Strakker onderhoudsprogramma om opstart verticaler te maken
EXTRA DIKSAPTANKS IN DINTELOORD EN VIERVERLATEN
Fabrieken gaan steeds meer jaarrond suiker produceren
GASTLESSEN IN PROCESTECHNIEK OP BASISSCHOLEN
Interesse opwekken door vroegtijdige kennismaking
Interview Arno Huijsmans
Le Frique: plantaardige frikandel met Fidesse®
Unlock 30 Special
Engineering evalueert Early Management (VV)
Locatiedag (P)
Bietenblad is een blad voor medewerkers van Cosun Beet Company. Het verschijnt 5 maal per jaar in een oplage van 850 exemplaren. Bietenblad is uitsluitend bestemd voor intern gebruik.
Uitslag kleurwedstrijd
Talrijke kinderen van medewerkers hebben ook dit jaar weer hun best gedaan om de kleurplaat uit de vorige uitgave van het Bietenblad te voorzien van de mooiste creaties. Per categorie leverde dat de volgende winnaars op.
Leeftijdscategorie
0-4
5-8
9-12
Naam
Joep Nijssen
Stef Nouws
Hannah Voeten
De prijswinnaars hebben een leuke cadeaubon ontvangen.
Bedankt allemaal voor jullie prachtige inzendingen en tot volgend jaar!
COLOFON
REDACTIE
Centraal Kantoor
Wendy van de Meeberg
(hoofdredactie/coördinatie)
Iris Vervaart
Angela Noordhoek
Suikerfabriek Dinteloord
Wilco Smit
Suikerfabriek Vierverlaten
Anita Giezen
Specialiteiten Puttershoek
Belle Perneel
Specialiteiten Roosendaal
Paul van den Akker
ONDERSTEUNING REDACTIE
Paul R. Jurriëns, Jurriëns PR, Helvoirt
REDACTIEADRES
Cosun Beet Company
t.a.v. W. van de Meeberg
Postbus 100
4750 AC Oud Gastel
T (0165) 525 283
E wendy.van.de.meeberg@ cosunbeetcompany.com
KOPIJ
Kopij voor het volgende nummer inleveren voor 24 maart 2025 bij de redactie.
VORMGEVING
Drukkerij Roelofs BV, Enschede
Bietenblad is gedrukt op 150 gr/m2 satin, chloorvrij papier zonder optische witmakers en wordt verstuurd in een sealverpakking die minder belastend voor het milieu is dan een papieren banderol.
Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie worden gereproduceerd of openbaar gemaakt.
Terug naar een Healthy Performance
23 januari heeft Cosun de nieuwe concernstrategie Unlock 30 uitgerold voor alle businessgroepen. Het verbeterprogramma UpBeet is een belangrijk onderdeel van de strategie voor een toekomstbestendig Cosun Beet Company. We hebben dit samen met organisatieadviesbureau McKinsey opgesteld. Wat dit plan en de strategie voor onze afdelingen en medewerkers zullen betekenen, is op alle locaties inmiddels toegelicht.
Zoals bekend wordt 2025 een uitdagend jaar. Gekelderde prijzen, vraaguitval en overaanbod zorgen voor tegenvallende afzetvolumes, bedrijfsomzet en marges. Tegelijkertijd nemen onze bedrijfskosten (nog steeds) sterk toe. Er is dus werk aan de winkel om terug te keren naar een gezond bedrijfsresultaat, naar een Healthy Performance. Daarmee kunnen we onze telers een goede bietenprijs blijven bieden. Deze prijs is weer een voorwaarde om de bietenteelt rendabel te houden en daarmee de continuïteit van Cosun Beet Company te waarborgen.
Voor talrijke bietentelers was 2024 belabberd. Een ongunstig voorjaar zorgde voor een late inzaai. Daarbovenop zorgde veel, heel veel regen voor een zwak groeiseizoen. Met als gevolg dat de wortelopbrengsten in vooral het zuid(-oosten) van Nederland zwaar tegenvielen. En daarmee de gemiddelde suikeropbrengst: gemiddeld 12,2-12,3 ton per hectare. Zo laag is dat cijfer in geen jaren geweest. Daarentegen noteerde Anklam juist een hogere suikeropbrengst per hectare: 14,4-14,5 ton per hectare.
DUURZAMERE TEELT
De telers werken er hard aan om hun opbrengsten te verhogen. Zij voelen zich daarbij ondersteund door onze Agrarische Dienst, IRS en Groeikracht. De inspanningen voor hogere opbrengsten lopen in feite gelijk op met activiteiten voor een steeds duurzamere teelt. Denk aan minder gewasbeschermingsmiddelen, een lagere CO2uitstoot en de reductie van stikstof, waarvoor programma’s lopen. Aan Cosun Beet Company vervolgens de taak om klanten met de - duurzamere - suiker aan ons te binden. Afnemers dus, die bereid zijn daar voor te betalen.
SLIMMER WERKEN
De komende weken bezoeken we alle locaties om uitleg te geven over Unlock 30, ons verbeterplan en wat ze betekenen voor de afdelingen en hun medewerkers. Hoe gaan we ons organiseren om beter te presteren? Welke maatregelen moeten we (versneld) treffen, welke programma’s krijgen extra aandacht en welke pijnpunten hebben we op te lossen? Alleen door de juiste focus en slimmer werken kunnen we onze positie in de Europese suikermarkt versterken. Een markt, die verder zal consolideren.
Ondertussen werken we door aan de nodige – grote en kleinere – projecten. Zo zijn we volop bezig met de bouw van twee diksaptanks, in Dinteloord en Vierverlaten. Anklam ontwikkelt een plan om efficiënter bio-ethanol te produceren. En we krijgen subsidie voor ons duurzaamheidsproject SALUS in Dinteloord: het zoveel mogelijk hergebruiken van kalkslurry.
WERK VEILIG
Ik besluit met een tip en een herhaalde oproep. De tip is de 23 januari uitgebrachte ‘Mijn eerste oogst’. Deze korte film gaat over een nieuwe generatie akkerbouwers. Een aanrader! Als Cosun Beet Company hebben we de verantwoordelijkheid onze telers een goede bietenprijs te betalen. Voor huidige en toekomstige generaties. Scan de QRcode om de film te zien: Mijn oproep is: werk veilig! Laat het je niet gebeuren dat bijvoorbeeld haastige spoed snijwonden, valpartijtjes of erger veroorzaakt. En spreek elkaar aan op veiligheid. Samen zorgen voor een veilige werkomgeving. Dat is voor 2025 prioriteit nummer 1.
Paul Mesters
Arno Huijsmans, directeur Agrarische Zaken:
‘Bedreigingen bietenteelt pareren’
De bietenteelt blijft door allerlei factoren onverminderd onder druk staan. Daarom is het ook in 2025 bij de Agrarische Dienst alle hens aan dek om de grondstofvoorziening in de benen te houden, vertelt Arno Huijsmans, directeur Agrarische Zaken. “We willen immers voldoende suiker blijven produceren.”
Het grotendeels ontbreken van bietschade in de afgelopen campagne was een opsteker in woelige tijden waarin de bietenteelt aan alle kanten wordt bedreigd. En daarmee de jaarlijkse aanvoer van voldoende suikerbieten. De Agrarische Dienst doet er alles aan om die bedreigingen te pareren.
Een voorbeeld: de Nederlandse akkerbouw lukt het onvoldoende om het nitraatgehalte in grondwater te laten dalen. De overheden (EU en Nederland) dreigen daarom met – algemene - ingrijpende maatregelen. “Denk aan teeltverboden, zoals aardappelen in bepaalde gebieden, ruimere bouwplannen op zandgronden en aan grotere bufferstroken”, vervolgt Arno. “Bieten hebben een naar verhouding minder groot aandeel in dit probleem.” “Daarom bieden we vanuit Groeikracht Cosun telers in het voor- en najaar gratis stikstofmonsters aan. Aan de hand daarvan kan een teler zijn stikstofbemesting bewuster en nog nauwkeuriger uitvoeren. En wij kunnen met de verzamelde informatie aantonen waar het in orde is en waar in de bietenteelt de overheid met doelgerichte maatregelen kan sturen. Dus niet met algemene maatregelen waar alle telers de dupe van zijn."
NIET MEER VANZELFSPREKEND
Met als mogelijk gevolg dat suikerbieten vooral op zandgronden minder geteeld gaan worden. Daar verschijnen dan meer rustgewassen. Er is sowieso meer concurrentie ontstaan tussen gewassen. Arno: “Daardoor kunnen er in totaal duizenden hectaren minder beschikbaar komen voor de bietenteelt. Zéker als de generieke overheidsmaatregelen blijven. Daarom onderzoeken we in pilots alternatieve kansen bij telers in België en
Duitsland: ‘voor het geval dat’. We willen immers voldoende suiker kunnen blijven produceren.”
ZIEKTES EN PLAGEN
Daarmee komt Arno op de telkens terugkerende conclusie: de grondstofvoorziening is niet meer vanzelfsprekend. Want naast een mogelijk tekort aan bietenareaal staat ook de teelt zelf onder druk. Arno: “Ondanks alle inspanningen is de gemiddelde suikeropbrengst per hectare de laatste jaren gedaald. Doordat telers minder gewasbeschermingsmiddelen beschikbaar hebben, is het gewas vatbaarder geworden voor ziektes en plagen. Dit jaar was, mede door de late zaai en het slechte weer, de overlast door bladschimmels extreem hoog. Daardoor hebben de planten minder suiker geproduceerd: de opbrengst was 12,2 ton per hectare. Ook daardoor heb je weer meer areaal nodig.”
SENSOREN
Als één van de grootste uitdagingen ziet Arno dan ook om het bietgewas gezond te houden. “Dat doen we door onze telers verder te ondersteunen. Samen met het IRS, hét kennis- en onderzoekscentrum voor de suikerbietenteelt. In de BAS-app (Bieten Advies Systeem) kunnen telers al perceel specifieke teeltinformatie opzoeken. Een deel van deze informatie komt van sensoren op de akkers. Dat aantal – nu 750 – gaan we uitbreiden om nog gedetailleerder te kunnen monitoren, zodat telers nog exacter kunnen bespuiten voordat schades optreden.”
In korte tijd heeft ook de mechanische en gerobotiseerde onkruidbestrijding veel vooruitgang geboekt.
Arno: “Door aandacht hiervoor vanuit het Cosun Onkruidplatform hebben toeleveranciers de innovatie hierin weten te versnellen en grote stappen gezet.”
HEALTHY PERFORMANCE
Arno Huijsmans: “Meer als team zichtbaar naar buiten treden.”
Een fínanciële voorwaarde om de teelt op peil te houden, is een aantrekkelijke bietenprijs. “Dat betekent dat we vanuit de Cosun-strategie Unlock 30 - en bij een genormaliseerde suikerprijs een bepaalde minimale winst moeten realiseren”, zegt Arno. “Ofwel een Healthy Performance moeten leveren. Daarin heeft Cosun Beet Company structurele verbeteringen bereikt. Maar kostenstijgingen hebben deze helaas ingehaald. Vandaar dat we samen met consultants een nieuw verbeterprogramma UpBeet hebben opgesteld.”
MARGE VERDUBBELD
Bij Agro zijn de grootste kostenposten agro logistiek en de agro producten, vooral bietenpulp en kalkmeststof/ grondverbeteraar Betacal. Arno: “Bij de bietenpulp hebben we samen met Duynie de voederwaarde verhoogd en logistieke kosten bespaard. Zodoende hebben we de marge in vier jaar tijd kunnen verdubbelen.”
“Bij Betacal, waar we op toeleggen, hebben we, samen met onder meer Productie en Finance, de verliesmarge met € 2,7 miljoen weten te verkleinen. Met name door slimme aanpassingen in de opslag en door afzetmogelijkheden beter te benutten, hebben we de kosten verlaagd. Daar gaan we onverminderd mee door. Bijvoorbeeld door de afzet in Duitsland te versnellen. Door een hogere afzet tijdens de campagne hoeven we minder op te slaan en kunnen we het - dure – persen van Betacal voorkomen.”
“Voor de verdere toekomst verwachten we veel van Salus (zie ook artikel pag. 6). Door kalkslurry in de suikerfabriek te hergebruiken, wordt er een kwart minder Betacal geproduceerd.”
DIRECTIE MEER ZICHTBAAR
“Voor de doorvertaling van de Cosun Strategie naar Unlock 30 binnen Cosun Beet Company, wil de directie meer als team naar buiten treden. De veiligheidsrondes die we gaan lopen in de fabrieken, kun je ook in dit licht zien. Dat we als directie meer zichtbaar moeten zijn, is opgepikt tijdens de small group sessions. Uit deze bijeenkomsten hebben we meerdere verbeteringen meegenomen, doorgevoerd en teruggekoppeld. Zoals de onboarding, het succesvol laten opstarten van nieuwe medewerkers. Daarin heeft Cosun Beet Company grote stappen gezet. En bijvoorbeeld de oversteek op de Noordzeedijk in Dinteloord. Deze is met onder meer een looproute en verkeersborden veiliger gemaakt. De gemeente gaat hopelijk daar nog een zebrapad aanleggen.”
Waar kan ik terecht als ik ergens tegenaan loop, zoals zo’n onveilige situatie?
“Bij je leidinggevende. Daar horen deze onderwerpen thuis. Iedere medewerker krijgt een jaargesprek en kan tussentijds naar behoefte gesprekken aanvragen met zijn/haar leidinggevende. Die kunnen over van alles gaan. Voor specifiek veiligheid, kun je ook naar de veiligheidscoördinator van de locatie. Want veiligheid is van iedereen.”
Forse rijkssubsidie voor innovatief duurzaamheidsproject SALUS
Doel:
25% minder kalk, 4.500 ton CO2-reductie
Jaarlijks 25% minder kalk en cokes. En 4.500 ton CO2-reductie. Dat verwacht Cosun Beet Company van het innovatieve duurzaamheidsproject SALUS. Het Ministerie van Klimaat en Groene Groei heeft € 6,4 miljoen subsidie beschikbaar gesteld voor de bouw van een SALUS full scale demo-installatie in Dinteloord. “We mikken erop dat de installatie bij de campagne van 2026 in bedrijf gaat en de testperiode start”, zegt Bas Nijssen.
SALUS staat voor SAving Lime (kalk) by Upgrading Sludge (slurry). Bas, Energie Transitie Manager, was in de onderzoeksfase projectleider van SALUS en medeverantwoordelijk voor de – nu toegekende - subsidieaanvraag DEI+: Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie. “Enkele jaren geleden waren we op zoek naar technieken om ons kalksteenverbruik drastisch te verminderen. In 2022 kwamen we in contact met de zogeheten Reclimetechnologie van de Tsjechische start-up Futuretech. Dat bleek uiteindelijk de enige technologie die volwassen genoeg is. Daar is een samenwerking uitgekomen. Inmiddels zijn zij onze technologiepartner in het vervolg van het project.”
KALKSLURRY
Bas legt uit hoe Reclime werkt. “In het suikerproductieproces ontstaat na diffusie suikersap. Dit ruwsap bevat allerlei verontreinigingen. Die verwijderen we met kalkmelk. Deze maken we door kalksteen samen met cokes in een oven te branden tot reactieve kalk, de grondstof voor kalkmelk. Dit proces kost, behalve kalksteen die vanuit Belgische groeves met binnenvaartschepen wordt aangevoerd, ook veel energie.”
De complete demo-opstelling in 2023. In het blauwe kastje zitten 2 hydrocylonen waarmee getest is.
Als de kalkmelk de verontreinigingen uit het ruwsap heeft verwijderd, krijg je als residu kalkslurry. Dit wordt, na ontwatering, als bijproduct schuimaarde – Betacal - vooral in de akkerbouw afgezet. Maar wat blijkt?
Een deel van die kalkslurry kun je weer hergebruiken.
Bas: “Kalkmelk is eigenlijk een soort duizend-dingendoekje. Het helpt ook de zuurgraad van het sap te verlagen en tijdens filtratie van ruwsap. Dankzij die meerdere toepassingen is een deel van de kalkslurry niet vervuild. In de Reclime-techniek stop je de kalkslurry in een soort centrifuge, de ultrasnel draaiende hydrocycloon. Deze scheidt de vervuilde slurry van de schone kalkdeeltjes. Deze worden geheractiveerd met verse kalkmelk.”
VOLLEDIG AANGESLOTEN
Aan de ingebruikname van de nieuwe techniek gaan drie testfasen vooraf. In de eerste zijn de hydrocyclonen getest. De tweede test betrof het mengen van de gerecyclede kalk met verse kalkmelk. Dat mengsel gaat vervolgens weer in het suikerproductieproces, de derde en laatste stap.
“De eerste twee testen op pilotschaal waren succesvol”, vervolgt Bas. “In de derde test wil je weten wat de invloed van het mengsel is op het ruwsap en de sapzuivering. Brengt Reclime de beloofde besparing? Hoeveel is deze besparing bij een hoge en een lagere bietkwaliteit? Ontstaat er geen verstoring in het proces en wat is de invloed op het evenwicht in het proces?”
“Met kleine beetjes mengsel uit een proefinstallatie kom je dat alles niet te weten. Vandaar dat we in Dinteloord een full scale demo-installatie gaan bouwen die volledig wordt aangesloten op het productieproces. Voor deze in feite definitieve installatie is de overheidssubsidie bedoeld.”
“Overigens gaat de bodemverbeteraar Betacal ook iets van samenstelling veranderen. We nemen immers een deel van de kalk weg. We willen dan ook door intensieve bemonstering weten hoe die nieuwe samenstelling eruit gaat zien. Maar volgens onderzoek in de eerste fase blijft het product voldoen aan de huidige specificaties.”
Dat is de eerste stap van het SALUS-proces tijdens de demo-opstelling in 2023.
RISICOCOMPONENT
Bas heeft er alle vertrouwen in dat ook de derde testfase voorspoedig zal verlopen. “Op basis van ons eerdere onderzoek gaan we ervan uit dat we deze techniek werkend krijgen. Maar je weet nooit precies wat de echte besparing zal zijn. Vanwege deze risicocomponent krijgen we dan ook genoemde subsidie.”
“Reclime sluiten we aan op de bestaande installatie. Daardoor kun je rustig testen, bijsturen en langzaam het optimum zoeken. En daardoor bestaat er geen risico voor het primaire suikerproces. Eventueel kunnen we, in een worst-case-scenario, Reclime altijd nog
uitschakelen. Met als enige nadeel dat je dan niet de gewenste besparing bereikt.”
ONTLAST
Naar verwachting gaat de installatie met de campagne van 2026 in bedrijf en de testperiode van start. De basic engineering is inmiddels gestart. De investeringsaanvraag moet dit kwartaal worden goedgekeurd. Daarna start de detailengineering.
Bas: “Als alles naar wens werkt, krijgen de suikerfabrieken in Vierverlaten en Anklam ook de Reclime-techniek.
Met voor de Duitse fabriek als extra voordeel dat de techniek de nogal krappe capaciteit voor de kalkmelkproductie ontlast.” “We denken dat we dankzij Reclime de invoer van kalk en cokes met 25% kunnen terugbrengen. Dat levert een fikse kostenbesparing op en 4.500 ton CO2-reductie per jaar. Minder scheepstransport van kalksteen levert ook nog een CO2-vermindering op. Verder denken we 20% minder Betacal te gaan maken. Dat betekent eveneens een kostenbesparing.”
Op de vraag of ‘het glas’ is geheven toen in december de subsidie werd toegekend, antwoordt Bas: “Nou, we zijn uiteraard wel blij. Maar het project staat er nog niet. We zijn nog een beetje terughoudend.”
Meer dan vijfduizend bezoekers bij Planet Beet
Afgelopen campagne hebben de suikerfabrieken in Dinteloord en Vierverlaten meer dan vijfduizend bezoekers verwelkomd bij Planet Beet. Daar werden zij geïnformeerd over de laatste ontwikkelingen op het gebied van procesverbeteringen, eigen groen gasproductie en nieuwe producten, zoals Fidesse®.
Van klanten en telers tot omwonenden en bietenchauffeurs, zij kregen de kans om te zien hoe Cosun Beet Company werkt aan een duurzamere toekomst. Door de samenwerking en betrokkenheid van alle schakels wordt gewerkt aan een toekomstbestendige suikerbietenketen. Studenten zijn belangrijk voor die toekomst. Tot groot genoegen was dan ook meer dan een derde van de bezoekers student. Door hen te inspireren, kunnen zij later een waardevolle bijdrage leveren aan de sector en mogelijk direct aan ons bedrijf. Alle bezoekers krijgen een dag na hun bezoek een evaluatieformulier toegestuurd. De overall score over beide locaties is een 8,2. Een prestatie om trots op te zijn.
Le Frique: plantaardige frikandel met Fidesse®
Le Frique heeft een nieuwe receptuur geïntroduceerd voor haar 100% plantaardige frikandel. Daarin wordt gebruik gemaakt van Fidesse®. Le Frique produceert onder deze naam op duurzame wijze culinaire varianten van de traditionele frikandel voor met name horeca en foodservice. Deze innovatie is een belangrijke stap richting duurzaamheid en het verwaarden van – lokaal geproduceerde - bijproducten.
Naast duurzaam geproduceerd, is de vernieuwde frikandel ook allergenenvrij. Dit betekent vrij van gluten, soja, noten en lactose. Dit maakt de frikandel een veilige keuze voor mensen met allergieën. Bovendien biedt de nieuwe Le Frique dezelfde hoogwaardige smaak en structuur als de vleesvariant. Daardoor is ze een smake-
lijk alternatief voor iedereen.
Frank Tjepkema, medeoprichter van Le Frique, benadrukt het belang van duurzaamheid: “We krijgen steeds vaker de vraag van cateraars en evenementenlocaties hoe wij hen kunnen helpen met het behalen van hun duurzaamheidsdoelstelling. Dit kan met de nieuwe plantaardige Le Frique op de menukaart.”
Pieter Stevense, eveneens medeoprichter van Le Frique: “Bij de ontwikkeling hebben wij bewust gekeken naar de beschikbaarheid van lokale bijproducten. Die vonden we in Fidesse, een ingrediënt gemaakt van suikerbietvezel, een bijproduct uit het suikerproductieproces.”
SAMENWERKEN
Een van de evenementenlocaties die de plantaardige frikandel met Fidesse aanbiedt, is de Jaarbeurs in Utrecht. Hier kunnen bezoekers genieten van deze mooie nieuwe innovatie. Hopelijk is dit product ook snel op andere locaties te proeven.
Le Frique en Cosun Beet Company, een prachtig voorbeeld van samenwerken aan een duurzame toekomst. Met een positieve impact op de CO2-voetafdruk en de verwaarding van lokale bijproducten.
VDV Group koopt tweede perceel
De VDV Group (waartoe Ad van der Vorst bv behoort) uit
Dinteloord/Stampersgat heeft een tweede aansluitend perceel gekocht op bedrijventerrein Nieuw Prinsenland.
Het stuk grond is nagenoeg 2 hectare groot. Zeven jaar geleden heeft VDV Group al een perceel van 2,3 ha gekocht op Nieuw Prinsenland. Het nieuwe perceel
grenst daar ten noorden aan. Het is bedoeld voor de uitbreiding van de activiteiten van het familiebedrijf. VDV Group heeft ruim veertig jaar ervaring op het gebied van om/verpakken, mengen en opslaan van voornamelijk droge bulkgoederen. Vooral grondstoffen, halffabricaten en eindproducten die toegepast worden in de veevoederindustrie, petfood en food.
Presentatie over wereldwijde suikermarkt
12 december heeft Jip Kostense, marktanalist bij Cosun Beet Company, een presentatie gegeven tijdens een event bij de Vereniging van Ver(s)kenners in Nijkerk. Het thema van deze dag was de toenemende schaarste in de wereld van grondstoffen.
Gedurende de avond namen meerdere sprekers de aanwezigen mee in de macro-factoren die een rol spelen rondom de wereldwijde voedselvoorziening. Naast Cosun Beet Company gaven ook grondstoffeninkoper Indusource en voormalig RTL-weerman Reinier van den Berg een presentatie.
In zijn presentatie begon Jip met het verschil te laten zien in mondiale verhoudingen tussen suikerriet – vooral geteeld door Brazilië en India - en de suikerbieten in Europa.
Vervolgens legde Jip uit dat bevolkingsgroei en een stijgend Bruto Binnenlands Product (BBP) voor een wereldwijde structurele toename zorgen van de suikerconsumptie. Deze stijgende vraag kan aan de aanbodzijde voor veel knelpunten zorgen vanwege de onvoorspelbaarheid van weersomstandigheden, geopolitiek en logistieke factoren.
Door de wereldwijde situatie te schetsen en vervolgens het vergrootglas op Europa te leggen, werd al snel duidelijk dat de beschikbaarheid van suiker (één van ’s werelds grootste grondstoffen) regionaal verre van gegarandeerd is.
Daarnaast zorgt de Europese marktsituatie, met haar structuur van handelsovereenkomsten en tarieven, ervoor dat de balans tussen vraag en aanbod mede beïnvloed wordt door zaken die aan de andere kant van de wereld plaatsvinden en worden besloten.
VOORSPELLEN
Dit alles laat zien dat het Business Analysis team er alles aan gelegen is om de mondiale en Europese marktsituatie te blijven monitoren en - nog belangrijker - te kunnen voorspellen. Wel geïnformeerde beslissingen beginnen bij scenario’s en aannames. Ze resulteren uiteindelijk in het kunnen anticiperen op een constant veranderende markt.
Jip Kostense tijdens de presentatie over de toenemende schaarste in de wereld van grondstoffen.
Onderzoek naar optimalisatie in kristallisatie
Een eerste vergelijkingsstudie tussen de suikerfabrieken in Dinteloord, Anklam en Vierverlaten toont verschillen in het kristallisatieproces. Genoeg reden voor een grondige benchmarkstudie. Met als doel het kristallisatieproces in alle fabrieken te optimaliseren.
Kristallisatie wordt vooralsnog batch-gewijs uitgevoerd. Na de diffusie, sapzuivering en verdamping is kristallisatie essentieel voor de productie van witsuiker. Daar wordt in het diksap/mengsap suiker gescheiden van water. De kristalgrootte en kleur zijn hierbij belangrijke kwaliteitsnormen waar het eindproduct aan moet voldoen. In de campagne van 2024 hebben Martijn Kersbulck en Rasim Ekinci uit het cluster Operations Support (Cosun RD&I) twee weken lang het kristallisatieproces in Anklam gevolgd en de suikerkwaliteit vastgelegd. Daarnaast hebben ze alle ins en outs van de kristallisatieprocessen in de drie fabrieken met elkaar vergeleken.
Aan de hand van deze eerste vergelijkingsstudie bleek Anklam voor de kristallisatie ongeveer 30% meer stoom te verbruiken dan Dinteloord. Maar de kristallisatietijd per batch is circa twee keer langer dan die bij de Brabantse fabriek. Naast verschillen in kookcurves, batchtijden en het aantal conditiestappen zijn tevens duidelijke verschillen in de gehanteerde procesparameters geconstateerd.
CAPACITEITSVERHOGING
Genoeg reden dus voor een gedetailleerde benchmarkstudie tussen de drie fabrieken. Het doel is in eerste
Martijn Kersbulck, Operations Support Cosun RD&I, en Stefan Mandelkow, Technoloog Anklam tijdens hun onderzoek.
instantie om Anklam energiezuiniger te laten produceren en waar mogelijk een capaciteitsverhoging te realiseren. Van de opgedane kennis in suikerkristallisatie in Anklam kunnen ook de fabrieken in Dinteloord en Vierverlaten profiteren door waar mogelijk het kristallisatieproces verder te optimaliseren. Het opbouwen van diepgaande kristallisatiekennis binnen R&DI is tevens van belang voor het toekomstige V-Rise project. Daarbij wordt overgegaan naar continue kristallisatie. Deze moet een beduidend hogere energie efficiëntie in kristallisatie opleveren. Continu koken maakt namelijk de inzet van mechanische dampcompressie mogelijk en daarmee energiebesparing. Continue kristallisatie geeft een grotere spreiding van de kristalgrootteverdeling door verblijftijdsspreiding. Het is belangrijk dit goed te begrijpen en te beheersen.
Hiernaast is begrip en beheersing van productkwaliteit in combinatie met het proces een belangrijke drijfveer.
OPONTHOUD
Naast het lange termijndoel om de kristallisatie efficiënter te laten verlopen, wordt er ook gekeken naar mogelijkheden op korte termijn. Zo is bijvoorbeeld al gebleken dat de batchtijden grotendeels bestaan uit oponthoud bij de centrifuges. In feite is een batch te vroeg klaar om te kunnen lossen in de malaxeur. Door één van de acht pannen tijdelijk uit bedrijf te nemen en zo batches af te stemmen op de capaciteit van de centrifuges, is aangetoond dat aanzienlijk bespaard kan worden op het energieverbruik.
Dinteloord heeft dit opgelost met de zogeheten kookklok. Deze bepaalt wanneer een nieuwe batch mag starten. Dit creëert een pauzetijd tussen de batchpannen in. Door die goed te kiezen, zijn de pannen ‘just in time’ klaar als voldoende ruimte beschikbaar is in de malaxeur. De capaciteit wordt op deze manier ingesteld met het aantal batches en niet met de capaciteit van de A-centrifuges. Anklam kan deze kookklok in de toekomst ook toepassen.
Deze en alle andere metingen worden de komende tijd verder uitgewerkt. De daaruit volgende adviezen over de kristallisatie worden getoetst in de diksap- en bietencampagne van 2025, zodat uiteindelijk de fabrieken in Anklam, Dinteloord en Vierverlaten zo optimaal mogelijk kunnen opereren.
VVD-delegatie bezoekt locatie Cosun Beet Company
10 januari, op de laatste dag van de bietencampagne in Dinteloord, heeft Cosun Beet Company een VVD-delegatie ontvangen: Europarlementariër Jeannette Baljeu en de Tweede Kamerleden Thom van Campen en Wim Meulenkamp.
Ze bespraken met collega’s van Cosun en Cosun Beet Company – Hans Meeuwis, Arwin Bos, Paul Mesters, Gert Sikken en Arjan van Dijk – onze ambitie om de waterkwaliteit te verbeteren en onze investering in het verstrekken van bodemmonsters aan telers. Dit helpt hen om effectieve maatregelen te nemen voor die betere waterkwaliteit. Gespreksonderwerp was ook de concurrentiekracht van de Nederlandse bedrijfssector, met de nadruk op energietarieven, infrastructuur en vergunningsregelingen. Dit is cruciaal voor duurzaamheid en investeringen, ook binnen de Europese Clean Industrial Deal. Het was een aangenaam bezoek met vruchtbare gesprekken over doelgerichte beleidsmaatregelen. Wordt vervolgd.
Goede voornemens na de feestdagen
Na een feestmaand vol pepernoten, kerststollen en oliebollen nemen we ons in januari vaak voor om de extra kilo's weer kwijt te raken. Suiker staat daarbij herhaaldelijk in de schijnwerpers: “Ik ga dit jaar minder suiker eten,” klinkt het vaak. Maar wist je dat het bij gewichtstoename niet gaat om suiker, maar om het aantal calorieën dat je binnenkrijgt?
Tijdens de feestdagen eten we vaak meer dan normaal: zoetigheid, rijkere maaltijden, hapjes en calorierijke drankjes. Het zijn deze extra calorieën die kunnen bijdragen aan gewichtstoename. Suiker valt onder de groep koolhydraten, die 4 calorieën per gram leveren. Vetten daarentegen leveren er meer dan twee keer zo veel: namelijk 9 calorieën per gram. Een oliebol bevat
bijvoorbeeld veel meer calorieën uit vet (55,8 kcal) dan uit suiker (6,4 kcal).
Wil je een gezonde start maken na de feestdagen?
Focus dan op balans en kies voor een verbetering van je leefstijl die je ook kunt volhouden. Kies voor voedzame producten zoals groenten, fruit en volkoren granen. Deze bevatten minder calorieën en zijn rijk aan vitaminen, mineralen en vezels. Vezels helpen je langer een vol gevoel te houden. Dat kan je ondersteunen in je gezonde eetpatroon. Genieten van iets lekkers mag best, zolang je dit in balans houdt met de rest van je voedingspatroon. Zo maak je van januari niet de maand van restricties, maar van een frisse start vol gezonde gewoontes.
Bezoek van VVD-delegatie aan Cosun Beet Company.
KLANT IN BEELD:
"De druk op de bietenteelt is hoog”, constateert Lisette Staal. Zij is key account manager sugarbeet bij zaadbedrijf KWS Benelux. “We werken dan ook met man en macht aan nieuwe, nog meer resistente bietenrassen.”
KWS is één van de toonaangevende mondiale zaadproducenten en plantveredelingsbedrijven. Bij de Duitse beursgenoteerde onderneming werken circa vijfduizend mensen in meer dan zeventig landen. Dochterbedrijf KWS Benelux, met de hoofdvestiging in Roosendaal, heeft zo’n vijftig medewerkers, naast ruim veertig freelance adviseurs in Nederland en België.
“Meervoudig resistente rassen”, antwoordt Lisette Staal op de vraag waarin KWS zich onderscheidt van de concurrentie. “In de meervoudig resistente rassen blinken wij uit. We bieden sowieso een breed portfolio van rassen met hoge suikeropbrengsten of een bepaalde resistentie. Zo hebben we nu rassen die heel hoog scoren op de bladvlekkenziekte cercospora, die de teelt het afgelopen groeiseizoen teisterde.”
MOGELIJKHEDEN
Al vanaf de oprichting in 1856 startte KWS in Duitsland met de veredeling van suikerbieten. Later zijn daar gewassen zoals maïs bijgekomen. In 1995 is KWS Benelux opgericht voor de verkoop van maïszaden. Vijf jaar later volgde de directe verkoop van suikerbietenzaden aan Cosun. Voorheen vond de distributie vanuit Duitsland plaats via een zaadhandelaar.
“We zien Cosun Beet Company als een grote Europese marktspeler die vooral denkt in mogelijkheden, ondanks de toenemende en snel opeenvolgende restricties in de landbouw. Het bedrijf, met een sterk team van de Agrarische Dienst, staat dicht bij de leden en weet heel goed wat de bietentelers nodig hebben. Op basis van die informatie kunnen wij gericht verder gaan
veredelen en zo toekomstmogelijkheden bieden.”
Zie je nog een verbeterpunt?
“Cosun Beet Company reikt veel digitale tools aan om de teelt naar een hoger niveau te tillen, zoals de BAS-app en het ledenportaal. Maar het is ook belangrijk om persoonlijke contacten te blijven onderhouden, vooral met de digitaal ingestelde jonge boeren. Hen zie je minder vaak op de kring- en teeltvergaderingen. Dus zul je andere manieren moeten vinden. Het jongerenevenement is daarvan een goed voorbeeld. Deel kennis, maar kruip niet te veel in de belerende rol, zeker bij jonge, goed opgeleide telers/managers. Luister vooral naar wat ze te melden hebben.”
Wat zijn bij jullie de actuele ontwikkelingen?
“De ziektedruk in de teelt wordt steeds hoger. Anderzijds mogen steeds minder gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt. De gevolgen voor de bietenteelt zijn groot. Daarom moeten we tijdig oplossingen vinden in het kweekwerk. We werken dan ook met man en macht aan nieuwe resistente rassen tegen onder meer vergelingsvirus, bacterieziektes, droogte en aaltjes. Daarin hebben we nieuwe successen behaald. Maar er zijn meer alternatieven nodig.”
Unlock 30 Special
Vasthouden aan onze koers en de lat hoger leggen
Dit is onze routekaart naar 2030; waar gaan we heen en hoe gaan we dit aanpakken? In deze special nemen je mee op deze reis.
Onze visie Koers houden en de lat hoger leggen
Stay the course, raise the bar
We merken het allemaal, de wereld om ons heen verandert snel. En hoewel 2030 nog ver weg lijkt, is het voor het behalen van onze doelen essentieel om vooruit te kijken. Met input van jullie, Cosun en consultants herijkten we onze Unlock 25 strategie en kwamen we tot de opvolger: Unlock 30. Dit is onze routekaart naar 2030; waar gaan we heen en hoe gaan we dit aanpakken?
Als coöperatie is het belangrijk dat we een toekomstbestendig verdienmodel voor onze leden realiseren. Een gezond resultaat behalen, is daarvoor een absolute must. Daarmee kunnen we niet alleen telers een goede prijs voor hun bieten betalen, maar eveneens blijven investeren in innovatieve processen en verduurzaming. Zo zorgen we voor een gezonde toekomst van onze organisatie, ook voor de generaties na ons.
Dit resultaat willen we onder meer bereiken door optimalisatie in
de hele keten; van de bieten op het veld, via de fabriek naar de suikerklontjes in je koffie thuis. Daarbij focussen we ons op 1. kostenleiderschap in Europa en daarbij staat de klant centraal, 2. duurzaamheid en 3. innovatie in de hele keten. Tijdens onze Unlock 30 bijeenkomsten vertelden we hier al over en in de komende pagina’s en maanden ontdek je nog meer.
We staan voor een flinke uitdaging! De suikermarkt is wispelturig, suikerprijzen zijn laag en onze kosten zijn hard gestegen.
2025 wordt een moeilijk jaar. Vorig jaar vierden we het 125-jarig jubileum, een geweldige mijlpaal. In 125 jaar is veel veranderd maar veranderingen gaan steeds sneller en wanneer we dit mooie bedrijf over willen dragen aan toekomstige generaties dan moet de lat omhoog. Ik kan me voorstellen dat het best spannend aanvoelt, de lat hoger, terwijl je nu al hard werkt. Maar de lat hoger leggen betekent niet dat we nog harder moeten werken. Het betekent dat we vooral wegen moeten vinden om nog slimmer, meer UpBeet, te werken.
Ik weet dat we het samen kunnen. Net als de generaties voor ons die in de afgelopen 125 jaar ook de nodige uitdagingen zijn tegengekomen. Samen, gaan we ervoor!
Onze strategie
Stay the course, raise the bar
Future proof sustainable chain
Focused growth
Healthy performance
Innovation & partnerships
Digitalisation
People & change
Future proof sustainable chain
Als een plantaardige coöperatie spelen we een betekenisvolle rol in de transities naar een toekomstbestendige duurzame keten. We ondersteunen onze telers in de agrarische transitie.
Focused growth
We richten ons op kostenleiderschap, duurzaamheid, betrouwbaarheid en klantgerichtheid om de voorkeurspartner voor suiker te worden. We investeren in fabrieken om low carbon suiker te produceren en verwachten een toenemende vraag. Innovatie, vooral in processen, is cruciaal voor onze strategie.
Healthy performance
Onze grootste uitdaging is om Cosun Beet Company weer gezond te laten presteren. Het volledige potentieel dat we hebben geïdentificeerd vormt een veelbelovend doel. Om kostenleider te blijven in onze sector en een toekomstbestendig bedrijf te zijn, moeten we structureel beter presteren op alle gebieden.
Fix the Basics
Innovation & partnerships
Innovatie zorgt voor groei in ons portfolio, slimme oplossingen voor CO2-reductie en procesoptimalisaties. Door samenwerking vergroten we onze innovatieve kracht.
Digitalisation
Digitalisering is belangrijk omdat het onze efficiëntie en gegevens toegankelijkheid verbetert, en innovatie stimuleert. Hierdoor blijven we concurrerend in een snel veranderende digitale wereld.
People & change
Ons succes hangt af van onze mensen, we moedigen iedereen aan om het beste uit zichzelf te halen. We organiseren voor succes en ontwikkelen een mindset en werkwijze die ons bedrijf in staat stelt om te winnen in hun markten.
Healthy performance
Resultaatverbetering
De wereld om ons heen is veranderd, de omstandigheden zijn veranderd. De onderliggende prestaties van Cosun Beet Company zijn niet voldoende. We zijn onvoldoende ingericht om met alle veranderingen om te gaan. We moeten nu een inhaalslag maken om een gezonde basis voor een duurzame toekomst te leggen.
De lat moet omhoog. Het betekent dat we manieren moeten vinden om slimmer, meer UpBeet, te werken. Daarom focussen we ons de komende twee jaar extra op ‘Fix the basics’, het verbeteren van onze manier van werken, het optimaliseren van onze organisatie, innoveren in de keten en maximale waarde halen uit de biet.
Onze uitdaging is om de volledige potentie van Cosun Beet Company te benutten. In het UpBeet programma hebben we samen met jullie zo’n €100 miljoen aan verbeterpotentieel ontdekt. We gaan aan de slag binnen 6 werkgebieden.
1
Verkoop
We stellen de klant daadwerkelijk centraal. Dat betekent dat we de waarde van onze producten voor klanten echt gaan begrijpen. Systemen en processen gaan ons helpen marktgegevens en klantenkennis te delen en deze informatie te gebruiken om meer waarde uit onze klanten te halen.
2 Operations
Onderhoudsachterstand in onze fabrieken maakt ons kwetsbaar voor stilstand en kostbare reparaties. Deze achterstand willen we wegwerken, projecten uit de WinWeken uitvoeren, preventief onderhoud oppakken en Smart Operations versnellen.
3
Inkoop
Op dit moment hebben we 1 klant tegenover 10 leveranciers. Dit leveranciersbestand is niet te onderhouden en geeft ons een slechte onderhandelingspositie. Door Inkoop bij de hele breedte van onze inkopen te betrekken, kunnen we inkoopprocessen verbeteren en onze kosten verlagen.
4
Agro
Toevoer van grondstoffen, van voldoende bieten is een voorwaarde voor een duurzame toekomst voor Cosun Beet Company. In Nederland komt dit steeds meer onder spanning te staan, we testen mogelijkheden voor alternatieve toevoer. Daarnaast halen we meer omzet uit bietenpulp, betacal en bietengrond.
5 Staf
Door processen, bijvoorbeeld op het gebied van werving van nieuwe medewerk(st)ers, te verbeteren kunnen we kosten besparen en onze organisatie beter voorbereiden op de toekomst. Dankzij samenwerking binnen Cosun verlagen we de kosten voor Cosun Beet Company en leren we van andere businessgroepen.
6 Anklam
Naast twee suikerbietverwerkende fabrieken in Nederland heeft Cosun Beet Company ook een fabriek in Duitsland, in Anklam. Door de Anklam fabriek te integreren in de organisatie, stabiliseren we de bedrijfsvoering en verlagen we de kosten. Daarnaast gaan we B-stroop gebruiken voor de productie van ethanol.
Focus op groei
De volgende fase van de strategie van Cosun Beet Company richt zich op drie focuspunten:
Cosun Beet Company wil de voorkeurspartner voor suiker op de wereldmarkt zijn. Om dit mogelijk te maken, moet naast kostenleiderschap, duurzaamheid hoog in ons vaandel staan. Wanneer we dit combineren met betrouwbaarheid en klantgerichtheid, kunnen we een hogere prijs vragen voor het juiste product, van de beste kwaliteit en gecombineerd met gewaardeerde service.
We investeren aanzienlijk in onze fabrieken zodat we suiker met een lagere CO2-uitstoot, zgn. low carbon suiker, kunnen produceren. Deze suiker is met een lage impact op het milieu uit de suikerbiet gehaald.
We verwachten dat de vraag naar low carbon suiker zal toenemen en Cosun Beet Company is voorbereid om deze gewilde suiker tegen een verhoogde prijs op de markt te zetten.
Innovatie is daarbij een cruciale factor. Cosun Beet Company zal zijn innovatiekracht vooral richten op processen. Onze nieuwe rol in productinnovatie is de rol van leverancier van ingrediënten voor bijv. Fidesse.
Herpositioneren Van Gilse: in 2025 tref je de producten van Van Gilse aan met een vernieuwing van het logo en verpakkingsdesign. Daarnaast werken we aan een volledige recyclebare stroopfles. Deze zal medio 2026 in de Nederlandse supermarkten instromen.
Toekomstbestendige duurzame keten
Als een plantaardig coöperatie hechten we veel belang aan een toekomstbestendige duurzame keten: van teler tot klant. We ondersteunen onze telers op allerlei vlakken zodat zij mee kunnen groeien in de duurzame verandering van de agrarische sector. Ons doel is de suikeropbrengst per hectare te verhogen, gecombineerd met een lagere CO2-uitstoot, gebruik van minder bestrijdingsmiddelen en goede waterkwaliteit.
We ondersteunen onze telers daarin met:
- Sensoren in het veld; via de BAS-app krijgen telers advies om schade door ziekte en schimmels te minimaliseren en ze minder gewasbeschermingsmiddelen hoeven te gebruiken.
- Gratis N-minerale grondbemonstering; dit helpt telers om slimmer te bemesten, kosten te verlagen, uitspoeling te verminderen en opbrengst te verhogen.
Een actueel voorbeeld dat bijdraagt aan een efficiëntere organisatie en een proces dat minder energie gebruikt, is de bouw van nieuwe diksaptanks op de locaties Dinteloord en Vierverlaten. Lees hier meer over op bladzijde 24 in deze editie van het Bietenblad.
In 2050 willen we een 100% klimaatneutrale, circulaire
organisatie zijn.
Future proof sustainable chain
Innovatie & samenwerkingen
We hebben de ambitie om te verbeteren. Om te kunnen verbeteren zetten we onze innovatiekracht in. Deze verbetering kan te maken hebben met effectiviteit, door minder energie te gebruiken en kosten te besparen. We zetten innovatie ook in om duurzaamheid te vergroten. Zo kan deze pijler bij elke pilaar in de strategie worden toegepast.
Om te voorkomen dat we het wiel opnieuw uitvinden, werken we samen om nieuwe toepassingen te vinden voor bestaande oplossingen. We werken om te winnen, leren voortdurend bij en creëren daardoor meer waarde.
Een voorbeeld van samenwerking in innovatie is de culinaire frikandel van Le Frique. De nationale dag van de frikandel, 4 februari, was de uitgelezen kans om deze variant op de bekende klassieker te testen. Onze bietenpulp is een belangrijk ingrediënt voor succes van Le Frique. Innovatie blijft een onmisbare kracht binnen Cosun Beet Company.
Digitalisering
Digitaliseren is geen trend, het is een voorwaarde voor succes. Feiten zijn een vitale basis voor waardevolle beslissingen. Wanneer we de data uit onze keten delen en combineren met kunstmatige intelligentie (AI) komen we tot nieuw waardevolle inzichten. Alleen op deze manier kunnen we een modern, data gedreven bedrijf worden.
Niet alleen data gedreven systemen zijn belangrijk, mensen vormen een onmisbare schakel. We stimuleren digitale vaardigheden bij iedereen. We investeren in trainingen zodat ieder in zijn kracht komt en kan opbloeien.
Een mooi voorbeeld waarin data en digitaliseren bijdragen aan succes is de automatisering van processen. Zo hebben we bij Cosun Beet Company slimme systemen geïmplementeerd om de in- en uitstroom van biogas in de suikerfabrieken te optimaliseren.
People & change
Mensen & verandering
Verandering begint bij jezelf. Stap voor stap. Je denkt misschien: wat stelt één stap nu voor? Denk maar eens aan kleine dingen die jij kunt beïnvloeden in je dagelijkse werkzaamheden. Het gaat niet alleen om geld besparen, maar vooral hoe we dingen anders kunnen aanpakken. We moeten zorgen dat we slimmer gaan werken, niet harder. Zo kunnen we samen het verschil maken!
Stay the course, raise the bar
We komen verder als we samen gaan. Het is belangrijk om alle individuele doelen af te stemmen op de huidige strategie. Wanneer we allemaal dezelfde richting op gaan, versterken we elkaar. Een middel om dit te borgen, is het nieuwe People Performance Management (PPM) proces.
• Doelen stellen; iedereen heeft duidelijke doelen en deze worden regelmatig besproken om voortgang te waarborgen.
• Check-ins met je manager plannen; zo vaak als jij daar behoefte aan hebt.
• Eindejaarsevaluatie; hoe heb je afgelopen jaar ervaren, heb je je doelen behaald en hoe wil je je verder ontwikkelen?
Samen maken we het verschil!
En nu?
Dit is onze routekaart naar 2030 in een notendop. De komende tijd zullen we je verder meenemen in deze veranderingen, mijlpalen en successen. Wat is de volgende stap?
1. We gaan deze strategie uitrollen bij Cosun Beet Company, inclusief UpBeet.
2. Samen met je leidinggevende ga je de strategie vertalen in individuele doelen in het PMM-proces.
3. We gaan onze strategische prioriteiten uitvoeren met de nadruk op ‘Fix the Basics’ en UpBeet.
4. We meten en delen onze voortgang in de uitvoering van de strategie door middel van regelmatige updates onder andere in teamvergaderingen en berichtgeving op Sharepoint.
Mocht je zelf ideeën hebben over hoe we kunnen verbeteren en kosten kunnen besparen? Meld dit dan bij je leidinggevende. Op deze manier kunnen we allemaal ons steentje bijdragen.
TPM-coördinatoren op bezoek
Aan het eind van de campagne heeft de Cosun TPM-delegatie de suikerfabriek in Dinteloord bezocht in het kader van de Cosun TPM Coördinatoren dagen. De groep van coördinatoren wisselt met enige regelmaat van samenstelling. Vandaar dat het voor de nieuwkomers prettig was om de suikerfabriek nog even in actie te zien. Ze waren onder de indruk van alleen al de grootte van de assets en het totale fabrieksterrein.
Tijdens de Cosun TPM-dagen heeft een terugblik plaatsgevonden over 2024. Daarin sprong de fabriek Dinteloord er positief uit vanwege de geboekte vooruitgang en lopende activiteiten. Enkele van deze activiteiten zijn ook gepresenteerd aan de bezoekers. In de fabriek Dinteloord bestaat een natuurlijke flow rond de ontwikkeling van TPM. Wilco Smit (TPM-coördinator Dinteloord): “We hebben er bewust voor gekozen om geen snelle en grote stappen te maken, maar eerder kleinere en kwalitatief goede stappen. Daarmee bedoel ik dat het belangrijk is om de TPM-structuur te verweven in onze dagelijkse werkzaamheden. Enkele pilaren die
daar profijt van hebben zijn onder andere Quality Maintenance en Safety & Health. Omdat zij hun werkzaamheden zo hebben gestructureerd, gaan de ontwikkelingen van beide pilaren snel (SH) en weten ze de resultaten vast te houden (QM).”
EXTRA AANDACHT
De Autonoom Onderhoud pilaar is de basis van TPM en één van de belangrijkste pilaren. De pilaar staat in verbinding met alle andere pilaren en vervult vele belangrijke taken in het detecteren van afwijkingen, instandhouding, kwaliteit en veiligheid. Er is dan ook besloten dat Autonoom Onderhoud en de activiteiten daaruit op operationeel niveau extra aandacht krijgen. Wilco: “In overleg met onze TPMconsultant Koen Danen is besloten om de Autonoom Onderhoud training stap 0 tot 3 op onze locatie te organiseren. Dit is een programma rondom de operator en de monteur, die een zeer belangrijke rol hebben in het in basis brengen en houden van een asset. Recentelijk hebben we vanuit Predictive Maintenance goede resultaten behaald bij onze grasvanger in het washuis op het gebied van betrouwbaarheid en reductie van (on) kosten. De geleerde lessen in dat traject kunnen nu als basis dienen voor de AO-training. Daarin gaan we zaken als schoonmaakstandaarden, inspectiemethodes en dergelijke vastleggen en trainen.”
De training AO stap 0–3 wordt door Cosun gegeven op 6 mei. De inschrijving is reeds geopend.
HERINRICHTING FABRIEKSKANTOOR
De afgelopen maanden heeft de afdeling Civiel het fabriekskantoor zeer intensief verbouwd. De kantoren zijn gemoderniseerd naar de huidige normen en voorzien van een frisse laklaag. Diverse kantoorruimten zijn gesplitst in kleinere units om de afdelingen en staffuncties te kunnen huisvesten.
De verbouw en herinrichting hebben geleid tot talrijke interne verhuizingen. Zo hebben de afdelingen Engineering en Inkoop Dinteloord hun intrek genomen in het zwarte gebouw aan de overzijde van het fabriekskantoor. Hun ruimtes zijn door andere afdelingen ingenomen. Het zwarte gebouw is volledig voorzien van een klimaatregeling en CO2-regelingen.
TPM Doord 2e etage Fabriekskantoor oplevering.
TPM Doord Verbouwing 2e etage fabriekskantoor.
Geslaagde bietencampagne
met
stabiel draaiende suikerfabrieken
Cosun Beet Company kijkt terug op een geslaagde bietencampagne met stabiel draaiende suikerfabrieken.
“Vanaf begin december kenden de drie fabrieken een gemiddelde bietverwerking van 71.000 ton per dag. Een klinkend resultaat, conform ons doel”, constateert productiedirecteur Bram Fetter. “Nu nog een betere opstart.”
De campagne kenmerkte zich ook door lage suikeropbrengsten. “Het suikergehalte in de bieten daalde vanaf eind november bovendien harder dan verwacht”, vervolgt Bram. “Niettemin is de capaciteit van de fabrieken op peil gebleven.”
“Als je door je oogharen naar de campagne kijkt, zie je wel een aantal vervelende storingen die er best hard in hebben gehakt. Ze leverden soms een dip op naar 60.000 ton. Zo had Dinteloord in bepaalde periodes problemen in de wasstraat met veel blad en hout. En Vierverlaten kampte met veel rommel, zoals metalen
Aan Johnny Meertens de eer om in Vierverlaten de laatste biet te gooien omdat dit zijn laatste campagne was en hij binnenkort met pensioen gaat.
staven uit vrachtwagens, en half oktober met een defecte tandwielkast van een generator. Deze storingen zijn door de mensen ter plekke adequaat opgelost. Als de fabrieken vervolgens weer goed draaien, zie je van die storingen in de gemiddelde verwerking niet veel meer terug.”
GEEN VORSTBIETEN
Voor een stabiele suikerproductie is nooit één oorzaak aan te wijzen. Het gaat om meerdere factoren die samenvallen. Bram: “Anklam bijvoorbeeld heeft twee stoomketels gehuurd om de krappe stoomvoorziening uit het ketelhuis te vergroten. Bovendien had Anklam de stoomdroger beter onder controle en is de locatie gestopt met de recirculatie van vinasse uit de bio-ethanolfabriek. Zodoende kwamen we daar uit op een stabiele gemiddelde bietverwerking van 14.000 en vaak 15.000 ton per dag.”
Een meevaller voor alle fabrieken was dat strenge vrieskou tijdens de campagne uitbleef. “Eindelijk eens een jaar zonder gedoe met vorstbieten”, verzucht Bram. “Dat hebben we ook wel een keer verdiend. Natuurlijk
Hoendiep tanks t.b.v. V-rise en pulptransport.
Laatste dagen tijdens de campagne (D).
FEITEN BIETENCAMPAGNE (NL)
- De twee Nederlandse fabrieken hebben samen 6.648.571 ton bieten verwerkt. Gemiddelde verwerkingscijfer: 27.600 ton bieten per fabriek per dag.
- Dit heeft 763.000 ton suiker in de campagne opgeleverd.
- Uit de diksaptanks komt daar later in het jaar nog eens 313.000 ton bij. (Totaal dus 1,08 miljoen ton suiker).
- De wortelopbrengst is uitgekomen op 75 ton per hectare met 16,3% suiker. Dat levert 12,2 ton suiker per hectare op.
- De winbaarheid was gemiddeld 90,5.
- Het tarrapercentage was 11,2%.
werd zoals altijd vanaf eind november de structuur van de bieten iets minder, maar ze bleven goed verwerkbaar. Dat maakte ook dat we een hoog droge stof gehalte van onze perspulp haalden.”
BETERE OPSTART
Wat absoluut beter kan, is de opstart van de campagne. Deze liet toch te wensen over. Belangrijke oorzaak was dat het onderhoudsprogramma maar net op tijd afgerond kon worden. Dat de fabrieken op het allerlaatste moment voor de campagne nog moesten overschakelen
Voorspoedige oogst
Ook op de akker, inclusief bietentransport, is de campagne voorspoedig verlopen, zonder al te veel grote calamiteiten. Ondanks de vorst in het nieuwe jaar, hoefde de vorstregeling gelukkig niet ingezet te worden.
op een andere hulpstof dan SO2, hielp ook niet. Bram: “In een jaar met een vorige langere campagne door vorstbieten, een langere diksapraffinage en grote projecten ontstaat er sowieso tijdsdruk. Dat vergt veel discipline in de planning van het onderhoud en de afspraken die je maakt over de opleverdatums van klussen. Dat moet je goed blijven volgen.”
“De kunst is om je onderhoud dusdanig te plannen en uit te voeren dat het ruim voor de zomervakantie klaar is.
Dan kun je daarna in gereedstaande fabrieken gaan testen en kunnen de operators extra training volgen. Dat lukt niet als je op het laatste moment nog met onderhoudsopdrachten bezig bent of als sommige medewerkers nog investeringsprojecten moeten afronden.”
ROBUUSTER
Voor het onderhoud gaan de fabrieken over op een nieuwe werkwijze. “Die verandering kost tijd”, zegt Bram. “We gaan naar een planning op basis van kennis over faalgedrag en van metingen tijdens de campagne. We doen nog te veel inspectie na de campagne en de klussen die daaruit voortkomen. Met de nieuwe werkwijze krijg je een strakker onderhoudsprogramma waarin je in mei al delen van de fabriek kunt opleveren. Daar gaan we meer de focus op leggen.” “Daarbij hebben we ook een personeelsplan ontwikkeld waardoor we wat robuuster het onderhoud kunnen gaan uitvoeren, maar ook meer tijd kunnen maken voor verbeterprojecten. Met als doel een verticalere opstart en een nog beter verlopende campagne. Daartoe hebben we iets meer medewerkers nodig, zoals werkvoorbereiders, maintenance engineers en technologen. Want we hebben heel veel dingen op ons bordje liggen.”
Afgelopen najaar waren er, in tegenstelling tot het najaar van 2023, voldoende rooibare dagen. Op de laatste dag van 2024, moest dan ook nog maar een kleine 800 hectare worden gerooid. 24 december was dit nog 1.700 hectare.
Extra diksaptanks in Dinteloord en Vierverlaten
Zowel Dinteloord als Vierverlaten bouwt dit jaar een extra diksaptank. In de toekomst komen er nog meer bij. Dat heeft meerdere redenen.
Een ervan is de ouderdom van onze suikersilo’s. Sommige hebben de pensioengerechtigde leeftijd bereikt en zijn toe aan renovatie of vervanging. In eerste instantie werd gedacht aan een grote nieuwe suikersilo. Maar die plannen zijn veranderd. Het is namelijk veel aantrekkelijker om de suiker in de vorm van diksap op te slaan. Een diksaptank is veel goedkoper om te bouwen en in het gebruik dan een nieuwe suikersilo. Het gevolg hiervan is dat de suikerproductie nog meer over het jaar wordt verspreid met een langere diksapcampagne. Dit heeft veel voordelen, waaronder meer flexibiliteit voor waar en wanneer uiteindelijk suiker wordt geproduceerd.
Dankzij de diksaptanks kan Cosun Beet Company de depots in Roosendaal en Zevenbergen op korte termijn sluiten. Ze hoeven niet meer gerenoveerd te worden. De transporten erheen komen te vervallen. Ook de suikertransporten van Vierverlaten naar Puttershoek zijn niet meer nodig omdat Puttershoek de suiker dan vanuit Dinteloord geleverd krijgt.
V-RISE
De komende vijf jaar gaat Cosun Beet Company nog meer diksaptanks bijbouwen. Daardoor kunnen de fabrieken bijna het jaarrond suiker gaan produceren. De fabrieksorganisatie wordt daarop aangepast. Dat heeft voor een belangrijk deel te maken met het project V-RISE. Een megaproject waarin het suikerproductieproces flink op de schop gaat om veel energiezuiniger te kunnen produceren. Nu gebruiken de fabrieken nog veel aardgas. Na iedere batch wordt een kookpan opnieuw gevuld en opgewarmd. Dat is vanuit energetisch oogpunt niet optimaal. De restwarmte van het koken en kristalliseren wordt weliswaar gebruikt voor de meertraps indamping voor het indikken van dunsap, maar er gaat nog steeds veel verloren.
STUK EFFICIËNTER
Dat kan een stuk efficiënter door de damp opnieuw op druk en daarmee op de gewenste temperatuur te brengen met behulp van mechanische damprecompressie in combinatie met continue kristallisatie. Het doel is het aardgasverbruik en de CO2-uitstoot met ongeveer 50% te verlagen ten opzichte van 2021. Eén groot nadeel: het verhogen van deze energie-efficiëntie kost meer dan € 100 miljoen. Veel geld kan op deze investering worden bespaard door alle equipment iets kleiner uit te voeren.
Met als bijeffect een lagere dagproductie witsuiker tijdens de campagne. Als de fabriek dagelijks nog steeds evenveel bieten verwerkt, moet dus meer diksap - halffabricaat van suiker – worden opgeslagen in tanks. Dit sluit mooi aan op de visie van een langere diksapcampagne.
CHAUFFEURS
Minder suikertransport én minder suikerproductie tijdens de campagne hebben nog een voordeel. Het wordt namelijk steeds lastiger om voldoende chauffeurs te vinden om suiker te vervoeren. Zéker tijdens de campagne, met name in de nachtelijke uren.
De diksaptanks zijn derhalve meer dan welkom. Dit jaar één op elke Nederlandse locatie. De bouw is inmiddels gestart. De tanks worden, als alles volgens plan verloopt, in december in gebruik genomen. Later komen er zowel in Dinteloord als in Vierverlaten nog twee bij. Dat brengt het totaal op elf diksaptanks in Nederland.
Start van de bouw in Vierverlaten.
Bouw van de diksaptank in Dinteloord.
Hoger kwaliteitsbewustzijn bij audits
Tijdens de campagne vindt het merendeel van de kwaliteitsaudits in Vierverlaten plaats. In deze periode kunnen het productieproces en de daarbij behorende documentatie goed worden beoordeeld. Bij de GMP+ en de FSSC22000 bleek de locatie grote stappen te hebben gezet.
Vooraf voeren de Nederlandse locaties interne audits bij elkaar uit ter voorbereiding van de externe certificerende audits en klantaudits. Productie wordt natuurlijk het meest geaudit. Maar de voedselveiligheidsnormen schrijven ook voorwaarden voor aan de ondersteunende diensten zoals Laboratorium, Technische Dienst, Training en Opleiding.
De interne audits geven een goed beeld waarin een locatie kan verbeteren. De afdeling Kwaliteit pakt dit op of de Centrale Organisatie bij locatie overstijgende thema’s.
Een mooi voorbeeld hiervan is een project bij Onderhoud. Daar werd geconstateerd dat niet alle smeer- en reinigingsmiddelen de juiste certificaten hadden. Deze middelen werden vervangen door een voedselveilig alternatief, hetgeen de productkwaliteit ten goede komt. In een latere interne audit werd opgemerkt dat deze voedselveilige alternatieven nog niet op de positieve lijst voor smeermiddelen stonden. Dit is hierna snel hersteld. Het benadrukt de kracht van interne audits.
POSITIEVE TERUGKOPPELING
In de huidige markt is het van belang om continu aan de aangescherpte normen te blijven voldoen, met name om
suiker te kunnen blijven verkopen. Dit gebeurt dan ook. Dat zie je onder meer terug in een hoger kwaliteitsniveau. De resultaten van de laatste certificeringsaudits laten dit eveneens zien.
Woensdag 17 oktober is de locatie geaudit voor de GMP+ norm. Het GMP+ certificaat geldt voor diervoeders, perspulp en feed melasse. Op deze audit volgde een positieve terugkoppeling, met slechts één minor. Donderdag 28 en vrijdag 29 november was er een FSSC22000 audit. Het FSSC22000 certificaat geldt voor de productie van suiker, stropen en food melasse. De audit was dit jaar onaangekondigd. Dit geeft altijd extra spanning.
Ook deze audit heeft Vierverlaten met goed resultaat afgerond. In diens positieve terugkoppeling zag de auditor zichtbare verbeteringen ten opzichte van voorgaande jaren. De audit werd met twee minors afgesloten.
ORDE EN NETHEID
De overeenkomst tussen beide certificeringsaudits is dat er geen bevindingen waren op orde en netheid. In de voorgaande audits was dat wel het geval. Dit betekent niet dat er geen vervuilingen meer zijn. Maar wel dat Vierverlaten hierin grote stappen heeft gemaakt. Het resultaat van samenwerking. Kortom, Vierverlaten gaat met een goed gevoel naar de volgende audits. Met als doel een even goed of zelfs beter eindresultaat.
Engineering Vierverlaten evalueert Early Management
Woensdag 18 december heeft de afdeling Engineering van Vierverlaten de Early Management projectmethodiek intensief geëvalueerd. De huidige werkwijze werd onder de loep genomen en concrete verbeteracties werden geïdentificeerd.
Onder begeleiding van Cosun TPM-programmamanager Wim Simon werd de dag vormgegeven met een mix van presentaties en interactieve sessies. De focus lag op Early Management als essentieel onderdeel van projectmanagement. Daarbij zorgen regelmatige evaluatie en bijsturing voor continue verbetering van de werkprocessen.
De dag startte met een heldere uiteenzetting door Investeringsmanager
Jaap Kruiter:: "Het is belangrijk dat we niet alleen kijken naar wat beter kan, maar ook waarderen wat al goed gaat. Deze dag helpt ons om beide aspecten in kaart te brengen."
In drie break-out sessies werkten de deelnemers in kleinere groepen aan verschillende aspecten van het Early Management systeem. Tijdens de eerste sessie werden de uitdagingen van het huidige systeem in kaart gebracht. In de tweede sessie evalueerden en prioriteerden de teams deze bevindingen. Daarna werden in de derde sessie oplossingen bedacht.
Uit de sessies kwamen enkele belangrijke verbeterpunten naar voren: de behoefte aan meer ondersteunend personeel (werkvoorbereiding en bedrijfsbureau), het toevoegen van een duidelijke RASCI-matrix aan de projectmethodiek, het plannen van een kick-off met stakeholders voor elk project, en het verplicht aftekenen van stage-gates.
OPEN SFEER
Deze verbeterpunten staan de komende maanden centraal in de doorontwikkeling van de projectmethodiek. "De break-outsessies werden goed ontvangen. De kleinere groepen zorgden voor een open sfeer waarin iedereen actief kon bijdragen aan diepgaande discussies", merkte André Elevelt op. De break-out sessies werden afgewisseld met gezamenlijke wrap-up momenten. Daarin deelden alle groepen hun bevindingen. Ook was er tijd voor het Connect-spel. Dit zorgde voor een goede dynamiek tussen de intensievere werksessies door.
De productieve dag werd afgesloten met een eindejaarsbuffet. Daar konden de deelnemers napraten over de opgedane inzichten. Als herinnering kreeg iedere deelnemer een speciale CBC-mok.
De dag heeft niet alleen geleid tot concrete verbetervoorstellen, maar ook bijgedragen aan de teamspirit binnen de afdeling Engineering. De komende periode worden de geïdentificeerde verbeteracties uitgewerkt en geïmplementeerd. Dit zal leiden tot een nog effectievere Early Management aanpak van projecten.
Team Engineering Vierverlaten.
Opening Early Management dag door Justin Basstra (Project Support Officer).
Uitleg break-out sessies door Wim Simon (TPM Programma Manager Cosun).
Locatiedag: verbinding, kennisdeling en plezier
Verbinding, kennisdeling en plezier. Deze thema’s stonden donderdag 28 november centraal tijdens de locatiedag in Puttershoek. De dag was georganiseerd om te luisteren naar wat er onder de mensen speelt en om ervoor te zorgen dat iedereen dezelfde richting op gaat. Er waren veel zorgen. Iedereen is dan ook geïnformeerd over de situatie op de locatie en de vooruitzichten van Cosun Beet Company.
De ochtend begon met vijf informatieve sessies, gericht op het opfrissen van kennis over belangrijke onderwerpen zoals veiligheid, kwaliteit en het maken van meldingen in TIRA. De sessies waren leerzaam en interactief. Iedereen kon deelnemen en zijn of haar inzichten delen.
Een van de sessies was gewijd aan het peilen van de meningen en gevoelens van de medewerkers. Dit leverde waardevolle inzichten op over wat er leeft. Daarnaast werd het gezelschap in vijf groepen opgedeeld, waarbij alle medewerkers werden gemixt. Ze doorliepen dus niet in hun vaste ploegen de sessies. Dit had, naast het elkaar leren kennen, ook een gunstig effect op het delen van kennis over de ploegen heen.
Na deze intensieve en leerzame ochtend was het tijd voor ontspanning en teambuilding: een vaartocht van Puttershoek naar Moerdijk en terug. Met aan boord een heerlijke BBQ, onder het genot van een drankje en muziek.
PERFECTE BALANS
De combinatie van informatieve sessies en ontspanning zorgde voor een perfecte balans tussen werk en plezier. De locatiedag droeg bij aan kennisvergroting en een betere samenwerking. De opgedane kennis en inzichten kunnen worden gebruikt om de werkomgeving nog beter en veiliger te maken. Daarnaast gaat de staf aan de slag met de opgedane feedback en inzichten van medewerkers. De dag liet ook zien hoe belangrijk het is om regelmatig stil te staan bij wat er binnen het team speelt. Door open communicatie en gezamenlijke activiteiten blijven het team en de teamleden sterk met elkaar verbonden.
Medewerkers zijn tijdens de locatiedag geïnformeerd over de situatie op de locatie en de vooruitzichten van Cosun Beet Company.
Gastles om interesse in procestechniek op te wekken
Industriële bedrijven en mbo-opleidingen (onder andere Curio) hebben steeds meer moeite om (aspirant) procesoperators en studenten te werven. Daarom werken ze samen om de jeugd vroegtijdig kennis te laten maken met (de opleiding) Procestechniek.
Zo heeft procesoperator Iris Kuiper van Specialiteiten Roosendaal eind 2024 op de Montessorischool in Bergen op Zoom aan leerlingen van groep 7 het vak van procesoperator toegelicht. De leerlingen luisterden aandachtig hoe Iris in haar gastles vertelde wat een suikerbiet is, hoe suiker wordt gewonnen en uiteraard hoe de stroop voor op de pannenkoek wordt gemaakt. Haar verhaal werd enthousiast ontvangen. De leerlingen stelden dan ook veel vragen.
Adri Geuke 25 jaar 'in de suiker'
Adri Geuke (Specialiteiten Roosendaal) was 1 januari 25 jaar in dienst van Cosun Beet Company.
Met het diploma mts Energietechniek op zak, begon Adri 1 januari 2000 als onderhouds- en storingsmonteur bij de suikerfabriek in Puttershoek. Toen deze fabriek in 2005 sloot, ging Adri als allround monteur bij Specialiteiten Roosendaal werken. Vervolgens groeide hij door naar werkvoorbereider. Adri behaalde het hts-diploma WTB en is alweer ruim acht jaar maintenance engineer in Roosendaal.
Martijn Beijsens (teamleider Technische Dienst) overhandigt Adri de bos bloemen en het jubileumcadeau.
Iris Kuiper als gastdocent voor de klas om het vak van procesoperator toe te lichten.
WAAR ZIJN WIJ NU MEE BEZIG?
Naam:
Vincent van der Burg
(31 jaar)
Functie:
Digital Brand Marketeer
In dienst bij Cosun Beet Company sinds: Augustus 2024
Van suiker tot strategie: digital branding bij Van Gilse
Waar ben je nu mee bezig?
Als Digital Brand Marketeer binnen Consumer Products, een nieuwe functie binnen ons bedrijf, richt ik me op de branding van Van Gilse en het Wester merk richting consumenten, en zakelijke klanten. De afgelopen maanden hebben we met het team hard gewerkt aan de hoogover strategie voor onze suikermerken. Die vormt nu een solide basis voor onze contentstrategie: wat is de boodschap, voor welke doelgroep en via welk kanaal? Door een omnichannel aanpak, bied je consumenten een naadloze ervaring, onafhankelijk van het kanaal waarop ze zich bevinden.
Als mensen vragen waar ik werk, vertel ik ...
Vincent van der Burg:
“Mijn ambitie voor Van Gilse is om het merk zo te positioneren dat we een love brand worden."
.... dat ik bij Van Gilse werk. Al het werk wat ik doe, heeft te maken met de consument en die bereiken we met Van Gilse. Ik vind het mooi dat A-merken een beleving bieden en mensen een positief gevoel kunnen geven. Suiker is suiker, maar de kracht van zoetheid creëert momenten van vreugde en verbondenheid die waardevol zijn in het leven van mensen.
Waarom was nu de tijd rijp voor een digital brand marketeer bij Cosun Beet Company?
Door de komst van steeds meer Private Labels kan onze merkbekendheid afnemen en suiker heeft bovendien een steeds negatiever imago. Onze marketing heeft op een laag pitje gestaan, dus moest er focus op komen, zodat we de grootste blijven. De online aanpak speelt hierin een cruciale rol. Met meer dan 10 jaar ervaring bij reclamebureaus en samenwerking met: Bavaria, ASML, Wasa, Toyota, L’Oréal Paris, Max Verstappen en Mora, breng ik de nodige expertise mee.
Was is je ambitie voor Van Gilse?
Van Gilse verjongen, het merk zo positioneren dat we een love brand worden, zoals HEMA of IKEA. Niet te fancy, maar vooral authentiek.
Wat is de leuke en de vervelende kant van je werk?
Je komt de producten overal tegen en dan plopt er vaak een idee op ‘oh, hier kunnen we misschien wel wat mee’. Wat soms lastig is dat collega’s niet altijd weten wat digital marketing allemaal inhoudt en hoe dat bijdraagt aan Cosun Beet Company. Het is zóveel meer dan een Facebook post plaatsen. Het draait om de complete beleving. Ik vertel je er graag alles over!
Wat is jouw favoriete product?
Vroeger maakte ik met mijn oma en moeder al jam met de Geleisuiker. Samen het bos in om fruit plukken en vervolgens jam te maken. Maar als ik nu een favoriet moet noemen, is het de Wester Rietsuikerstroop. Heerlijk over de pannenkoeken en ... tip... nog beter in cocktails!
Wat kunnen collega’s al terugzien van je werk?
Klantenservice: tot op heden konden consumenten ons bereiken via website, telefoon en post. Om de drempel voor de jongere doelgroep te verlagen, zijn we nu ook bereikbaar via Whatsapp. Verder ben ik betrokken bij de nieuwe website en de lancering van de Wester Rietsuikerstroop. Die laatste gaan we anders in de markt zetten dan we gewend zijn.
