BRUZZ actua - editie 1678 by bruzz.be

Rubrieknaam

#1678 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

N I E U W S

A C H T E R G R O N D

O P I N I E

02 | 10 | 2019

ACHTER DE GEVELS VAN DE GENTLEMEN’S CLUBS ‘Discretie is belangrijk’

+ R E G E R I N G J A M B O N TELT BRUSSEL NOG MEE?

KOM NAAR 1ER DIMANCHE

D’OCTOBRE

JOURNEE

DECOUVERTE ENTREPRISES

1STE ZONDAG VAN OKTOBER

Ontdek • Ontmoet • Beleef • Onderneem OCTOBRE DE 10 À 17 H 7 ER

JOURNEE

DECOUVERTE ENTREPRISES

7 OKTOBER

VAN 10 TOT 17 U

De bedrijven in Vlaanderen en Brussel staan te popelen om jou te tonen wat ze in petto hebben! Les entreprises à Bruxelles et en Flandre sont impatientes de vous ouvrir leur porte !

www.openbedrijvendag.be - www.jde.be

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

HASSNA DEBBOUN, ROGIERPLEIN "Ik ben opgeleid in professionele en sociale inclusie, en ook in de pedagogie. Mijn droom is een Brussel dat de democratie verdedigt. Brussel als voorbeeld

in de wereld van hoe rijk een diverse samenleving kan zijn. Door werkzoekenden te begeleiden naar werk op maat voor hen, wil ik mijn bijdrage leveren om de

werkloosheid in Brussel te doen dalen. Ik wil een ambassadrice zijn voor mensen in nood en bruggen bouwen, liefde boven haat. Ik wil de rups helpen om

een vlinder te worden. Ik hou van schoonheid en mode. Omdat Brussel vaak te grijs is, breng ik er zelf kleur in, met mijn sjaal bijvoorbeeld." 2 OKTOBER 2019

Inhoud

CULTUUR IN BRUSSEL?

BRUZZ SELECT DE ULTIEME CULTUURGIDS VOOR BRUSSEL

Reportage

De rijkenclubs 16

Spreektijd

Bernard Clerfayt

“Als Vlaanderen verder wil defederaliseren, wordt Brussel naar Wallonië geduwd”

Brussel en het Vlaamse regeerakkoord

Uitgelicht

NOG MEER BRUSSEL BIJ BRUZZ Architectenwoningen

GA NAAR BRUZZculture.be OF DOWNLOAD DE GRATIS BRUZZ APP

BRUZZ kijkt binnen in huizen die Brusselse architecten ooit voor zichzelf hebben getekend met een gloednieuwe reportagereeks van acht afleveringen. Het huis van de architect, eerste aflevering op Woensdag 2 oktober

Hip Hip Supafly

De madammen van Supafly Collective draaien hun favoriete plaatjes. Ze vieren hun tiende verjaardag als all female dj-team. Go girls! Vrijdag 4 oktober, de hele dag

BRUZZ radio

BRUZZ tv en BRUZZ.be

JAAR

Edito

EDITO

Al 166 jaar toonaangevend medaillemaker 22

Chou de Bruxelles

Edito

In beeld

De week

Enfant Terrible

Beeldspraak

Nick Trachet

Big City

BRUZZ op Oosthoek Live

Maar liefst zeven dj’s uit de BRUZZ-stal staan op het (democratische) festival Oosthoek Live, van 4 tot en met 7 oktober in Dilbeek. Op onze site leert u elke dag één van die dj’s kennen. Nog tot 4 oktober

BRUZZ.be Dit en al het andere nieuws uit Brussel is natuurlijk ook te vinden op BRUZZ.be en in de BRUZZ app

Zelfbestuur — STEVEN VAN GARSSE

Wie dacht dat na de vorming van de Vlaamse regering, de federale regering kinderspel zou worden, komt bedrogen uit. In die logica moesten eerst de deelstaten eruit geraken, voor er federaal gepraat kon worden. Na de vorming van de deelstaatregeringen zou het wel vlotten. Intussen verdween de federale formatie voor even in de koelkast. Maar nu pas blijkt hoe verschillend Vlaanderen is van Brussel en Wallonië. Vlaanderen gaat voor een rechts verhaal, van rechten maar toch voornamelijk van plichten, waarbij niet zozeer de lage inkomens worden aangepakt, dan wel de nieuwkomers, asielzoekers en bij uitbreiding alle allochtonen. Dat hoeft op zich niet te verwonderen. Het Vlaams Belang was de grote overwinnaar van de verkiezingen van 26 mei. En dat laat zijn sporen na in dit regeerakkoord. Vlaanderen heeft rechts gestemd, en krijgt nu een rechts beleid. Brussel en Wallonië stemden dan weer links, en kregen, kort door de bocht, centrumlinkse regeerakkoorden. Die verschillen met elkaar verzoenen in een federaal coherent verhaal, lijkt een schier onmogelijke opdracht. Vooral over hoe er naar mensenrechten wordt gekeken, lijken de geesten in het noorden en het zuiden van dit land steeds verder uit elkaar te groeien. Geen sociale rechten meer voor nieuwkomers? Betalen voor de inburgering? Zelfs voor de meest uitgesproken rechterflank van de MR zou dit Vlaamse regeerakkoord imbuvable zijn.

Het regeerakkoord zet ook de relatie tussen de Nederlandstaligen in Vlaanderen en Vlamingen in Brussel op scherp. Het viel al op hoe het Brusselbeleid, zowel in de formatie als bij de voorstelling van het regeerakkoord nauwelijks aandacht kreeg. Minister-president Jan Jambon (N-VA) vermeldde in het Errerahuis waar de persconferentie over het regeerakkoord plaatsvond, maar één keer Brussel. En toen ging het over de Brusselse Ring. Jambon had op dat manco een gepast antwoord. Het Vlaamse gemeenschapsbeleid is in Vlaanderen niet anders dan in Brussel, zo zei hij voor de camera aan BRUZZ. Een aparte Brusselse benadering is dus niet nodig. Dat klopt natuurlijk. Wat over onderwijs is beslist, geldt in Vlaanderen en Brussel. Maar intussen gaat Vlaanderen, trouw aan het principe “wat we zelf doen, doen we beter”, wel heel ver in de verruiming van zijn autonomie. En daarmee groeien ook weer de verschillen tussen Vlaanderen en Brussel. Dat gaat over symboliek, als de lintjes van de burgemeesters, maar ook over fundamentele zaken als stemplicht, het beleid ten aanzien van nieuwkomers, discriminatie en gelijke kansen, et cetera. Nieuw is dit niet, die groeiende kloof. Bij elke staatshervorming is het van dattum. Maar het mag ons toch wel de vraag doen stellen: waar gaat dit eindigen?

BRUZZ | VOORAF

Portret

“Het regeerakkoord zet de relatie tussen de Nederlandstaligen in Vlaanderen en Vlamingen in Brussel op scherp”

2 OKTOBER 2019

BRUZZ | DE WEEK

In beeld

Zus en broer

Ze schreeuwen hun kelen schor op het feest van de Franse Gemeenschap op de Brusselse Grote Markt, waar Angèle en haar broer Roméo Elvis, net als onder anderen Tamino, MC Solaar en Alain Souchon, op een gratis concert het beste van zichzelf gaven. Rond 18 uur vrijdagavond was de Grote Markt al behoorlijk volgelopen en iets na halfacht was er geen doorkomen meer aan. Wie dan nog een graantje wilde meepikken van de concerten kon zich troosten met de live-uitzending op groot scherm op het De Brouckèreplein. Zes jaar geleden was de stormloop op de Grote Markt zo mogelijk nog groter toen Stromae hetzelfde feest gratis opluisterde. 2 OKTOBER 2019

De week

Terugblik op het nieuws

Vechtpartij

Dominique Leroy

13 %

Zondagavond breekt er op het Koninginneplein in Schaarbeek een massale vechtpartij uit. “Onze camera’s telden 35 à 50 betrokken personen,” zegt politiewoordvoerder Audrey Dereymaeker. Buurtbewoners spreken over geweerschoten maar dat blijken bommetjes te zijn. Drie mensen worden opgepakt.

Het Nederlandse telecombedrijf KPN trekt de voorgenomen benoeming van Dominique Leroy als CEO in. De voormalige Proximus-topvrouw zou bij KPN aan de slag gaan. Een onderzoek naar handel met voorkennis strooit roet in het eten.

De Brusselse campus van hogeschool Odisee bestaat vijf jaar. De campus start het academiejaar met 13 procent meer nieuwe studenten dan in september 2018. De meeste bacheloropleidingen zitten in stijgende lijn. Vooral de businessopleidingen Office Management (+13 procent) en Toegepaste Informatica (+16 procent) doen het goed.

VLAAMS REGEERAKKOORD BEHOUDT VIJF PROCENT VAN DE VLAAMSE MIDDELEN VOOR BRUSSELS BELEID

BRUZZ | DE WEEK

Continuïteit met een scherp randje De Brusselnorm en Brusseltoets blijven behouden, net als de voorrangsregels in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel. Het Vlaamse regeerakkoord zet vooral het Brusselbeleid van de vorige regering voort, mét enkele eigen accenten. Zo vermeldt het akkoord expliciet dat het beleid van de VGC niet mag indruisen tegen dat van de Vlaamse overheid. — KRIS HENDRICKX

ie maandag op de voorstelling van het regeerakkoord hoopte op nieuws over Brussel, was eraan voor de moeite. Formateur Jan Jambon nam het woord één keer in de mond, toen het ging over de heraanleg van de Ring rond Brussel, waar de nieuwe regering – net als de vorige al – werk wil van maken. Ook navraag bij de onderhandelaars na de voorstelling leverde weinig concreets op. Onze redactie kon ondertussen het Brusselhoofdstuk inkijken waarover de onderhandelaars het zondagnacht eens raakten. Dat deel van het akkoord ligt vooral in de lijn van het beleid van de vorige Vlaamse regering, die dan ook uit dezelfde partijen bestond. Zo benadrukt het akkoord dat

2 OKTOBER 2019

Brussel en Vlaanderen elkaar nodig hebben en dat Vlaanderen blijft investeren in zijn gemeenschapsbevoegdheden in het gewest. “De Vlaamse Gemeenschap beschouwt voor haar beleid in Brussel dertig procent van de Brusselse bevolking als haar doelgroep en besteedt minstens vijf procent van de Vlaamse middelen voor gemeenschapsbevoegdheden aan beleid in en voor Brussel,” lezen we. De regeling is ook wel bekend onder de naam Brusselnorm. Tegelijk is het uitkijken naar de besparingsoefening die er zit aan te komen voor heel Vlaanderen. Formateur Jambon kondigde al aan dat er zal gekeken worden waar er in administraties en subsidies kan worden geknipt. De uitspraak geldt

voor heel Vlaanderen, Brussel incluis. Ook de Brusseltoets – waarbij nieuw Vlaams beleid systematisch wordt getoetst aan de uitwerking op Brussel - blijft behouden.

VERMANEND De Brusselse gemeenten en de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) worden in de ontwerptekst als partners beschouwd, die tegelijk op licht vermanende wijze worden toegesproken. Zo dringt het akkoord erop aan dat de gemeenten hun verplichtingen inzake de taalwetgeving en een Nederlandstalige dienstverlening nakomen. Dat is vandaag lang niet altijd het geval. De Vlaamse Gemeenschapscommissie wordt dan weer op het hart gedrukt dat “een goed partnership

veronderstelt dat het beleid van de VGC niet indruist tegen dat van de Vlaamse overheid”. In dezelfde paragraaf heet het ook dat de Vlaamse regering “vanzelfsprekend toeziet op de correcte besteding van de middelen door de VGC”. Het zijn twee zinnen die in 2014 niet in het Vlaamse meerderheidsakkoord stonden.

ONDERWIJS Het gros van de Vlaamse middelen in Brussel gaat naar het onderwijs en bijna twintig procent van alle Brusselse kinderen loopt school in een Nederlandstalige school. Het regeerakkoord gaat verder op dat pad en belooft “voldoende capaciteit voor het kleuter- en leerplichtonderwijs, zodat gezinnen die zich naar de Vlaamse Gemeenschap richten ook

Scanner stuk

Vingerafdruk

Parkeerfoutje

De ingang in het Brusselse Justitiepaleis wordt vrijdagmiddag afgesloten door een technische storing bij de veiligheidsscanner. Tot het systeem wordt hersteld moet het publiek een andere ingang gebruiken. De nieuwe ingang werd in oktober 2018 in gebruik genomen, met draaideuren, metaaldetectors en camera’s.

De registratie van vingerafdrukken op de identiteitskaart heeft groen licht gekregen van de ministerraad. Sint-LambrechtsWoluwe en de Stad Brussel zijn twee van de 25 Belgische steden en gemeenten die de registratie van vingerafdrukken op de identiteitskaart zullen testen.

Door een ‘bug’ in het nieuwe systeem van Parking.Brussels hebben duizenden foutparkeerders in Elsene hun boetes nooit ontvangen. Een groot deel ervan wordt nu kwijtgescholden. “Van 1 april tot juli was er een computerbug,” verklaart Pierre Vassart, woordvoerder van Parking Brussels.

Voor ik naar Brussel kwam, heb ik in Parĳs, Londen, New York en Berlĳn gewoond. Ik vind de verhouding prĳs/levenskwaliteit hier het best

De in Libanon geboren directrice LOUMA SALAMÉ van Villa Empain woont met plezier in Brussel (in L’Echo’) BRUZZ | DE WEEK

Formateur en toekomstig Vlaams minister-president Jan Jambon, met de voorzitters van Open VLD en CD&V.

Cartoon Kim Kim Duchateau en Wauter Mannaert wisselen elkaar af voor hun kijk op de week

effectief een plaats vinden voor hun kind”. Tegelijk rekent de Vlaamse regering op een evenredige inspanning van de Franse Gemeenschap. De huidige voorrangsregels, die een forse voorrang voor Nederlandstaligen inhoudt, blijven behouden. Het Brusselse Nederlandstalige onderwijs zal daarnaast ook de effecten voelen van algemene maatregelen om het lerarenberoep in heel Vlaanderen aantrekkelijker te maken. De planlast moet naar beneden en zij-instromers moeten anciënniteit kunnen meenemen. Op andere vlakken zoals cultuur, welzijn, sport of media lijkt het ontwerpakkoord vooral een verlengstuk van het gevoerde beleid. Al bij al dus een Vlaams akkoord dat in Brussel vooral het beleid van de vorige regering voortzet. 2 OKTOBER 2019

Spreektijd

Bernard Clerfayt geboren op 30 december 1961 in Ukkel studeert economie aan de Université Catholique de Louvain 1984-1986 Onderzoeksassistent Centrum voor Economische Studiën KU Leuven 1986-1993 doceert economische vakken aan de UCL, aan FUCaM (Bergen) en aan de Facultés universitaires de Lille BRUZZ | DE VERHALEN

neemt het in 1985 voor het FDF in Schaarbeek op tegen burgemeester Roger Nols, die in 1982 het FDF had verlaten wordt in 1989 lid van de eerste Brusselse Gewestraad, het huidige Brussels parlement 1994-2000 schepen in Schaarbeek 1995-2007 en 2014-2019 Brussels parlementslid 2001-2019 Schaarbeeks burgemeester 2007-2008 en 2010-2014 Kamerlid 2008-2011 staatssecretaris van Financiën, Fraudebestrijding en Modernisering van FOD Financiën in de regeringen Leterme I en II en Van Rompuy I 2019 Brussels minister van Werk, Beroepsopleiding, Lokale Besturen, Digitalisering, Dierenwelzijn en Kinderbijslag

Bernard Clerfayt, Brussels minister, maar ook titelvoerend burgemeester van Schaarbeek 10

2 OKTOBER 2019

BRUZZ | DE VERHALEN

‘Als Vlaanderen verder wil defederaliseren, wordt Brussel naar Wallonië geduwd’ Hij wou eigenlijk alleen in de gewestregering stappen als hij ze had mogen leiden, maar Bernard Clerfayt (Défi) is dan toch minister geworden. Als minister van ‘De Hete Hangijzers’ mag hij nu een oplossing vinden voor de werkloosheid, supersnel internet, onverdoofd slachten en toezien op de balans tussen gemeenten en Gewest. “Ik kan het 5G-netwerk ontwikkelen zonder nieuwe stralingsnormen.” — EVA CHRISTIAENS EN SARA DE SLOOVER, FOTO’S IVAN PUT

man die stilaan synoniem werd met zijn gemeente.

U bent nu twee maanden weg van uw burgemeestersstoel in Schaarbeek. Toch blijft u nog altijd het gezicht van het gemeenteblad. Waarom is Cécile Jodogne enkel ‘dienstdoend burgemeester’ en heeft ze niet officieel de functie overgenomen? BERNARD CLERFAYT: Ik ben diegene

die de meerderheid heeft gevormd, dus ik blijf haar leiden. En ik hoop wel weer als burgemeester te werken

vanaf het moment dat ik geen minister meer ben. Dat staat zo in de wet en ik ken veel burgemeesters die het zo doen. Maar ik heb alle vertrouwen in Cécile.

Een paar maanden voor de verkiezingen zei u persoonlijk tegen BRUZZ dat u Schaarbeek alleen zou verlaten om minister-president te worden. We stellen vast dat u er toch voor heeft gekozen om minister te worden. CLERFAYT: Ja, jammer genoeg voor mij. De resultaten van de verkiezin-

▲

aar ligt Schaarbeek.” Op de veertiende verdieping van de Botanic Building heeft Bernard Clerfayt (Défi) een ongelooflijk zicht over de stad. In zijn nieuwe bureau kijkt hij uit over zijn oude werkplek, waar Cécile Jodogne zijn plaats als burgemeester warm houdt. Hij heeft Jodognes oude kantoor overgenomen. “We werken perfect samen,” zegt hij. Al mag hij in zijn nieuwe functie vooral samenwerken met de gewestelijke diensten. En dat is wennen voor een

2 OKTOBER 2019

er hem nu! MIS GEEN ENKELE UPDATE OVER ONZE LIJNEN

Zoeken Mijn favorieten

Mijn adressen

LOUIZA

1.47 km

ZUIDSTATION

2.06 km

Richting KONING BOUDEWIJN Vertrek: 1 min. 6 min. Richting VAN HAELEN Vertrek: 2 min. 10 min.

Favorieten bewerken

In de buurt

Alles bekijken

PARK

Trajet

24 m ver

Netwerk

Haltes

Mijn MOBIB

Instellingen

Netwerk

Haltes

Mijn MOBIB

Instellingen

DE BESTE REALTIME REISINFO OM JE VLOT DOOR BRUSSEL TE BEWEGEN

Bernard Clerfayt

▲

gen zijn zoals ze zijn. We hebben twee zetels minder. Dat is helaas zo.

CLERFAYT: Nee, het heeft te maken met het gebrek aan beroepsopleiding van de Brusselaar. Door het aanbod aan opleidingen in Brussel te verbeteren, hopen wij hen geleidelijk naar jobs in Brussel te leiden.

Als minister hebt u nu een bonte waaier aan bevoegdheden gekregen. Laten we beginnen met Lokale Besturen. Gaat u erop toezien dat de taalwetgeving wordt nageleefd en voldoende Nederlandskundige ambtenaren worden aangeworven? Uit het laatste rapport van de vicegouverneur blijkt dat maar 21 procent van de aanwervingen in orde was met de taalwetgeving.

Is het om die aansluiting te vinden niet onlogisch dat u de bevoegdheid Economie niet op zak heeft? Omgedoopt tot Economische Transitie zit dat nu bij Barbara Trachte (Ecolo).

taalwetgeving moet natuurlijk opgevolgd worden, maar de lokale besturen mogen altijd zelf beslissen welk attest van talenkennis nodig is. Voor gemeenten is het dikwijls moeilijk om ambtenaren te vinden die ofwel voldoende tweetalig zijn ofwel van de Nederlandstalige taalrol. In Schaarbeek hadden we soms geen kandidaten. De gemeenten moeten toch werken? Je moet loketten bemannen en straatvegers inzetten. Dan kies je toch liever iemand die geen Nederlands spreekt, maar het werk wel doet?

Bijna 80 procent van de vacatures in Brussel vereist kennis van beide landstalen, maar uw partij verzette zich bij de regeringsonderhandelingen tegen een proef met tweetalig onderwijs Frans en Nederlands. CLERFAYT: Nee, dat is de karikatuur die ervan wordt gemaakt. We zijn een grote voorstander van meerdere talen. Maar tweetalige scholen bestaan nu niet. Je moet de grondwet aanpassen om ze op te richten. Dus pleiten wij voor een samenwerkingsakkoord onder de twee gemeenschappen om te zien in welke mate we dat kunnen organiseren. Wat mensen vragen zijn geen tweetalige scholen, maar tweetalige studenten. Studenten uit het Nederlandstalig onderwijs zijn bijna tweetalig. Het talenonderwijs verbeteren in eentalige scholen, meestal in het Franstalig onderwijs, dat is de vraag.

Dat is op school. Hoe zal u de kennis van het Nederlands verhogen bij werkzoekenden? CLERFAYT: Eén van de grote plannen in het meerderheidsakkoord is een cité des langues (Talenpunt, red.) oprichten: een plaats waar het departement Taal van Actiris, de Franstalige beroepsopleiding en het

BRUZZ | DE VERHALEN

CLERFAYT: Ik kom goed overeen met Barbara en ze zit maar een verdieping onder mij, dus we gaan perfect kunnen samenwerken. Al is de grootste uitdaging in Brussel niet om de economie aan te wakkeren. Er zijn al 700.000 jobs in Brussel. We hebben geen nood aan nog eens 50.000 banen, we hebben nood aan Brusselaars met de capaciteiten om die jobs uit te oefenen. Daarom vind ik het belangrijker dat het pakket tewerkstelling en (Franstalige, red.) beroepsopleiding samenzitten.

CLERFAYT: Dat is zijn interpretatie. De

VDAB Brussel is bevoegd voor de Nederlandstalige beroepsopleiding en heeft een driejarig samenwerkingsakkoord (2018-2020) met Actiris. Hoe ziet u de samenwerking met Vlaanderen evolueren?

“Ik vraag me af of de duizenden schapen die tĳdens het Offerfeest worden vermoord opwegen tegen de miljoenen dieren die jaarlĳks geslacht worden” BERNARD CLERFAYT BRUSSELS MINISTER

Huis van het Nederlands onder één dak zitten. Daar zou iedereen zijn niveau van talenkennis kunnen meten en informatie krijgen over waar ze taallessen kunnen volgen. We willen één systeem, om mensen juist te kunnen doorverwijzen.

Is dat ook een stuk van de oplossing om de werkloosheid aan te pakken? Die is onder uw voorganger weliswaar gedaald, maar bedraagt nog altijd 15,8 procent in Brussel. Wat is uw doelstelling? CLERFAYT: Ik wil geen resultaat vooropstellen om verantwoordelijk

voor te zijn, want werkloosheid hangt af van veel factoren. Wat ik wel wil doen, is het aantal jobs in Brussel dat door de Brusselaar is ingenomen vergroten. Elk jaar zijn er duizenden vacatures, maar slechts in één op de twee gevallen worden die ingevuld door een Brusselaar. Dat percentage moet naar omhoog, naar zes of zeven op de tien.

Wilt u dan vacatures uitschrijven op basis van woonplaats? Hebben de Vlaamse en Waalse pendelaars iets te vrezen?

CLERFAYT: In de goede richting. De VDAB helpt ons al enorm om jobs te vinden in de Rand rond Brussel en dat moeten we voortzetten. In het verleden hadden we moeilijkheden met de VDAB, omdat ze onder voogdij stond van een N-VA-minister die geen aparte Brusselse politiek wou voeren. Of dat zal veranderen, valt af te wachten in de nieuwe Vlaamse regering. Maar op het terrein is de samenwerking altijd heel goed geweest.

In het regeerakkoord staat ook dat de regering de ‘opleidingsvergoeding’ voor werklozen zal vervangen door een ‘opleidingsinkomen’ van 4 euro per opleidingsuur met beroepsperspectief. Maar dat is een grondwettelijke bevoegdheid van de gemeenschappen. CLERFAYT: Daarover moeten we nu onderhandelen met allerlei overheden, zowel federaal als met de gemeenschappen. Er zijn nog veel vragen: welk fiscaal statuut krijgt het, wie is bevoegd, hoe zullen we het betalen? Ik weet nog niet exact hoe ik het zal verwezenlijken, maar ik heb nog vijf jaar tijd. 2 OKTOBER 2019

Willemsfonds & KMKG NE MEN JE MEE

ZOND AG 1

3 OKT

2019

NAAR

artieste margrie

t hermans cartoonist

lectrr zanger Rick de l acteur stijn van

eeuw politicoloog dave s

der stockt misdaadaute

Jeroen roppe auteur d

ur toni copper

irk vanderlinden

inardet

s radioman

Bernard Clerfayt

▲

U hebt het over opleidingen om werkzoekenden naar jobs te wijzen, maar wat de mensen zelf moeten doen, is natuurlijk een job zoeken. Wilt u, zoals in Vlaanderen, hen strenger op de vingers kijken?

iemand er bezorgd over dat Rudi Vervoort nog burgemeester van Evere is? Volgens mij krijg ik die vraag vaker omdat mijn imago zeer sterk met Schaarbeek is verbonden. De gemeente heeft me veel ervaring gegeven en ik ben blij om die nu te kunnen gebruiken in het Gewest. We hadden alle stedelijke, sociale problematieken en weinig geld, maar nu vaart Schaarbeek heel goed. Er komen ook heel wat Nederlandstaligen wonen die niet klagen dat ik er een communautaire politiek zou hebben gevoerd.

CLERFAYT: Het doel van Actiris is niet om werkzoekenden te bestraffen, maar hen te motiveren om werk te zoeken. Die strategie zetten we voort. Velen hebben gewoon niet de juiste vaardigheden. Ik zeg niet dat ik nooit zal bestraffen, maar een boete heeft geen impact op iemand die geen job vindt. Die heeft nood aan steun, een stage of opleiding.

Betekent uw trots over uw resultaten in Schaarbeek dat u als minister van Lokale Besturen zal pleiten voor een uitgebreide financiering van de Brusselse gemeenten?

CLERFAYT: Het Brussels parlement neemt de komende weken initiatief om zeer vlug een oplossing te vinden voor die dwangsom. Die heeft te maken met het openleggen van straten. Hop, dwangsom (wimpelt weg met arm). De stralingsnormen om 5G mogelijk te maken, zijn een andere zaak. Een expertenpanel heeft gezegd dat we 5G kunnen ontwikkelen in Brussel zonder de normen te moeten aanpassen. Dat kost veel, maar het kan technisch gezien. De zaak blijft in handen van minister van Leefmilieu Alain Maron (Ecolo), die de normen niet meer wil versoepelen, maar zelfs dan kan ik als minister van Smart City wel degelijk 5G ontwikkelen. We zullen dat langzaam doen met grondige analyse.

U hebt nog een heet hangijzer tegoed binnen uw bevoegdheid Dierenwelzijn. In Vlaanderen en Wallonië is het verbod op onverdoofd slachten al ingevoerd, in Brussel is het niet vermeld in het nieuwe regeerakkoord. Komt het er nog? CLERFAYT: Er is geen akkoord binnen de meerderheid. Ten eerste omdat religieuze gemeenschappen het verbod in de twee andere gewesten voor het Grondwettelijk Hof hebben gedaagd. Wij wachten op hun antwoord vooraleer we een regelgeving maken voor Brussel. Ten tweede is het een zeer symbolische vraag geworden.

“Brussel heeft geen nood aan nog eens 50.000 banen, wel aan Brusselaars met de capaciteiten om die jobs uit te oefenen” BERNARD CLERFAYT BRUSSELS MINISTER

Formeel bestaat er nu al geen religieuze slachting meer in Brussel. Het Federaal Agentschap voor Veiligheid van de Voedselketen verbiedt tijdelijke slachthuizen, het enige permanente slachthuis in Anderlecht doet het niet meer en thuis slachten is verboden. Dan vraag ik me af of de duizenden schapen die tijdens het Offerfeest worden vermoord wel opwegen tegen de miljoenen dieren die jaarlijks geslacht worden. Ik zal me daarop focussen.

CLERFAYT: Dat is niet uitgesloten, maar ik pleit vooral voor vernieuwing. Ik ben de jongste van de drie bekende kopstukken, maar wellicht niet jong genoeg. Bij de PS is Di Rupo weg, bij de MR geldt dat ook voor Charles Michel, bij de CDH voor Lutgen en bij Ecolo gaat Khattabi opzij. Een nieuwe generatie heeft de komende vijf jaar tijd om het debat vorm te geven.

Bij de Franstalige partijen vindt een wissel aan de top plaats. Bent u kandidaat voor de functie van nieuwe voorzitter van Défi?

CLERFAYT: (lacht) Ha, u komt terug bij uw eerste vraag. Ik werk voor het hele gewest, voor iedereen, maar ook nog een beetje voor Schaarbeek. Is

Mocht er in Schaarbeek een nieuw gezicht opstaan, zou u daar dan even gelaten mee omgaan?

CLERFAYT: Ik geloof dat gemeenten sommige zaken nog altijd beter zelf kunnen. Het Gewest is perfect geschikt voor langetermijnstrategie, maar lokale dienstverlening en participatie gaan beter op gemeentelijk niveau. Ik wil niet alles overhevelen naar het Gewest omdat we nu al zien dat bepaalde zaken daar niet goed functioneren, zoals straten vegen. Dat is een debat voor de komende twee jaar. Het staat ook in het regeerakkoord. We zullen een Staten-Generaal organiseren om te horen hoe we die institutionele werking kunnen verbeteren.

BRUZZ | DE VERHALEN

Een ander heet hangijzer onder uw bevoegdheid is de nog niet in de Brusselse wetgeving opgenomen Europese richtlijn rond breedbandinternet, waardoor de dwangsom die België sinds begin juli moet betalen elke dag oploopt. Hoe zal u dit snel oplossen?

Wij doen dit gesprek een dag voor - wellicht - de nieuwe Vlaamse regering bekend wordt gemaakt. De grootste partij daarin, N-VA, heeft al gezegd dat ze justitie en sociale zekerheid verder wil opsplitsen. Uw partij hield er in het verleden ook een zeer communautair discours op na. Hoe ziet u als Défi-politicus de toekomst van België? CLERFAYT: (denkt na) Moeilijk. Bij Défi vinden we het nodig om met wat afstand naar de zesde staatshervorming te kijken. We willen de komende jaren vragen aan het middenveld wat hen ten goede is gekomen en wat niet. Zo kunnen we zien wat nuttig is gebleken, vooraleer we beslissen of we er verder mee gaan. Brussel is veel te klein om een eigen sociale zekerheid uit te bouwen. Dus als Vlaanderen verder wil defederaliseren, worden we verplicht om samen te werken met Wallonië. Dat lijkt mij niet de bedoeling van de N-VA (lacht). 2 OKTOBER 2019

Reportage

BRUZZ | DE VERHALEN

BRUZZ dook in de wereld van de eliteclubs

2 OKTOBER 2019

Chesterfields, whisky en sigaren. Zo brengt de Londense gentleman graag de middag door in zijn favoriete club. Ook Brussel heeft zulke clubs, en aan de chicste hangt nog trots de Belgische vlag te wapperen. “Mensen komen hier omdat het hun ego streelt, en voor de discretie.” BRUZZ trok zijn trouwkostuum aan, en vroeg de elite hoe het nu verder moet met België. — BRAM VAN RENTERGHEM, FOTO’S IVAN PUT

BRUZZ | DE VERHALEN

De laatste echte Belgen

e spreken af in de Cercle Gaulois, een traditionele mannenclub die teruggaat tot 1847 en verscholen ligt in het Warandepark, tussen Paleis en Parlement, in het hart van ons koninkrijk. Waren of zijn lid: diplomaat, politicus en bestuurder Etienne Davignon, bouwmagnaat Jacques Delens, ondernemer Paul Buysse, journalist Pascal Vrebos, oud-kabinetschef van koning Filip Frans van Daele en vele anderen. Onze gids is oud-senator en notaris Olivier de Clippele (MR), die al bijna twintig jaar lid is van de Gaulois, en ons heeft uitgenodigd voor een lunch. Bij de laatste verkiezingen greep de tweetalige De Clippele net naast een Kamerzetel. “De schuld van Alain Destexhe,” klinkt het. Nu is hij gemeenteraadslid voor de Stad Brussel. “Met een das!” klinkt het verheugd, wanneer hij ons welkom heet. “Ooit was er hier een groepje Amerikaanse professoren, allemaal zonder das. Gelukkig hebben ze aan de vestiaire altijd enkele exemplaren klaarliggen voor noodgevallen.” Langs het staatsieportret van het koningspaar leidt hij ons naar de majestueuze Kariatidenzaal, waar het jaarlijkse bal en het befaamde diplomatieke diner gehouden worden. Om hier rond te mogen schuifelen, moet je lid zijn en dat word je niet zomaar. Een universitair diploma behoort tot de vereisten. Maar belangrijker nog is de voordracht door drie bestaande leden. “Ik ben voorgedragen door wijlen Armand De Decker (MR),” zegt De Clippele, die De Deckers vermeende link met Kazachgate een spijtige zaak noemt. “Hij is aan die beschuldigingen gestorven,” klinkt het. “Je naam zo in de krant zien staan, men onderschat wat dat met een mens doet.” We stappen het wachtsalon binnen, een lange zaal in zachtgele en rode tinten, waar tapijten en makkelijke fauteuils een behaaglijke sfeer scheppen. Aan de muur hangt het werk van artiesten-leden. “Dit blijft een literaire en artistieke club,” zegt De Clippele. Onder de leden zijn er 75 artiesten, van wie het werk gepromoot en door clubleden besproken wordt. Zij hoeven geen lidgeld te betalen.

MANNEN WETEN WAAROM

▲

De andere 1.100 leden betalen 750 euro per jaar om hier te lunchen, aan de bar te hangen, te bridgen op de met groene vilt beklede tafeltjes of, zoals een 2 OKTOBER 2019

Eliteclubs

▲

BRUZZ | DE VERHALEN

bebaarde man van middelbare leeftijd doet, een krant van tafel te nemen en zich in de lichtrijke leeszaal in een chesterfield te nestelen. “Mensen komen hier omdat het hun ego streelt, en voor de discretie. Maar ook omdat ze zich hier thuis voelen,” zegt directeur Olivier Sermeus, die ons is komen begroeten. We nemen plaats aan een tafeltje in het bargedeelte, dat net als de leeszaal is voorbehouden voor mannen. Alleen voor ambassadrices geldt een uitzondering. Zij zijn van rechtswege volwaardig lid van de Cercle Gaulois, maar volgens De Clippele zijn ook zij zelden te zien aan de bar. “De sfeer en gesprekken zijn toch anders zonder vrouwen erbij,” zegt hij. “En als ik aan mijn vrouw vertel dat ik op dinsdag- of donderdagavond hier een glas kom drinken, maakt ze er geen problemen van. Ze weet dat ik dan niet met andere vrouwen bezig ben (lacht).” Terwijl hij ons door een menukaart zonder prijzen loodst – om ongegeneerd te kunnen kiezen – valt het ons op dat we redelijk veel Nederlands horen. Ook de obers in hun witte kapiteinsjassen spreken ons in het Nederlands aan. “De voertaal hier is weliswaar Frans,” zegt De Clippele, “maar de tolerantie naar andere talen toe is sterk gegroeid.”

TWIJFEL OVER BELGIË Een ober begeleidt ons naar ons tafeltje, in de wintertuin van het restaurant, en in het hart van het koninkrijk vragen we hem of België wel nog werkt. “Vooral in Franstalig België zijn de geesten veranderd,” zucht De Clippele. “In 2007 verliepen de onderhandelingen ook erg moeizaam. Maar toen hingen in Brussel overal Belgische vlaggen uit, als reactie op het dreigende separatisme. Nu zie ik nergens nog vlaggen wapperen.” Als stichtend lid van de intussen opgeheven Coudenberggroep, een federalistische denktank, heeft hij zijn hele politieke leven aan de Belgische zaak gewijd. “Al in de jaren tachtig voorspelden we: ofwel gaan we voor unitarisme, ofwel spat het land uiteen.” Of we dan bevoegdheden kunnen herfederaliseren? “There’s no way back,” klinkt het somber. “Na Vlaanderen meet ook Brussel zich steeds meer een eigen, 18

2 OKTOBER 2019

De Universitaire Stichting, waar Engels meer dan Frans of Nederlands de voertaal is.

internationale identiteit aan. En in Wallonië hoor ik soms zeggen: ‘Als de solidariteit verdwijnt, waarom dan nog de Vlamingen?’ Dat is erg hard.” Intussen wordt het voorgerecht geserveerd: twee van de smeuïgste garnaalkroketten met sla, een tomaatje en een stuk citroen. Een excellente loirewijn vergezelt de Belgische klassieker. Naast ons is een priester tegenover een man met een knalrode das komen te zitten. Ze spreken Nederlands en begroeten De Clippele als een oude bekende. “In deze club zijn zowel klerikalen als vrijzinnigen lid,” zegt De Clippele. “Daarom raadt men aan hier niet te veel over politiek te praten. De jacht of het oeuvre van een artiest zijn veel courantere gespreksonderwerpen.” Of er hier, tussen Parlement en Paleis, dan nooit politieke deals gesmeed worden? Hij haalt de schouders op. “Dat zou kunnen.” Of hijzelf hier al deals gesloten heeft? Opnieuw haalt hij de schouders op. “Dat zou kunnen.” Politiek mag dan wel een grijze zone zijn, zakendoen is gewoon verboden. “De deal hier komen

vieren mag wel,” zegt De Clippele, terwijl de ober het kabeljauwhaasje met een reductie van rode wijn en balsamico serveert. “Maar papieren op tafel worden niet geduld, het gebruik van de gsm evenmin.” Vroeger werd je zelfs verwacht een tournée générale te geven als je gsm afging. Het is dan ook heel stiekem dat De Clippele zijn trillend mobieltje uit zijn binnenzak haalt. “Je weet nooit dat het Charles Michel is.”

CERCLE DU PARC De Cercle Gaulois is niet de enige eliteclub in Brussel. Nog selecter is de Cercle du Parc, aan de vijvers van Elsene, waar De Clippele ook lid van is. “Om daar toe te treden volstaat het niet om rijk te zijn,” zegt hij, “tenzij je zeer rijk bent (lacht). Je familie moet al een zekere ouderdom hebben, zoals de mijne. Het is een club voor aristocraten, maar het is ook, misschien nog meer dan de Gaulois, een heel warme club. Iedereen kent er elkaar, van generatie op generatie.” “Een adellijke titel hoeft niet, maar het helpt wel,” preciseert

“We hebben Vlaamse leden, maar ook die spreken Frans. Een erfenis uit de 19de eeuw. Dat was toen snob” GAÉTAN VAN DER BRUGGEN PENNINGMEESTER CERCLE DU PARC

Gaétan baron van der Bruggen. Hij is penningmeester van de 540 leden tellende club, gesticht in 1842. Sinds 1971 komen er ook vrouwen over de vloer, volgens de overlevering omdat men hopeloos op zoek was naar leden die overdag tijd hebben om bridge te spelen. Nog steeds hebben vrouwen niet alle rechten. Zo mogen ze in het restaurant niet aan de table d’hôtes aanschuiven, waar leden zonder reservatie kunnen aanschuiven. Net als bij de Cercle Gaulois hangt ook in de tuin van Cercle du Parc een grote Belgische vlag. “Leden moeten voorstander zijn van het unitaire België,” zegt Van der Bruggen. “We gaan ook regelmatig naar de Rode Duivels kijken. Omdat het zo moeilijk is om aan tickets te geraken, heb ik onze kring zelfs als supportersclub laten erkennen,” zegt hij trots. Het gesprek verloopt in het Nederlands, maar de voertaal is ook hier Frans. “We hebben Vlaamse leden, maar ook die spreken Frans. Een erfenis uit de 19de eeuw,” zegt hij, “dat was toen snob.” Veel meer kan Van der Bruggen er niet over kwijt. “We doen hier niet aan politiek,” klinkt het. “Dit is in eerste instantie een vriendenclub.”

VERDEELDE ELITE Vrienden mogen natuurlijk kiezen welke taal ze spreken, maar toch blijft het vreemd dat deze twee, bij uitstek Belgicistische instituten, eentalig Frans zijn. Als Nederlands-

Ook de koninklijke familie en politici komen vaak over de vloer. “Volgende week kom ik hier eten met Sven Gatz (Open VLD) en Guy Vanhengel (Open VLD),” zegt De Clippele. “Dat doe ik liever hier dan in de Gaulois. Dat blijft … Gaulois.” De sfeer hier is losser dan in de vorige clubs, maar wel op en top British, met makkelijke fauteuils, een uit de kluiten gewassen bibliotheek, verschillende vergaderzalen en een hotel, dat een vreemde maar geslaagde combinatie vormt van een viersterrenhotel en een jeugdherberg. De veertien kamers zijn alleen toegankelijk voor leden en hun genodigden. Elk jaar reikt de stichting de Franqui uit, zowat de Belgische Nobelprijs. Filosoof Philippe Van Parijs (UCL) won die prijs in 2001 en kent de stichting op z’n duimpje. “De club is echt tweetalig,” zegt hij.

“Maar de seminaries en activiteiten zijn meer en meer in het Engels. Logisch, want er zijn ook vaak buitenlandse gasten. Maar ook zonder die gasten maakt het Engels de connectie tussen beide landsdelen veel makkelijker. Bondscoach Roberto Martinez zei bijvoorbeeld dat de Rode Duivels pas goed begonnen te draaien, toen ze Engels met elkaar begonnen te praten. Dat zorgde voor cohesie. Ervoor zaten de Vlamingen aan het ene uiteinde en de Franstaligen aan het andere uiteinde van de tafel. Taal scheidt onvermijdelijk.” Kan een Engelstalige club dan de oplossing zijn om de elite van dit land, en dus ook het land zelf, dichter bij elkaar te brengen? “Ik denk dat dat al voor een stuk bestaat”, zegt Van Parijs. “Niet in de clubs, die toch een beetje passé zijn, maar in de zeer actieve think tanks

“Door in onze eigen parlementen te zitten, kennen we elkaar niet meer. En onbekend maakt onbemind” OLIVIER DE CLIPPELE NOTARIS EN LID VAN DE CERCLE GAULOIS

zoals CEPS (Centre for European Policy Studies), EPC (European Policy Center) en Bruegel. Daar is het al Engels wat de klok slaat. Die denktanken hebben ook netwerkevents achteraf, waardoor ze een beetje op een club lijken.” De elite van beide landsdelen vindt elkaar dus toch nog, in de Universitaire Stichting en in think tanks. “En zakelijk,” voegt De Clippele eraan toe, “want België is politiek gesplitst, maar niet economisch. We gaan hoe dan ook met elkaar moeten blijven praten. Hopelijk lukt dat wat vlotter dan de voorbije jaren.” Met die conclusie nemen we afscheid van de notaris, die in zijn drukke agenda ruim vier uur de tijd voor ons maakte, deuren openhield, ons trakteerde op een driegangenlunch en ons als een echte gentleman rondleidde. Als uitsmijter vragen we hem wanneer we een federale regering mogen verwachten. “Zowel de Waalse als de Brusselse regering heeft in haar regeerakkoord staan dat ze geen nieuwe belastingen wil heffen,” zegt hij mysterieus. “Dat is een voorbode van een nieuw electoraal jaar. Schrijf maar op: volgend jaar in oktober zijn er nieuwe verkiezingen. En ik ben kandidaat (lacht).”

BRUZZ | DE VERHALEN

talige blijf je er zo toch altijd een beetje te gast. Wel kunnen Nederlandstaligen sinds 1987 terecht in de Warande, de Vlaamse reactie op de Cercle Gaulois. Maar die poogt dan weer enkel om Vlaanderen te verbinden, zo staat toch in hun slogan. Ook door de elite van dit land loopt dus de taalgrens als een muur. “En dat terwijl we aan de bar allemaal goed overeenkomen,” zegt De Clippele. “Dat heb ik toch gemerkt in de bar van het federale parlement. Weet je: wij Belgen zijn makkelijke mensen – les petits Belges zegt men weleens, maar ik ben daar trots op. Maar we moeten elkaar natuurlijk wel nog tegenkomen. Door in onze eigen parlementen te zitten, kennen we elkaar niet meer. En onbekend maakt onbemind.” Is er dan echt geen plek, buiten het federaal parlement, waar de Nederlands- en Franstalige elite elkaar tegenkomen? Toch wel. Zo is er de Club van Lotharingen, Cercle de Lorraine in het Frans, die zich als tweetalig profileert. Ze legt zich toe op wat de andere twee clubs zo verafschuwen: zakendoen. “Het is een voornaam decor, en doordat het tegenover het Justitiepaleis ligt, vinden al mijn gasten makkelijk de weg,” zegt Ghelamcobestuurder Philip Neyt. “Maar echt leven doet de plek niet. Ik boek er vergaderzalen, ik lunch er en ik ga er naar speeches luisteren. Napraten kan, maar ’s avonds is de club dicht. Het gaat er daardoor veel minder kameraadschappelijk aan toe dan bijvoorbeeld in Londen. Als je daar ’s avonds een club binnenvalt voor een glas, stelt men je meteen aan iedereen voor. Ook is de Club van Lotharingen toch nog vooral Franstalig, al doen ze wel hun best.”

UNIVERSITAIRE STICHTING Maar volgens De Clippele is er nog een andere, écht tweetalige club in Brussel. Na het dessert - fruit, ijs en Irish coffee - neemt hij ons mee naar de Egmontstraat. Achter een onopvallende gevel zit daar de Universitaire Stichting, een van de laatste nationale Belgische instellingen, opgericht met Amerikaans geld, uit medelijden met poor little Belgium, dat zwaar gehavend uit de Eerste Wereldoorlog kwam. Vandaag komen rectoren en professoren uit het hele land er samen, op volstrekt neutraal terrein.

In de Cercle Gaulois wordt maar weinig over politiek of zaken gepraat. “De jacht is een couranter gespreksonderwerp,” zegt oud-senator Olivier de Clippele.

2 OKTOBER 2019

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

p 1 augustus 2018 sloeg in Tanger het noodlot toe. Het was de tweede dag van mijn vakantie in Marokko. Ik wandelde, samen met mijn broer, mijn neef en mijn oom, op het trottoir toen een auto op mij inreed. Een jonge vrouw van twintig, die op weg was naar een huwelijk, had de controle over haar wagen verloren omdat ze met haar hoge hak achter het gaspedaal bleef hangen. Ik bleef bij bewustzijn en voelde hoe mijn rechterbeen verbrijzeld was. Door een inwendige bloeding verloor ik maar liefst drie liter bloed. Ik werd naar een ziekenhuis in Spanje gebracht, waar ze mijn been zo snel mogelijk boven de knieschijf geamputeerd hebben.

geleende prothese, waarmee ik niet had kunnen trainen, liet me in de steek. Een immense ontgoocheling, maar ik geef niet op, integendeel. Ik hou van uitdagingen en zal er alles aan doen om mijn doel te bereiken. Stel je voor dat ik ooit wereldkampioen word (brede glimlach). Of ik nog vaak terugdenk aan het fatale ongeluk? Nee, het is gebeurd en er valt niets aan te veranderen. Het kan iedereen overkomen. Er was ook geen kwaad opzet mee gemoeid. Ik ben blij dat mijn familieleden ongedeerd zijn gebleven. Natuurlijk was het moeilijk om te accepteren dat ik mijn been kwijt ben. Maar ik heb de steun van mijn omgeving en vind ook kracht in mijn geloof. God heeft me

Ik leer elke dag bĳ in Brussel Ilias Benkaddour, atleet met een olympische droom Na twee weken ben ik teruggekeerd naar Brussel. In het Centre de Traumatologie et de Réadaptation in het Brugmannziekenhuis in Laken kreeg ik een prothese. Ik moest opnieuw leren stappen alsof ik een baby was, maar ik was heel gemotiveerd om mijn benen opnieuw te kunnen gebruiken. Ik wilde niet in een rolstoel belanden. Tijdens mijn revalidatie ontmoette ik Kevin Lehasse, coach gehandicaptensport. Hij leerde me de atletiek kennen. Vroeger voetbalde en bokste ik, maar nu is de sprint mijn passie. Ik ben aangesloten bij atletiekclub White Star en train vier keer per week, meestal in het Fallonstadion in Sint-Lambrechts-Woluwe. Ik droom ervan om deel te nemen aan de Paralympische Spelen in Tokio in 2020. Een droom stuwt je vooruit. Sans rêves, on est foutu. Daarvoor heb ik een loopprothese op maat nodig. Dat kost 15.000 euro. Het geld wil ik inzamelen via crowdfunding en sponsoring. Ik was al dicht bij de kwalificatie voor het WK in Doha, in de 100 meter in mijn categorie T63. Tijdens de beslissende wedstrijd viel ik echter in de laatste meters. Mijn 20

2 OKTOBER 2019

mijn been ontnomen, maar heeft me een beter leven gegeven. Een leven als atleet met boeiende ontmoetingen en reizen in het verschiet. Ik wil zo zelfstandig mogelijk leven. Ik rij met de auto en doe mijn eigen boodschappen. Ik zou graag opnieuw aan de slag gaan als pizzabakker, maar zo lang rechtstaan, kan ik niet. Omdat ik in de praktijk geregeld hulp nodig heb, logeer ik bij mijn ouders in Neder-Over-Heembeek. Gehandicapt zijn, is niets om je over te schamen of om complexen over te hebben. Dat laat ik zien in een filmpje voor CAP48, een solidariteitsactie van de RTBF. Ik speel een lopende Forrest Gump. Brussel is mijn stad. Ik ben er opgegroeid en heb hier mijn familie en vrienden. Ik zou de grootstad niet kunnen missen. Ik ben het zo gewoon. Mijn vriendenkring telt veel nationaliteiten: Turks, Thais, Colombiaans, Spaans, Belgisch, Nederlands. Die diversiteit is enorm verrijkend. Ik leer elke dag bij in Brussel. Mijn favoriete plekje? De Heizelvlakte met het Atomium, de bioscoop en het Koning Boudewijnstadion. — TOM VAN BOGAERT

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Ilias Benkaddour (26)

verloor een jaar geleden zijn been bij een ongeval. Hij ontdekte tijdens zijn revalidatie de atletiek en wil zich kwalificeren voor de Paralympische Spelen in 2020. Hij komt uit een Marokkaans-Belgisch gezin. Hij is van opleiding elektricien en werkte voor zijn ongeval als pizzabakker. Hij woont in Koekelberg. growfunding.be/nl/ bxl/iliasobjectif2020

ÂŠ SASKIA VANDERSTICHELE

2 OKTOBER 2019

Portret

Fibru Europ, al 166 jaar thuis in medailles

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

‘En toen waren we nog met drie’

De koning der Nederlanden mag er trots op wezen, dat Brusselaars zijn edelmetaal slaan. Met zijn 166 jaar op de teller ronkt het ambachtelijk atelier van eretekens en medailles Fisch als vanouds. Nog steeds met werktuigen en matrijzen ‘d’époque’. Ooit met 49 noeste arbeiders, nu nog maar met één juweelmaker, één galvaniseerder en één directeur, Brigitte Parmentier. In de voetsporen van haar tante koestert zij deze grot van Ali Baba, ‘back to the past’. — JEAN-MARIE BINST, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

2 OKTOBER 2019

ls het Hotel Solvay met zijn origineel artnouveaumeubilair het kroonjuweel van Hortakunst is, dan evenaren de kantoren annex ateliers van Fibru Europ in Scheut (Anderlecht) het summum van industrieel erfgoed. De verrassing schuilt achter de statige art-decogevel van architect Antoine Pompe (1873-1980), bekend om zijn tuinwijken in de stad. Zodra het imposante smeedijzeren portaal achter ons gesmeerd dichtvalt in de

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D De klok staat stil bĳde dertigduizend matrĳzen en patrĳzen.

medailleslager en graveur van eretekens, jubileumpenningen en kunstmedailles, sinds 1953 verankerd in de toen nieuwe residentiële wijk Scheut. De productie en het herstel van eretekens maken er nog steeds de corebusiness uit. Hoe kan het ook anders als ons vorstenhuis, maar ook Willem Alexander en Maxima bij gebrek aan lokaal atelier voor de hofleverancier, zich tooit met de hier handvervaardigde koninklijke ordetekens. Met de

“We werken al zolang samen, dat we elkaar met een blik begrĳpen” BRIGITTE PARMENTIER FIBRU EUROP

jaren, en door overnames van andere producenten, zijn daar badges, trofeeën, militaire uniform-attributen, zwaarden, sjerpen van machtsbekleders, vlaggen, studentenpins en -petten, sportbekers en -medailles, en zoveel meer bijgekomen. Al dat kleine fraais laat de zaak vandaag weliswaar uit China aanspoelen, de medailles van Sport Vlaanderen incluis. Details en correcties kunnen hier wel uitgevoerd worden. Nee, het atelier leeft en draait hoofdzakelijk dankzij het duurste, unieke en ▲

Edmond Rostandstraat begint de klok van grootouders wereld te tikken. Een vooroorlogs eiken tweezitbureaumeubel met inktviltje, maatwerkvitrines uit de fifties om de collectie medailles en penningen tot haar recht te laten komen, en verkleurde lederen clubzetels om de klant te pamperen, de tijd heeft geen vat gehad op dit bedrijf. Het huis Fibru Europ - we noemen het gemakkelijkheidshalve Fisch, naar zijn stichter in 1853 (zie kaderstuk) - heeft zich als matrijzenmaker,

2 OKTOBER 2019

Medaillemaker Fibru Europ

▲

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Aan elk ereteken komt nog een lint, ook dat hoort bĳ de taken van Vicky Kostaki.

chique gerei. Maar voor hoelang nog? In het kantoor met metalen schrijftafels en bibliotheekkasten in origineel Henry Van de Velde-groen, alles zonder een streepje sleet, begint de rondleiding. “Ik ben als bediende in de voetsporen gestapt van mijn tante Marie-Louise Fisch-Dupont (zij werkte er van 1954 tot het faillissement in 1998, red.). Ze was een van de laatste beheerders van dit ambachtelijke atelier, en heeft het erfgoed integraal bewaard,” begint Brigitte Parmentier trots. “Als kind was ik betoverd door de sfeer en wou ik hier komen werken. En het is iedere dag nostalgie snuiven. Nu zijn Amsterdammers eigenaar van Fibru Europ. Om de drie of vier maanden komen ze een kijkje nemen. Zolang de rekeningen het goed doen, laten ze ons begaan, weet je wel,” glimlacht ze. Met ‘ons’, bedoelt Parmentier drie mensen die in het enorme pand al decennialang thuis zijn. Zijzelf, als aan- en verkoper, administratieve kracht en manusje-van-alles om de klanten te dienen - ze schuwt de titel directeur. En verder werken er nog één juwelier-graveur en één galvaniseerder. Hun terrein verbergt zich in een winkelhaak aan ateliers achter de kantoren, van de Rostandstraat tot de Scheutlaan. Zelfs een régulateur met ponskaartenbak - de vooroorlogse prikklok - staat er nog. Binnen vernemen we alles over hoe Joodse I

2 OKTOBER 2019

eretekens als het Jeruzalemkruis gemaakt worden, of de penningen van de vrijmetselarij, medailles van de Nationale Strijdersbond van Berlare, het embleem voor op een oldtimer-Minerva of ook de bronspatina versie van de Ontvoering van Europa en de beeltenis van Magritte. “Bij het faillissement in 1998 telde het familiebedrijf (Parmentiers tante Marie-Louise Dupont was met Pierre Fisch getrouwd, red.) nog achttien werkkrachten. In 1977 waren er dat nog 49. De Nederlanders hielden er in 1998 negen van over. In twintig jaar tijd gingen er zes met pensioen, en toen waren we nog met drie,” grapt Parmentier. “We werken al zolang samen, dat we elkaar met een blik begrijpen. Iedereen weet ook alles liggen, van de dertigduizend matrijzen tot de grote voorraad aan dozen met erelintjes in de juiste kleur, koperen sluitstukken, knopen met een Belgisch leeuwtje ... een kamer vol.

PANTOGRAAF Parmentier geeft onze fotograaf en mij een snelle les in techniek, even lijkt het of wij als tiener in het Victoriaanse Londen onze eerste werkdag meemaken. “Alles begint bij de reductiebank (pantograaf), een machine die nauwgezet de tekening van de geut (een afgietsel van een plaasteren origineel, red.) in het klein overzet op een stempel in staal. Pas na een volle week draaien is de klus

geklaard en kan de stempel gehard worden. Met de matrijs wordt de medaille gemaakt, en daarna komt er ook een patrijs (omgekeerde vorm) als stempel aan te pas.” Geen 3D-printer te zien hier. “Daar investeren we niet in,” zegt Parmentier. “Daarvoor is China te goedkoop.” Dan gaat het richting hydraulische pers, waar juwelier-graveur Marc Van Hulle achter het gevaarte zit. In zijn vrije tijd is de stoere bink voorzitter van een fanclub van RSC Anderlecht. Hij is 55 en werkt er bijna veertig jaar. “Ik begon op 2 januari 1980 als zestienjarige op leercontract als juweelsmid en ben nu de enige die alle toestellen bedient, onderhoudt en het juweelatelier voor zijn rekening neemt. We hebben twee identieke persen staan, de ene met een gewicht van vijf ton, de andere van tweehonderd ton. Daarmee wordt de vorm van dikke medailles gestampt.” We kijken toe hoe Van Hulle eraan begint. Hij heeft koperen staafjes klaargemaakt, die eerst in de guillotine of snijmachine moeten. De ambachtsmeester legt een plak geel koper of messing van een centimeter dik onder het valmes en bedient met de voet het pedaal waarmee het vervaarlijke gedrocht het metaal versnijdt. “De hydraulische pers heeft een kracht van duizend ton per vierkante meter, het is opletten met je vingers. En meer dan dat: als je te

lang klopt - en het gewicht laat vallen - springt het juweel kapot,” geeft hij mee. Een opvolger of leerjongen heeft de man niet. Hij wordt de laatste der Mohikanen in dit kunstmetier. Als de ene zijde van de medaille af is, is het herbeginnen met de tekst- en achterzijde. Nog iets verderop, als in een serre met veel daglicht, ligt het afwerkingsatelier. Daar snijdt Van Hulle de ronde vorm van de medaille bij. De koperen krulletjes vallen op een berg met overschotjes. “Elke twee jaar hebben we enkele ton ‘afval’ aan rood en geel koper en ijzer. De recuperatiehandel koopt het gretig aan.” Nu nog een oogje lassen aan de medaille, om een lint vast te kunnen knopen, en klaar is het kleinood. Om het warme stuk nog af te koelen, gebruikt hij een afgesneden obus, vol water. “We gooien hier niets weg,” lacht hij.

BORSTSTER Maar nog is het niet gedaan, tijd voor de eindafwerking. Vicky Kostaki is al

Met diverse vĳltjes worden de medailles fijn afgerond.

Kroniek van de Fisch-dynastie

twintig jaar te vinden bij de galvaniseerkamer. Zij brengt de patina in orde. Daar heeft ze borsteltjes met glasvezels, fixeermiddelen, en andere bakken vol zuren voor staan. Het lijken wel vooroorlogse toestanden. “Ik voel de scherpe glasvezels niet meer in mijn handen en het zandstralen evenmin,” zegt ze als ze in een glazen bak de bewerking uitvoert en de medaille daarna in een bak vol houtzaagsel afdroogt, vooraleer er vernis op te zetten. Haar handen voelen inderdaad fluweelzacht aan. Wat het duurste kleinood is dat ze in haar handen kreeg, willen we weten. “Het zijn de eretekens van de Leopoldsorde en de Kroonorde, in zilver voor het personeel van de koning, en uiteraard voor de borstster die de koning zelf draagt, in goud.” Tot slot mijmeren nog weg bij de oudste eretekens in de collectievitrine: wie verdient nu het witte Kruis van de Confrérie du Rat Mort?

Ons land heeft een lange traditie in het ambacht van graveurs en medaillemakers. In zijn negentiende-eeuwse hoogdagen kende de sector een 25-tal ateliers, anderhalve eeuw later nog drie. De Fisch-dynastie was daarin een belangrijke speler. Graveur Antoine Fisch (1827-1892), geboren in Düsseldorf, vestigt zich in Brussel in 1853. Eerst in de Greepstraat, later in de Zwarte Maagdstraat, de Moutstraat en de Henri Mausstraat als Fisch & Co. Oorspronkelijk ontwerpt en graveert Antoine zelf veel medailles, maar hij doet ook gretig een beroep op talloze kunstenaars, die met hun ontwerpen het bedrijf op de kaart zetten. Na de dood van Antoine zet zijn zoon Joseph samen met broer en zus en hun moeder Jeanne Wicot de zaak voort. Als de broers na enkele jaren ieder hun eigen zaak willen, scheiden de wegen zich in het bedrijf Paul Fisch Ainé (1898) en het atelier in de

Antoine Dansaertstraat 40, dat Joseph befaamd maakt.

ARTIESTEN Vanaf de derde en vierde generatie, met Joseph Fisch, zijn vrouw Marie Cloetens en zoon Fernand halen de Fischs graveursjuweliers in huis om de klus te klaren. Fernand heeft veel contacten in het buitenland en werkt samen met artiesten uit Polen, Luxemburg en Portugal. Uiteindelijk zal de zaak met wel 210 kunstenaars werken in anderhalve eeuw. Rond 1937 sticht Fernand de firma Fisch Bogota, na een missie naar Colombia samen met Alphonse Mauquoy, nog een grote medaillefabrikant. Hetzelfde jaar verhuist de zaak naar het huidige enorme atelier in Scheut. Voor de nieuwbouw in Scheut tekent architect Antoine Pompe. In 1953, bij de honderdste verjaardag wordt het Etablissement Fisch & Co

1853 opgericht door Antoine Fisch, meester-graveur van medailles, later opgevolgd door zoon Joseph en kleinzoon Fernand Fisch 1935 eigen paviljoen op wereldexpo in Brussel 1953 nieuwbouw ateliers/kantoren/ woning in Anderlecht door architect Antoine Pompe 1963 opvolging door zoon Pierre Fisch en zijn vrouw Marie-Louise Dupont 1998 faillissement en overname

een nv. Later, in 1958 verandert de naam in Fibru-Fisch, in 1988 in Fibru (Fisch-Brussels). Pierre Fisch neemt de zaak over in 1963, broer Christian en zus Chantal verkopen hun aandeel aan de directeurs, schoonzus Marie-Louise Dupont en Paul Bertrand. Het bedrijf doet nog enkele overnames binnen de Brusselse sector, zoals Anc. Ets. Fonson uit de Fabriek-

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Fibru Europ

Alle werktuigen, ook de valpers van tweehonderd ton, worden bediend door één man, Marc Van Hulle.

straat en diens typegieterij en tupotheek (verzameling matrijzen en patrijzen). Samen vertegenwoordigen Fisch en Fonson bijna alle belangrijke Belgische producties tussen 1850 en 1970. Ook de Molenbeekse Ets. van Larebeke wordt overgenomen. In 1974 emigreert Pierre naar Canada en geeft de fakkel helemaal door aan Dupont en Bertrand. Zij splitsen het bedrijf verder op, tot in 1998 het faillissement volgt. Wat overblijft, herrijst als Fibru Europ, in handen van de Nederlander Harry Böschen. In 2006 kocht het Erfgoedfonds van de Koning Boudewijnstichting een collectie van meer dan 1.400 bas-reliëfs die de grootste fabrikanten van kunstmedailles tussen 1850 en 1970 maakten. Het was Marie-Louise Dupont die de verzameling van de firma’s Fibru-Fisch en Fonson niet versnipperd wou zien na haar dood, in 2008.

2 OKTOBER 2019

CURSUSSEN SPAANS Instituto Cervantes, waarschijnlijk de beste plaats om Spaans te leren in Brussel

Officieel opleidingscentrum Spaans

Louizalaan 140 1050 Brussel 02 737 01 90 cenbru@cervantes.es

Beeldspraak

Een selectie tunnelvisiefragmenten

Metro

Wanneer je aanstalten maakt om een metrostel in te stappen en daar een zitplaatsje te kiezen, krijg je soms onverwacht iemand in het vizier die je halvelings kent, maar liever mijdt door te doen alsof je hem niet gezien hebt. Maar dit keer word je zélf straal genegeerd door iemand die jou kent, en waarvan jíj je nu eens mag afvragen of hij je écht niet gezien heeft, of ook maar doet alsof. Het is in ieder geval verdacht dat hij doorwandelt om helemaal aan het andere uiteinde van de wagon buiten je gezichtsveld plaats te nemen. Ondertussen heeft de oudere man naast wie je wél bent gaan zitten met een autoritaire stem iets tegen zijn vrouw gezegd dat heel erg klonk als ‘alle topvoetballers hebben ooit gepingpongd’. Je hebt het niet helemaal goed verstaan, en omdat het blijkbaar de conclusie was

van hun gesprek, kan je ook niets meer uit de context afleiden. Maar het is een feit dat mensen over voetbal ongestraft de grootste onzin vertellen. ‘Alle topvoetballers hebben ooit gepingpongd.’ Als je het wetenschappelijk zou onderzoeken zou het misschien nog worden bevestigd ook. En dan moet een wel heel kleine kleuter aan het andere raam plots hard niezen, waardoor uit zijn neus een enorme klodder snot ontsnapt die hem totaal verrast. Hij heeft nog nooit zoiets gezien en zit perplex, terwijl zijn moeder in eenzelfde fractie van een seconde haar huiver en haar glimlach onderdrukt, controleert of er getuigen zijn, en het zaakje oplost met de zakdoek die alle moeders altijd bij zich hebben. De kleine jongen is nu stil en denkt na. Binnen in hem

zitten blijkbaar afschuwelijke dingen waarvan hij het bestaan niet eens vermoedde, maar zijn moeder duidelijk wel. Welke slechte dingen over hem weet zij dan nog? Dit keer stapt er een vrouw op met een opdringerig parfum. Je hebt een afkeer, maar ook een fascinatie voor vrouwen die te kwistig zijn met geurtjes. Misschien hebben ze het zelf niet in de gaten omdat ze er nog nooit over aangesproken zijn en het nu eenmaal niet makkelijk is om de impact van je eigen lijfgeur in te schatten. Misschien denken ze dat parfum juist bedoeld is om al van ver te kunnen worden waargenomen. Misschien is het een teken van onze onzekere tijd dat mensen steeds harder gaan roepen met tattoos, tweets, T-shirts en Trésor van Lancôme.

Straf is ook dat er twee haltes verder een man opstapt die juist stinkt wegens een schrijnend gebrek aan lichaamshygiëne. Wat denken deze twee mensen nu van elkaar? Ruik je de ander trouwens minder als je zelf hard ruikt, of maken contrasterende geuren de confrontatie intenser? Vervolgens, en voor de zoveelste keer, zegt de opgenomen vrouwenstem ergens in het plafond van het metrostel weer op een totaal verkeerd moment dat de volgende halte de terminus is. ‘Please get of the train,’ dringt ze aan. Maar er is geen reiziger die zich daar iets van aantrekt, of er zelfs nog maar van opkijkt. Alleen de occasionele toerist die naar het Atomium reist, kijkt even twijfelend rond, en denkt dan: ‘Cool, hier in Brussel rijden de passagiers gewoon door als hen gevraagd wordt uit te stappen.’ Wanneer je daarna dan toch even aan lezen toekomt, zegt iemand in de memoires van Elias Canetti dat Wenen een stad is die van zijn moeder houdt. Houdt Brussel van jouw moeder? vraag je je af, terwijl je blijkbaar toch weer aan je nagels zit te bijten, wat je moeder niet graag zou zien. Waarop nog steeds dezelfde occasionele toerist op weg naar het Atomium het monument al onverwacht te zien krijgt door het raam, op het moment dat de metro plots de tunnel uitrijdt. Zoals altijd is ze aangenaam verrast. Het Atomium is indrukwekkender dan gedacht, en deze lange, vreemde rit is niet voor niets geweest.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Elke week verzint Michaël Bellon een nieuw onderschrift bij een oude persfoto

— MICHAËL BELLON

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/beeldspraak 2 OKTOBER 2019

I 27

Brussel, 184 nationaliteiten, eens zoveel verhalen om te delen. Bruxelles, 184 nationalités, et autant d’histoires à partager. Brussels, 184 nationalities, and even more stories to share.

OPENING 12 OCT 2019 14:00 > 20:00 Werkhuizenstraat 17 Rue des Ateliers 1080 Molenbeek

Nick Trachet

Brussel en de wereld culinair ontdekt

Ik loop langs de slager en doe wat ik al jaren had willen doen. Ik stap binnen en vraag een snee kalfslever. Hij snijdt een zuinige centimeter af, alsof hij weet: lever is duur. Het is dan ook kalfslever. ‘Vaarzenlever’ (zeg maar rundslever), dat is meer iets voor de supermarkten, varkenslever gaat meestal in de paté. Lever bakken is een goede manier om – bijvoorbeeld - te vieren dat de kinderen het huis uit gaan: ze lustten het toch niet. Nooit begrepen waar jongeren zo’n weerzin voor lever halen, lever is erg smaakvol en bijna snoepgoedzoet. De lever is een ingewikkeld orgaan. Slakken en krabben beschikken al over iets wat erop lijkt, dat groene, achteraan in de schaal of de schelp, maar bij vissen worden levers ronduit indrukwekkend. Vooral haaien en roggen hebben meer lever dan andere ingewanden. En vergis u niet, ook bij de zoogdieren is de lever meestal het zwaarste orgaan in de buikholte, groter dan de

longen, groter dan de maag (dat laatste niet bij herkauwers). Dat gewoon zien, geeft al te denken: het moet een belangrijk orgaan zijn. Er gebeurt van alles in de lever, er wordt gebufferd, reserves aangelegd, stoffen worden er opgebouwd en afgebroken, gifstoffen onschadelijk gemaakt en voorgoed weggestopt. De lever zou ook het enige orgaan zijn dat weer aangroeit wanneer er een stuk van wordt afgesneden. Geen enkel ander orgaan kan dat.

een delicatesse gezien. Dieren werden speciaal gevoed voor hun lever. Wij kennen de foie gras van gevogelte, maar er werden ook varkens speciaal gemest voor de levers, vissen mogelijk ook. Toch zijn bepaalde consumenten beducht voor het eten van lever, en dan spreken we niet eens over de smaak. Giffen worden er opgeslagen, zegt men. Dat is inderdaad zo. Vandaag eten wij alleen nog vlees van jonge dieren, veel vergif kan

“De Antieken beschouwden de lever als de zetel van de ziel en van de emoties” Vandaar dat onze voorouders een grote devotie voor de lever aan de dag legden. De Antieken beschouwden de lever als de zetel van de ziel en van de emoties. De Italianen hebben daar een obsessie met hun eigen levers aan over gehouden: wat voor aperitieven die allemaal niet drinken ‘per il fegato ...’? En uiteraard werd de lever altijd als

daar nog niet in zijn opgestapeld. Lever bevat véél vitamine A. Vroeger was dat cruciaal voor onze slecht gevoede bevolking. Vitaminegebrek zorgde in de ontwikkeling van kinderen onder meer voor rachitis, of ook wel ‘Engelse ziekte’. Vandaar dat oudere generaties dagelijks een lepel slecht smakende levertraan moesten slikken, of dat

er, speciaal voor kinderen, gebakken lever op tafel kwam. Waar dwang achter zit, is er geen genieten. De ware gourmet weet beter. Culinair gezien bevat lever een zeer goede kwaliteit vet. Bij vissen is de lever zelfs de belangrijkste plaats van vetopslag in het lichaam. Omega3, weet u wel … Levers van zoogdieren zijn ook een zeer belangrijke opslag voor suikers. Onze spieren kunnen maar zoveel suiker bevatten (anders krijgen we dorst), dus is de reserve voor snel gebruik kant-en-klaar in de lever onder de vorm van glycogeen, lange ketens glucosemoleculen. Dat geeft die intense zoete smaak, zeker wanneer hij gebakken wordt en de glucose loskomt. Suikers, vet en eiwitten samen bakken, daar bestaat een naam voor: de Maillardreactie. Een proces dat garant staat voor smakelijke kost! Haal de snede lever lang genoeg op voorhand uit de koelkast, zodat hij vanbinnen ook niet meer koud is wanneer hij gebakken wordt. Bak in een mengsel van boter en olie tot hij vanzelf korst. Binnenin moet hij zeker rood blijven. Doorbakken lever is taai. Dien op met gebakken spekjes (op zijn Engels) of met gebakken ajuin en salie (op zijn Venetiaans). Smakelijk.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Lever

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/trachet

2 OKTOBER 2019

I 29

COLOFON

Big City

BRUZZ

Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 30 euro per jaar. OPLAGE : 62.609 exemplaren.

De Jacqmainlaan was vroeger de Fleetstreet van Brussel, zegt men. Waar zat welke krant precies? Bart uit

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE

Sint-Agatha-Berchem

HOOFDREDACTIE

n het begin van de jaren 1920 was de Emile Jacqmainlaan zowat de Brusselse versie van de Londonse Fleetstreet. Die straat stond decennialang synoniem voor journalistieke bedrijvigheid, door de aanwezigheid van heel wat dagbladen. Zo bevonden de redacties van Le Soir, La Dernière Heure en Het Laatste Nieuws zich allemaal netjes naast elkaar in de centrale laan van onze hoofdstad. Ze hadden er het gezelschap van De Standaard-groep en La Libre Belgique. “De Standaard en haar toenmalige papieren kinderen - onder meer het dagblad Het Nieuwsblad, het weekblad Ons Volk - waren gevestigd aan de Jacqmainlaan, huisnummer 127,” stelt Gaston Durnez, schrijver en oud-redacteur van De Standaard. “Aan de rechterkant – voor wie met de rug naar het gebouw staat - bevond zich het hotel-restaurant Canterbury. Ontelbaar zijn de interviews en andere artikels die daar, bij een koffie en vermoedelijk ook bij ander vocht, zijn gemaakt en geschreven door journalisten uit de laan. Die lokalen dienden voor De Standaard als echte bijkomende kantoren.” Op 8 juni 1976 ging De Standaard-groep failliet. Voor de toenmalige werknemers kwam dat als een donderslag bij heldere hemel. André Leysen bracht redding, en twee jaar later verhuisde het bedrijf van een grootstad naar een kleine gemeente, aan de rand van de stad. “Onze krantengroep, die na het faillissement in 1976 was omgedoopt tot Vlaamse Uitgeversmaatschappij (VUM) is in 1978-79 verhuisd naar Groot-Bijgaarden,” zegt Bart Sturtewagen, hoofdcommentator bij De Standaard. Veertig jaar later heeft De Standaard beslist om weer naar het centrum van Brussel te verhuizen. Dat is eind 2020 gepland. Maar terug naar de Jacqmainlaan,

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D 30

Jo Mariens

2 OKTOBER 2019

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), Mathias Declercq Steven Van Garsse NIEUWSMANAGEMENT

Bram Van Renterghem, Sara De Sloover CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx REDACTIE

Jean-Marie Binst, Filip De Rycke, Tim Gatzios, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Stefanie Nijs, Jasmijn Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Eyck, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn, Tom Zonderman MEDEWERKERS

Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Jasper Croonen, Céline Emmerechts, Patrick Jordens, Tom Peeters, Véronique Rubens, Niels Ruëll, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden

het huisnummer 127 en ouwe getrouwe Durnez. “Aan de linkerzijde was tot in de jaren zestig de Standaard Boekhandel gevestigd, in die tijd een zelfstandige zusterfirma van de krant,” herinnert Durnez, intussen 91, zich. “Op de bovenverdieping kwam de Vlaamse Club bijeen - van August Vermeylen, Ernest Claes en hun vrienden. En daarnaast huisde Het Laatste Nieuws, het liberale dagblad van de familie Hoste, dat de grootste concurrent was van Het Nieuwsblad.” “Het Laatste Nieuws was aan de voorkant, aan de Jacqmainlaan 107 gelegen, dat moet nu ter hoogte van het Théatre National zijn,” zegt historicus en oud-politiek journalist van Het Laatste Nieuws Bert Cornelis. “Het was een heel modernistisch gebouw met ronde halve bollen tegen de gevel. Ook de eerste zetel van Het Laatste Nieuws stond er toen nog, een oud herenhuis dat met tal van gangetjes en loopbrugjes verbonden was met de nieuwbouw. Het was een ongelooflijk, maar gezellig doolhof. Aan de andere kant, in het SintPietersstraatje lag de ingang voor het personeel en de drukkerij.” “De redactie en de drukkerij zijn helaas in 1991 verhuisd naar Kobbegem (Asse), waar ze volgende maand ook weer verdwijnen, richting Antwerpen,” aldus Cornelis. De verhuizing bleek geen pretje. “Voor

een politiek journalist, zoals ik, was het een hel. We beschikten toen nog niet over gsm’s, internet en laptops, alles moest dus van op de redactie gebeuren. Gevolg, uren in de Leopold II-tunnel doorgebracht, ’s avonds op weg van de Wetstraat naar de redactie in Kobbegem om mijn artikel(s) nog te schrijven.” Niet alleen in de Emile Jacqmainlaan heerste er journalistieke bedrijvigheid, ook aan de achterkant in de Sint-Pietersstraat waren er verschillende dagbladen aanwezig. “Niet veraf, in een parallelstraatje van de nabije Adolf Maxlaan, werd het toen zelfstandige Franstalige liberale dagblad La Dernière Heure geproduceerd, evenals, meen ik, het sportblad Les Sports. In de Tweede Wereldoorlog verscheen La Dernière Heure niet en werden de persen gebruikt door de Brüsseler Zeitung, het blad van de Duitse Wehrmacht,” zegt Durnez. La Libre Belgique had zich daar eveneens gevestigd en vertrok als laatste uit de zogenoemde Fleetstreet in 2006. Al de Vlaamse kranten hadden de straat al veel eerder vaarwel gezegd.

— SOPHIE KELLENS

VOLGENDE WEEK Waarom staat er een engel boven op het hoekhuis van de Brabantstraat en de Aarschotstraat?

EINDREDACTIE

Karen De Becker, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Tom Zonderman VORMGEVING

Heleen Rodiers (art director), Ruth Plaizier KALENDER UIT

Sam De Ryck VERTALING

John Arblaster, Martin McGarry, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke, Voer uw evenement in op Encodez votre événement sur Enter your event on www.agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene. Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

Meld nieuws

Hebt u nieuws uit Brussel, dan kunt u ons dat melden via het WhatsApp-nummer 0489-988.988 Persberichten kunnen via nieuws@bruzz.be

OPENDEURDAG SINT-JAN BERCHMANSCOLLEGE Zaterdag 12 oktober 2019 13.30 uur - 18.00 uur Wil u weten wat ons college te bieden heeft aan jongens en meisjes vanaf 12 jaar? Breng dan een bezoek aan ons college en maak o.a. rond 15.00 uur het optreden van ons jeugdkoor mee. Alle inlichtingen betreffende inschrijvingen kunnen op deze opendeurdag verkregen worden. Zie hiervoor ook onze website

www.sint-jan-brussel.be

Sint-Jan-Berchmanscollege, Ursulinenstraat 4, 1000 Brussel tel 02/5120370 fax 02/5126475

Nederlandstalig JezuĂŻetenonderwijs in hartje Brussel

DB623068I9

WWW.ZAVENTEM.BE

werft aan:

TEWERKSTELLINGEN VOOR ONBEPAALDE DUUR

DIENSTHOOFD STUDIE EN AANBESTEDINGEN (A1–A3)

ADMINISTRATIEF MEDEWERK(ST)ER SECRETARIAAT & ONTHAAL VOOR DE AFDELING PERSONEEL & ORGANISATIE

Je bent verantwoordelijk voor alle werken van de gemeente die uitbesteed worden aan externe leveranciers en dit voor zowel wegenwerken als gebouwen. De werkopzichter en adjunct-toezichter ondersteunen je in je inhoudelijke rol en juridisch kan je rekenen op de aankoopdienst. Je bent ten slotte ook mee verantwoordelijk voor het patrimoniumbeheer, opmaak van het budget en het voorbereiden van de overdracht van nieuwe projecten naar de technische dienst. Je rapporteert aan de algemeen directeur en maakt deel uit van het directieteam. Je hebt een bachelordiploma en minstens drie jaar relevante beroepservaring of een masterdiploma en alleszins een degelijke technische bagage.

NIVEAU C1-C3 – VOLTIJDSE PRESTATIES - CONTRACTUEEL FUNCTIE VOOR ONBEPAALDE DUUR BRUTO AANVANGSWEDDE € 1.927,37/MAAND

(AANVANGSALARIS ZONDER DIENSTJAREN BIJ VORIGE WERKGEVER(S))

TAKENPAKKET: Je bent samen met je collega’s het eerste aanspreekpunt voor de bezoekers van het gemeentehuis. Je luistert naar hun vragen en helpt hen op een spontane, beleefde en klantvriendelijke manier verder. Je staat in voor de verwerking van de inkomende en uitgaande briefwisseling. Je helpt bij de organisatie van het onthaalmoment voor nieuwe inwoners en andere officiële ontvangsten en huldigingen. Je krijgt uiteenlopende administratieve taken ter ondersteuning van de verschillende afdelingen.

ADJUNCT-TOEZICHTER (C1–C3) Je volgt alle werken die door externe aannemers worden uitgevoerd op het terrein op. Dit betekent onder meer dat je planningsvergaderingen organiseert, werfvergaderingen bijwoont en verantwoordelijk bent voor de definitieve oplevering. Je controleert de vorderingsstaten. Je hebt uiteraard veel contact met de aannemers en studiebureaus. Je bent het eerste aanspreekpunt voor de burgers en je kan flexibel en diplomatisch met hen omgaan. Je hebt minstens een diploma hoger secundair onderwijs, maar met een degelijke technische bagage.

VEREIST: Je bent minimaal in het bezit van een diploma hoger secundair onderwijs of daarmee gelijkgesteld.

ADMINISTRATIEF MEDEWERK(ST)ER WELZIJN VOOR DE AFDELING INTERNE EN SOCIALE ZAKEN

AANBOD

NIVEAU C1-C3 – VOLTIJDSE PRESTATIES - CONTRACTUEEL FUNCTIE VOOR ONBEPAALDE DUUR BRUTO AANVANGSWEDDE € 1.927,37/MAAND

Een grote werkzekerheid in een voltijdse functie (statutair). Weddeschaal A1-A3: min. 3107,98 euro en max. 5469,19 euro (bruto per maand); C1-C3: min. 2418.11 euro en max. 3527,59 euro, alle relevante ervaring wordt meegenomen. INTERESSE? Extralegale voordelen zoals een hospitalisatieVoor de volledige verzekering, maaltijdcheques, glijdende functiebeschrijvingen en werkuren, goede vakantieregeling enz. informatie over bovenstaande Een wervingsreserve voor selectieprocedures kan je terecht bij CC Select de duur van 2 jaar. via www.ccselect.be/vacatures - tel. 02 467 35 40 -

(AANVANGSALARIS ZONDER DIENSTJAREN BIJ VORIGE WERKGEVER(S))

TAKENPAKKET: Je staat in voor de administratieve ondersteuning van de dienst sociale zaken. Tevens heb je een actieve rol bij de uitbouw van de activiteiten rondom sociale dienstverlening. Daarnaast werk je ook mee aan diverse projecten zoals het uitbouwen van samenwerkingsverbanden, opmaak van brochures, organisatie van evenementen,... en neem je initiatieven om de sociale dienstverlening te verbeteren of uit te breiden.

jobs@ccselect.be.

VEREIST: Je bent minimaal in het bezit van een diploma hoger secundair onderwijs of daarmee gelijkgesteld.

TEWERKSTELLING VOOR BEPAALDE DUUR DB625269I9

Solliciteren kan elektronisch via www.ccselect.be/vacatures of door je motivatiebrief met cv en een kopie van het gevraagde diploma uiterlijk op 2 oktober 2019 te sturen naar Gemeente Zaventem, p/a CC Select, Vliegvelddreef 9, 1082 Brussel. De schriftelijke proef vindt plaats op 18 oktober 2019 ’s avonds, de mondelinge proef op 18 oktober 2019 in de namiddag en 21 oktober 2019 het assessment center voor diensthoofd.

SCHOONMA(A)K(STE)ER NIVEAU E1-E3 – DEELTIJDSE PRESTATIES – IN TIJDELIJK VERBAND BRUTO AANVANGSWEDDE € 1.239,94/MAAND

(25/38 - AANVANGSALARIS ZONDER DIENSTJAREN BIJ VORIGE WERKGEVER(S))

TAKENPAKKET: Je staat in voor het onderhoud en reinigen van gemeentelijke gebouwen en infrastructuur. Je dient de veiligheids- en gezondheidsvoorschriften correct na te leven en toe te passen. Je hebt een degelijke kennis van onderhoudsmaterialen en -producten.

Verpleegkundige woonzorgcentrum Releghem

VEREIST: Geen diplomavereisten.

INTERESSE: Stuur je motivatiebrief, vergezeld van het inschrijvingsformulier en een kopie van je diploma ten laatste op woensdag 9 oktober 2019 naar het college van burgemeester en schepenen, Orchideeënlaan 17 te 1820 Steenokkerzeel. Tot en met die datum kun je ze ook mailen naar odette.libotton@steenokkerzeel.be of afgeven bij de personeelsdienst. Enkel de volledige kandidaturen, met kopie van het diploma, worden aanvaard.

Ben je begaan met onze ouderen? Werk je graag in een woonzorgcentrum? Hecht je veel belang aan een comfortabele omgeving en een gezellige en familiale sfeer? Dan ben JIJ diegene die we zoeken! Functie Als verpleegkundige ben je verantwoordelijk voor het welzijn en de verzorging van de (dementerende) bewoners van het woonzorgcentrum. Je doet meer dan alleen maar medisch verzorgen. Je hebt aandacht voor het algemene welzijn van onze bewoners: niet alleen fysiek, maar ook geestelijk en sociaal moeten ze zich goed voelen. Sterker nog, je doet er alles aan om ze de beste tijd van hun leven te bezorgen. Je doet niets liever dan samenwerken met andere disciplines. Je begeleidt de collega's zorgkundigen en vervult dan ook graag een actieve rol binnen het multidisciplinaire team. Je werkt voornamelijk overdag in vroege, late of af en toe onderbroken diensten, en één weekend op twee.

WWW.STEENOKKERZEEL.BE

Profiel Je bent een zorgzaam iemand met passie voor je vak. Naast een goede beroepskennis beschik je over sterke relationele en communicatieve vaardigheden waardoor elke bewoner zich meteen thuis voelt. Je bent een constructief teamlid dat meebouwt aan een kwaliteitsvolle bewonerszorg met oog voor huiselijkheid. Bovendien bezit je een diploma in de verpleegkunde. Aanbod Een voltijdse tewerkstelling (38 uur/week), 26 vakantiedagen, maaltijdcheques (€8), fietsvergoeding voor wie naar het werk fietst, 100% tussenkomst in het openbaar vervoer, hospitalisatieverzekering en attractiviteitspremie. Je ontvangt bijkomend 11% voor onregelmatige prestaties. Interesse? Solliciteer via onderstaande link:

Portugal 2020!

Bent u gepensioneerd of bent u op zoek naar een bijverdienste als toiletdame/heer ? Dan mag u ons steeds contacteren voor meer informatie op het nummer 0471 329 440. Van maandag tot vrijdag tussen 10u. en 18u.

DB620616H9

DB607150F9

DB627065I9

https://www.jobsolutions.be/register/4164.

Op zoek naar passende kandidaten voor je bedrijf? hallo@regiotalent.be

tel. 051 26 67 89

Rondreis met alle hoogtepunten! inbegrepen vliegreis, Vlaamse gids, 4*-hotel, volpension, alle excursies 8 afreisdata 4/4 (Paasvakantie) - 25/4 16+30/5* - 13/6* - 4/7* - 5/9* infodag vrijdag 25 oktober om 15u in ons auditorium te Sint-Truiden (gratis toegang, wel even online reserveren) Reisfamilie Carlier

8 fijne dagen vanaf +¤91

€ 999

/persoon

www.deblauwevogel.be

Luikersteenweg 62 • St-Truiden • T 011 70 55 00

DB626231I9

DB624011I9

MEER INFO IS OOK TERUG TE VINDEN OP LINKEDIN: GEMEENTE STEENOKKERZEEL TAAKOMSCHRIJVING, FUNCTIEVEREISTEN EN INSCHRIJVINGSFORMULIER VIND JE OP

DB626814I9