BRUZZ - editie 1817 (19-10-2022)

Staar vol bewondering naar de Madonna

Met de museumpas spring je een jaar lang gratis binnen in meer dan 220 Belgische musea. Beleef zoveel collecties als je wilt of ga telkens opnieuw je favoriete werk bewonderen.

Ontdek jouw volgende uitstap op www.museumpas.be

Madonna omringd door serafijnen en cherubijnen, Jean Fouquet: KMSKA, Antwerpen

COLOFON

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80

Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 29 euro per jaar;

IBAN: BE98 3631 6044 3393

van Vlaams Brusselse Media vzw

Buiten België: 35 euro per jaar.

OPLAGE

55.000 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marlies De Deygere

02-650.10.81

marlies.dedeygere@bruzz.be

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir

HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur)

COÖRDINATOR MAGAZINE

Kris Hendrickx

CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx

ART DIRECTOR

Heleen Rodiers

VORMGEVING

Ruth Plaizier

EINDREDACTIE

Karen De Becker

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Sara De Sloover, Luana Difficile, Bettina Hubo, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Johan Baeten, Michaël Bellon, Jasper Croonen, Ellen Debackere, Anke Dirix, Andy Furniere, Tom Peeters, Niels

Ruëll, Nick Trachet, Michel Verlinden (medewerkers)

VERTALING

Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs

Flageyplein 18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing Partners

Paal-Beringen

en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS

Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws

Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

FR BRUZZ a suivi une crèche pendant une semaine.

Elles peinent à garder la tête hors de l’eau. Le personnel tombe régulièrement malade ou quitte le navire. Changer des langes ou nourrir les enfants, voilà comment le personnel qui tient bon décrit ce qu’il reste du métier. Pour pouvoir offrir un nid douillet aux enfants afin de leur permettre de se développer à leur rythme, elles sont sous-équipées. Le crash des crèches est inéluctable : ce sera le jour où les problèmes dans les crèches mettront aussi en danger les autres sec teurs. Déjà, les jeunes parents de notre rédaction peinent à gérer les crèches qui se voient obligées de fermer plus tôt, d’ouvrir plus tard ou de faire savoir par e-mail qu’elles doivent fermer pendant un jour. La Flandre va investir 115 millions d’euros supplémentaires dans les crèches, mais même le ministre Dalle – qui remplace temporairement la ministre Hilde Crevits – dit que ça prendra du temps. Il faut former les nouvelles recrues et, surtout, il faut trouver des candidats. Le sec teur est demandeur d’un plan Marshall. On a connu une situation très similaire dans l’enseignement récem ment. Comment faire en sorte que les secteurs chargés de nos enfants arrêtent d’enchaîner les crises?

Crèche-crash

BRUZZ liep een week mee in een Brusselse crèche. Het is er pompen of verzuipen. Personeel valt ziek uit of haakt definitief af. Pampers vervangen en eten geven, meer zit er voor de overblijvende kinderverzorgers niet in. Om te doen wat ze graag en goed zouden doen, kinderen een warm nest bieden waarin ze zich op hun eigen tempo verder kunnen ontwikke len, daarvoor zijn ze met de weinig. De crèche-crash komt daardoor steeds dichterbij: de dag waarop kinderopvangproblemen andere sectoren in gevaar brengen. Jonge ouders op onze redactie worstelen nu al met crèches die uit noodzaak vroeger sluiten, later openen of aan het begin van de week via mail laten weten dat ze een dag de deuren moeten sluiten. Vlaanderen investeert nu wel 115 miljoen euro extra in kinderopvang, maar zelfs minister

Dalle – die even Hilde Crevits vervangt – zegt dat het tijd zal vragen vooraleer de problemen echt opgelost worden. Nieuwe mensen moeten worden opgeleid en vooral: eerst moeten er nieuwe kandidaten worden gevonden. De sector vraagt een Marshallplan.

We hoorden net hetzelfde verhaal in het onderwijs. Vraag is hoe we kunnen voorkomen dat we in de sectoren waar onze kinderen centraal staan van de ene crisis in de andere sukkelen.

EN BRUZZ spent a week in one of Brussels’ child nurser ies and found that it is now sink or swim with staff falling ill or quitting for good. All that the remaining nursery teachers are able to do is changing nappies and feeding. There are not enough of them to do what they would love and do well, offering children meaningful day care where they can continue to develop at their own pace. As a result, the “crèche crash”, that day when problems with childcare will impact other sectors, is drawing ever closer. Young parents on our editorial staff are already struggling with crèches that, out of necessity, close earlier, open later or let parents know by email at the beginning of the week that they will have to be closed one day that week.

Flanders is now investing an extra 115 million euros in childcare, but even Minister Benjamin Dalle – who is tem porarily replacing his colleague Minister Hilde Crevits –says it will take time before the problems are solved prop erly. New people need to be trained and, above all, new candidates will first have to be found. The sector is calling for a Mashall plan. We’ve just heard the same story in edu cation. That leaves the question: how can we avoid going from one crisis to another in sectors central to our chil dren?

“Het is pompen of verzuipen in de Brusselse kinderopvang”

Kristof Pitteurs, hoofdredacteur

‘We moeten als overheid meer soberheid nastreven’

De prijs van de dienstencheques zal stijgen en er komt een competentiebalans voor alle Brusselse werkzoekenden. Van minister van Werk Bernard Clerfayt (Défi) wordt weleens gezegd dat hij de hele tijd stokken in de regeringswielen steekt en zelfs zijn exit voorbereidt. Zelf ziet hij dat anders: “Er ligt nog te veel werk op de plank.” door Steven Van Garsse foto’s Bart Dewaele

Onderhandelen over de begroting kruipt in de kleren. Dat moet ook Bernard Clerfayt toegeven. Hij maakt een vermoeide indruk. “Klopt, het was zwaar,” bevestigt hij. Hij kijkt met verbazing naar premier Alexander De Croo (Open VLD) die maar bleef doorgaan na nachtelijke onderhandelingen en vragen in het parlement. “Het deed me denken aan de film They Shoot Horses, Don’t They? Het speelt zich af in Amerika, in volle recessie. Iedereen is arm. Er waren toen wedstrijden waar je geld kon verdienen door zo lang mogelijk te dansen. Sommigen dansten drie dagen aan een stuk tot ze erbij neervielen. Neen, gezond is dit allemaal niet.”

In ons laatste gesprek voorspelde u een grote toename van de werkloosheid door

covid. Dat is uiteindelijk allemaal meegevallen. Heeft u zich vergist?

BERNARD CLERFAYT: Iedereen ging daarvan uit, in alle Europese landen, maar achteraf gezien is dat niet uitgekomen. En wat Brussel betreft: covid trof vooral de industrie, door lockdowns en leveringsproblemen. Brussel is een stad met vooral veel kantoor jobs. Die waren veel minder getroffen. Alleen in de horeca was het lastig, maar met tijdelijke werkloosheid hebben we ons, zo goed en zo kwaad als het kon, uit de slag getrokken.

Nu staat er een recessie voor de deur. Is het risico op een ontregelde arbeidsmarkt nu groter?

CLERFAYT: Er is de inflatie, de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis. Dat leidt tot onzekerheid, en die is de grootste vijand van

een positieve conjunctuur. Experten, onder meer bij het IMF, verwachten dus barre tijden. Alles zal ervan afhangen hoe de overheden hierop reageren. Gaat de rente omhoog? Zullen de staten financieel tussenbeide komen? Zal dat de overheids schuld niet doen toenemen? Veel vragen dus, en ja, ik ben ongerust, maar ik kan niet in een glazen bol kijken.

Intussen moet Brussel de activiteitsgraad opkrikken. Hoe wil u dat doen?

CLERFAYT: We zullen Actiris vragen om voor alle werkzoekenden een competentie balans op te maken op drie niveaus: hun professionele, hun digitale en hun taalvaardigheden. We kijken daarbij meer naar de talenten van de mensen dan naar het diploma. We zullen de langdurig werkzoekenden ook verplichten om

van

Het gesprek. Minister van Werk Bernard Clerfayt (Défi)

opleidingen te volgen, zodat ze hun cv kunnen verbeteren.

U rekent op de verantwoordelijkheid van de werkzoekende, maar we zien intussen ook dat de sancties voor wie niet echt naar werk zoekt erg laag zijn, zeker vergeleken met Vlaanderen.

CLERFAYT: Vlaanderen kent een totaal andere arbeidsmarkt, met een grote krapte. Dan is het logisch dat wie niet naar werk zoekt, sneller bestraft wordt. In Brussel zijn er ook veel jobs, maar het zijn niet de jobs die meteen passen bij het profiel van de werkzoekenden. Het zal dus meer tijd vragen in Brussel en (klopt op tafel) een streng beleid als in Vlaanderen

nu dat er na investeringen, wel een indexe ring kan komen.

Ook over de dienstencheques was er een dispuut. Wat is er gebeurd?

CLERFAYT: De dienstencheques kosten de regering om en bij de 240 miljoen euro per jaar, maar de minister van Begroting wou maar 237 miljoen euro inschrijven. Dat kan natuurlijk niet, want we passen als overheid het loon bij van de huishoud hulpen. Dat stijgt fors met de indexering. Dus zullen we niet toekomen met dat bedrag. Ik heb nu 250 miljoen euro bekomen, met de belofte dat in de lente gekeken wordt hoe hoog dat bedrag uiteindelijk moet worden.

zal niet zo veel uithalen. Want een werkzoekende die zijn uitkering verliest, zal bij het OCMW aankloppen. Neen, sancties opleggen kan nooit een doel op zich zijn. De oplossing is: activeren, en daar zijn we mee bezig.

Even terug naar de discussie over de begroting voor 2023. U heeft de nietindexering van de huurwoningen aanvaard, maar dat ging niet zonder slag of stoot. CLERFAYT: Ik ben hier mee akkoord gegaan omdat we in volle crisis zitten. De nietindexering is een tijdelijke maatregel en het is ook geen algemene stop van de huurprij zen. Dat zou geen goed idee zijn. Alle studies van de Oeso tonen aan dat dergelijke maatregelen op korte termijn misschien soelaas brengen, maar op middellange termijn zullen de investeringen dalen. De kwaliteit van de woningen zal dalen, en het aantal nieuwe woningen ook. Uiteindelijk betaalt de huurder het gelag.

Het was dus zaak om een win-win te vinden, waarbij de eigenaars aangemoedigd worden om de woningen te isoleren én waarbij de huurders niet te hard getroffen worden door de indexering. De incentive is

U kunt ook de prijs van de dienstencheques verhogen.

CLERFAYT: Een hervorming hiervoor is in voorbereiding. Ik kan nu nog niet zeggen met hoeveel de prijs van de dienstencheques zal verhogen, dat maakt deel uit van de onderhandelingen, maar het zal minder zijn dan de inflatie.

We willen ook de arbeidsomstandig heden verbeteren van de huishoud hulpen door de erkenning van de dienstenchequebedrijven te koppelen aan een aantal voorwaarden, zoals opleiding van de huishoudhulpen, de bescherming van de vrouwen en een eindeloopbaanregeling.

De Brusselse financiën ogen niet rooskleurig, zelfs al is het structureel tekort op de begroting teruggeschroefd. Baart u dat zorgen?

CLERFAYT: Ja. De gecumuleerde schuld zal fors gestegen zijn in 2024. Maar Brussel is daar geen uitzondering in. Alle overheden hebben met drie opeenvolgende crisissen te maken gekregen: covid, de opvang van de Oekraïners en de energiecrisis. Dus kan je niet zeggen dat dit met slecht beleid te maken heeft.

Dat wil niet zeggen dat we geen inspan ningen moeten doen. Ik zeg het al lang: we moeten onze Brusselse overheden hervor men, zodat ze efficiënter en slagkrachtiger

“We zullen de langdurig werkzoekenden verplichten om opleidingen te volgen, zodat ze hun cv kunnen verbeteren”

“Ook ik heb als automobilist in Schaarbeek al gevloekt door de knips, maar ik zie ook wijken waar het nu rustiger is”

worden. Ik geloof nog altijd dat het lokale niveau nodig blijft, maar op het gewestelijk niveau zijn er vier parlementen, vier regeringen, zoveel administraties. Ik zeg niet dat we alles moet fuseren, maar hier is zeker een efficiëntieoefening mogelijk, zodat het ook voor de burger eenvoudiger is.

Die wil tot vereenvoudiging staat ook in het regeerakkoord. Wel, ik vind dat het niet snel genoeg gaat. Want wat dit oplevert, kan naar de mensen gaan. We moeten, zeker in deze tijden, als overheid meer soberheid aan de dag leggen om het geld dat vrijkomt te herverdelen of te investeren in de stad.

Er wordt gespeculeerd over uw vertrek uit de regering. Sommigen zeggen dat u een gelegenheid zoekt om te vertrekken, en dat u daarom steevast een crisis uitlokt.

CLERFAYT: Men heeft gezegd dat ik vrijdag de begrotingsonderhandelingen boos heb verlaten. Dat klopt helemaal niet. Dat bericht is in scène gezet. Ach, het maakt deel uit van het politieke spel.

Maar waarom zou ik de regering verlaten? Daarna komt er iemand nieuw van Défi. Dat verandert niet veel aan de zaak. Neen, ik ga momenteel helemaal op in mijn

mandaat als minister. Er ligt nog veel werk op de plank.

U bent verhinderd burgemeester van Schaarbeek. Schepen Michel De Herde (Défi) ligt er onder vuur na twee klachten over grensoverschrijdend gedrag. Kan hij nog functioneren?

CLERFAYT: (Denkt na) Dat is een moeilijke vraag. Er is nog altijd het vermoeden van onschuld. We mogen niet buigen voor de volksjustitie. We hebben geluisterd naar wat de vrouwen zeiden, in het bijzonder schepen Sihame Haddioui. We respecteren ook het parcours dat is afgesproken, met een klacht bij de politie. Maar zolang er geen gerechtelijk onderzoek is en De Herde niet aangeklaagd wordt, kunnen we ook geen inzage krijgen in het dossier. Ik weet niet wie gelijk heeft. Ik begrijp het lijden van schepen Haddioui, maar net zo goed dat van Michel De Herde, die niet weet wat hem overkomt.

Veel burgemeesters staan argwanend tegenover GoodMove na het debacle in Kuregem. In Schaarbeek lijkt het goed te lopen. Het is nu afwachten wat de nieuwe fase aan de Berenkuil brengt. Die gaat volgende week van start. Hoe kijkt u hiernaar?

CLERFAYT: Er is een engagement, dus zullen we het doen. Ik heb als automobilist in Schaarbeek ook al gevloekt wegens de nieuwe richtingen of knips, of omdat ik in de file sta. Maar ik zie ook wijken waar het nu rustiger is.

Daarnaast weet ik uit ervaring dat dit soort ingrepen tijd vraagt. Mensen moeten zich aanpassen. Een van de doelen van Good Move is dat mensen zich op een andere manier gaan verplaatsen. Je kan niet verwachten dat iemand van de ene dag op de andere de bus of de fiets neemt. Daarom moeten we de tijd nemen om te evalueren. Die moed moeten we hebben. Laten we het binnen zes maanden opnieuw bekijken, en als er problemen zijn, kunnen we er nog aan sleutelen.

‘EN TANT QUE GOUVERNEMENT, NOUS DEVONS VISER LA SOBRIÉTÉ’

FR Le ministre du Travail Bernard Clerfayt (Défi) a été épinglé lors des négociations du bud get de 2023. Il ne serait pas loyal et mettrait des bâtons dans les roues des autres. Certains pensent qu’il prépare son départ, ce qu’il dément. Il y a du pain sur la planche. Chez Actiris, où il vou drait obliger les chercheurs d’emploi à suivre une formation préparatoire au marché de l’emploi hypercompétitif de Bruxelles. Et il réforme aussi les titres-services. Il aborde également l’affaire Haddioui-De Herde et le plan GoodMove. Et il est d’avis que le gouvernement devrait faire preuve de plus de sobriété.

“AS A GOVERNMENT, WE NEED TO BE MORE AUSTERE”

EN Labour minister Bernard Clerfayt (Défi) was the proverbial scapegoat during the negotiations for the 2023 budget and was accused of being disloy al and of stalling, making some think he is preparing his exit. But the minister denies this and says that there is still too much work to be done, including at Actiris where he wants to make training courses mandatory for jobseekers to help them prepare for Brussels’ hyper-competitive labour market. He is also reforming service vouchers and gives us his view on the Haddioui-De Herde and GoodMove affair in his own municipality of Schaerbeek. He also thinks the government should show more austerity.

Minister van Werk Bernard Clerfayt: “Ik zeg het al lang: we moeten onze Brusselse overheden hervormen, zodat ze efficiënter en slagkrachtiger worden.”

Lichting 2022 juicht op de Grote Markt

Weer veel blauwe en zwarte afstudeerhoedjes op de Grote Markt afgelopen week. Zeven dagen lang stond het magnifieke plein in het teken van de proclamaties van de Brusselse universiteiten VUB en ULB, en dit jaar voor het eerst ook van de Haute Ecole Francisco Ferrer.

De afstudeerceremonie, waarbij de studenten een voor een afgeroepen worden op het balkon van het Stadhuis, vond nu al voor het derde jaar op rij plaats op deze prachtige plek. De traditie ontstond in coronatijd, toen alles in de openlucht moest.

Op de foto de stralende Française Raïs Zaïed Soumya, net afgestudeerd als tandarts aan de ULB. Haar trotse familie kwam speciaal voor de gelegenheid over uit Parijs. HUB

Julien Vrebos

“Julien zocht in alles de mens, het goede van de mens vooral. Hij veroordeelde niemand en iedereen was voor hem gelijk, of je nu gelovig of ongelovig was, directeur of een gewone werkmens. Hij kon daarbij snel en diep contact leggen. De mensen die hij interviewde, bijvoorbeeld in onze reeks Hotel Esperance, gaf hij vervolgens alle tijd, hij luisterde vooral. Het resultaat was dat ze zich helemaal openden en hun levensverhaal deden op een manier waarvan ik echt dacht ‘Hoe is het nu mogelijk?’”

Aan het woord is Robert Esselinckx, voormalig hoofdredacteur van tvbrussel, één van de voorlopers van het huidige BRUZZ Esselinckx kruiste het pad van Vrebos al eerder bij onder meer VT4, maar leerde hem pas echt kennen bij tvbrussel. Vrebos realiseerde er talloze reportages en enkele mooie reeksen. Hotel Esperance bijvoorbeeld, een interviewreeks in het gelijknamige,

verstilde art-decohotel, op een zucht van de drukke Nieuwstraat. De tv-maker liet zijn gesprekspartners telkens een object meebrengen dat hun band met Brussel illustreerde. Het zorgde voor onvergetelijke gesprekken, vaak in het Brussels.

Voor tvbrussel realiseerde Vrebos – die zijn gesprekspartners of kijkers steevast met ‘Suske’ aansprak – ook jarenlang Floere Fox, een programma waarin hij zijn liefde voor mensen combineerde met die voor de Brusselse keuken en het Brusselse dialect. “Julien werkte ook voor andere zenders zoals de VRT of RTBF, maar hij hechtte evenveel belang aan zijn werk bij tvbrussel en later BRUZZ,” merkte Esselinckx. “Aan status had hij lak. Hij misbruikte zijn kennis ook nooit. Hij was vertrouwd met de achterkeuken van heel wat belangrijke mensen en mediafiguren, maar je hoorde hem daar niet over.”

Vrebos werd geboren in Elsene en woonde onder meer in Sint-Pieters-Woluwe.

Hij volgde een opleiding tot landmeter, studeerde fotografie en werkte een tijdje als gemeenteambtenaar. Na een intermezzo in de sportjournalistiek belandde hij in het tv-wereldje. Voor de BRT (de voorloper van de VRT) maakt hij reportages voor Terloops, Sanseveria en Het leven zoals het is. Op de RTBF kwam hij dan weer in actie voor het cultprogramma Strip-Tease. Hij regisseerde ook films als Le Bal Masqué, over de Bende van Nijvel, The Emperor’s Wife en De Garnalenpelster

Liefde voor erfgoed

Die verschillende opleidingen hebben een invloed gehad op zijn werk. Vrebos ontwik kelde een eigen visuele stijl. “Hij omringde zich ook met de beste cameramensen,” zegt

In het nieuws omdat

Julien Vrebos (75) overleed vorige week na een slepende ziekte. De regisseur en tv-maker was de drijvende kracht achter de reeksen Hotel Esperance en Floerefox op tvbrussel, de voorloper van BRUZZ

Over welk dossier gaat het?

Met Julien Vrebos verdwijnt een markante Brusselse figuur, met een hart voor mensen en zijn stad.

Oprechte nieuwsgierigheid, maar ook liefde voor mensen en zijn Brussel, Julien Vrebos (75) had het allemaal. De maker van onder meer Hotel Esperance en Floerefox verdween vorige week van het toneel. door Kris Hendrickx

Esselinckx. “En ook zijn liefde voor erfgoed voelde je vaak doorschemeren in zijn reportages.” Een eigen visuele stijl, die bezat ook de figuur Julien Vrebos, die met zijn markante bril, weelderige snor en haardos overal meteen te herkennen was.

Een memorabele reeks van Vrebos uit 2008 luistert naar de naam De 8. De tv-maker volgde daarin acht scholieren van het zo vaak verguisde BSO bij het renoveren van een huis. “Tijdens de montage voelde ik dat die gasten de mensen zouden raken,” zei hij daarover aan Brussel Deze Week, de voorloper van dit magazine. “Sommigen mensen waren bang dat De 8 over niks zou gaan. Maar het leven is niks. (...) Nu we onze voeten niet meer kunnen warmen aan de Leuvense stoof terwijl ma of een binnenge waaide nonkel een verhaal vertelt, moet de tv die taak overnemen. Voor mij moet televisie die warmte in huis brengen. En ik denk dat dat met De 8 aan het lukken is.”

Warmte binnenbrengen, dat deed Vrebos ook met Onder de sterren. In het tv-program ma van tvbrussel en Eén stonden daklozen centraal staan, terwijl het gelijknamige gelegenheidsrestaurant zowel diezelfde thuislozen ontving als andere stadsbewo ners, arm en rijk. “Dit is een project waarbij we het kapitalistische systeem recht in het gezicht van de armoede laten kijken,” vertelde Vrebos daarover zelf aan Brussel Deze Week. “Armoede is nu eenmaal de slotsom van ons stelsel, en niet de schuld van mensen.”

Verknocht aan Brussel

Door zijn verschillende reportages gaf de tv-maker en regisseur ook vaak zijn liefde mee voor zijn Brussel. “Ik ben verknocht aan Brussel,” klonk het in 2007 in De Standaard “Het is er multicultureel, en je ontdekt constant nieuwe dingen. Als ik in Antwerpen om 10.30 uur in een café binnenstap, hoor ik er de week daarna weer juist hetzelfde vertellen. (...) Je wordt er met zoveel geconfronteerd, dat je ofwel onverdraagzaam ofwel verdraagzaam wordt. Was ik tussen de kiekskes en de konijnen opgegroeid, dan had ik er hetzelfde uitgezien, maar had ik niet hetzelfde karakter gehad.”

De voorbije jaren ging het steeds slechter met Julien Vrebos, die leed aan een hersen aandoening. “Toch bleef hij zichzelf naar de redactie slepen,” herinnert Esselinckx zich. “Daar viel hij dan soms neer in de gang. Op de duur ging het niet meer en dat viel hem zwaar. Want televisie maken was zijn leven.”

Kort gesprek. Zanna Vanrenterghem

‘Nog nooit zoveel redenen gehad om op straat te komen’

Zondag palmen klimaatmanifestanten opnieuw de Brusselse straten in. “Onze regeringen missen langetermijnvisie,” zegt Zanna Vanrenterghem van de Klimaatcoalitie.

Wat is de belangrijkste aanleiding voor deze klimaatmars?

We hebben nog nooit zoveel redenen gehad om op straat te komen. Mensen kunnen hun energiefactuur niet meer betalen en wie deze zomer op vakantie kon gaan, is misschien moeten terug komen om bosbranden te ontvluchten. Intussen staat de regering er als ramp toeristen naar te kijken. We worden op de vingers getikt door Europa. Onze kli maatplannen moeten dringend op een gecoördineerde manier en met de nodi ge sérieux herzien worden, maar dat lijkt moeilijk voor onze regeringen.

Volstaan de inspanningen van onze regeringen om de energiecrisis aan te pakken wel voor jullie?

Ze zullen de wonde zeker zalven. Maar op lange termijn laat de overheid ons in de kou staan. We missen een gecoördi neerde aanpak voor een eerlijke ener gietransitie, met initiatieven als een grootschalig isolatieprogramma voor de woningen van de meest kwetsbaren.

Ook het extreme weer van afgelopen zomer ligt nog vers in het geheugen. Hoe schat jij de toekomst in?

Juist door onze gigantische afhankelijk heid van fossiele brandstoffen is de kli maatcrisis veroorzaakt en nu zien we dat diezelfde afhankelijkheid deze ener giecrisis zo pijnlijk maakt. De energieen klimaatcrisis zijn twee kanten van dezelfde medaille. De impact van het weer op ons klimaat wordt bovendien steeds extremer en onvoorspelbaarder. Dodelijke overstromingen worden schering en inslag. Ik kijk somber naar

“We hopen beter te doen dan de 40.000 deelnemers van vorig jaar”

de toekomst, maar ben ook hoopvol: mensen komen op straat en we zien te kenen van besef bij beleidsmakers dat een grootschalig ánder beleid nodig is.

Op hoeveel deelnemers mikken jullie?

Vorig jaar telden we 40.000 mensen, natuurlijk hopen we dit jaar beter te doen. Alle betrokken organisaties en ook vakbonden en bewegingen uit het mid denveld doen hun best om duizenden mensen op de been te brengen. Maar je mag niet vergeten dat de energiecrisis ook betekent dat meer mensen meer jobs moeten combineren en dus niet kunnen komen betogen.

Zullen er nog marsen volgen?

Wij houden het bij onze jaarlijkse mars, maar onze partners organiseren natuur lijk verschillende acties. Ik merk in ieder geval dat mensen klaar staan om op straat te komen voor betaalbare energie en een betaalbaar leven tout court. JB

Beeldcolumn. Kim en Wauter gaan om de beurt aan de haal met de actualiteit

‘Het begint echt bandwerk te worden’

Dansende knietjes en lachende snoetjes, maar ook veel natte pampers, onbedaarlijk gehuil en uitgeputte begeleidsters. Onze reporter verbleef een week in een Brusselse crèche en zag hoe een erg mooi beroep alsmaar meer bedreigd wordt door een gebrek aan respect en investeringen. “Tot mijn zestigste hou ik dit niet vol.” door Ellen Debackere foto’s Saskia Vanderstichele

Kaka.” Maandagochtend, het is nog geen acht uur en begeleidster Binta Bah (43) van crèche De Ketjes – op een steenworp van shoppingcenter City 2 in Brussel-Stad – ruikt even aan een pamper. Bah staat samen met haar collega’s een aantal uurtjes in voor een zestiental baby’tjes van maximaal achttien maanden oud. Daarna moet ze naar school voor haar opleiding.

“Van de vijf collega’s die voor deze groep staan, hebben slechts twee het diploma al,” zegt Catherine Declerck (43), die al twintig jaar als kinderverzorgster werkt voor De Ketjes. “Dat leidt ertoe dat drie van ons regelmatig weg zijn om les te volgen,” vertelt ze, terwijl ze achtereenvolgens kleine Alexander en Margot soep geeft en tegelij kertijd Ada rechtop houdt in haar stoeltje.

“Dat maakt dat we op het einde van de dag – en zeker tegen het einde van de week – erg moe zijn.”

Dat de begeleidsters ’s avonds als een blok in slaap vallen, hoeft niet te verbazen. De vele kindjes kruipen zonder ophouden

van de ene hoek in het lokaal naar de andere – op zoek naar avontuur. Terwijl de ene begeleidster pampers staat te verversen, de andere snot aan het wegvegen is en nog een andere een ouder ontvangt, probeert Amadou de speelhoek te beklimmen. “Je moet ogen op je rug hebben,” zegt Sarah Tielemans (19), die sinds augustus voor De Ketjes werkt. “Ik ben zo moe dat ik ’s avonds ruzie maak met mijn vriend. Vroeger had ik energie om een serie te bekijken, nu val ik meteen in slaap.”

Een van de redenen voor de vermoeidheid is de hoge begeleider-kindratio in de kinderopvang. Vandaag mag in ons land één kinderbegeleider voor acht of negen baby’s en peuters tegelijk zorgen. Het is een van de slechtste scores van heel Europa. In Frankrijk, Polen, Zweden en Denemarken is de ratio één per vijf kinderen, in Griekenland en Finland één op vier en in Groot-Brittannië één op drie. De Ketjes heeft een erkenning voor 83 voltijdse kindjes, maar omdat er ook een aantal deeltijds komen, zijn er altijd tussen de 100 en 120 ingeschreven. Ze worden verdeeld over een zestal groepen.

“Wij zijn er nochtans jaren in geslaagd om een ratio van ongeveer een begeleider per vijf kinderen aan te houden,” vertelt Britt Stuckens (58), pedagogisch leidingge vende bij De Ketjes. We spreken haar telefonisch, want Stuckens werd geveld door corona. “Wij konden ons team doorgaans aanvullen met bijvoorbeeld mensen die in opleiding zijn of via Actiris een geco-statuut hebben. Maar sinds dit voorjaar verwatert dat sterk en zitten we rond één op negen. Volgende week wordt bijvoorbeeld een ramp. Een van onze begeleidsters moet in allerijl naar Pakistan omdat haar moeder zwaar ziek is. Twee andere begeleidsters zijn zwanger. We kregen te horen dat drie andere verzorgsters niet meer terugkeren na hun zwangerschapsverlof. Nog iemand anders vertrekt naar Duitsland om een winkel te openen omdat haar lichaam het niet meer aankan.”

De situatie zal Stuckens op het eind van de week tot een moeilijke beslissing dwingen: maandag gaat één groep dicht, voor minstens één dag. De ouders moeten in allerijl op zoek naar een oplossing.

Fatoumata Diallo, 38

Het is dinsdagmiddag en begeleidster Kelly

Therese (32) start het middagritueel op voor de zeventien peutertjes in haar groep. Ze gaat meermaals door de knieën om de lage bankjes en stoeltjes klaar te zetten. De kindjes die niet meteen zelf komen – onder wie twee ketjes met het syndroom van Down – draagt ze naar tafel.

Het beroep van kinderverzorger is niet enkel mentaal, maar ook fysiek zwaar. “Ik stond voordien in het onderwijs, in de naschoolse opvang. In de crèche werk ik nog maar sinds maart, maar ik voel het nu al in mijn rug. Mijn collega is nog maar 21 en moet nu al naar de chiropractor,” vertelt ze.

Na de middag worden de kindjes naar hun dutje begeleid. Fatoumata Diallo (38)

‘Sinds januari had ik al zes verschillende collega’s’

Dudu Tasarcan (links) en Binta Bah verzorgen de kinde ren met veel liefde. “Toch begrijp ik niet waarom kinder verzorgster nog niet is uitgeroepen tot zwaar beroep,” zegt Tasarcan.

leidt alles in goede banen. “Zelf werk ik hier al twaalf jaar, maar ik merk dat het werk sinds kort intensiever is geworden. Soms hebben we 22 peutertjes en vallen er collega’s ziek. Dan wordt het zoeken. Ik doe mijn beroep echt graag, maar ik zie me hier hoogstens tot mijn vijfenveertigste werken. Het is immers te zwaar, mijn rugpijn is al een hele poos geleden begonnen.”

Na een halfuurtje liggen alle kindjes in bed, maar niet iedereen denkt een dutje nodig te hebben. Sommige peutertjes blijven wriemelen en geluidjes voortbrengen. Diallo houdt de wacht aan de deur met een zaklamp. “Je weet nooit wat er kan gebeu ren. Ooit heeft er een kindje epilepsie in zijn slaap gekregen. Gelukkig hadden we dat gezien.”

“Sinds januari vorig jaar heb ik al zes verschillende collega’s gehad. Dat is niet eenvoudig, want ik moet hen telkens opnieuw opleiden. Ik probeer zoveel mogelijk stagiaires aan te nemen in de hoop dat ze blijven. Maar van alle stagiaires van vorig jaar, is niemand gebleven. Ze vonden het allemaal te zwaar en kozen ervoor verder te studeren. Het negatieve beeld over de crèches leidt er ook toe dat minder mensen willen solliciteren of stage lopen.”

Woensdag, 12 uur. Alle peutertjes van de groep van Fatoumata Diallo zitten keurig aan tafel. Diallo helpt een van de kindjes met het syndroom van Down bij het eten –het meisje zit voor het eerst op een normaal stoeltje en doet het goed. Andere kindjes krijgen washandjes om hun mondje te poetsen. Bij een drietal peutertjes belandt het washandje al gauw óp hun hoofd. Bij een jongetje verdwijnt het washandje in de mond: “Kijk, een pannenkoek.”

“Ik kan vrij goed om met lawaai,” zegt Dudu Tasarcan (48), terwijl ze een verdieping hoger een baby’tje wiegt dat onbedaarlijk huilt. Het duurt amper een paar seconden vooraleer drie andere baby’tjes ook beginnen

te schreeuwen alsof hun leven ervan afhangt. De begeleidsters weten niet waar eerst getroost. Een aantal baby’tjes wordt in een wiegstoel voor een spiegel geplaatst. “Het is alsof ik een muurtje rond me bouw wanneer het lawaai begint. Ik ben daar heel geduldig in.”

Er wordt een liedje van K3 opgezet om enkele kindjes te entertainen. Kleine Bob voelt de danskriebels opkomen. Meteen ontpopt het hoekje rond de cd-speler zich tot een mini-discotheek. “Als ik nog leef – want je weet nooit met corona – zie ik het mezelf nog een aantal jaren doen,” vertelt ze, terwijl ze vervolgens twee baby’tjes simultaan te eten geeft. “Maar niet tot mijn zestigste. Dan moet ik eten geven vanuit mijn rolstoel. Je zou me nogal zien bibberen. Ik begrijp niet dat ze dit nog niet tot een zwaar beroep hebben uitgeroepen.”

Niet iedereen blijft het lawaai even goed verdragen. Griet Viaene (47) werkt sinds 2004 voor De Ketjes, maar houdt zich sinds januari hoofdzakelijk met administratie bezig. “Ik kreeg veel rugproblemen, maar ook een burn-out,” vertelt ze wanneer we haar ontmoeten aan het onthaal. “Ik ben drie maanden thuis geweest, heb vervolgens drie jaar halftijds gewerkt. In die periode

‘Na mijn burn-out werkte ik een tijd met oordopjes in’

Griet Viaene, 47

Het leven in een crèche is niet alleen eten geven en met de kinderen spelen. De begeleidsters moeten ook de taal, en de verstandelijke, zintuiglijke, motorische, sociale en emotionele ontwikkeling stimuleren. “Dit is echt belangrijk werk, dat moet de maatschappij beseffen.”

gebruikte ik oordopjes om het geluid te dempen. Vandaag spring ik nog binnen wanneer mijn hulp nodig is, maar voltijds zou ik het niet meer kunnen.”

‘Goed personeel vinden, daar lig ik wakker van ’

Ann De Moor, 59

“Wat doet de leeuw? Grrrrrr.” Het is woensdagavond en Rama Diallo (33) vindt eindelijk wat tijd om de kindjes wat dierengeluiden aan te leren. Drie kindjes kijken Diallo gebiologeerd aan. Twee andere vinden het ballenbad leuker. “Ik werk hier al elf jaar, maar de werkkwaliteit is gedaald. Meer kindjes en minder personeel: dat maakt dat we vooral bezig zijn met luiers verversen en eten geven. Veel meer kunnen we niet. Ouders denken soms dat wij niets willen doen met de kinderen, maar beseffen niet dat we met te weinig zijn.”

“We moeten ook veel aandacht besteden aan de ontwikkeling van de kindjes,” zegt Griet Viaene. Van de begeleidsters wordt verwacht dat ze niet enkel de taal, maar ook de verstandelijke, zintuiglijke, motorische, sociale en emotionele ontwikkeling stimule ren. “Het pedagogische is erbij gekomen en er wordt meer van ons verwacht. Maar het aantal personeelsleden groeit niet mee.”

Dat merkt ook Catherine Declerck van de babygroep op de eerste verdieping. “Ik hoop dat we meer jonge mensen kunnen aantrek ken om bijvoorbeeld ook aan de fijne motoriek van de kindjes te werken.” Ze toont hoe ze met kastanjes en lege rolletjes keukenpapier oefeningetjes doet. “Maar dit kunnen we enkel wanneer het rustig is. Dat is nog zelden. Het wordt eerder stilaan bandwerk.”

Personeel is een heikel punt, zegt ook Ann De Moor (59), directrice van De Ketjes. Ook zij herstelt thuis van corona en is pas sinds december terug van een burn-out. “Goed opgeleid personeel vinden, is iets wat me ’s nachts wakker houdt. “Als iemand me vorig jaar had gezegd dat ik met jobstuden ten zou moeten werken, zou ik zeggen: je ijlt. Wij hebben op dit moment zes

openstaande vacatures. Maar voor veel mensen uit Vlaanderen is Brussel de ‘verboden city’. Bovendien moet de opleiding misschien herdacht worden, zeker nu het pedagogische zo belangrijk is. Kinderverzorging valt nu onder het beroepsonderwijs. Veel van die mensen doen het heel goed, maar komen met een erg laag zelfbeeld naar hier. Het vergt tijd en energie om hen de nodige duimpjes en pluimpjes te geven.”

“Mensen lijken maar niet te beseffen hoe belangrijk dit werk is,” zegt Griet Viaene. “Als de crèches sluiten, ligt de economie plat. Dat willen we uiteraard niet, want we voelen ons verantwoordelijk. De ouders staan al achter ons, maar de bazen moeten nog volgen.”

altijd makkelijk hebben met mijn kindje,” horen we de moeder zeggen. “Dat doet echt deugd,” zegt Rama Diallo achteraf. “Het respect voor ons beroep is gedaald. Ze hoeven ons geen cadeautjes te geven, maar het doet veel als ze hun dankbaarheid tonen.”

Op donderdagvoormiddag horen we Niru Kunwar (21) hetzelfde zeggen. Kunwar is bezig met het uitscheppen van de yoghurtjes. “Veel mensen denken dat het enkel gaat om pampers verversen. Ik zeg het niet graag, maar zelfs mijn ouders denken zo. In mijn cultuur – de Nepalese – bestaan geen crèches. Ze begrijpen niet goed waarom ik dit doe. Maar ik wist al van op school dat ik met kindjes wou werken. Ze geven zoveel liefde. We missen ze echt als ze de groep verlaten.”

‘Ouders die hun dankbaarheid tonen, dat doet veel’

Rama Diallo, 33

Tussen 16 en 18 uur komen de meeste ouders hun kindjes ophalen. Een ouder heeft cadeautjes mee voor Rama Diallo en haar collega’s. “Omdat het Dag van de Kinderver zorger is en omdat ik weet dat jullie het niet

“Er moet meer respect komen,” vindt ook directrice Ann De Moor. “We zeggen allemaal dat die eerste duizend dagen voor een kind zo belangrijk zijn: dan moet de overheid maar kijken waar ze kan besparen en moet ze vervolgens investeren in minder werkdruk, en een betere opleiding, verloning en pensioenregeling. Niemand houdt dit tot zijn 67ste vol. Er moet erkend worden dat dit een mooi beroep is en dat wij uiterst belangrijk zijn voor de maat schappij.”

In de babygroep op de eerste verdieping ligt Catherine Declerck intussen op de speelmat, bedolven onder de kindjes die haar liefdevol aankijken. Ze hebben net gegeten en zingen een slaapliedje om het middagdutje aan te kondigen. Dan zal het hopelijk eventjes stiller zijn. Voor een uurtje of twee.

‘ÇA COMMENCE À RESSEMBLERÀ DU TRAVAIL À LA CHAÎNE’

FR Pendant une semaine, notre reporter s’est postée dans une crèche bruxelloise et a constaté que ce beau métier est menacé. À l’heure actuelle, une accompagnatrice s’occupe parfois de huit ou neuf bébés ou petits enfants à la fois. La charge physique mais aussi mentale est très lourde. De nombreuses accompagna trices ont des problèmes de dos et ne se voient pas travailler jusqu’à la pension. Mais le métier n’est toujours pas considéré comme un ‘métier lourd’. Le secteur demande davantage de res pect et d’investissements de la part du gouver nement.

“IT FEELS MORE AND MORE LIKE AN ASSEMBLY LINE”

EN Our reporter spent a week in a Brussels nurs ery and saw how this noble profession increas ingly is under pressure. One reason for this is the high ratio of children per teacher. Currently, the law says that one nursery teacher simultaneously can handle eight or nine babies and toddlers. But being a nursery teacher is not just mentally tiring, it is a physically demanding profession too. Many suffer from back problems and cannot see themselves working until retirement age yet the profession is still not considered a “heavy profession”. The sector is now asking the government for more respect and investment.

Energietaboes

Kris Hendrickx

Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

Enkele weken geleden kwamen de idyllische tuinwijken Le Logis en Floréal nog eens in het nieuws. Enkele bewoners die dubbel glas hadden geplaatst werden er verplicht om ... op nieuw naar enkel glas over te schakelen. De verontwaardiging was terecht groot, al helemaal in tijden van exploderende energie facturen.

Het – plots bijgestuurde – beleid van de huisvestingsmaatschappij is een mooi voorbeeld van hoe de erfgoedlogica in onze stad ande re veranderingen kan gijzelen. Dat debat beperkt zich niet tot energie, denk maar aan de druk om oncomfortabele kasseien te leggen in historische straten. We beperken ons hier even tot het energiedebat. Daar zijn de tuinwijken lang niet het enige voorbeeld. Terwijl we dit stukje tikken, kijken we op de ramen van het Flageygebouw. Stalen en stijlvolle profielen, jawel, maar ook enkel glas in een voorgevel die vooral door die uitgestrekte glaspartijen wordt gedomineerd.

Het gebouw is beschermd, ziet u en dus verwarmen we onze re dactie, maar in één moeite ook het Flageyplein erbij. Oplossin gen bestaan nochtans: de ramen vervangen door een esthetisch hoogwaardig alternatief is maar

één mogelijkheid. Een tweede en discrete laag installeren aan de binnenzijde is perfect mogelijk, goedkoper en je behoudt ook nog eens de originele structuur. Ons erfgoedbeleid was de voor bije decennia erg rigide, wellicht een gevolg van een periode waar in we hier de knapste gebouwen lieten verloederen of gewoon met de grond gelijk maakten, denk onder meer aan Victor Horta’s monumentale Volkshuis. Maar de slinger is doorgeschoten en de energiecrisis legt die soms ab surde onbuigzaamheid bloot. Hoog tijd dus voor een debat over energietaboes. En dat mag over meer gaan dan enkel of dubbel glas in beschermde gebouwen. Die maken al bij al maar een fractie uit van het hele wonin genbestand. Een veel groter aan deel van die woningen is oud en heeft dringend een ingrijpende energierenovatie nodig. De prio riteit bij zo’n renovatie zijn in principe niet de ramen, maar wel een degelijke isolatielaag, vooral onder het dak en maar ook op de gevel. Achteraan wordt er van daag al vaak op eigen initiatief gerenoveerd. Maar aan een voor gevel, daar beginnen veel eige naars niet aan. Het resultaat is een wat vreemde situatie, waar bij de achtergevel onder een warm deken verdwijnt, terwijl de voordeur bij wijze van spreken wijdopen blijft staan. Zodra een voorgevel enige vorm van erfgoedwaarde krijgt, wordt die logica nog sterker. Energie adviseurs van gewestorganisatie Homegrade raden op huisbezoek geregeld aan om die mooie voorgevel maar te laten zoals hij is – desnoods inclusief enkel

glas – en naar andere energiebe sparingen op zoek te gaan. In heel wat gevallen is die terug houdendheid terecht, voor een art-nouveauhuis bijvoorbeeld zet je geen isolatielaag. Maar bij een nog groter aantal stadspan den moeten we ons toch eens afvragen hoe erg het zou zijn om wél in te grijpen. Dat kan op een weloverwogen manier en in een aantal wijken ook best op een grotere schaal. Een tuinwijk die niet beschermd is, maar waar elke eigenaar de voorbije decennia zo’n beetje zijn eigen zin deed, die kunnen net hun voordeel doen bij een eenvormige en smaakvolle energie renovatie.

En zelfs bij individuele gezins huizen kan de afweging worden gemaakt: moeten die stuc elementen van rond 1900 nu echt per se blijven? Dat we ze liefst zouden behouden is één ding. Maar we moeten de waar de wel in de weegschaal durven te leggen met de exploderende energiekosten, de luchtvervui ling en de noodzakelijke kli maatbijdrage van onze steden. Het resultaat van die weegoefe ning moet vervolgens ook een beleid worden, dat krachtiger is dan de ‘u krijgt een premie als u zelf een energie-renovatie aan vraagt’–aanpak.

Op de achtergrond speelt een fi losofische discussie over wat een stad nu eigenlijk is. Is het een verzameling van mooi geschikte stenen waar je vervolgens niet meer mag aan raken? Of is het net de natuur van een stad om steeds weer te veranderen en zich aan te passen aan een ver anderende wereld?

“Zelfs bij individuele gezinshuizen kan de afweging worden gemaakt: moeten die stucelementen van rond 1900 nu echt per se blijven?”

Dubbel glas in het Flageygebouw of isolatie op historische gevels. De energiecrisis noopt ons om anders te kijken naar onze stad.

Een typisch beeld: achtergevels worden geren oveerd, aan voorgevels wordt niet geraakt.

Terwijl ook die een energierenovatie verdienen.

Wie was Manneken Pis?

Luana Difficile

zoekt elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Danielle uit Schaarbeek. Volg ook de Instagram pagina voor Luana’s Big City-verhaal op donderdag.

Rome heeft zijn Trevifontein, Parijs de Fontaine des Mers en Brussel ... Manneken Pis. Je kan het een overschat monument vinden, maar toch behoort dat kleine ventje tot de meest gefo tografeerde fonteinen ter wereld.

Dat hij al honderden jaren zo po pulair is, ligt waarschijnlijk aan de humor, maar aan ook het mysterie rond zijn personage.

plek waar nu Manneken Pis staat. Dat weten we door een vermelding in een tekst van de administratie van de stad over de waterleidingen. Daar gaat het ergens over een fontein ‘daer dmenneken pist’, oftewel de fontein waar een manneke pist.

De tekst dateert uit het midden van de vijftiende eeuw, er staat dus al zeker sinds dan een plas send jongetje. Maar over wie hij was, bestaan ontelbaar veel ver halen.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Beestig Brussel.

Meer zelfs: zijn populariteit zal daardoor zelfs gevrijwaard blij ven. Want het echte verhaal over wie hij is en hoe hij er kwam, zullen we nooit volledig kunnen navertellen. Wat we wel weten, is dat er in de dertiende eeuw her en der in de stad verschillende waterfonteinen werden ge plaatst, om de Brusselse bevol king van drinkwater te voorzien. Zo moet er ook een fontein ge staan hebben in de buurt van de

Sommigen noemden hem Le Petit Julien of Juliaantje. Er is ook een verhaal over een jonge tje dat Brussel al plassend van een brand zou hebben gered. Of kwam er een standbeeld, omdat ouders die hun zoon verloren waren en hem op die plek al uri nerend terugvonden, uit geluk een standbeeld lieten zetten? Of was het toch een jongen die tij dens een processie langs de kant van de weg even plaste voor hij verder stapte. Wat ook het juiste verhaal mag zijn, elke legende droeg bij tot

de gehechtheid die de Brusse laars hadden aan het beeldje. Ze herkenden zich in hem, en in zijn brutale en humoristische kantje.

Dus besliste de stad om hem te laten vernieuwen en vereeuwi gen in 1619 met een bronzen beeldje. Die opdracht ging naar Hiëronymus Duquesnoy, in die tijd een vrij bekende beeldhou wer. Wat nogmaals duidelijk maakt hoeveel waarde deze fon tein voor de stadsbewoners had. In vierhonderd jaar tijd heeft het

Hottentottenvilla, een nuttige parasiet

Deze vrij zeldzame wolzwever gedijt goed in de stad, zeker als er zand in de buurt is, zoals op opgespoten terreinen of industriële friches.

Zoals veel andere vliegensoorten heeft de hottentottenvilla het jas je aan van een wesp of een bij, waarmee hij oppervlakkig gezien

verward kan worden. Daarmee kan hij zijn vijanden afschrikken. Het is wat biologen mimicry noe men.

Deze wolzwever is nochtans zelf ook niet van de liefste. Als de larves uit de eitjes komen, gaan ze op zoek naar een gast heer. Ze boren een gaatje in de rupsen van nachtvlinders om daar te gaan groeien alvorens ze uitbreken. Het zijn echte para sieten.

Ook uniek: de vrouwelijke hot tentottenvilla heeft een klein zandkamertje in haar lijf, aan het uiteinde, naast het ge slachtsorgaan. Daarin bewaart ze zandkorreltjes. Die gaan mee bij het eileggen en moeten er

De hottentottenvilla heeft het jasje aan van een wesp of een bij.

De legendes rond wie hij was, zijn al honderden jaren de grondstof voor zijn grote populariteit.

MEER BRUZZ

Chibi Ichibo over ‘Sabina’

De nieuwe plaat van Chibi Ichigo wordt door iedereen warm onthaald. Bij Daan LeBlanc legt ze haar ziel bloot in een nieuwe Moedertaal.

Luister naar Moedertaal via BRUZZ.be/ice

Manneken Pis, vaak gehuld in een kostuumpje op maat, is ondanks zijn kleine gestalte een toeristische trekpleister.

standbeeld al heel wat te verdu ren gekregen. Tussen 1747 en 1965 werd het maar liefst zeven keer gestolen. Door Franse sol daten, door de Engelsen, een on bekende brak hem zelfs een keer in twee, de brokstukken werden later in het kanaal teruggevon den. Hierna nam het stadsbe stuur geen risico meer. Er werd een replica gemaakt, die nog al tijd op de sokkel staat. Het origi nele standbeeld is te bezichtigen in het Broodhuis.

Een paar van de meer dan dui zend kostuums die het ventje ooit droeg, staan tentoongesteld in een museum niet ver van het standbeeld. En zo blijft het ver bazingwekkend hoe er aan zo’n klein ventje na honderden jaren nog steeds zoveel symboliek hangt. Afgezien van de lichte te leurstelling op het gezicht van vele toeristen als ze ontdekken dat er wel veel fuzz wordt ge maakt rond een mannetje van amper 55 centimeter. LD

voor zorgen dat de eitjes niet aan elkaar plakken. De landbouwindustrie is intus sen geïnteresseerd geraakt in dit soort parasitaire wolzwevers. Een ander lid van het genus van de villa’s parasiteert bijvoorbeeld op de dennenprocessierups, en zou zo die woekerende rups kun nen bestrijden. Verder is de hot tentottenvilla ook een goede be stuiver.

Waar deze vlieg zijn opmerkelij ke naam vandaan heeft, blijft een raadsel. De vooraanstaande Zweedse bioloog Carl Von Linné

gaf hem al de naam hottentotten vlieg. En ‘hottentot’ had toen, in de achttiende eeuw, al een deni grerende, racistische, betekenis. Ook andere dieren krijgen die naam toebedeeld, zoals een schorpioenensoort, maar waar om is niet duidelijk. Later zou de Italiaanse entomoloog Paolo Lioy deze wolzwever bij het ge nus van de villa’s indelen, waar van er vandaag een vijftal soorten te vinden zijn in ons land. SVG

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Maak mee het nieuws

De Grote Brussel Helpt Spaghettislag

Neem op zaterdag 26 november deel aan de Grote Brussel Helpt Spaghetti slag ten voordele van vzw Kinumai.

Haast je nu naar brusselhelpt.be

Zit je klas vol verhalenvertellers, meningen en ideeën? Dan ben je de leerkracht van een klas vol geboren reporters en zijn wij op zoek naar jou!

Alle info op BRUZZKet.be/KLIK

Stille sluipmoordenaar blijft rondwaren

Asbest zit overal: in Brusselse scholen, bedrijven en privéwoningen, tot zelfs in de metrostations. Toch zijn er in het gewest nog geen plannen voor een asbestattest bij verkoop. Een ongeruste Brusselse schreef parlementsleden aan en kreeg het thema op de agenda: “Er is ook veel meer sensibilisering nodig. Wie denkt er nu aan dat er asbest in je plafond kan zitten?” door Sara De Sloover foto’s Ivan Put

Als kind reed Vera (31,*) jarenlang langs een van top tot teen ingepakt Berlaymontge bouw Brussel binnen met haar familie. Van 1995 tot 1999 was de hoofdzetel van de Europese Commissie aan het Schumanplein de grootste asbestver wijderingswerf in Europa, en de achter zeil verstopte mastodont liet een diepe indruk na. Toen ze jaren later een appartement in Vorst huurde, vroeg ze de syndicus meteen of er asbest in het gebouw zat. “Omdat het een gebouw uit de jaren zestig was, vermoedde ik dat dat kon. De syndicus zei enkel dat de lift inderdaad asbest had bevat, maar dat die intussen was weggehaald.”

Toen Vera met haar vriend eerder dit jaar een huis wou kopen, liet ze op aanraden van een collega eerst een asbestinventaris opmaken. “Het bleek rond één leiding in de garage te zitten, als isolatiemateriaal. Verder hebben we nog een ‘asbestverdachte’ kachel, een type kachel waarin asbest kan voorko men en die we dus beter wegdoen.”

Nadat ze zich hadden verdiept in het thema, besloot het koppel ook in hun

huurappartement een analyse te laten doen. “Ik las dat er bij gebouwen uit de jaren zestig, zeventig en tachtig een reële kans is dat er zich asbest bevindt in het pleister werk,” vertelt Vera. “Uit een hoekje waar de leidingen doorlopen in het plafond van onze slaapkamer in het huurappartement viel geregeld stof. Omdat ook ons dochtertje in die kamer sliep, was ik er niet gerust op.”

“Het stof was zand, gelukkig, een hele opluchting. Maar er bleek wel degelijk asbest in het pleisterwerk van het plafond te zitten. Ik voelde me slecht dat ons kind daaraan was blootgesteld. De firma raadde ons aan alle plekken waar de verf door de jaren heen gebarsten was te bedekken en er zeker niet in te boren. Dat geldt dus waarschijnlijk ook voor de muren, al hebben we die niet laten onderzoeken.”

Intussen is het gezin verhuisd naar hun nieuwe huis in Anderlecht. “In de kelder van het appartementsblok zat broze, omwikkelde asbest als isolatiemateriaal rond leidingen. Een stuk van het asbest lag er zelfs een tijdje open en bloot, we weten niet hoe dat komt. Misschien gebeurde dat bij werken en waren

de werklui niet goed ingelicht over het gevaar. De syndicus dacht aan vandalisme. Ik ben heel blij dat ik nu asbestvrije muren en plafonds heb. Ik laat mijn vriend nu over asbest lezen, zelf word ik er te angstig van.”

Het knaagde bij Vera, die verschillende Nederlandstalige parlementsleden en minister van Leefmilieu en Gezondheid Alain Maron (Ecolo) een brief schreef om het voor haar gebrekkige Brusselse asbestbeleid aan te kaarten. De vragen komen volgende week aan bod in de commissie Leefmilieu.

Zwaard van Damocles

Want asbest – een verzamelnaam voor zes in de natuur voorkomende mineralen – was en is overal. Zeker vanaf de jaren zestig tot begin jaren negentig werd het overal voor gebruikt in België, dat door de Eternit-fabrie ken de grootste producent van asbesttoepassingen in Europa was. Tussen 1948 en 1998 werd maar liefst twee miljard ton van de goedkope en robuuste delfstof geïmporteerd. Die werd verwerkt in meer dan drieduizend producten, van schoolborden en bloembak

Asbest verwijderen is werk van specialisten, die in astronautenpakken te werk gaan en de boel herme tisch afdichten. En dat heeft een stevig prijskaartje.

Jaarlijks minstens 130 nieuwe zieken door asbest in Brusselse gebouwen

ken tot gevel- en golfplaten, isolerende vlokken, asbestcement of verf. Ook in Elsene waren twee kleinere fabrikanten van asbestproducten actief.

Begin jaren tachtig was echter al duidelijk dat het inademen van minuscule asbestve zels kan leiden tot asbestose – een soort van stoflong als gevolg van blootstelling – long kanker, longvlieskanker (mesothelioom) en later ook strottenhoofd- en eierstokkanker. “Toch werd het in België als bouwmateriaal pas in 2001 volledig verboden,” zegt Eric Jonckheere, woordvoerder van de vereniging van Asbestslachtoffers Abeva. Jonckheere groeide op in ‘Eternit-dorp’ Kapelle-op-denBos. In 1987 stierf zijn vader aan mesotheli oom. Later verloor hij ook zijn moeder en twee broers van amper 43 en 44 jaar oud aan de ziekte.

Vorig jaar ontdekte Jonckheere dat hijzelf mesothelioom had. “Ik heb ‘geluk’ gehad, in de zin dat ik tot de vijf procent behoor bij wie de kanker te opereren valt. Dat is gebeurd, en ik heb ook chemotherapie en bestraling achter de rug. Nu leef ik met een zwaard van Damocles boven mijn hoofd.”

Van Flagey tot Financietoren

“In Vlaanderen is vanaf eind november 2022 een asbestattest verplicht voor elk gebouw van voor 2001 dat verkocht wordt,” zegt Vera. “Tegen 2032 moet ieder gebouw zo over een asbestattest beschikken, en weet de Vlaamse overheid waar zich asbest in slechte staat bevindt.” Tegen 2040 moet Vlaanderen zo ‘asbestveilig’ zijn. “Ook in Nederland, Frankrijk en Groot-Brittannië worden meer maatregelen getroffen.”

In Brussel bestaat een algemene asbestin ventaris vooralsnog niet. Plannen in die

Vera Kaartte het Brusselse asbestbeleid aan

richting zijn er evenmin. Ook subsidies voor de dure asbestverwijdering staan niet op de planning.

In 2016 liet Leefmilieu Brussel een studie uitvoeren die een inschatting maakte van de hoeveelheid asbest die nog aanwezig is in het gewest. Die laatst bekende cijfers zijn nochtans astronomisch: 300.000 ton aan niet-broze asbest, die ingekapseld zit in ander materiaal, zoals asbestcement of golfplaten, en 108.000 ton van de broze toepassingen, zoals witgekleurde leidingiso latie en pleisterwerk. Woont of werkt u in een pand dat dateert van voor midden jaren negentig, dan is de vraag dus wellicht niet óf, maar waar er zich asbest bevindt.

Als het niet-broze asbest makkelijk weg te halen is, mag je dat voorzichtig verwijde ren, met een FFP3-masker op. Brusselse containerparken aanvaarden het niet, maar er zijn wel twee privébedrijven waar je na afspraak terechtkan: De Meuter en Renewi. “In broze toepassingen zitten de vezels heel los in het materiaal en komen ze dus heel makkelijk vrij, wat die heel gevaarlijk maakt om in te ademen,” legt Elise Straetmans uit, milieuvergunningsbeheerder asbest bij Leefmilieu Brussel. “Voor de verwijdering dat soort asbest moet je daarom een vergunning aanvragen en verplicht een erkend bedrijf inschakelen.”

Jonckheere wijst naar de ramen in de vergaderzaal van het Flageygebouw waar ons gesprek plaatsvindt. “Die vensterban ken waren ooit volledig van asbest, dat was een bestseller voor Eternit. Dit gebouw zat tot de nok vol.” Na een jarenlange teloor gang werd de leegstaande ‘pakketboot’ van zinken gered door een consortium, dat het kankerverwekkende goedje professioneel liet verwijderen. Net zoals bij het Sheraton hotel aan het Rogierplein of de Financie toren aan de Kruidtuin was de peperdure asbestverwijdering de reden dat de eigenaars – in dit geval de openbare omroepen VRT en RTBF – het pand moesten verkopen.

“Je hebt professionals nodig, die in astronautenpakken te werk gaan en de boel hermetisch afdichten, en dat heeft een stevig prijskaartje,” zegt Jonckheere. “Een Oost-Eu ropese ploeg doet het voor veel minder geld, maar neemt daarbij vaak onwetend grote risico’s. Heel veel loodgieters zullen snel zelf asbest weghalen rond een of twee leidingen.”

Asbest in pakweg verf, lijm of pleister werk kun je niet herkennen. Verraderlijk is bovendien dat ingeademde asbestvezels vaak pas veertig jaar nadien long- en andere ziektes veroorzaken. Volgens een studie van de KU Leuven zal het aantal doden door asbest in ons land daarom pas in 2024 pieken.

In de kelder van het appartementsblok waar Vera woonde, zat broze, omwikkel de asbest als isola tiemateriaal rond leidingen.

Daarom spant Jonckheere zich in om op de gevaren van asbest te blijven wijzen, ook voor jongere generaties voor wie het een probleem uit het verleden lijkt te zijn. Aan mesothelioom overlijden jaarlijks 350 Belgen, zegt hij. “Maar het totale aantal slachtoffers ligt door de andere aandoenin gen nog veel hoger. In Nederland en het Verenigd Koninkrijk sterven jaarlijks meer mensen aan asbest dan in het verkeer. Binnen die logica schatten wij het jaarlijkse aantal Belgische asbestdoden op minstens negenhonderd.”

Het aantal aanvragen bij het Asbestfonds, dat een vergoeding uitkeert aan wie lijdt aan asbestgerelateerde aandoeningen, stijgt nog jaar na jaar. In 2016 dienden in het Brussels

“Ik laat mijn vriend nu over asbest lezen, zelf word ik er te angstig van”

Voor de verwijdering van broze asbest moet je een vergunning aanvragen en verplicht een erkend bedrijf inschakelen.

gewest 103 mensen een aanvraag in, in 2020 waren dat er 130.

In Peterbos en Jetse basisschool

“Ik zie en hoor nog geregeld over risicosituaties rond werven, en op scholen, waar het probleem vaak wordt weggemoffeld omdat het geld voor de verwijdering er niet is,” zegt Jonckheere. “Al zijn er evengoed particulie ren die nog altijd een hogedrukreiniger gebruiken om mos van een dakbedekking in asbest te krijgen.”

Hij doet het verhaal van een sociaalwoningblok op de Apollosquare in de Schaarbeekse wijk Helmet, waar in 2015 een werf tijdelijk stilgelegd werd omdat de arbeiders van een algemeen aannemersbedrijf asbest afbraken. “Dat hield een gevaar voor henzelf in, maar ook voor de buurt, vermits de vezels makkelijk door passerende bewoners ingeademd konden worden. Ze gooiden brokken asbestcement zo los in de container met bouwafval. Bovendien lieten de werklui ’s avonds de deur van het werflokaal open, waardoor kinderen er in het stof konden spelen.”

Toen de ramen in een van de buildings in de Peterboswijk in Anderlecht vorig jaar vervangen werden, bleken de vensterbanken van asbest te zijn. Toch gingen de werken door, terwijl 85 inwoners nog in het gebouw woonden. Volgens de huurdersvereniging zijn de regels voor asbestverwijdering niet afdoende gevolgd. “Binnenkort pakken ze

een ander gebouw in dezelfde wijk aan, dan doet het probleem zich misschien opnieuw voor,” vreest José Garcia van het Syndicat des Locataires.

En eerder dit jaar is de oud burgemeester van Jette, Hervé Doyen (Les Engagés), door het parket beschuldigd van valsheid in geschrifte rond de aanwezigheid van asbest in de Jetse basisschool Aurore. In 2007 al liet de gemeente onderzoeken of er asbest in het gebouw aanwezig was, wat voor een van de binnenmuren ook bevestigd werd. Maar noch Doyen, noch de top van de gemeen teadministratie maakte die informatie openbaar. Niet in 2011, toen de school zelf

vermoedens kreeg bij werkzaamheden, en de directrice een aantal klassen liet ontruimen. En evenmin in 2018, toen Doyen een nota aan ouders, gemeenteraadsleden en parket stuurde.

Het kabinet Maron wijst erop dat werkge vers volgens federale wetgeving wel verplicht zijn om een asbestinventaris op te maken. Als personeel moet je die kunnen opvragen, vertelt een asbestdeskundige ons, “al gebeurt zo’n inventaris niet altijd.” Zo proberen de burgeractivisten van Transparencia al jaren tevergeefs de asbestinventarissen van de gemeentescholen in Sint Pieters Woluwe te krijgen, waarna burgemeester Benoît Cerexhe (Les Engagés) activist Claude Archer voor smaad voor de rechtbank daagde. Ook de inwoners van het socialewoningblok in Peterbos – met conciërge – kregen nul op het rekest. Zelfs bij Leefmilieu Brussel, omdat de socialehuisvestingsmaatschappij intussen een klacht wegens smaad tegen een bewoner van het blok heeft ingediend.

Brussel moet de asbestproblematiek beter aanpakken, vindt bezorgde burger Vera. “Voor een milieuvergunning voor de verwijdering van broze asbest moet je betalen, in tegenstelling tot in Vlaanderen.”

Dat kost officieel 125 euro, maar verwijde ringsbedrijven vragen er 500 euro voor. Dat komt boven op de zware kosten voor inventaris en verwijdering. “Veel mensen zullen die kosten proberen te omzeilen. Er moet ook veel meer sensibilisering komen. Als we met anderen over onze asbestissues praten, vallen die vaak volledig uit de lucht.”

(*) onze getuige wou enkel haar voornaam publiek maken

L’ASSASSIN SILENCIEUX CONTINUE À SÉVIR

FR L’amiante est partout : dans les écoles bruxel loises, dans les entreprises et les habitations privées, jusque dans les stations de métro. La région n’a pourtant pas le projet de mettre en place un certi ficat amiante lors de la vente, comme ce sera le cas en Flandre dès le mois prochain. De cette façon, la Flandre veut devenir ‘sans amiante’ d’ici 2040. Entre 1948 et 1998, pas moins de deux milliards de tonnes de ce minéral bon marché et robuste ont été impor tées en Belgique. À Ixelles aussi, deux petits fabri cants de produits à base d’amiante étaient actifs. Un Bruxellois inquiet s’est adressé aux parlementaires et est parvenu à mettre le sujet à l’agenda politique.

THE SILENT ASSASSIN CONTINUES TO HAUNT US

EN There is asbestos everywhere in Brussels: in our schools, offices, homes and metro sta tions. Yet the region still has no plans to introduce an asbestos certificate when houses are sold, as will become compulsory in Flanders. That way Flanders aims to become “asbestos-safe” by 2040. No less than two billion tonnes of the cheap and robust min eral were imported between 1948 and 1998 and turned into over 3,000 products, from blackboards and flower boxes to façade coverings. There were even two manufacturers of asbestos products oper ating in Elsene/Ixelles. A worried Brussels resident wrote to MPs and that put the issue on the agenda.

De slaapkamer. Adriana Bouquin

De dertienjarige Adriana Bouquin woont in Molenbeek en kijkt uit naar november, want dan gaat ze voor het eerst naar een concert.

‘Zwangere Guy maakt goede muziek om wakker te worden’

Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij de dertienjarige Adriana Bouquin uit Molenbeek. “Wij leren over de Grieken en de Romeinen, maar volgens mij zou het handiger zijn om gewoon te leren over wat er nu allemaal gebeurt.”

door Anke Dirix foto Saskia Vanderstichele

Hey Adriana, met wie woon je hier?

Met mijn papa en mijn tweeling zus. Mijn ouders zijn gescheiden dus ik woon hier maar halftijds, mijn mama woont in Laken.

Ik zie dat je een plaat hebt van Stikstof. Ben je fan?

Ja, ik kijk wel op naar Zwangere Guy. Het lijkt alsof hij het vroeger moeilijk had om zijn emoties te tonen, maar dat hem dat nu met zijn teksten en liedjes veel beter lukt. Ik vind het cool dat hij dat durft. Meestal luister ik naar de plaat op mijn koptelefoon, na mijn huiswerk of als ik onderweg ben naar school. Dan ben ik nog moe en ‘t is sowieso goede mu ziek om wakker te worden. In november ga ik voor het eerst naar een van zijn concerten, mijn eerste concert ooit!

Wat vind je het allerleukste aan Brussel?

Dat er zo veel verschillende men sen zijn. Ik ben zelf half Italiaans en al die culturen bij elkaar vor men gewoon Brussel. Dat heb je op andere plaatsen denk ik veel minder. Ik ben graag in de stad, mijn zus en ik gaan vaak naar tweedehandswinkels in het cen trum.

Zijn er ook dingen die je minder leuk vindt?

De auto’s en de drukte, het stinkt hier vaak naar uitlaatgassen. En het kanaal, dat is echt vuil. We wonen er vlak naast en als je hier beneden komt, stinkt het bijna altijd naar riool.

Hoe zou je dat oplossen?

Meer openbaar vervoer en meer fietspaden, zodat er minder au to’s moeten rijden. Je merkt dat er hier naast het kanaal veel meer fietsers zijn dan op andere plaatsen waar er geen fietspad is.

Het is ook beter voor kinderen: die durven niet altijd te fietsen op straat, maar op een fietspad voe len ze zich veel veiliger. Het ka naal kunnen we misschien opkuisen door een dam te bouwen die het afval tegenhoudt? En minder boten laten varen, die minder vervuilen.

Pieker je soms?

Soms wel, over school. Ik vind het moeilijk dat we zoveel ver schillende leerkrachten hebben, die allemaal een andere manier van lesgeven hebben. Daardoor moet je je elke keer aanpassen. Soms pieker ik ook over mijn punten of vraag ik me af of ik wel genoeg gestudeerd heb. School geeft mij wel heel veel stress.

Was het raar om tijdens corona naar het eerste middelbaar te gaan?

Ja, we hadden een hele tijd online les. Of beter: dan weer wel, dan weer niet. Het is nu totaal anders om allemaal samen, zon der mondmaskers in de klas te zitten. Voor mij waren dat ge zichten die ik voor het eerst zag. Sommigen had ik natuurlijk wel al een keer gezien, maar door corona was het veel moeilijker om mensen te leren kennen. Dat is dit schooljaar wel gemakkelij ker.

Zijn er dingen waarover je meer zou willen leren op school?

Over nu. Over hoe de wereld is ontstaan, met de politiek en zo. Ik weet niet of je zoiets tijdens de geschiedenisles kunt leren, maar het zou wel handig zijn. Ik zit in het tweede middelbaar en hoe hoger je gaat, hoe dichter je bij het heden komt. Wij leren nu over de Grieken en de Romeinen, maar volgens mij zou het handi ger zijn om te leren over wat er nu allemaal gebeurt. Ik denk dat dat ervoor zou zorgen dat we ge makkelijker op deze wereld zou den kunnen leven. Gelukkig weet mijn papa veel over dat soort din gen, met hem kan ik er wel over praten.

Meer lezen?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/slaapkamer

Naar een idee van de Volkskrant

« JE VOUDRAIS DES COURS SUR CE QUI SE PASSE MAINTENANT »

FR Adriana a 13 ans et habite avec son papa et sa sœur jumelle (à mi-temps) à Molenbeek. La Bruxelloise aime le rappeur Zwangere Guy, les cours de gym et de géographie – même si elle chan gerait un peu le programme. « En ce moment, on a des cours sur les Grecs et les Romains, il serait peutêtre plus utile d’apprendre des choses sur le monde actuel. »

“I WANT TO KNOW MORE ABOUT WHAT IS HAPPENING NOW”

EN Adriana is 13 and lives with her dad and twin sister (half the time) in Molenbeek. She enjoys Zwangere Guy and loves P.E. and geography, but if it was up to her, they would be taught a bit differently.

“Right now, we are learning about the Greeks and the Romans, but I think it would be better to learn about what is happening now. That would make it easier for us to live in this world.”

“Misschien kunnen we het kanaal opkuisen door een dam te bouwen die het afval tegenhoudt?”

BIO

• Thomas Konings (28) is geboren in Kalmthout en woont een tijdje in de Nederlandse grensgemeente BaarleNassau

• Studeert politieke wetenschappen en internationale betrekkingen in Antwerpen

• Verpandde zijn hart een paar jaar geleden aan Brussel

• Is een tijdlang hoofdredacteur van de muziekblog Indiestyle

• Werkt sinds 2018 als programmator bij de Botanique

‘De Botanique wordt steeds meer een laboratorium’

Het publiek heeft zijn weg naar de concertzalen teruggevonden. Maar wie een blik werpt op de affiche van de Botanique, ziet vooral veel onbekende namen. “Wij mikken meer dan ooit op de sterren van morgen,” zegt programmator Thomas Konings. “En die hebben allemaal hun eigen manier om in de aandacht te komen.” door Tom Zonderman

De livesector heeft nog maar goed en wel corona uit lijf en leden geschud, en daar dreigt alweer een nieuwe crisis: net nu iedereen een budget uit zijn cultuurbuidel had gespaard, krijgt de koopkracht een knauw, zieltogend onder druk van een nabije oorlog, verknipte schaakmeesters van de internationale politiek en de torenhoge inflatie. Dat heeft gevolgen: concertzalen zien hun energiefac tuur verveelvoudigd, artiesten worden geconfronteerd met alle winst verslindende tourkosten en de portemonnee van de ticketkopers wordt almaar meer gepluimd.

“Maar voorlopig zien we niet dat mensen willen besparen op cultuur,” zegt Thomas Konings, programmator bij concertzaal Bota nique. “De ticketverkoop zit binnen de verwachtingen. We hebben zelfs een geweldige start gehad na de zomer, septem

ber was echt goed.” De concertzaal heeft zeventien procent meer publiek dan in dezelfde periode in 2019, al moet gezegd dat het ook een derde meer shows op de affiche heeft staan – nog altijd een gevolg van bands die na corona de schade willen inhalen.

Voor het zomerreces heerste er ongerust heid bij de cultuurhuizen. Het publiek vond zijn weg maar niet terug na de pandemie, de zalen raakten amper gevuld. De verwachting dat het bij de start van het culturele najaar weer zou aantrekken, bood een wankel houvast. Maar na het festivalseizoen sijpelden de concertgangers toch weer binnen. “Al zien we net als overal dat mensen pas last minute hun tickets kopen,” zegt Konings. “Dat is dan weer niet altíjd het geval. Soms hopen we erop, en gebeurt het niet. Wat we wel met zekerheid kunnen zeggen, is dat de livesector sinds corona een stuk onvoorspelbaarder is geworden.” (Lacht)

Dat impliceert dat ook promo voeren voor een show er niet makkelijker op wordt. “Vroeger wist je ruim op voorhand wanneer je als organisator een extra inspanning moest doen om je zaal gevuld te krijgen. Nu niet meer. De les is dat we voor elke show vanaf het begin moeten zorgen dat de promo goed zit. Een hele opgave voor ons, omdat we zoveel concerten doen en het niet simpel is om elk event er te doen uitspringen.”

Next big things

Konings is met zijn 28 de jongste van de drie programmatoren bij de Botanique, naast Olivier Vanhalst en algemeen directeur Paul-Henri Wauters. Hij studeerde politieke wetenschappen, maar zijn interesse in muziek nam het langzaamaan over. Eerst bij de online muziekblog Indiestyle, waar hij een tijdje hoofdredacteur was. Bij de Botanique

zit hij nu vier jaar. “Ik kwam hier als concertliefhebber al meerdere keren per week,” lacht hij. “Na een tijdje begon ik hun tips te geven, en zo ben ik erin gerold. Qua programmatie heeft het altijd goed geklikt tussen de Botanique en mij.”

Konings houdt de hypes en trends in het vizier, en monstert de artiesten die eerst daags het verschil zullen maken. Van die jonge wolven of nog te ontluiken superster ren vinden er dit najaar opvallend veel hun weg naar de Kruidtuin. Zelfs voor doorge winterde melomanen doen de meeste namen in het najaarsoffensief van de Botanique geen belletje rinkelen. Dat erkent ook Konings, die op het moment dat we hem aan de lijn krijgen in Polen het meerdaagse Unsound-festival in Krakau afschuimt voor de nieuwste snoepjes uit de elektronische scene. Hij is tuk op dat soort festivals, zoals Rewire in Den Haag en Primavera Sound in Barcelona, waar veel jong grut zijn neus aan het venster steekt. Die sterren-in-de-dop kapen ook niet zomaar de aandacht bij hem weg, het is een belangrijke missionstatement van de Botanique: jong talent op de radar zetten. Vaak geven internationale artiesten er hun eerste Belgische show.

Binnenkort zal de Botanique die visie nog benadrukken met With Love, een concept waarbij je voor 10 euro de next big things van morgen in de Witloofbar, de catacomben van de Kruidtuin, hun ding kan zien doen. Dingen die minder via traditionele weg als labels, de media en festivals binnen walsen. “TikTok is een belangrijke tool geworden,” beaamt Konings, “maar er is zoveel meer. Je mag ook niet vergeten dat streaming een heel

groot aandeel heeft gekregen. Door algorit mes bereiken sommige bands een groot publiek, maar word jij misschien niet getarget of volg je niet de juiste playlist.”

Vinger aan de pols

Kortom, we luisteren meer en meer in (internet)bubbels naar muziek. “Sinds corona is alles nog meer gedigitaliseerd,” zegt Konings. “Iemand als Tobe Nwigwe, een Amerikaanse rapper met Nigeriaanse roots, heeft een grote community opge bouwd door op YouTube elke zondag een homemade video te plaatsen. Wie hem niet

Beach Bunny, Jok’Air, The 502s zijn maar een paar voorbeelden: bands waar u wellicht nog nooit van had gehoord, tenzij u in hun bubbel zit, maar hun concerten zijn wel allemaal uitverkocht. “Het is er niet makkelijker op geworden om in te schatten of de groep zal verkopen of niet,” geeft Konings toe. “Vroeger wist je wanneer een artiest bij dit of dat label zat, in welke verkoop dat zou resulteren. Of als de band op de radio gedraaid werd. Dat is veranderd. De Botanique wordt steeds meer een laboratorium, voor de artiesten, maar ook voor de booking agents en labels. Dat maakt het spannender, maar ook moeilijker.”

volgt, kent zijn muziek wellicht niet. Hetzelfde gebeurt met platformen als Instagram of Twitch. De kanalen waarmee artiesten onder de aandacht proberen te komen, zijn verveelvoudigd. Er zijn sowieso nog dagelijks hoekjes internet die ik ontdek waar telkens een andere scene leeft. Er is zoveel aanbod, het is crazy. En daarin proberen wij dan de gids te zijn.” (Lacht)

Je moet risico’s durven te nemen, zegt Konings. “Beach Bunny, bijvoorbeeld, is een TikTok-band die heel hard leeft bij een jong queer publiek dat rockmuziek ontdekt, een beetje wat Paramore was voor mijn genera tie. Maar er is een grote strijd tussen de cijfers en de realiteit. Een groep kan heel veel streams of views of volgers verzamelen zonder dat dat een grote ticketverkoop garandeert. Je moet als programmator voor een deel op je buikgevoel afgaan om in te schatten of deze of gene artiest een Belgisch publiek kan aanspreken. De laatste jaren hebben we daarom ook onze poel van partners in binnen- en buitenland verbreed om een diverser programma samen te stellen. Dat weerspiegelt zich bijvoorbeeld in een groter aanbod qua metal.”

Konings gaat naar drie tot vier shows per week en luistert obsessief naar muziek, via verschillende kanalen. Spotify blijft voor hem een belangrijke tool. Maar hij put ook nog altijd uit wat labels hem aanreiken. “In die zin hanteer ik ook nog wel de ‘oude’ methodes,” vertelt hij. “Doorslaggevend is de intrinsieke artistieke kwaliteit van de act. Dat is heel subjectief, maar we zullen niet zomaar elke TikTok-artiest een platform geven. De Botanique houdt de vinger aan de pols, maar er moet een identiteit aan kleven.”

Analyse. Hoe Thomas Konings de affiche van de Botanique kruidt met jong talent

Thomas Konings speurt naar nieuwe hypes en trends: “Het heeft altijd goed geklikt tussen de Botanique en mij.”

“Een groep kan heel veel streams of views of volgers verzamelen, maar dat is geen garantie dat je ook tickets verkoopt”

Thomas Konings

To cancel or not to cancel

Als die artiesten opdagen, want de prijs om te toeren is voor muzikanten exponentieel gestegen. Groepen korten tours niet zelden in, of gelasten de hele boel af als blijkt dat financieel het sop de kool niet waard is. Zeker als er een overzees traject aan te pas komt. “Sinds de opkomst van streaming de muziekverkoop heeft gekelderd, moeten de artiesten de baan op om inkomsten te genereren,” knikt Konings. “Maar nu dreigen torenhoge brandstofprijzen, materiaal- en personeelskosten ook dat verlieslatend te maken. Artiesten richten zich steeds vaker enkel op plekken waar het goed loopt en vermijden risico’s. Blue Lab Beats, bijvoor beeld, heeft net beslist om zijn Brusselse show te cancelen. Die mentaliteitswijziging zal zich op termijn doorzetten. Ik maak mij daar natuurlijk zorgen over, want wij zetten net heel hard in op kleinere bands die nog niet bekend zijn, die niet per se meteen volk lokken. Ik denk dat voor iedereen hetzelfde geldt: het is zoeken naar de juiste balans.”

Toeren is nochtans nog altijd dé manier om naam te maken, zegt Konings. “Maar tegen welke prijs? Artiesten geven ook aan dat on the road zijn niet alleen fysiek maar ook mentaal heel uitputtend kan zijn, kijk naar Arlo Parks of Sam Fender, of bij ons Max Colombie van Oscar and the Wolf. Het is een goede zaak dat er eindelijk over dat precaire mentale evenwicht wordt gepraat.”

Er zijn niet alleen de gestegen onkosten, er is ook nog altijd de brexit. “Het blijft een gedoe om de oversteek te maken,” zucht Konings. “Elk kabeltje moet je declareren. Er is heel veel papierwerk. Merchandising moet je op een andere manier organiseren. Het maakt het er niet makkelijker op voor de bands. Terwijl die merch nog belangrijker

wordt, nu bands minder inkomsten genereren uit hun optredens.”

Artiesten zien hun inkomsten verschui ven. Ze koppelen hun muziek steeds vaker aan reclamecampagnes, of verbinden zich aan merken. “Maar vaak boeten ze daarbij in aan zeggenschap over hun output. Kortom, artiesten staan zwakker, worden meer uitgebuit. Dat is wellicht ook een reden waarom we nu meer en meer praten over mentale issues. Er is veel meer stress om rond te komen. Corona heeft dat allemaal alleen maar versneld.”

Konings kruist zijn vingers dat bands zullen blijven komen, en dat het publiek zal volgen. “Mensen zullen blijven naar muziek grijpen om te ontsnappen aan het dagelijkse leven,” zegt hij stellig. Het goede nieuws is dat de Botanique, met de steun van de overheid, de prijs van zijn tickets, ondanks de gestegen energieprijzen, niet zal verhogen. “Dat is waar we heel hard voor vechten,” zegt Konings. “Hoe moeilijk dat nu ook is.”

Ondertussen blijft hij nieuw talent checken, onder meer uit de afrobeats met CKay, de amapiano en de alté, ziet hij een terugkeer van de drum-’n-bass met PinkPan theress en de globalisering van alternatieve pop met onder andere Tohji en Drain Gang, of het ontluiken van futuristische freakfolk met Marina Herlop en Daniela Lalita. Just Mustard, Mandy, Indiana en The Lounge Society houden postpunk dan weer levend. Uit de hiphop, een genre dat een paar jaar domineerde, maar nu in een “gezondere fase zit”, zijn Yeule en Billy Woods namen om in het oog te houden. “Heel donker, echt een vibe, bijna psychedelisch,” zegt hij over die laatste. Zelf kijkt hij het meest uit naar Sudan Archives. “Voor mij is zij een van de artiesten van het moment. Haar nieuwe album is meer dan ik zelfs maar had gehoopt. Inventief, vernieuwend, pal op de tijdgeest.”

Check de karrenvracht aan jong geweld op www.botanique.be

RESTER À LA PAGE

FR Juste avant l’été, les centres culturels étaient préoccupés ; ils ne vendaient pas beaucoup de tickets et les salles étaient à moitié vides. Entretemps, le public semble avoir retrouvé le chemin de la culture, le Botanique affiche même un très beau départ depuis l’été. Mais quiconque jette un coup d’œil à la programmation verra de nombreux noms inconnus. « Plus que jamais, nous essayons de rester à la page et de cibler les stars de demain », explique le jeune programmateur Thomas Konings. « Et ils ont tous leur façon d’attirer l’attention. La programmati on est devenue beaucoup moins prévisible. »

FINGER ON THE PULSE

EN Before the summer break, many cultural ven ues had started to worry. Tickets were not sell ing and concert and theatre halls remained half-emp ty. Since then, audiences have found their way back, and the Botanique’s seasonal start has been great. However, anyone who takes a look at what the con cert venue has to offer sees many unknown names.

“More than ever, we try to keep our finger on the pulse and aim for the stars of tomorrow,” Thomas Konings says, himself an up-and-coming program mer. “And they all have their way of getting attention. Programming has become a lot more unpredictable.”

Jong geweld dat je in de Botanique moet gaan ontdekken: Just Mustard, Sudan Archives, Beach Bunny en Jok’Air.

Nick Trachet

Br usselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

Draadjesvlees

Noodgedwongen ging ik onlangs lunchen in een snackbar. Is het met u ook zo? In een onver warmd huis heb ik gewoon véél meer honger. In een koud huis vermager je al slapend!

De prijzen in de snackbar waren erg democratisch en de klanten rondom mij aangenaam jong en uitgelaten. Een deftige brasserie of restaurant is soms net té ernstig, met geld-uitstra lende klanten en opgedirkte eters van, euh … iets meer mijn leeftijd. Ik bestelde in de snack een broodje met een stevig bier erbij en liet mij het jeugdige gelach welgevallen. Het broodje bevatte pulled pork

Niet alles in de moderne snelkeuken is prijzenswaardig.

Pulled pork is een gruwel die ons vanuit de Verenigde Staten heeft bereikt. Het maakt deel uit van hun ‘barbecue-cultuur’ en o, wat zijn ze er trots op. In werkelijk heid is het een staaltje van onbenul uit de buitenkeuken.

Het gaat om vlees dat niet hard genoeg is geroosterd om te verkolen, maar te heet om sappig en mals te blijven. En dan krijg je iets vreselijks: draadjes

vlees. Dat is dan de essentie van pulled pork.

Het behoort tot de basiskennis van het koksambacht dat vlees, langdurig gegaard op kooktemperatuur (100 °C) taai en zielloos wordt: ‘A stew boiled is a stew spoiled.’ Zo heet gekookt, gaan al de smakelijke sappen van het vlees naar het vochtige medium over en er blijven enkel vezels over: actine en myosine en meer van dat fraais. In het beste geval krijg je zo een uitstekende bouillon, maar het vlees is waardeloos geworden. De ideale gaartemperaturen van vlees (tenzij je het ongaar aflevert als ‘rood vlees’) ligt tussen 85 en 91 °C. Zoiets heet sudderen. Je ziet geen ontsnappende bellen, de vloeistof beweegt wel vanwege de convectie, dat is alles.

Wat bij pulled pork op de barbecue gebeurt, is eigenlijk vleesmisbruik. Daar gaan die uitverhitte sappen zelfs niet naar een bouillon, maar verdwijnen voor eeuwig tussen de gloeiende

kolen van het vuur. Het ruikt heerlijk, maar wat je ruikt, zit niet meer in het vlees. Het geheel wordt daarna uit elkaar gerafeld, omdat het anders nog erger is. De vleesvezels kruipen tussen je tanden en zijn smakeloos. Dat herinnert mij aan het koude soepvlees van in mijn jeugd. Mijn vader zei dan ook altijd: “Je moet kiezen in het leven: goed soepvlees of goede bouillon. De twee samen klaarmaken, dat lukt niet.” Zo’n vlees werd dan opgegeten met pickles of met mosterd, om er toch nog iets smakelijks van te maken. Met pulled pork is dat hetzelfde, maar dan onder de ‘barbecue sauce’.

Meer Trachet?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet

“Wat bij pulled pork op de barbecue gebeurt, is eigenlijk vleesmisbruik”

‘Vind je stem! Ja, whatever, wat betekent dat eigenlijk?’

Als eerste vrouw mocht Judith Vanistendael het Louvre binnenstebuiten keren op zoek naar een beeldverhaal. Met Atan van Kea duikt ze in de 5.000 jaar oude Cycladische cultuur om boven te komen met een fonkelend verhaal over kleien dromen, marmerharten en verveelde muzes, dat intiem echoot in het heden. door

Strip. Judith Vanistendael in het Louvre

“Op een dag krijg je een telefoontje met de vraag of je wilt deelnemen aan de stripreeks van het Louvre. Als je ‘ja’ zegt, heb je carte blanche. Je krijgt een pas om zo vaak als je wilt naar het museum te gaan, je loopt er rond, gaat aan de slag met het gebouw, met de suppoosten, de geschiedenis, de collectie of één stuk, wat je maar wilt. In de eerste jaren hebben auteurs er zelfs overnacht met hun familie. En ik, ik viel in corona.”

Judith Vanistendael heeft er vast een zinnetje aan gewijd in haar ‘dankbaarheids dagboek’, en ze vindt het nog steeds surrealistisch dat zij, als eerste vrouwelijke stripmaker, deel uitmaakt van de prestigieuze reeks beeldverhalen die het Louvre en de Franse stripuitgeverij Futuropolis sinds 2005 uitbrengen, maar vlekkeloos verliep haar deelname niet. “In december 2020 werd ik uitgenodigd, in januari 2021 heb ik het museum voor het eerst bezocht. In de zwaarste lockdown van Frankrijk, toen je bewegingsruimte beperkt was tot één kilometer rond je woning en om 18 uur de avondklok luidde. Heel bizar, hoor, in een leeg, gesloten Louvre te worden rondgeleid. Maar de collectie Cycladische kunst daar fascineerde me allang én was ook te bekijken op het internet. Voilà, keuze gemaakt.”

Vuile kunst

Prachtige, sobere vrouwenbeeldjes uit wit marmer bevolken die collectie. “Ze zijn tot 5.000 jaar oud,” vertelt Judith Vanistendael. “Het is een heel oude cultuur, uit de bronstijd, van voor het paleis van Knossos en de Minoïsche en Myceense beschavingen, die bestond op de eilandengroep in de Egeïsche Zee. Het is geen ‘grote beschaving’, ze hadden geen schrift, woonden in veelal kleine dorpjes. In de negentiende eeuw is ze ontdekt en vonden we die beeldjes blijkbaar heel lelijk. Daarna hebben de modernisten er een gegeerde kunstvorm van gemaakt, die werd verkocht op de internationale kunst

Nator, Atans mythologische held in klei, is gebaseerd op een sculptuur van Judith Vanistendaels zoon Simon.

markt, tentoongesteld in galeries, werd verzameld, gekopieerd en geroofd, en die door vernieuwers als Picasso, Modigliano en Brancusi werd bewonderd. Dat contrast tussen die oude cultuur, die de beeldjes in reeksen maakte, in grote hoeveelheden, en onze twintigste-eeuwse fascinatie ervoor, die we uiten door ze in een soort tempels van de kunst te steken, speciaal belicht, heel sober, ontdaan van elke context, weg van het leven,

vond ik een interessant gegeven. Het is als de witte vloer van het onlangs heropende KMSKA: het gaat over het totaal uitbannen van elke werkelijkheid, materialiteit en viezigheid. Terwijl ik als striptekenaar een massaproduct maak, dat niet in een of andere heilige ruimte maar in de huizen van mensen binnendringt, en daar rondslingert, op de keukentafel ligt, met thee wordt bevuild.”

Goede kunst zit het leven altijd op de huid, vindt de Molenbeekse stripmaker en lesgever aan LUCA School of Arts, wier lichtvoetige, kwetsbare en diepmenselijke oeuvre onlangs – eindelijk! – met de Bronzen Adhemar werd bedacht. En als dat leven kan binnendringen in de kunst, kan de kunst ook binnendringen in het leven. “Dat is wat ik doe: proberen mensen in hun hart te raken,” vertelt Judith Vanistendael. “Het gaat om ambacht, het goed vertellen van een verhaal. Mijn kunstwerk is niet de originele tekening, maar dat wat van de drukpers rolt, het liefst

“Getuige zijn van de moeite die mijn zoon had met het klassieke onderwijs én van zijn ontdekking van talent, heeft me mijn inzichten als lesgever doen bijschaven”

in 20.000 identieke exemplaren. Heilig is het beeldverhaal niet. Het is een intieme kunst, die opleeft wanneer je een boek openslaat, en tegelijk een kunstvorm van de massasamenleving. Dat heden zag ik weerspiegeld in die oude Cycladische beeldjes. Ik heb ze, omdat er zo weinig over geweten is, volledig naar mijn hand kunnen zetten.”

Kronkelen en sudderen

In die handen van Judith Vanistendael groeien de beeldjes uit tot marmerharten, gekoesterde gebruiksvoorwerpen die levens begeleiden en beschrijven, en een echokamer zijn voor angsten en verlangens. Onder meer die van Atan, een verlegen, zwijgzame, dromerige tiener met gouden handen en ambities, die vanuit zijn dorp naar meester Dario op Naxos trekt om “de beeldhouwer van Kea” te worden waartoe hij is voorbe stemd. Tussen de monotonie van de marmerharten verveelt zijn muze zich steendood, Atan ziet liever zijn mythologi sche helden, hele werelden in een steen. De kunst roert zich.

En dat echoot wondermooi in het heden. “De meeste mensen wandelen niet recht door,” klinkt het in Atan van Kea. “Alleen kronkelt het soms zo hard dat je in de knoop raakt,” vult Judith Vanistendael aan. Zelf heeft ze ook een tijd gekronkeld en geen les meer gegeven door een burn out. Maar de pit van ontroering in Atan van Kea schonk haar zoon Simon haar. “In het begin van de

lockdown is Simon beginnen te kleien en dat was een explosie! Ons huis staat vol met beeldjes, van superhelden tot doodshoofden.

Hij heeft eigenlijk een talent ontdekt, heeft ervaren dat hij een ‘handdenker’ is. Nu is hij thuis en gelukkig in het kunstonderwijs. Daar getuige van zijn, van de moeite die hij had met het klassieke onderwijs én van die ontdekking van een kern die onvervreemd baar is, hoe moeilijk het leven ook nog zal worden, was indrukwekkend. Maar het deed me ook herbekijken hoe ik zelf lesgeef: ‘Vind je stem!’ Ja, whatever, wat betekent dat eigenlijk? Ik ging misschien te licht over hoe ik die zoektocht van jonge mensen naar hun talent, hun positie in de samenleving kon begeleiden. Mijn papa zegt altijd: ‘Je

kinderen voeden jou op.’ Dat merk ik meer en meer, hoe ze je dwingen tot het bijscha ven van je inzichten.”

“Ik heb bijgedragen aan die druk die jonge mensen ervaren. Terwijl ik ze wil laten openbloeien. De technische vaardigheden kan en moet je oefenen. Maar je veilig voelen om je creativiteit de vrije loop te laten, daar zit de knoop. Ik zou meer in vraagvorm willen lesgeven dan in mededeling. Met oog voor zachtheid en collegialiteit, voor traagheid, koesteren en sudderen. En ja, dat is politiek, en dat neem je mee naar de wereld buiten de klas.”

Atan van Kea verscheen zopas bij Oogachtend, www.oogachtend.be

ÉCHO DU LOUVRE

FR Judith Vanistendael est la première dessinatrice BD féminine à pouvoir fouiller de fond en comble le musée du Louvre pour les besoins de la prestigieuse série du musée et la maison d’édition Futuropolis. Avec Atan de Kae, la Molenbeekoise a plongé dans la culture des Cyclades d’il y a 5 000 ans, pour nous revenir avec l’histoire d’un ado taciturne qui rêve de sculpture, un récit en écho avec notre époque. « J’ai été témoin des difficultés qu’a connues mon fils dans l’enseignement classique et de la découverte de son talent, et cela m’a permis de peaufiner mes connaissances en tant qu’enseignante. »

ECHO FROM THE LOUVRE

EN As the first female creator of comic books, Judith Vanistendael was allowed to turn the Louvre inside out in search of a graphic novel for the prestigious series published jointly by the famous Paris museum and Futuropolis. With Atan van Kea, this native of Molenbeek delves into 5,000-year-old Cycladic culture to come up with a sparkling tale of a taciturn teenager who harbours dreams of sculptures, that intimately echoes the present. “Seeing how diffi cult my own son found classical education as well as his discovery of talent, of a kind of core that is inalien able, made me hone my insights as a teacher.”

Vrouwelijke

POP & JAZZKLASSIEKLITERATUUR

Say it loud!

Dat Gyedu-Blay Ambolley de James Brown van Ghana wordt genoemd, heeft hij niet aan de legendarische splits van de Godfather of Soul te danken of aan diens strijdkreten, maar aan de soul en funk die hij in zijn afrobeat stopt. Sinds hij de highlife, de West-Afrikaanse muziekstijl die traditionele ritmes combineert met Amerikaanse jazzelementen, verrijkte met hiphop, wordt hij de Godfather of Hiplife genoemd.

GYEDU-BLAY AMBOLLEY 20/10, 20.00, De Vaartkapoen, www.vaartkapoen.be

Prinses Charles

Toen Sam Fender deze zomer verstek moest geven op Rock Werchter, bleek Charles het perfecte surrogaat. Niet de kersverse Engelse koning, maar de aanstormende Waalse rockprinses Charlotte Foret. Drie jaar geleden snoerde ze haar criticasters de mond toen ze The voice Belgique won, intussen mocht ze samenwerken met Alex Callier van Hooverphonic en heeft ze een debuut vol dramatische rocksongs klaar.

CHARLES 20/10, 19.00, Ancienne Belgique,

Een rivier vol jazz

Debuteren op Native Rebel Recordings, het kakelverse label van de god van de Londense jazz Shabaka Hutchings, het is niet iedereen gegeven. Maar wel de Britse saxofoniste Chelsea Carmichael, die vorig jaar haar gevoel voor warmhartige, spirituele jazz etaleerde op The river doesn’t like strangers

De rivier in kwestie is niet de Theems, maar de Rio Grande, die door het geboortedorp van haar Jamaicaanse vader stroomt. (TZ)

CHELSEA CARMICHAEL 21/10, 20.15, Flagey, www.flagey.be

Jubilarissen

Bij wijze van 250e verjaardagscadeau doken violiste Clara-Jumi Kang en pianist Sunwook Kim in 2020 samen de studio in om alle tien vioolsonates van Beethoven op te nemen. Recensenten waren unaniem lovend over hun heldere samenspel en de rakende directheid. In Flagey bewijzen ze dat dat geen toevalstreffer was. Ze vertolken er Beethovens Eerste vioolsonate naast werk van de 200 jaar geleden geboren César Franck.

CLARA-JUMI KANG & SUNWOOK KIM 19/10, 20.00, Flagey, www.flagey.be

Buiten de lijntjes

Dirigent Raphaël Pichon en zijn ensemble Pygmalion hebben de voorbije vijftien jaar een ijzersterke reputatie opgebouwd in het barokrepertoire. In Bozar kleuren ze wat buiten hun gewoonlijke historische lijnen en landen in de vroege romantiek. Met de hulp van bariton Stéphane Degout complemente ren ze Schuberts ‘onvoltooide’ Achtste symfonie met een selectie liederen van de componist en zijn tijdgenoten.

STÉPHANE DEGOUT & PYGMALION 20/10, 20.00, Bozar, www.bozar.be

Rijpe knaap

Na een wervelende seizoensstart met de nieuwe muziekdirecteur Antony Hermus hanteert nu gastdirigent Michael Schøn wandt het stokje bij het Belgian National Orchestra. Hij combineert symfonische pracht met vocale kracht in Mahlers Des Knaben Wunderhorn. De Amerikaanse bariton Thomas Hampson heeft die orkestrale liederen decennia laten rijpen. (JC)

BELGIAN NATIONAL ORCHESTRA & SCHØNWANDT 22/10, 20.00, Bozar, www.nationalorchestra.be

Messcherp in de mens

Van bij zijn debuut Het jaar van de man schetst Yves Petry een mensbeeld dat, hoe duister, lachwekkend en wrang ook, moeilijk valt te weerleggen. Met opvolgers als De achterblijver en De maagd Marino versterkte hij zijn reputatie als messcherpe stilist. Zijn nieuwste, Overal zit mens. Een moordfantasie, kondigt zich weer aan als een verfijnde maar meedogenloze dissectie van onze soort.

YVES PETRY STELT VOOR: OVERAL ZIT MENS.

EEN MOORDFANTASIE 21/10, 20.00, Passa Porta Bookshop, Facebook: passaportabookshop

Geen berg te hoog

“Ik wilde geen salonschrijver, maar iemand die weet wat gevaar is. Sylvain beklimt bergen, reist naar het einde van de wereld en dropt zichzelf voortdurend in krankzinnige situaties.” Beter dan François Schuiten, die voor zijn Louis Vuitton Travel Book naar Mars trok en een avonturier als reisgenoot zocht, kunnen wij Sylvain Tesson, schrijver van onder meer De sneeuwpanter, niet voorstel len. Bij Bozar hoor je van de legende zelf.

MEET THE WRITER: SYLVAIN TESSON 25/10, 19.30, Bozar, www.bozar.be

Mijn vriend en monster

Onze honger naar gruwel is groot, afgaand op de triomf van Netflix’ Dahmer – Monster: the Jeffrey Dahmer story. Voor een fijnzinnige re blik op de seriemoordenaar, necrofiel en kannibaal kan je al tien jaar terecht bij de fantastische Amerikaanse stripmaker Derf Backderf (Trashed en Kent State), die in Mijn vriend Dahmer uitzoekt wat zijn klasgenoot tot die gruwel dreef. Bij Librairie Flagey signeert hij zijn weergaloze oeuvre. (KS)

DERF BACKDERF 19/10, 18.00, Librairie Flagey, Facebook: LibrairieFlagey

CLARA-JUMI KANG & SUNWOOK KIM

YVES PETRYCHARLES

EXPOFILMPODIUM

Te water

Hoe schaars en tegelijk verwoestend water kan zijn, werd de afgelopen zomers pijnlijk duidelijk. Al belooft de nabije toekomst echt ongeziene taferelen. Maar het belang van water gaat verder dan haar utilitaire waarde. Vier kunstenaars – Theresa Schubert, Joshua G. Stein, Haseeb Ahmed en Anna Ridler – be lichten van op het snijpunt tussen kunst en wetenschap het humanistische, emotionele, esthetische en ethische gelaat van water

FACES OF WATER 21/10 > 4/12, Bozar, www.bozar.be

Coup de foudre

Acht jaar moeten we terug in de tijd om onze eerste ontmoeting met het werk van Delphine Somers te herbeleven. Een kleine expo in Hectoliter, die een grote coup de foudre teweegbracht voor haar verhalende schilderijen. Groot is dus onze vreugde dat ze nu in Encore, de polyvalente ruimte van Alice Gallery, tentoonstelt. Met onder meer een reeks Brusselse toekomstvisioenen.

DELPHINE SOMERS: ZELFS DE GODEN ZIJN MAAR MENSEN > 30/10, Encore, www.alicebxl.com

Een nacht in het museum

Thomas Vanderveken weet hoe de nacht kunst tot leven kan wekken. Maar zoveel leven als Museum Night Fever zal zijn in het recent heropende KMSKA opgenomen docureeks Een nacht in het museum nooit oppoken. Op 22 oktober houden 34 Brusselse musea de deuren open tot 1 uur ’s nachts voor feestvierders die graag ronddar telen tussen tentoonstellingen, performances, installaties en dj-sets. Arty party! (KS)

MUSEUM NIGHT FEVER 22/10, www.museumnightfever.be

Dorp op stelten

Een dorp in Transsylvania staat op stelten wanneer uitkomt dat de lokale industriële bakkerij Sri Lankanen tewerkstelt. De directrices beweren dat ze het dorp de eenentwintigste eeuw binnenloodsen, maar zo makkelijk zijn de xenofobe dorpelingen niet te vermurwen. Het zoveelste beresterke drama van Cristian Mungiu, de Roemeen die ooit de Gouden Palm won met het abortus drama 4 months, 3 weeks and 2 days

R.M.N. dir.: Cristian Mungiu, act.: Marin Grigore, Macrina Barladeanu

Cheer voor de chibanis

Eén keer per maand trakteert het Centre Vidéo de Bruxelles in Cinéma Aventure op een gratis filmvertoning en debat. Op 24 oktober worden de schijnwerpers gericht op de chibanis, eerstegeneratie-immigranten uit landen als Marokko, die zich hier kapot hebben gewerkt. Zonder ooit in de schijn werpers te staan, droegen ze royaal bij aan de economische ontwikkeling van dit land én steunden hun familie in hun geboorteland.

01.01 24/10, 19.15, Cinéma Aventure, www.cinema-aventure.be

Zonder woorden

Ook een tolk kan zonder woorden vallen. Want wat zeg je tegen een vader die als prof filosofie een meester was in het vinden van de juiste woorden, maar door een aandoe ning zijn grip op de werkelijkheid verliest? En wat zeg je als alleenstaande moeder tegen de getrouwde man met wie je een passione le affaire hebt? Léa Seydoux speelt heerlijk subtiel, regisseuse Mia Hansen-Løve overtreft Bergman Island (NR)

UN BEAU MATIN dir.: Mia Hansen-Løve, act.: Léa Seydoux, Pascal Greggory, Melvil Poupaud

Turkse performer

Göksu Kunak alias Gucci Chunk is een Berlijnse schrijver, performer en theaterma ker met Turkse roots. Hun solo AN(A)KARA kondigt zich aan als een ontaarde utopie, een tijdreis en een scifi-tv-show die kritisch kijkt naar de recente Turkse geschiedenis, de clichés over het Oosten en het Westen, heteropatriarchale structuren en de verwevenheid van ideeën over oosterse mannelijkheid en staatsbestuur.

GÖKSU KUNAK: AN (A )KARA 21/10, 20.30, De Kriekelaar, www.kaaitheater.be

Braziliaanse heldin

De in Brazilië geboren Carolina Maciel de França die in de lage landen en het Vlaamse theater actief is, wilde iets vertellen over de heilige Anastácia, een heldin uit een Braziliaanse tv-serie uit haar jeugd. Haar onderzoek zette haar op het spoor van een hele mythologie rond de figuur van Anastá cia. De research resulteert in een performance over heldendom en mythologisering.

CAROLINA MACIEL DE FRANÇA: THE HERO’S JOURNEY OF ANASTÁCIA 20 & 21/10, 20.30, Beursschouwburg, www.beursschouwburg.be

Spaanse barbier

De barbier van Sevilla is een opera van de Italiaanse componist Gioachino Rossini, die nu werd bewerkt voor twee toneelspelers en twee muzikanten door Deschonecompanie. Dat theatergezelschap heeft een patent op theatrale operabewerkingen met een knipoog en voor een groot publiek. In De barbier gaat Ineke Nijssen op zoek naar de tijd waarin mensen nog vol overgave voor de liefde streden. (MB)

DESCHONECOMPANIE: DE BARBIER 25/10, 10.00, De Kriekelaar, www.dekriekelaar.be

FACES OF WATER

GÖKSU KUNAK

WIN!

R.M.N.

Vijftien jaar geleden won de Roemeen Cristian Mungiu de Gouden Palm met het abortusdrama 4 months, 3 weeks and 2 days. In zijn nieuwste film komt een dorp in Transsylvanië in opstand tegen de Sri Lankanen die plots in de lokale bakkerij komen werken. Mail ‘R.M.N.’

De zaak Shell

Eat & Drink. In ’t Spinnekopke

Een lopende rechtszaak van een groep ngo’s tegen oliegigant Shell inspireerde theatermakers Rebekka de Wit en Anoek Nuyens om de waaier aan stemmen in het klimaatdebat op te tekenen. In De zaak Shell worden al die stemmen verklankt op het podium. Mail ‘Shell’

UGC-bioscopen

KEUZE

Dit estaminet uit 1762 is in zijn oude glorie hersteld door een nieuw team met verstand van zaken. Brusselse traditie op zijn best.

Of het nu Lyonees, Amsterdams of Brussels is, het typische restaurant is een onmogelijk genre. Waarom? Omdat het gebukt gaat onder traditie en er niets oneerlijker is dan een in de tijd gestolde keuken te slijten in een voortdurend veranderende wereld. Gelukkig heeft het vierkoppige team dat zojuist In ’t Spinnekop ke heeft overgenomen alle valkuilen van het genre zorgvuldig vermeden door slim te slalommen tussen vandaag en gisteren.

Maar bovenal krijg je het gevoel dat het kwartet achter deze zaak passie laat voorgaan op berekening. Zo hebben ze één zaal (van de drie) voorbehouden aan klanten die gewoon iets willen drinken in dit prachtige erfgoeddecor, terwijl het heel eenvoudig zou zijn geweest om overal bestek neer te leggen en zo de ruimte optimaal te exploiteren.

Een ander doorslaggevend element is de keuze voor een beperkte, seizoensgebonden kaart in plaats van een uitgesponnen menu dat zijn beloften niet waarmaakt – dat alles aangevuld met vegetarische opties conform de hedendaagse smaak.

je zin te maken. Het voorgerecht, een duo ambachtelijke kroketten (€12), paart een garnalenkroket aan een kaaskroket. De twee specialiteiten op een bedje van verse salade zijn verrukkelijk. Perfect bereid en vol van smaak. Vermeldenswaard is ook de tartaar van makreel (€13,50), die met veel finesse wordt gepresenteerd.

Met onze UGC-vouchers kan je bij UGC De Brouckère of UGC Gulden Vlies genie ten van films als Don’t worry darling, The woman king of Le petit Nicolas. Mail ‘UGC’

Wanneer we er op een vrijdagavond binnenstappen, ervaren we meteen de warme sfeer en de vriendelijkheid van het personeel, dat niets liever wil dan het je naar

Het hoogtepunt is ongetwijfeld de stoemp met saucisse en spek en een Kanunnikbiersaus (€16). De sappige puree met kool en wortel past perfect bij de malse worst, en de saus lijkt vleugjes kaneel en zelfs kruidnagel te bevatten. Dit is zonder twijfel de beste stoemp die we ooit op restaurant hebben gegeten.

IN’T SPINNEKOPKE

Bloemenhofplein 1, Brussel, 02-305.56.65, spinnekopke.be, di > za 12 > 14.00 & 18 > 21.30 (estaminet: di > za 11 > 23.00)

rolstoeltoegankelijk

Als dessert nemen we de luchtige chocolademousse van Pépé (€7,50) op basis van melkchocolade. Tot slot moet de prachtige lijst met spontaan gegiste bieren worden vermeld. Daarop prijken de beste brouwerijen van het land, van Cantillon tot 3 Fonteinen.

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

Smalltalk. Met filmmaker Ruben Desiere in Brasserie Verschueren

Echo is absoluut geen oorlogsfilm’

Elke week serveren we hier een portie Smalltalk, een korte babbel met een artiest in zijn of haar favoriete café. Deze week ontmoeten we in Brasserie Verschueren filmmaker Ruben Desiere, die net zijn nieuwe documentaire Echo voorstelde op Film Fest Gent.

door Andy Furniere foto Ivan Put

Maandag 17 oktober was D-day voor filmmaker Ruben Desiere. Zijn nieuwe film Echo ging toen in première op Film Fest Gent, in de stad waar hij is opgegroeid en zijn filmstudies afwerkte. Tien jaar geleden verhuisde hij naar Brussel. Vandaag woont hij in Sint-Gillis, vlak bij Brasserie Verschue ren, waar hij elke week weleens langskomt.

Echo biedt een verrassend onverbloemde inkijk in de basisopleiding tot militair en volgt een groep jonge rekruten tot het moment waarop ze een baret mogen opzetten. Verwacht geen Hollywood-heroïek in Leopoldsburg. “Echo is geen Top gun of promo voor het leger,” vertelt Desiere. “En het is ook absoluut geen oorlogsfilm. Echo gaat over de bijna onmogelijke voorbereiding op iets afschuwelijks als oorlog.”

Een hoofdrol is weggelegd voor comman dant Walter Van Dyck, die de basisopleiding leidt. Uit zijn mond komen geen motivational quotes à la “You’re so ugly you could be a modern art masterpiece.” Bij een misstap van een rekruut zegt Van Dyck daarentegen: “Gaan we je daarvoor afschieten? Nee!” Van Dyck bleek ook een filmfan. “Soms bespeel de hij zelfs de camera als een acteur.”

Echo is Desieres derde film, na La fleurière (2017) en Kosmos (2014), zijn afstudeerpro ject aan het KASK, waarvoor hij een groep Slovaakse Roma volgde in het Gesù-klooster, voor hun uitzetting in de winter van 2013.

In de tussentijd leverde Desiere ook een belangrijke bijdrage aan het succes van andere Belgische filmparels (zoals Étangs noirs en het recente Kind hearts) via produc tiehuis Accattone films, dat hij oprichtte met Rasmus Van Heddeghem. “Films maken kan

erg abstract zijn. Het is leuk om ook met de praktische kanten ervan bezig te zijn.”

Desiere werkt ook hard aan het welzijn van de Belgische cinema, vroeger en nu. Met gelijkgestemde zielen richtte hij midden 2020 Avila op, een online videoplatform dat auteursfilms makkelijker tot bij een publiek wil brengen. En jaren eerder stond hij mee aan de wieg van filmmagazine Sabzian. “Die projecten komen voort uit een gemis.”

Zijn volgende film, fictie, zal zich ver van

de legerbarakken afspelen. “Oorspronkelijk had ik het idee om een fictiefilm in een militaire context te maken. Maar uit het onderzoek daarvoor is Echo geboren. Nu is het tijd om een andere wereld te verkennen.”

Longread?

Meer weten over Ruben Desiere? Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk

De vijf inzichten. Gregory Frateur

RuPaul’s drag race maakt de wereld mooier’

Gregory Frateur drijft straks de akoestiek van de AB weer tot het uiterste wanneer Dez Mona er zijn Loose ends komt voorstellen. En ook zijn inzichten komen met een galmend vibrato. door Michaël Bellon

Treed uit je comfortzone

Als ik te lang vasthoud aan veilige opties, raak ik snel verveeld. Het is belangrijk om jezelf opnieuw uit te vinden of te verrijken met ervaringen die je niet gewoon bent. Voor mij kan dat zijn door in het theater te zingen, een instrument te bespelen of een klassiek stuk te brengen, maar ieder maakt voor zichzelf uit wat buiten zijn comfortzone ligt.

Wees zelf de verandering die je in de wereld wilt zien (Mahatma Gandhi)

Veel dokters die zeggen dat je gezond moet eten, doen het zelf niet. Je kan je blindstaren op wat rond je gebeurt, maar je blik verruimen, start bij jezelf. Soms moet je daarvoor zelf dingen onderzoeken die je niet meteen begrijpt. Ik denk bijvoorbeeld aan al wat woke wordt genoemd en dikwijls wordt miskend of misbruikt, terwijl het vaak om positieve boodschappen gaat.

Niemand verlaat zijn thuis, tenzij thuis de mond van een haai is (uit ‘Home’ van de Brits-Somalische dichter Warsan Shire) Het is belangrijk om voor de mensen rond je of zelfs voor onbekenden een goed thuis te creëren. Als je in een gezin woont waar voortdurend ruzie wordt gemaakt, in een land dat niet om je welzijn bekommerd is, of in een samenleving die niet inziet hoe bepalend armoede kan zijn, dan woon je in de mond van een haai.

Handel meteen

Ik word zenuwachtig als ik zaken op de lange baan schuif. Als ik dan eindelijk beslis, vraag ik me meestal af waarom ik dat niet meteen heb gedaan. Twijfel niet te lang, want daarmee verlies je alleen maar tijd. Als je keuze dan niet de juiste blijkt te zijn, kan je daar nog altijd verder mee aan de slag.

Kijk minstens één keer per week naar RuPaul’s drag race

Ook al heb je geen affiniteit met de dragcultuur en moet je ervoor uit je comfortzone treden, RuPaul’s drag race is een ongelofelijk positieve show, die veel energie geeft. Ontroerend, grappig, mooi, maar ook opbouwend. Een positive church die je oplaadt. Elke week een shotje maakt de wereld mooier.

Dez Mona presenteert zijn nieuwe album Loose ends op 19/10 in de Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

Wij zoeken:

Op zoek naar een job met pit? een opnameverantwoordelijke

• Je beheert en coördineert de opnameaanvragen.

• Je volgt het opnamebeleid op en geeft het mee vorm.

• Je biedt ondersteuning aan de bewoner en zijn netwerk.

Vragen? Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 44 of via personeelsdienst@overijse.be.

Meer info? Kijk voor de volledige joben profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs. Solliciteren kan tot en met 31 oktober 2022.

www.overijse.be/jobs

Lokaal bestuur

Teamverantwoordelijke Sociale Zaken

Functie:

Je bent het aanspreekpunt voor jouw mede werkers en begeleidt hen op een coachende manier.

Je houdt overzicht op de workflow en opti maliseert werkprocessen waar nodig om de resultaten van het team op peil te houden. Beslissingen met betrekking tot de interne organisatie en de werking van je team neem je zo veel mogelijk zelf of indien nodig kan je terecht bij jouw leidinggevende, de clustercoördinator Mens, voor overleg en advies.

Aanbod:

• voltijds statutaire aanstelling • bezoldiging volgens salarisschaal A1a-A3a: minimum bruto maandsalaris = 3.500,01 euro • tal van extralegale voordelen en ruime opleidings kansen.

Profiel:

• Je durft standpunten innemen en over ziet de consequenties daarvan. • Je bent mensgericht en coachend ingesteld om een team de nodige ondersteuning te kun nen bieden. • Je bent sterk in het behou den van overzicht over een team en diens werking.

• Je kan taakgerichte sturing geven aan een team. • Je durft proces sen kritisch in kaart brengen en vernieuwd optreden. • Je bent integer en betrokken.

Je beschikt over een masterdiploma, ofwel een diploma van het universitair onderwijs of een diploma van het hoger onderwijs van twee cycli dat gelijkgesteld werd met univer sitair onderwijs bij voorkeur in een menswetenschappelijke richting.

Op zoek naar een job met pit? een maatschappelijk werker

Wij zoeken voor de sociale dienst:

• Je begeleidt cliënten bij hun integratie in en participatie aan het maatschappelijke leven.

Je volgt asielprocedures op, regelt psychosociale hulp of helpt bij schuldhulpverlening.

Vragen?

de Personeelsdienst

785

of

personeelsdienst@overijse.be.

info?

voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de

www.overijse.be/jobs

en tricks voor je carrière?

het op

heb een gevarieerde job met een maatschappelijke meerwaarde. Ik vind het mooi om mijn cliënten te zien groeien en kan hen kansen geven.”

HARM SANTERMANS MAATSCHAPPELIJK WERKER SOCIALE DIENST

“De 1e positieve indruk, daar zorg jij voor! Een warm onthaal bieden, staat hierbij centraal.” HARM SANTERMANS MAATSCHAPPELIJK

Doe mee met de Grote Brussel Helpt Spaghettislag op zaterdag 26 november. Maak spaghetti voor vrienden en buren, of ga spaghetti eten bij iemand in jouw buurt, en steun zo Brussel Helpt. De volledige opbrengst gaat naar Kinumai vzw. Kinumai ijvert voor een beter toegankelijke stad voor mensen met een beperkte mobiliteit.

brusselhelpt.be

brusselhelpt.be

WAAR IK MEDEWERKERSNIEUWEZOEK?

binnen de ring quoibinnen de ring quoi Kijk eens verder dan de rand als je nieuwe medewerkers zoekt. Brussel barst van het talent, dat kan passen binnen je bedrijf. Zo dichtbij en zoveel diverse kandidaten met een open blik. Interesse? Actiris en VDAB staan klaar voor een match waar toekomst in zit.