BRUZZ editie 1951 (08-10-2025) by bruzz.be

Burgers klagen politiegeweld aan tijdens betogingen

Brusselaars getuigen over verlies uitkering na twintig jaar werkloosheid

ROOMIES 2

— 12 OCT 2 5

CUTTING THROUGH THE NOISE

AROH DJ

B2B MARASCHINO

AZU TIWALINE (HYBRID) BURNA

CHEYANNE HUDSON

CLÏO

DBRIDGE (DJ SET)

DBRIDGE & MADISON WILLING (LIVE)

DJ SPIT DONIA

ECHOFARMER

FAIRYPRINCESS

WITHMAGICPOWERS

FRANCISCO LÓPEZ PRESENTS

SONIC DARK GOYA

HASSAN ABOU ALAM JVDA

B2B ENDOR

KALI MALONE KIA

MALOCA PRESENTS: HIIIT

W/ RROSE & UPSAMMY

NIELS ORENS (LIVE A/V)

OBLIG & LOGAN_OLM

OJOO

PINO PALLADINO & BLAKE MILLS FEATURING

SAM GENDEL & CHRIS DAVE

RIVAL CONSOLES (LIVE A/V)

RROSE (DJ SET)

SHACKLETON (LIVE)

UPSAMMY

B2B LE MOTEL

WWW

ABRUPT.BRUSSELS

Formatie Wachten tot de hete brij afkoelt

Een dikke laag mist bedekt de begrotingsonderhandelingen, die nu alweer enkele weken bezig zijn. Op zich is mist goed. Het betekent dat de gesprekken ernstig zijn, dat de onderhandelaars van MR, PS, Les Engagés, Groen, Vooruit en Open VLD in de opdracht willen slagen. Dat ze niets op het spel willen zetten door te lekken aan de pers.

Helaas moet de mist ook verhullen dat men helemaal niet zo ver staat. Ja, er is overeenstemming over het vertrekpunt: een tekort van anderhalf miljard euro. Ja, er is een akkoord over de af te leggen weg: tegen 2029 willen de onderhandelaars dat tekort met één miljard hebben teruggebracht. En ja, er is een – nog niet helemaal afgeklopt – akkoord over de verdeelsleutel: 750 miljoen euro aan besparingen en 250 miljoen aan nieuwe inkomsten en een taxshift.

Het lijkt onwaarschijnlijk dat dit vage raamakkoord voldoende is om het rapport van Standard & Poor’s, dat vrijdag uitkomt, nog gunstig te beïnvloeden. In juni zakte de rating van A+ naar A. Als dat opnieuw gebeurt, dreigt Brussel in de tweede klasse van het leenverkeer terecht te komen.

noemden die piste meteen ‘valsspelen’, dat artikel is daar niet voor bedoeld. Bovendien geeft dat een regering met de ‘oude’ partijen Groen, Vooruit en Open VLD. Zonder meerderheid dus aan Nederlandstalige kant. Niet bepaald de communautaire trofee waar Frédéric De Gucht (Open VLD) al die tijd op heeft gewacht. Ook de andere Nederlandstalige partijen hebben meteen aangegeven de rangen te sluiten: geen regering zonder Vlaamse meerderheid. Die piste is dan ook niet ernstig te nemen.

Een andere piste is er echter niet. Dus wordt er gewoon verder onderhandeld over de begroting. Wordt verder rond de hete brij gedraaid, in de hoop dat die vanzelf afkoelt.

“Een veto laten vallen, getuigt van staatsmanschap”

Niet alleen komen de gesprekken te laat, er is nog altijd geen zicht op een regering die een begroting kan indienen. Zoals bekend hebben de betrokken partijen geen meerderheid aan Nederlandstalige kant. PS wil de N-VA niet mee aan boord, MR weigert Team Fouad Ahidar en Benjamin Dalle (CD&V) is niet meer beschikbaar, nu de rest zonder hem begonnen is.

Die patstelling leidt stilaan tot wanhoop. Er werd zelfs een ingewikkelde constructie naar voren geschoven, waarbij de Franstalige ministers al vervangen worden, en de Nederlandstalige niet – artikel 36 van de Brusselwet, voor de liefhebbers. Grondwetspecialisten

Voor heel wat waarnemers zakt de temperatuur van de brij mogelijk na vrijdag 17 oktober, de dag waarop Frédéric De Gucht (wellicht) voorzitter van de Open VLD wordt. Zodra hij verkozen is, kan hij zeggen dat het akkoord dat dan voorligt Brussel beter maakt, en dat hij dit het liefst met, maar als het moet zonder de N-VA doet. Toch lijkt zo’n snelle bocht onwaarschijnlijk: evengoed kan zijn reputatie daaronder lijden. Bovendien moet Dalle nog altijd de plaats van de N-VA willen innemen. Na formeel te hebben gezegd niet langer beschikbaar te zijn, is ook die positie moeilijk te verlaten. Rest nog Ahmed Laaouej (PS) die zijn veto tegen de N-VA kan inslikken. Maar niemand die daar nog echt op hoopt. Toch zal een van de drie eens zijn veto moeten lossen. Degene die dat doet, moet dan niet als ‘plooier’ of als windvaan worden weggezet, maar als staatsman, als iemand die denkt aan de volgende generatie, als iemand die het algemene belang laat voorgaan op het partijbelang. Dat laatste zou een evidentie moeten zijn. Ook na bijna vijfhonderd dagen onderhandelen.

Bram Van Renterghem Redacteur

In het edito fileert de redactie de Brusselse actualiteit.

Lees meer Brussel kiest BRUZZ-dataonderzoek: een jaar na de gemeenteraadsverkiezingen van 2024 p.22

ZATERDAG

De Grootste Spaghettislag ter Wereld

Maak spaghetti met je organisatie, bedrijf of gewoon gezellig thuis, en steun zo Brussel Helpt. De opbrengst gaat integraal naar vzw Groot Eiland.

Groot Eiland zet zich in om mensen sterker te maken op de arbeidsmarkt, via werkervaring en jobcoaching in uiteenlopende sectoren.

Inhoud

Veertigduizend werkloze Brusselaars verliezen hun uitkering. ‘Denkt u dat ik op mijn 63ste nog een job vind?’

OPDECOVER

37Televisie Flo Van Deurenen Kato De Boeckbreieneentweedeseizoen aanhunsuccesserie Roomies

ACTUALITEIT

03Vooraan Formatie:wachten tot de hete brijafkoelt

06 Het gesprek LiesbethDriesen van GrootEiland:‘Dehelesociale economiestaatonderdruk van het beleid’

10Fenomeen van deweek Politieondervuurvoorgeweld tegenPalestina-betogers

11Cartoon Kim

COLOFON

Brusselse

14Opinie Protesterentussen popmuziekenpepperspray

15Debatteermee Moetereentaks komenopfastfoodketensbijscholen?

16Werkloosheid Brusselaarsdiehun uitkeringverliezen:‘Eenschoprichting armoede’

VERHALEN

26Media Podcast To Solola laat tweedegeneratie-Congolezenaan het woord

30Technologie AIdreigtBrusselse diensteneconomie te overspoelen

ELKEWEEK

12Inbeeld

13In het nieuws

14 Stadsleven Herfstindestad

21BeestigBrussel

Everzwijnenpopulatiewordtin het viziergehouden

28Hang-out Thierno

34 Column Zwijgrecht

35CityJobs BernadetteLauzin isverkoopsterop het Vossenplein

SELECT

43Kleinonderhoud BillieMarten

45 Eat &Drink Boemvol

46Inzichten Vitalski

abonnement binnen Europa kost 162 euro per jaar, buiten Europa 192 euro per jaar OPLAGE 50.000 exemplaren ADVERTEREN? Angela Mngongo 02-650.10.81 angela.mngongo@brusselmedia.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Johan Goossens ALGEMEEN HOOFDREDACTEUR Klaus Van Isacker COÖRDINATOR MAGAZINE Maarten Goethals ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier EINDREDACTIE Karen De Becker, Kurt Snoekx WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Eva Christiaens, Eleanor Denneman, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Jasper Croonen, Emilia De Feyter, Andy Furniere, Denis Goeman, Niels Ruëll, Maria Saldi, Michel Verlinden (medewerkers) VERTALING Frédérique Beuzon, Aurélien Garcia, George Holmer, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim Duchateau, Delphine Frantzen, Ivan Put, Sophie Soukias, Saskia Vanderstichele, Emiel Viellefont VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Johan Goossens, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

‘Vacatures in Brussel zijn niet afgestemd op de inwoners’

Liesbeth Driesen, directeur van Groot Eiland

“In de politiek spreekt niemand nog over de sociale economie.” Daarom

doet Liesbeth Driesen het wél als directeur van Groot Eiland, de organisatie die centraal staat dit jaar bij Brussel Helpt.

door Maria Saldi foto’s Saskia Vanderstichele

Het is bedrijvig op vrijdagmiddag aan de Henegouwkaai in het Bel’O restaurant van Groot Eiland. Buurtbewoners komen er met uitzicht op het kanaal in Molenbeek lunchen met soep of een broodje. De groenten komen van de stadsakker achterin, de drankjes worden lokaal gemaakt en de bediening gebeurt door Brusselaars die ‘ver van de arbeidsmarkt staan’.

“Er komen heel uiteenlopende proﬁelen terecht bij Groot Eiland,” legt directeur Liesbeth Driesen uit. “Langdurig werklozen in armoede, nieuwkomers, mensen die psychisch kwetsbaar zijn, een burn-out hebben of met verslaving kampen. Bij ons leren ze vakkennis, zoals in de keuken of bij de schrijnwerkerij, maar ook algemene competenties die bij werk horen. Ze leren

samenwerken met collega’s en op tijd komen, maar ook hun zelfvertrouwen groeit hier.”

Is het de bedoeling dat iedereen die bij Groot Eiland komt daarna doorstroomt naar de reguliere arbeidsmarkt?

LIESBETH DRIESEN: Nee, want sommige problemen gaan niet zomaar over. Denk aan verslaving of psychische problemen zoals schizofrenie. We werken niet met mensen met een beperking, wel met mensen die tussen twee stoelen vallen: ze zijn te goed voor een psychiatrisch dagcentrum, maar te zwak voor een arbeidscontract. Die mensen komen niet voor onze werkervaringstrajecten, maar krijgen arbeidszorg. Met een vrijwilligerscontract gaan ze aan de slag op de stadsboerderijen of in de creatieve ateliers.

Ze naaien cadeautjes voor de dag van de leerkracht, bakken taarten of helpen met de oogst. Dat schept rust en tegelijk routine. Als je bij Groot Eiland komt om door te stromen naar de arbeidsmarkt, blijf je maximaal twee jaar. Mensen in de arbeidszorg kunnen in principe ad vitam blijven. Het geeft ritme aan hun week, en tegelijk dragen ze bij aan de economie.

Vinden mensen die wel overstappen naar de reguliere arbeidsmarkt makkelijk een job?

DRIESEN: Dat blijft een grote uitdaging. Mensen die langdurig werkloos zijn, botsen vaak op vooroordelen bij werkgevers. Of ze hebben niet alle gevraagde competenties, zoals een diploma of de juiste talenkennis. Zestig procent van de uitstromers vindt na Groot Eiland een job of een opleiding. Onze jobcoaches leren

hen solliciteren en leggen contact met mogelijke werkgevers. De VUB heeft al een aantal mensen van bij Groot Eiland aangenomen in de studentenresto.

Maar we hebben niet genoeg mankracht om de hele Brusselse arbeidsmarkt af te schuimen. Ik wil werkgevers oproepen om open te staan voor sollicitanten die niet het perfecte proﬁel hebben.

Verder hangt de overgang af van persoon tot persoon. Als je Nederlands praat, heb je een streepje voor op de arbeidsmarkt. Iedereen die een traject volgt, kan tegelijk Nederlandse les volgen. Met de instructeurs en de klanten krijgen ze de kans om te oefenen. Voor sommigen is dat voldoende om achteraf in te zetten op de werkvloer, voor anderen niet.

In het gewest zijn er zo’n 90.000 werklozen. Waarom is werkloosheid in de hoofdstad een probleem?

DRIESEN: In Brussel is er een grote mismatch tussen de vacatures en de inwoners van Brussel. Meer dan de helft van de aanbiedingen bij Actiris vraagt kennis van het Nederlands, terwijl maar een kleine minderheid Brusselaars de taal machtig is. In Vlaanderen en Wallonië heb je vaak maar één taal nodig, in Brussel eigenlijk drie als je Engels meetelt. Dat is zeker moeilijk als je uit een land komt waar geen enkele van die talen gesproken wordt.

Veel beschikbare jobs mikken op hoogopgeleiden, terwijl veel Brusselaars dat proﬁel helemaal niet hebben. Los van die speciﬁeke vaardigheden zijn er veel mensen die niet eens kunnen werken, omdat ze bijvoorbeeld geen kinderopvang kunnen betalen of omdat ze psychosociale problemen hebben.

Ook een dak boven je hoofd is nodig om te gaan werken. Geloof mij, als iemand ’s morgens aankomt, merk je het al snel wanneer die niet in een bed heeft geslapen.

Sommige van onze werknemers hoppen van zetel naar zetel bij vrienden. De stress die daarbij komt kijken, is niet te schatten. Gebrek aan stabiele huisvesting is vaak de reden dat mensen uitvallen bij Groot Eiland. Onze trajectbegeleiders zouden de competenties van mensen moeten meten, maar hebben de handen overvol met mensen pakweg aan een appartement te helpen.

Per jaar begeleidt Groot Eiland zo’n 350 mensen. Is dat een druppel op een hete plaat?

DRIESEN: Ik heb dat gevoel niet. Zoals de naam het zegt, is Groot Eiland wel degelijk groot. Dit is niet gewoon een restaurantje met een paar mensen. We hebben zes restaurants, een cateringbedrijf, verschillende stadsboerderijen, een winkel, een vergroeningsproject en een schrijnwerkerij. Iedereen die hier binnenkomt met zijn problemen, vindt in een van die sectoren wel zijn gading. Er zijn nog zoveel andere werkplaatsen in de Brusselse sociale economie. Maar als je de hele Brusselse situatie bekijkt, is het misschien wel een druppel op een hete plaat. Het valt zelfs niet te berekenen hoeveel mensen in Brussel een kwetsbaar proﬁel hebben op de arbeidsmarkt.

De beperkte gesubsidieerde arbeidsplaatsen die de sociale economie mag aanbieden, zijn bij lange niet voldoende als antwoord. Mensen die bij ons een werktraject volgen, komen via Actiris en hebben een gesubsidieerd arbeidscontract. Als je een leeﬂoon krijgt, kun je ook met een artikel 60-statuut via het OCMW bij ons terecht. Die systemen, en bij uitbreiding de hele sociale economie, staan onder druk van het beleid.

Hoe voelt de sociale economie die druk?

maatschappij alle grip op hen verliezen. In 2015 is hetzelfde gebeurd met jongeren zonder diploma middelbaar onderwijs die hun inschakelingsuitkering kwijtraakten. Omdat de overheid ze niet meer vond, zijn die later via allerlei Europese NEET-projecten (Not in Education, Employment, or Training, red.) opgevist.

“Sommige van onze werknemers hoppen van zetel naar zetel bij vrienden”

DRIESEN: Neem de afschafﬁng van de uitkeringen van langdurig werklozen, die in januari ingaat (lees ook p.16). Vivalis (de administratie van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie, bevoegd voor Gezondheid en Bijstand aan Personen in Brussel, red.) heeft ingeschat dat meer dan dertig procent van de duizenden getroffen Brusselaars zal terugvallen op een leeﬂoon bij de OCMW’s, die nu al te weinig middelen hebben. Het aantal aanvragen bij werkplekken in de sociale economie zal dus groter worden.

Veertig procent van de Brusselaars die hun uitkering verliezen, zal helemaal niets meer hebben om op terug te vallen. Die komen in de natuur terecht en we zullen als

BIO

• Behaalde een master economie aan de UGent en later een bachelor geschiedenis aan de VUB

• Werkte onder meer als uitgever en account manager, en was van 2008 tot 2017 directeur bij vzw Cyclo

• Was van 2017 tot eind 2024 directeur-diensthoofd directie werkgevers bij Actiris

• Sinds december 2024 algemeen directeur bij Groot Eiland

Met de langdurig werklozen wordt dat hetzelfde verhaal. Het gaat om kwetsbare mensen: kortgeschoolden, of mensen van wie het diploma in België niet erkend is, en ook veel alleenstaande ouders en jongeren. Allemaal proﬁelen die een aangepaste arbeidsplaats nodig hebben, want anders zouden ze al lang aan de slag zijn.

De maatschappelijke infrastructuur daarvoor bestaat al: de sociale economie met meer dan 160 inschakelingsondernemingen in Brussel. Wij hebben de expertise en omkadering opgebouwd, maar wat zien we nu gebeuren? In de politiek spreekt niemand nog over de sociale economie. Alle overheidsniveaus halen beetje bij beetje onze subsidies weg, alsof het steentjes in een Jenga-toren zijn. Op den duur valt die toren in elkaar en zijn de organisaties weg. En over een paar jaar zal iemand denken: “Eigenlijk zouden we die mensen aangepaste werkplekken moeten geven.”

Merken jullie nu al impact van die beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd op jullie doelpubliek?

DRIESEN: We hebben sowieso al wachtlijsten, voor elke arbeidsplek zijn er zeker tien kandidaten. Maar sinds de aankondiging van die maatregel krijgen we veel meer telefoons van mensen die werkervaring zoeken. Bij mensen in de arbeidszorg, die dus niet per se kunnen doorstromen naar de arbeidsmarkt, slaat de paniek volledig toe.

Zij die op dit moment een werkloosheidsuitkering krijgen, hebben een brief in de bus gekregen over wat gaat komen. Ze stellen zich allerlei doembeelden voor en hebben administratieve hulp nodig om hun situatie te bekijken. Zoals altijd vallen de lasten van nieuw beleid op de schouders van de sociale sector. Omdat Groot Eiland de laatste jaren groter is geworden is, zitten we

al met groeipijnen. Nog extra werklast voor onze begeleiders en het administratief personeel, zet druk op de veerkracht van het team.

Ik snap dat niet iedereen een werkloosheidsuitkering moet krijgen, maar nu dropt de overheid gewoon de bom en kijkt dan wat er gebeurt. Absurd. De behoefte aan geld zal sowieso blijven bestaan, dus mij lijkt het logisch dat dat op de zwarte markt zal gebeuren. Of op andere manieren die we niet willen. De maatregel zal Brussel alleszins geen deugd doen.

Reflecteert de politieke druk op de sociale economie de publieke opinie dat dit geen ‘echt werk’ is?

DRIESEN: Mensen die niet in contact komen met sociale economie doen soms meewarig over de sector. Ze denken dat er veel middelen naar een klein resultaat gaan, omdat niet iedereen doorstroomt naar de gewone arbeidsmarkt. Maar iedereen die hier langskomt, is laaiend enthousiast. Groot Eiland wordt echt gezien als voorbeeldproject, met bezoekers uit binnenland en buitenland. Brusselaars komen eten in onze restaurants, of plukken groenten op de stadsakkers.

De voorbije zomer heb ik een halve dag gewerkt op de zelfplukboerderij in Jette. Je ziet er buurtbewoners die met hun kinderen komen spelen of aan de praat raken met mensen van de doelgroep. Sociale economie gaat niet alleen over werkervaring opdoen, maar biedt ook een meerwaarde voor de hele maatschappij.

Op zaterdag 22 november 2025 vindt De Grootste Spaghettislag ter Wereld plaats. Dit jaar steunt Brussel Helpt de vzw Groot Eiland, een organisatie die kwetsbare Brusselaars ontplooiingskansen biedt via opleiding, werkervaring en arbeidsbegeleiding.

Ontdek meer op www.brusselhelpt.be

‘LES EMPLOIS SONT MAL ADAPTÉS AUX BRUXELLOIS’

FR/ Cette année, Brussel Helpt soutient Groot Eiland et son travail dans l’économie sociale. Sa directrice, Liesbeth Driesen, affirme : « Sur le marché de l’emploi, il y a un grand décalage entre les postes, souvent pour diplômés, et le profil des Bruxellois ·es. Beaucoup ne peuvent pas travailler, faute de garde d’enfants ou pour des raisons psychosociales. »

‘THERE

IS A MISMATCH BETWEEN VACANCIES AND RESIDENTS’

EN/ This year, Brussel Helpt supports Groot Eiland and its work in the social economy. Director Liesbeth Driese: “There is a mismatch in Brussels between vacancies and residents. Many jobs are aimed at people with higher education but not many Brussels residents fit that profile. There are also many who can’t work because they can’t afford childcare or because they have mental health problems.”

Protestacties Politie onder vuur voor geweld tegen Palestina-betogers

Geslagen met de matrak, overhoop gespoten met het waterkanon of van achteren omver geschopt door een agent. Heel wat deelnemers aan de solidariteitsdemonstraties voor Gaza afgelopen donderdag getuigen over politiegeweld.

“We stonden aan het Luxemburgplein met een groepje van vijftig tot honderd betogers, toen de politie ons vroeg om de plek te ontruimen,” vertelt Res Gieghase. “We bleven omdat we nu eenmaal het recht hebben om te betogen, waarop de politie het waterkanon gebruikte en even daarna chargeerde. Iedereen liep weg, ik ook. Op dat moment heeft een agent me van achteren onderuit geschopt, zodat ik tegen de grond smakte. Vervolgens zijn agenten rond me komen staan en heb ik minstens zes matrakslagen geïncasseerd. Ze stopten pas toen een omstander zich ermee moeide.”

Een video bevestigt niet enkel het verhaal over het schoppen, op hetzelfde fragment is te zien hoe een tweede agent een vluchtende betoger van achteren schopt. Res hield aan het incident verschillende verwondingen over. Een arts stelt verschillende onderhuidse bloedingen, schaafwonden en een pijnlijke pols vast. “Vandaag (maandag, red.) doet het nog steeds pijn.”

Res is niet de enige manifestant die er donder-

dag hard van langs krijgt.

“Toen we probeerden om van het centrum naar het Europees Parlement te stappen, stormde plots een rij agenten met schild en wapenstok op ons af,” vertelt Mathias Balcaen. “Ze riepen voortdurend Avance!, wat ik ook deed: ik wandelde terug. Maar ze bleven ondertussen wel slaan, zeker een tiental keer en nog hard ook. Ik kan er nog altijd niet bij: je komt voor vreedzaam protest, je doet exact wat de politie vraagt en die slaat er gewoon op los.”

Arbeidsongeschikt

Het verdict van de huisarts: “Volumineus, bloedend hematoom (bloeduitstorting, red.) in de rechterschouder. Meerdere paarskleurige sporen van slagen op de bovenrug. Hematomen met volumineuze bloedophoping op de twee benen en sporen van ernstige slagen.” Balcaen wordt vier dagen arbeidsongeschikt verklaard. “Ergens heb ik nog geluk, anderen zijn op de spoed beland.” De klacht die hij indiende – bij de politie – zal

wellicht niet veel teweegbrengen, denkt hij. “De agenten hadden geen zichtbare identiﬁcatie.”

De incidenten van donderdag zijn niet de enige waarbij de politie gratuit geweld wordt aangewreven in het kader van Palestina-betogingen. De voorbije maanden beschuldigden manifestanten de politie er onder meer van dat betogers urenlang werden vastgehouden zonder geldige reden.

Omgekeerd beschuldigt de politie de manifestanten ervan om geregeld te provoceren. Afgelopen donderdag zouden ze zo in tunnels op de kleine Ring gegaan zijn, projectielen naar de agenten gegooid hebben en ook vernielingen aangericht hebben.

Amnesty International België heeft alvast de indruk dat het optreden van de politie verhard is de voorbije maanden en heeft het over een onrustwekkende trend.

“We zien sinds het begin van de genocide in Gaza dat vreedzame betogers het doelwit worden van arbitrair aandoende inperkingen op het recht op protest,” zegt woordvoerder Eva Davidova (zie ook p.14). “Denk aan geograﬁsche beperkingen waar protesten door de lokale overheid niet getolereerd worden. Vaak lijken protesten met geweld te worden beëindigd zonder legitieme aanleiding.”

De ngo vraagt om een onderzoek naar het optreden van de Brusselse overheden

(het zijn de burgemeesters die de eindverantwoordelijkheid hebben) en de politie zelf.

Navraag bij het Comité P, dat toezicht houdt op de werking van de politie, blijkt vruchteloos. Het comité verwijst enkel naar het jaarverslag 2024, waarin de Palestina-betogingen geen aparte categorie zijn.

Urenlang wachten

De videobeelden roepen de vraag op wat agenten bezielt om vreedzame betogers te slaan, zeker als die doen wat ze vragen. “Daarbij spelen verschillende dingen,” vertelt een politiebron, die in het verleden zelf nog bij betogingen heeft gewerkt. “Op zo’n betoging is er altijd wel ergens verzet of provocatie. Dan stop je de betogers als agent al eens allemaal in dezelfde zak. Het is bovendien zelden zo dat er vooraf wordt bekeken hoe je kunt vermijden dat de boel escaleert.”

dagen arbeidsongeschikt was een van de betogers die klappen kreeg van de politie

betogers namen donderdag deel aan de protestactie op het Luxemburgplein

Ook het urenlange wachten in en rond politiebusjes helpt niet, denkt de bron. “Je bent klaar voor iets dat er maar niet komt, je moet uitstappen, ontplooien, weer instappen en dat gaat zo maar door. Dat je met zo’n kleine groep in een camionette zit, creëert een kleine minicultuur. Onderschat trouwens niet hoeveel kritiek er kan komen als je niet doortastend ingrijpt.”

Dat het uitgerekend bij de Palestina-betogingen vaak fout loopt, verwondert de politiebron niet. “Veel agenten zien extreemlinks toch als de natuurlijke vijand van de politie. Dan heb je sneller een confrontatie. Aan de andere zijde weten ze ook dat het volstaat om bepaalde dingen te doen om een reactie uit te lokken van de politie. Eigenlijk zijn wij heel voorspelbaar.”

BRUZZ vroeg om een reactie aan de politiezone BrusselHoofdstad/Elsene, maar had die bij het ter perse gaan nog niet ontvangen. KRIS HENDRICKX

Dierenzegening

Op zondag, een dag na Werelddierendag, werden dieren en hun baasjes door de vzw Amis du Marché uitgenodigd om een zegen te ontvangen van vader Walbert op het Vossenplein. Deze ode aan trouwe viervoeters of andere minder conventionele huisdieren is een oude traditie uit de Marollen die dateert uit 1932.

Mange un riche

Tienduizenden mensen stapten zondag mee in de Klimaatmars die door de straten van Brussel trok. Op de mars betoogden veel jongeren en jeugdbewegingen met spandoeken vol creatieve slogans. Er waren ook grootouders van de partij. “Ik ben hier voor mijn kleindochter,” zegt Mathilde. “Voor mij zal het niets veranderen, maar ik wil dat zij met haar kinderen van deze planeet kan genieten.”

Tegenlicht

Op een historisch schip langs de skyline van San Francisco is zondagmiddag een grootse handelsmissie naar Californië van start gegaan. “We hebben turbulente maanden achter de rug, maar het is altijd het juiste moment om zaken te doen met een grote economie als de Verenigde Staten,” zegt federaal minister van Middenstand, Zelfstandigen en Kmo’s Eléonore Simonet (MR) uitkijkend over de Golden Gate Bridge. Nog de hele week proberen 37 Brusselse bedrijven daar tot nieuwe samenwerkingen te komen met Amerikaanse partners.

In het nieuws

6/10 | Toekomst Zinneke Parade onzeker. De toekomst van de Zinneke Parade is onzeker. Door de onduidelijkheid over de Brusselse subsidies weet de organisatie niet of ze de editie van 2026 volledig kan realiseren. In elk geval moet ze het met een derde minder Zinnodes doen. In het slechtste geval kan de parade niet doorgaan.

5/10 | Fred again houdt ‘exclusieve rave’ in Gare Maritime. De Britse dj, songwriter en producer Fred again houdt komende vrijdag een ‘exclusieve rave’ in Gare Maritime, in Thurn & Taxis. Het optreden past in zijn USB002-campagne, waarbij hij tien weken lang, tien songs wil uitbrengen, in tien verschillende steden, telkens vergezeld van een feestje dat hij pas enkele dagen op voorhand aankondigt.

4/10 | Man opgepakt in Brussel op verdenking van spionage. Een man is opgepakt op verdenking van spionage, dat meldt EU-nieuwsmedium Politico en het nieuws wordt bevestigd door het federaal parket. Het gaat om een veiligheidsagent die mogelijk voor China werkt. Hij werd in verdenking gesteld en onder strikte voorwaarden vrijgelaten door de onderzoeksrechter.

3/10 | Renovatie Duden- en Jupiterpark in Vorst begonnen. De renovatie van het Duden- en het Jupiterpark in Vorst is officieel van start gegaan. Eerst

is het Jupiterpark aan de beurt, waar sport en spel centraal zullen staan. In het Dudenpark ligt de focus op erfgoed en waterbeheer.

3/10 | Begijnhofkerk opent deuren voor gezinnen van asielzoekers. House of Compassion, de organisatie in de Begijnhofkerk in hartje Brussel, gaat tijdelijk gezinnen van asielzoekers opvangen die van de federale overheid geen slaapplaats krijgen.

2/10 | Sint-Gorikshallen worden overdekte markt. Wie erfgoed wil proeven à la geuze, Brusselse kaas en bloedpanch moet binnenkort in de nieuwe overdekte markt van de Sint-Gorikshallen zijn. Met negen eetstandjes en horecaconcepten wil Thierry Wauters, hoofd van de vzw Patrimonium en Cultuur die nu al de hallen beheert, er een hotspot van maken voor liefhebbers van de Brusselse eetcultuur.

2/10 | Brusselse bevolking stijgt opnieuw met zesduizend inwoners. Op 1 januari vorig jaar telde het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1.255.795 inwoners, opnieuw 6.198 meer dan het jaar voordien. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse (BISA). Het is volgens het BISA inmiddels het 29ste jaar op rij dat de hoofdstedelijke bevolking aanzwelt. Nooit eerder woonden er zoveel mensen.

Opinie

Protesteren tussen popmuziek en pepperspray

Ordediensten in gevechtsuitrusting die vreedzame betogers met wapenstokken aanvallen op het Luxemburgplein: Eva Davidova van Amnesty International vindt die aanpak volstrekt ongepast.

• Mensenrechtenactivist

• Woordvoerder van Amnesty International Vlaanderen

Donderdagavond op het Luxemburgplein: pophits weergalmen uit de omliggende cafés, mensen drinken, lachen, dansen. Op het grasperkje in het midden van het plein zit een handvol mensen vreedzaam te protesteren tegen de onderschepping van de Global Sumud Flotilla. Ze zingen, klappen en scanderen slogans van solidariteit met Gaza. Rond hen staat de politie in volledige gevechtsuitrusting, hekken opgesteld, klaar om de betogers uiteen te drijven. Deux salles, deux ambiances

Het wekelijkse Plux-feestje van de Brusselse EU-bubbel kwam op 2 oktober zoals gewoonlijk op gang, maar draaide uit op een absurd tafereel: terwijl feestend publiek toekeek, werd vreedzaam protest hardhandig uiteengedreven door de politie.

Online circuleren beelden van ordediensten in gevechtsuitrusting die de vreedzame betogers omsingelen, het waterkanon inzetten en traangas gebruiken. Dat gebeurde niet omdat er sprake was van gevaar of wanorde – die was er niet op het plein. Maar omdat de

Stadsleven Herfst in de stad door Lieve Rodiers

Het is week van het bos. Gewapend met een plastic zak maak ik een ochtendwandeling in het park op zoek naar knutselmateriaal. Takjes, gekleurde bladeren, dennenappels en bolsters verdwijnen er allemaal in. Later zullen ze door een vrolijke bende achtjarige creatievelingen aan elkaar geplakt worden tot de grappigste mannekes.

burgemeester van Elsene vond dat het protest “te lang duurde” en “geen toestemming had”. Dat is wat de politiechef die donderdagavond ter plaatse was, vertelde aan medewerkers van Amnesty International. Zulke motieven zijn volstrekt onvoldoende om het recht op vreedzaam protest te beperken en een vreedzame bijeenkomst te beëindigen.

Recht op protest

De beslissing van de burgemeester werd gevolgd door de inzet van traangas, charges met wapenstokken en een waterkanon om het

plein te ontruimen. Die zeer discutabele beslissing van de burgemeester werd uitgevoerd met middelen die volstrekt ongepast zijn bij een vreedzaam protest. Internationale normen zijn daar helder over: geweld mag alleen als het strikt noodzakelijk, proportioneel en wettig is. Het recht op protest is geen gunst die een burgemeester verleent, maar een fundamenteel recht dat de politie moet waarborgen.

“Brutale optredens staan haaks op de opdracht van de politie: gerechtigheid en mensenrechten garanderen”

Nu grabbel ik tussen de eikels naar hoedjes die nog niet vertrappeld zijn. “Ogen,” denk ik, “of voeten, of gewoon een hoed.” Af en toe valt er een eikel naar beneden: alsof ik in een echt bos ben. Het is eigen aan de stadsbewoner. We noemen onze parken “bos”, ons bos “woud”. En

Al maandenlang stapelen de berichten zich op. Pro-Palestinademonstranten getuigen over willekeurige arrestaties, buitensporig geweld en protesten die zonder legitieme reden uiteen worden gedreven. De beelden van politiegeweld tegen betogers aan de Beurs of van agenten die mensen op de grond ﬁxeren, passen in een trend die we ook elders in de stad zien. In Ukkel, bij de Israëlische ambassa-

toch, voor die achtjarige knutselaars is het park een heus bos met bomen om in te klimmen en takken om te verzamelen en daar hutten mee te bouwen. Mijn zak is gevuld. Ik wil er nog van die leuke helikopterzaadjes van de esdoorns in de straat bij gooien. Helaas. De

bladblazers zijn net gepasseerd en hebben de helikoptertjes lawaaierig bij elkaar geveegd. Ook dat is de herfst in Brussel.

In Stadsleven vertellen redacteurs en lezers in maximaal 1000 tekens een verrassende anekdote over Brussel. Insturen kan via redactie@bruzz.be

Eva Davidova

Vorige donderdag dreef de politie pro-Palestinademonstranten op het Luxemburgplein uiteen.

Debatteer mee

Moet er een taks komen op fastfoodketens in de buurt van scholen?

de, werd eerder al met waterkanon en geweld opgetreden tegen vreedzame actievoerders. Zo’n politieoptreden staat haaks op haar opdracht die gerechtigheid en mensenrechten zou moeten garanderen.

In Brussel vinden elk jaar honderden betogingen plaats, meestal zonder grote, zichtbare politieaanwezigheid. Vanwaar dan die gevechtsuitrusting en waterkanonnen wanneer het over pro-Palestina-protesten gaat? Het lijkt alsof de politie en de stad dan uitgaan van risico’s en de protesten beschouwen als uitsluitend een probleem van ordehandhaving en veiligheid. Dat is niet hun enige opdracht: zij horen het recht op protest te beschermen, te respecteren en te faciliteren. Door hun optreden ondermijnen ze ook het vertrouwen dat ze deze rol voor iedereen gelijk willen uitoefenen.

Daarom roept Amnesty op om onderzoek te verrichten naar wat donderdag gebeurde. In eerste instantie zodat slachtoffers van onwettig politiegeweld genoegdoening kunnen krijgen. Maar ook om een ruimere bezinning van de rol van agenten in het faciliteren en beheren van manifestaties aan te zwengelen.

De huidige trend mag immers niet voortgezet worden. Anders zullen dit soort incidenten zich blijven opstapelen, zal de politie tekortschieten in haar taak en zullen burgers niet ten volle van hun rechten kunnen genieten.

Wie in Brussel op straat komt voor mensenrechten, mag niet vrezen voor de mensen die hen zouden moeten beschermen.

Reageren of zelfeen opiniestukinsturen? Mailnaarredactie@bruzz.be

Waarom mogen senioren in Brussel goedkoop het openbaar vervoer nemen? In België zijn oude mensen doorgaans geen arme mensen”

Resultatenonlinebevraging,op3oktober2025viaRhetoric (64 reacties) Ja

Fastfoodiseenkwaal,eenlastopdegezondheidszorg en zou verbodenmoetenzijnvoorkinderen. Guillaume D.

Eris(nietenkelrondscholen)eenovervloedaan ongezondeenvaaklelijkefastfoodketens. Bram V.

Alsjerokenontmoedigt met accijnzenomdat het slecht isvoordegezondheid,isergeenredenomniet hetzelfde te doen met fastfood. D.P.

Tienerszijn (nog) minderinstaatom‘rationele’ beslissingen te nemen,endusallegezondheidsaspecten inoverweging te nemen. Jeroen S.

Ik twijfel

Ikbegrijp het ideehierachterenik kan meerinvinden. MaaranderzijdszijnerzoveelscholeninBrussel dat heelveelzakengeraaktzullenzijn.Waartrekjeeen grens?Ikziemeerheilinpreventie:kinderenleren wat goedevoedingiszodat ze bewust(er)keuzeskunnen maken. Sven V.

Nee

Nietelkprobleem kan weggetaxeerdworden.Investeer insensibiliseringenopvoeding.Ditisnietmeerdaneen plattebelasting, het zijnnietenkelfastfoodketenswaar rommelverkochtwordt. Werner V.

Laatmensentocheenszelfhunkeuzemakenzonder dat deoverheidzichgeroepenvoeltomhenietsop te leggen. K.B.

Econoom ETIENNE DE CALLATAŸ zietmakkelijkemanierenomin Brussel te besparen Doorbraak.be,6oktober2025

‘Dit voelt als een schop richting armoede’

40.000 Brusselaars verliezen werkloosheidsuitkering

Duizenden Brusselaars kregen de afgelopen weken een brief met de aankondiging dat ze straks geen werkloosheidsuitkering meer zullen krijgen. Maar wie zijn die mensen die – op papier toch – twintig jaar werkloosheid cumuleerden? “Denkt u dat ik op mijn 63ste nog werk ga vinden?”

door Kris Hendrickx foto’s Ivan Put

Cherkaoui is stiliste van opleiding: “Ik ben helemaal niet twintig jaar aan een stuk werkloos, ik heb al die tijd gezwoegd, ofwel omdat ik aan het werk was of omdat ik absoluut een nieuwe opdracht wou vinden.”

Nadia

‘Alsof mijn hele loopbaan voor niets is geweest’

NADIA

Als Nadia Cherkaoui (55) midden september de brief van de RVA krijgt, voelt dat voor haar als een aardverschuiving. “Ik ben ingestort en had de indruk dat mijn hele loopbaan voor niets was geweest. Ik ben helemaal niet twintig jaar aan een stuk werkloos, maar ik heb al die tijd gezwoegd, ofwel omdat ik aan het werk was of omdat ik absoluut een nieuwe opdracht wou vinden.”

Nadia is stiliste van opleiding en woont alleen met haar zoon, die studeert aan de ULB. De voorbije decennia werkte ze vooral als kleermaakster in theaters. Het is een job met vooral korte contracten van enkele dagen, die afgewisseld worden met periodes van werkloosheid. De laatste jaren verliep die jobjacht steeds moeizamer. “Een tiental jaar geleden kwam er een nieuwe kostuumopleiding bij in duaal leren. Daardoor kunnen mensen al na een jaar en met één echte les per week mijn werk doen.”

Bij de pakken blijven zitten is niet haar stijl en dus gooide ze het over een andere boeg. “Ik werkte een jaar in een kledingzaak, maar zodra de subsidies voor dat contract op waren, moest ik vertrekken. Mijn volgende plan was een opleiding bakker/chocolatier, tot ik ontdekte dat ik een zware glutenallergie heb.”

Uiteindelijk keerde Nadia terug naar haar eerste liefde, de theatersector. “Alleen zijn de materiële omstandigheden daar vandaag nog moeilijker dan vroeger, de budgetten staan onder druk. Ik ga trouwens tussen opdrachten niet zomaar in de zetel liggen. Een mogelijke opdrachtgever waarschuwde me onlangs zelfs dat ik zoveel jobmails stuurde dat het op stalking begon te lijken.”

Wat brengt de toekomst? “Voor het kunstenaarsstatuut heb ik niet genoeg dagen gewerkt, dus zal ik verplicht zijn een opleiding voor knelpuntberoep te zoeken, zodat ik mijn uitkering behoud. Want ik wil mijn 24-jarige zoon kunnen ondersteunen. Ik moet kunnen eten en mijn huur betalen, al is dat maar 500 euro voor een bescheiden souterrain. Veel meer geef ik niet uit. Als ik op vakantie ga, dan doe ik wwooﬁng, vrijwilligerswerk op boerderijen tegen kost en inwoon. Of ik zo’n opleiding nog vind, is maar de vraag: de inschrijvingen lijken allemaal afgesloten.”

Voor de volgende jaren kijkt Nadia alweer in een andere richting. “Ik heb altijd graag gemasseerd en deed daar al opleidingen voor. Die wil ik aanvullen met een cursus voetreﬂexologie. Dat lijkt me echt iets voor mij.”

In de vakbond toont Nadia zich deels teleurgesteld. “We kregen een infosessie van het ABVV een dag voor de start van de opleiding voor veel knelpuntberoepen (die opleiding kan het recht op een werkloosheidsvergoeding verlengen, red). Waarom kon dat niet eerder?”

Ook de federale regering moet het ontgelden. “Dat je werkloosheidsuitkeringen beperkt in de tijd, kan ik begrijpen, want natuurlijk zijn er proﬁteurs. Maar de snelheid waarmee het gebeurt, geeft mensen niet de tijd om te reageren en bijvoorbeeld op tijd aan een opleiding te beginnen. Dit is geen duwtje in de rug, maar een schop richting armoede. In Brussel zullen we dat de volgende jaren voelen op straat. Verwacht maar meer diefstal, agressie en dakloosheid.”

‘Ik heb niet de indruk dat er veel werk is voor iemand van mijn leeftijd, nochtans spreek

ik

vijf talen’

ADEA

Wat willen ze eigenlijk?

Dat we allemaal een koord kopen of een pistool?” De 61-jarige Adea* blijkt op een infosessie over het stopzetten van de werkloosheidsuitkering, een van de mondigste bezoekers. Later aan de telefoon overheersen nog altijd boosheid en onbegrip.

“Ik kan me niet voorstellen dat ik aan twintig jaar werkloosheid kom, ik kreeg wel een brief, maar geen berekening. Als ik om meer details vraag, stuurt de RVA me naar het ABVV en de vakbond me terug naar de RVA.”

Adea studeerde secretariaat en wisselde periodes van werk af met werkloosheid. “Ik kwam enkele keren terecht in een reorganisatie, waardoor ik mijn job verloor. Net voor covid wou ik een andere richting inslaan en me meer op moestuinen en vergroeningsprojecten toeleggen. Ik heb even voor de Stad Brussel gewerkt aan de vergroening van boomvoeten, maar een stabiele job vinden in die branche is me nooit gelukt, misschien ook omdat ik toen al vijftigplusser was.”

Sinds 2019 is Adea volledig werkloos. “Ik heb niet de indruk

Adea: “We zitten allemaal in hetzelfde schuitje, maar niemand weet waar we naartoe varen.”

dat er veel werk is voor iemand van mijn leeftijd, ook niet als secretaresse. Nochtans spreek ik vijf talen.”

De zestiger hoopt in de eerste plaats dat de berekening van de RVA niet klopt. “In theorie kan ik nu proberen om me snel in te schrijven voor een opleiding knelpuntberoep en zo mijn uitkering behouden, maar zo zit ik niet in elkaar. Ik zou het gevoel hebben dat ik een plaats afneem van een jongere die het meer nodig heeft. Stel dat ik het toch doe en op 63-jarige leeftijd ga solliciteren: denk je dat ik veel succes zou hebben?”

Bij het OCMW aankloppen heeft geen zin, meent Adea. “Ik heb de helft van het appartement van mijn ouders geërfd, als eigenaar zal ik geen recht hebben op een uitkering. Ergens heb ik geluk dat mijn vroegste pensioendatum in 2027 ligt. Al wil ik dat nog bevestigd zien bij een van die organisaties die het ook niet lijken te weten. Dat is mijn algemene gevoel: we zitten allemaal in hetzelfde schuitje, werklozen en organisaties, maar niemand weet waar we naartoe varen.”

‘Parkwachter lijkt me wel iets, ik wandel toch al de hele dag rond’

KAHRAMAN

Ach weet je, sommige mensen zijn gewoon niet gemaakt voor de school of studies,” zegt Kahraman Gundoyan (50). “In het middelbaar al wou ik werken en buiten zijn. Ik herinner me dat ik het klasraam opende op school omdat ik het benauwd kreeg. En toen ik veertien was, stond ik om vijf uur op om te gaan werken op de markt. Ik kwam dan pas na de middag op school aan.”

Op aandringen van zijn ouders maakte Kahraman toch een vorming tot elektromechanicus af, maar lange tijd bij een job blijven bleek niet eenvoudig. “Vaak nam ik zelf ontslag, bij een liftenbedrijf bijvoorbeeld omdat er arbeidsongevallen en asbest waren. Later ben ik een opleiding tot opvoeder begonnen, die ik heb afgebroken omdat ik werk vond als opvoeder, maar ook dat bleef niet duren.”

Ook een nieuwe aanloop in 2018 als verwarmingstechnicus liep fout. “Na de opleiding kwam ik bij een baas met een nepbedrijf terecht. Sindsdien ben ik werkloos en doe ik vrijwilligerswerk bij Le Thé au Jardin, openluchtactiviteiten met Ukkelse senioren: onthaal, tuinieren … De voorbije decennia heb ik best wel gesolliciteerd hoor. Op den duur stuurde ik enkel nog mijn kandidatuur naar bedrijven waar de verantwoordelijke een vrouw is. Die antwoordden bijna altijd, mannen haast nooit.”

Het werklozenbestaan kan voor een buitenstaander misschien een luilekkerleven

lijken, voor Kahraman was het dat allesbehalve. “Je vrienden en familie stichten een gezin, bij mij is dat er nooit van gekomen. Het is toch een van de eerste dingen die je vraagt als je iemand ontmoet: ‘Wat doe je in het leven?’ Ik breng dan maar veel tijd door met wandelen door de stad. Ik heb een eigen appartement in het huis dat van mijn ouders was en waar mijn moeder nog woont. Maar als ik thuis blijf, beland ik in een depressie. Op vakantie gaan zat er twintig jaar niet in, tot mijn zussen me onlangs een weekje Malaga cadeau deden.”

Dat hij deel uitmaakt van de groep die twintig jaar werkloosheid cumuleert, komt niet helemaal als een verrassing. “Ik hoopte een beetje dat veel mensen in opstand zouden komen om de maatregel te verhinderen. Ik heb de vakbond gezegd dat een betoging langs steeds weer hetzelfde traject toch niets oplevert. Dat ze naar het parlement trekken, daar kan het volk druk uitoefenen. Maar dat mag blijkbaar niet …”

Als hij zijn uitkering verliest, wil Kahraman even van zijn spaargeld leven, enkele duizenden euro’s. “Wie weet komt er een nieuwe regering, die die maatregel weer afschaft? Een opleiding in een knelpuntberoep lijkt me niets, we zullen met zovelen zijn die dan voor die jobs solliciteren. Uiteindelijk zal ik dan wel weer op zoek gaan naar werk zeker? Parkwachter lijkt me wel iets, ik wandel toch al de hele dag rond.”

‘Waarom moet het op deze, overhaaste manier?’

STÉPHANIE

Als lerares wiskunde in het hoger onderwijs leek Stéphanie* (60) niet meteen voorbestemd voor de werkloosheid. Een probleem met haar ogen maakte echter dat lezen en schrijven steeds moeizamer ging.

“Uiteindelijk heb ik een nieuwe roeping gevonden als oppas voor zieke kinderen, een dienst van de mutualiteiten. “Ik word betaald per prestatie, voor de rest krijg ik een uitkering van de RVA. Het is een job waarin je superﬂexibel moet zijn, vaak weet je pas de dag voordien dat je werk hebt. Andere afspraken, met een dokter of tandarts bijvoorbeeld, schuif ik daarom naar het weekend. Ik doe het werk echt graag: spelen met kinderen, voor hen koken, het voelt een beetje als een beslissing van de voorzienigheid.”

Zoals veel Brusselaars die de bewuste brief kregen van de

RVA, kwam de mededeling als een verrassing. “Ik kreeg amper echte werkloosheidsuitkeringen in mijn leven. Noem het gerust beroepsmisvorming, maar ik wil eerst weleens de berekening zien.”

Stéphanie hoopt vooral dat ze verder kan blijven werken als oppas. “Door het probleem met mijn ogen kan ik misschien een deeltijdse uitkering krijgen van het ziekenfonds. Maar in dat geval moet ik mijn aantal oppasuren mogelijk beperken en kan ik net minder werken. Dat kan toch niet de bedoeling zijn? Ik begrijp best dat ze de proﬁteurs eruit willen halen en sta op zich achter het principe dat je werkloosheid beperkt in de tijd, maar waarom moet dat op deze, overhaaste manier?”

*Deze namen zijn veranderd om privacyredenen.

Arizona-regering beperkt werkloosheidsuitkeringen in de tijd

In de loop van september kregen bijna 5.000 Brusselaars een brief van de RVA in de bus. Ze lazen daarin dat ze bij ongewijzigde situatie vanaf 1 januari hun werkloosheidsuitkering verliezen, gezien ze in de loop van hun carrière meer dan twintig jaar werkloos waren. Ook wie na zijn studies al een jaar een inschakelingsvergoeding krijgt, ontving zo’n brief. De groep vormt maar het eerste deel van in totaal 40.000 Brusselse werklozen die het tegen juli 2026 zonder werkloosheidsgeld zullen moeten rooien. De maatregel is een beslissing van de Arizona-regering, die de werkloosheidsuitkeringen voortaan beperkt in de tijd: wie werkloos is, kan vanaf juli al na één jaar zonder uitkering vallen.

SYMPHONIC DATE

Belgian National Orchestra

Dé belangrijkste nieuwsfeiten uit Brussel, elke ochtend in je mailbox

PODCAST ‘IN BRUSSEL’

met Margot Otten

Deze week

Bouwen of niet bouwen op de 25 hectare van de Friche Josaphat?

BRUZZ mee op handelsmissie naar de Amerikaanse West Coast

‘In Brussel’, elke woensdag op je favoriete podcast-app en op BRUZZ.be/podcast

Maak indruk op je date met Dvořáks Nieuwe Wereldsymfonie en presentator THOMAS VANDERVEKEN

do 30.10 | 19:00 | Bozar

BRUZZ daily newsletter bruzz.be/nieuwsbrief

Jagen in Brussel Everzwijnenpopulatie wordt in het vizier gehouden

Midden oktober gaat het traditionele jachtseizoen van start, maar niet in Brussel. Tenzij ooit de Brusselse everzwijnpopulatie zich te sterk ontwikkelt. “Schieten blijft altijd de laatste optie.”

door Andy Furniere

Al bijna 35 jaar is het niet toegelaten om te jagen in Brussel, maar al voor het wettelijke verbod uit 1991 was jachtactiviteit eerder uitzonderlijk. Toch zijn er documenten te vinden met daarin een overzicht van gebieden waar het – voor het verbod dus – “wettelijk en praktisch mogelijk is te jagen”: het Zoniënwoud, het Koninklijk Park van Laken, de Kauwberg in Ukkel, en bepaalde zones in Anderlecht en Neder-Over-Heembeek, voorbij de Brusselse Ring. Veelal open gebieden in de periferie, die soms deel uitmaakten van jachtgebieden grotendeels in Vlaanderen gelegen.

Het Zoniënwoud was een bijzonder geval, daar had enkel de koning het recht om te jagen. “Voor zover ik weet, heeft de koninklijke familie al sinds de jaren 1970 geen gebruik meer gemaakt van dat privilege,” zegt Olivier Beck, hoofd van het Departement Natuurbeheer bij Leefmilieu Brussel.

“De legale jacht (in tegenstelling tot stroperij, red.) in het Zoniënwoud is iets van vroegere tijden, toen de elite ging jagen voor de sport, het jachtwild en om hun relaties te onderhouden. De naam van de Sint-Hubertusdreef in het bos, verwijzend naar de beschermheer van de jacht, herinnert nog aan die periode.”

Volgens Beck werd er in heel Brussel nog nauwelijks gejaagd in moderne tijden, behalve in oorlogsjaren, toen er hongersnood heerste. “Er is in Brussel weinig landbouwgrond die van schade door jachtwild gevrijwaard moet worden door jagers, en bovendien is de jacht in onze dichtbevolkte stedelijke omgeving allesbehalve veilig voor omwonenden en recreanten.”

Toch heeft het wettelijke verbod zichtbare gevolgen, zo schiep het mee de omstandigheden voor de recente terugkeer van de bever in

Eigenschappen

• De jacht in Brussel werd verboden in 1991

• Wie toch illegaal jaagt, riskeert een boete die kan oplopen tot 62.500 euro

• In de meest recente regelgeving, uit 2012, werd de mogelijkheid tot populatiebeheer met vuurwapens onder heel strikte voorwaarden opgenomen

Brussel. Het dier was hier lang verdwenen door de jacht op zijn pels, vlees en de substantie die het afgeeft om zijn territorium af te bakenen –wat gebruikt werd in parfums.

“Of het verbod ook een positieve impact heeft gehad op de groei van de reeënpopulatie is niet duidelijk, maar het is wel zeker dat de Brusselse reeën daardoor veel minder mensenschuw zijn dan in Vlaanderen en Wallonië,” zegt Beck.

In 2012 kwam er een update van het jachtverbod, met een belangrijke nuancering. Onder bepaalde, zeer strikte omstandigheden, zou het voortaan mogelijk worden om met vuurwapens aan populatiebeheer te doen. “Van die mogelijkheid hebben we in de voorbije dertien jaar nog geen gebruik moeten maken,” voegt Beck meteen toe.

Mocht het de komende jaren duidelijk worden dat de everzwijnenpopulatie in het Zoniënwoud zich te sterk ontwikkelt, met schade aan natuur en omliggend gebied als gevolg, zou dat wel een reden tot actie kunnen zijn. In het naburige Meerdaalwoud, in Heverlee, wordt jacht al ingezet tegen de dieren. “We bestuderen de manieren waarop steden in het buitenland omgaan met deze kwestie, maar schieten blijft in ieder geval altijd de laatste optie.” Beck ziet ook weinig heil in alternatieve jachtvormen, zoals ratten met fretten bestrijden. “Fretten kunnen de populaties ratten niet decimeren, enkel verjagen, dat is dus geen duurzame oplossing. Om overlast van bijvoorbeeld ratten echt aan te pakken, moet je inzetten op hygiëne, zorgen dat ze geen voedsel vinden.”

Reeks nalezen?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

ANDERLECHT BRUSSEL

De gemeenteraad in cijfers

Een jaar na de gemeenteraadsverkiezingen

Een jaar na de gemeenteraadsverkiezingen is het tijd voor een eerste balans: hoeveel van de ruim 700 gekozenen namen hun zitje in, wie daagt steevast op en wie niet, en hoelang duren die vergaderingen eigenlijk? BRUZZ dook in ruim honderd verslagen.

door Eleanor Denneman en Steven Van Garsse

De negentien Brusselse burgemeesters, de tientallen schepenen en de honderden gemeenteraadsleden nemen beslissingen met verreikende gevolgen voor alle inwoners. Dat gaat om ordehandhaving, de netheid van de straten, de inrichting van kruispunten, het beleid in scholen, de

organisatie van culturele evenementen en de OCMW’s. Sommige beslissingen treffen de burger in de portemonnee, kijk maar naar de onroerende voorhefﬁng die in alle gemeenten fors is gestegen.

Op 13 oktober vorig jaar werden die negentien gemeenteraden verkozen, al vond in Sint-Joost in februari 2025 wel een herverkiezing plaats, omdat de oppositiepartijen een klachten indienden wegens een vermoeden van kiesfraude door burgemeester Emir Kir. BRUZZ dook in de verslagen van januari tot juli 2025 om te zien hoe goed de lokale democratie werkt.

Jette

zit drie keer zo lang op de bank als Evere

De ene vergadering is een bliksemsessie, de andere eerder een marathon. De duur van de openbare zittingen verschilt sterk per gemeente. In Evere duurt een zitting gemiddeld anderhalf uur, terwijl de Jettenaren of Anderlechtenaren het laat durven te maken met vergaderingen van vijf uur.

Het record voor de langste zitting gaat naar Molenbeek: op 22 januari duurde de bijeenkomst maar liefst bijna acht uur. Pas om 2 uur ‘s nachts keerden de leden naar huis terug.

Naar een precieze verklaring voor die grote verschillen tussen de gemeenten blijft het gissen. Dat het in Evere na negentig minuten beklonken is, heeft zeker met traditie te maken. Evere (1u26) kent een stabiel gemeentebestuur, met weinig echte politieke strubbelingen. De PS houdt in die gemeente de touwtjes strak in handen, en de oppositie slaagde er nooit echt in om verandering aan te brengen.

Molenbeek (4u44) is de tegenpool. De PS, die in allerlei facties is uiteengevallen, heeft er met veel moeite een meerderheid kunnen vormen. Dat uit zich ook in woelige en lange gemeenteraden.

De gemeente Jette (5u12) mag dan wel bogen op een stabiele meerderheid – er was een voorakkoord – de duur van de gemeenteraden is enorm toegenomen. Jette haalt zo het record van alle gemeenten. Dat heeft

Fabrice Cumps

Philippe Close

Romain De Reusme

Vincent De Wolf

Alessandro Zappala

Jean-Paul Van Laethem

Gemiddeld duren de gemeenteraden het langst in Jette

Amet Gjanaj vervangt als burgemeester de zieke

Catherine Moureaux

JETTE KOEKELBERG MOLENBEEK OUDERGEMSCHAARBEEKSINT-AGATHA-BERCHEM

mogelijk te maken met de oppositie die zich roert, en veel en lange interpellaties doet.

En dan is er nog een gemeente als Sint-Lambrechts-Woluwe. Ondanks een stabiele meerderheid, gaan de gemeenteraden geregeld de nacht in. Dat is nooit anders geweest en dat heeft weer te maken met een echte (Franstalige) debatcultuur, met politici die graag het woord nemen om hun punt te maken, zowel bij oppositie en meerderheid, en zeker bij burgemeester Olivier Maingain (Lib.res).

De conclusie is dubbel: lange gemeenteraden betekenen dat iedereen er het woord kan nemen en dat bepaalde kwesties goed worden doorgepraat. Maar als de gemeenteraden te lang duren, bestaat het risico dat het publiek en andere betrokkenen afhaken.

Wie verkozen wordt, gaat ook zetelen

Een opvallend cijfer: van de ruim zevenhonderd gekozenen in oktober sloeg slechts 7 procent het aanbod af. Dat de overgrote meerderheid zijn of haar mandaat echt opneemt, is zeker een positief resultaat. Het betekent immers dat de lokale democratie haar werk doet.

Professor Herwig Reynaert (UGent), specialist in lokale besturen, waarschuwt wel voor te veel optimisme. “Naarmate de jaren vorderen, zie je meer uitval. Gekozenen die vol enthousiasme beginnen, merken na een tijd dat hun impact toch eerder beperkt lijkt te zijn. Een lid van de meerderheid kan misschien nog iets in beweging brengen, maar in de oppositie gaat dat veel moeilijker, al is ook dat niet onmogelijk.”

Volgens Reynaert valt 25 à 30 procent uit tegen het einde van de legislatuur. Hun plaatsen worden door opvolgers ingeno-

7u51

duurde de langste gemeenteraad. Die vond plaats in Molenbeek

703

gemeenteraadsleden telt het gewest, verspreid over negentien gemeenten

62 %

van de gemeenteraadsleden miste geen enkele zitting

gemeenteraadsleden kwamen op minstens de helft van de zittingen niet opdagen

men, die met vernieuwde kracht aan hun opdracht beginnen. “Die uitval mag je niet alleen toeschrijven aan een gebrek aan motivatie,” zegt de politicoloog. “Mensen verhuizen, of hebben professionele verplichtingen.”

Wie zijn dan die afhakers, meteen na de verkiezingen van 13 oktober? Dat beeld is gemengd. Wellicht zijn sommigen ervan geschrokken dat ze verkozen raakten: bijna de helft van hen stond vrij laag op de kieslijst, al zitten bij de afhakers ook bekende namen. Het gaat dan om politici met bovenlokale renommee. Ze kozen ervoor om hun partij te steunen door mee op de lijst te staan, maar hadden wellicht nooit de bedoeling om dat mandaat echt op te nemen. Voorbeelden zijn Rudi Vervoort (PS) of Elke Van den Brandt (Groen), beiden ontslagnemend minister in de Brusselse regering.

Anderen, zoals voormalig schepen Susanne Müller-Hübsch (Groen), raakten zonder probleem verkozen, maar beslisten meteen om de fakkel door te geven. Als schepen van Mobiliteit in Anderlecht werd ze geconfronteerd met een harde anti-Good Move-beweging – ze werd zelfs bedreigd. Daar had ze genoeg van, en dan zes jaar in de oppositie zitten was niet aan haar besteed, zo verklaarde ze zelf aan BRUZZ.

Tot slot is er ook iemand als Stéphane Obeid (MR) in Ganshoren. Hij raakte als lijsttrekker verkozen, was tweede in de lijst met meeste voorkeurstemmen van de hele gemeente, hoopte vurig om burgemeester te kunnen worden, maar toen al snel bleek dat hij die ambitie zou moeten opgeven, besloot hij om niet te zetelen. En zo verdween hij, zonder grote verklaringen af te leggen, uit de lokale politiek, om te gaan werken voor een federaal MR-kabinet.

Claire Vandevivere Olivia P’tito

Catherine Moureaux

Sophie de Vos

Audrey Henry

Christian Lamouline

Jean Spinette

SINT-GILLIS

In Sint-Lambrechts-Woluwe ligt het absenteïsme het hoogst

SINT-JOOSTTEN-NODE SINT-LAMBRECHTSWOLUWE SINT-PIETERSWOLUWE

Laag absenteïsme

Misschien wel het opvallendste cijfer uit het BRUZZ-dataonderzoek: het absenteïsme in de gemeenteraden ligt relatief laag, al zijn er wel onderlinge verschillen. In de helft van de gemeenten is er een gemiddeld absenteïsme van minder dan 10 procent, een aanvaardbaar cijfer. Sint-Joost (4 procent) en Anderlecht (5 procent) tekenen voor de meest enthousiaste gekozenen. In Sint-Lambrechts-Woluwe (16 procent), Sint-Agatha-Berchem (14 procent), Sint-Gillis (13 procent) en Sint-Jans-Molenbeek (13 procent) ligt het absenteïsme wat hoger.

Nog een andere interessant cijfer: 62 procent van de gemeenteraadsleden miste tot nu toe geen enkele zitting.

Ook bij die statistiek past een slag om de arm, omdat de bestuursperiode nog maar aan het begin staat. Naarmate die vordert, kan de motivatie ook wel zakken. Een volgende ‘temperatuurcheck’ zal dat al dan niet moeten bevestigen.

Toch blijkt uit de cijfers over het algemeen een sterk gemotiveerd lokaal politiek personeel. Het toont aan dat de gemeenteraadsleden die ervoor kozen om te zetelen, ook echt het verschil willen maken. Voor het geld moeten ze het niet doen. Ze krijgen wel presentiegeld, maar dat gaat maar over 100 tot 200 euro per maand, terwijl het toch heel wat inzet vraagt.

Professor Herwig Reynaert: “Het toont aan dat lokale politici echt voor een engagement kiezen en dat mag weleens in de verf worden gezet. Het beeld van politici als zakkenvullers klopt hoegenaamd niet voor gemeenteraadsleden.”

Reynaert vergelijkt het wat met het belangeloze engagement voor een voetbal-

“Het beeld van politici als zakkenvullers klopt niet voor leden van de gemeenteraad”

Herwig

Reynaert

Politicoloog UGent

club of een andere vereniging. De vraag What’s in for me wordt daarbij niet echt gesteld, al heb je er natuurlijk altijd, zo zegt Reynaert, die hopen om ooit schepen of burgemeester te kunnen worden, en die wel degelijk aan politieke carrièreplanning doen.

En hoe zit het met de chronisch afwezigen? 21 gekozenen (op de meer dan zevenhonderd) zijn de helft of meer van de tijd afwezig. Het gaat zowel om gekozenen van de meerderheid als van de oppositie. Burgemeester Catherine Moureaux (PS, Molenbeek) spant de kroon. Zij heeft een geldige reden: ze is in ziekteverlof. In dat lijstje staan ook kleppers als Elisabeth Degryse (Les Engagés, Ukkel) of Yvan Verougstraete (Les Engagés, Sint-Pieters-Woluwe), maar dat zijn politici die de handen vol hebben in de nationale en/of Europese politiek. Verder zijn er ongetwijfeld een aantal ontgoochelde politici, die gehoopt hadden op een schepenambt, of een ander postje.

Tot slot wijzen enkele lokale politici erop dat ze misschien niet altijd in de gemeenteraad aanwezig zijn, maar dat dat niet wil zeggen dat ze niet lokaal politiek geëngageerd zijn. Er is meer dan de gemeenteraad, zo geven ze aan.

LE CONSEIL COMMUNAL EN CHIFFRES

FR/ Un an après les élections communales, l’heure est au bilan : parmi les quelque 700 élus, qui siège réellement, qui est assidu ou non, et combien de temps durent les réunions ? BRUZZ, après l’analyse de plus de cent procès-verbaux, révèle un conseil record de 7 h 51 et un absentéisme faible.

THE MUNICIPAL COUNCIL IN NUMBERS

EN/ One year after the municipal elections, BRUZZ takes stock. How many of the more than 700 elected representatives claimed their seat, who attends and who does not, and how long do the meetings last? The longest municipal council meeting took 7 hours and 51 minutes, and absenteeism is low.

Emir Kir

Olivier Maingain

Benoît Cerexhe

Boris Dilliès

Charles Spapens

David Leisterh

DAMBUDZO 16 > 18.10.25 nora chipaumire

do 09.10

wo 15.10

do 16.10 wo 22.10

do 23.10

Kaat Van Stralen

CHEVAL MARIN

Nemode + LAUVEMETENDER

RITCS CAFE

Nicky Du Soleil

CONTINENTAL

Nekka curates Frans Kalf

ARCHIPEL

Blue Robin MERLO

KFK HOPE wo 05.11

Yannick makes Stoemp! Yannish (EP release), Zes Gang, Winter, Ax, DoRSA

« Defiantly charismatic, the Zimbabwean-born choreographer Nora Chipaumire has long been a kind of rock star of dance. »

The New Yorker

Une co-présentation Les Halles de Schaerbeek, Kaaitheater et Charleroi danse, en partenariat avec BOZAR et Goethe Institut

Les Halles de Schaerbeek|22a, rue Royale Ste-Marie 1030 BXL|reservation@halles.be|+32 (0)2 218 21 07

zo 07.12 do 20.11 za 22.11 di 11.11

Yasmine makes Stoemp! echofarmer, Empty Apa ments, shopli er, Halfgeleider

VIERWINDENTUIN wo 26.11

Lylia makes Stoemp! Flower Chris, Aghogho, Lyly Wa, dj O. Zion

JARDIN HOSPICE

OSAYUKI (try out)

SCHMET

Niña Maleza

LORD BYRON

Fenne Kuppens

BRASSERIE SURREALISTE

do 11.12

GC DE MARKTEN wo 10.12

La Müse curates Ravekoor & ALIGAGA

BEURSSCHOUWBURG

Amplitude curates Klinck trio

— gratis!

‘Congolezen zijn een volk van vertellingen’

Podcast ‘To Solola’ laat tweedegeneratieCongolezen aan het woord

De podcast To Solola laat tweedegeneratie-Congolezen vertellen over hun cultuur, gewoontes en religie. Het levert verrassende gesprekken op over het huwelijk of populaire muziek in de Congolese cultuur. “Onze taboes zijn veel minder bekend.”

door

Eva Christiaens foto Emiel Viellefont

Kan je als Congolese Brusselaar openlijk homoseksueel zijn? Zou je als Congolese ouder condooms uitdelen aan je kinderen? Moet je echt traditionele gerechten met orgaanvlees of rupsen blijven eten? Laten we het daar eens over hebben, vond Christopher Lambrechts (27) uit Anderlecht in de herfst van vorig jaar. Met zijn jeugdvriend Jordi Ekunga startte hij de podcast To Solola – ‘Laten we praten’ in het Lingala. Wat later haalden ze marketeer en pr-consultant Urielle Bundo (29) bij het team. Sindsdien hebben de drie hosts het zonder taboes over de Congolese cultuur en laten ze de luisteraar kennismaken met nieuwe stemmen uit de diaspora. Opvallend, van beginnende zangers Rea en Yeyo tot het groeiende streetwearmerk Kin La Belle, inﬂuencer Ziimondo of tatoeëerder Cédric Luccia: veel van die sprekers komen uit Parijs.

“De enige andere Congolezen waren onze overburen,” vertelt hij over de Aumale-wijk van zijn jeugd. In diezelfde wijk houdt hij nu de rolluiken dicht, want in de buurt waren er vorig jaar de schietpartijen in het drugsmilieu. “Ik heb het ergste geweld niet meegemaakt omdat ik in Parijs woonde. Voordien verbleef ik drie jaar in Canada. Door die reizen ontdekte ik hoe belangrijk de Congolese gemeenschap is in mijn leven,” zegt hij. Het idee voor de podcast ontstond toen hij vorig jaar terugkeerde naar zijn Brusselse thuis.

Wat miste je dan in Canada?

CHRISTOPHER LAMBRECHTS: Alles. In België kan ik wanneer ik maar wil Congolees eten vinden. Op een dag bestelde ik er toch een Congolees gerecht en moest ik huilen. Toen voelde ik hoe hard ik mijn cultuur had gemist. Dat was ook zo als iemand Lingala rond me sprak: kleine dingen die ik in België nooit opmerkte. Bovendien heeft Canada geen aparte wijken voor Congolezen zoals Brussel. Ik leerde er een mix van Congolese studenten, Franse Congolezen of kinderen van geïmmigreerde Congolezen kennen. Heel verschillende mensen, maar we deelden de Congolese cultuur.

URIELLE BUNDO: Ik maakte dat mee in het Verenigd Koninkrijk. Daar beland je sneller in een groep die zich als Afrikaans deﬁnieert, maar niet per se Congolees. België heeft door de koloniale geschiedenis een veel grotere Congolese diaspora. Zowel in Brussel als Luik is die goed verankerd. Je herkent elkaar makkelijk en hoort op straat Lingala.

Was er voor ‘To Solola’ dan nog geen platform om die gemeenschap te bereiken?

LAMBRECHTS: Niet echt. Podcasts of YouTubekanalen gaan eerder over politieke vraagstukken in Congo, of over de zwarte gemeenschap in het algemeen. Wij willen die politiek bewust vermijden. Voor een deel omdat we het te complex vinden. Wel willen we het beeld dat mensen over Congo hebben, opentrekken. Wie aan Congo denkt, denkt aan de kolonisatie en de politieke problemen die eruit voortvloeiden. Of aan Congolese muziek, maar onze sportteams, keuken of zelfs taboes zijn veel minder bekend.

Bepaalde onderwerpen zijn vrij persoonlijk en zo ook politiek. Als je het over homoseksualiteit, religie of de plaats van de vrouw in een Congolees gezin hebt, kan dat schuren.

LAMBRECHTS: Wij zullen zeker mensen storen. We hebben 20.000 volgers. Die kunnen we

nooit allemaal plezieren. We weten dat in Congolese families of op Congolese scholen nog altijd niet wordt gepraat over de lgbti+gemeenschap. Het is alsof dat niet bestaat, wat uiteraard niet klopt.

BUNDO: Veel Congolezen in België of Frankrijk hebben een leven als Congolees binnenshuis, en een leven daarbuiten. Je gaat hier naar school, spreekt af met andere Belgen, maar zodra je thuiskomt, staat er Congolees eten op tafel, dans je op Congolese muziek en keer je terug naar de Congolese mentaliteit. Dat beïnvloedt veel van wat je doet. Wij willen de cultuur uit onze huizen naar buiten brengen.

LAMBRECHTS: We zijn een volk van vertellingen. In Congo zijn er geen bibliotheken en geschriften, we zijn van onze geschiedenis beroofd. We rekenen op onze grootouders en ooms om de gebruiken door te geven die we zelf niet kennen. Mijn moeder stierf toen ik 21 was. Ze was mijn enige link met Congo. Na haar dood voelde ik me ontworteld. Wie zou me nu over Congo vertellen? Ik wil nu praten over de mooie dingen waar we trots op zijn, maar ook over taboes die inherent deel uitmaken van de Congolese cultuur.

ving was. Vrouwen hadden soms meer rechten dan nu. Sinds de kolonisatie zijn die rollen gekeerd. Ook zijn veel etnische groepen hun eigen gebruiken verloren. Dat weten jonge Congolezen niet altijd. Ik merk nu een golf van nieuwsgierigheid naar onze geschiedenis.

Waar komt die nieuwsgierigheid vandaan?

BUNDO: Dat vroeg ook een neef uit Congo me onlangs. Hij snapte mijn vragen niet. Ik antwoordde dat zijn Congolese identiteit al gevormd was op de dag dat hij geboren was. De mijne niet. Ik ben in België geboren en natuurlijk zwart, maar behalve mijn ouders had ik geen inkijk in Congo. Onze generatie kan zelf kiezen hoe Congolees we willen zijn.

LAMBRECHTS: In Frankrijk staan vandaag veel Congolese artiesten hoog op de hitlijsten, zeker in hiphop. Als je jong bent en je hoort zo’n Congolese zanger een zinnetje rappen over Congo, dan krijg je zin om daar iets over op te zoeken. Wij hadden die voorbeelden vijftien jaar geleden niet. Elke Congolees luisterde thuis naar Fally Ipupa, maar pas nu kunnen we die cultuur delen met anderen. Dat merken we aan onze luisteraars: veel Congolese Belgen en Fransen, maar ook witte Belgen en jonge Congolezen uit Kinshasa.

Wat zijn de plannen voor het komende seizoen?

“Veel Congolezen in België hebben een leven als Congolees binnenshuis, en een leven daarbuiten”

Urielle Bundo

Marketeer en pr-consultant

Waarom zijn die taboes zo hardnekkig? De eerste Congolezen kwamen al voor de jaren vijftig naar ons land. Velen hebben hier sindsdien toch de emancipatie van de vrouw en lgbti+-beweging meegemaakt?

BUNDO: Ja, maar thuis blijft thuis. Dat is Congo.

LAMBRECHTS: Ook al zijn tweedegeneratieCongolezen in Europa erg verschillend van jonge Congolezen in Congo, die taboes leven nog overal. Bovendien zijn hun ouders of grootouders vaak naar hier gereisd met een trauma. Zij praten niet graag over vroeger. BUNDO: Dat geeft gaten in onze kennis. We weten bijvoorbeeld dat Congo voor de koloniale periode een matriarchale samenle-

LAMBRECHTS: We maken een aﬂevering over de nationale voetbalploeg en denken na over het thema dekolonisatie. Ooit wil ik een documentaire maken. Het is wel wachten op geld via crowdfunding en de Koning Boudewijnstichting, om onze productie en marketing te kunnen betalen. En we willen gasten uit Parijs of Zwitserland blijven ontvangen. BUNDO: We plannen een aﬂevering over de verschillende etnische groepen in Congo. Het liefst zouden we To Solola uitbouwen tot een echte vzw met debatten en evenementen in de stad. Waarom geen podcast opnemen in het Afrika Museum?

Maar geen politiek, dat wil zeggen: geen aflevering over de oorlog in Oost-Congo?

LAMBRECHTS: Dat ligt nog ter discussie. Veel Congolezen hebben hun land nooit zonder oorlog gekend. Ik denk dat dat verklaart waarom velen er de straat niet voor opgaan. Ze zijn gewend aan het leed of sluiten er hun ogen voor. Anderzijds hebben we luisteraars die bij elke aﬂevering reageren dat we het niet over homoseksualiteit moeten hebben als we niet over de oorlog spreken. Hoezo? Voor mij gaat de podcast over de Congolese mentaliteit. Als we die uit meerdere hoeken duiden, en zelfs een beetje sturen, raak je op een bepaald moment toch aan politiek.

Urielle Bundo en Christopher Lambrechts over hun podcast: “We willen het beeld dat mensen over Congo hebben, opentrekken.”

BIO

Naam: Thierno

Leeftijd: 11 jaar

Gemeente: Molenbeek

Woont samen met: ouders en vier broers, zus woont in Guinee

Hobby: Uccle Europe

Basketball

The hang-out

‘Op dit pleintje zijn altijd kinderen om mee te spelen’

Elke week toont een straffe ket zijn of haar favoriete plek in Brussel. Deze keer is dat Thierno (11). Hij neemt BRUZZ mee naar het basketpleintje in het L28-park van Thurn & Taxis, tegenover zijn huis, waar hij een groot deel van zijn vrije tijd doorbrengt.

door Emilia De Feyter foto Saskia Vanderstichele

Waarom heb je deze plek gekozen?

Omdat ik hier bijna elke dag kom. Soms speel ik basket met mijn grote broer, soms kijk ik naar mijn kleine broer die hier voetbalt. In de vakantie jog ik vaak tot Thurn & Taxis en terug. Er zijn altijd kinderen om mee te spelen, dat vind ik leuk. Ik zit liever hier dan alleen thuis op mijn telefoon.

Gebruik je je gsm veel?

Ja, om te bellen met mijn vader als ik naar training ga. Of ik praat met vrienden over school of groepswerken. Soms speel ik Brawl Stars en Clash Royale, of kijk ik naar basketmatchen van de Lakers. Ook al zijn ze nu minder goed, het blijft mijn ploeg.

Waarom koos je voor basketbal en niet voor voetbal?

Mijn grote broer speelde basket en ik keek altijd naar hem. Ik vond dat leuk en ben zelf beginnen te spelen. Voetbal is niets voor mij. Basket wel: ik ben goed in dribbelen.

Je traint bij een club, toch?

Ja, drie keer per week in Ukkel, veertig minuten van hier. Ik zit normaal in Silver, maar soms mag ik met de A-ploeg meespelen. Mijn hoogste score was twintig punten in een match. Ik speel als meneur zoals ze in het Frans zeggen, pointguard of spelverdeler. Dat is zoals een middenvelder in voetbal.

Wat is jouw grote droom?

Pro worden. Dan kan ik mijn familie trots maken, hen helpen, en misschien andere mensen die het nodig hebben.

En hoe raak je zover?

Veel trainen en niet te vaak slechte dingen eten. Taco’s zijn lekker, maar er zit te veel vet in. Beter pasta of eieren.

Wat vind je leuk aan je buurt?

Het park is dichtbij, ik kan altijd spelen. Alleen is het basketpleintje soms te druk in de zomer. Het zou beter zijn met meer ruimte of nog extra terreinen. Overdag voel ik me veilig, maar ’s avonds blijf ik meestal binnen.

Hoe is het thuis?

We zijn met vijf jongens en één meisje. Mijn zus woont in Guinee en ze wil daar blijven. Toen ik klein was, ben ik daar geweest. Het was leuk om eens een ander land te zien. Ik heb daar met kinderen gespeeld en ik heb er familie wonen.

Mijn ouders spreken Fula, een taal uit Guinee. Ik spreek thuis Frans, Nederlands en Fula.

Je papa spreekt Nederlands. Mijn vader heeft veel gestudeerd. Mijn moeder wilde dat ook, maar ze had niet de kans. Hij heeft andere talen geleerd, om meer werk te vinden.

Wanneer ben je gelukkig?

Als ik een match speel en mijn familie komt kijken.

Ben je soms boos?

Ik ben het laatst boos geweest toen mijn broer mijn Oreo’s had opgegeten.

Grote voorbeeld

Basketter Kyrie Irving. Hij dribbelt goed en hij is snel. Het lijkt op mijn stijl van spelen, daarom volg ik hem. Als ik hem zou ontmoeten, zou ik hem om een foto vragen, en misschien samen basketballen. Basketballen met LeBron James, Kyrie Irving en Stephen Curry, dat zou de beste dag ooit zijn.

Lievelingseten

In Guinee heb ik acheke geproefd, dat is een specialiteit van Afrika. Het is een gerecht met vis. Maar mijn lievelingseten? Dat blijft toch spaghetti bolognaise met kruimelkaas.

Nieuws

Wil jij ook je favoriete plek tonen? Stuur een mailtje naar ket@bruzz.be en een journalist neemt contact met je op. Meer Brussels nieuws op ketjesmaat vind je op BRUZZKet.be

Ik volg het nieuws op Karrewiet. Het nieuws over Palestina bijvoorbeeld. Ik vind dat Israël slecht bezig is, en dat meer landen Palestina moeten helpen. Ik ben zelfs al eens mee gaan betogen met mijn broer op het Beursplein.

AI verovert Brussel

Politiek niet voorbereid op schokgolf

Hoe grondig verandert artificiële intelligentie de Brusselse samenleving? De grootste vertaalopleiding van Brussel noteert dit jaar al 20 procent minder inschrijvingen, en ook Actiris ziet het somber in: “De Brusselse diensteneconomie zal de volle impact van AI voelen.”

door Sophie Soukias illustratie Delphine Frantzen

Eerlijk gezegd denk ik niet dat AI mij zal vervangen. De mogelijkheden zijn duidelijk beperkt, en het belangrijkste is dat je je studies met je hart kiest.” De 22-jarige Edwina Smits koos voor een pad dat sommigen in het tijdperk van artiﬁciële intelligentie als riskant zouden bestempelen. Ze behaalde een master vertalen aan de VUB en volgt nu een master journalistiek, twee richtingen die rechtstreeks worden getroffen door de opkomst van artiﬁciële intelligentie op de werkvloer. Een document vertalen, een artikel schrijven, een persbericht in real time herformuleren: allemaal taken die geautomatiseerde taalmodellen razendsnel overnemen.

Toch maakt ze zich weinig zorgen over de toekomst. “De mensen om mij heen, die een vergelijkbaar pad hebben gevolgd, zijn niet

ongerust. We weten wat AI kan, en vooral wat ze niet kan,” benadrukt ze.

Niet iedereen deelt die gemoedsrust. Bij de hogescholen en universiteiten die vertaalopleidingen aanbieden, spreken de cijfers voor zich. “De inschrijvingen voor de vertaalopleidingen zijn dit jaar met 20 procent gedaald, een duidelijke terugval voor een richting die lang als veilig werd beschouwd,” constateren

Frédéric Lohest, voorzitter van ISTI–Cooremans, de grootste Brusselse vertaalschool, verbonden aan de Faculteit Letteren, Vertaling en Communicatie van de ULB, en Sonja Janssens, vicedecaan van de faculteit.

Minder literair

Ook het proﬁel van de studenten evolueert. “Het is niet meer hetzelfde publiek,” merkt Lohest op. Minder literair, meer technisch; ze

combineren talen met tools. “We zien dat hun keuzes heel pragmatisch zijn. Sommigen kiezen opnieuw voor Nederlands, dat lang verwaarloosd werd, maar veel kansen biedt op de Brusselse arbeidsmarkt, terwijl anderen de voorkeur geven aan Chinees.”

Ook de faculteit zelf heeft zich aangepast. Zeven jaar geleden werd de impact van AI voelbaar. In 2022 kwam er een leerstoel voor vertalen en artiﬁciële intelligentie, waarin onderwijs en onderzoek elkaar treffen. Voor Sonja Janssens is het essentieel om de beperkingen van AI in het achterhoofd te houden, zonder de meerwaarde ervan te minimaliseren. “Vertalen blijft bovenal menselijke interactie. Het kader verandert, maar de missie blijft dezelfde: communicatie tussen mensen mogelijk maken,” stelt ze. “Ondanks hun vooruitgang beheersen machines niet altijd de subtiliteiten van culturele referenties, vooroordelen of de juiste toon.”

Moet je jongeren, met het spookbeeld van automatisering voor ogen, dan nog aanmoedigen om voor vertalen te kiezen? Frédéric Lohest draait niet om de hete brij: “Ik zou het doen, zolang we de opleiding blijven aanpassen aan de realiteit.” Janssens deelt die overtuiging: “Het is een solide studie, met echte carrièremogelijkheden, banen voor mensen die communicatief sterk zijn, openstaan voor andere culturen en zich makkelijk kunnen aanpassen. Waarom zouden we deze evolutie niet als een kans zien?

Vertalers kunnen die technologieën leren begrijpen en helpen om ze te sturen.”

Brussel in het vizier

Vertalers kunnen de overstap maken naar projectmanagement, de digitale sector of de evenementenbranche. “Hun vaardigheden zijn overdraagbaar,” zegt Romain Adam, woordvoerder van Actiris, de gewestelijke dienst die instaat voor het werkgelegenheidsbeleid.

Buiten de vertaalsector blijft het echter moeilijk om precies in kaart te brengen welke beroepen bedreigd worden. Eén ding is zeker: “Brussel zal het bijzonder zwaar te verduren krijgen. De economie van de hoofdstad steunt grotendeels op diensten, want er is maar heel weinig industriële activiteit.”

Bij Actiris leidt Sébastien Avanzo een uitgebreid onderzoek naar de impact van AI, dat zich voorlopig toespitst op twee prioritaire sectoren: de gezondheidszorg en de zakelijke dienstverlening, zoals advocatenkantoren, accountants en ﬁscalisten. “Dat zijn domeinen die volop in de vuurlinie liggen en waar de effecten van AI zich al laten voelen. We beginnen daarmee, want alle sectoren analyseren is een gigantisch werk dat veel tijd zal vergen,” legt hij uit.

In de gezondheidszorg zijn administratieve functies, zoals op een medisch secretariaat, bijzonder kwetsbaar voor automatisering. “Dat betekent niet dat ze zullen verdwijnen, maar hun aantal dreigt te verminderen.” Een essentieel punt, volgens hem: “Automatisering kan de administratieve last van zorgverleners verlichten en opnieuw ruimte maken voor menselijk contact. Zo kan AI helpen om een diagnose te stellen, waardoor een arts meer tijd heeft voor zijn patiënten.” Al nuanceert hij ook meteen: “Op voorwaarde dat die menselijke dimensie dan weer niet te tijdrovend wordt.”

Ook in de consultancy is de transformatie bezig: repetitieve taken worden steeds vaker toevertrouwd aan machines. Een direct gevolg is dat juniorproﬁelen, die traditioneel zulke taken op zich nemen, het meest kwetsbaar zijn. “Het is een echte paradox: als we minder jongeren aanwerven, hoe vernieuwen we dan de teams van morgen?”

Hij waarschuwt wel voor grootse verklaringen. “We lezen overal dat AI een revolutie zal ontketenen in de geneeskunde, maar in de praktijk gaat het veel trager: ﬁnanciële drempels, verouderde software en IT-systemen die niet goed met elkaar communiceren, vertragen de transitie enorm.”

Loopt België achter? “Dat is geen bewuste keuze,” benadrukt Avanzo. “Innovaties ontstaan eerst in hubs zoals Silicon Valley en komen daarna naar hier.” Maar die afhankelijkheid, vooral van de VS en China, brengt uitdagingen met zich mee, met name in de gezondheidszorg, waar “de kwaliteit van gegevens en het respect voor de privacy cruciaal zijn.” Brussel kan, net als heel Europa, rekenen op strikte regelgeving, “een echte troef om een ongebreideld gebruik van AI te vermijden, vooral op de arbeidsmarkt.”

Voorlopig ziet Actiris geen massale werkloosheid door AI. “Het veld evolueert wel en we moeten ons voorbereiden,” legt Actiris-woordvoerder Adam uit. De uitdaging voor de komende jaren zal zijn om de opleidingen aan te passen, want terwijl sommige beroepen veranderen, ontstaan er nieuwe functies, met name in de zorg: “hybride proﬁelen die de brug slaan tussen technologie en zorgverleners.” Maar, zo geeft hij aan: “Het zijn vaak de meest kwetsbare

“Chatbots kunnen patiënten bijstaan die een paniekaanval krijgen”

Andres Algaba

Postdoctoraal onderzoeker artificiële intelligentie (VUB)

jongeren, laaggeschoold of zonder diploma, die de meeste moeite zullen hebben om zich aan te passen. We zullen hen moeten begeleiden om die tools verstandig te gebruiken.” Is AI een existentiële bedreiging? “Nee,” zegt Actiris, “ze is een nieuwe variabele.”

AI overal

Voor Vincent Ginis, professor wiskunde aan de VUB, en Andres Algaba, postdoctoraal onderzoeker in artificiële intelligentie aan dezelfde universiteit, beperkt de impact van AI zich niet tot een paar duidelijk afgebakende beroepen. “Al zijn het in eerste instantie vooral jobs waarbij de interactie via een scherm loopt.” Beiden zijn ook verbonden aan FARI, het Brusselse instituut voor artificiële intelligentie, dat werd opgericht door de VUB en de ULB. Behalve met toegepaste onderzoeksprojecten houdt FARI zich bezig met opleidingen, in nauwe samenwerking met de universiteiten. “Dit jaar studeert de eerste lichting van de bachelor artificiële intelligentie aan de VUB af,” zegt Vincent Ginis opgetogen. “En eerlijk gezegd zie ik vandaag geen enkele studierichting die niet op de een of andere manier met AI te maken krijgt.”

Artiﬁciële intelligentie beperkt zich niet langer tot repetitieve taken automatiseren of grote hoeveelheden data verwerken. Ze begint door te dringen in vaardigheden die we tot nu toe als diepmenselijk beschouwden. “We dachten dat deze modellen vooral het vertalen of de taalkunde zouden transformeren,” merkt Andres Algaba op. “Vandaag zien we studenten modellen gebruiken om complexe technische of wiskundige problemen mee op te lossen – of zelfs om creatieve projecten uit te voeren die echt origineel zijn.”

Zelfs de gezondheidszorg doet in zekere mate mee. “Chatbots kunnen een patiënt die ’s nachts een paniekaanval krijgt al bijstaan, door oefeningen te suggereren die door een therapeut zijn voorgeschreven,” legt hij uit.

Verlies aan vaardigheden

Hier duikt wel een ethische grens op. “Het is niet de bedoeling om een psycholoog te vervangen,” waarschuwt Algaba. Dat is misschien wel de kern van de zaak: het is niet alleen een technologische, maar ook een maatschappelijke kwestie. “In de geneeskun-

WOENSDAG ATELIER

Voor jongeren van 12 tot 15 jaar

INFO: www.abc-web.be

VOOR JONGEREN

de zou AI veel verder kunnen gaan, maar we remmen de automatisering bewust af om de menselijke band te bewaren.” Omgekeerd, in domeinen als wetenschappelijk onderzoek, waar die menselijke tussenkomst niet zo aan de orde is, “kan AI het werk versnellen zonder al te veel weerstand.”

Er is nog een dilemma: wat doen we zelf en wat laten we aan de machine over? Voor Andres Algaba is de inzet duidelijk: “Skill atrophy, het verlies aan vaardigheden, is een reëel risico. Schrijven is daar een goed voorbeeld van. AI niet principieel afwijzen, maar, om ‘het nog steeds in de vingers te hebben’, ervoor kiezen om zelf ‘te blijven denken en produceren’.” Een ander scenario: mensen sturen de creatie niet langer aan, maar geven instructies, controleren en corrigeren wat AI produceert. “Als schrijven, onderzoek of zelfs creatie wordt gedelegeerd, wat rest er dan nog dat echt stimulerend is?”

inkomsten voor iedereen,” illustreert Vincent Ginis. “Op dezelfde manier zullen we moeten leren omgaan met onze ‘niet-natuurlijke rijkdommen’ – technologie en AI – zodat de hele samenleving ervan proﬁteert.”

Volg je talenten

In de journalistiek bijvoorbeeld kan AI allerlei tijdrovende taken overnemen, zoals research, samenvattingen maken of interviews uitschrijven. Maar alles hangt af van de redactionele keuzes: “Ofwel gebruik je de gewonnen tijd om onderwerpen uit te diepen en diepgravend onderzoek te doen, ofwel gebruik je die om sneller te produceren, met minder middelen, en dus met minder journalisten,” stelt Vincent Ginis.

De risico’s voor de werkgelegenheid zijn reëel. “Meerdere onderzoekers trekken aan de alarmbel,” benadrukt Ginis. De automatisering zou ingrijpende gevolgen kunnen hebben voor de arbeidsmarkt. “Een sprekend voorbeeld is Sam Altman, CEO van OpenAI, die al bijna acht jaar lang investeert en participeert in AI-projecten, maar tegelijkertijd pleit voor een collectief antwoord op de ingrijpende veranderingen die eraan komen.” Zijn gok? “AI zal de economische taart niet verkleinen, maar die net spectaculair doen groeien, met genoeg voor iedereen.”

“Het klassieke scenario, waarin banen verdwijnen en het systeem onveranderd blijft, is niet wenselijk,” zegt Andres Algaba. Er is een andere weg: AI niet alleen inzetten voor efﬁciëntie, maar ook om de samenleving opnieuw vorm te geven en welvaart te herverdelen. “Neem bijvoorbeeld Noorwegen, dat zijn natuurlijke rijkdommen omzet in

“AI zal het land binnen de vijf jaar op zijn kop zetten”

Vincent Ginis Professor wiskunde (VUB)

Op Belgisch niveau is het contrast frappant. “Het is hallucinant: onze politici kunnen nachtenlang debatteren over de pensioenen van over veertig jaar, terwijl ze nauwelijks een woord zeggen over AI, die het land binnen de vijf jaar op zijn kop zal zetten,” verbaast Ginis zich. “Die stilte is geen loutere vergetelheid,” benadrukt hij. “AI gaat te snel en is te moeilijk te vatten. We luisteren naar scenario’s van massale automatisering, en dan gaan we weer over tot de orde van de dag, alsof er niets aan de hand is.”

Volgens hem komt die ontkenningsreﬂex voort uit een grotendeels optimistische visie: “We praten veel over productiviteitswinsten, over de belofte van efﬁciëntie, maar zelden over de risico’s.” Sommige mensen zien het zelfs nog als een “voorbijgaande trend.” Het resultaat? “AI ontbreekt op de politieke prioriteitenlijst – in België, maar niet alleen daar. Vandaag zijn het vooral de CEO’s van techbedrijven die het debat voeren.”

En de jongeren in dit alles? Hoe kies je je studie, je beroep? Ginis klinkt nuchter: “We kunnen niet weten welke sectoren op lange termijn de toekomst hebben. Veel van de huidige miljonairs komen uit studierichtingen zoals informatica of wiskunde, waarop dertig jaar geleden niet werd ingezet.” Het belangrijkste: volg je talenten, je interesses. “Een studie is er niet om ons voor te bereiden op een baan, maar om ons te helpen groeien, om de stap naar het volwassen leven te zetten.”

‘LES POLITIQUES NE MESURENT PAS L’ONDE DE CHOC DE L’IA’

FR/ Comment choisir ses études dans un monde du travail bouleversé par l’intelligence artificielle ? La principale école de traduction bruxelloise enregistre une baisse de 20 % des inscriptions. Selon Actiris, « Bruxelles va être fortement touchée par l’IA car son économie repose sur les services. »

‘POLITICIANS

FAIL TO SEE THE AI SHOCKWAVE THAT IS COMING’

EN/ What to study when the labour market is being reshaped by artificial intelligence? The main translation degree programme in Brussels has this year seen a drop in enrolments by one-fifth, and Actiris is not optimistic either: “Brussels will feel the full impact of AI because it has a service economy.”

VIPASSANA MEDITATIE CURSUS - NL/FR/EN

Voor kinderen en jongeren van 8 tot 18 jaar

ABC huis - Gaucheretplein 13, 1030 Brussels

INFO: www.abc-web.be / Dhamma Pajjota, België

19/10/2025 15/03/2026 31/05/2026

Denis Goeman

Denis Goeman is rechter bij de Franstalige rechtbank van eerste aanleg in Brussel en geeft tweewekelijks in zijn column een unieke inkijk in de wereld van de Brusselse justitie.

Zwijgrecht

Gewoonlijk sla ik elke uitnodiging voor een werkgerelateerd evenement af. In mijn vrije tijd vind ik het leuker om me te ontspannen dan opnieuw zowat dezelfde mensen te zien als degenen die ik elke dag in het Justitiepaleis tegenkom. Het is algemeen bekend: als advocaten of magistraten onder elkaar zijn, hebben ze het in het beste geval alleen over hun dossiers en in het slechtste geval over de meest recente, uit de rechtspraak voortvloeiende controverse rond de eendaadse samenloop van strafbare feiten. Kortom, je verveelt je dood.

Toch maakte ik een uitzondering om woensdagavond naar de voorstelling van het nieuwste boek van drugscommissaris Ine Van Wymersch te gaan in boekhandel Passa Porta. Ik hoef u Ine Van Wymersch niet meer voor te stellen, zo prominent aanwezig is ze in de gerechtelijke communicatie in Vlaanderen en ook geregeld aan Franstalige kant. Zelf leerde ik haar kennen toen ik in december 2013 bij het Brusselse parket begon. Je kon niet om haar heen: ze leidde de communicatiepool van de instelling.

Enkele jaren later stelde Ine me voor om het team van parketwoordvoerders te vervoegen en maakte ze me tot haar rechterhand. Dat leverde een aantal gedenkwaardige momenten op, zoals de dag na de aanslagen van 22 maart 2016, toen we allebei in het crisiscentrum belandden – Ine zou met brio de uiterst moeilijke taak van de coördinatie van de slachtofferhulp op zich nemen – of tijdens de persconferenties in het kader van het beruchte Puigdemont-dossier, waar we nauwelijks nog te zien waren achter het woud van microfoons van de hele Belgische en internationale pers. Sindsdien gaan we elk onze eigen weg: zij door de delicate taak van drugscommissaris te vervullen en ik als rechter bij de Franstalige correctionele rechtbank van Brussel.

We zien elkaar dus niet meer zo vaak, en precies daarom woonde ik met evenveel nieuwsgierigheid als plezier de voorstelling bij van Zwijgrecht, een boek dat ze samen met Fiene Van den Abeele schreef. Het vertelt het verhaal van een jong meisje dat het moeilijk heeft na de scheiding van haar ouders en een sympathieke politieagent ontmoet die haar door het doolhof van de gerechtelijke instellingen gidst. De tekst wordt ongetwijfeld een standaardwerk voor de lessen maatschappelijke vorming in het middelbaar onderwijs. Hij vertelt niet alleen een toegankelijk verhaal voor een breed publiek, maar verduidelijkt ook de rol van de verschillende gerechtelijke actoren (de rechter, de procureur, de advocaat, enzovoort) en de werking van de diverse procedures. De gerechtelijke wereld fascineert evenveel als hij afschrikt. Daarom moeten we onophoudelijk blijven inzetten op educatie en op communicatie naar het grote publiek. En wie dat als geen ander kan, is Ine Van Wymersch.

‘De hele wijk leeft van deze rommelmarkt’

Noem haar gerust een monument. Bernadette Lauzin – aka Babou – is al sinds 1972 verkoopster op het Vossenplein. Vandaag houdt ze nog evenveel van de plek die het hart van de Marollen vormt. “De onvoorspelbaarheid blijft me boeien.”

door Kris Hendrickx foto Ivan Put

In brasserie La Clef d’Or aan het Vossenplein zit Bernadette Lauzin al aan een tafeltje. Ze wijst op een plastic zak gevuld met kleren. “Ik ben een kwartiertje eerder gekomen et j’ai chiné, ik heb al wat gestruind. Kijk: een lange handgebreide jas, een beetje extravagant zoals ik ze graag zie. En dan dit kleed in organdie (lichte, doorzichtige katoenen stof, red.). Prachtig, toch? Er zitten vlekken op, maar ik kon het niet laten liggen.”

Het is Bernadette – of Babou zoals ze hier genoemd wordt – ten voeten uit. Een halve eeuw al is ze zowel verkoopster als klant op de oudste markt van Brussel, die al bestaat sinds 1873. “Bijna alles wat ik verkoop, vind ik op deze markt. Ik zorg dat ik om 7 uur ‘s morgens bij de opening ben en stuit vrijwel altijd op iets. Liefst kleren uit natuurlijke materialen. Alleen voor spectaculaire hemden uit de jaren 1970 maak ik een uitzondering.”

Babou schuift ons meteen wat documentatie toe, inclusief een songtekst. Of we al wisten dat ook zij schrijft? Dat ze medeauteur is van ‘Quand elle rit aux éclats’ van Vaya Con Dios?

Monument van het Vossenplein

Om de zoveel minuten kijkt Bernadette op om een groet te beantwoorden. Een van de klanten komt zelfs een handkus geven. De verkoopster is zonder twijfel een monument van het Vossenplein, waar ze de handelaars ook vertegenwoordigt bij het stadsbestuur. “Dat is nodig, want de stadsdiensten proberen ons op allerlei manieren aan de ketting te leggen. We krijgen bijvoorbeeld parkeerboetes voor handkarren of ze proberen een marktdag te schrappen om te besparen. Maar dat dagelijkse is juist het unieke, in heel Europa vind je

Verkoopster Babou is een begrip op het Vossenplein: “Nergens in Europa vind je een rommelmarkt zoals deze.”

geen rommelmarkt zoals deze. De hele wijk leeft van deze markt.”

Babou houdt dan ook van de markt. “Je bent buiten, het plein met zijn bomen en cafés is fantastisch en er is die typische onvoorspelbaarheid. Wat zal je ontdekken of verkopen? Wie zal je ontmoeten? De klanten komen uit alle lagen van de bevolking, maar delen iets: ze houden ervan verrast te worden. Ik onderscheid drie groepen: mensen die zich geen nieuwe kleren kunnen permitteren, jongeren die bij tweedehands mode zweren en dan nog mensen die naar luxe-items speuren, genre Hermès.”

Een van de typische dingen voor de rommelmarkt is de verkoop uit kartonnen dozen met inboedels van leeggehaalde huizen. Passanten rommelen er door het leven van mensen, inclusief foto’s van dierbaren. “De meeste verkopers halen hun

“Ooit vond ik foto’s van de familie van mijn ex. Ik kocht ze om ze van vuilnisbak te sparen”

Bernadette Lauzin

waren uit vide-maisons, ja, en ik ontdek mijn kleren op mijn beurt bij hen. Ik sta er altijd even bij stil dat die spullen van iemand zijn geweest. Je herkent de gewoonten van mensen: sommige vrouwenkleren zijn met heel veel zorg behandeld en opgeborgen.”

Ooit vond Babou zelfs de foto’s van de familie van haar ex op het plein. “Ik heb ze gekocht om ze van de vuilnisbak te sparen. Bon, ooit gaan we allemaal de vuilnisbak in. Misschien is dat een reden waarom die spullen op de markt zo kunnen ontroeren.”

Babou verkoopt al sinds 1972 op de markt. “Ik studeerde architectuur in Bordeaux. Toen ik mijn toenmalige vriend – een Belg – leerde kennen, stopte ik met die studies en zijn we naar Brussel getrokken. Van mijn moeder had ik een kleine voorraad brocante gekregen. Maar we waren naïeve beginners, in een jaar tijd was de voorraad erdoor en waren we helemaal gepluimd.”

In de loop der jaren zag ze de markt veranderen. “Vroeger verkochten veel Belgen uit de Marollen hier, maar ergens in de jaren 1980 werden dat steeds

vaker mensen uit Noord-Afrika. Vandaag is dat nog altijd zo.”

Verzetsgeest

Die verkopers lijken wel erg mediaschuw: de circa vijftien mannen die BRUZZ aanspreekt, huiveren voor een interview. Bernadette herkent dat beeld. “Mensen vestigen niet graag de aandacht op zich, het is een andere mentaliteit dan de verzetsgeest van de vroegere Marolliens, die meer verenigd waren.”

Die houding doet Babou vrezen voor de toekomst. “Ik weet niet wie me zal opvolgen. Het contact met de politiek vraagt om wat ervaring en de bereidheid om ertegenin te gaan. Verzet, dat moet je leren. En ik heb nu eenmaal niet het eeuwige leven.”

In City jobs toont BRUZZ de mens achter typische en minder typische stadsjobs

Fubuki

Vul de cijfers 1 tot en met 9 in het rooster in, zodat het resultaat van de sommen klopt met de cijfers rechts en onderaan de kolommen. Elk getal mag maar één keer voorkomen. Het niveau van de puzzel kan variëren per editie.

Rekenpuzzel

Vul de witte vakjes met positieve gehele getallen zodat elke rij een kloppende som vormt met het doelgetal rechts of onder. Reken van links naar rechts en van boven naar beneden, zonder voorrang van × of ÷ (bij delen moet de uitkomst altijd een geheel getal vormen).

Verborgen Brussel

De hoofdstad kent veel verborgen plekjes, onverwachte panorama-uitzichten, en onbekende maar daarom niet minder intrigerende panden en kantjes, ver weg van Manneken Pis, de Grote Markt en het Atomium. Zoals deze fraaie plaat. Waar is de foto getrokken? Zelf een foto van een onverwacht stukje Brussel insturen? Mailen naar redactie@bruzz.be

Woordzoeker

Zoek alle verborgen woorden in het raster van de speciale woordzoeker van BRUZZ.

Streep de begrippen één voor één weg, dit kan in alle richtingen: horizontaal, verticaal, diagonaal, en van links naar rechts en andersom.

▢ Conservatief

▢ Biseksueel

▢ Podcast

▢ Kinderboek

▢ Seizoen

▢ Relatie

▢ Gemeenteraad

▢ Burgemeester

▢ Poelier

▢ Jachtseizoen

▢ Werkloos

▢ Eiland

Oplossingen

De puzzels in dit magazine zijn intern ontwikkeld of gegenereerd met gebruik van toegestane tools en artificiële intelligentie. Elke gelijkenis met bestaande puzzels is toevallig.

WIN TICKETS

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

Dambudzo

5x2 TICKETS, Les Halles, 16/10 Choreografe Nora Chipaumire verdrijft koloniale demonen in Les Halles. Mail: ‘Dambudzo’

Film naar keuze 5x2 TICKETS, UGC-bioscopen Met onze UGC-vouchers kan je zelf een filmvertoning uit het aanbod kiezen. Mail: ‘UGC’

Uw gids door de culturele agenda 10 > 16/10

‘Brussel haalt je om de zoveel minuten uit je bubbel. Mooi zo!’

Flo Van Deuren en Kato De Boeck trakteren op het tweede seizoen van successerie ‘Roomies’

In het langverwachte tweede seizoen van de bejubelde Brussel-serie Roomies zijn Bibi en Ama geen kotstudenten meer. Ze verorberen hun eerste porties volwassen shit. Waar te wonen? Werk vinden of niet? Liever een lover dan een serieuze relatie? Onderwerpen genoeg voor een goed gesprek met bedenkers Flo Van Deuren en Kato De Boeck.

door Niels Ruëll foto’s Sophie Soukias

Om ter vrolijkst wandelen ex-roomies Flo Van Deuren en Kato De Boeck koffiebar Winok – where else? – binnen. Ze wonen allebei in de buurt. In het aanpalende Josaphatpark hebben ze gefilmd. Op de verkeerspaal aan de ingang kleeft sinds de Pride een sticker die het tweede seizoen van Roomies teaset. “De revolutionaire serie die Vlaamse fictie nodig had,” schreef De Standaard over hun onder de prijzen bedolven VRT Max-reeks uit 2022. In het lang uitgebleven tweede seizoen maken twintigers Bibi en Ama kennis met alle narigheden en leukigheden die je na het afstuderen overvallen. Hoe structureer je je dagen? Waar vind je werk? Wat wil je van een lief? Ga je cohousen in een Molenbeeks antikraakpand of niet? Niet de plot maakt je vrolijk én week, maar de poëzie en de herkenbaarheid van kleine momenten uit het grootstedelijke leven van twintigers.

Roomies was een schot in de roos maar dat verplicht jullie nergens toe. Was een tweede seizoen een evidentie? En was opnieuw samenwerken dat ook?

FLO VAN DEUREN: Die vragen hangen samen. Seizoen twee leefde al in ons tijdens het afwerken van het eerste seizoen. Dus voor we het succes ervan kenden. Het is geen seconde in ons opgekomen om het zonder elkaar te maken. Volgens mij is dat chemisch niet eens mogelijk. Het voelt ook alsof Bibi en Ama echt zijn. We moeten voortdoen om hen in leven te houden.

KATO DE BOECK: We gaan om hen rouwen als het ooit voorbij is. Maar voorlopig hebben we nog heel veel te vertellen.

Jullie hadden twee nieuwe roomies kunnen opvoeren, of een andere stad. Maar jullie besloten Bibi en Ama in een nieuwe levensfase te volgen. Zou je hen eindeloos lang kunnen

volgen of zouden hun levens na een tijdje niet spannend genoeg meer zijn? Te gesetteld.

DE BOECK: Euh, wij zitten zelf al een fase of twee verder. Ligt het aan mij of wordt het alleen maar spannender? Financieel alleen wonen. Relaties die minder vrijblijvend zijn. Een hele sociale structuur die je niet kwijt wilt. Als vrouw van een bepaalde leeftijd denk je ook na over je toekomst. Niets moet, maar in mijn geval maakt de vraag of er kinderen bij horen of niet daar deel van uit. Best eng. Tien keer spannender.

VAN DEUREN: Anderzijds hebben we helemaal geen superspannende levensfase vol plotwendingen nodig om ons te amuseren. We zijn zo niet plotgedreven. We zoomen microscopisch in op heel kleine dingen. Ik denk dat we een ﬁlm over dit interview zouden kunnen maken.

DE BOECK: De voorbije jaren is er anders meer dan genoeg gebeurd in onze kringen.

VAN DEUREN: Inderdaad, drama genoeg! Thema’s genoeg. We kunnen oneindig voort.

Seizoen drie is al verkocht!

DE BOECK: We hebben altijd gezegd dat we drie seizoenen van Roomies wilden. Maar ik zou nooit iets maken gewoon omdat het moet. Het moet vanbinnen borrelen.

Bibi durft geen nee te zeggen tegen haar work hard, play hard-bazin. Ze weet nog niet hoe ver ze wil gaan voor haar carrière. Hoe ambitieus zijn jullie?

VAN DEUREN: Ik heb geen grote klik met de toekomst. Dat klinkt raar, maar beter kan ik het niet uitdrukken. Ik heb het gevoel dat ik nog altijd aan het meerollen ben. Ik ben niet supergefocust op één doel, ik heb er honderden. Misschien verandert mijn beroep nog honderd keer.

DE BOECK: We zijn daar heel anders in. Grof uitgedrukt: Flo is niet met de toekomst bezig, en ik ben met niets anders bezig. Al heb ik de

voorbije maanden leren wel relativeren. Het onthaal van het tweede seizoen blijft belangrijk, maar daar hangt niet langer alles van af. Ik weet wat ik er zelf van vind en gun mezelf meer ademruimte. De voorbije jaren stond het grootste deel van ons leven in het teken van werk. Het was ons grootste geluk dat we na het afstuderen Roomies hebben kunnen maken. Ik ben daar keidankbaar voor. Het werk is nog altijd mijn grootste passie, maar misschien niet meer de enige. Ik vraag me ondertussen wel soms af waar mijn geluk ligt.

Hebben jullie geanalyseerd hoe het komt dat het eerste seizoen zoveel bijval kreeg?

VAN DEUREN: Het voelt niet aan als toeval. We voelden een leemte, wilden die heel intentioneel invullen en lijken daarin geslaagd te zijn.

DE BOECK: Scènes die meer draaien om de personages dan om het plot, dat zag je niet zo vaak bij ons op tv. Dat was vernieuwend. We durfden ook nieuwe gezichten te casten. Ik vind dat er in Vlaanderen vaak nog te braaf wordt gecast.

VAN DEUREN: De spanning zit niet in wat er op het scherm gebeurt, in de twist. De spanning

zit bij de kijker die zichzelf, zus, vriend, buurman of ex ergens in herkent. Het opzet was ook om generaties te verbinden.

Ik kan de oudere generaties Roomies alleen maar aanraden.

DE BOECK: Je wilt niet weten hoeveel mannen op leeftijd tegen ons hebben gezegd: “Ik weet dat het niet voor mij is gemaakt, maar ik vond het echt goed.” Dat frustreerde. We wilden antwoorden: ‘Waarom zou het niet voor jou gemaakt zijn? Je vond het goed, dan is het toch wel voor jou?’ Waarom zou een reeks over twee jonge vrouwen per deﬁnitie niets zijn voor een man van 50? Wij maken geen content voor jonge vrouwen. Roomies gaat over jonge vrouwen, maar vertelt over iedereen en voor iedereen.

VAN DEUREN: Dat jonge makers zich aan navelstaarderij bezondigen is een hardnekkig vooroordeel. Ik vind het juist navelstaarderig om te reageren dat je niet tot het doelpubliek behoort. Wat wil zo’n man dan? Alleen nog naar Baantjer kijken? Waarom zou je alleen maar naar dingen over jezelf kijken? Ik begrijp dat niet.

DE BOECK: Het is altijd ons doel om iets te vertellen over de wereld waarin we leven.

Jullie tonen bijvoorbeeld een diversiteit aan vaders. Die van Bibi is te aanwezig, die van Ama te afwezig.

VAN DEUREN: Het ontroert mij dat je dat eruit haalt. Dat is geen hoofdlaag, maar we hebben bewust meerdere lagen in seizoen twee gestoken, en dat is er een van.

DE BOECK: In de korte trailer van Roomies gaat het alleen maar over de liefde. Dat is jammer. Er zijn zoveel andere lagen die de reeks net verbreden.

“Waarom zou een reeks over twee jonge vrouwen per deﬁnitie niets zijn voor een man van 50? ”

Kato De Boeck

Kato De Boeck (links) en Flo Van Deuren: “Het is geen seconde in ons opgekomen om het tweede seizoen van Roomies zonder elkaar te maken. Volgens mij is dat chemisch niet eens mogelijk.”

Seizoen twee raakt ook zijdelings de moeilijkheid aan om betaalbaar te wonen in Brussel.

VAN DEUREN: De woningmarkt is niet gemaakt voor mensen die alleen willen wonen. Dat is een feit. Als pas afgestudeerde een domicilie zoeken is een heel andere beleving dan als student een kot zoeken. Onze hoofdpersonages zijn best geprivilegieerd, maar zelfs dan is het niet evident om een geschikte woning te vinden. Veel dertigers cohousen nog steeds. Het landschap evolueert voortdurend. Wonen is voor velen een groot onderwerp: kopen, huren, cohousen, collectief aankopen, antikraakpanden. Zoveel mensen hebben nood aan betere woonomstandigheden. Zoveel mensen leven op straat. Onze serie raakt dat via het personage van Marian een beetje aan, maar je zou er een hele serie aan kunnen wijden.

Je spreekt over privileges. Zoals velen van ons leven jullie personages in een bubbel. Hoe ervaren jullie het zelf?

VAN DEUREN: Je kunt niet door Brussel lopen zonder om de zoveel minuten uit je eigen bubbel gehaald te worden. Daarvoor leeft alles en iedereen hier veel te dicht op elkaar. Deze stad houdt je met je

voeten op de grond. Dat is wat er zo mooi aan is.

DE BOECK: In kleine details geven we de kijker mee dat Brussel Brussel is, zonder een negatief beeld te versterken. Toch?

VAN DEUREN: Kleine opmerkingen van nevenpersonages halen vooral Bibi uit haar bubbel.

DE BOECK: Marian panikeert als ze zonder woning zou vallen. Bibi is niet echt in gevaar, ze kan altijd naar haar ouders terugkeren.

VAN DEUREN: Je moet van je hoofdpersonages geen slimmeriken maken. Het leukst is om hen op de vingers te tikken.

Putain, Drift, Oh, Otto!: Brussel-series zitten in de lift.

VAN DEUREN: Hoe meer Brussel, hoe beter. Hoe meer invalshoeken, hoe beter. We hebben alle blikken nodig. Nog, nog en nog, zou ik zeggen.

DE BOECK: En graag eens een serie voor de zondagavond op VRT 1.

Hoe ver staat Roomies van zo’n begeerde zondagavondspot af?

VAN DEUREN: Of iets op zondagavond zal worden uitgezonden of niet ligt op voorhand vast. Qua budget maakt dat een enorm verschil. Wij zitten erop te wachten: geef ons dat budget en we maken zondagavondﬁctie.

DE BOECK: Dat budget is een kleine frustratie. Het is een van de zaken die ons kleiner houden dan waar we van dromen. Toen we Roomies voor het eerst bedachten, deden we dat zelf ook: ‘We zullen het maar bij een webreeks houden.’ Maar waarom eigenlijk?

Ons scenario was veel ambitieuzer. Ik ben ontzettend blij dat we de sprong naar een televisiereeks hebben gemaakt. En ook met hoe het vervolgens verlopen is, voor alle duidelijkheid. We hebben Roomies zelf geschreven. Die reeks is echt van ons. Maar laat ons zeggen dat we je vraag een heel goede vraag vinden.

Roomies staat straks integraal op VRT Max en wordt daarna uitgezonden op VRT Canvas. Is dat ideaal? Hebben jullie daar een mening over?

VAN DEUREN: Wij hebben over alles een mening. DE BOECK: VRT Canvas is ﬁjn. Het voelt aan als een compliment, de zender voor de meerwaardezoeker. Anderzijds willen we ook dat grote publiek en meerdere generaties aanspreken. Daar hebben we met seizoen twee nog meer op ingezet.

VAN DEUREN: We gaan daar niet over liegen. Er zit ook een agenda achter die reeks. Wij willen die queerness op tv. Dat is van meet af aan het plan. Hoe meer mensen per ongeluk op Roomies stoten, hoe beter. We willen de meerwaardezoeker én iedereen die uit gewoonte naar VRT 1 kijkt.

“Het zou mooi zijn mocht queerness op een dag geen ding meer zijn. ”

Flo Van Deuren

Drie jaar geleden ging het in de recensies en interviews wel heel erg over die queerness. Je mag er Roomies niet toe reduceren, maar ze onvermeld laten is voorlopig ook geen optie? Willen jullie er wel of niet naar gevraagd worden?

DE BOECK: We hebben toen vaak genoeg gezegd dat we uitkeken naar een interview over ons makerschap of zo. We zijn allesbehalve vies van de woorden ‘lesbisch’ of ‘queer’. Die mogen zeker worden gezegd. Dat moet zelfs. Maar daar gaat het tweede seizoen niet per se over. En eigenlijk het eerste ook niet echt. Met uitzondering van de coming-out van Bibi. Queerdom is een deel van onze arena. Soms speelt het een rol in de levens van onze personages, soms totaal niet.

VAN DEUREN: Anderzijds: in recensies struikelde ik vaak over het ‘compliment’ dat het niet over queerness ging. Dan redeneerde ik: ‘En wat als het er wel over zou gaan? Zou dat dan zo erg zijn?’ Het is goed, want het is niet too much on the nose? Dat is géén compliment. Waarom ben je bang om je neus hierin te steken? Stop hem er maar in. Het is hier megainteressant.

We zijn er dus nog niet uit.

VAN DEUREN: Ik vind dezelfde dualiteit bij veel queer mensen terug. Het zou zo mooi zijn mocht queerness op een dag geen ding meer zijn. Maar het is ook zo powerful om dat ding op dit moment ten volle te embodyen. Ik zou het missen als het op een dag geen ding meer zou zijn.

DE BOECK: En toch vind ik het verademend dat jij er geen vragen over had. Dat je naar het tweede seizoen keek zonder daar per se een vraag over te hebben, dat is ook een deel van onze agenda.

VAN DEUREN: Absoluut. Met het ouder worden wordt je leefwereld nog meer queer, merk ik. Dat weerspiegelt zich in de reeks. We hebben de feedback gekregen dat in seizoen twee ineens iedereen queer is. Tja, welcome to our lives

Het tweede seizoen van Roomies is vanaf 13/10 te bekijken op VRT Max, vanaf 5/11 op VRT Canvas, vrt.be/vrtmax

LA TRÈS ATTENDUE DEUXIÈME SAISON DE ‘ROOMIES’

FR/ Dans cette nouvelle saison de la série bruxelloise acclamée, Bibi et Ama ne sont plus en kot, mais confrontées aux premières galères de la vie adulte. Les créatrices Flo Van Deuren et Kato De Boeck : « On sentait un manque, qu’on a voulu combler de façon très intentionnelle – et il semble qu’on y soit arrivées. »

THE LONG-AWAITED SECOND SEASON OF ‘ROOMIES’

EN/ The second season of the acclaimed Brussels series Roomies is here. Bibi and Ama have left their student life behind and are experiencing their first taste of adult life. Creators Flo Van Deuren and Kato De Boeck: “We felt there was a gap, we wanted to fill it very intentionally, and we seem to have succeeded.”

Pop & Jazz Klassiek

Pärty time

‘I am already big’ is een kinderliedje dat Arvo Pärt aan het begin van zijn carrière, in de jaren 1960, schreef. Enkele weken geleden zong het Estse vocale ensemble Vox Clamantis het schattige stuk voor de componist, ter ere van zijn negentigste verjaardag. Ondertussen is Arvo Pärt ontegensprekelijk groot(s) geworden. In Flagey wordt de Est nu ook vier dagen lang in de bloemetjes gezet, met een heus festival, waar uiteraard vooral een heleboel muziek bij hoort.

ARVO PÄRT FESTIVAL 8 > 11/10, Flagey, flagey.be

In koor

Emmanuel Trenque is meestal een onzichtbare kracht: de man achter het koor van De Munt, die de vocale massa in goede banen leidt terwijl de chef op de bok staat te schitteren. In het programma Grand opera prayers krijgt hij wel zijn tijd op de scène. Om zijn dertigjarige carrière als koorleider te vieren, stelde Trenque een machtige bloemlezing van operakoren samen: met Mozart, Frans bombast en vooral veel Verdi.

EMMANUEL TRENQUE: GRAND OPERA PRAYERS 12/10, De Munt, lamonnaiedemunt.be

Desandre, deel twee

Lea Desandres wervelende eerste passage met liederen van Purcell en Dowland is nauwelijks achter de rug of de stersopraan keert al terug naar Bozar voor het tweede luik van haar portretjaar. Opnieuw rekent ze daarvoor op haar vertrouwde Jupiter Ensemble, al kan het muzikale contrast nauwelijks groter zijn. Na vooral luchtigere songs brengen ze dit keer de grootsheid van Händels oratorium Theodora (JC)

LEA DESANDRE & JUPITER ENSEMBLE 15/10, Bozar, bozar.be

Controversiële Cain

Ethel Cain kreeg het internet over zich heen na uitspraken over het herinvoeren van publieke executies, haar steun voor Luigi Mangione, de vermoedelijke moordenaar van de CEO van UnitedHealthcare, en oude socialemediaposts waarin ze zich racistisch uitliet. Daarbovenop kreeg ze het aan de stok met Lana Del Rey. Maar achter al die heisa schuilt een artieste die met haar slowcore een bedwelmende wereld oproept van traag brandende melancholie en spookachtige schoonheid.

ETHEL CAIN 14/10, Ancienne Belgique, abconcerts.be

Trossen los

De new wave van de Belgische jazz blijft gestaag doorrollen. Al een decennium surft het Gents-Brusselse trio Steiger daarop mee met een eigenzinnig klankenpalet, dat morrelt aan de grenzen tussen jazz en klassiek. Met Mowglowski’s first take, zijn vierde album, toont het gezelschap bestaande uit toetsenist Gilles Vandecaveye-Pinoy, contrabassist Kobe Boon en drummer Simon Raman dat het ook nu weer heel fijn meedeinen is wanneer het zijn trossen losgooit.

STEIGER 10/10, Le Baixu, lebaixu.com

Dampende stamppot

Herfstkleuren waaien ons tegemoet, tijd om wat dichter bij elkaar te kruipen op café. Bij voorkeur op een plek waar Stoemp een van zijn dampende najaarsconcerten serveert, zoals onder meer van kleinpunkzangeres Kaat Van Stralen of de Brusselse schlagerzanger Nicky Du Soleil. Chuki Beats ontbloot dan weer zijn solo-alias Osayuki en Whispering Sons-zangeres Fenne Kuppens zingt voor het eerst onder haar eigen naam. (TZ)

STOEMP! 9/10 > 11/12, verschillende locaties, stoemplive.be

Art & Lit

Leve de aarde

In een tijdperk dat het niet zo botert tussen mens en natuur, wil het Living Earth Festival (9 > 12/10) met behulp van wetenschap, kunst en burgerinitiatieven inspireren tot een gedeelde cultuur van de levende wereld. De gast die de eerste editie mag afsluiten, is William Kentridge, de Zuid-Afrikaanse kunstenaar die een uniek, poëtisch en geëngageerd universum schept uit tekenkunst, animatie, opera, theater en installatie.

LIVING EARTH FESTIVAL: WILLIAM KENTRIDGE 12/10, Espace Lumen, living-earth-festival.be

Lange negentiende eeuw

Het succes van het BANAD (Brussels Art Nouveau & Art Deco) Festival inspireert Explore.Brussels tot een nieuw najaarsevenement. Het ANTE Festival wil twee weekends lang middels rondleidingen, wandelen fietstochten, lezingen en workshops bezoekers verleiden met schatten van de Brusselse architectuur uit de ‘lange negentiende eeuw’: de periode 1780-1920, die leidt van neoclassicisme tot eclecticisme.

ANTE FESTIVAL 11 > 19/10, verschillende locaties, ante.brussels

Punky personeelsfeestje

L’employé du moi palmt Cinema Nova in voor een personeelsfeestje. Op het programma staan kortfilms, concerten, een performance én de lancering van Mendax, het nieuwe beeldverhaal van de Straatsburgse stripmaker en muzikante Zad Kokar, dat oude, naar een kelder verbannen videogames opdiept voor een verhaal dat baadt in minimalistisch retrofuturisme en bonte pixelpunk. (KS)

25 ANS DE L’EMPLOYÉ DU MOI + LANCEMENT ‘MENDAX’ 10/10, Cinema Nova, Facebook: employe.du.moi

Ethel Cain

Arvo Pärt Festival

Living Earth Festival: William Kentridge

Klein onderhoud

Billie Marten

‘Ik had meteen door dat Dua Lipa het zou maken’

Ezelsoren: niet in elke taal mogen dezelfde dieren opdraven om te zeggen dat je boek beduimeld is. In het Engels zijn het bijvoorbeeld de ﬂappers van een hond die de verfomfaaide pagina’s verbeelden. Dog eared is niet toevallig ook de titel van het vijfde album van Billie Marten, een singer-songwriter uit het dorpje Ripon in North Yorkshire, die op haar 26e misschien niet verfrommeld oogt, maar wel een veteraan in de business is.

Marten had op haar 9e al haar eigen YouTube-kanaal. Op haar 13e tekende ze een development deal, op haar 15e had ze een platencontract en een debuut. De BBC nomineerde haar in 2016 voor haar prestigieuze beloftenlijstje ‘Sound of’, ze speelde op de Amerikaanse showcase SXSW en het Britse Reading Festival, Ed Sheeran tweette loftuitingen. “Bij de BBC zat ik naast Dua Lipa. Ik wist meteen dat zij het zou halen, en kijk, ze heeft het inderdaad helemaal gemaakt. Maar daar ben ik niet jaloers op.”

Zo jong voor de leeuwen geworpen worden, heeft haar veel ervaring geschonken, zegt Marten. “Ik ben traag gegroeid, oldskool, via het pubcircuit, nog net voor de grote socialemediaboom. Ik werd niet meteen in het sterrendom gekatapulteerd, zoals nu soms het geval is. Ik kan ook mijn mannetje staan op technisch vlak, wat als vrouw niet onbelangrijk is. Maar ik was toch liever nu pas begonnen. Al mijn dromen spelen zich niet voor niets af op school, die periode is een gat in mijn leven. Zoals zoveel kindsterren had ik graag een gewone jeugd gehad.”

Marten nam haar nieuwe album live op in New York met een uitgebreide schare muzikanten, onder wie Sam Amidon en Maia Friedman. Analoge warmte die resulteerde in herfstige folk- en americanatinten. Een van de songs heet ‘Leap year’ – een schrikkeljaar, niet te verwarren met een gap year. “Ik had dat nummer vorig jaar geschreven op 29 februari, vandaar de titel. Aan een gap year ben ik nooit toegekomen, omdat ik mijn studies Engelse literatuur maar een halfjaar heb volgehouden.”

Zo’n tussenjaar had ze graag benut, zegt ze, “want dat zou betekenen dat ik dat diploma ook écht heb gehaald. Ik zou een jaar lang boeken lezen in de zon. Heerlijk.”

Als tiener stond L’étranger van Camus bovenaan op haar lijstje met boeken waarin ze graag aantekeningen kribbelde en dingen onderstreepte. Vandaag houdt ze daar zelfs een mondje Frans aan over, incroyable mais vrai. “Camus paste prima bij mijn nihilistische tienerfase, maar daar ben ik intussen allang van weg geëvolueerd. Nu ben ik mij aan het verdiepen in het werk van de Franse schrijfster Colette, mij aangeraden door een vriend.” Een boek opnieuw en opnieuw helemaal stuklezen, zal ze niet snel doen, zegt ze. “Ezelsoren krijgt leesvoer bij mij vooral wanneer ik ermee naar het strand trek, en water en zand hun ding doen.”

TOM ZONDERMAN

Billie Marten stelt haar nieuwe album Dog eared op 10/10 voor in de Botanique, botanique.be

NatUUR DE VAN WAUTER

MANNAERT

Podium

Sloop die muren

Vier muren moet een intens emotioneel hiphopritueel worden dat uit zichzelf breekt. Tot de aanstokers behoren onder meer rapper Marios Bellas, acteur en muzikant Vianney Adriaens en theaterman Arber Aliaj. De mix van slamkoren, mantrazang en de Indiase drumtaal maakt ook gebruik van instrumenten als de darboeka, de didgeridoo en de bouzouki. En mikt op verwerking, volharding en vernieuwing in een wereld in beroering.

MARIOS BELLAS: VIER MUREN 10 & 13/10, KVS BOX, kvs.be

Land van de predikant

Uit het geprezen Up your ass bleek al haar fascinatie voor de crazy kanten van de Amerikaanse samenleving. In The truthful – de betekenis van haar achternaam – neemt Lieselot Siddiki ontmoetingen met haar Amerikaanse Muslim-turned-Christian oom, Dr. Nasir Siddiki, als uitgangspunt voor een verstild spektakel over de dunne grens tussen ingetogenheid en grootheidswaan, gemeenschapszin en geldgewin, geloof en gekte.

LIESELOT SIDDIKI & CAMPO: THE TRUTHFUL 16 & 17/10, KVS BOX, kvs.be

Schaarbeekse shebeen

“A rock star of dance,” zo noemt The New Yorker de Zimbabwaans-Amerikaanse choreografe Nora Chipaumire. Geïnspireerd door het woord dambudzo (‘problemen’) en door het werk van haar landgenoot, schrijver Dambudzo Marechera, creëert ze in Les Halles ruimtes in de sfeer van de shebeens, de rebelse kroegen in de townships van zuidelijk Afrika, om er op multidisciplinaire wijze koloniale demonen te verdrijven. (MB)

NORA CHIPAUMIRE: DAMBUDZO 16 > 18/10, Les Halles, halles.be

Tron: Ares

Cinema versus AI

In 1982 schreef Tron filmgeschiedenis door met computerbeelden te experimenteren. De scifiklassieker met Jeff Bridges als programmeur die in een gamewereld wordt gezogen, kreeg in 2010 een vervolg, met als voornaamste wapenfeit de filmmuziek van Daft Punk. In de nieuwe Tron houdt Nine Inch Nails het fort recht. Jared Leto speelt een AI-programma, dat de virtuele voor de echte wereld inruilt en zich tegen zijn schepper keert.

TRON: ARES US, dir.: Joachim Rønning, act.: Jared Leto, Greta Lee, Jeff Bridges

Bevrijdingsstrijd

In 2019, vijftien jaar na het overlijden van PLO-leider Yasser Arafat, volgde de Brusselse regisseur en kunstenaar Sven Augustijnen de Brusselse diplomaat Hassan Al Balawi naar zijn thuisland. Hij reist van de bezette Westelijke Jordaanoever naar de grens met Gaza. Het resultaat zou een persoonlijk beeld zijn van wat er van de Palestijnse bevrijdingsstrijd werd na de mislukking van de Osloakkoorden.

NATIONAL PRIDE: FROM JERICHO TO GAZA 11 > 19/10, Bozar, bozar.be

Op maat van de mens

Doculegende Nicolas Philibert won in 2023 de Gouden Beer met Sur l’Adamant. Dat portret van een op de Seine dobberend dagcentrum voor Parisiens met psychische aandoeningen, krijgt twee vervolgfilms. Averroès & Rosa Parks filmt in het Esquirol-ziekenhuis, La machine à écrire et autres sources de tracas toont hoe verzorgers een dichter helpen door zijn typemachine te herstellen. (NR)

AVERROÈS & ROSA PARKS + LA MACHINE À ÉCRIRE ET AUTRES SOURCES DE TRACAS FR, dir.: Nicolas Philibert

Marios Bellas: Vier muren

Met een tot in de puntjes verzorgd interieur, een erfgoedkeuken in een hedendaags jasje en virale communicatie trekt brasserie Boemvol zonder schroom de gen Z-kaart.

Met Boemvol openen twee dertigers – Ludovic Chevalier, afkomstig uit de start-upwereld, en Maxime Grell, opgeleid aan de Solvay Business School – een brasserie op maat van generatie Z in de buurt van de Beurs. De zaak, verdeeld over twee verdiepingen, pakt uit met een gelikte inrichting van de hand van Zazie Maquet en een beknopte maar goed doordachte kaart. De storytelling is afgestemd op sociale media met gevatte slogans – zoals “Fringale générale” (‘Grote trek’) en “Tendres kusjes” (‘Zachte kusjes’) –en een geremixte belgitude: alles is bedacht om perfect aan te sluiten bij de tijdgeest.

Fatoumata mag voor de rubriek ‘Mijn droomberoep’ een dag uittesten hoe het leven van een mensenrechtenadvocaat eruitziet. Check de video op BRUZZKet.be

Op het bord wordt vastgehouden aan de klassiekers, maar dan met zorg uitgevoerd. Het duo kroketten – garnalen en Oud Brugge – overtuigt met zijn fijne korst en evenwichtige smaak. Een vleugje citroen erbij en je benadert de perfecte hap. De Oedslachcontrefilet (36 euro), gesneden als tagliata en afkomstig van Dierendonck, is net iets te fel doorbakken en wordt vergezeld door een salade die te veel azijn bevat – maar omdat die overdaad jeugdherinneringen oproept, zien we ze door de vingers. De bearnaise, licht maar boordevol dragon, stelt iedereen tevreden. En de goudgele, krokante frieten maken hun belofte waar. Vermeldenswaard is ook de huisgemaakte filet americain voor 20 euro, een prijs die je hier nog zelden ziet. Ook de drankkaart getuigt van inzet, al laten de cocktails ons wat verward achter –de Pink Army (14 euro), geboost met

STAD ZONDER REGERING

Met begrotingsgesprekken tussen zes partijen lijkt de formatie eindelijk op gang te komen. BRUZZ volgt de onderhandelingen op de voet. Volg de formatie op BRUZZ.be/formatieblog

Supasawa, intrigeert maar overtuigt niet. De wijnselectie, naar onze smaak te voorspelbaar, maakt veel goed met een verﬁjnde Sang Bleu-cuvee (26 euro) van Cantillon, met verleidelijke ﬂorale toetsen. Het dessert, een huisgemaakte dame blanche, is heerlijk romig en komt met ouderwetse hagelslag. Jammer dat de warme chocoladesaus zo op de achtergrond blijft.

Het onthaal wil charmant zijn, maar de bediening is gejaagd – er wordt al kofﬁe voorgesteld wanneer je bord nog maar net leeg is. Hoe dan ook: Boemvol belichaamt een brasserieformule op maat van een tijd die geen tijd te verliezen heeft. Dat blijkt ook uit het feit dat de oprichters met Volle Gas op het Fernand Cocqplein al een tweede zaak hebben geopend.

TEKST: MICHEL VERLINDEN FOTO: SASKIA VANDERSTICHELE

ECHO VAN THUIS: BULGARIJE

In de reeks ‘Echo van thuis’ laat elke week een Brusselaar met buitenlandse roots de kijker even proeven van zijn of haar land van herkomst. Dinsdag in BRUZZ24.

Eat & Drink

Henri Mausstraat 25, Brussel, 90folies.com

Boemvol •••

MIJN DROOMBEROEP

‘

Inzichten

Wat weet schrijver en podiumbeest Vitalski van het leven?

Blikvoeding bestaat al honderd jaar langer dan de blikopener’

Wat geef je graag cadeau?

Het boek On the origin of species. Een elegant startpunt voor een beter begrip van de wereld.

Wat had je pas laat door dat iedereen allang wist?

Dat ‘beroemd zijn’ eigenlijk gewoon betekent: ‘op televisie komen.’ Een jammerlijk demystiﬁcerende waarheid.

Welke kooktruc moeten wij kennen? Een rauw ei opdrinken met een snuif zout. Het risico op salmonella neem je er gewoon bij.

Welke quote gebruik je graag?

“Als mens sta je altijd op het kruispunt tussen angst voor de toekomst en spijt om het verleden.”

Welk nutteloos feitje ken je?

Ik schreef een boek vol nutteloze weetjes:

IJsberen kunnen skateboarden. Daarin lees je onder meer dat de eerste vriendin van John Lennon Thelma Pickles heette.

Welk vreemd voorwerp slingert er bij jou thuis rond?

Stekels van een stekelvarken. Daar bedrijf ik soms ook voodoo mee, op kwaaie dagen.

Kijk je vaak in de spiegel? Waarom?

Best vaak. Het is toch echt wel van belang dat je haar goed ligt.

Waar kijk je naar uit?

Dat de huidige Amerikaanse president afgezet én berecht wordt. Gaat zeker nog gebeuren. Grab your popcorn

Naar waar zou je willen verhuizen?

Naar Oekraïne. Niet echt om te helpen vechten, want dat kan ik niet. Maar voor extra morele steun.

Wie verdient het écht om heilig te worden verklaard?

Chris Lomme natuurlijk.

Wie is de bekendste persoon met wie je ooit sprak?

Prins Laurent, lang geleden, toen die iets minder controversieel was, in De Roma in Antwerpen. Best lang gebabbeld. Boeiend samenzijn.

• Vital Baeken (Turnhout, 1971) is van jongs af schrijver en podiumbeest. Tot zijn vroege exploten behoren de optredens van het legendarische Circus Bulderdrang

• Als Vitalski schept hij stand-up, theater, tv, radio, poëzie, strips en romans

• Hij nam deel aan verkiezingen met ROSSEM en Burger Democratisch Welzijn (BDW) en is al vijftien jaar Antwerpse Nachtburgemeester

•Don Vitalski’s Legendarische Dinsdagclub ontstond in 2022

Bij welke historische gebeurtenis had je aanwezig willen zijn?

In de Australische emoeoorlog van 1932 bond de regering de strijd aan met deze loopvogels, om uiteindelijk haar verlies te moeten erkennen. Bij die capitulatie had ik wel aanwezig willen zijn.

Welke wet zou je afschaffen?

Iedere wet waarmee notarissen hun bestaansrecht afschermen, mag van mij naar de maan.

Doe eens een toekomstvoorspelling. Binnenkort zal stilte te koop worden aangeboden. Zoveel euro per minuut.

Wat was er vroeger beter?

Tot in de jaren 1980 bloeide er in ons land een waarachtige jeugdhuizencultuur. Heden bestaat het jeugdhuis nauwelijks meer. Een grote ramp voor alle Vlaamse performers.

Voor welke breed gebezigde uitvinding ben je dankbaar?

De blikopener. Blikvoeding bestaat al honderd jaar langer dan de blikopener. Hoe erg moet dat zijn geweest.

Welke levenswijsheid overschatten we?

‘Ken jezelf’ of ‘wees jezelf.’ Echt nonsens!

Wat mag er op je doodsprentje staan?

“Sommige dingen die, wanneer ze ons overkomen, op ons overkomen als onoverkomelijk, komen nadien soms, nadat ze ons zijn overkomen, op ons over als bijna bijkomstig.”

Bestaat er een god?

Ja, mijn éigen God, Ad Nestor. Als wij, met al onze tegenstrijdige verlangens, allemaal tot één en dezelfde God bidden, dan brengt dat deze God in verwarring. Daarom moet ieder zijn éigen, persoonlijke God hebben. Wanneer verbaasde Brussel jou?

Toen lang geleden tot mij doordrong dat Hergé, Franquin, Peyo, Morris, Yslaire én Brecht Evens allemaal uit die ene wonderstad komen. MICHAËL BELLON

Op 10/10 doet Don Vitalski’s Legendarische DinsdagClub GC Ten Weygaert aan, tenweyngaert.be

© CHARLIE

DEKEERSMAECKER.

Bezoek onze opendeurdag op 11 oktober I van 10u tot 15u, Anspachlaan 1, Brussel

EMBRACE BRUSSELS.

NIEUWBOUWAPPARTEMENTEN

EEN UNIEKE KANS IN HET HART VAN BRUSSEL!

TE KOOP: AANKOOP AAN 6% BTW ONDER BEPAALDE VOORWAARDEN.

• Ontdek nieuwbouwappartementen in het historische hart van Brussel.

• Een warme buurt met de charme van een dorp, middenin de bruisende vijfhoek.

• Vind hier de perfecte combinatie van ruimte, rust en stedelijk woonplezier

Meer info op brouck-r.be of 02 335 02 29