draaien voor een deel op eigen groen gas en alle elektriciteit die we inkopen is 100% groene stroom. Toch is er nog ruimte voor verbetering. We willen nog meer groen gas gaan produceren, zoveel mogelijk energie besparen in onze productieprocessen en deze zoveel mogelijk elektrificeren en op deze manier in 2030 uitkomen op 50% minder CO2-uitstoot ten opzichte van 2018.
Een ander onderdeel van onze verduurzaming is het optimaal benutten van de verschillende componenten van de suikerbiet. Een mooi voorbeeld is Fidesse®, een ingrediënt gemaakt van bietenpulp dat ideaal is voor de vlees- en visvervangers en hybride oplossingen. Het maakt deze producten veel sappiger en zorgt voor een prettiger mondgevoel. Ik heb zelf een keer echt getwijfeld bij de visbites met Fidesse® of ik nu toch echt geen vis aan het eten was. Zo lekker!
Verduurzaming in transport
Met ieder jaar 7 miljoen ton bieten te vervoeren, zijn de mogelijkheden voor verduurzaming van het transport groot. Deels benutten we die al door een deel van de bieten over water in plaats van over de weg te transporteren. Daarmee is onze CO2-uitstoot flink verlaagd en er is nog potentieel genoeg om dat verder uit te breiden. Daarnaast rijdt een groot deel van onze bulkwagens al op groen gas en verkennen we met transporteurs de mogelijkheden van verduurzaming van vrachtwagens en binnenvaartschepen.
Samen!
Verduurzamen kun je namelijk niet alleen. Je hebt elkaar nodig: wij, onze telers, klanten en transporteurs. Door die samenwerking kunnen ontwikkelingen soms wat langzamer gaan. Je moet immers alle neuzen in dezelfde richting krijgen, samen kosten en risico’s verdelen en standaarden bepalen voor eerlijke metingen en vergelijkingen. Maar zodra je daar samen uit bent, levert het prachtige successen op. Het eerste product met Fidesse®, de falafelburger die we samen met Aviko ontwikkelden, is daar een mooi voorbeeld van en ook de modal shift van weg naar water in Maastricht. Over deze laatste ontwikkeling lees je hiernaast meer.
Successen als deze laten zien dat duurzaamheid niet altijd iets is wat geld kost, maar vooral ook iets is waarmee je waarde kunt toevoegen. Het motiveert ons om nog meer circulaire toepassingen te onderzoeken en verzilveren. Dat is wat we de komende tijd binnen Cosun Beet Company zeker gaan doen. Je merkt dat iedereen het belang en de kansen hiervan inziet en dat geeft enorm veel positieve energie!”
De geoogste bieten van ruim 8.000 telers worden ieder jaar naar de fabrieken van Cosun Beet Company getransporteerd. Het gaat om ongelofelijke hoeveelheden, meer dan 1.000 vrachtwagens per dag, per fabriek, 130 dagen lang. Dus als we in dit transport iets kunnen veranderen waardoor de CO2-uitstoot omlaaggaat, heeft dat meteen grote impact op onze duurzaamheid. En dat kunnen we, zegt Manous enthousiast! Supply Chain Specialist Agro Manous Koopmans deelt zijn inzichten.
WEG NAAR WATER
“Vier jaar geleden startten we een proef in Maastricht: zouden we een deel van de bieten op een andere manier kunnen vervoeren, bijvoorbeeld per schip in plaats van per vrachtwagen? Modal shift heet dat. Het zou niet alleen CO2 besparen, maar ook de verkeersdrukte op de wegen verminderen.
De proef was succesvol en inmiddels hebben we al flink opgeschaald. In de afgelopen campagne vervoerden we vanuit Maastricht al 340.000 ton bieten over het water richting onze fabriek in Dinteloord. Daarmee realiseerden we in deze regio 20% CO2-reductie op dat deel van het bietentransport.
Als ik het zo vertel, klinkt het simpel. Maar dat is het niet. De extra laadbewegingen van de bieten in en uit vrachtwagens en schepen kan een negatief effect hebben op de kwaliteit ervan. Dus we moeten zorgvuldig te
werk gaan. En je kunt modal shift niet alleen realiseren.
De haven, schippers, wegtransportbedrijven, gemeente, provincie en omwonenden, al deze stakeholders heb je nodig om tot een succesvolle modal shift te komen.
In Maastricht is het gelukt en dit smaakt naar meer!
De komende tijd onderzoeken we of we ook op andere plaatsen deze modal shift kunnen realiseren. Mijn doel is om die puzzel voor de start van de volgende campagne weer ergens te leggen. En mijn absolute droombeeld... dat we schepen in de toekomst niet alleen direct kunnen lossen aan de kade van onze fabriek in Vierverlaten. Hier ontvangen we nu direct bieten vanuit Texel. Maar ook in Dinteloord, waar we nu vanaf de haven nog een klein stukje naar de fabriek moeten rijden. Voor nu nog een brug te ver.
Maar hé, als je kijkt naar de enorme ontwikkeling van Cosun in de afgelopen 125 jaar, dan is eigenlijk alles mogelijk.”
“SUIKER PLAKT”
Interview met Luc Kroes, Plantmanager Vierverlaten
“Als je zegt ‘suiker plakt’, dan zit er hier wel een goed voorbeeld voor je”, zegt Luc met een grote glimlach. Hij werkt al meer dan 32 jaar ‘in de suiker’. Hij kwam binnen als procestechnoloog, maar werkt inmiddels al ruim 20 jaar als Plantmanager. “Een van de redenen dat ik hier al zo lang werk, zijn de mogelijkheden om door te groeien binnen het bedrijf. Het feit dat je een verlengstuk van het boerenbedrijf aan de voorkant bent en een producent van levensmiddelen aan de achterkant - en alles er tusseninmaakt dit werk zo leuk.”
“De mensen waarmee we werken zijn het belangrijkst. Hun veiligheid gaat voor het uitvoeren van een project.”
Plantmanager
In zijn huidige rol is hij verantwoordelijk voor al het doen en laten op het bedrijfsterrein in Vierverlaten (Groningen). “Ik ben verantwoordelijke voor het behouden van het overzicht van een heel speelveld; van veiligheid, kwaliteit en milieu tot en met personeel, onderhoud en investeringen. Al die thema’s raken elkaar wel ergens.” Om dat alles in goede banen te leiden, is er een managementteam. Wekelijks hebben ze een vergadermoment, maar dagelijks beginnen ze de dag samen bij Luc op kantoor.
“Dan nemen we met een kop koffie in 15 minuten de dag door, of bespreken een voorval van de avond daarvoor”. De rest van de dag zit hij in veel overleggen over thema’s die spelen of is hij de hort op. “Ik ga naar congressen, maar onderhoud ook veel contacten met de buurt, gemeente en provincie. We zijn als bedrijf vrij aanwezig in de omgeving met veel verkeersbeweging, zeker tijdens de bietencampagne. Je wilt de overlast tot een minimum beperken, en investeren daar ook in. Daarom zijn die relaties belangrijk.”
Investeren en onderhoud
Luc geeft aan dat hij zijn functie door de jaren heen heeft zien veranderen. “Vroeger waren we een bietencampagnebedrijf. Van september tot en met de kerst, zo’n 80 dagen. De rest van het jaar hadden we tijd voor onderhoud. Door nieuwe technologieën en processen is de campagne verlengd tot wel 150 dagen in het jaar. We gaan bijvoorbeeld langer door met de diksapraffinage.” Dat zorgt er wel voor dat andere zaken scherper gepland moeten worden, en dat er meer overlap is. “We hebben zo’n 50.000 apparaten op het terrein, die allemaal onderhouden moeten worden. Tegelijkertijd hebben we investeringen. Dat gebeurt voornamelijk buiten de campagne
om.” Op dit moment zijn er 10 nieuwe witsuiker centrifuges in aanbouw, en loopt er ook een langlopend project op het terrein om het energieverbruik met 50 procent te reduceren: V-rise. Dat moet allemaal in goede banen worden geleid.
Veiligheid op één
Stipt op één – in alles wat hij doet – staat veiligheid. “De mensen waarmee we werken zijn het belangrijkst. Hun veiligheid gaat voor het uitvoeren van een project.” Ooit maakte hij een dodelijk ongeval mee als Plantmanager. “Dat is het ergste wat je mee kan maken. Je wilt niet naar de achterblijvers toe en vertellen dat hun geliefde die avond niet meer thuiskomt.” Hij erkent dat iedereen weleens een dag heeft dat
het voelt dat de druk er op zit. “Maar dat mag nooit leiden tot gevaarlijke werkzaamheden. Dat is het gewoon niet waard. Dan beginnen we maar een dag later aan de campagne”, zegt Luc vastberaden.
Ook hij kent drukke tijden. “Tijdens de bietencampagne noemen ze mijn vrouw weleens de ‘campagneweduwe’. Dat zegt iets over zijn betrokkenheid. “Maar goede werknemers worden gecreëerd in de vrije tijd. Je werk is belangrijk, maar je privéleven ook.” Hij noemt zichzelf dan ook een levensgenieter. “Ik ontspan door actief buiten te zijn - door te wandelen of te golfen – en houd van een goed glas wijn. En vakantie natuurlijk. De jaarlijkse ski-trip met de hele familie is daarbij wel mijn hoogtepunt.”
FIDESSE®: VAN BIETENPULP TOT
BAANBREKEND
INGREDIËNT
Toen we in 2019 wilden kijken wat de mogelijkheden waren om onderdelen van de suikerbiet te gebruiken voor plantaardige producten, kwamen we er al snel achter dat bietenpulp super waardevol is. Het is geurloos, vezelrijk en houdt goed vocht vast. Inmiddels maken we er Fidesse® van, een ingrediënt dat vis- en vleesvervangers sappiger en beter van structuur maakt.
Fidesse® is veel andere plantaardige alternatieven, zoals soja, een stapje voor in sappigheid, textuur én duurzaamheid. Het is namelijk niet alleen gemaakt van een zijstroom, bietenpulp, het komt ook nog eens van dichtbij. “En het zet een stap omhoog op de duurzaamheidsladder”, vertelt
Désirée Potters, Commercial Lead bij Cosun Beet Company. “Bietenpulp werd al gebruikt voor diervoeder, nu ook voor menselijke voeding.”
Impact via hybride
BURGERS PROEVEN TER INSPIRATIE
Om potentiële klanten te laten ervaren welke verrassende waarde Fidesse® kan hebben in een vega, vegan of hybride product, zijn in samenwerking met partners een aantal producten ontwikkeld als proefexemplaar. Deze applicaties zijn ter inspiratie om te ervaren hoe uniek Fidesse® is. Ze worden erg positief beoordeeld door productontwikkelaars. Wij als Cosun Beet Company produceren het ingrediënt Fidesse®, dat de textuur en sappigheid van deze producten zóveel beter maakt.
Inmiddels zijn veel producenten in de foodbranche actief bezig met verduurzaming. “Ze lopen er echter tegenaan dat de doelgroep voor vega en vegan producten nog te klein is om écht grote impact te maken. Daarom richten ze zich nu steeds meer op hybride mogelijkheden: vlees- en visproducten gecombineerd met plantaardige ingrediënten. Fidesse® is daar zeer geschikt voor.”
Heel anders
Dat ziet ook collega Fabian Griens, Technical product specialist. “Ik help onze klanten om de mogelijkheden van Fidesse® voor hun producten te ontdekken. Producenten zijn vaak plantaardige ingrediënten in poedervorm gewend, maar Fidesse® is een vezel in bevroren vorm. Dankzij onze hulp kunnen ze al snel ontdekken wat ze ermee kunnen. En dat is heel wat!”
Launching customer: Aviko Aviko stond als eerste in de rij om dit te ervaren. Fabian: “Samen met ons ontwikkelden zij de falafelburger. Daarmee werd Aviko onze launching customer van het eerste consumentenproduct met Fidesse®. Inmiddels bestaan er ook al falafelbites en zijn we samen met nog andere producten bezig.”
Doorbraak!
Al snel toonden meer producenten interesse in Fidesse®. Désirée: “Eind dit jaar verwachten we dat meer producten met Fidesse® in de Nederlandse schappen liggen en in 2025 verwachten we de grote doorbraak; dan gaan we ook naar het buitenland. Het kost namelijk altijd tijd, minimaal anderhalf jaar, voordat een product alle tests en retail- en consumentenbeoordelingen door is. Maar als het zover is, kan het snel gaan!”
Fabian Griens en Désirée Potters
Fidesse®, een upcycled ingrediënt met een neutrale smaak en kleur, uitsluitend gemaakt van suikerbietenpulp.
Fidesse is een vezelrijk en vetarm ingrediënt voor plantaardige vlees,- en visvervangers en hybride producten - Sappigheid - Goede bite - Textuur
info@cosunbeetcompany.com
+31 (0)165 525 252
www.cosunbeetcompany.nl
