BRUZZ magazine (25-01-2023)

Is

COLOFON

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80

Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393

van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.

OPLAGE

55.000 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marlies De Deygere 02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir

HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur)

COÖRDINATOR MAGAZINE

Kris Hendrickx

CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx

ART DIRECTOR

Heleen Rodiers

VORMGEVING

Ruth Plaizier

EINDREDACTIE

Karen De Becker, Bouke Schut

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Sara De Sloover, Luana Difficile, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Post, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Jasper Croonen, Ellen Debackere, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden, Max Wyckaert (medewerkers)

VERTALING

Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs

Flageyplein 18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing Partners

Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS

Zelf nieuws gespot? Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws

Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

FR C’était flagrant dans le débat autour de la fermeture du Fuse. Sur Twitter, plusieurs politiciens se sont bousculés pour réclamer la réouverture de la boîte, notamment le bourgmestre de Bruxelles et le ministre de l’environnement. C’est étrange quand on sait que ce sont nos politiciens qui établissent les normes sonores que Bruxelles Environnement veut faire respecter. Et c’est tout à fait symptomatique de la façon dont on gère les lois et les règles dans cette ville. Les trottinettes, le stationnement, les limitations de vitesse, l’arrêt au feu rouge, les déchets sauvages, la drogue… Il existe des règles pour encadrer tout ça. Ceux qui les enfreignent peuvent être punis. Seulement, dans la pratique, cela arrive très peu. Parfois, c’est dû à un manque de personnel, parfois à la fragmentation administrative dans cette région qui fait que personne ne sait vraiment qui est compétent en la matière. Le côté anarchique de Bruxelles faisait partie de son charme. Aujourd’hui, cette apparente impunité suscite l’agacement. C’est pourquoi BRUZZ y consacre une attention particulière cette semaine. Si nous voulons faire de Bruxelles une ville plus agréable à vivre, nous devons tous apprendre à respecter certaines règles de base.

Regels

Het viel op in de discussie rond de sluiting van discotheek Fuse. Op Twitter struikelden verschillende politici over elkaar – onder hen ook de burgemeester van Brussel én de minister van Leefmilieu – om toch maar de heropening van de zaak te eisen. Vreemd toch, want zijn het niet net onze politici die de geluidsnormen opstelden die Leefmilieu Brussel wil doen respecteren? Het is symptomatisch voor de manier waarop deze stad met wetten en regels omgaat. Strooisteps, parkeerverboden, snelheidsbeperkingen, stoppen voor een rood licht, sluikstorten, drugsgebruik … Er zijn regels voor. Die overtreden, kan bestraft worden. Alleen: in de praktijk gebeurt dat weinig, of toch te weinig. Soms door personeelsgebrek, soms omdat door de administratieve versnippering in dit gewest niemand nog echt weet wie bevoegd is.

Ooit vormde het anarchistisch kantje een van de charmes van Brussel. Vandaag veroorzaakt die ogenschijnlijke straffeloosheid vooral ergernis. Daarom besteedt BRUZZ er deze week uitgebreid aandacht aan. Willen we van Brussel een leefbaardere stad maken, dan moeten we allemaal leren om een aantal basisregels te respecteren. Doen we dat niet, dan verdienen we een overheid die ons op de vingers tikt. Of beter nog: medeburgers die er ons op wijzen.

EN During the debate around the closure of Fuse discotheque, various politicians – including the mayor of Brussels and the Minister of the Environment – were outdoing each other on Twitter, demanding the place to reopen. Odd, because aren’t those the same politicians who drew up the noise standards that Brussels Environment wants to see respected? It seems symptomatic of the way this city deals with laws and rules. Streets, parking bans, speed limits, red lights, fly-tipping, drug use ... There are rules, so breaking them should come with a punishment. In practice, this rarely or never happens. Sometimes because of a lack of personnel, sometimes because the administrative fragmentation in this region means that nobody really knows who is in charge anymore. This anarchy was once one of the charms of Brussels, but nowadays this apparent impunity mainly leads to annoyance. That’s why this week BRUZZ is devoting extensive attention to it. If we want to make Brussels a more liveable city, we must all learn to respect some basic rules. If we don’t, we deserve a government that will lead the way. Or even better: fellow citizens who will help us.

“ Willen we een leefbaardere stad, dan moeten we allemaal leren om een aantal basisregels te respecteren”

Kristof Pitteurs, hoofdredacteur

Het gesprek. Kunstenaar Christophe Coppens

‘Ik kan niet zonder Brussel, dat is een feit’

Tien jaar geleden keerde de gevierde ontwerper Christophe Coppens de modewereld en ook Brussel bruusk de rug toe. De littekens lijken intussen geheeld. Coppens is sinds kort aan de slag bij modehuis Natan, hij heeft een expositie in de Basculewijk in Ukkel en werkt aan een nieuwe operaregie voor De Munt. “En ja, ik kom ook weer wonen in Brussel.”

door Bettina Hubo foto’s Saskia Vanderstichele

Twee decennia lang maakte Christophe Coppens vanuit Brussel wereldwijd furore met zijn originele hoeden en accessoires. Hij begon in een klein pandje bij het Zuidstation en trok later naar de Dansaertwijk, waar hij zijn werkplaats vestigde in een prachtig art-decogebouw aan de Nieuwe Graanmarkt en een winkel had op de hoek van de Lepagestraat.

Vlak nadat hij zijn atelier begin 2012 opnieuw had verhuisd, ditmaal naar het voormalige chique warenhuis Merchie-Pède in de Marollen, was het plots afgelopen: Coppens legde de boeken neer en kondigde in één ruk zijn afscheid van de modewereld aan. Waarna hij het land verliet en zich volledig toelegde op zijn ‘andere’ werk, dat van beeldend kunstenaar.

Wat stak u zo tegen in die modewereld?

CHRISTOPHE COPPENS: Mijn bedrijf was altijd maar blijven groeien tot het iets geworden was waar ik niet meer achter kon staan. Het moest alsmaar commerciëler, het ging niet

meer om de creatie. Hebben we wel rode sjaaltjes in de collectie? Ik moest mezelf constant inhouden om een bepaald publiek niet af te schrikken.

Intussen volgden de crisissen elkaar op, ook in Japan, onze grootste afzetmarkt. Het maakte dat ik helemaal op was. Ik kon niet meer. Verder gaan met mode wilde ik niet omdat ik andere verhalen wilde vertellen, andere dingen in mezelf aanboren ook. Ik besloot te breken met de mode- en designwereld. Ik vond dat je geen kunst kon maken met de mentaliteit van een ontwerper.

Wat biedt kunst maken u wat u niet vond bij de mode?

COPPENS: Je brein werkt anders, je denkt veel na. Als ik op straat een steentje zie, raap ik het op, kijk ik ernaar, neem ik het mee naar huis, schilder ik het misschien zwart en leg het ergens neer, zonder dat het ergens toe moet leiden. Als ik kunst maak, ben ik nooit bezig met een commercieel gegeven

In de modewereld is er geen tijd om na te denken, je raast maar door van de ene collectie naar de andere. Mode is esthetiek, je maakt mensen mooier. Kunst heeft niets met esthetiek te maken. Het gaat om het uitdrukken van wat in je omgaat, je visie op de wereld. Daarvoor moet je wroeten, duwen en trekken, jezelf pijnigen, toelaten dat dingen je raken, wonden openhalen. Kunst is het zware werk, niet altijd fijn om mee bezig te zijn.

Zopas ging uw expo, Playdate in galerie Zwart Huis in Ukkel open. In die, en ook in vorige tentoonstellingen, grijpt u terug naar uw kindertijd: met afgedankte poppen en pluchen beesten, poppenkamertjes en ander oud speelgoed maakt u objecten en installaties. Vanwaar die fascinatie voor de kindertijd?

COPPENS: Ik ben heel aangetrokken door wat er allemaal gebeurt in die periode. Alles ontwikkelt zich in de meeste pure vorm, de meeste zaadjes worden geplant voor wat volgt. Het is voor mij een tijd waarover ik nog onbeantwoorde vragen heb, maar ik associeer

BIO

• 53 jaar

• Studeerde drama aan Conservatorium van Brussel

• Was tot in 2012 ontwerper van hoeden en accessoires

• Legde zich vervolgens toe op zijn werk als beeldend kunstenaar

• Regisseerde opera’s bij De Munt (Foxie, Hertog Blauwbaard, Norma)

• Maakte kinderparcours van vernieuwde KMSK Antwerpen

• Werkt sinds november als creatief directeur voor Natan

• Stelt momenteel ten toon in galerie Zwart Huis

• Woont in Edingen

Het gesprek. Kunstenaar Christophe Coppens

het ook met onbevangen spel. Alles wat ik vandaag doe, zie ik nog steeds als een manier van spelen. In mijn atelier staan drie grote tafels, bekleed met rood tapijt, waarop ik verloren voorwerpjes die ik verzamel uitstal. Elke dag speel ik er een beetje mee, soms gewoon iets verzetten of iets samenvoegen.

In mijn kunst gebruik ik overigens niet alleen mijn eigen herinneringen, ik eigen mij ook herinneringen van anderen toe. En ik verwerk tegelijk zaken die me bezighouden, mijn wereldbeeld, dingen die me raken, van vluchtelingen tot gezondheidscrisissen.

Naald en draad blijven een belangrijk expressiemiddel, zo blijkt?

Ondertussen zijn we tien jaar verder. Mijn kunstpraktijk is nog steeds de basis van alles, ik ben er dagelijks mee bezig. Maar ik wil geen andere zaken meer uitsluiten uit vrees dat men mij anders niet au sérieux neemt. Ik zal binnen de kunstwereld sowieso nooit volledig erkend worden, omdat ik niet het klassieke parcours heb afgelegd.

Ik besef dat ik altijd tussen meerdere werelden zal hangen, maar ik ben er ook achter dat dat een enorme vrijheid geeft. Als ik wil, kan ik eerst een opera regisseren, daarna een kinderparcours ontwerpen, zoals onlangs in het KMSK Antwerpen, en vervolgens een tentoonstelling maken. Ik

COPPENS: Dat blijft een van mijn tools, hoewel ik nu niet meer op de couturemanier naai, heel mooi, maar als een slager, een chirurg. En ik gebruik alleen nog dikke, rode draad.

Behalve met beeldende kunst bent u sinds enkele jaren ook bezig met operaregie. U regisseerde drie opera’s voor De Munt en een vierde is in de maak. Welke voldoening haalt u daaruit?

COPPENS: Ik vind het nog altijd een wonder dat Peter de Caluwe (directeur van De Munt, red.) het met mij aandurfde. Hij zag het in mij nog voor ik het zelf zag. Ik had wel regie gestudeerd, maar dat was zo lang geleden.

Opera is voor mij de som van alle dingen. Alles wat ik in mijn leven gedaan heb, kan ik daarin kwijt. Niet dat ik het daarom fulltime wil doen. Na elke opdracht, waarin ik heel nauw samenwerk met de decor- en kostuumateliers, heb ik enorme behoefte om zelf aan de slag te gaan in mijn eigen atelier

U wil zich niet meer exclusief aan één discipline wijden?

COPPENS: Neen, destijds maakte ik een drastische keuze voor de beeldende kunst.

ben dat allemaal en wil niets moeten wegduwen omdat het niet hoort of omdat je dan niet in een vakje past. Pech voor degenen die niet kunnen volgen en me nog steeds een hoedenmaker noemen, hoewel ik al tien jaar geen hoed meer gemaakt heb.

U maakt zelfs weer een zijsprong naar de mode. Sinds november bent u aan de slag bij het modehuis Natan, dat dit jaar veertig wordt. Waarom hebt u deze job aanvaard?

COPPENS: Ik heb veel respect voor het werk dat modeontwerper Edouard Vermeulen al vier decennia verricht. Hij is iemand die bezig is met uitgepuurde vormen, een minimalist. Ik ben een maximalist, uitbundig in vorm, kleur en details. Die combinatie kan heel interessant worden.

Wat houdt uw functie van creatief directeur in?

COPPENS: Het is een aanstelling alleen voor dit jubileumjaar. De bedoeling is dat ik mee nadenk over het hele productie- en verkoopproces: de ontwerpen, de website, de communicatie, de fotografie, de winkels. Ik fungeer als een soort stoorzender die, met respect voor het DNA van het huis, hier en daar een duwtje geeft, linken legt met hedendaagse cultuur die niet evident zijn, en zo een aanzet geeft voor de komende veertig jaar.

Is de modewereld de afgelopen tien jaar veranderd?

COPPENS: Toen ik begon was er maar één optie: je ontwerpen zo snel mogelijk in Parijs

“In de modewereld is er geen tijd om na te denken, je raast maar door van de ene collectie naar de andere”

“Ik gebruik in mijn kunst niet alleen mijn eigen herinneringen, ik eigen mij ook herinneringen van anderen toe”

Christophe Coppens maakt met onder meer afgedankte poppen en pluchen beesten objecten en installaties. “Ik ben heel aangetrokken door wat er allemaal gebeurt in onze kindertijd.”

of Milaan tonen en in het systeem stappen: zes tot acht fashion weeks per jaar, verkopen, op tijd leveren.

Ik denk dat je tegenwoordig, ook dankzij internet, met mode bezig kan zijn zonder mee te doen met dat hele circus. Ik ontmoet jonge mensen die hun stukken in hun eigen woning verkopen of ze in vijf winkels leggen, die af en toe iets maken zonder dat het zomer- of wintercollectie heet, die hun stukken tonen als ze klaar zijn. Mocht ik ooit opnieuw beginnen, zou ik het ook zo doen.

Toen u zich in 2012 afkeerde van de mode zei u ook Brussel vaarwel. Waarom? En heeft het deugd gedaan?

COPPENS: Ik wou niet in de stad blijven waar ik twintig jaar intensief gewerkt had. Op elke hoek was er wel een verhaal of herinnering. Ik ben met mijn partner, die een beurs kreeg, naar Los Angeles getrokken. Daar ben ik van nul opnieuw begonnen, in de garage van ons huisje. Ik had niets meer. Makkelijk was het niet, de overstap van een rijk sociaal leven naar een vrij geïsoleerd bestaan. Maar het heeft mij enorm goed gedaan omdat ik weer iets kon opbouwen. Met het bijkomende voordeel dat er daar licht is en in Brussel niet.

Na vijf jaar LA woonde u twee jaar in Madrid. Ondertussen bent u verhuisd naar Edingen. Begint Brussel te lonken?

COPPENS: Ja, we zijn volop op zoek naar een plek. Edingen was heel fijn tijdens covid, maar nu willen we weer ergens wonen waar om elf uur ’s avonds nog iets te beleven valt. Ik kan niet zonder Brussel, dat is een feit. Ik wil niet terug naar de Dansaertwijk, omdat ik

hetzelfde verhaal niet wil overdoen. We moeten een ander plek vinden, misschien wordt het het bruisende Elsene.

Hoe is het gesteld met deze stad?

COPPENS: Ik kijk met gemengde gevoelens naar Brussel, met liefde, maar ook met triestheid en ongeloof. Gemengde steden als Brussel zijn voor mij de toekomst. Maar ik denk niet dat we verwend zijn geweest met de manier waarop de stad bestuurd wordt. Sommige beslissingen zijn gebaseerd op een goed idee, maar worden vervolgens niet zorgvuldig uitgewerkt. Neem de autovrije en autoluwe buurten, prima idee, maar waarom worden diegenen die eronder lijden niet ondersteund? Die moeten hun plan maar trekken. Ik ken zoveel handelaars die iets proberen op te bouwen en constant slagen in het gezicht krijgen.

Ik denk dat er te vaak vanuit het ego bestuurd wordt: politici willen iets verwezenlijken, zodat iedereen zich hen achteraf herinnert, maar het is niet altijd goed doordacht. Kijk hoe alle pleinen mismeesterd zijn, het prachtige De Brouckèreplein is een lap beton met wat water dat eruit pruttelt, hetzelfde aan Rogier. Er is geen ambitie om iets uitzonderlijks te doen, iets moedigs. Waar blijven de architecturale parels?

Anderzijds, Brussel is nog altijd een geweldige plek met een waanzinnig cultureel aanbod. Het blijft de enige stad in België waar ik echt in wil wonen, de enige stad die we hebben in België.

Expo Playdate van Christophe Coppens, 15/01 > 4/03, Galerie Zwart Huis, Ukkel, galeriezwarthuis.be

« JE NE PEUX PAS SURVIVRE SANS BRUXELLES, C’EST UN FAIT »

FR Il y a dix ans, le célèbre créateur de mode Christophe Coppens avait soudainement tourné le dos au milieu de la mode et à Bruxelles. Mais entre-temps, ses blessures semblent cicatrisées. Coppens a récemment recommencé à travailler au sein de la maison de mode Natan, il organise une exposition à Uccle et fait la régie d’un nouvel opéra pour La Monnaie. « Je sais que je serai toujours entre différents mondes. Mais cela me donne aussi une énorme liberté », dit l’artiste. Après un séjour à Los Angeles, Madrid et Enghien, il veut revenir à Bruxelles. C’est un endroit génial avec une offre culturelle incroyable. »

‘I CAN’T LIVE WITHOUT BRUSSELS, THAT’S JUST A FACT’

EN Ten years ago, celebrated designer Christophe Coppens abruptly turned his back on the fashion world and also Brussels. But the scars seem to have healed. Recently, Coppens joined fashion house Natan, has an exhibition in Uccle and is working on a new opera production for La Monnaie. “I know I will always be inbetween worlds. That also gives me enormous freedom,” he says.

Having lived in Los Angeles, Madrid and Enghien, he plans to return to Brussels. “Brussels is a great place, with an amazing diversity of culture. It is still the only city in Belgium I really want to live in, the only true city we have in Belgium.”

In beeld. Ivan Put

Sauna met stadsblik

Hebt u uw buik ook vol van die wellnesscomplexen aan de stadsrand, met hun verwarmde buitenzwembaden, kitscherige inrichting, chique restaurants en gepeperde prijzen? Dan is Koti Sauna misschien iets voor u. De nomadische zweethut staat sinds vorige week op het dak van COOP langs het kanaal, aan de Fernand Demets-

kaai. Een saunabeurt wordt hier weer tot haar essentie herleid: goed opwarmen, flink afkoelen – er is een geïmproviseerde douche – en rust. Een beurt kost 13 euro en het magnifieke uitzicht over de stad krijgt u er gratis bij. Het rondreizende concept betrekt zijn daklocatie nog tot en met 1 april. KH

In de kijker.

Familie van in cel overleden vrouw wil antwoorden

Sprankelend en altijd tot hulp bereid: zo omschrijven haar naasten Sourour Abouda (46), die om het leven kwam in een politiecel. Haar overlijden werpt ook de vraag op of de politie wel genoeg toezicht houdt op die cellen.

door Jasmijn Post

Voor het graf van de onbekende soldaat aan de Congreskolom liggen bloemen, kaarsen en foto’s van Sourour Abouda. Een paar honderd meter verderop liet de vrouw op 12 januari het leven in een cel van de politie. Met haar dood blijft niet alleen een leegte achter voor de nabestaanden, er blijven ook en vooral veel vragen.

De 46-jarige vrouw had een 19-jarige zoon, Allan, die in het laatste jaar van de middelbare school zit, en plande om daarna aan de ULB te studeren. Ze was een overtuigde alleenstaande moeder en dol op haar zoon. “Ik betekende alles voor haar,” zegt Allan daar zelf over.

In haar vrije tijd bezocht ze graag musea. Onlangs nog trokken moeder en zoon samen naar de expositie van Frida Kahlo in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten. Abouda hield van het werk van de Mexicaanse surrealistische kunstenaar, die een

wereldwijd feministisch icoon is geworden.

Behalve moeder, zus, dochter en vrijwilligster, was Abouda ook werkneemster. In het verleden werkte ze onder meer voor de RTBF en Samusocial. In 2019 begon ze als administratief medewerkster bij de sociaal-ecologische organisatie Présence et Action Culturelles (PAC).

Of het nu collega’s in Wallonië waren of mensen die ze nog niet kende, Sourour Abouda legde snel contacten. “Haar dood zal een grote leegte achterlaten in onze beweging, maar haar menselijkheid en energie zullen blijven hangen bij allen die haar kenden,” schrijft PAC dan ook in een officiële mededeling.

De bewuste nacht

Ook de laatste dag voor haar dood bracht ze door met collega’s. PAC hield een nieuw-

jaarslunch in een restaurant. “Sourour lachte, ze sprak over reizen naar het buitenland, er was niets abnormaals aan de hand,” herinnert haar directrice Sarah de Liamchine zich.

Het evenement eindigde rond 19 uur. Wat er daarna gebeurde, weet voorlopig niemand. Is Abouda nog naar een ander feest gegaan? Feit is dat de politie donderdagochtend 12 januari vroeg werd gebeld door een persoon die haar niet uit zijn auto kreeg. Kende ze die persoon? Was ze dronken, zoals de keuze van de politie om haar in een ontnuchteringscel op te sluiten doet vermoeden?

Ze ging wel vaker tot de late uurtjes uit, en dronk daarbij ook, maar ze had geen kwade dronk en kwam altijd goed thuis. Hoe overleed ze dan in de cel? Dat willen haar zoon Allan en andere naaste familieleden weten. Hun advocate Selma Benkhelifa

In het nieuws omdat Sourour Abouda overleed op 12 januari in een politiecel. Haar nabestaanden wijzen op een gebrek aan toezicht in de cel in de Koningsstraat. Het is het derde overlijden in twee jaar.

Over welk dossier gaat het? Had de vrouw te veel gedronken? Was het een zelfmoord, overlijden door medische oorzaak? Wat de doodsoorzaak ook is, familieleden verwijten de politie dat ze niet heeft ingegrepen.

© IVAN PUT

van Progress Lawyers Netwerk probeert via gerechtelijke weg meer informatie te krijgen.

Want zelfs als ze te veel zou hebben gedronken, een medische crisis heeft gehad of zichzelf met haar trui van het leven heeft beroofd – zoals het Brusselse parket in een mededeling liet weten – waarom greep de politie dan niet in? Die vraag laat Allan niet los: “Wat er ook gebeurd is, er werd geen toezicht gehouden,” zegt hij stellig.

Medische bijstand

Over het algemeen wordt er wel degelijk toezicht gehouden, liet burgemeester Philippe Close (PS) weten in de gemeenteraad van maandag 16 januari, een paar dagen na haar dood. ’s Nachts komt er elke twee uur iemand kijken, overdag is dat elk uur. Daarnaast zijn er camera’s om toezicht te houden.

De vraag is of dat genoeg is. Kati Verstrepen, voorzitter van de Mensenrechtenliga vraagt zich af of politieagenten op dit moment voldoende kunnen inschatten wat de medische toestand is van iemand die binnenkomt. “Is een persoon stomdronken en moet hij of zij gaan slapen, of is dat op dat moment gevaarlijk? Met een bloedstaal kun je nagaan hoe groot de risico’s zijn.”

Is er een bloedstaal genomen? Is de vrouw aan een medisch onderzoek onderworpen toen ze binnenkwam? Iedereen die gearresteerd wordt, heeft volgens de wet recht op medische bijstand. Is dat in de vroege ochtend van 12 januari gebeurd? Daarover laat het Comité P, dat toezicht houdt op de politiediensten, nog niets los. Het maakt immers deel uit van het onderzoek.

Verstrepen vraagt zich af of de politie dan geen lessen heeft getrokken uit de twee eerdere overlijdens op dezelfde plek.

Twintigers Ilyes Abbedou en Mohamed Amine Berkane overleden in 2021 in een cel in de Koningsstraat. Anno 2023 loopt het onderzoek naar de omstandigheden van hun dood nog.

Het is volgens de advocate belangrijk om de omstandigheden uit te klaren en de veiligheidsprotocollen aan te scherpen. Het is een beangstigend idee voor alle burgers: “Je zit in een cel en je hebt hulp nodig, maar die komt niet. Als je vastzit, dan kan je zelf geen initiatief te nemen. Dat moet de politie doen. Dat gebeurt niet of te laat,” stelt Verstrepen vast. “Niet één keer, maar nog eens en nog eens.”

Kort gesprek. Yousra Dahry

‘Een drarrie ben je voor het leven’

In haar monoloog Kheir Inch’Allah vertelt de Brusselse actrice, radiopresentatrice, columniste en slamdichter Yousra Dahry over hoe de grootstedelijke filosofie van het ‘drarisme’ haar mee gevormd heeft. “Iedereen kan een drarrie zijn.”

Het drarisme en zijn aanhangers, de drarries, zijn alomtegenwoordig, maar wat wordt er precies mee bedoeld?

Als kind gidsen je ouders je door het leven, maar als adolescent wil je je eigen identiteit creëren. Je ma en pa worden ondergeschikt, je vrienden worden belangrijker. Voor mij waren dat de drarries, jongeren uit de wijk die ik als mijn tweede familie zag, als de broers en zussen die ik als enig kind niet had. Ze waren mijn influencers, mijn sociale thermometer, ze informeerden me over de do’s-and-don’ts. Maar ze waren net zo goed jong en moesten alles al doende leren. Er was geen hiërarchie, ze waren allemaal zoekend en gaven ervaringen aan elkaar door. Drarisme is een filosofie met impliciete regels, een levensvisie die niet in steen gebeiteld is. Het is de codes van je wijk aanvaarden en met je tijd leven, iets wat je je toe-eigent op basis van je vécu. Vergelijk het met feminisme, of de liefde, je kan erover spreken, maar voor iedereen betekent het wat anders. Het is iets wat je voelt, en eenmaal je dat gevoeld hebt, ben je een drarrie voor het leven.

‘Drarrie’ betekent letterlijk ‘kind’. Klopt, en zo zit je bij de kern: er zit een soort van onschuld in, dat magische van je kindertijd. Het is aan die magie dat ik een hommage wil brengen met dit stuk. ‘Kind’ betekent overigens dat drarries niet exclusief jongens zijn, maar ook meisjes. Drarries zijn net heel divers. Je hoeft ook geen Marokkaanse

roots te hebben, je kan evengoed Congolees of Vietnamees zijn, hooggeschoold zijn of niet. Als ze mij vragen of ik drarries ken, verwijs ik altijd naar Farid El Asri, antropoloog en prof aan de UCL: hij beantwoordt niet aan het stereotiepe beeld van een straatjochie met een joint, maar toch is hij een drarrie.

Waarom worden drarries hier vaak geassocieerd met de rapcultuur? Rap en drarisme hebben een soortgelijke evolutie doorgemaakt. Ze hadden vroeger een negatieve connotatie, maar die hebben ze afgeschud. Rappers moesten vroeger net als drarries stoer zijn, vandaag kan een rapper over de liefde zingen zoals een drarrie roze kan dragen of lang haar hebben. Dat is net zo mooi aan het drarisme, het leeft. TZ

Kheir Inch’Allah, 25/1, 20.00, Pianofabriek, www.pianofabriek.be

“Drarisme is de codes van je wijk aanvaarden en met je tijd leven”

Beeldcolumn. Kim en Wauter gaan om de beurt aan de haal met de actualiteit

Wanneer de wet dode letter blijft

Regels negeren lijkt wel een onuitroeibare Brusselse gewoonte te zijn. Veel kans op bestraffing is er immers niet. Heeft Brussel een probleem met straffeloosheid? En moeten we ons niet allemaal medeverantwoordelijk voelen? BRUZZ zocht het voor u uit. door

Samenleving. Is straffeloosheid een grootstedelijk probleem?

Sara De Sloover en Kris Hendrickx foto’s Ivan Put

Twee tieners zoeven samen op een step voorbij. Een chauffeur doet hetzelfde, met zestig kilometer per uur. Step- en autobestuurder ‘parkeren’ hun voertuig even verderop op het trottoir, naast een achtergelaten sofa à donner, die op zijn beurt nieuw zwerfvuil aantrekt. In het parkje ernaast laten een paar baasjes hun honden uit – zonder leiband.

Alledaagse kost is het in Brussel, dit soort ‘kleine’ inbreuken. “Als je mensen niet straft als ze een overtreding begaan, krijg je Brussel,” schreef een geërgerde lezer. De regels zeggen één ding, maar de bewoners negeren ze vrolijk. Veel kans op bestraffing is er niet. Zo stelden we in november in één uur tijd veertig inbreuken vast op de nieuwe eenrichtingsstraat in de Elsense Graystraat

vast, die daar in het kader van circulatieplan Good Move kwam. De politie? Die schreef welgeteld vijf bekeuringen per dag uit. En dan hebben we het nog niet over Kuregem en Schaarbeek, waar bewoners het heft in eigen handen mochten nemen en de verkeersborden saboteerden.

Is die straffeloosheid typisch Brussels of grootstedelijk? “Echt onderzoek is daar niet over gebeurd,” zo weet criminologe Els Enhus, “maar persoonlijk voel ik toch een heel andere omgang met regels in kleinere steden.”

Enhus ziet verschillende factoren die het in Brussel moeilijker maken. “Regels moeten vooral door de politie worden gehandhaafd, maar die heeft hier een omvangrijker takenpakket dan op veel andere plekken. Als je dan maar een beperkt aantal agenten hebt,

ga je al snel op prioriteiten focussen en de kleinere vormen van misdaad verwaarlozen.”

Enhus moet even lachen als ze aan een persoonlijk voorbeeld denkt. “Ooit fietste ik op het voetpad langs de kleine Ring omdat het fietspad volgeparkeerd stond met auto’s. Toen een agent me aansprak, legde ik dat uit en mocht ik gewoon doorrijden. Zowel fietspadparkeren als trottoirrijden werd getolereerd.”

Die politie heeft behalve misdaad ook andere taken die erg veel energie opslorpen. “Zo moet de grootste politiezone elk jaar circa duizend betogingen begeleiden,” zegt de criminologe.

De criminaliteit is hier ook diverser, legt Enhus uit. “Ik bekeek deze dagen de laatste misdaadstatistieken en alleen al de verschillende soorten misdrijven vormen een gigantisch lange lijst. Sommige daarvan komen vaker voor in een stad als Brussel dan in pakweg Veurne. Denk bijvoorbeeld aan mensen zonder papieren in de bouw, die je hier vaker aantreft.” Hetzelfde geldt voor misdaadvormen zoals drugshandel.

En dan is er nog die dekselse Brusselse structuur. Eén gewest, zes politiezones en negentien gemeenten met evenveel burgemeesters die ‘hun’ politie willen aansturen, dat maakt de zaken echt niet makkelijker Zelfs voor agenten is het daarbij niet altijd duidelijk waar die gemeentegrens nu eigenlijk loopt.

GAS-boetes

Wie betrapt wordt op een overtreding, moet vervolgens nog vervolgd worden. “Midden jaren negentig konden de parketten, zeker in de grote steden, de hoeveelheid kleine vergrijpen niet meer aan,” legt Alexander De Becker, expert bestuursrecht en professor aan de UGent, uit. In 1995 werd daarom de eerste GAS-wet aangenomen, waardoor een aantal kleine inbreuken voortaan door de gemeenten zelf bestraft kon worden met ‘gemeentelijke administratieve sancties’.

Bepaald personeel van overheidsinstellingen werd bevoegd om overtredingen vast te stellen, de zogenoemde ‘gemachtigde opzichters’. “Een van de grote voordelen van de GAS-wet is dat elke gemeente haar eigen accenten kan leggen,” zegt Frankie Schram, professor bestuurskunde en onderzoeker aan het Instituut voor de Overheid van de KU Leuven. In Brussel ligt de klemtoon momenteel overduidelijk op parkeerovertredingen, die goed zijn voor negentig procent

Samenleving. Is straffeloosheid een grootstedelijk probleem?

Een beklad verkeersbord als protest tegen Good Move in Kuregem. “Een probleem van burgerzin,” volgens expert Frankie Schram.

van de vastgestelde inbreuken in Brusselse gemeenten

Jaarlijks worden in Brussel ongeveer 200.000 GAS-inbreuken vastgesteld. “Vaststellingen van kleine vergrijpen zetten een keten in gang in de richting van GAS-boetes,” zegt Enhus. “Die keten is echter relatief zwak uitgebouwd in Brussel, andere steden zetten daar meer op in.”

Daarbij steekt een oud probleem opnieuw de kop op. Enhus: “In de grotere steden, en met name in Brussel, worden de zogenoemde ‘mineure inbreuken’ of overlast net als in de jaren negentig opnieuw niet meer genoeg bestraft, ook niet met GAS-boetes. Om die uit te schrijven is tijd en geld nodig. Netheidsagentschap Net Brussel, bijvoorbeeld, heeft maar 25 inspecteurs in dienst die vuilniszakken openen om te controleren of er correct gesorteerd is. Wie tegen de lamp loopt, kan nog beroep aantekenen, en dan komt het geval wellicht bij een bemiddelaar terecht. Er is dus een heel personeelsnetwerk gecreëerd rond de GAS-boetes.”

Die boetes moeten dan nog geïnd worden. De Becker: “Meer ‘blauw op straat’ helpt niet als er te weinig mensen zijn om de vastgestelde overtredingen in GAS-boetes op te

volgen. En als overtreders niet moeten betalen, verliest alles opnieuw zijn effect.”

Een voorbeeld: in heel 2019 openden de gemachtigde opzichters van Leefmilieu Brussel 97 dossiers rond het gebruik van eenmalige plastic zakjes in handelszaken, die intussen verboden zijn. Het leidde uiteindelijk tot ... elf boetes.

Lik op stuk

De Brusselse regering wil dat gevoel van straffeloosheid bij vergrijpen rond milieu of

dierenwelzijn aanpakken. Deze lente wordt een nieuw lik-op-stukbeleid voor kleinere misdrijven op die terreinen van kracht, waarvoor minister van Leefmilieu Alain Maron (Ecolo) en minister van Dierenwelzijn Bernard Clerfayt (Défi) de mosterd in Nederland en Wallonië haalden. Wie voortaan bijvoorbeeld betrapt wordt op het gebruik van niet-herbruikbare plastic zakjes, op sluikstorten of foutief vuilnis sorteren, zal van de milieu-inspecteur of agent een soort minnelijke schikking krijgen, die direct te betalen is.

“Daders zijn in veel gevallen moeilijk te vinden, behalve als ze zoals bij foutparkeren op heterdaad betrapt worden”

Frankie Schram Professor bestuurskunde

Uit onderzoek blijkt dat dit soort ‘lik-op-stukbeleid’ efficiënter en preventief werkt, omdat de dader meteen geconfronteerd wordt met een sanctie. De betalingsbereidheid blijkt bovendien groter. Als de beschuldigde weigert, volgt de overtreding toch de klassieke procedure.

Repressie is belangrijk, maar het volstaat niet en er ligt vaak te veel klemtoon op, vindt expert bestuurskunde Schram. “Dat is een vrij dure zaak. Daders zijn in veel gevallen moeilijk te vinden, behalve als ze zoals bij foutparkeren op heterdaad betrapt worden. Met uitzondering van verkeersdelicten is bestraffing daardoor een grote verliespost voor een gemeente. Daarnaast kun je de politie op dat moment niet voor andere problemen

inzetten, terwijl er zeker in Brussel al überhaupt te weinig agenten zijn.”

Gezamenlijk project

Wat ontbreekt dan nog? “Overlast is een maatschappelijk probleem met vele laagjes. Je kunt preventiecampagnes op het getouw zetten. Zo ontstaat er sociale druk om mee te werken aan het algemene belang. Dat heet met een chique woord ‘governance’: dat niet enkel de overheid verantwoordelijk is om bepaalde maatschappelijke doelen te halen.”

Een situatie als die in Anderlecht of Schaarbeek waar burgers een proefopstelling met verkeersborden bekladden of neerhalen, noemt Schram een probleem van burgerzin. De politie erop afsturen, zoals de burge-

meesters inderdaad niet gedaan hebben, zou volgens hem ook alleen maar als een rode lap op een stier hebben gewerkt.

“Zo’n situatie zou in een functionerende democratie, waar de minderheid de beslissingen van de meerderheid aanvaardt, gewoon niet kunnen gebeuren,” zegt Schram. “Dit is dus een werk van lange adem: je moet de burgers goed informeren en sensibiliseren, en ook in het onderwijs op het thema werken. In de multiculturele Brusselse wijken moet je er ook op letten dat je iedereen met je boodschap bereikt. Er wordt veel te weinig gewerkt aan burgerzin, terwijl het om iets heel fundamenteels gaat: staan de inwoners voor een gezamenlijk project of niet? Dat is het ultieme doel.”

Criminologe Enhus wijst in dat verband op het belang van ‘informele sociale controle’. “Ik stond onlangs met mijn buurman te praten, die iedereen in de buurt kent. Een andere buur gooide glas in een vuilnisbak, en de buurman wees erop dat dat eigenlijk in de glascontainer hoort. Dat soort sociaal weefsel, dat mensen zich medever-

Samenleving. Is straffeloosheid een grootstedelijk probleem?

“Een sociaal weefsel, waarbij mensen zich medeverantwoordelijk voelen en elkaar op vergrijpen aanspreken, ontbreekt”

Els Enhus Criminologe

In de Graystraat in Elsene geldt eenrichtingsverkeer, maar heel wat chauffeurs negeren dat.

Met twee op de step, ook daar kan je een boete voor krijgen.

antwoordelijk voelen voor de samenleving en dus elkaar op vergrijpen aanspreken, ontbreekt meer en meer. Je doet dat ook sneller als je elkaar al wat kent. Brussel krijgt steeds meer inwoners, die daardoor dichter op elkaar wonen, en vaak ook maar tijdelijk ergens blijven.”

“Er bestaat in de samenleving steeds meer de neiging om meteen een boete vast te hangen aan elk gedragsprobleem. Maar uit de wetenschappelijke literatuur blijkt dat dat gewoon niet werkt. Er moet dus meer ingezet worden op preventie. Rond zwerfvuil is het verstandiger om een campagne op te zetten om het te voorkomen dan enorm veel tijd te moeten stoppen in het doorploegen van het vuilnis op zoek naar de dader.”

Inrichting

Toeval of niet, midden november startten Brusselse overheden in de tijdsspanne van één week tegelijk een preventiecampagne rond sluikstorten, rond hoffelijkheid in het openbaar vervoer (vanwege de stijgende fysieke en verbale agressie) én rond seksuele intimidatie. ‘Join The Fam’ wil Brusselaars aansporen om in te grijpen als ze iets zien gebeuren dat niet door de beugel kan. Eén grote familie die elkaar helpt bij seksuele intimidatie, dat is het idee.

Net Brussel en Fost Plus zijn dan weer een sensibiliseringsactie rond sluikstor­

ten begonnen, gebaseerd op gedragswetenschappen. Elke plek met zwerfvuil zal afgebakend worden met afzetlinten. Naast het afval komt dan een informatiebord dat wijst op het bedrag van de boete, dat tot 62.500 euro kan oplopen, en het adres van het dichtstbijzijnde Recypark. Pas na drie dagen wordt alles opgeruimd, om te beklemtonen dat zwerfvuil niet zomaar verzwindt. De actie komt er nadat de hoeveelheid zwerfvuil in coronatijd enorm is toegenomen: in 2020 was er ruim een derde meer dan in 2019.

“Natuurlijk zal er altijd een stok achter de deur moeten blijven voor mensen die zich niet aan de normen houden,” zegt professor Schram. “Daarnaast kan het bestuur echter ook beslissen het probleem helemaal anders aan te pakken, op basis van oplossingsgericht, creatief denken. Je kunt bijvoorbeeld de openbare ruimte anders inrichten om overlast te beperken, of burgers subsidies geven om zelf de wijk anders in te richten.” Enhus zit op dezelfde golflengte. “Als mensen zich hun eigen wijk kunnen eigen maken, ben je al een eind op weg.”

LORSQUE LA LOI RESTE LETTRE MORTE

FR Les règles existent, mais bien souvent, les Bruxellois les ignorent. Et les chances de sanction sont minimes. Cette impunité est-elle caractéristique de Bruxelles ou la retrouve-t-on dans toutes les grandes villes ? Réponse avec la criminologue Els Enhus. « Le respect des règles doit surtout être assuré par la police, mais leur éventail de tâches est plus large ici qu’ailleurs. » Elle évoque aussi l’importance du ‘contrôle social informel’. « Le fait que les gens se sentent coresponsables de la société et confrontent les autres à leurs méfaits, est de plus en plus absent. »

WHEN THE LAW STAYS JUST LETTERS ON A PAGE

EN Rules are rules, although Brussels’ residents tend to ignore them. There is low chance of punishment, after all. Is this impunity typically Brussels, or a metropolitan phenomenon?

Criminologist Els Enhus: «The police should enforce the rules, but they have more to do here than elsewhere. With a limited number of officers, you start to prioritise, neglecting less serious crime.» She also points out the importance of «informal social control». «A social fabric, where people feel co-responsible for society and call each other out for wrongdoing, is disappearing more and more.»

Good Living

De nieuwe Brusselse bouwbijbel Good Living zal de ambtenaren meer ruimte geven om zelf te beslissen of een nieuw project in de omgeving past. Dat ziet niet iedereen zitten.

Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

Geen strikte regeltjes meer, maar doelstellingen. Dat is in essentie het verschil tussen de oude bouwbijbel, officieel de ‘gewestelijke stedenbouwkundige verordening’, en de nieuwe versie, voor het gemak Good Living genoemd. Die is net uit openbaar onderzoek en werd maandag voorgesteld in het Brussels parlement.

Concreet moet een nieuw gebouw niet meer precies zo hoog, diep en breed zijn, of die welbepaalde ramen, dak en façade hebben, maar moet het rekening houden met de omliggende gebouwen, hun patrimoniumwaarde, bouwstijl en hoogte, met mogelijke vergezichten, enzovoort. Het is dan aan de ambtenaar om te beslissen of doelstellingen behaald worden, en dus of het project een vergunning krijgt.

Een flou artistique waar diverse stadsverenigingen beducht voor zijn. Dertig van hen stuurden samen een persbericht uit, waarin ze stellen dat Good Living leidt tot deregulering en zelfs speculatie. Ze vinden dat zo’n verordening, die juridische kracht heeft, juist wel zulke specifieke regels moet bevatten, want anders krijg je willekeur en een ongelijke behandeling. Harmonie, evenwicht en architecturale kwaliteit zijn vage termen, stellen ze, die voor interpretatie vatbaar zijn en tot arbitraire besluitvorming leiden.

Ook de Franstalige Orde van Architecten vreest arbitraire beslissingen. “Good Living vormt een probleem voor onze architecten, die een dossier willen indienen,” zegt secretaris-generaal Frédéric Lapôtre. “Maar zeker ook voor onze architecten die als stedenbouwkundige ambtenaren werken. Zij zien niet in hoe ze die tekst moeten toepassen.” Wel is de Orde blij dat er iéts gebeurt, want de waslijst aan regeltjes was volgens haar onwerkbaar geworden. Met Good Living krijgt de architect meer creatieve vrijheid om de doelstelling te behalen, wat tot een betere architectuur zal leiden. Dat is meteen ook de reden waarom staatssecretaris voor Stedenbouw Pascal Smet (one. brussels-Vooruit) de stedenbouwkundige verordening op haar kop zette. “Er zijn zoveel regels dat ze kwalitatieve projecten in de weg staan. Tegelijk worden er nu om de haverklap afwijkingen toegestaan, waardoor het helemaal niet meer duidelijk is wat nu wel of niet mag,” zegt Smet. “De huidige reglementering is goed voor advocaten en rechtbanken, maar niet voor de stad. Ik wil net meer urbanisme en minder juridisme.”

De gemeentelijke of gewestelijke ambtenaren die over bouwvergunningen beslissen, zullen worden opgeleid, beklemtoont hij nog, en extra instrumenten

ter beschikking krijgen, zoals vademecums en boeken met good practices die voor, welja, eenvormigheid moeten zorgen. Daarnaast gaan ook niet alle regels overboord. Zo mag nog maar vijftig procent van de breedte van een weg naar auto’s gaan, mag de nok van je dak niet meer dan zes meter boven dat van je buur uitsteken en moet zeker dertig procent van de nieuw aangesneden terreinen onbebouwd blijven – wat MR-voorzitter Georges-LouisBouchez ertoe verleidde het plan te verguizen. “Good Living, c’est la mort de Bruxelles,” zei hij op de nieuwjaarsreceptie van de Brusselse MR. Of dat waar is, valt te betwijfelen. Toch zijn de stadsverenigingen bezorgd en dat is terecht. Ze hebben gezien hoe megalomane torenprojecten maar bleven verrijzen in Brussel, hoe ze soms iconische vergezichten komen verstoren – zoals The One dat doet bij het uitzicht op de Triomfboog in het Jubelpark – en hoe bouwpromotoren soms een-op-een onderhandelen met politici, terwijl het algemeen belang op de gang mag blijven wachten.

Dat de situatie zal verbeteren net door minder regels te stellen, is dan ook contra-intuïtief. Toch kan het: als er minder uitzonderingen komen op de overblijvende regels. En als algemene doelstellingen, zoals het inpassen in de omgeving, effectief zwaar doorwegen. Dan kan de stad op een slimme, mooie manier verdicht worden, zonder dat er nieuwe gebieden moeten worden aangesneden. Het kan, maar ondervinding blijft natuurlijk het beste bewijs.

“Er moest iets gebeuren, maar toch zijn stadsverenigingen terecht bezorgd”

Bram Van Renterghem

Big City.

Wat is de stadslegende achter de fontein ‘Den Spauwer’?

Max Wyckaert en Luana Difficile

zoeken elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Dilay uit Laken. Volg ook de Instagrampagina voor het Big City ­ verhaal op donderdag.

Aan elke fontein of standbeeld plakt een stukje geschiedenis van de stad. Je zou het verhaal van Brussel bijna kunnen reconstrueren door de legendes achter alle beeldhouwwerken te vertellen. Ook ‘Den Spauwer’ levert een interessant hoofdstuk.

De fontein die op de kruising van de Steenstraat en de Kolenmarkt stond, heette eerst de Blauwe Fontein. Dat eerste exemplaar overleefde bombardementen op Brussel niet, toen in 1695 de troepen van Zonnekoning Lodewijk XIV de stad aanvielen. Dat offensief was zo ingrijpend dat bijna het hele centrum in lichterlaaie stond, ook een groot deel van de Grote Markt en de straten errond, onder meer die waar die Blauwe Fontein stond.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be

Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Beestig Brussel.

De fontein is een van de oudste van het centrum. Ze staat er al zeker sinds de veertiende eeuw. Net zoals Manneken Pis iets verderop had ze de functie om de omwonenden van water te voorzien. Ze maakte deel uit van het netwerk van openbare fonteinen en pompen, waar burgers drinkwater kwamen halen. Ze hadden elk een andere naam en waren herkenningspunten in de stad.

Gelukkig hechtte het stadsbestuur veel waarde aan de waterspuwer en werd hij gereconstrueerd. Hij veranderde door de jaren heen verschillende keren van gedaante. De triton die we vandaag zien, heeft die vorm sinds het einde van de achttiende eeuw. Vanaf toen kreeg de fontein ook de naam Le Cracheur of ‘Den Spauwer’.

Feestvierder

Tot zover de historisch correcte uitleg, maar uiteraard is de legen-

de achter deze fontein veel sappiger om te vertellen. Die gaat zo: iets verderop, waar nu de Taborastraat ligt, tussen de Beurs en de Sint-Niklaaskerk, stond sinds de veertiende eeuw de Fontein van de Drie Godinnen. Het was een hoog bouwwerk met in elke nis een naakte godin, uit wiens borsten water spoot.

Toen Brussel nog deel was van de Nederlanden barstte er in 1477 een feest los rond die drie beelden. De aanleiding was het huwelijk van hertogin Maria van

Wasbeer gespot in Woluwe

Een gestreepte staart, de donkere rug en het karakteristieke boevenmasker. De foto mag dan ’s nachts genomen zijn, er is geen twijfel mogelijk: het dier dat ge-

strekt op zijn achterpoten staat en naar een voederkorf reikt, is een wasbeer

Het beeld in kwestie verscheen in december op waarnemingen.be

en is vrij uitzonderlijk. De laatste keer dat volwassen wasberen werden gespot in het gewest dateert van 2017. Het zeldzame karakter van de soort in Brussel staat in schril contrast met de situatie in de Ardennen, waar het beestje ondertussen vaste voet aan de grond heeft gekregen. Als we bioloog Olivier Beck van Leefmilieu Brussel bellen, blijkt die al op de hoogte. De komst van de invasieve exoot, die oorspronkelijk uit Noord-Amerika komt, doet dan ook alarmbellen afgaan bij de gewestadministra-

Wasberen staan bekend om hun intelligentie.

De fontein ‘Den Spauwer’ spuwt vlak achter de Grote Markt water, volgens de legende als herinnering aan een zatte matroos.

Ze zijn een rariteit in Brussel, maar toch werd er vorige maand een wasbeer gespot in Sint-Pieters-Woluwe.

© SHUTTERSTOCK

Bourgondië en keizer Maximiliaan van Oostenrijk. Voor die gelegenheid werd de Fontein van de Drie Godinnen aangesloten op een vat. Zo spoot er eenmalig geen water, maar wel wijn uit hun boezem.

Een van de feestvierders was een matroos die net iets te lang onder de stralen wijn hing. Hij dronk zich zo lazarus dat hij al strompelend neerviel op de hoek van de Steenstraat en de Kolenmarkt. Uit schaamte en als boetedoening zouden zijn ouders een

nieuw standbeeld betaald hebben, met de heel toepasselijke naam ‘Den Spauwer’ De drie vrouwen kunnen de legende niet meer horen, want die fontein is sinds het begin van de negentiende eeuw vervangen. Onder de straal van ‘Den Spauwer’ kan je wel nog steeds gaan staan. In tegenstelling tot zijn kleine, plassende vriend iets verderop staat er rond hem geen horde toeristen. Aan de straffe legende, zal het alvast niet liggen. LD

tie. “We zullen er alles aan doen om het exemplaar te vangen,” legt Beck uit. “Als er nog maar één dier van een invasieve soort is, heeft dat nog zin.”

Wasberen mogen er dan schattig uitzien, je hebt ze beter niet in de stad. Ze kunnen ziektes verspreiden en zijn ook een bedreiging voor een aantal grondbroeders en watersoorten.

Na overleg met de gemeente, de eigenaar van het grondstuk en de vogelbescherming, werd dan ook besloten om de Limburgse specialist Frederik Thoelen in te scha-

kelen, die eerstdaags een kooi zal opstellen. Is de vangpoging succesvol, dan wordt het dier op wasbeervriendelijke wijze getransporteerd naar Limburg en krijgt het later een nieuwe woonst in een dierentuin.

Of de wasbeer in de val trapt, is maar de vraag: de soort staat bekend om zijn intelligentie: filmpjes zat op het internet van wasberen die een val leegroven. KH

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

MEER BRUZZ

Hiphop 100

Stem nu jouw favoriete Belgische hiphoptracks naar de eeuwigheid. Ga naar BRUZZ.be/hiphop100

Live hiphop

Tijdens onze Week van de Belgische Hiphop verrassen Coely, Bryan MG, YellowStraps, Drea Dury en Jazz Brak je met nieuwe muziek!

Vanaf 30 januari op BRUZZ radio (FM 98.8)

Meer info op BRUZZKet.be

Bright Brussels

Het lichtfestival Bright Brussels vindt plaats van 16 tot 19 februari, met artistieke en speelse installaties

‘Den Spauwer’ is een van de oudste fonteinen van het stadscentrum.

© JESSE WILLEMS

De nieuwe hipster drinkt geen alcohol

“Een jaar zonder alcohol en dan zien we,” kondigde Zwangere Guy afgelopen zomer op Couleur Café aan. Hij is niet de enige met die plannen. Steeds meer bekende en minder bekende Brusselaars proberen weg te blijven van alcohol. Dat ook brouwerijen vaker inzetten op alcoholvrije drankjes, helpt.

door Ellen Debackere foto’s Saskia Vanderstichele

Ik weet niet wie de zwaarste zuipers zijn,” zegt Alex Deforce (38) als we hem vragen of hij geen moeilijk beroep heeft om te stoppen met alcohol. Deforce is barman bij Les Brasseurs, maar tegelijk ook dichter, dj, tekenaar. “Allemaal topcategorieën wat alcoholverbruik betreft,” zegt hij met een lachje.

Deforce benadrukt dat alcoholverbruik iets erg persoonlijks is. “Ik ken mensen die geweldige hoeveelheden alcohol verzetten en daar vreemd genoeg goed mee omgaan. Ik heb daar niets tegen. Ik ken echter ook veel mensen die er niet goed mee omgaan en ik was zo iemand. Door mijn levensstijl was de verleiding op een bepaald moment overal, niet enkel spreekwoordelijk. Als barman krijg je bovendien erg veel gratis drank.”

Maar deze week is Deforce al acht maanden en zeventien dagen alcoholvrij. “Bijna een zwangerschap,” grapt hij. De concrete aanleiding om te stoppen was een teveel aan deadlines. Deforce moest scherp

staan en zag zichzelf niet raken waar hij wou als hij niet fris was.

“Ik dacht er eigenlijk al langer over na. In de zomer van 2021 was ik al een zestal weken gestopt. Toen waagde ik me om de tien dagen nog aan een drankje, maar dronk ik me meteen een black-out. Het ging erg snel verkeerd. De dag nadien wist ik niets meer. Ik denk dat ik het beu was om het gevoel te hebben om grip te verliezen. Daar kwamen nog paniekaanvallen bij. Ik wilde mijn verantwoordelijkheid opnemen. Achteraf zeggen dat ik het niet was omdat ik dronken was, is niet eerlijk.”

Wetenschap

Zwangere Guy en Alex Deforce zijn niet de enigen die hun alcoholverbruik een halt toeroepen. De meeste westerse landen merken de laatste jaren een daling in het alcoholgebruik van jongeren. Cijfers van het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere

Drugs (VAD) bewijzen dat er steeds minder gedronken wordt. Tegenover 2009 daalde de totale gemiddelde consumptie van pure alcohol in België met 9 procent. In 2020 dronk 22 procent van de Vlamingen geen alcohol: een stijging van 6 procent ten opzichte van 2013.

“Vooral het dagelijkse drinken gaat eruit,” zegt Katleen Peleman, directeur van het VAD. “Het is bovendien een evolutie die we het sterkst zien bij jongeren, ik heb het dan over de twintigers en jonge dertigers. Die generaties zijn bewuster bezig met hun gezondheid en met de mentale impact van bepaalde acties. Intuïtief voelen we bovendien aan dat steeds meer mensen aankondigen te stoppen en er ook mee naar buiten komen. Het taboe verdwijnt stilletjes aan. Het gaat vaak om mensen met wat aanzien, zoals Zwangere Guy, en dat inspireert anderen dan weer.”

“De trend lijkt hand in hand te gaan met het wetenschappelijk onderzoek,” zegt

Alex Deforce is barman bij Les Brasseurs en drinkt geen alcohol meer. “Ik wou gewoon scherp staan.”

Gezondheid. Brusselaars gaan overstag voor 0.0

medisch socioloog Guido Van Hal (Universiteit Antwerpen). “Vroeger werd gezegd dat een glaasje rode wijn per dag goed was tegen hart- en vaatziekten. Nu zien we vaker wetenschappelijke evidentie dat zelfs matig alcoholverbruik schadelijk kan zijn.”

“Het lijkt dezelfde kant op te gaan als roken, waarbij één sigaret ook schadelijk is. Vijftien jaar geleden vonden we het nog normaal dat er gerookt werd op café, maar vandaag is er veel meer aandacht voor gezond leven. Er zijn ook meer massacampagnes, zoals Tournée Minérale. En er zijn de drankenproducenten die op de trend springen met de 0.0-bieren. We hebben veel meer opties om alcoholvrij door het leven te gaan.”

Kombucha

Het is een beetje het verhaal van de kip of het ei. Zijn het de brouwerijen die reageren op een trend die zij zien, of kiezen meer mensen voor een alcoholvrije avond precies omdat ze waardevolle, alcoholvrije alternatieven aangeboden krijgen? Vast staat dat beide tendensen elkaar versterken.

De alcoholvrije markt heeft immers steeds meer te bieden. Behalve de eerder traditionele vervangers zoals bier en wijn waar de alcohol werd uitgehaald, komen altijd meer nieuwe dranken op de markt. Het gaat dan om bijvoorbeeld gefermenteerde dranken, kombucha of speciale vruchtensappen. Het belangrijkste is dat het drankje meer is dan simpelweg een product waar geen alcohol in zit.

“Het moet gaan om drankjes die gecreëerd zijn voor volwassenen,” zegt Grégoire Berthon (43), die vijf jaar geleden mee aan de wieg stond van brouwerij L’Annexe in Sint-Gillis. “Initieel focusten we vooral op bieren, maar gaandeweg zijn we steeds meer alcoholvrije alternatieven beginnen te produceren: intussen zitten we

ongeveer aan een 50/50-verhouding. Het gaat bijvoorbeeld om gefermenteerde limonades met de smaak van vlierbloesem, bosbes, gember of kweepeer. Het zijn dranken met karakter, geen zoetigheden voor kinderen.”

Zelf heeft Berthon niet de indruk dat er meer mensen zijn die geheelonthouder worden, maar wel dat meer mensen simpelweg minder drinken. “Ze gaan bijvoorbeeld voor een glaasje wijn, gevolgd door iets anders. Daarom denk ik dat deze nieuwe, alcoholvrije dranken niet zullen concurreren met alcohol, maar wel met bijvoorbeeld Coca-Cola. Mensen ontdekken graag en willen kwalitatievere opties.”

Alex Deforce houdt intussen het label bij van elk alcoholvrij biertje dat hij test. “Ik kan er echter niet te veel van drinken, ze liggen sneller op de maag. Niet elke bartraditie kan je kopiëren naar een 0.0-versie. In het begin probeerde ik met mijn alcoholvrije varianten hetzelfde tempo als de bierdrinkers bij te houden, maar dat heeft geen zin. Toch helpen die alcoholvrije alternatieven zeker in het begin omdat je je routines kan behouden. Ik spreek natuurlijk vanuit het perspectief van iemand die nog dagelijks op café gaat. Via die nieuwe drankjes hoef je niet meteen je sociale leven weg te gooien.”

Populaire paters

Ook de Brusselse cafés zien het een en het ander bewegen. Panagiotis Luca Oikonomidis, de uitbater van café Lord Byron in de Kartuizersstraat, ziet vooral dat het aantal gevallen van alcoholmisbruik daalt. En dat er in het algemeen minder gedronken wordt. “Wie vroeger vier keer per week op café ging, doet dat nu nog slechts twee keer en last zelfs een keer een alcoholvrije avond in,” zegt Oikonomidis. “Die trend is toch al vier of vijf jaar bezig. Ik merk dat door de komst

van alcoholvrije bieren een aantal mensen toch de klik heeft gemaakt.”

Zorgen maakt de uitbater van Lord Byron zich daar niet om, integendeel. “De horeca verandert dagelijks, dat is nu eenmaal zo, maar in onze bourgondische cultuur denk ik niet dat mensen plots zullen stoppen met op restaurant of café te gaan. Hun keuzes worden gewoon anders. In plaats van twaalf slechte alcoholconsumpties gaan ze voor drie kwaliteitsvolle, bijvoorbeeld drie Indian Pale Ales (IPA’s) in plaats van twaalf Jupilers. Je zal dezelfde hoeveelheid alcohol binnen hebben, maar je zal je wel beter voelen.”

Ook op de trend waarbij minder alcohol geconsumeerd wordt, zet café Lord Byron handig in. “Ik heb vier of vijf alternatieven en ik ga ermee om alsof het echt bier is,” aldus Oikonomidis. “Van traditioneel bier hou ik bijvoorbeeld zowel drie bruine, drie bittere en drie blonde varianten in mijn kelder. Met het alcoholvrije bier doe ik hetzelfde: een meer bittere variant, een minder bittere variant en een drankje dat niet echt alcoholvrij bier is, maar eerder bijvoorbeeld een vlierbloesemdrankje.”

Ook Jorn Peeters, mede-eigenaar van Les Brasseurs, ziet de trend en speelt erop in. “In de Angelsaksische landen zien we zelfs al alcoholvrije wijnen en spirits: dat is iets wat je bij ons doorgaans nog niet ziet. De kelder van een café is altijd te klein voor wat je wil aanbieden, maar we gaan graag mee in die trend. Zo bieden we al wat leukere softdrinks aan, is het theeaanbod verdriedubbeld en hebben we nu ook drie alcoholvrije bieren. Op dit moment zijn er naar mijn mening nog niet voldoende alcoholvrije alternatieven. Een trappist ben ik in die versie bijvoorbeeld

“Het taboe verdwijnt: dat mensen met wat aanzien, zoals Zwangere Guy, zeggen dat ze ermee stoppen, inspireert anderen”

Katleen Peleman Directeur VAD

Alcoholvrij bier is steeds vaker te vinden in cafés. “Ik ga ermee om alsof het echt bier is,” zegt caféuitbater Panagiotis Luca Oikonomidis.

nog niet tegengekomen. Als de paters zich daarop zouden smijten, zouden ze populair worden.”

Bruine kroeg

Voor BRUZZ-radiopresentator Robbe Petitjean (29) zijn de Brusselse cafés een grote steun geweest in de beslissing alcoholvrij door het leven te gaan. Petitjean stopte exact drie jaar en negen maanden geleden volledig met de consumptie van alcohol. “Bepaalde cafés hebben me echt geholpen door er niet onnozel over te doen. Ik had twee redenen om te stoppen. Een drietal jaar na mijn studententijd merkte ik dat ik nog steeds aan hetzelfde ritme aan het drinken was. Je wil presteren in het leven, maar die alcohol houdt je enigszins tegen. Dan is er een moment gekomen waarop ik zo dronken was dat ik er spijt van had. Toen ben ik gestopt.”

“In het begin heb ik moeten leren omgaan met de zee van tijd die je plots hebt, maar na verloop van tijd merk je dat je ook op zaterdagochtend leuke dingen kan doen. In het begin dronk ik veel alcoholvrij bier, maar het enige gevolg is dat je vaak naar de wc moet. Nu drink ik steeds meer bruiswater. Intussen denk ik er zo goed als nooit meer aan. Ik merk dat op café gaan vooral een sociaal gebeuren is, het maakt niet uit wat je drinkt. Vanaf het punt dat ik er echt mee wou stoppen, is dat proces eigenlijk makkelijk verlopen. Af en toe reageren mensen negatief, zoals iemand die me meldde dat ik toffer was toen ik nog dronk. Maar de meeste mensen reageren positief. Ik denk dat veel vrienden misschien wisten dat

alcohol niet zo goed paste bij me, maar dat is me nooit gemeld. Ik heb dat zelf moeten uitzoeken.”

Petitjean merkte de trend op toen hij zelf wou stoppen met drinken. “Er is een algemene trend waarbij mensen meer bezig zijn met gezondheid. Het ene versterkt het andere. Door te stoppen met drinken, rook ik inmiddels niet meer. En ga ik evenmin om drie uur ’s nachts nog een pita halen. Zonder alcohol maak je gezondere keuzes.”

Ook voor Alex Deforce helpt het om de focus te verleggen naar sport. “Ik vervang drinken niet door roken of zo, wat de realiteit soms nogal hard en rauw maakt. Sporten helpt in dat geval. Het moeilijkste voor mij is dat de tijd soms lang lijkt te duren. Als je drinkt, ben je – voor je het goed beseft – vijf uur later. Als je nuchter bent, duurt elke

seconde een seconde en dat moet je leren aanvaarden. Ik ken mensen die gestopt zijn en nu op zoek zijn naar een nieuwe hobby. Tooghangen blijft voor mij een mooie hobby, maar het mag niet destructief worden.”

Deforce kijkt nieuwsgierig naar wat de toekomst zal brengen. “Ik merk dat er meer en meer mensen zijn die me willen spreken omdat ze zelf ook willen stoppen. De wereld is veranderd en het machogedrag waaraan alcohol gelinkt wordt, wordt steeds minder aanvaard. Mogelijk worden alcoholvrije alternatieven verder uitgebouwd. Als we nu aan een alcoholvrij café denken, denken we aan een thee- of koffiehuis. Misschien bestaan er mogelijkheden tussenin: een bruine kroeg voor alcoholvrije varianten bijvoorbeeld. Ik zie het nog niet meteen gebeuren, maar wie weet.”

LA NOUVELLE TENDANCE DU SANS ALCOOL

FR « Un an sans alcool et puis on verra bien », annonçait le rappeur Zwangere Guy l’été passé à Couleur Café. Et il n’est pas le seul à avoir ce projet. De plus en plus de Bruxellois essaient d’éviter l’alcool. La plupart des pays occidentaux observent une baisse de la consommation d’alcool chez les jeunes. Cette génération se préoccupe davantage de sa santé. Et le fait que les brasseries aussi misent de plus en plus sur les boissons non alcoolisées contribue à la tendance. La limonade fermentée, le kombucha et les jus de fruits spéciaux ont quant à eux la côte auprès des producteurs.

NO ALCOHOL IS THE NEW TREND

EN Last summer, Zwangere Guy announced he’d do “one year without alcohol, and then we’ll see.” He is not the only one. More and Brussels’ residents are trying to stay away from alcohol. The trend goes beyond the borders of Brussels. In fact, most western countries notice a decline in alcohol consumption among young people. Young people are more concerned with health. Breweries are also offering more non-alcoholic drinks, which helps, too. More and more manufacturers are releasing alcohol-free drinks for adults, such as fermented lemonades, kombucha or special fruit juices. That makes the transition to drinking less alcohol easier.

“Mensen zullen niet stoppen met op café te gaan, wel maken ze andere keuzes, en daar spelen wij op in,” zegt Panagiotis Luca Oikonomidis, de uitbater van café Lord Byron.

De slaapkamer. Dounia

Dounia is tien en woont in Schaarbeek. Ze wil architect of wetenschapper worden. "Ik zie mijzelf achter een computer zitten, terwijl een ruimteshuttle wordt afgeschoten."

‘Ik wil iets nieuws ontdekken of uitvinden’

Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij Dounia (10) uit Schaarbeek. “Ik kijk elke dag naar het nieuws, als een venster op de wereld.” Toch wil Dounia later vooral de sterren bestuderen.

door

Max Wyckaert foto Saskia Vanderstichele

Het is hier zo mooi! Veel roze! Ja, dat is mijn lievelingskleur.

Zit je vaak op je kamer?

Ja. Om te lezen, te tekenen of tv te kijken. Ik lees graag Geronimo Stilton. Dat boek gaat over dapper zijn. Dat vind ik belangrijk.

Jij hebt een tv op je kamer. Waar kijk je zoal naar?

Soms het nieuws op Ketnet en soms BRUZZ. Ik volg graag de actualiteit. Naar het nieuws kijken is alsof je naar buiten gaat, als een venster op de wereld. Op school moesten we eens zelf een journaal maken. Ik heb toen veel nieuws verzameld en dat voorgelezen als presentator. Het hoofdpunt was een asteroïde die op weg was naar de aarde en die ze uit de ruimte hebben geschoten.

Weet je al wat je wil worden? Architect of wetenschapper. Ik hou niet per se van huizen bouwen of maquettes maken, maar wel van huizen tekenen, want ik heb veel ideeën. Ik wil bijvoorbeeld containers scheef op elkaar stapelen om zo een huis te maken van gerecycleerde containers. Dat is goed voor het milieu.

Wie zou er allemaal wonen?

Mijn familie. We hebben op school ons droomhuis mogen ontwerpen. Alles was mogelijk, zoals een glijbaan van chocolade. Er waren zestien logeerkamers en een kamer vol tafels, waar je onder moet kruipen, als een ondergrondse plek. Dat vind ik gezellig.

In zo'n huis met containers zouden veel verschillende mensen wonen, hoe zouden die met elkaar overeenkomen? Dat weet ik niet. Het kan nooit dat iedereen dezelfde mening heeft. Ik denk dat mensen met dezelfde mening zich moeten verenigen om die dan te verdedigen in een parlement.

Is iedereen dan genoeg vertegenwoordigd volgens jou? Nee. We leren daarover op school. In de Europese Commissie stemmen de politici, maar die hebben maar twee keuzes: ja of nee. Er moeten meer keuzes zijn.

Zou je zelf in de politiek willen? We zijn met school naar het Brussels parlement gegaan en mochten er toen stemmen en in de micro spreken. Ik vind politiek een beetje saai. Ze babbelen maar en gaan dan weg. Ik denk dat het beter is dat je de mensen meer vraagt wat ze willen, en dat ze vaker mogen gaan stemmen in de gemeente.

Hoe zag je laatste droom eruit? Die was grappig! Met mijn vrienden en familie zat ik in een trein die kon vliegen. Naar waar weet ik niet meer

En als je kon kiezen, waar zou die trein dan naartoe vliegen? Naar Mars, dat fascineert me meer dan de maan. Over de maan weten we al heel veel, Mars is interessanter. Ik wil iets ontdekken of uitvinden. Ik wil nog heel veel leren over de ruimte.

Jij hebt je naam niet gestolen. Inderdaad, want Dounia betekent ‘de wereld’.

Dan word je een echte wetenschapster! Een astronaut? Nee, geen astronaut, want ik heb heel veel hoogtevrees. Ik wil de ruimte bestuderen vanop de aarde. Ik zie mijzelf achter een computer zitten, terwijl een ruimteshuttle wordt afgeschoten.

Ik heb de indruk dat jij heel talig bent. Heb je een lievelingswoord? Ja. Consciëntieus!

Wow!

Dat betekent gewetensvol. Ik heb dat in een boek gelezen.

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/slaapkamer Naar een idee van de Volkskrant

« DÉCOUVRIR QUELQUE CHOSE DE NOUVEAU »

FR « Mon nom signifie ‘le monde’ », dit Dounia, 10 ans, qui aimerait étudier l’univers. « Mars me fascine plus que la Lune, parce qu’on sait déjà beaucoup de choses sur la Lune. Je veux découvrir quelque chose de nouveau, mais depuis la Terre car j’ai le vertige. » Et Dounia s’intéresse au moins autant à ce qui se passe sur Terre. « Chaque jour, je regarde les actualités. C’est une fenêtre sur le monde. »

'I WANT TO DISCOVER SOMETHING NEW'

EN "My name means 'the world'," says Dounia (10), who would like to study the universe. "I am more interested in Mars than the moon, because we already know a lot about that. I want to explore something new, but not as an astronaut. I prefer to stay on earth because I am scared of heights." Dounia is just as interested in what is happening on Earth. "I watch the news every day. It is like a window on the world."

“Naar het nieuws kijken is alsof je naar buiten gaat, als een venster op de wereld"

BIO

• Geboren op 1 januari 1953 in Schaarbeek

• Groeide op in Evere

• Voor ze doorbrak als zangeres deed ze verschillende jobs en zong ze in achtergrondkoortjes

• In 1986 vervoegde ze gitarist Willy Willy en bassist Dirk Schoufs bij Vaya Con Dios

• Hun eerste single ‘Just a friend of mine’ betekende in 1987 de start van een lange carrière die ook na het verlies van de originele muzikanten bleef doorlopen

• Op 25 oktober 2014 was er het laatste optreden in Vorst Nationaal

• Tijdens de lockdown pikte Klein de draad weer op: oud materiaal werd sober vertolkt op What’s a woman?, nieuw op een nog te verschijnen album

© ALBERTO RODRIGUEZ

Muziek. Hoe Dani Klein al zingend haar vrijheid vond

‘Ik ben het meest trots op mijn onafhankelijkheid’

Straks zingt de levende Belpoplegende Dani Klein op de MIA’s nog eens ‘Just a friend of mine’, het liedje waar het op haar 34ste mee begon. En binnenkort is ze opnieuw fulltime Brusselaar, want ze wil haar huis in Andalusië, waar ze deeltijds woont, verkopen. “Als ik mag kiezen tussen Brussel vroeger en nu, kies ik voor vroeger. Toen was het veel relaxter.”

door Tom Peeters

Mijn vader Charles, die op de luchthaven werkte, had veel bewondering voor zijn baas. Maar na zijn pensionering heeft hij nooit nog iets van hem gehoord. Hij vond het spijtig dat ze geen contact hadden gehouden. Op zijn begrafenis stond die baas er plots. Tja … We moeten het doen terwijl we er nog zijn. Daarna is het te laat.”

Het is slechts een van de sprekende anekdotes en levenswijsheden die een openhartige Dani Klein (70) opdiept in de gebouwen van haar platenfirma in hartje Brussel. Meer nog dan over hoe internationale hits als ‘Puerto Rico’, ‘What’s a woman’ of ‘Nah neh nah’ precies vorm kregen of over de succesvolle tournees die haar naar alle uithoeken van de wereld brachten, gaan ze over de dingen die ze leerde toen ze nog gewoon Danielle Schoovaerts heette. Over

hoe ze met vallen en opstaan in die eerste helft van haar leven het fundament legde voor de tweede helft, waar ze nu voor bekroond wordt met een Lifetime Achievement Award.

En toch is haar verhaal nog niet af. Na de opnames van het covidalbum, waarop haar hits sober en jazzy ingekleurd werden door de piano van William Lecomte, bleef ze gewoon verder werken in haar bubbel met gitarist Thierry Plas en bassist François Garny. “We waren alle drie vrijgezel en mochten dus elk nog twee personen zien. Elke namiddag werkten we in de studio van Thierry aan originele composities.” De onderhandelingen over het resultaat, een nagelnieuw album, lopen nog, maar Klein wil wel al meegeven dat het een typische Vaya-plaat betreft. “Al maak ik mij geen illusies. De wereld zit niet te wachten op een oude zangeres.”

Dat zegt u. Wanneer wist u dat u kon zingen?

DANI KLEIN: Voor zover ik me kan herinneren heb ik altijd gezongen. Zelfs om in slaap te raken. Ik was me daar zelf niet echt bewust van. Tot ik eens meedeed aan een zangwedstrijd in een theesalon in de Galerie Anspach. Achteraf heb ik toen blijkbaar veel complimenten gekregen. Veel meer dan een carrièreplan was zingen voor mij een innerlijke noodzaak. Ik deed het om te overleven, zoals wel meer artiesten.

Was dat kenmerkende licht hese stemgeluid al van in het begin aanwezig?

KLEIN: Ja, het is er altijd geweest. Blijkbaar omdat ik veel huilde als baby. Misschien heeft dat mijn stembanden gekneed. Mijn eerste publieke optreden was op mijn zeventiende op de stoep van de Rue des Bouchers. Ik had net het ouderlijke huis

verlaten, het was hippietijd en ik woonde met mijn vriend op een appartement in de Zuidstraat. Hij was ook muzikant en we hadden het geld nodig. Hij werkte niet, want als je als jongen toen werk wilde, moest je je haar laten knippen, en dat wilde hij niet (Lacht).

U was thuis vertrokken omdat zingen geen solide carrièreplan was in de ogen van uw ouders?

KLEIN: Ze konden zich niet inbeelden dat je daarmee geld kon verdienen. Mijn moeder zei: Il y a beaucoup d’appelés, mais peu d’élus, en ze had natuurlijk gelijk. Voor ik mocht doen waar ik zin in had, moest ik mijn humaniora afmaken. Ik moest eerst een basis leggen, opdat ik voor mezelf zou kunnen zorgen, maar ik voelde me gevangen en moest te veel regeltjes volgen, terwijl buiten de vrijheid lonkte. Ik kon niet wachten om het leven te ontdekken. Maar ook al ben ik op mijn zeventiende vertrokken, de waarden van mijn ouders hebben mijn leven en mijn carrière vormgegeven.

Wat is het belangrijkste dat ze u meegegeven hebben?

KLEIN: Ik was enig kind en ze hebben me opgevoed met het idee dat alles mogelijk was, ook voor een meisje. Dat had natuurlijk te maken met de generatie van mijn grootmoeder, die niets mocht en helemaal afhankelijk was van haar man. Ooit heeft ze het aangedurfd om mijn grootvader te verlaten, maar met een dochter voor wie ze moest zorgen kon ze nergens werk vinden, en is ze moeten terugkeren. Het huwelijk was toen de enige manier om te kunnen overleven als vrouw en dat heeft ook zijn stempel gedrukt op mijn opvoeding. Ik moest studeren en werken, opdat ik nooit in zo’n situatie zou belanden. Mijn ouders waren niet arm, maar zeker ook niet rijk. Hun motto was: je hebt recht op wat je wil, als je maar bereid bent om ervoor te werken.

Typisch voor die tijd, maar die attitude sterkte je wel.

Tussen alle mogelijke en onmogelijke jobs door probeerde u te blijven zingen, in het begin vaak in achtergrondkoortjes. Hoe slaagde u erin om op Belpopplaatjes van Arbeid Adelt!, The Scabs, Maurane en Jo Lemaire te belanden?

KLEIN: Als ik destijds een aanbod kreeg om te zingen, sloeg ik dat nooit af, en als het betaald was, des te beter. Ik deed het omdat ik het graag deed, niet als carrièreplan. Het was go with the flow. Ik woonde toen samen met Thierry Plas, die net weg was bij Machiavel en muziek voor publiciteit was beginnen te maken. In de kelder had hij een studiootje ingericht met een 4-sporenrecorder en als hij een vrouwenstem nodig had, mocht ik die inzingen. Later zou ik dan

vervangen worden door een professionele zangeres, maar op een dag vroeg iemand specifiek naar mij. Zo is het geleidelijk aan begonnen. Het was niet vanaf dag één: poef, je hebt The Voice gewonnen (Lacht).

Na een korte set op de openingscocktail van een boetiek van een vriendin is de bal echt aan het rollen gegaan.

KLEIN: Klopt. Voor de opening van haar modezaak in Gent had ze aan bassist Dirk Schoufs en gitarist Willy Willy gevraagd of ze wilden optreden. Vooral omdat die mannen altijd zo goed gekleed waren, in een stijl die bovendien aansloot bij de sfeer van de winkel. Drie dagen voor de opening werd die vriendin ziek en vroeg ik haar of ik niet kon helpen met etiketten aan de kleren te hangen, maar haar nicht deed dat al. Mij vroeg ze dan of ik niet wilde meezingen met Dirk en Willy. We hebben dan vlug in de keuken van Willy enkele nummers van Billie Holiday en Édith Piaf gerepeteerd. Omdat iedereen onder de indruk was zijn we opnieuw bijeengekomen. Toen hebben we al improviserend ‘Just a friend of mine’ gemaakt.

Voor u het goed en wel besefte, was ‘Just a friend of mine’ overal.

KLEIN: Philippe Gosez, een goede vriend die we vaak tegenkwamen in muziekclub DNA was als vertegenwoordiger beginnen te

Muziek. Hoe Dani Klein al zingend haar vrijheid vond

Dani Klein ten tijde van Vaya Con Dios met bassist Dirk Schoufs.

“Het meest mis ik de sfeer onder de muzikanten. Gelachen dat we hebben, met de nodige ironie en zelfspot”

© DANNY WILLEMS

werken voor platenfirma BMG. Toen hij en Dirk eens terugkwamen van Le Beau Bruxelles, de discotheek waar we allemaal naartoe gingen na de DNA, had Dirk hem verteld dat we een liedje opgenomen hadden. Hij liet de cassette horen en we mochten direct een contract tekenen. Daarna was het meteen vollenbak, vooral in Frankrijk.

Wat zijn uw beste herinneringen aan die periode en wat mist u het meest?

KLEIN: De vele reizen zullen me altijd bijblijven. De eerste keer in Afrika of in Zuid-Amerika was fantastisch. We zijn naar Argentinië geweest, naar Angola, Israël, Japan, Canada … Op vrije dagen kon je dan al eens een museum bezoeken. Daar genoot ik van. Het meest mis ik de sfeer onder de muzikanten. Gelachen dat we hebben, met de nodige ironie en zelfspot. We namen het leven niet te serieus. Muzikanten zijn vrije geesten. Ze zijn niet bekrompen of racistisch. Mijn laatste groep bestond uit jazzmuzikanten. Dat was als rijden met een Rolls-Royce. Ik moest niet bang zijn dat ze zich zouden vergissen en ze zaten ook niet aan de alcohol of de drugs.

KLEIN: Mijn onafhankelijkheid. Toen ik in Stijl, de modeboetiek in de Dansaertstraat, een tenue aan het uitkiezen was voor mijn laatste tournee hoorde ik in de paskamer naast me een Italiaanse vrouw telefoneren met haar amore. Op een gegeven moment kwam die amore ook echt de winkel binnen. Nadat hij zich in een zetel had gezet, kwam

zij haar kleedjes showen, waarna hij vervolgens als een typische Romein zijn duim omhoog of omlaag stak: dat wel, dat niet. Bij het afrekenen zei ik Els, toevallig dezelfde vriendin die met haar winkel mee aan de basis lag van Vaya Con Dios: “Awel, voor het eerst in mijn leven ben ik zo trots op mezelf, want ik heb geen amore nodig om te zeggen wat ik wel of niet mag aandoen en ik betaal godverdomme mijn kleren zelf.” Dat geeft voldoening.

U verdeelt nog altijd uw tijd tussen Brussel en Andalusië?

KLEIN: Ik ben van plan mijn huis in Andalusië te verkopen. Al dat gereis wordt te zwaar. Binnenkort ben ik opnieuw fulltime Brusselaar, al kom ik nog weinig buiten. Als ik mag kiezen tussen Brussel vroeger en nu, kies ik voor vroeger. Toen was het veel

relaxter, met minder volk en auto’s op straat en een samenleving die nog niet zo gecontroleerd was. Ik woonde waar ik wou, terwijl ik op het ziekenfonds van mijn ouders stond en bij hen gedomicilieerd was. Ik vind dat de huidige Big Brother-maatschappij de ruimte om creatief te zijn inperkt. We mogen alles zeggen, maar tegelijk worden er ons meer en meer dingen opgelegd. Vroeger ging ik vaak naar het centrum. Maar het nachtleven interesseert me niet meer en in de cinema zitten er altijd mensen naast je te kletsen of popcorn te eten. Aanschuiven rond tafel bij vrienden thuis en een keer goed lachen: dat vind ik nog het leukst.

De MIA’s vinden plaats op donderdag 26 januari in Paleis 12 en zijn live te zien op één. What’s a woman is uit via Parce Que/Pias.

JE SUIS FIÈRE DE MON INDÉPENDANCE »

FR Lors des prix musicaux flamands MIA’s, la chanteuse Dani Klein a reçu un Lifetime Achievement Award pour sa carrière avec Vaya Con Dios. Cette carrière n’a débuté qu’à 34 ans, avec le single ‘Just a Friend of Mine’, après quoi le groupe s’est transformé en produit musical d’exportation belge, bien avant Stromae et Angèle. Après coup, elle dit surtout être fière de son indépendance et de son envie de travailler, des valeurs prônées par ses parents alors qu’elle grandissait à Bruxelles. Un nouvel album original de Vaya Con Dios va bientôt sortir.

‘I AM PROUD OF MY INDEPENDENCE’

EN Singer Dani Klein is about to receive a Lifetime Achievement Award at the MIAs – the most important Flemish music awards – for her career with Vaya Con Dios. When Dani Klein was 34, she sang “Just a Friend of Mine”. A merry-go-round followed, and the band quickly grew into the most important Belgian music export product, ahead of Stromae and Angèle. Looking back, she is especially proud of her independence and work ethic. She cherishes the values of her parents. An album of new and original Vaya Con Dios-material is coming soon.

Wat vindt u uw grootste lifetime achievement?

Trachet.

Lichtmis

Donderdag 2 februari is het internationale pannenkoekendag, ook wel Lichtmis genaamd.

De pannenkoek is altijd al een vreugdevol voedsel geweest. Wie wordt er niet blij van een pannenkoek? In Frankrijk, Engeland, Duitsland of Nederland, in de hele Slavische wereld. Ieder heeft er zijn eigen naam voor. In heel wat landen wordt een woord gebruikt dat afgeleid is van het Latijnse placenta. Ja, ook die oude Romeinen bakten al ‘palullen’ (zoals mijn West-Vlaamse familie ze noemde). Tot in het verre Japan horen pannenkoeken bij plezante gebeurtenissen.

Ik wou het eens hebben over de galette bretonne. Pannenkoeken, crêpes in het Frans, worden doorgaans gemaakt van tarwebloem. De galette daarentegen is een pannenkoek van boekweit, een pseudograan dat gedijt op arme gronden, zoals in de binnenlanden van Bretagne, maar vooral in Rusland en China. Waar crêpes een zoet beleg mee krijgen, zoals confituur of slagroom, hoort bij de galette een hartig garnituur: hesp, worst, kaas en/ of paddenstoelen. Vijftig jaar geleden moest je naar Bretagne om er een te eten, Maar nu zijn er crêperies in heel Frankrijk, en ook in België verschijnen ze. De uithangborden zijn liefst versierd met heraldische

hermelijnstaarten, met zwarte en witte strepen. Om de Bretoensheid te onderstrepen. Je drinkt er cider bij, niet uit een glas, maar uit een kop met een oor, een bolée. En dat heeft overal succes. Zou er geld mee te verdienen zijn?

Een échte galette bretonne, zo lees ik, wordt enkel gemaakt van boekweitmeel, water en een snuif zout. Je leest vaak recepten met ei maar, zo bevestigen mij de échte galettisten, dat is voor beginners. Het succes van een goed deeg zou liggen in de fermentatie van het mengsel gedurende één of twee nachten.

Dát moest ik nu toch eens proberen!

Boeweitmeel is hier en daar wel te vinden in de handel. Meet daarvan een 500 gram af en voeg eenzelfde volume water toe. Dit meel mengt veel beter met water dan tarwebloem. Klonters komen bij boekweitdeeg niet voor. Voeg een snuif

zout toe. Laat op een niet te koude plek fermenteren gedurende een nacht of twee.

Na die nacht zag ik inderdaad dat belletjes zich vormden. Ik goot een pollepel in een hete pan en toen ging alles mis. Onhandelbaar vielen de pannenkoeken in brokken uiteen.

Nu is het zo dat Bretoenen hun galetten niet in een pan bakken, maar op een hete plaat die zij billig noemen. Die wordt verwarmd tot 240 graden. Het deeg wordt dan dun uitgespreid met een houten trekker, de rozel. Wie, zoals ik, daar niet over beschikt, die voegt dus maar beter een paar eieren toe (zoveel als er eters zijn), en dan wordt het een eenvoudige klus.

Meer Trachet?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet

Nick Trachet

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

“Vaak wordt voor pannenkoeken een woord gebruikt dat afgeleid is van het Latijnse placenta”

Powered by

‘We zitten allemaal in een ratrace’

Filmregisseur Dominique Deruddere dubbelt. Hij presenteert tegelijk The chapel en Met de helm geboren. Het eerste is een psychologisch drama over de Koningin Elisabethwedstrijd, het tweede een boek met zijn levensverhaal. “De kernvraag is, is talent een zegen of een vloek?“ door Niels Ruëll

Film. Dominique Deruddere schrijft, filmt en brusselt er weer op los

Dominique Deruddere werkte al aan zijn eerste langspeelfilm, het door Charles Bukowski geïnspireerde Crazy love, toen Robin Pront, regisseur van de huidige kaskraker Zillion, nog moest geboren worden. Hij sleepte Oscar-nominaties in de wacht, in 2000 met Iedereen beroemd!, toen Felix van Groeningen nog moest debuteren. En woonde voor Adil El Arbi en Bilall Fallah elkaar kenden al in Los Angeles.

Die Deruddere heeft eindelijk nog eens een speelfilm gedraaid. The chapel kruipt in het hoofd van een pianovirtuoos die met de andere finalisten van de Koningin Elisabethwedstrijd in afzondering moet. Jennifer Rogiers wordt niet alleen geplaagd door stress en concurrenten die niet terugdeinzen voor psychologische oorlogvoering, ook een obsessieve moeder en duistere jeugdherinneringen staan winst en glorie in de weg.

Een psychologische thriller over de Koningin Elisabethwedstrijd. Pianisten die elkaar tackelen als schuimbekkende voetballers in een WK-finale. Gek dat niemand eerder op het idee is gekomen.

DOMINIQUE DERUDDERE: De Koningin Elisabethwedstrijd wordt enorm geapprecieerd in de wereld van de klassieke muziek, maar wij zijn niet chauvinistisch genoeg om daarmee uit te pakken. Mij werd het idee verdorie door de Franse schrijver Erik Orsenna ingefluisterd, bijna dertig jaar geleden. Ik dacht eraan terug toen mijn jongste zoon Louis fanatiek begon piano te spelen. Volgens mij zat er muziek in de vraag wat talent met een mens doet, ook met zijn of haar ouders. Bij elke casting van een kind viel me op dat de ouders nerveuzer zijn dan het kind.

Nooit wedstrijden in het jeugdvoetbal meegemaakt? Brullende, vechtende ouders: je gelooft het niet tot je er zelf tussen staat.

DERUDDERE: Monsters? Een mens maakt altijd dezelfde film: ik heb de thematiek al aangeraakt in Iedereen beroemd! Die film gaat over een dochter met wel veel ambitie, maar

zonder talent. Hier is het eerder omgekeerd. De kernvraag is: is talent een zegen of een vloek? Talent kan een mens én zijn omgeving kapotmaken. Ik heb al vaak gezien hoe kinderen de mislukte grote droom van de ouder moeten waarmaken. In het filmmilieu is dat een plaag. Elders ook. Het kind moet profvoetballer worden. Het kind moet professor worden …

De beste willen zijn, over lijken gaan: heb jij die mentaliteit voldoende gehad?

DERUDDERE: Euhm … goeie vraag. (Lacht)

Zou je ze willen hebben?

DERUDDERE: Een nog betere vraag. Ik worstel daarmee. Daarom maak ik die films ook. Aan de ene kant ben ik ambitieus, aan de andere kant wil ik een normaal leven. Soms vraag ik me af: gezond in de zon kunnen zitten, is dat niet genoeg? Waarom zo hard proberen om een film in Hollywood te maken? Waarom al die nutteloze vergaderingen? Het geldt niet alleen voor mij. We zitten allemaal in een

ratrace. Alles is om ter best. Zelfs Klara dwingt je om voor een top honderd te kiezen tussen Beethoven en Rachmaninov.

Al buiten geweest vandaag? Het is ijskoud. DERUDDERE: Wil je soms vragen of ik naar Los Angeles terug wil? Dit zijn de dagen waarop ik het hardst naar LA verlang.

Dat lijkt me een logische vraag. Je hebt er gewoond en je verklaarde destijds slechts in het land te zijn om een film te maken.

DERUDDERE: ’t Is een logische vraag. Ik stel ze mezelf ook. (Lacht) Het eerlijke antwoord: Lorette (Lorette Meus, kostuumontwerpster en echtgenote van Deruddere, red.) en ik zijn van plan om ons weer in Brussel te vestigen. Onze oudste zoon blijft in LA wonen. Vic heeft er werk als camera-assistent. Louis daarentegen heeft na Charlatan (Derudderes documentaire over Arno, red.) ook The chapel gemonteerd. Die wil hier wonen. “In LA weet niemand wie ik ben en ik heb geen goesting om in een koffiebar te werken. Hier kan ik monteren,” zegt hij.

The chapel is een familieonderneming. Je echtgenote verzorgde de kostuums, je jongste zoon monteerde.

DERUDDERE: Vic heeft jobs in de Verenigde Staten opgezegd om op de set aanwezig te kunnen zijn. Het is een familieonderneming, maar dat is organisch gegroeid. Lorette heeft

“Soms vraag ik me af: gezond in de zon kunnen zitten, is dat niet genoeg?”

Dominique Deruddere met Taeke Nicolaï, die de hoofdrol vertolkt in The chapel

me van in het begin bijgestaan en is altijd een héél belangrijke steun geweest. Louis was een ongelofelijke steun als monteur. Het toffe is dat hij me durft te pushen. “Dat is wel onze film, papa, dat moet goed zijn,” zei hij. En terecht.

Een paar maanden na het boek van je vriend Marc Didden kom jij voor de dag met op film focussende memoires. Wat is dat toch?

DERUDDERE: Op een bepaald moment in je leven heb je goesting om het allemaal eens op te schrijven. Voor jezelf … of uit verveling. Ik was de eerste Belg die in Amerika zijn kop uitstak. Ten tijde van Wait until spring,

« ON EST TOUS COINCÉS DANS UNE COURSE FOLLE »

FR Dominique Deruddere vient de tourner un nouveau long-métrage. Dans The Chapel, il rentre dans la peau d’une virtuose du piano qui doit s’isoler avec les autres finalistes du Concours Reine Élisabeth. Mais Deruddere publie aussi un livre avec ses souvenirs de cinéma. « Parfois je me demande si prendre un bon bain de soleil ne suffirait pas. Pourquoi s’acharner à faire un film à Hollywood ? On est tous coincés dans une course folle. » 2022 est un bon cru pour le cinéma flamand, mais il rappelle que « certaines personnes ont préparé la voie aux héros d’aujourd’hui. »

Bandini (1989) al. Toen al bedacht ik: al wat ik meemaak, moet ik opschrijven voor de mensen die na mij komen. Zodat ze niet dezelfde fouten maken. (Lacht) Zodat het opgeschreven is.

Je zoomt ook lang in op de films die je niet heb gemaakt.

DERUDDERE: Het boek van mijn vriend Bigas Luna (de Spaanse regisseur van de arthousehit Jamón Jamón, red.) ging alléén maar over de films die hij niet had gemaakt. Hij deed me het boek cadeau, maar ik begrijp geen Spaans. Zijn idee bleef door mijn hoofd spoken. Ik vertel zowel over de films die ik heb gemaakt als over de films die niet zijn gemaakt en waarom niet. Je kan énorm hard aan een film hebben gewerkt om het project op het laatste moment te zien kelderen.

Je boek maakt gehakt van het waanidee dat de Vlaamse film zich pas na 2000 op gang heeft getrokken.

DERUDDERE: Alle aandacht gaat naar wat er nu gebeurt. Men zoekt voortdurend naar nieuwe helden. Zo gaat dat, maar het mag inderdaad af en toe opgemerkt worden dat er mensen de weg hebben vrijgemaakt voor de helden van vandaag. Zoals er ook voor mijn generatie goeie films zijn gemaakt. Harry Kümel, dat was niet min. Het wordt jammer genoeg te makkelijk vergeten. 2022 was zogezegd een wonderjaar voor de Vlaamse of Belgische film. Het was een geweldig jaar. Maar doe toch niet alsof er vijf of twee jaar geleden niets was.

The chapel is in de zalen vanaf 8/2. Première op 30/1 in Bozar

Met de helm geboren. Memoires van een filmmaker verschijnt 27/1 bij Uitgeverij Vrijdag

Graciela Iturbide Lignes

Schaduwlijnen

‘WE ARE ALL STUCK IN A RAT RACE’

EN Dominique Deruddere has made another feature film. In The chapel, we enter the mind of a piano virtuoso who has to go into seclusion with the other finalists of the Queen Elisabeth competition. Deruddere also publishes his film memoirs.

“Sometimes, I ask myself if it isn’t enough to just enjoy the sunshine,” he says. “Why try so hard to make a film in Hollywood? We are all in a rat race.” 2022 was a good year for Flemish cinema indeed, but, he notes, “People paved the way for today’s heroes. Don’t pretend there was nothing five or two years ago.”

Select. Wat te doen deze week? POP & JAZZKLASSIEK

Royaal rappen

Zijn vader liet hem als uk in de steek, en daar heeft Ben Coyle-Larner alias Loyle Carner zijn leven lang mee geworsteld. Op Hugo, zijn derde album, probeert de Londense rapper met zijn gevoelens in het reine te komen. Zijn laidback ‘chillhop’ pimpt hij met funkyer beats, grootse orkestraties en euforische gospelkoren die aan Little Simz doen denken. De koning en de koningin van de Britse rap hebben elkaar gevonden.

LOYLE CARNER 25 & 26/1, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

Besprenkeld door Björk

Ze brak op haar 21e door als de tweede stem in ‘Somebody that I used to know’, de monsterhit van de Belgische Australiër Gotye. Maar de Nieuw-Zeelandse artieste Kimbra heeft ook zelf een aardig, eigenzinnig oeuvre bij elkaar gespeeld. Eentje waarin ze zich steeds meer waagt aan futuristische, met Björk-glitters besprenkelde pop, zoals de vooruitgeschoven singles van haar nieuwe, vierde album A reckoning mooi illustreren.

KIMBRA 25/1, 19.30, Botanique, www.botanique.be

Muzikale must-sees

SEE (kort voor Southeastern Europe) viert vier dagen lang de culturele rijkdom van de warmste, broeierigste uithoeken van ons continent. Op de affiche staan onder meer films van de Bosnische filmmaker Aida Begic, die in Cannes in de prijzen viel, maar vooral ook veel muziek. Perija kruidt Arabische maqam met blues, jazz en postpunk, Georges Xylouris duelleert met de luit en het BNO gaat in zee met de Roemeense operaster Angela Gheorghiu. Een must-see. (TZ)

SEE FESTIVAL 25 > 28/1, Bozar, www.bozar.be

Rijmen met Tsjaikovski

U kent vast wel / Z’n melodieën voor ballet / Die geven snel / Knikkende knieën, opgelet / Maar geloof me, in ’t theater / Klinkt Tsjajkovski’s nootgeklater / Eens te meer impressionant / En neen, ik overdrijf niet want / Met op de bok, de chef Alain / Hoort u Tatjana’s hartstochtbrief / Aan haar totaal weemoedige lief / Een niksnut, maar ook vriend van mij / Zeker niet met tegenzin / Kortom, de Munt brengt Onegin.

JEVGENI ONEGIN 29/1 > 14/2, De Munt, www.lamonnaiedemunt.be

Antwerpse heimat

In 2020 won het Desguin Kwartet de kamermuziekwedstrijd Supernova. Van een zwart gat is sindsdien maar weinig te merken – recensiesterren in overvloed, samenwerkingen met superstars uit de klassiek, de jazz en het theater. In het Muziekinstrumentenmuseum brengt het gezelschap dit keer een stukje van zijn Antwerpse heimat mee naar Brussel: een strijkkwartet uit de Scheldestad van Peter Benoit.

DESGUIN KWARTET 26/1, 12.30, Muziekinstrumentenmuseum, www.concertsdemidi.be

De geest van Erasmus

“Divina res est musica”: het lijkt wel of de woorden van Desiderius Erasmus nog door de gangen van zijn voormalige Anderlechtse stulpje zweven. Ook in 2023 stellen de studenten historische uitvoeringspraktijk van het conservatorium elke maand een verrassend programma samen, uitgevoerd op periode-instrumenten. Altijd wat anders, want net “uit diversiteit ontstaat de meest harmonieuze muziek.” (JC)

MIDDAGCONCERT ERASMUSICA 26/1, 12.30, Erasmushuis, erasmushouse.museum

JEVGENI ONEGIN LOYLE CARNER

EXPOFILMPODIUM

Fotomaand

De zevende editie van het PhotoBrussels Festival laat je niet alleen een maand lang een superdiverse staalkaart van de hedendaagse fotografie zien, maar stuurt je ook op een trip langs de dertig Brusselse locaties waar de respectievelijke tentoonstellingen te zien zijn – van A.Galerie tot Wiels. Check de website voor de deelnemers, de openingen, de workshops en de rondleidingen.

PHOTO BRUSSELS FESTIVAL 26/1 > 26/2, verschillende locaties, www.photobrusselsfestival.com

Opgestapelde kleuren

De Zwitserse beeldend kunstenaar Ugo Rondinone is het meest bekend om de monumentale landart die hij creëert met zijn totems van gestapelde kleurige blokken. Met Nuns + monks at the sea presenteert Gladstone Gallery nieuw werk, een selectie van Ugo’s kleinere beschilderde ‘humanoïde’ stapelsculpturen, en schilderijen waarin hij de zonsondergangen bij zijn huis op Long Island vastlegt.

UGO RONDINONE 28/1 > 4/3, Gladstone Gallery, www.gladstonegallery.com

Door kunst omringd

Nicolas Party beschildert de werkelijkheid met zijn murals en installaties. Tegelijkertijd schildert en tekent hij landschappen, portretten en stillevens in een rijk kleurenpalet. Soms beschildert hij muren als decor voor zijn doeken. Zo tast hij de grenzen tussen kunst/omgeving en galerie/buitenwereld af Xavier Hufkens presenteert een selectie van het flamboyante werk van deze Zwitserse New Yorker. (MB)

NICOLAS PARTY 27/1 > 1/4, Xavier Hufkens, www.xavierhufkens.com

Terreur in de orkestbak

De charismatische Lydia Tár is de eerste vrouw aan het hoofd van het beroemde Berliner Philharmoniker. Ook naast het podium kan ze het niet laten om alles en iedereen te dirigeren. Te vaak komt dat neer op manipuleren, misbruiken of terroriseren. Een briljant ambivalente Cate Blanchett speelt de rol van haar leven, al werd dat ook al gezegd na Carol, Blue Jasmine, Elizabeth, The aviator en I’m not there

TÁR dir.: Todd Fields, act.: Cate Blanchett, Nina Hoss, Noémie Merlant

Leve En Ville

Aan de naamsbekendheid is nog werk, inhoudelijk staat En Ville als een huis. Het festival focust op bioscoopdocumentaires. De opvallendste is het in Venetië met de Gouden Leeuw bekroonde All the beauty and the bloodshed. Laura Poitras verhaalt hoe de heerlijke fotografe Nan Goldin de strijd aanbindt tegen de Sackler-familie, die steenrijk werd door Amerika verslaafd te maken aan pijnstillers.

EN VILLE 30/1 > 5/2, verschillende locaties, www.festivalenville.be

Nostalgie in Napels

Een geslaagde zakenman is voor het eerst terug in het Napels van zijn jeugd. Niets is nog hetzelfde en alles is onveranderd. Niet de romanplot maakt indruk, wel de intieme kennismaking met Sanità: een levendige, labyrintische volksbuurt in Napels waar geëngageerde priesters nog strijden tegen de invloed en de cultuur van de georganiseerde misdaad. Acteur Pierfrancesco Favino is geweldig als onze nostalgische gids. (NR)

NOSTALGIA dir.: Mario Martone, act.: Pierfrancesco Favino, Aurora Quattrocchi

Hiep, hiep, hiep, Thierry!

De Brusselse choreograaf Thierry Smits viert zijn 60e verjaardag en de bijna veertig choreografieën die hij op zijn naam heeft staan. Dit keer gaat hij zelf het podium op. Niet voor een best of, maar voor ontmoetingen met eenvoudige objecten, kostuums, props en lichtontwerpen uit zijn archief waar hij opnieuw mee aan de slag gaat: zwarte leren tassen, neonlichten, een draaiplateau, hangende microfoons ...

VANISHING ACT, THIERRY SMITS/COMPAGNIE THOR 26/1 > 4/2, Studio Thor, www.thor.be

Rosas ontmoet Bach

Midden in het leven zijn we / Omgeven door de dood. Het staat op de grafsteen van de beroemde Duitse choreografe Pina Bausch. Anne Teresa De Keersmaeker koos Mitten wir im Leben sind als titel van haar choreografie bij de Cello suites van Johann Sebastian Bach. Het stuk is nu te zien in de mooie Rosas Performance Space in Vorst. Jean-Guihen Queyras bespeelt de cello.

MITTEN WIR IM LEBEN SIND/BACH6CELLOSUITEN 26/1 > 11/2, Rosas Performance Space, www.kaaitheater.be

Belangrijk boek

Tom Naegels schreef met Nieuw België. Een migratiegeschiedenis 1944–1978 een eerste deel van zijn migratiegeschiedenis van België. Het boek werd bekroond met de nieuwe non-fictieprijs ‘Belangrijkste boek van het jaar’. Deze Bozar City Talk spitst zich toe op de migratiegeschiedenis van Brussel. De Brusselse artiviste Laura Nsengiyumva schuift aan voor een gesprek. (MB)

CITY TALK: NIEUW BELGIË, NIEUW BRUSSEL, TOM NAEGELS & LAURA NSENGIYUMVA 25/1, 19.30, Bozar, www.bozar.be

PHOTO BRUSSELS FESTIVAL VANISHING ACT TÁR

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

Yassin Mrabtifi

10X2 TICKETS, KVS, 28/1

KVS herneemt de succesproductie

Categoreez waarin choreograaf Yassin Mrabtifi zich met een mix van vogueing, hiphop en hedendaagse dans afzet tegen hokjesdenken. Mail ‘categoreez’

PJDS

3X2 TICKETS, AB, 3/2

Eat & Drink. Nina

Maud Le Pladec

5X2 TICKETS, LES HALLES, 28/1

Voor Counting stars with you putte choreografe Maud Le Pladec inspiratie uit het vrouwelijke erfgoed van de middeleeuwen tot vandaag en nu waarbij ze ook links legt met de queer gemeenschap. Mail ‘stars’

Het hippe interieur kan de indruk wekken dat Nina het zoveelste zielloze Italiaanse restaurant is. Niets blijkt minder waar, de gerechten zijn misschien niet echt origineel en goedkoop, de smaken zijn helemaal af. Afgaand op wat we op de website zien, lijkt Nina het zoveelste opportunistische Italiaanse adresje in Brussel te worden. U kent het wel: een mooi kader, een ietwat blasé bediening, ongeïnspireerde wijnkaarten, en duur en altijd hetzelfde eten op je bord. We trokken er dus met lichte tegenzin heen, al hadden we een uitgekiend plannetje: we zouden dit oord onderwerpen aan onze fietserstest. Gun ons dit kleine spelletje, dat we bedachten voor plekken waarvan we vermoeden dat ze de klanten verwelkomen à la tête du client. Het principe is eenvoudig: we stappen de zaak binnen uitgedost als een fietser die klaar is om de zoveelste regenbui te trotseren. Regenjas, regenbroek, stevige laarzen en een helm onder de arm … geen mens die denkt dat je met die outfit veel geld zal spenderen aan een etentje. Daar scoort Nina al meteen goede punten: ondanks onze looks worden we vriendelijk en met veel respect ontvangen. We kiezen voor de zaal met een mooie – groene – bar in een halve cirkel. De sfeer rond lunchtijd is er ontspannen en de kleine, halfhoge tafeltjes met drie krukjes erbij kunnen ons bekoren. Vooral die achterin de zaal, vanwaaruit je de chef-kok aan het werk kan zien. Een chef-kok die erg beslagen achter het fornuis staat.

Het is nog altijd Dry January en daarom kiezen we voor een Crodino-tonic, die behoorlijk duur uitvalt: 8 euro voor 15 cl. Slik. We worden niet bepaald wild van de manier waarop de voorgerechten op de menukaart beschreven staan: rundscarpaccio, vitello tonnato, burrata affumicata … Het doet ons vrezen voor alweer dezelfde saaie composities. Gelukkig vergissen we ons. De tonijnsaus van de vitello tonnato (21 euro) is voortreffelijk, en het kalfsvlees ligt perfect gesneden op ons bord. De pijnboompitten, artisjokken, kappertjes, opgelegde uitjes maken van het gerecht een lekkere smaakbom, met als subtiele toevoeging wat erwtenscheuten. Als hoofdgerecht kiezen we voor een royale spaghetti alla puttanesca (19 euro), met –naar onze smaak – iets te veel tomatensaus. De licht pikante kruiding is perfect, streelt de smaakpapillen, en getuigt samen met de accenten van de heerlijke olijven – groene en zwarte – vermengd met ansjovis en kappertjes van een erg evenwichtig gerecht.

Nina

Boondaalsesteenweg 332, Elsene, 02-315.96.36, ninarestobar.be ma> vr 12 > 14.00, ma > do 17 > 22.00, vr > za 17 > 22.30

MICHEL VERLINDEN

© SASKIA VANDERSTICHELE

Pieter-Jan De Smet viert in 2023 de 30e verjaardag van zijn debuut Antidote. Tegelijk brengt hij als PJDS met Mirko Banovic, Teun Verbruggen en Frederik Segers het nieuwe album Extinct birds uit. Mail ‘PJDS’

Smalltalk. Met saxofonist Ambroos De Schepper bij Moeder Lambic

‘Ik heb even moeten doorzetten om hier te blijven’

Saxofonist Ambroos De Schepper brengt deze week zijn eerste album uit met zijn band Bandler Ching. Voor een portie smalltalk kruipen we samen op schoot bij Moeder Lambic in Sint-Gillis.

door Tom Zonderman foto Ivan Put

“Ik woon hier gewoon naast,” lacht Ambroos De Schepper van het kwartet Bandler Ching – de Homo Postironicus spot meteen een verwijzing naar Chandler Bing van Friends Moeder Lambic is zijn Peach Pit, bedenk ik wanneer hij aan de serveerster vraagt om hem te verrassen met een van hun in krijt op een bord gekalkte bieren. “Het aanbod is gigantisch, de kaart verandert voortdurend.”

Het is geen café waar hij dagelijks komt, eerder een eindstation om even tot rust te komen na een drukke dag. “Dit is geen plek om stevig door te zakken zoals in de Archipel of Le Coq, maar eerder om rustig te genieten van een speciaal biertje met vrienden. In de zomer schuiven we ons tafeltje gewoon bij op het terras. Na de eerste lange lockdown heb ik hier opnieuw mijn eerste pint gedronken. Ik herinner me dat ongelofelijke gevoel van vrijheid, het was speciaal om dat te delen met mijn zus, mijn vriendin en een goeie vriend. Straf hoe snel we vergeten hoe kut die situatie was. Alsof we nood hebben om die herinnering uit te vagen.”

De Schepper groeide op in Nieuwpoort, werd als jonge gast ondergedompeld in de folk, studeerde jazz in Gent en daarna in Brussel. “Gent was lang een sterke bubbel. Het eerste jaar dat ik in Brussel woonde, zat ik nog voortdurend ginds, ook omdat ik er in verschillende bands zit. Ik heb wat moeten doorzetten om hier te blijven, maar nu voel ik mij hier op mijn gemak. Hier kan ik wat anoniemer zijn. In Gent had ik het gevoel dat er te veel pottenkijkers waren bij hoe ik mij wilde profileren.” (Lacht)

Langzaamaan begon De Schepper ook in Brussel in bands te spelen, waaronder Azmari, Whoman en Boogie Belgique. Bandler Ching klitte aaneen met jaargenoten

aan het conservatorium. De band debuteert deze week met Coaxial, een muzikaal wonderland waarin techno, kamermuziek, minimal jazz, krautrock en hiphopbeats elkaar een tong draaien. “Wij komen met z’n vieren samen in het repetitiehok, en gooien daar alles bij elkaar. Ik geef vaak een aanzet, maar dan giet Alan (Van Rompuy, alias Azertyklavierwerke, red.) daar zijn Aphex Twin-fascinatie over of belijdt Olivier (Penu, red.) zijn liefde voor prog, en wordt het iets totaal anders. Elke track kan je in een andere

playlist pitchen op Spotify. Prima zo.” (Lacht)

De serveerster doet nog een ronde. Nog een biertje? “Nee. Of ja, verras mij maar.”

Coaxial verschijnt op 27/1 (Sdban), concert op 3/3 in Volta, www.volta.brussels

Longread?

Meer weten over Ambroos De Schepper?

Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk

De vijf inzichten. Marc Du Marais

‘Volg je eigen ritme’

De Brusselse rockgroep La Muerte heeft dit jaar de gezegende leeftijd van veertig jaar bereikt. Frontman Marc Du Marais geeft u enkele tips mee om het minstens even goed te doen.

Bekijk elke avond een tekenfilmavontuur van Road Runner en Wile E. Coyote

Een boterham met choco valt nooit met de goede kant op de grond. Wanneer het tegenzit, toveren deze figuren een glimlach op je gezicht, plaatsen de dingen in perspectief en geven kracht om een doel te bereiken. Met wat hardnekkigheid kan je mislukkingen omzetten in succes, ook al lijkt de complete catastrofe dichterbij. Bedankt, animator en regisseur Chuck Jones!

Je moet altijd aan de dood denken

De dood verleidt me meer dan wat dan ook. Je moet een prachtige vriendschap met de dood sluiten, zodat je er klaar voor bent wanneer hij komt. Kom stil en ongemerkt, dood, zodat ik je niet voel aankomen en het plezier van sterven ervoor zorgt dat ik weer wil leven.

Vlieg als een vlinder, steek als een wesp

Volg kalm je eigen ritme, zonder de tijd te forceren. Vliegen als een vlinder, om dan, als het nodig is, te steken als een wesp. Zo’n manier van leven kan je bevrijden van mentale druk. Leer iets uit elke levenservaring en integreer het, zonder zaken te willen forceren.

“Kies de hemel voor het klimaat, de hel voor het gezelschap”

Dit is een quote van de Amerikaanse schrijver Mark Twain. Mijn geestigste vrienden zijn ook de meest geschifte. Het zijn bepaald geen engeltjes, maar ik kan ze niet missen. Wat verboden is, is nu eenmaal vaak ook het meest spannende. Laat ons dus met plezier in zonde leven.

“Pas op met het spelen van een genie, want je dreigt er zelf een te worden”

Ik laat de interpretatie van deze enigmatische zin van Salvador Dalí over aan de lezers. Geloof in ieder geval in je creatieve potentieel. Que la force soit avec vous!

La Muerte stelt op 25/1 zijn nieuwe album Sortilegia voor in de Botanique, www.botanique.be

door Michaël Bellon

Solidaris Brabant geniet het vertrouwen van meer dan 629.000 leden. Wij zoeken voor spoedige aanwerving voor regio’s Vilvoorde, Leuven, Liedekerke:

Mutualistisch raadgevers

(m/v/x) waaronder ook voor ons mobiel kantoor

Jobomschrijving: als mutualistisch raadgever wordt u tewerkgesteld in de arrondissementen Vilvoorde, Leuven en Liedekerke volgens de noden van de sector. U zal instaan voor het onthaal, informeren en adviseren van de leden in een van onze kantoren of het mobiel kantoor. U zal eveneens de terugbetaling van gezondheidszorgverstrekkingen en diverse administratieve taken uitvoeren.

Een uitgebreide opleiding is voorzien op de werkvloer en zal doorgaan in ons opleidingscentrum in hartje Brussel.

Profiel: u volbracht het hoger secundair onderwijs en bent sociaal vaardig. Een administratief gerichte vorming op HOKT-niveau is een pluspunt. U hebt goede noties van het Frans en bent bereid de inspanning te leveren om de toepasselijke regelgeving te assimileren.

De mutualistisch raadgever wordt in functie van de noden tewerkgesteld in een van onze agentschappen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en regio’s Vilvoorde, Leuven en Liedekerke + het mobiel kantoor (voor deze bent u in het bezit van een rijbewijs B).

Wij bieden een marktconform loon, tewerkstelling in een 35-urenweek, een goede balans tussen werk en privé, maaltijdcheques, eindejaarspremie en groeps- en hospitalisatieverzekering.

Interesse?

Richt uw kandidatuur en CV met vermelding van de referentie “Raadgever” of “Raadgever Mobimut” (ook voor mobiel kantoor) aan Solidaris Brabant, directie Human Resources, Zuidstraat 111, 1000 Brussel of per mail : jobs.bra@solidaris.be.

vacature TEELT- EN PLOEGLEIDER

Ben jij iemand die zelf graag de handen uit de mouwen steekt, zowel in de biologische teelt van aardbeien, kleinfruit en schaarbeekse kriek als in het groenonderhoud? En deins je bovendien niet terug om een team aan te sturen? Aarzel dan niet en wordt onze teelt- en ploegleider in het Proefcentrum Pamel.

Toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen