BRUZZ - editie 1814 (28-09-2022)

Laat je verrassen door Thuin

Ten zuiden van de Henegouwse steenkoolbekkens wordt het landschap plots verrassend groen. Langs de Samber die geruisloos door het bucolische natuurschoon glijdt, ligt het middeleeuwse stadje Thuin verscholen. De pittoreske kasseistraten langs de oude omwallingen zijn lang niet de enige troef waar Thuin mee kan uitpakken. Integendeel zelfs.

De hangende tuinen van Thuin vormen een van de meest opmerkelijke landschappen in Wallonië. Door oude steegjes en langs een wijngaard is het een aangename wandeling naar het uitkijkpunt. Daar heb je het beste zicht op de groene tuinen die trapsgewijs boven elkaar liggen, waarboven trots het belfort uittorent.

Deze 60 meter hoge toren, die deel uitmaakt van het UnescoWerelderfgoed, domineert vanuit de bovenstad de hele vallei. Wanneer je de trappen van dit 17e-eeuwse monument beklimt, ontdek je dus niet enkel de klokken van de beiaard en het uurwerkmechanisme, maar vooral ook een indrukwekkend uitzicht op de omgeving.

Beslis je om vanuit de benedenstad de oever van de Samber stroomafwaarts te volgen, ontdek je dat Thuin nog een enorme troef in petto heeft. Midden in het groene landschap duikt plots het silhouet op van de ruïnes van de Abdij van Aulne. De overblijfselen van deze cisterziënzerabdij zorgen voor een betoverende plek om in rond te wandelen.

Afronden doe je met een verfrissend abdijbiertje uit de Brasserie du Val de Sambre. Of maak nog even de omweg naar Ragnies, een van de Mooiste Dorpen van Wallonië, om er de Distilleerderij van Biercée te bezoeken en de heerlijke likeurtjes te proeven.

Belfort © WBT - David Samyn

Abdij van Aulne © WBT - David Samyn

© SoJibs.be

COLOFON

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80

Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393

van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.

OPLAGE

55.000 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marlies De Deygere 02-650.10.81

marlies.dedeygere@bruzz.be

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir

HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur)

CHEF MAGAZINE

Kris Hendrickx

CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx

ART DIRECTOR

Heleen Rodiers

VORMGEVING

Ruth Plaizier

EINDREDACTIE

Karen De Becker

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Sara De Sloover, Luana Difficile, Bettina Hubo, Jasmijn Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Kevin Van den Panhuyzen, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Jasper Croonen, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden (medewerkers)

VERTALING

Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs

Flageyplein 18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS

Zelf nieuws gespot? Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws

Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.agenda.brussels

WWW.BRUZZ.BE

Nood aan een debat over drugs

Waar het gebruik van harddrugs lange tijd in kraak- en andere achtergestelde panden gebeurde, lijkt dat zich de jongste maanden te verplaatsen naar de openbare ruimte. Er gaat geen week voorbij of we horen wel van iemand dat hij of zij zag hoe een verslaafde zich inspoot, aan een crackpijp trok of drugs opwarmde op een zilverpapier. Het gebeurt open en bloot in de gangen van metrostations, op de hoek van de straat of in de trappenhal van een parkeergarage. Soms gebeurt het zelfs gewoon in het portaal van een woning, zoals VRT-journalist Stef Meerbergen in A La Carte vertelde. BRUZZ-reporters Arthur Bagage en Kevin Van den Panhuyzen doken zes maanden in de Brusselse drugscene. Ze spraken met gebruikers, politiemensen én met hulpverle ners. Het valt op dat vooral die laatsten steeds luider pleiten voor een depenalisering van druggebruik. Door het huidige beleid krijgen hulpverleners immers moeilijk toegang tot de verslaafden. Ook is er geen controle op wat gebruikers allemaal spuiten en roken. Ik durf te betwijfelen of depenalisering van gebruik alleen een mirakeloplossing is, maar dat er iets moet gebeuren, wordt met de dag duidelijker. En een ernstig debat over depenalisering kan in dezen dan ook een eerste belangrijke stap zijn.

FR Alors que, par le passé, la consommation de dro gues dures était l’apanage des squats et autres lieux obscurs, elle semble s’être déplacée vers l’espace public. Aucune semaine ne passe sans que quelqu’un ait vu un toxicomane s’injecter, tirer sur une pipe à crack ou chauffer de la drogue sur de l’aluminium. Ils le font dans les couloirs des stations de métro, au coin de la rue ou dans la cage d’escalier d’un parking. Parfois même dans le sas d’entrée d’un bâtiment résidentiel, comme en témoi gnait le journaliste de la VRT Stef Meerbergen dans A La Carte sur BRUZZ TV. Les reporters de BRUZZ Arthur Bagage et Kevin Van den Panhuyzen se sont immergés dans le milieu de la drogue bruxellois pendant six mois. Ils ont interrogé consommateurs, policiers et personnes du secteur des soins. Ce qui frappe le plus, c’est que de plus en plus de gens plaident pour une dépénalisation de la consommation de drogue afin de permettre aux profes sionnels de la santé d’atteindre les toxicomanes et d’avoir un contrôle sur ce qu’ils s’injectent ou fument. Je doute que la dépénalisation soit la solution miracle, mais il devient clair que quelque chose doit urgemment changer. Et un débat sérieux à propos d’une éventuelle dépénalisa tion pourrait être un premier pas.

EN Where the use of hard drugs once was confined to squats and other abandoned buildings, over recent months it appears to be moving into the public space. Not a week goes by without someone talking about having seen an addict injecting something, suck ing on a crack pipe or melting drugs on some silver foil. They do it openly inside metro stations, on street cor ners or in the stairwell of a car park. Sometimes they even do it on the doorstep of someone’s home, as VRT journalist Stef Meerbergen told A La Carte on BRUZZ last week. BRUZZ reporters Arthur Bagage and Kevin Van den Panhuyzen spent six months looking into the Brussels drug scene. They talked to users, police officers as well as social workers. What is striking is that the lat ter in particular are pleading ever more loudly for the decriminalisation of drug use because the current approach makes it difficult for social workers to access addicts and there is no control over what users are injecting and smoking. I very much doubt that decrimi nalisation alone is a miracle solution, but that some thing needs to be done is becoming clearer every day, and so serious debate on decriminalisation could be an important first step.

“Dat er iets moet gebeuren, wordt met de dag duidelijker”

Kristof Pitteurs, hoofdredacteur

Het gesprek. PS-fractievoorzitter en burgemeester van Evere Ridouane Chahid

‘Zonder overleg krijgen we don’t move’

De Brusselse politiek gaat een gespannen najaar tegemoet. De circulatieplannen veroorzaken spanning, de energiecrisis treft velen midscheeps en het begrotingstekort zwelt maar aan. PS-fractievoorzitter en Evers burgemeester Ridouane Chahid blijft er kalm bij. “In Evere komt er geen circulatieplan in de geest van Good Move.” door Steven Van Garsse foto’s Bart Dewaele

Ridouane Chahid, die kenden we vroeger vooral als een ambitieu ze spring-in-het-veld. Als vicevoorzitter van de MIVB pakte hij met name graag uit met wat forsere standpunten rond mobiliteit dan de officiële PS-standpunten in de regering. Het gaf hem profiel in de Brusselse politiek, maar het kwam de PS ook vaak goed uit dat iemand van de partij zei waar het op stond.

Zoveel jaar later is Chahid bezadigder, diplomatischer, consensueler ook, al blijft hij een socialist in hart en nieren – van de linkerflank laat dat duidelijk zijn, die met weemoed terugkijkt naar zijn periode als MIVB-bestuurslid. Ook vandaag neemt hij geen blad voor de mond over mobiliteit.

Na enkele jaren van slechte peilingen staat de PS weer op één. U ben een tevreden man?

RIDOUANE CHAHID: Dit soort peilingen zijn voor mij niet zo belangrijk. De echte peiling

is het contact met burger. Door mensen te ontmoeten voel je het best aan of het gevoerde beleid goed zit. Als burgemeester ben ik goed geplaatst om dat te zeggen.

Is er geen verandering in het hoofd van de mensen? Als de crisis nabij is, komen de socialisten goed van pas?

CHAHID: Dat weet ik niet. Sinds Ahmed Laaouej voorzitter is, gaan we naar de mensen, van deur tot deur, op markten en brocantes. Om te luisteren en hun bezorgd heden politiek te vertolken. Je voelt heel duidelijk dat die nood er is.

Een beetje zoals de PTB de straat opgaat?

CHAHID: (Afgemeten) We stonden al veel dichter bij de mensen, nog voor de PTB ook maar bestond. De PTB profiteert van een zekere woede bij de mensen, dat is waar. Maar uiteindelijk vangt ze daar niet veel mee aan. Het zijn de democratische partijen die verandering teweegbrengen. Le blabla c’est bien, agir c’est mieux

Vakbonden komen dezer dagen op straat tegen de loonnormwet en voor steun in tijden van de energiecrisis. Staat u achter hen?

CHAHID: Natuurlijk. Het protest is legitiem. Er is de covidcrisis geweest, er is de oorlog in Oekraïne die bij ons ingrijpende gevolgen heeft, onder meer in de energiefactuur. Belgen zien hun dagelijkse leven ingrijpend veranderen. Dit is historisch.

De federale regering nam energiemaatregelen, de Vlaamse regering plant er. Maar bij de Brusselse regering blijft het stil. Er zijn wel plannen, maar erg concreet zijn die niet.

CHAHID: Ik heb begrepen dat minister Alain Maron (Ecolo) werkt aan een Energieplan. Belangrijk voor ons is dat Wallonië, Vlaanderen en Brussel op een uniforme manier over steunmaatregelen beslissen. Het kan niet dat de steun anders is naargelang men Waal, Vlaming of Brusse laar is.

BIO

• Geboren in1977

• Zoon van voormalig député Mohammadi Chahid (PS, Molenbeek)

• Wordt ondervoorzitter van de MIVB in 2008

• Verhuist in 2012 van Molenbeek naar Evere

• Sinds 2014 Brussels parlementslid

• Sinds 2020 Waarnemend burgemeester van Evere

• Wordt in 2019 Fractieleider van de PS

• Zal in 2024 moeten kiezen tussen parlement of gemeentebestuur

Staatssecretaris Nawal Ben Hamou (PS) heeft een indexstop voorgesteld van de huurprijzen, maar Défi doet daar moeilijk over. Komt die indexstop er?

CHAHID: Dat wordt op kabinetsniveau besproken, maar de signalen zijn er wel dat we vooruitgang kunnen boeken. Die indexstop moet er hoe dan ook komen. Dat niet doen is de verarming organiseren.

De Brusselse regering wil ook bedrijven steunen. Is daar budgettaire ruimte voor?

CHAHID: Winkels en kmo’s die lijden onder de hoge energieprijzen moeten evident ondersteund worden. Staatssecretaris Barbara Trachte (Ecolo) werkt daaraan. Zo kunnen we het economische weefsel vrijwaren. De kosten die we daar nu voor maken, verdienen we later terug.

Brussel gaat sinds vijf à zes jaar structureel in het rood. De uitgaven overtreffen de inkomsten. Dat maakt het gewest veel

kwetsbaarder dan Vlaanderen, dat zijn cijfers wel op orde heeft.

CHAHID: Dat klopt, maar Brussel is wel nog altijd goed voor 20 procent van het BNP. Brussel creëert rijkdom. Brussel is een merk.

Een prioriteit voor de PS zijn de woningen, met een Noodplan voor de huisvesting. Maar van het ambitieuze plan is vandaag nog niet veel te zien. Staatssecretaris Ben Hamou wordt vooral geplaagd door de onbetaalde huurtoelagen.

CHAHID: Laten we de balans opmaken in 2024. We hoeven ons niet te schamen over wat we al gerealiseerd hebben. De huurtoela gen worden uitbetaald, er zijn tal van publieke woningen bijgekomen. We zullen niet de 51.000 mensen op een wachtlijst een woning kunnen geven, dat klopt, maar we zetten wel grote stappen.

We zien ook dat áls we publieke woningen willen bouwen, er meteen protest ontstaat. Kijk maar naar Kwartelzang of op de

Josaphat-site, waarbij we biodiversiteit, scholen, sportzalen en woningen willen samenbrengen.

Ook de gemeente Evere was kritisch over de Josaphat-site.

CHAHID: Dat klopt. We zijn kritisch over de hoogbouw, en zijn voorstander van huizen, eerder dan appartementen. Zoals die er nu zijn rondom de site. Maar er kwam vanuit Evere nooit een njet.

Een oplossing zou kunnen zijn om het bebouwde oostelijke deel te ontwikkelen, zodat het natuurgebied kan blijven bestaan.

CHAHID: Er moet eerst een akkoord gevonden worden over het feit dat er gebouwd kán worden. Vergeet niet dat in het plan van minister-president Rudi Vervoort al heel wat inspanningen zijn gedaan om de biodiversiteit te vrijwaren.

Laten we naar uw oude liefde terugkeren: mobiliteit. Wat is er misgelopen met het circulatieplan in Anderlecht? Het werd ingetrokken na fel protest van de buurt.

CHAHID: We zijn uiteraard voorstander van leefbare wijken met minder auto’s en een betere luchtkwaliteit. Daar kan je moeilijk tegen zijn. Maar als je de mensen gelukkig wil maken tegen hun wil in (Chahid parafraseert een fel bekritiseerde uitspraak van Pascal Smet, die ooit stelde dat soms wél moet doen, red.), dan kom je als politicus bedrogen uit. Het betekent in fine dat je de stekker trekt uit het overleg en je het vertrouwen met de burger verbreekt. Als politicus moeten we problemen oplossen, en geen problemen creeëren. Dat is wat nu zien met de Good Move-projecten in Brussel.

In Schaarbeek loopt het wel lekker met Good Move.

CHAHID: Dat is nog niet het echte Good Move, hé, en een deel was ook overlegd met de bevolking. In Anderlecht was dat er niet. Ik zal het anders formuleren. De felle reactie van de bevolking in Kuregem was à la hauteur van het totale gebrek aan overleg. Het een verklaart het ander. Erger nog: zij die zo hard de betrokkenheid van de burger verdedigen, en deliberatieve commissies oprichten in het Brussels parlement (Chahid doelt op Ecolo, red.), zijn vandaag de eersten om hun visie op te dringen aan een bevolking die er vaak al twintig jaar woont.

Het gesprek. PS-fractievoorzitter en burgemeester van Evere Ridouane Chahid

“Het rekeningrijden? Dat is geen optie voor de PS. We gaan niet nog eens de bevolking belasten”

Dus de agressie die we in Anderlecht zien, hebben Ecolo en Groen aan zichzelf te danken?

CHAHID: Elke bedreiging of vorm van vandalisme is onaanvaardbaar. Laat dat duidelijk zijn. Dit moet elke politicus van een democratische partij ten strengste veroorde len. Maar we kunnen ook het dagelijkse leven van de mensen niet zo maar ingrijpend veranderen zonder overleg.

De mensen staan op, brengen hun kinderen naar misschien twee-drie verschil lende scholen, gaan naar hun werk, komen ’s avonds terug. Dat is al moeilijk, als er dan nog eens plots een betonblok in de weg staat, dan slinkt hun vertrouwen in de politiek als sneeuw voor de zon.

Dus geen circulatieplannen voor Evere?

CHAHID: Niet in de filosofie van Good Move. Natuurlijk werken we aan een vlotte doorstroming, en zorgen we ervoor dat het transitverkeer naar de grote assen wordt gebracht in plaats van naar de wijken. Maar we gaan het niet nog moeilijker maken voor de automobilisten uit onze eigen wijken.

De bedoeling van Good Move is juist om het totale autoverkeer te verminderen. Hoe wil u dat doen?

CHAHID: Niet door een steriel plan te bedenken op een kabinet. Niet door betonblokken te plaatsen.

Hoe dan wel?

CHAHID: Door met de gemeenten te praten.

Door een duurzame heraanleg van de wegen en pleinen.

Hoe staat u tegenover SmartMove?

CHAHID: U bedoelt het rekeningrijden? Dat is geen optie voor de PS. We gaan niet nog eens de bevolking belasten. Ik geloof ook niet dat je de mobiliteit kan reorganise ren door eerst inkomsten te genereren. Je moet juist éérst investeren.

Het rekeningrijden staat wel in het regeerakkoord.

CHAHID: Er staat: in overleg. Brussel is de hoofdstad, en moet zich niet agressief opstellen tegenover de rest van het land.

Ik heb ook niet begrepen waarom minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen), zoals ik bij jullie las, zich verzet tegen de verbreding van de Ring. Dat kan juist verkeer uit de hoofdstad weghalen!

Dat was een reactie op het voorstel van de Open VLD-ministers Lydia Peeters en Sven Gatz om tot een grote deal tussen Brussel en Vlaanderen te komen, waarbij SmartMove en de verbreding van de Ring aan elkaar gekoppeld worden.

CHAHID: Dat is de naam deal niet waard. C’est indigne. Nee, van rekeningrijden kan geen sprake zijn.

« LE VRAI SONDAGE, C’EST LE CONTACT AVEC LE CITOYEN »

FR L’année parlementaire s’annonce mouve mentée. Le gouvernement peine à trouver un accord dans beaucoup de dossiers, la crise de l’énergie touche les gens de plein fouet et la Région bruxelloise ne parvient pas à équilibrer son budget.

Pour le président du groupe PS Ridouane Chahid, offrir de l’aide aux gens et aux entreprises est la priorité. Et il évoque d’autres dossiers comme la politique en matière de logement, les Uber Files, l’avenir du site Josaphat et la mobilité, son cheval de bataille. Les sondages ne l’inquiètent pas : « Le vrai sondage, c’est le contact avec le citoyen. »

“THE REAL POLL IS IN THE CONTACT WITH THE CITIZEN”

EN The parliamentary year is starting with a bang. The government is failing to agree on a num ber of issues, the energy crisis keeps knocking peo ple over and the Brussels Region is struggling with a deficit budget. For PS party chairman Ridouane Chahid, helping people and businesses is now the priority. He also points to housing policy, the Uber Files, the Josaphat site and mobility, his all-time hob byhorse. The polls do not worry him. “The real poll is in the contact with the citizen. Meeting people is the best way to sense whether the policies being pur sued are the right ones.”

In beeld. Ivan Put

Een beetje rust graag

Twee deelnemers aan Picnic the Bridge demonstreren waaraan er behoefte is op de brug van de Vlaamsepoort: een beetje rust. Nu is het kruispunt van de kleine Ring met de Dansaertstraat en de Gentsesteenweg een helse plek. Tijdens de spits is het één grote verkeerschaos: auto’s, bussen, zware vrachtwagens en ook nog eens de tram in twee richtingen. In die wirwar moeten voetgangers en fietsers hun weg vinden en dat leidt tot gevaarlijke situaties.

Afgelopen zondag organiseerde het collectief Picnic the Bridge voor de tweede keer een actie om de enorme autodruk, de verkeersagressie, de lawaaihinder en de ongezonde lucht op het kruispunt aan te klagen. HUB

Susanne Müller-Hübsch

Het circulatieplan in Kuregem gaat als het van de PS afhangt volledig op de schop, de groenen hopen met schepen Susanne Müller-Hübsch op kop minstens de krijtlijnen te behouden. Portret van een schepen onder vuur. door Sara De Sloover

Het Brusselse leven van Susanne MüllerHübsch begint in 2008, als de juriste uit Dresden medewerkster wordt van een groen Europarlementslid uit haar thuisstad. Ze vestigt zich in Anderlecht met haar gezin. Eind 2016 begint de Duitse een eigen bedrijf in biologische soep die per fiets naar de klanten wordt gebracht. Dat breidt ze later uit met een cateringservice.

Een kleine twee jaar later is de zaak net winstgevend als haar een schepenpost wordt aangeboden, die van Mobiliteit en Openbare Werken. Ze besluit haar bedrijf te verkopen. “Ze vond het logisch om 100 procent voor de functie te gaan,” zegt parlementslid en Juan Benjumea Moreno (Groen), die Müller-Hübsch ontmoette toen hij zeven jaar geleden naar Anderlecht verhuisde.

Zowel politieke mede- als tegenstanders omschrijven Müller-Hübsch dan ook als gedreven. “Zij was het die ons samen met collega-schepen Elke Roex benaderd heeft

om iets te doen voor de bewoners aan het kanaal,” zegt Paul Steinbrück van Pool is Cool, dat de afgelopen twee zomers het openluchtzwembad Flow uitbaatte. “Ze is pragmatisch en doet haar best om construc tieve oplossingen te vinden.”

“Rechtdoorzee,” is het eerste woord dat spontaan bij Pieterjan Desmet opkomt om Müller-Hübsch te beschrijven. De schepen heeft dezelfde bevoegdheden als Desmets baas, gewestminister Elke Van den Brandt (Groen). “Ze is open en transparant, what you see is what you get. Ze heeft een visie, maar is ook empathisch genoeg om te zoeken naar overeenkomsten met de tegenpartij.”

Met dat laatste is niet iedereen het eens. Als het circulatieplan wordt afgevoerd, is dat volgens haar critici grotendeels te wijten aan Müller-Hübsch’ houding. “Als schepen vertoont ze een groot gebrek aan respect voor de gemeenteraad,” zegt Gaëtan Van Goidsenhoven, die voor MR in de oppositie

zit. “Haar misprijzen valt heel duidelijk van haar gezicht af te lezen. Het is misschien een kwestie van taal of andere persoonlijke factoren, maar zo komt het over.”

“Wij zagen dit probleem al zeven maanden aankomen”, zegt Van Goidsen hoven. “Ze zou meer rekening moeten houden met het deel van de bevolking dat het niet met haar eens is. Er was niet genoeg overleg, en het heeft heel lang geduurd voor ze dat heeft toegegeven. Terwijl ook haar eigen collega’s dat zeggen.” Schepen van Preventie en Veiligheid Alain Kestemont (Défi) bijvoorbeeld: “Ze voert een bulldozer politiek, is bijzonder arrogant, overtuigd van haar eigen gelijk en maakt gemeenteraadsle den van andere politieke partijen belachelijk. Er was te weinig informatie, communicatie en overleg over het circulatieplan. Ik verving de burgemeester toen die met vakantie was in juli: 99 procent van de bevolking van Kuregem wist van niets.”

In het nieuws omdat Als Anderlechts schepen van Mobiliteit zit ze in het oog van de storm nu het circulatieplan in de wijk Kuregem zodanig gecontes teerd bleek dat het college zich nu beraadt over de toekomst ervan.

Over welk dossier gaat het? De invoering van een nieuw circulatieplan in Kuregem, een van de zes pilootwijken van het Brusselse mobili teitsplan Good Move, dat doorgaand verkeer uit de Brusselse wijken moet weren.

Vóór Good Move had de schepen van Mobiliteit al eens grote bloembakken in de straten gezet, zegt Kestemont. “Toen ze de wijk inging, gooiden mensen stenen naar haar. Dat is schandalig, maar het toont wel aan hoezeer ze dat verkeerd had ingeschat.”

“Ze is vastberaden en sympathiek, en rechtlijnig in haar ideeën,” zegt een ander lid van de meerderheid, dat liever anoniem wil blijven. “Maar die drukt ze te snel door. Uit wat we begrijpen van de burgers, heeft ze te doortastend willen handelen. Maar, al ben ik het niet helemaal eens met haar, ik vind haar wel getuigen van politieke moed.”

Vanwege het circulatieplan werd Müller-Hübsch het slachtoffer van intimida tie en vandalisme, waarna politietoezicht op haar huis werd opgedreven.

“De druk is groot. Na de laatste gemeen teraad werd het haar even te veel, omdat ze het gevoel kreeg dat ze met minder respect, werd behandeld dan de mannelijke politici,” zegt Benjumea. “Alle fractieleiders in de gemeenteraad zijn mannen. Zo bleef men de burgemeester wel consequent met ‘meneer Cumps’ aanspreken.”

Müller-Hübsch heeft voor Benjumea wel last van het syndroom ‘beste leerling van de klas’. “De beslissing rond het nieuwe circulatieplan is gezamenlijk genomen door het college, maar net zoals bij een groeps werk op school zal ze er alles aan doen om ‘erdoor te zijn’. Zij neemt alle werk en verantwoordelijkheid op zich.”

Flamande

Zelf zei de schepen vorige week nog aan BRUZZ dat ze blij was met de grote mobilisa tie. “We zijn met de participatie begonnen tijdens de Covid 19-crisis. We zien nu publiek dat we toen niet hebben gezien. We hebben geprobeerd hen te bereiken, maar het was niet genoeg.”

Of haar Duitse achtergrond heeft bijgedragen tot de clash in de gemeenteraad? “Mijn politieke opvoeding heb ik volledig in België gehad. Mijn ervaring in Anderlecht is in elk geval dat ik als Nederlandstalige, als ‘flamande’, word beschouwd.” Belangrijk voor haar karakter noemt ze wel dat ze in Oost-Duitsland geboren is. “Ik was 11 jaar toen de revolutie uitbrak. Ik maakte van dichtbij mee hoe mensen plots vrijheden kregen nadat ze ervoor gestreden hadden, en hoe ze die kansen grepen.” Het valt nog af te wachten of Müller-Hübsch het Kuregemse circulatieplan, waar ze zelf strijd voor heeft geleverd, nog snel gerealiseerd ziet worden.

Kort gesprek. Johan Dhondt

‘Het werk van 1.450 mensen wordt bedreigd’

De Brusselse maatwerkbedrijven verenigd in Febrap slaan een noodkreet. Financieel wordt het moeilijker en vele moeten op zoek naar nieuwe activiteiten. Johan Dhondt, directeur van maatwerkbedrijf Manufast, legt uit.

Waarom moeten jullie op zoek naar nieuwe activiteiten?

Wij hebben altijd veel mailings gedaan, brieven printen en versturen voor ban ken en mutualiteiten bijvoorbeeld. Maar bedrijven digitaliseren, ze verstu ren steeds minder papieren mailings. Ook onze verpakkingsactiviteit staat onder druk omdat er veel geautomati seerd wordt. In Brussel is er bovendien almaar minder industrie, dus minder werk in onderaanneming voor maat werkbedrijven.

Daardoor moeten we op zoek naar bij komend werk. Het plan is om fruit en groenten op te halen bij lokale produ centen en die uit te leveren in Brussel. Ook zullen we pakjes klaarmaken voor webwinkels. Dat betekent wel dat we onze mensen moeten omscholen, wat niet bij iedereen even makkelijk is. Vroeger was hun werk vaak heel repeti tief. De nieuwe activiteiten zijn com plexer, vragen meer flexibiliteit en extra begeleiding. Het geeft soms meer stress aan de mensen.

De vakbonden klagen dan ook. We voelen inderdaad weerstand bij de vakbonden. Zij hangen nog vast aan het oude model van de beschutte werk plaats, onze voorganger. Maar wij ope reren vandaag in een ander kader, meer dat van de sociale economie. We krijgen nog altijd subsidies om de lagere pro ductiviteit van onze mindervalide me dewerkers te compenseren, maar we moeten steeds meer inkomsten uit de markt halen. De uitdaging is om het werk aan te pas sen, zodat het toegankelijk is voor men

sen met een beperking, maar toch effici ent te zijn zodat de activiteit rendabel is.

Rendabel zijn is lastig. Jullie werken momenteel met verlies.

Klopt, onze zoektocht naar een nieuw bedrijfsmodel vraagt extra expertise en extra investeringen. Bovendien worden wij door de inflatie geconfronteerd met kostenstijgingen, die we niet kunnen doorrekenen aan de klant. Onze tarieven staan al onder druk doordat er minder vraag is, maar ook door de toenemende concurrentie. Zo zal de nieuwe gevange nis in Haren soortgelijke activiteiten doen, maar dan goedkoper

Dit jaar maken wij 1,5 miljoen euro ver lies, de twaalf maatwerkbedrijven van Febrap samen vijf miljoen. Het werk van 1.450 mensen met een handicap wordt bedreigd. Daarom vragen wij dringend geld aan de Brusselse regering, mini maal drie miljoen euro. HUB

“De nieuwe activiteiten zijn complexer. Dat geeft soms meer stress”

Beeldcolumn. Kim en Wauter gaan om de beurt aan de haal met de actualiteit

De steile opmars van crack, Lyrica en chemseks

Cannabis in elke hoek van het gewest, een explosieve groei van het crackgebruik en een epilepsiemedicijn als nieuwe speler op de markt. De Brusselse drugmarkt is volop in beweging en het gebruik wordt ook steeds zichtbaarder, stelden onze reporters de voorbije zes maanden vast. “Corona heeft veel veranderd.” door Arthur Bagage en Kevin Van den Panhuyzen foto’s Saskia Vanderstichele

De politie moet in de buurt van het Noordstation steeds vaker optreden omdat het gebruik van Lyrica, eigenlijk een medicijn tegen epilepsie, er problematisch wordt.

Drugs in de stad. Hoe gebruik en verkoop steeds zichtbaarder worden

Op straat is het onmogelijk om te stoppen met drugs. Je komt alleen maar mensen tegen die gebruiken. Je wordt wakker en ziet drugs, je kan aan niets anders denken. Het neemt je ziel over.” Youssef is een jonge dertiger van Marokkaanse origine die bij Transit, een onthaal- en opvangcentrum voor drugge bruikers, even tot rust kan komen. Hij wil er van zijn drugverslavingen af, zijn ziel terugwinnen.

Na een traject via Spanje en Frankrijk kwam hij ruim drie jaar geleden in Brussel terecht. Op zijn migratieparcours kwam hij in aanraking met cocaïne en heroïne. In Brussel raakte hij verslaafd aan pregabaline, een medicijn dat beter bekend is onder de merknaam Lyrica. Sinds hij in Brussel op straat leeft, is hij verslaafd.

“De eerste keer vertelden vrienden me dat het een medicijn is dat helpt om angst te onderdrukken en te vergeten. Ik

probeerde het en genoot ervan. Later pas besefte ik dat ik in de val van een nieuwe drug was getrapt.” Zonder pilletjes had hij ontwenningsverschijnselen. “Net als bij heroïne of cocaïne werd ik verplicht om opnieuw te kopen en te gebruiken. Anders voelde ik me niet goed, gestresseerd en wilde ik niets doen, alleen maar ruzie maken. Zonder drugs kan je niet op straat leven. Als je gebruikt, kan je in de shit zitten, maar je vergeet alles.”

Lyrica is hier sinds 2006 op de markt en wordt voorgeschreven in behandelingen tegen epilepsie, angststoornissen en neuropathische of zenuwpijn. Het is allesbehalve een illegale drug, maar wel een middel dat steeds vaker misbruikt wordt.

“Lyrica staat bekend om zijn euforische werking, vooral als het medicijn in grotere hoeveelheden of in combinatie met alcohol, cocaïne of andere opiaten gebruikt wordt. We weten dat het medicijn op straat gebruikt wordt om om te gaan met de moeilijkheden

die gepaard gaan met het straatleven,” zegt Michael Hogge, onderzoeker bij het Franstalige expertisecentrum voor alcohol en drugs Eurotox.

Polygebruikers

“Het is een medicijn dat remmingen wegneemt, wat agressief gedrag kan verklaren bij misbruik. Het veroorzaakt spanningen tussen gebruikers en professio nals, en dat heeft de alarmbellen doen afgaan. Sinds 2017 stelden hulpverleners die met migranten werken vast dat Lyrica steeds vaker gebruikt wordt op een niet-medische manier. Maar het misbruik is vrij algemeen bij mensen die op straat leven, niet alleen bij migranten, maar ook bij de ‘autochtone’ dakloze bevolking. Het gaat vaak om polygebruikers, die Lyrica nemen boven op andere drugs.”

In 2021 kregen 12.000 patiënten in Brus sel minstens één voorschrift voor Lyrica. Artsen schrijven het medicijn vaker voor “We zien een aanzienlijke toename van het aantal voorschriften voor Lyrica, vooral de laatste vijf jaar. Die stijging valt deels te verklaren door misbruik, vooral bij een geprecariseerd publiek van daklozen en migranten. We zien dat sommige patiënten voorschriften krijgen die tot twintig keer de dagelijkse limiet overschrijden. Dan mogen we denken dat een bepaald aantal van die medicijnen op de straatmarkt belanden.” En dat voor een behoorlijk lage prijs. Youssef geeft aan dat hij zijn pilletjes voor één of twee euro per stuk koopt. De lage prijs verklaart waarom het vooral door daklozen en (trans)migranten misbruikt wordt.

Zo komen we terecht in de Brabantwijk aan het Noordstation, waar transmigranten en dealers de hele dag rondzwerven tussen de buurtbewoners, pendelaars en klanten van sekswerkers. Het is dé wijk waar Lyrica een reëel probleem aan het worden is.

“Sinds anderhalf jaar moeten we er steeds vaker tegen optreden,” zegt Audrey Derey maeker, woordvoerster van de politiezone Brussel Noord. “Het gebruik van dat medicijn in combinatie met alcohol heeft een heel grote impact op hoe mensen zich gedragen. Het leidt vaak tot vechtpartijen en heeft gevolgen voor de openbare orde. Het gebruik van het medicijn is toegelaten, maar de verkoop is een probleem. Wat we vaak zien zijn personen die zakjes pillen op zak hebben en ze pil per pil verkopen.”

Dat het Lyrica-verhaal geen fabeltje is ondervinden we zelf, wanneer we op

Onder meer in de buurt van het metrostation Clemenceau worden vaak crackpijpjes gevonden. (De personen op de foto hebben niets te maken met het verhaal)

patrouille trekken met een gemengde groep van de lokale en federale politie. Een eerste controle vlak bij het Noordplein levert niet veel meer op dan de vangst van enkele zakjes cannabis. Anderhalf uur later hebben we wel prijs. Een man zet het op een lopen met een plastic zak in de hand en wordt enkele meters verder gevat. De plastic zak blijkt een kleine drugsupermarkt: de politie vindt behalve 7 gram cannabis en 59 gram hasj ook 70 pillen ecstacy, 30 pillen Rivotril – net als Lyrica een middel tegen epilepsie en bij angstaanvallen – en 56 pillen Lyrica terug.

Hoe komt het dat drugdeals zichtbaarder zijn geworden? “Een element is de coronape riode,” verklaart Dereymaeker. “We hebben vastgesteld in deze wijk dat de verkoop van verdovende middelen in het algemeen meer zichtbaar is geworden doordat er minder sociale controle was op straat.”

Ook crack, de rookbare vorm van cocaïne, volgt diezelfde tendens. Dat is te zien aan de vele pijpjes die gebruikers achterlaten in

metrostations als Ribaucourt, IJzer, Kruidtuin en Clemenceau. Ook in de wijk rond dat laatste station, Kuregem, liggen geregeld crackpijpjes op de grond, tot aan het Zuidstation.

“Die verslaafden zijn constant op zoek naar drugs,” vertelt Nicolas Denayer,

Audrey Dereymaeker Woordvoerster politiezone Brussel Noord SS

inspecteur bij de politiezone Zuid tijdens een patrouille in de wijk. “Daarvoor hebben ze geld nodig, en dus hangen ze rond aan het Zuidstation, om te bedelen of om te stelen.” De groei van het crackprobleem is explosief, ondervond Denayer. “In een jaar tijd, ook onder

De Aarschotstraat, waar transmigranten en dealers de hele dag rondzwerven tussen de buurtbewoners, pendelaars en klanten van sekswerkers.

“Door corona was er minder sociale controle op straat en is de verkoop van verdovende middelen meer zichtbaar geworden”

invloed van de coronacrisis, zijn die problemen sterk toegenomen.”

Levering via de post

Dat tonen ook de cijfers van vzw Transit aan. Om de verspreiding van bepaalde ziektes tegen te gaan deelt de organisatie al jaren propere crackpijpjes uit. In 2015 waren dat er iets minder dan 600, vorig jaar waren dat er al ruim 14.000. “In onze cijfers zien wij duidelijk een toename van het crackgebruik, terwijl het heroïnegebruik daalt. Over de laatste vijf jaar zien we een constante stijging jaarlijks van meer dan tien procent,” legt directeur van Transit Bruno Valkeneers uit.

In heel Europa neemt het aanbod van cocaïne en crack toe, net als het gebruik. Hoe het komt dat er opvallend meer crack wordt gebruikt in Brussel, kan Transit niet zeggen, maar de vzw stelt wel vast dat de verkoop veranderd is. “In België vormden gebruikers zelf hun cocaïne om tot crack om het te kunnen roken. We zien nu steeds vaker dat op voorhand gemaakte crack verkocht wordt.” Door die verandering is cocaïne, in zijn rookbare vorm, toegankelijker gewor den voor een breder publiek. Eén gram cocaïne kost ongeveer vijftig euro, terwijl een dosis crack minder dan de helft kost.

“Vroeger was het beter, want cocaïne was duurder en minder makkelijk te verkrijgen. Minder mensen konden het zich veroorloven,” knikt de 47-jarige Michael Uytendael, terwijl hij op de koer van vzw Transit een sigaret rookt. “Nu zie je aan metrostation Clemenceau dat mensen hun pijpje gebruiken alsof dat normaal is.”

Michael zat in totaal al zeventien jaar in de gevangenis. Hij is nog maar enkele dagen vrij. Bij Transit kan hij twee weken verblij ven om zijn zaken op orde te krijgen en om aan zijn verslaving te werken. Al 35 jaar neemt hij zware drugs. “Gezuiverde cocaïne roken, wat men crack noemt, is onbeschrij

felijk. Tien seconden lang ben je precies niet meer op aarde. Daarna komt onmiddellijk een terugslag. Je voelt je slecht in je vel en wordt paranoïde. Daarom bellen crackge bruikers constant naar hun dealer. Zodra ze hebben gebruikt willen ze steeds meer. Ze zouden er alles voor geven.”

Waar drugs als cannabis en crack vaak in de openbare ruimte gekocht en gebruikt worden, zijn er in Brussel ook drugs die bijna uitsluitend in de privésfeer opduiken. Zoals crystal meth, een drug die voornamelijk gebruikt wordt bij chemseks, het gebruik van drugs met de intentie om seks te hebben. Het is een praktijk die voornamelijk onder homoseksuele mannen aan populariteit wint. Intenser en langduriger genot is het doel, maar ook hier kunnen drugs destruc tieve gevolgen hebben.

“In het begin was het heel gecontroleerd, tot een van mijn relaties mislukte. Ik verloor de controle, mijn job en mijn woonst,” getuigt Daniel. “Ik heb een tijd op straat geleefd, maar had wel altijd drugs. Die

helpen op dat moment, want ze stillen je honger en doen je je goed voelen.” Behalve crystal meth worden ook andere illegale synthetische drugs als GHB en 3MMC gebruikt bij chemseks.

En dan zijn er nog de zogenaamde legal highs, onderzoekschemicaliën die een effect hebben op het lichaam, maar waarvan de chemische structuur niet in de drugwetge ving staat. Het laat mensen als Daniel toe om drugs online te bestellen. “Die legal highs kosten 15 tot 20 euro per dosis en de post levert ze. Je moet zelfs niet naar een dealer gaan. Het is veel te gemakkelijk.”

Net als veel andere drugverslaafden vond Daniel moeilijk de weg naar de hulpverle ning. Veel experts pleiten daarom al langer voor de decriminalisering van druggebruik. “Door al die praktijken illegaal en clan destien te maken wordt erover praten moeilijker, net als de toegang tot hulpverle ning,” zegt Catherine Van Huyck van Modus Vivendi, een Brusselse vzw waar gebruikers hun drugs kunnen laten testen. “Gebruikers zouden niet meer gestraft mogen worden omdat ze iets gebruiken of kopen.” Ook volgens Michael Hogge van Eurotox zal de illegaliteit de situatie niet verbeteren. “Een verbod heeft geen positieve impact op het gebruik en op de markt. De illegale produc ten die verkocht worden zijn net gevaarlijker dan als ze op een gecontroleerde manier verkocht zouden worden.”

BRUZZ besteedt een hele week aandacht aan de druggolf. Op BRUZZ.be, BRUZZ radio en met een vierdelige reeks op BRUZZ tv

« SANS DROGUE, IMPOSSIBLE DE SURVIVRE DANS LA RUE »

FR Du cannabis partout, une forte augmentation du nombre de consommateurs de crack et un médicament contre l’épilepsie qui fait son entrée. Le marché de la drogue bruxellois est en ébullition et la consommation devient de plus en plus visible, ont constaté nos journalistes. « Dans la rue, on ne fait que croiser des consommateurs. On se réveille et on voit la drogue, on ne peut penser à rien d’autre. La drogue envahit votre âme », témoigne Youssef. Comment expliquer que la drogue soit devenue si visible ? « Un des facteurs explicatifs est la pandémie », selon la police. « Il y avait moins de contrôle social dans la rue. »

EN Cannabis in every corner of the region, a steep rise in the number of crack users and a medicine against epilepsy coming into the mix of drugs available: the Brussels drug market is going full steam ahead and use is becoming increasingly visible. “When you’re on the streets, it is impossible to not use drugs. Everyone is using, you wake up around drugs, you can’t think of anything else. It takes over your soul,” Youssef says. Why is it that drug deals have become more visible recently?

“One of the reasons is Covid,” says the police, “because of the lack of social control on the streets.”

Drugs in de stad. Hoe gebruik en verkoop steeds zichtbaarder worden

“Zonder drugs wilde ik alleen maar ruzie maken. Als je gebruikt, kan je in de shit zitten, maar je vergeet alles”

Youssef

Probeert af te kicken van de drugs

“YOU CAN’T SURVIVE THE STREETS WITHOUT DRUGS”

Geld lenen kost ook geld

Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

‘Let op, geld lenen kost ook geld.’ Met die slogan wil Europa iedereen eraan herinneren dat je niet alleen het geleende bedrag moet terugbetalen, maar daar bovenop ook interest moet op hoesten.

Voor overheden is die waarschu wing minstens even belangrij ker, net omdat zij leningen afbe talen door nieuwe leningen aan te gaan. Om 100 euro plus 2 euro interest af te betalen, moe ten zij dus een nieuwe lening aangaan van 102 plus 2,04 euro interest, enzovoort.

Omdat de rente de laatste jaren erg laag stond, viel dat voorlopig behoorlijk mee, en konden le ningen zelfs goedkoper geherfi nancierd worden. Maar dat feest is nu voorbij. De rente stijgt, en dan gaat de rentesneeuwbal au tomatisch aan het rollen. Om hetzelfde bedrag terug te beta len, moet een steeds hoger be drag ontleend worden.

De enige manier om die spiraal te doorbreken, is door te bespa ren, en zo met het begrotings overschot een deel van de lening ‘af te korten’, waardoor er niet zoveel meer geleend moet wor den.

Maar net dat gebeurt al een tijdje niet meer in Brussel. Integen deel: het tekort komt dit jaar uit

op maar liefst 1,49 miljard euro: een vijfde van de Brusselse ont vangsten. Daardoor groeit de schuld nog aan, en moet er ge leend worden om de oude lenin gen én de nieuwe uitgaven te dekken. Het zette ratingbureau Standard & Poor’s ertoe aan om de outlook voor Brussel te veran deren van ‘stabiel’ naar ‘nega tief’. Wel behoudt het Gewest zijn AA-rating.

De reden is niet ver te zoeken: nieuwe uitgaven voor corona maatregelen, de opvang van Oekraïense vluchtelingen en de indexering van de ambtenaren lonen zorgen voor uitgaven die de inkomsten ver overschrijden. Uitzonderlijke maatregelen zou je kunnen denken, maar het is elk jaar wel wat. Voor corona waren het de tunnels die moes ten gerenoveerd worden, dan weer was er het effect van de aanslagen en onder dat alles loopt de nieuwe metrolijn, die met de huidige inflatie nog meer dan de begrote 2,3 miljard euro zal kosten.

En dan is er nog de energiecrisis. Even verderop in dit magazine pleit PS-fractievoorzitter Ridou ane Chahid voor maatregelen die winkels en kmo’s moeten be schermen tegen de hoge ener gieprijzen. Met een schuldgraad – de verhouding tussen de bru toschuld en de totale ontvang sten – van 180 procent is dat sowieso geen evidente vraag. Nu de rentevoet stijgt, is die extra steun bijna onmogelijk. Verschillende economen pleiten er dan ook voor om nu een strak ke begroting in te dienen, waar door die rentesneeuwbal minder groot wordt, en makkelijker te

stoppen valt. Want als de kre dietbeoordelaars het tekort nog zien aangroeien, verlagen ze de rating, waardoor geld lenen nog veel duurder wordt – en dan dreigen écht Griekse toestanden. En toch. Toch wordt de vraag om steun niet zomaar weggewuifd.

Want krijgen bedrijven die steun niet, dan gaan ze over de kop, waardoor de overheid uiteinde lijk inkomsten mist om haar schulden af te betalen.

Dat is waar Chahid ook op aan stuurt, als hij zegt dat de over heid via ondersteuning het eco nomische weefsel vrijwaart. “De kosten die we daar nu voor ma ken, verdienen we later terug.”

Daar valt ook iets voor te zeggen. Al is dat laatste zinnetje wel erg belangrijk: de steun moet effec tief weer terechtkomen bij de overheid. En dat is niet vanzelf sprekend. Zo haalden Belgische bedrijven vorig jaar de hoogste winstmarges ooit, net nadat ze steunmaatregelen hadden ge kregen van de overheid tijdens de pandemie. Toch vloeit maar een deel van die steun terug naar de schatkist. De rest blijft kleven bij aandeelhouders.

Donderdag en vrijdag houdt de Brusselse regering begro tingsconclaaf. Dan bespreekt ze de begroting van 2023, en even tuele bijkomende steunmaatre gelen.

Dat er nog maar eens geld ge pompt zal worden in de Brussel se economie, lijkt waarschijnlijk.

Maar nu dat geld niet langer gra tis is, moet nog veel strenger ge waakt worden over de terugbeta ling van dat geld. Zo niet, is dit de crisis te veel, en wordt de ren tesneeuwbal een lawine.

“Ooit moet het tot besparingen komen, anders wordt de rentesneeuwbal een lawine”

Bram Van Renterghem

Donderdag houdt de Brusselse regering een begrotingsconclaaf. Zowel burgers als bedrijven vragen om extra steun. Maar de schatkist is leeg.

De metrowerken aan de Stalingradlaan. De totale kosten voor de metrolijn zijn begroot op 2,3 miljard euro, maar die factuur zal door de inflatie nog stijgen.

Viel Brussel door een crisis ooit al zonder stroom?

Van de ene op de andere dag verduisterde in 1958 de stad en werd alles binnen met kaarsen verlicht.

Luana Difficile zoekt elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Ruth uit Molen beek. Volg ook de Instagram pagina voor Luana’s Big City-ver haal op donderdag.

We zitten midden in een energie crisis. Door de hoge prijzen en de schaarste van aardgas worden we ons plots erg bewust van ons energieverbruik. Inspiratie om te bezuinigen kunnen we mis schien halen uit de herfst van 1958. Er was toen gedurende vijf dagen een grote energieschaar ste.

Opdat de stekker niet in heel Bel gië uitgetrokken zou worden, na men de verschillende provincieg ouverneurs maatregelen. Er moest in een minimum aan stroom worden voorzien, zowel voor particulieren als voor essen tiële beroepen. Ziekenhuizen, bakkers en pershuizen moesten bijvoorbeeld blijven draaien. Te gelijk werd iedereen verplicht om zo weinig mogelijk energie te verbruiken.

Strenge controles

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Beestig Brussel.

De oorzaak waren 13.000 arbei ders uit verschillende Belgische gas- en elektriciteitscentrales die op 20 november 1958 het werk neerlegden. Ze uitten zo hun on genoegen over het feit dat werk nemers uit verschillende elektri citeitsfabrieken niet evenveel verdienden. Uitzonderlijk toen was dat de socialistische en christelijke vakbond daarvoor de handen in elkaar sloegen.

Er kwamen regels en die werden gecontroleerd. In Brussel waren de controles het strengst. Zo mocht de straatverlichting wel blijven branden voor de veilig heid, maar moest al het overbo dige licht op straat gedimd wor den. Geen verlichte etalages meer en ook de neon-reclame verlichting moest uit. Zo werd het donker op het De Brouckère plein, dat met een overvloed aan lichtreclames toen zowat Times Square van Brussel was.

Ook binnen golden er strenge voorwaarden. Bioscopen moes ten de deuren sluiten, want die werden niet als essentieel be schouwd. Om oneerlijke concur rentie tegen te gaan, werd ook de programmatie op tv gehalveerd. In schouwburgen en concertza len mochten de evenementen nog wel, maar mocht er alleen kaarslicht zijn. Ook in drank- en eetgelegenheden was het behel pen met kaarslicht. Dat bleek voor de cafés en restaurants

Een forse muis met ‘Zorromaskertje’ om de ogen, die tegen verticale wanden van gebouwen kan oplopen en bij gevaar haar staart ‘loslaat’? Maak voor ze in winterslaap gaat kennis met de eikelmuis.

De eikelmuis – van kop tot pluim staart 25 à 30 centimeter lang –staat op de Vlaamse Rode Lijst omdat ze intussen zo zeldzaam is geworden. Toch overleeft de

soort nog op een paar plekken in de noordoostelijke hoek van Brussel, en ook langs de Brussel se Ring. Goedele Verbeylen, we tenschappelijk medewerkster bij

Natuurpunt, is sinds twee jaar met een onderzoek naar de Brus selse eikelmuizen bezig. “Wij proberen meer over hen te weten te komen, zodat we ze hopelijk beter kunnen beschermen.” “Ze zitten graag in dicht struik gewas, en dat is er vaak langs snelwegen en spoorwegbermen,” legt Verbeylen uit. “In landbouw gebied in Vlaanderen is dat er steeds minder, en de eikelmuis durft zich niet op kale akkers te wagen. De resterende populaties raken er zo geïsoleerd dat ze niet kunnen overleven.”

© SHUTTERSTOCK

“Plekken als Brussel zullen mis schien de redding betekenen voor soorten als de eikelmuis. In het (afgesloten, red.) Walckiers

De eikelmuis is een schuwe superheldin

Misschien betekent Brussel wel de redding van de eikelmuis.

trouwens geen financiële aderla ting: ze zaten vol met mensen die dineren en klinken in kaarslicht graag een keertje wilden meema ken.

De staking duurde uiteindelijk vijf dagen, met een weekend er tussen. Dag na dag leverden de onderhandelingen niets op. In de tussentijd hadden ook de tramen treinbestuurders het werk neergelegd. Het land en de hoofdstad lagen dus zo goed als plat. Een half miljoen mensen

was door de staking tijdelijk werkloos. De kosten werd ge schat op minstens 200 miljoen frank, in die tijd een enorm be drag. Het was de toenmalige pre mier Gaston Eyskens die een op lossing voor het conflict vond. De arbeiders kregen een jaarlijkse premie én het vooruitzicht dat de lonen gelijk zouden worden ge trokken. De lichten gingen op nieuw aan, de bioscopen konden weer draaien en de kaarsen ver dwenen in de lade. LD

De Grote Brussel Helpt Spaghettislag Neem op zaterdag 26 november deel aan de Grote Brussel Helpt Spaghettislag ten voordele van vzw Kinumai.

Alle info op Brusselhelpt.be

park in Schaarbeek zit bijvoor beeld een redelijke populatie ei kelmuizen, net als in het (nu nog eveneens afgesloten, red.) Mediapark achter de VRT, en an dere kleine plukjes groen zoals het Parkway/E40-bosje. Ver moedelijk zijn de populaties in die bosjes onderling verbonden via de bermen langs het spoor wegnet, de E40 en de Brusselse Ring. Op zuidelijke hellingen van spoorwegbermen of snelwegen kan de eikelmuis zich tegoed doen aan insecten die zich daar thuisvoelen.”

De schuwe superheldin houdt een lange winterslaap. Rond deze tijd van het jaar beginnen de volwassen exemplaren aan hun tukje. Ook daar kan het wonen in de stad een invloed hebben. “Misschien doen eikelmuizen in de grootstad het beter omdat het er door het hitte-eilandeffect warmer is, waardoor ze mogelijk een kortere winterslaap houden en zich dus ook sneller voort planten.” SDS

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Gunnar van 16u tot 19u op BRUZZ radio

Televisie

Vrijdag 30 september modereert journalist Toon Hendrikx het slotdebat in het kader van een colloquium rond innovaties in het drugbeleid.

Volg het live vanaf 13u30 op BRUZZ.be

Radio

Op 2 oktober bestormt jong muziektalent de AB. Bij Gunnar en Gailor stellen ze zich de hele week lang voor.

Kaarslicht op café op het De Brouckèreplein in 1958. Niet voor de romantiek, wel omdat het moest.

© BART DEWAELE

Huisvuilophaling. Elke Brusselaar zal afval beter moeten sorteren

De witte zak moet op dieet

Een verplichte oranje én blauwe zak en maar één witte zakophaling per week meer in tien gemeenten: tegen volgend jaar ziet de huisvuilophaling in Brussel er volledig anders uit. Vanaf 2026 wordt bovendien het gft-afval lokaal tot biogas verwerkt. Het beloofde statiegeld voor blikjes en drankverpakkingen lijkt dan weer veraf.

door Sara De Sloover foto’s Bart Dewaele

Zo’n 500.000 ton, of maar liefst 2.000 keer het gewicht van het Atomium. Zo veel afval, afkom stig uit de Brusselse witte zakken, van bedrijven, maar ook van ingezameld zwerfvuil, wordt er elk jaar ongesorteerd verbrand. Dat cijfer moet voor minister Alain Maron (Ecolo) omlaag. Want bij de verbranding van al dat afval komt momenteel evenveel CO2 vrij als bij 145.000 rondrijdende auto’s, goed voor 7 procent van de totale jaarlijkse CO2-uitstoot in het gewest. Met de geproduceerde stoom uit die verbranding wordt elektriciteit opgewekt, die wordt verkocht aan het net.

Als Brussel tegen 2030 zijn klimaatdoel stellingen wil halen – bijna de helft minder CO2 uitstoten – moet de hoeveelheid verbrand vuilnis stevig naar omlaag: de regering mikt op 30 procent minder. Afval moet beter gesorteerd worden en kan dan bovendien nuttig hergebruikt worden: als grondstof voor compost, biogas en een kringloopeconomie.

Om die redenen besliste de Brusselse regering bij haar aantreden in 2019 al dat

het afvalbeleid grondig hervormd moest worden. Een coronapandemie en energiecri sis later deed minister van Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Gezondheid Maron eerder deze maand de Brusselse plannen uit de doeken. Plek voor de presentatie: de verbrandingsoven.

De taferelen aan de verbrandingsoven spreken tot de verbeelding. Neem nu de loskade, waar dagelijks twee- à driehonderd vuilniswagens duizenden witte vuilniszakken lossen in een gigantische sleuf. Een paar meter hoger bedient een man in een stuurcabine een enorme grijparm – we moeten aan het lunapark denken op de kermis – om al dat naar beneden tuimelende afval met elkaar te vermengen, voor het in de verbrandingsinstallatie terechtkomt.

De regeringsplannen gaan niet enkel over de witte zak, zegt Maron even later op de persconferentie. Voor matrassen – blijkbaar een van de grote afvalproblemen in de stad – hout- en metaalafval, textiel en puin van bouwwerven worden vanaf volgend jaar aparte sorteer- en recyclagestromen opgezet. Overheidsdiensten mogen van dan af geen

wegwerpverpakkingen en plastic flessen meer aanbieden. Vanaf januari 2025 wordt het apart sorteren van kledij verplicht.

Nog nieuw: groente-, fruit- en tuinafval (gft) wordt vanaf 1 mei 2023 verplicht apart ingezameld, zoals voorzien in het regeerak koord. Organisch afval maakt nu 40 procent uit van wat er in de witte zak terechtkomt. Het apart inzamelen moet er samen met de uitbreiding van de blauwe vuilniszak toe leiden dat er véél minder restafval in de verbrandingsoven belandt. Uiteindelijk zou nog maar een derde van wat in de huidige witte zak zit, mogen overschieten.

“Ofwel gooi je het gft-afval in je eigen compostvat, ofwel breng je het naar een wijkcompost in de buurt, ofwel gebruik je een oranje zak,” zegt Maron. Hij kijkt bedenkelijk als journalisten vragen hoe mensen in een appartement zonder tuin moeten omgaan met stank en vliegjes uit de oranje zak. “Op dezelfde manier als ze dat tevoren met de witte zak deden. Ik woon zelf in een appartement zonder tuin of compost en ik heb een kleine gft-container voor de oranje zak. Er zijn altijd pragmatische

Grijparmen mengen het afval uit de witte vuilniszakken voor het in de verbrandingsoven terechtkomt.

oplossingen, het is vooral een kwestie van de zakken heel goed dicht te knopen.” Er zijn al 35.000 kleine gft-containers uitgedeeld voor thuisgebruik, en Maron belooft dat er nog een 70.000-tal zullen volgen.

Eigen biogasinstallatie

De oranje zakken worden nu nog ver weg –naar Ieper en Herstal – gevoerd, maar vanaf 2026 moet dicht bij het waterzuiveringssta tion aan het kanaal een Brusselse ‘biomethanisatie’- of vergistingsinstallatie de deuren

zakken minder. Vanaf 1 mei 2023 zal de witte zak om die reden nog maar één keer per week worden opgehaald in Jette, Haren, Heembeek, Oudergem, Sint-Agatha-Ber chem, Evere, Ganshoren, Ukkel, Watermaal-Bosvoorde en de twee Woluwes.

“Het gaat om meer residentiële gemeen ten waar relatief veel bewoners in grote appartementsblokken wonen,” legt Maron uit. “Daar kunnen ze hun afval in verzamel containers gooien.” Een derde van de bewoners van die gemeenten woont in zulke flatgebouwen. De andere helft van de

openen, die om rendabel te zijn jaarlijks 30.000 ton gft-afval moet verwerken tot biogas en compost. De lokale verwerking van het organische afval moet het aantal vrachtwagens op de weg doen dalen, en zo ook de CO2-uitstoot van het transport.

In 2019 zamelde Net Brussel slechts 22.000 ton aan voedsel- én groenafval (in de groene zak) in. “Vandaar dat de verplichting door het Gewest om organisch afval te sorteren vanaf 2023 zo belangrijk is,” zei Michaël Ooms, de expert rond biomethani satie die voor Leefmilieu Brussel het project begeleidt, een jaar geleden al aan BRUZZ “Want het potentieel is er: in de witte zakken van particulieren zit jaarlijks 120.000 ton organisch afval. Tel daar nog het organische afval van bedrijven bij. Verder willen we ook verspreid over het gewest organisch afval blijven inzamelen, via thuis- en wijkcompos ten.”

Ook voor pmd-afval (plastic+, metaal en drankblikken) wordt apart sorteren vanaf mei 2023 verplicht, in de vernieuwde blauwe zak. Zo wordt de witte zak opnieuw een stukje leger. Daardoor worden ook de ophaalrondes gereorganiseerd, kondigt Maron aan. Voor organisch afval zullen meer vuilniswagens nodig zijn, en voor de witte

Brusselse gemeenten zal op een later tijdstip volgen, maar dat is, zoals Maron zelf zegt, niet meer voor deze legislatuur Meer ondergrondse vuilniscontainers staan niet gepland, behalve op vraag van projectontwikkelaars in nieuwe wijken. “Het kost veel geld en het afval dat in die containers wordt gegooid, is minder goed gesorteerd,” zegt de minister. “Bovendien zouden we tienduizend parkeerplaatsen moeten opofferen om plaats te maken. Voor mij geen probleem ...”

De regering wil in eerste instantie informeren en sensibiliseren, niet bestraffen. De Brusselaar moet volgens Maron vooral overtuigd worden. Aan flatgebouwen is het sowieso moeilijk om uit te vissen wiens vuilnis in sorteerovertreding is. Bovendien

heeft netheidsagentschap Net Brussel maar 25 inspecteurs in dienst die vuilniszakken openen om te controleren of correct gesorteerd is. De pakkans voor overtreders is dus erg klein.

Statiegeld op de lange baan

En wat met het statiegeld voor drankverpakkingen, dat in het Brusselse beleidsakkoord staat? Maron repte er niet over tijdens de voorstelling van zijn hervormde afvalbeleid. Hoewel zijn ambtstermijn midden 2024 eindigt, zijn er nog geen concrete plannen.

“Veertig procent van het zwerfvuil in de natuur bestaat vandaag uit drankverpakkin gen: plastic flesjes en metalen blikjes die momenteel geen waarde hebben,” zegt Pieter

Huisvuilophaling. Elke Brusselaar zal afval beter moeten sorteren

“Ik woon zelf in een appartement zonder tuin, het is vooral een kwestie van de zakken heel goed dicht te knopen”

Alain Maron Minister van Leefmilieu,

“Veertig procent van het zwerfvuil in de natuur bestaat vandaag uit drankverpakkingen”

Pieter Elsen Canal It Up

Elsen van de Brusselse milieuorganisatie Canal It Up. “Maar als die flesjes en blikjes per stuk plots 20 cent waard zijn, zoals in Duitsland, dan verandert dat. Ook al zijn er misschien nog mensen die flesjes of blikjes op straat gooien, anderen zullen ze oprapen vanwege hun statiegeldwaarde.”

Veertien Europese landen, waaronder Duitsland, Denemarken en Zweden, hanteren al jaren een statiegeldsysteem voor blikjes en plastic flesjes. Minister Maron lijkt af te wachten. Hij zegt al langer dat een statiegeldsysteem in de drie gewesten ingevoerd moet worden, om aanzuigeffecten te voorkomen. In Vlaanderen en Wallonië lijken de zaken alvast te bewegen. Waals minister van Leefmilieu Céline Tellier (Ecolo) heeft een studie geregeld die de economische en sociale impact van de invoering van een statiegeldsysteem zal bestuderen, net als de verschillende mogelijke modellen en bedragen. Brussel en Vlaanderen hebben zich daarbij aangesloten.

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) kondigde een paar weken geleden aan dat een statiegeldsysteem tegen 2025 voor haar onvermijdelijk lijkt. Volgens het Vlaamse regeerakkoord moet er in 2021 20 procent minder zwerfvuil zijn gevonden

dan in 2015, en dat lijkt onhaalbaar. Daarom wil de minister extra maatregelen nemen.

In 2018 legde toenmalig minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) statiegeld al een eerste keer op tafel, maar toen wist de industrie de regering nog te overhalen dat preventie en sensibilisering voldoende zoden aan de dijk zouden zetten.

“Statiegeld vereist een heel logistiek

systeem, maar dat zouden de supermarkten moeten opzetten, want zij verkopen al dat plastic en blik,” zegt Elsen. “Dat zou hen misschien tot nadenken stemmen over welke producten ze inkopen. In Duitsland leidt het systeem nu tot een retour van 97 procent.”

Bovendien is het ingezamelde blik en plastic van een veel hogere kwaliteit dan in de blauwe zak, zegt Tom Zoete van Recycling Network Benelux, een milieuorganisatie die mee aan de basis ligt van de Statiegeldallian tie, waarmee bedrijven en gemeenten de overheid oproepen om zo snel mogelijk een statiegeldsysteem in te voeren. Vijf Brusselse gemeenten hebben zich tot nu toe al aangesloten: Jette, Koekelberg, Etterbeek, Sint-Gillis en Sint-Lambrechts-Woluwe.

“De inhoud van de blauwe zak wordt vandaag niet verwerkt tot nieuwe flesjes, maar tot bermpaaltjes en andere items van plastic,” zegt Zoete. “Flesjes of blikjes die je in openbare vuilnisbakken gooit, gaan gewoon de verbrandingsoven in. In een statiegeldmachine kunnen flesjes en blikjes één voor één worden ingevoerd, zonder ander plastic, folie of voedingsresten. Dat levert wél plastic op om nieuwe flessen van te maken.”

Demir hakt de knoop door nadat de nieuwste zwerfvuilcijfers bekendgemaakt zijn, en wellicht ook na de hoorzitting over statiegeld en minder wegwerpverpakkingen die de Brusselse organisatie Canal It Up afdwong door meer dan 15.000 handteke ningen in te zamelen.

“5.700 van die handtekeningen komen van Brusselaars, en voor een hoorzitting in het Brussels parlement zijn er maar duizend nodig,” zegt Elsen. “We hebben die lijst eind juni ingediend en wachten op een reactie.”

LE SAC BLANC DOIT FAIRE RÉGIME

FR Un sac orange et un sac bleu obligatoires, et plus qu’un seul ramassage de sacs blancs par semaine dans une dizaine de communes : d’ici l’année prochaine, le ramassage des déchets à Bruxelles aura fortement changé. Chaque année, on y brûle près de 500 000 tonnes de déchets, soit deux fois le poids de l’Atomium.

L’incinération de ces déchets est responsable de 7 pour cent des émissions de CO2 totales de la région. Si Bruxelles souhaite atteindre son objectif climatique d’ici 2030, cette quantité doit drastiquement baisser. Dès 2026, les déchets organiques bruxellois seront traités et transformés en biogaz. Les vidanges sur les canettes et emballages de boissons semblent encore loin même s’ils sont repris dans l’accord de gouvernement.

WHITE BAG ON A DIET

EN By next year, household waste collection in Brussels will look different with a mandatory orange bag and a blue bag, along with only one white bag collection per week in about a dozen municipali ties. Every year 500,000 tonnes of waste is burned here without being sorted. Burning all that waste is respon sible for 7% of the region’s total annual CO2 emissions.

If Brussels wants to meet its climate goals – reducing its CO2 emissions by almost half by 2030 – that will have to come down, the government is aiming for 30% less. That is why from 2026, organic waste will be pro cessed into biogas at a new digester along the canal. The deposit on beverage containers seems a long way off, even though that too is in the coalition agreement.

De verbrandingsoven van Brussel Noord, waar nog veel organisch afval uit de witte vuilniszak wordt verbrand. Daarom komt er een verplichting om nog meer afval te sorteren.

De slaapkamer. Elena Vereecke

Elena Vereecke (10) woont in Elsene en wil graag actrice worden: "Vroeger was ik keiverlegen, maar nu vind ik het tof om een show te doen voor mensen die ik niet ken."

‘Een rockband met drie meiden, daar droom ik van’

Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij de tienjarige Elena Vereecke uit Elsene. Elena droomt van een middelbare school met scheikundelab en muziekruimte. Ze wil een meidenrockband oprichten en leest graag dikke boeken, in Nederlands, Engels of Spaans.

door Jasmijn Post foto Saskia Vanderstichele

Hoe kom je aan je talenkennis? Met mijn vader spreek ik Neder lands en met mijn moeder Spaans, uit Mexico. Mijn ouders spreken Engels met elkaar, dat leer ik ook. Engels vind ik heel mooi, mooier eigenlijk dan het Nederlands. Bovendien kennen veel meer mensen het. Op school krijgen we natuurlijk ook Frans.

Wat een mooie hangmat heb je hier. Komt die uit Mexico?

Nee, uit Brussel, maar hij gaf me een Mexicaans gevoel. In de zo mer gaat hij buiten aan de boom!

Je woont in Elsene, ga je hier ook naar school?

Ja, vlakbij. Wat ik graag doe op school? Wereldoriëntatie, daar leren we veel over de wereld en over vervuiling, dat vind ik heel belangrijk. Ook spelling is leuk. Ik schrijf graag en wil geen fou ten maken. Ik hou veel van teke nen en kunst. Vroeger hadden we die vakken niet, nu gelukkig één keer per week. Ik zit in het vijfde leerjaar, daarna ga ik naar het middelbaar. Ik twijfel nog tussen twee scholen.

Waar let je op als je een school zoekt?

Of de leerkrachten goed lesge ven. Een leerkracht moet een beetje streng zijn, niet té lief. En dat er een scheikundelab is, en een muziekruimte lijkt me tof.

Speel je muziek dan?

Met twee vriendinnen uit mijn klas droom ik van een rockband met meiden. Eén van mijn vrien

dinnen speelt gitaar. Zij bedenkt de meeste teksten, maar we hel pen met zijn allen mee.

Lees je ook graag?

Ik kan de hele dag lezen. Ik vind dat heel leuk. Je leest over avon turen die je niet zelf hebt meege maakt, maar het lijkt wel bijna zo! Ik vind de boeken van Roald Dahl heel goed, net als die van David Williams. Ik heb van hem een heel mooi boek gelezen over een jongen die van mode houdt.

Als je iets zou veranderen in de wereld, wat zou het dan zijn?

De klimaatverandering. De men sen die na ons komen, zullen het te warm krijgen. Ik ben daar niet per se boos over, maar ik vind dat ze niet genoeg hebben gedaan.

Je klinkt als Greta Thunberg, die zegt: jullie volwassenen doen te weinig!

Ja, alleen ben ik geen klimaat spijbelaar. Ik ga op vrijdag naar school, maar toch zou ik willen dat bedrijven minder plastic ge bruiken en meer zonnepanelen op het dak leggen. Ook vraag ik me af hoe het zit met groene energie. Tesla maakt elektrische auto’s, maar die zijn niet zo groen als ze lijken. Want je moet dan wel nadenken over waar die elektriciteit vandaan komt

Denk je soms na over wat je later zou willen worden?

Eerst dacht ik aan kok, want ik hou van koken. Nu denk ik meer aan acteren, een van mijn pas sies. Vroeger was ik keiverlegen,

maar nu vind ik het tof om een show te doen voor mensen die ik niet ken. Dit jaar maken we een spektakel, zei onze juf. Daar kijk ik wel naar uit.

Wat eet je het liefst?

Ik hou wel van pasta’s, maar vooral van Mexicaans eten, om dat het altijd pikant is. Ik heb ta co’s gegeten die mijn moeder zelfs niet kon eten, zo pikant! Ik ging een keer bij een Belgische vriendin eten, waar ik heel wat tabasco bij de pasta deed. Ik her inner me hoe mijn vriendin me aanstaarde (lacht). Bij de Belgen zit er niet zoveel pikant bij.

Meer lezen?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/slaapkamer Naar een idee van de Volkskrant

‘JE RÊVE D’UN GROUPE DE ROCK ENTRE FILLES’

FR Elena Vereecke, 10 ans, d’Ixelles, parle l’anglais, l’espa gnol et le néerlandais. Elle rêve d’une école secondaire disposant d’un labo de chimie et d’un espace musical, où elle pourrait répéter avec le groupe de rock qu’elle veut créer avec deux copines. Elle n’a pas séché les cours pour le climat, mais le greenwashing la préoccupe. Une Tesla est-elle une voiture écologique si elle roule sur de l’électricité qui n’est pas verte ?

“I DREAM OF AN ALL-GIRL ROCK BAND”

EN Elena Vereecke (10) from Elsene/Ixelles speaks English, Spanish and Dutch and dreams of a school with a chemistry lab and a music room where she can practise with the rock band she wants to form with two of her classmates. She does not play truant to fight for the climate but greenwashing keeps her awake. Is a Tesla green if the electricity the car runs on is not green?

“Ik heb taco’s gegeten die mijn moeder zelfs niet kon eten, zo pikant! ”

Sleutelfiguren bij het maken van Arno’s laat ste album, Opex: voor aan Danny Willems (links) en Shelle Dierickx, achteraan Mirko Banovic en Peter Hintjens (rechts).

‘Voor dit album heeft Arno álles gegeven wat er nog in hem zat’

“On s’en fout, on fait la fête, embrasse mes deux boulettes,” klinkt het op Opex, het testament van wijlen Arno Hintjens. Vooraleer de Brusselse chanteur de charme raté het ondermaanse inruilde voor het rock-’nrollnirwana, gaf hij er nog één keer een ferme lap op. “Arno weigerde tot op het allerlaatste moment morfine te nemen, muziek was zijn pijnstiller.” door Tom Zonderman foto’s Ivan Put

Niemand van ons keek ernaar uit om hier te zijn,” klinkt het midden september tijdens de voorstelling van Opex in café L’Archiduc, een van die vele ‘tweede livings’ die Arno in Brussel frequen teerde. ‘Ons’, dat zijn vier sleutelfiguren bij het tot stand komen van zijn postume plaat: zijn levenslange fotograaf, platenhoezenont werper en bloedbroeder Danny Willems, zijn vijf jaar jongere broer Peter Hintjens, muzikale rechterhand Mirko Banovic en Michel ‘Shelle’ Dierickx, sinds de beginda gen van TC Matic de studio engineer van Le Plus Beau. De onmisbaren in het ontstaans proces van Opex bekennen dat ze niet meer naar het album geluisterd hebben, tot vandaag. “Het is heel emotioneel geweest, en dat is het nu nog,” zegt Danny Willems met een krop in de keel. “Je beleeft het ook allemaal opnieuw.”

Het idee voor Opex rijpte begin 2020, toen Arno shows in Parijs en Brussel speelde. Een paar maanden eerder had hij te horen gekregen dat kanker hem te grazen had, hij stond op de planken terwijl de chemo door zijn lijf gutste. Eerst werkte hij Vivre af, zijn intieme album met de Franse pianist Sofiane Pamart. Zoals steeds wilde Arno na de verstilling graag rocken, en dat verlangen stolde geleidelijk aan, tussen het ziekbed en coronagolven door, in het rauwe Opex

Twee dafalgantjes

Alles kwam in een stroomversnelling toen Arno aan de vooravond van zijn Radio 1 Sessie in januari te horen kreeg dat hij nog drie maanden te leven had. “Hij wilde die concerten in Oostende en Brussel nog spelen, maar die plaat afwerken was het állerbelang rijkste,” zegt Mirko Banovic, die sinds 1999

bas speelde bij Arno en Opex samen met hem producete. “Ik ben ontzettend blij dat het hem gelukt is. Hij heeft nog één keer alles gegeven wat er in hem zat.”

Arno’s adagium was om te leven in het moment, en zo werkte hij ook in de studio. Eén of twee takes, daarna was de frisheid weg, vond hij. “Als het te lang duurde, was het voor hem niet meer echt,” zegt Banovic. “Zo heeft hij tot op het einde gewerkt,” beaamt Shelle Dierickx. “Nog voor ik alle micro’s goed had opgesteld, stond hij al te zingen. Dan was hij verbaasd dat ik hem vroeg om zijn take opnieuw te doen. Dat heb ik wel van hem geleerd: bij Arno moest je meteen de opnametape laten rollen.” (Lacht)

Vergelijk het met Bob Dylans onverbiddelijke ik-speel-en-jullie-volgen-mentaliteit in de studio, alleen was Arno nu afhankelijk van zijn energieniveau. “Dus moesten we ons focussen op de goede momenten,” vertelt

Rock. Arno’s intimi over de totstandkoming van zijn postume plaat

Banovic. “Goed voorbereid zijn en meteen goed spelen ook, want voor een tweede keer was Arno vaak te moe. Maar hij gaf zich voor driehonderd procent. Die strijdlust vond ik enorm inspirerend. Ook op het podium heb ik hem altijd bewonderd om zijn kracht, die heb ik bij niemand anders ervaren. Die wilskracht is voor mij zijn erfenis.”

Arno moest zijn laatste concert in de AB van 15 maart cancelen omdat de kanker zijn lijf te hard had toegetakeld, maar de sessies in de ICP Studios gingen door. Hij zag af, werkte veelal onderuitgezakt vanuit zijn zetel, maar de sfeer in de studio was zeker niet morbide. Er werd, zoals altijd, ook lol getrapt en gezeverd. Over zijn ziekte sprak Arno niet. “Hij wilde je er niet mee lastigval len,” knikt Willems. “Dat was zijn trip.” Gedachten aan de dood hield hij op afstand. “Op een dag vertelde hij mij dat hij euthana sie wilde doen en uitgestrooid worden in de zee,” vertelt zijn broer Peter Hintjens. “Maar die euthanasie is er nooit gekomen. Zijn lichaam was klaar, maar zijn geest niet.”

Arno zocht geen medelijden. “De pijn moet nochtans enorm geweest zijn,” zegt Willems. “Arno wilde geen morfine nemen, omdat hij helder wilde blijven zolang hij aan de plaat werkte. Pas helemaal op het einde is hij overstag gegaan, toen we het niet meer konden aanzien. Hij vreesde een bewust zijnstoestand waarbij hij geen vat meer op het leven had. Hij nam hoogstens een

Dafalgan, maar dat hielp natuurlijk niets.” “Ik probeerde hem dan te overtuigen om twee dafalgantjes te pakken,” lacht Peter Hintjens, “wat hij niet deed, want dat was ‘slecht voor zijn lever’. Als je vroeg of hij pijn had, antwoordde hij: ‘Nee, nee.’ Dan zei ik: ‘Arno, how, t’è zeir, hé.’ ‘Ja’k,’ zuchtte hij. (Zwijgt even) Je moest het eruit sleuren.” “Muziek was zijn pijnstiller,” knikt Willems. “Arno was bizar genoeg altijd een hypochonder. Bij het kleinste pijntje zat hij bij de dokter. Maar op het einde kon hij alles doorstaan. Straf. Deze plaat heeft hem in leven gehouden.”

Oerknal

De kanker etste zich in Arno’s lichaam en in zijn stem. In ‘Boulettes’ hoor je hem typische arnoïsmen als “Tout le monde a deux trous

dans son nez, même quand on est blanc, noir ou foncé” en “On s’en fout, on fait la fête, embrasse mes deux boulettes” rochelen als een vaderlandse Tom Waits. Maar in de latere sessies voor Opex is zijn stem iel en fragiel, zoals in ‘One night’. “Dat nummer was niet makkelijk voor hem,” licht Dierickx toe. “Maar hij deed dat ongelofelijk goed, vanuit zijn zetel. Iedereen was onder de indruk. En daarna zag je hem glunderen.” ‘One night’, in 1958 een hit voor Elvis, was voor Arno symbolisch. Als kleine gast in Oostende hoorde hij die song op de platen draaier bij zijn buurjongen Frank Bailleul, wiens oudere zussen fan waren van The King. “Hij vertelde mij dat dat het liedje was waardoor hij is geworden wie hij is gewor den,” glimlacht Banovic. “Het was de vonk die alles in gang zette, de oerknal.”

Even rauw als broos klinkt Arno in het dubby ‘La paloma adieu’, een duet met de Franse zangeres Mireille Mathieu. “Dat was altijd al een droom van hem, maar ze hield de boot lang af,” vertelt Willems. Ze dacht dat hij haar voor de gek hield, zeker nadat hij haar iconische coupe een keer vergeleken had met “une bite”, een jongeheer. Maar toen hij haar nog een keer zijn liefde betuigde in een interview met Le Parisien, hapte ze toch toe. Het werd Arno’s adieu, het laatste nummer dat hij zou zingen.

“Door corona lukte het helaas niet om samen in de studio te zitten,” legt Willems uit. “Arno wilde wel per se haar zangpartij horen voor hij stierf. Elke dag vroeg hij ernaar. Uiteindelijk heeft ze haar versie opgenomen op de dag dat hij gestorven is. Toen ze uit de studio kwam, vernam ze zijn overlijden. Ze is toen in tranen uitgebarsten, waarna ze ‘Ave Maria’ inzette. ‘La paloma adieu’ is de stem van een oude man die aan het sterven is, die nog een laatste inspanning doet, die denkt aan hetgeen voorbij is. En Mireille Mathieu is de engel, het leven. Heel mooi, maar ook hard om te horen.”

Rock. Arno’s intimi over de totstandkoming van zijn postume plaat

“Arno was een familieman. Hij stond erop dat er elk jaar een familiefeest werd georganiseerd. Ook dit jaar nog moest ik iedereen samenroepen in Oostende”

Peter Hintjens broer van Arno

Peter Hintjens blikt zijn saxpartij in in de studio: “Op een dag zei Arno mij: ‘Jij gaat op mijn laatste plaat spelen.’”

Familie boven alles

Opex is een ode aan Arno’s roots. De titel verwijst naar De Vuurtorenwijk in Oostende, in de volksmond ‘Opex’, de afkorting van Ostende Phare et Extension. Die firma bouwde eind negentiende eeuw een nieuwe wijk voor de vissers en arbeiders aan de rechterzijde van de haven. Arno’s grootou ders woonden er, zijn ouders leerden elkaar daar kennen. “Onze grootmoeder had een café op de hoek van de Voorhavenlaan,” vertelt Peter Hintjens. “Arno is daar als jong gastje heel vaak geweest, ik ook. Onze beide ouders gingen werken, en de jongere zussen van onze moeder pasten op ons. Onze grootmoeder zong in de cinema, als begeleiding bij de stomme films. Maar ook in het café weerklonk de hele tijd haar stem.” ‘Mon grand-père’ is dan weer een ode aan Charles Hintjens, Arno’s grootvader die hem meenam naar volksbals en hem toonde hoe je vrouwen moest verleiden.

Arno vertelde in interviews graag over zijn familieleden. “Arno was een familieman,” drukt zijn broer ons op het hart. “Hij stond erop dat er elk jaar een familiefeest werd georganiseerd, ook in februari nog wilde hij dat ik iedereen samenriep in Oostende.” Arno zag Opex dan ook als een ‘familie-album’. Een familie van dierbaren en intimi, zoals Paul Couter van Tjens Couter, van wie hij op Opex ‘I can dance’ herwerkte, maar vooral ook van bloedverwanten. “‘Jij gaat op mijn laatste plaat meespelen,’ zei hij op een dag tegen mij,” lacht Peter Hintjens. Je hoort hem in ‘I’m not gonna whistle’ met zijn saxofoon in duet gaan met de mondharmonica van Arno. Na ‘Sister claw’ van de band Revenge 88 is dit gek genoeg nog maar de tweede keer

dat de broers muzikaal samenwerken. “Goh, ik heb altijd in groepen gespeeld, maar in een totaal ander genre,” schokschoudert Peter Hintjens. “Wij deden elk ons ding.”

Als jonge gast had Peter Hintjens niet dezelfde rockdromen als zijn broer. “Als je muziek speelt, wil je natuurlijk altijd iets bereiken. Maar op een zeker moment moet je een keuze maken. Arno had een goeie job als kok, maar hij gaf alles op voor de muziek. Die sprong heb ik niet gemaakt. Heb ik daar spijt van? Nee. De eerste jaren heeft Arno in armoede geleefd, hé. Vanaf de eerste keer dat ik hem zag in de Velodroom in Oostende wist ik wel dat hij het ging maken. Die présence! Met onnozele verhaaltjes kon hij een hele tent begeesteren. Niet veel mensen hebben die gave, ze staan op het podium als een zak patatten. Arno had het allemaal, hij kon songs schrijven én hij had charisma.”

Het in new-wavekleuren gedrenkte ‘I’m

not gonna whistle’ is net als de vooruitge schoven single ‘La vérité’ geschoeid op een beat van Felix Hintjens, de intussen 26-jarige zoon die Arno kreeg met de Franse zangeres Marie-Laure Béraud. “Hij heeft zeker het mu zikale gen van zijn vader geërfd,” vertelt Banovic over de elektronische muziek die Felix Hintjens maakt. “Maar de vraag is of hij ook als muzikant gezien wil worden. Hij is komen luisteren naar het resultaat, maar verder blijft hij liever uit de aandacht.” “Felix is net als zijn vader introvert,” legt Peter Hintjens uit. “Ik ken hem goed, we zijn verschillende keren samen op vakantie geweest met Arno en de kinderen. Een zeer toffe gast, die net als Arno heel veel van zijn familie houdt. Tijdens familiefeesten is hij wel niet zo timide.” (Lacht)

Het laatste deuntje

Arno uitte op het einde van zijn leven spijt dat hij niet genoeg tijd met zijn vader had doorgebracht. Zijn eigen zoon probeerde hij wel dichter bij hem te trekken. “Arno wilde dat Felix mee de platenhoezen ontwierp,” zegt Willems. “Dat heeft hij ook een paar keer gedaan, op Santeboutique en Human incognito onder meer. Maar ik heb Arno altijd gezegd dat Felix vooral ook muzikant is, en dat ze muzikaal moesten samenwerken. Ik was blij verrast dat dat nu is gelukt.”

‘I’m not gonna whistle’, de laatste track op Opex, verenigt zo Arno, zijn broer Peter en zijn zoon. “Als Arno de telefoon niet opnam, hoorde je hem fluiten op de voicemail,” zegt Peter Hintjens over de telefoontjes die hij dagelijks met zijn broer pleegde. “Dat zal ik nu moeten missen.”

LA DERNIÈRE CHANSON D’ARNO

FR Le dernier album d’Arno, Opex, dur et fragile à la fois, sort cinq mois après la mort de l’ar tiste. Il ne s’agit pas d’une collection de restes, mais d’un véritable album que ‘Le Plus Beau’ a terminé avec ses derniers efforts. Il refusait la morphine, la musique était son seul antidouleur. « Il souffrait, mais cela ne l’empêchait pas de se donner à trois cent pourcents », nous relate son bras droit musi cal Mirko Banovic. « J’ai trouvé son courage très inspirant. Même sur scène, je l’admirais pour sa force, je n’ai vu personne d’autre faire pareil. Cette force de la volonté, c’est son héritage. »

ARNO’S LAST TUNE

EN Arno’s last record, the raw yet fragile Opex, is being released five months after the artist’s death. This is not a collection of leftovers, but a fullfledged album that “Le Plus Beau” finished with his last efforts. He refused to use morphine, instead it was music that was his painkiller. “He was in pain, but he gave himself three hundred per cent,” says his musical right-hand man Mirko Banovic. “I found that fighting spirit enormously inspiring. Even on stage, I always admired him for his strength, which I did not see in anyone else I’ve worked with. That power of will is his legacy.”

Opex van Arno verschijnt op 28/9 bij [PIAS]

Arno en muzikale rechterhand Mirko Banovic: “Die wilskracht, dat is Arno’s erfenis.”

Trachet.

Irish coffee

Ik zat onlangs in een vrij druk etablissement. Naast mij verscheen er een Irish coffee.

Voor mevrouw! Maar tijdens het serveren hoorde ik een gedempt, maar jaloers gilletje van andere klanten: “Oooo, een Irish coffee!” Alsof de keuze een beetje controversieel was? Irish coffee is niet meer in de mode. Dat heeft alles te maken – als je het mij vraagt – met controles op de alcoholpromilles, BOB-cam pagnes en andere postmoderne pesterijen.

Er was een tijd dat een genereuze maaltijd hoorde te worden afgesloten met zo’n uitspatting van koffie, whiskey – met een ‘e’, want Ierse whiskey, Schotse is zonder ‘e’ – en niet te hard geklopte room. Ik herinner mij deze hedonisti sche overdaad ook van ver na middernacht op nieuwjaarsfees ten.

Overal ter wereld kun je Irish coffee vragen. Ik herinner me een memorabele maaltijd in een restaurant op de Salomonseilan den, waar ze doorgaans leven op de rand van het Stenen Tijdperk. Gezien er niets bijzonders stond op de dessertkaart, vroeg ik de garçon of hij soms een Irish

coffee kon fiksen. Zijn ogen glommen en hij stormde naar de keuken om toestemming te vragen aan de baas. Garçon keerde triomfantelijk terug met een trolley en alles erop en eraan en gaf de volgende minuten een publieke workshop over het maken van een Irish, al de andere gasten keken met open mond naar hem. Het was een gloriedag in zijn jonge leven (hij had het geleerd op de koksschool!).

Het opmerkelijke van het drankje ligt in zijn oorsprong in de luchtvaart. In de jaren 1930 kwamen de trans-Atlantische vluchten op gang. Vanuit New York was de dichtstbijzijnde landingsplek in Europa in Ierland. Men vloog met vliegboten, tuigen die opstegen en landden op het water. Voor die dingen werd een basis aangelegd in het haventje van Foynes op de rivier de Shannon. Die eerste vluchten duurden een kleine twintig uur, in onver warmde en niet gepressuriseerde vliegtuigen. Ik heb zo’n trage vlucht ooit nog ondergaan over een wat kortere afstand, ik kan u

bevestigen dat het daarboven koud is, ook al was het in de tropen.

Als de reizigers dan eindelijk in Ierland aankwamen, bijna helemaal bevroren, konden ze een opkikker gebruiken: koffie met suiker en een extraatje.

Je roert whiskey door de hete sterke koffie samen met een lepel suiker en dan spreid je daar een laagje lichte slagroom over Neen, er hoeft geen gescheiden laag met whiskey te zijn! Het geheel, geschonken in en glas, hoort er immers uit te zien als een pint Guinness. Welkom in Ierland!

Meer Trachet?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet

Nick Trachet

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

“Het opmerkelijke van het drankje ligt in zijn oorsprong in de luchtvaart”

©

Het Brusselse theatercollectief Tristero heeft nieuw bloed, nieuwe plannen en een nieuwe voorstelling. Fluisterbehang/Visite guidée wordt gespeeld in hun nieuwe thuis in Schaarbeek, waar het publiek wordt uitgenodigd om te komen luisteren naar de verhalen van oude en nieuwe bewoners.

door

‘Wat als de muren konden horen én spreken?’

Theater. Theatercollectief Tristero speelt een thuismatch

Er rolt een golf van warme creativiteit over ons heen wanneer we het statige burgerhuis aan de Gal laitstraat 80 in Schaarbeek binnenstappen. Wat ooit een leefruimte geweest moet zijn, is nu een uitnodigende vergaderruimte met een grote tafel waaromheen zich vijf theatermakers en schrijvers hebben gezet. De muren hebben ze alvast volgehangen met schema’s, notities en post-its, ter voorbereiding van een nieuw theaterstuk. Dat zal de vorm aannemen van een rondleiding door dit huis en zijn geschie denis, maar tegelijk ook een rondleiding zijn door alle andere huizen en thuizen die het al dan niet zou kunnen representeren.

Nieuwe verhalen

Het huis in de Gallaitstraat is eigendom van de VGC. Nadat eerder kunstenwerkplaats Constant, vzw Nadine en het kunstenaars collectief K.A.K. er verbleven, is het nu aan theatercollectief Tristero om er voor vier jaar hun atelier/thuis van te maken.

Eerder betrokken Peter Vandenbempt, Youri Dirkx en nieuwkomer Cédric Coomans een klein kantoor in de gebouwen van het Kaaitheater. Dan opent ‘Gallait 80’, op een site waar ook GC De Kriekelaar, Groep Intro, Jeugdhuis Ratatouille/D’Broej, Tienerschool Brussel, TransfoCollect en sinds kort ook het Kaaitheater zitten, veel mogelijkheden. “Je kan van alles koken op een kampvuur, maar wanneer je plots een keuken en een eetplaats krijgt, dan kan er natuurlijk veel meer.” Zo vat Youri Dirkx het samen terwijl hij ons een kleine rondleiding geeft van in de kelder tot op de derde verdieping waar je bijna boven de boomgrens zit en uitzicht hebt op het Atomium. Het huis is zo groot en heeft zoveel ruimtes dat Tristero het deelt met andere kunstenaars. Dirkx: “‘Nieuwe verhalen creëren in de vorm van nieuwe teksten en nieuwe beelden,’ dat was de dramaturgie van ons aanvraagdossier. Als theatercollectief zijn we veel met tekst bezig,

dus wordt dit voor ons een plek om teksten te schrijven en te laten schrijven. Maar omdat ook het beeldende belangrijk is voor ons, hebben we ook al enkele kunstenaars uitgenodigd. Oussama Tabti, die nu in Wiels resideert, is hier een halfjaar bezig geweest, Lisa Matthys werkt hier aan haar beeldende kunstprojecten, en er waren ook al heel wat kortlopende residenties.” Daar staan geen verplichte prestaties of samenwerking tegenover, maar die kunnen er wel van komen, laat Cédric Coomans weten: “Een huis als dit biedt kansen om elkaar te ontmoeten. Daarnaast horen er ook publieke momenten bij. We spelen hier in totaal 42 voorstellingen – tot drie per dag.”

Sporen van het verleden

De nieuwe creatie Fluisterbehang/Visite guidée wordt de eerste postcoronavoorstel

ling van Tristero. De eerste ook met Cédric Coomans als officieel vast lid, en de eerste waarin met schrijvers-spelers-theatermakers Arno Boey, Yelena Schmitz en Hanne Machielsen ook jonge wolven meedoen die mede door de werking in dit huis tot de entourage van Tristero zijn gaan behoren. Al die schema’s en post-its zijn dus hun werk: het resultaat van heel wat research en ideeën, die moeten uitmonden in een stuk dat als een rondleiding door het huis voor maximaal twintig mensen zal functioneren.

“We wilden het eerste stuk sámen maken, in dit huis,” vertelt Hanne Machielsen. Coomans: “We hebben onderzoek gedaan naar de geschiedenis van het huis, de straat en de buurt, maar we hebben ook verhalen gedeeld over onze eigen huizen vroeger, zodat ‘het huis’ een thema wordt.”

Het negentiende-eeuwse huis aan de Gallaitstraat is al bijna veertig jaar niet meer bewoond, de laatste decennia zaten er kantoren in. Toch was er bij de gemeente, in het kadaster, in oude almanakken, kranten en op postkaarten nog heel wat te vinden over het verleden. Dirkx: “Twee huizen verder, op nummer 76, heeft bijvoorbeeld een joodse familie gewoond die verraden is geweest. Dat is uitvoerig gedocumenteerd in de Dossin-kazerne, waar Yelena een dag heeft doorgebracht. We hebben ook een interview gedaan met Emmy, die hier veertig jaar poetsvrouw is geweest. En hier heeft ook

“De spanning zal zitten tussen het theater dat zich in dit huis afspeelt en het theater tussen je oren wanneer je je ogen sluit”

Arno Boey

Thuis bij Tristero (van links naar rechts): Yelena Schmitz, Hanne Machielsen, Arno Boey, Youri Dirkx en Cédric Coomans.

lang het farmaceutische bedrijf van Albert Couvreur gezeten, dat zich heeft uitgebreid van nummer 78 tot 82, waardoor die drie huizen ook met elkaar verbonden zijn geweest.” Yelena Schmitz: “In het huis kan je daar nog sporen van zien. We hebben dus ook goed naar het huis zelf gekeken.”

Uiteraard is die documentatie uiteindelijk slechts een basis en inspiratiebron om ook zelf te beginnen fantaseren. Het wordt geen heemkundige documentaire, maar een echte Tristero-voorstelling, die kleinschaligheid koppelt aan grotere thema’s en de theatrali teit van de specifieke locatie opzoekt. Machielsen: “Het wordt een heel auditieve voorstelling. Je luistert naar mensen die hier hebben gewoond.” Schmitz: “Ons uitgangs punt was: wat als de muren alle woorden en geluiden die ze in het verleden hebben opgeslorpt, opnieuw kunnen laten horen? Als je de gesprekken van twee mensen in een badkamer in de jaren 1970 zou kunnen volgen? Tussen die muren lopen wij als personages in het heden, die met dat verleden geconfronteerd worden en ermee moeten omgaan.”

Arno Boey: “De spanning zal zitten tussen het theater dat zich hier afspeelt en het theater tussen je oren wanneer je je ogen sluit. Het zal een redelijk immersieve voorstelling worden. De veelheid van kleine gesprekken en dagelijkse handelingen maken een groter verhaal waarin tijden en talen elkaar raken. Ondertussen kan je je ook de vraag stellen wat de muren bij jou thuis

vroeger allemaal zouden hebben gehoord, wat je daar opnieuw van zou willen horen en wat niet.” Zo volgen grote thema’s als huiselijkheid, bescherming, woningnood, leegstand, bouwpromotoren, migratie of meertaligheid vanzelf.

Gala Gallait

Tristero en de jonge makers beseffen in ieder geval hoe fijn het is om hier de komende jaren onderdak te hebben. Bovendien kan Tristero vanaf 2023 opnieuw rekenen op structurele subsidies voor de komende vijf jaar, nadat ze de voorbije vijf jaar hebben overleefd met behulp van projectsubsidies, de taxshelter en een jaarwerkingssubsidie van de VGC. “Dat was inderdaad niet altijd

gemakkelijk,” geeft Dirkx toe. “Nu kunnen we eindelijk weer vooruitdenken. Als we iemand vragen om samen te werken, zijn we nu zeker dat het ook zal kunnen doorgaan. We zullen stukken op het repertoire kunnen houden en we hebben nog veel nieuwe plannen. Voor een stuk over stand-up en humor, voor een hedendaags Amerikaans stuk van Annie Baker, voor een langer parcours van schrijfworkshops met verschil lende leeftijden, en voor een festival dat we hier vanaf 2023 drie of vier keer per jaar organiseren – Gala Gallait – met artiesten die we hier uitnodigen.

Tristero speelt Fluisterbehang/Visite guidée van 4 tot en met 23/10 in de Gallaitstraat 80, www.tristero.be

TRISTERO JOUE À DOMICILE

FR Le collectif de théâtre bruxellois Tristero a des nouvelles recrues, des nouveaux projets et une nouvelle pièce. Fluisterbehang/Visite guidée sera une visite guidée pour des groupes de 20 personnes à tra vers leur nouveau quartier général au 80, rue Gallait à Schaerbeek. Cette maison du XIXe siècle n’était plus habitée depuis près de quarante ans, mais regorge d’his toires, « dont on voit encore les traces », explique Yelena Schmitz. « Notre point de départ était le suivant : et si les murs pouvaient à nouveau faire entendre tous les mots et les sons qu’ils ont absorbés par le passé ? ».

TRISTERO PLAYS AT HOME

EN The Brussels theatre collective Tristero has got some new blood, new plans and a new show. Fluisterbehang/Visite guidée is a guided tour of the collective’s new home at Gallaitstraat/rue Gallait 80 in Schaarbeek/Schaerbeek for twenty people at a time. The nineteenth-century house has been empty for almost forty years, but is full of stories. “You can still see the remnants of them,” Yelena Schmitz says. “Our starting point was: what if the walls could recreate all the words and sounds they have absorbed in the past?”

Select. Wat te doen deze week?

POP & JAZZKLASSIEKLITERATUUR

Terug naar de roots

Het was even stil rond Laïs, maar nu is het succesvolle Vlaamse folktrio terug, maar dan als kwartet. Annelies Brosens verliet het schip, Nathalie Delcroix en Jorunn Bau weraerts namen hun wederhelften Bjorn Eriksson en Tomas De Smet aan boord. Samen voeren ze terug naar hun roots, en gaven hun sound een update. Het feestelijke resultaat heet De langste nacht, hun eerste album met nieuw materiaal in dertien jaar.

LAÏS 28/9, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

James, champagne!

Hij leverde George Harrison inspiratie voor ‘Something’, stuwde de Californische singer-songwritersscene begin jaren 1970 naar ongekende hoogten en etaleerde zijn stoïcijnse cool in de cultroadmovie Two-lane blacktop: destijds was er geen ontsnappen aan sweet baby James Taylor, die met zijn zoete stem en de tedere folkmelodieën van onder meer ‘You’ve got a friend’ en ‘Carolina in my mind’ miljoenen harten veroverde. En kijk, de troubadour toert nog steeds.

JAMES TAYLOR 3/10, 20.00, Bozar, www.bozar.be

Cum laude

De studenten mogen eindelijk nog eens aan een – laat ons hopen! – normaal academie jaar beginnen, en geen festival beter dan Brussel Brost om die heuglijke gebeurtenis luister bij te zetten. Zorgen voor voldoende studentenhaver voor de rest van het jaar: onder meer rappoëet Peet, ravequeen Chibi Ichigo, schlagerslager Willy Organ, alleskun ner Victor De Roo en dj’s Bibi Seck en Bona Léa. Dat wordt een geslaagde avond. (TZ)

BRUSSEL BROST 28/9, 17.00, Paleis 12, www.brik.be

Orgelpunt

Bachverein-organiste Moniek Briffoz sluit de tiende editie van het Orgelfestival van het Groot Begijnhof af met, hoe kan het ook anders, muziek van Johann Sebastian. Maar naast zijn Dorische toccata en zijn Pasacaille en Fuga uit Das wohltemperierte Klavier staan ook Belgische stukken centraal, met werk van jarige job César Franck en een eigentijd se compositie van Brusselaar Félix Snyers.

10E ORGELFESTIVAL VAN HET GROOT BEGIJNHOF 29/9, 18.00, Kerk van het Groot Begijnhof, visit.brussels

Commissiewerk

Het EU-voorzitterschap indachtig brengt Bozar een Tsjechisch-Belgische supergroep samen. Het polyfone Praagse Cappella Mariana ontmoet de strijkers van het Goeyvaerts String Trio in een programma dat lagelandenrenaissance van Ockeghem, De Machaut en Desprez combineert met een creatie van Martin Smolka. De Est Arvo Pärt krijg je er zonder geopolitieke motivatie bij.

CAPPELLA MARIANA, GOEYVAERTS STRING TRIO & ELIONOR MARTINEZ LARA 30/9, 20.00, St.-Jacob-op-de-Koudenbergkerk, www.bozar.be

Terug naar Brussel

Na jaren aan het orkestrale roer van De Munt keert de Japanse dirigent Kazushi Ono terug naar onze hoofdstad als muziekdirec teur bij het Brussels Philharmonic. Zijn eerste exploot op de bok toont meteen zijn veelgelaagde muzikale identiteit, want met Mozart en Mahler dirigeert hij in een spreidstand tussen überklassiek en uitge sproken modern repertoire. (JC)

KAZUSHI ONO/BRUSSELS PHILHARMONIC: MOZART/MAHLER 5 1/10, 20.15 & 2/10, 15.00, Flagey, www.flagey.be

De urgentie van poëzie

Een meerstemmig, superdivers koor blaast de laatste jaren steeds luider nieuw leven, gevaar en urgentie in de zo lang sacrale dichtkunst. Bozar haalt met Raquel Lima, Roger Robinson, Fiston Mwanza Mujila, Ubah Cristina Ali Farah en Radna Fabias (foto), die met haar debuut Habitus meteen de C. Buddingh’-, de Herman de Coninck- én de Grote Poëzieprijs won, onomstotelijke bewijzen van die stelling in huis.

POETS FROM BLACK EUROPE 28/9, 19.30, Bozar, www.bozar.be

De vrouw ontraadseld?

Wat speelt er zich af in de hoofden en harten van vrouwen? Het grootste mysterie in dit ondermaanse raakt misschien al dichter bij een antwoord als we de vraag aan vrouwen zelf stellen. Dat is wat samenstellers Paul en Céline Pourveur doen in hun tweetalige boek Verstolen werelden/Intérieurs secrets. Die innerlijke werelden worden beschreven en getoond middels werk van twintig schrijf sters en evenveel fotografen.

VERSTOLEN WERELDEN/INTÉRIEURS SECRETS 3/10, 20.00, Passa Porta, www.passaporta.be

Heen en weer

Echt verrassend is het niet. Met eerdere titels als Thuisverlangen en De omwegen moest romancier, dichter en RITCS-docent Jeroen Theunissen ooit de cartograaf in zichzelf erkennen. Een titel als Ik = cartograaf heeft dan het voordeel van de duidelijkheid. In die ‘non-fictieroman’ brengt Theunissen verslag uit van een wandeltocht, een vlucht (van verantwoordelijkheden) en een terugkeer naar iets wat een thuis te noemen is. (KS)

JEROEN THEUNISSEN: IK = CARTOGRAAF 29/9, 19.30, Muntpunt, www.muntpunt.be

POETS FROM BLACK EUROPE

CAPPELLA MARIANA, GOEYVAERTS STRING TRIO & ELIONOR MARTINEZ LARALAÏS

EXPOFILMPODIUM

Op de huid

Myriam Mihindou, dochter van een Franse moeder en een vader uit Gabon, leefde twintig jaar nomadisch voor ze zich in Parijs vestigde. In haar werk – van fotografie en video tot sculptuur en performance – vindt ze een manier om haar afasie te counteren en wonden, geslagen door onderdrukking en overheersing, te helen. Haar eerste Belgische expo belooft een zintuiglijke ervaring te worden, sjamanistisch en louterend.

MYRIAM MIHINDOU: ÉPIDERME 29/9 > 3/12, La Verrière, www.fondationdentreprisehermes.org

Alexandrie Alexandra

Het is geen Rinus Van de Velde, Keith Haring of David Hockney die het exposeizoen bij Bozar opent, maar laat dat je niet tegenhou den. Alexandrië: vervlogen toekomsten biedt een blik op de gloriejaren van de Egyptische stad die zijn naam dankt aan Alexander de Grote en werd bemind door Claude François. Een goeie 200 museale stukken wekken de geschiedenis tot leven, enkele hedendaagse werken werpen ankers uit naar onze tijd.

ALEXANDRIË: VERVLOGEN TOEKOMSTEN 30/9 > 8/1, Bozar, www.bozar.be

Voor je vergeet

Mooie liedjes duren niet lang, luidt een oude wijsheid. In de buurt van de Abdij Ter Kameren, de Koningstuin en de Vijvers van Elsene zijn de komende dagen, weken, maanden (?) dan heel mooie liedjes te horen. Avant que j’oublie verzocht kunstenaars als Ann Veronica Janssens, Jacqueline Mesmae ker, Kendell Geers, Koenraad Dedobbeleer en Pieter Vermeersch om werk te creëren voor de publieke ruimte, dat van bij het begin op verdwijnen staat. Carpe diem! (KS)

AVANT QUE J’OUBLIE 1/10 > ..., Elsene/Ixelles

Kotselijk

De Zweed Ruben Östlund treedt toe tot de exclusieve club van filmregisseurs die de Gouden Palm twee keer wonnen. In 2017 kreeg hij de prijs voor The square, dit jaar voor het groteske Triangle of sadness. Op een cruiseschip vinden de wanstaltig rijken het normaal dat iedereen naar hun pijpen danst. Tot ze de ziel uit hun lijf kotsen en schip breukeling worden. Hoogst ongemakkelijk.

TRIANGLE OF SADNESS dir.: Ruben Östlund, act.: Harris Dickinson, Vicki Berlin, Woody Harrelson

Made in Korea

Het is geen geheim meer dat de Koreaanse cinema excelleert. Het Korean Film Festival is dé kans om van die snoepjes te proeven. In Miracle: letters to the president wil een zeventienjarig wiskundegenie de president overtuigen om zijn dorp een treinhalte te bezorgen. Een (te ontdekken) klassieker is A hard day, een donkerkomische actiethriller over een commissaris die iemand omverrijdt en het lijk in zijn moeders doodskist verstopt.

10TH KOREAN FILM FESTIVAL 29/9 > 7/10, Bozar & Galeries, brussels.korean-culture.org

Freakshow

Saai is het in Cinema Nova zelden of nooit. Dit keer komt de alternatieve bioscoop op de proppen met een documentaire over marginale kunstenaars uit de under groundscene in het diepe zuiden van de VS. Attic Ted verzorgt niet alleen in de film een exuberante freakshow met gemaskerde, groteske personages, hij zakt naar Brussel af om psycho-burlesk ten dans te spelen. (NR)

TEXAS TRIP, A CARNIVAL OF GHOSTS dir.: Steve Balestreri, Maxime Lachaud: 1/10, 20.00 + concert: 22.00, Cinema Nova, nova-cinema.org

Into the groove

Soa Ratsifandrihana danste in de hernemingen van de klassiekers Fase en Rosas danst Rosas, en recenter in Boris Charmatz’ 20 dancers for the XX century and even more. Nu presenteert de choreografe en danseres van Franse en Malagassische afkomst haar eerste solo g r oo v e. Pure dans, in contra punt met muziek van Sylvain Darrifourcq en Alban Murenzi. Als je op tijd reserveert, krijg je er nog een Malagassische maaltijd bij.

SOA RATSIFANDRIHANA: G R OO V E 30/9 & 1/10, 20.30, De Kriekelaar, www.kaaitheater.be

Geboorte en revolutie

Tashweesh is behalve Arabisch voor ‘gezoem van een menigte’ ook een festival (28/9 > 8/10) vol performance en radicale cinema van opkomende vrouwelijke makers. Zo kan je bijvoorbeeld naar I grew an alien inside of me van de Berlijns-Libanese Rima Najdi, die de thema’s geboorte en revolutie aan elkaar koppelt in een immersieve choreografie van emoties, muziek, beelden en beweging.

RIMA NAJDI: I GREW AN ALIEN INSIDE OF ME 28 & 29/9, Beursschouwburg, www.beursschouwburg.be

Daarboven in de lucht

De Turkse performer Bahar Temiz is momenteel geassocieerd met de KVS, waar ze eerder ICE presenteerde, een solo tussen dans en beeldende kunst, geïnspireerd op de eerste poolreizigers. Voor PUNKT, met dansers Amanda Barrio Charmelo en Igor Shyshko, een scenografie van Pol Matthé, en een soundscape van Charo Calvo, kijkt ze omhoog en neemt ze verhalen van de eerste ballonvaarders als vertrekpunt. (MB)

BAHAR TEMIZ: PUNKT 29 & 30/9, 20.30, KVS BOX, www.kvs.be

MYRIAM MIHINDOU: ÉPIDERME

SOA RATSIFANDRIHANA: G R OO V E

TRIANGLE OF SADNESS

WIN!

Triangle of sadness

In the middle of nowhere

Opgelet, laat je niet misleiden door de vlezige naam van deze zaak: Café Boudin maakt enkel vegetarische kost. En dat doet het goed.

Dit schuin op Bozar uitkijkende etablisse ment is ingericht in Berlijnse stijl, denk aan Mitte of Prenzlauer Berg. Je voelt je meteen thuis in de kleine zaal, die op het eerste gezicht een dertigtal zitplaatsen telt en is aangekleed met lichte houten panelen. Een gastentafel, schoolstoelen, een lange bank met kussens, een toonbank waaraan je kan bestellen ... De inrichting is duidelijk een ode aan het doe-het-zelven. En dat is geen toeval, want ook de kaart focust op alles wat zelfgemaakt is.

Café Boudin laat zich het best ontdekken op het middaguur, al vind je er op de kaart ook onder meer roereieren (€12,30), een granolabowl (€8,30) en zachtgekookte eieren (€13,50) als ontbijt. Alle suggesties zijn hier plantaardig, of het nu gaat om de suggesties van de week (de soba-noedelsalade voor €13,50 of groene linzen en falafel voor €14,50) of om de broodjes met halloumi (€7) of kaas en krulsla (€7).

Voor 10 euro is de formule met soep en een broodje meer dan de moeite waard. Die middag is dat een heerlijke soep met wortel, kokos, koriander en gember. Superlekker. Niet alleen zijn de smaken perfect in evenwicht, de textuur in de mooie vintage

kom blijkt ook nog eens heerlijk romig.

Hierna is het aan het broodje om ons in vervoering te brengen. We vinden de vegetarische keuken nooit zo lekker als wanneer ze speelt met smaken van over de hele wereld. Dat is het geval met een geherinterpreteer de bánh mì. De bekende Vietna mese baguette, een erfenis van het koloniale tijdperk, degus teer je hier met gegrilde en gemarineerde tofu.

Café Boudin

Ravensteinstraat 20, Brussel, cafeboudin.be, ma > vr 8 > 17.00, w-e 9 > 18.00

De bereiding komt helemaal tot haar recht op het brood van goede kwaliteit, inclusief stevige beet, en met het verzorgde garnituur, of het nu gaat over de dunne plakjes wortel die tot pickles zijn verwerkt, de gefrituurde uitjes of nog – het detail dat het afmaakt volgens ons – een soort smeerpasta met sriracha-saus. Het geheel heeft een pittig kantje en azijntoetsen.

Bij die lekkernij drinken we een heel eenvoudige Biolégère van Brasserie Dupont (€3).

MICHEL VERLINDEN

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

5X2 TICKETS IN EEN CINEMA NAAR KEUZE

De Zweedse regisseur Ruben Östlund won in 2017 al eens de Gouden Palm op het Festival van Cannes met The square. Met de groteske satire Triangle of sadness deed hij dat dit jaar over. Mail ‘Triangle’

5X2 TICKETS, KAAISTUDIO’S, 6/10

Voor hun theatervoorstelling In the middle of nowhere bevragen de Belgische Kristien De Proost (Toestand) en de Braziliaan Frederico Araujo het midden, de norm, de meerderheid. Mail ‘Middle’

Echo

5X2 TICKETS, LES HALLES, 6/10

Voor Echo duikt de Franse choreografe Catherine Diverrès diep in haar eigen geheugen, door een nieuwe generatie dansers fragmenten uit eerdere creaties tot leven te laten brengen. Mail ‘Echo’

Eat & Drink. Café Boudin

© SASKIA VANDERSTICHELE

Smalltalk. Op het terras van de Monk met Blu Samu

‘Het leven dient niet om alleen geleefd te worden’

Elke week serveren we hier een portie Smalltalk, een korte babbel met een artiest in zijn of haar favoriete café. Dit keer leggen we het blije weerzien vast tussen zangeres Blu Samu, die inmiddels weer naar Antwerpen is verkast, en de Monk, haar stamcafé toen ze in Brussel nog aan de weg timmerde.

door Tom Peeters foto Ivan Put

“Aangenaam, Salomé Dos Santos,” klinkt de 27-jarige Antwerps-Portugese zangeres wat formeel als ze ons verwelkomt, maar al snel switcht ze naar haar enthousiaste, openhar tige zelf. “Mensen noemen me nog steeds Blu, maar misschien stel ik me nu zo voor omdat ik reconnected ben met Salomé.” Haar nieuwe ep 7 beaamt dat alvast, met fado uit het land van haar roots, met Kaapverdische morna, opvallend minder hiphop en een pakkend afscheid van haar overleden vader.

Op het terras van de Monk glijden haar gedachten al snel naar Brussel, waar ze zich onder de vleugels van hiphoptrio Le 77 direct thuis voelde. “Toen ik hier aan de andere kant van de straat bij pizzeria Nona aan de slag was, kwamen we hier na onze uren vaak een paar glaasjes drinken. Peet, mijn ex, en Morgan van Le 77 werkten er toen ook. Omdat we het personeel kenden, was het alsof we bij vrienden gingen chillen.” Die ver vlogen tijd lijkt heel even terug wanneer met de dakloze Alexandre een oude bekende ons tafeltje passeert. “Als ik hier een koffie dronk, kreeg hij er ook altijd één.”

Hoe graag ze mensen om zich heen heeft, ondervond Dos Santos enkele dagen geleden nog toen ze een weekje op het Franse platteland verbleef. Omringd door de natuur zou ze er op haar eentje nieuwe muziek schrijven. Maar geconfronteerd met een insectenfobie en – vooral – zichzelf kreeg ze geen letter op papier. “Pas toen ik weer thuis was, vloeide alles eruit in een song.”

“Why do I feel so sad about meeting people? / Why is it so important for me to be a strong independent person?” geeft ze de eerste twee zinnen van haar nieuwste song

in avant-première prijs. “Onze samenleving spoort ons voortdurend aan om onafhanke lijk te zijn. Je zou je haast schamen om te zeggen dat het je droom is om met iemand samen te zijn! De moeilijkheden tijdens mijn jeugd en het gebrek aan mensen met wie ik kon connecten, hebben ervoor gezorgd dat ik, opkijkend naar Missy Elliott en Beyoncé, ook zo’n onafhankelijke vrouw wilde zijn.”

Maar op 7 (dat ze op 1/10 voorstelt in de Botanique) duwt de zangeres haar kwetsbare

kant niet langer opzij: “Het leven dient niet om alleen geleefd te worden. Ik wil geen marionet zijn die zelfvertrouwen faket. Net als iedereen ben ook ik een work in progress dat het soms moeilijk heeft met het leven.”

Longread?

Meer weten over Blu Samu? Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk

De vijf inzichten. Leo Timmers

‘Ik sta bekend om mijn onnozele dad jokes’

De puntgave, warme prentenboeken van illustrator en auteur Leo Timmers zijn bekend van zijn atelier in Jette tot in New York. Zijn nieuwe triomf heet Het monstermeer. door Michaël Bellon

You have to have a dream so you can get up in the morning (Billy Wilder)

Als kind kon ik bij het slapengaan al niet wachten om ’s ochtends weer verder te tekenen. Nog altijd sta ik met heel veel goesting op om te doen wat ik het liefste doe. Dat wens je iedereen toe. Al vergt het tijd en moeite om scherp te krijgen wat je het allerbeste ligt en om die droom dan te doen slagen.

I prefer laughter to crying (Kurt Vonnegut)

Als geallieerde soldaat heeft schrijver Kurt Vonnegut de brandbommen op Dresden meegemaakt, maar hij is ook een grappige man. In ons huishouden sta ik bekend om mijn onnozele dad jokes en woordspelingen. Ach, ik lok liever een verbindende lach uit om het drama van het leven te trotseren, dan alleen in een hoek te gaan zitten kniezen.

Less, but better (Dieter Rams)

Rams, een Duits designer voor onder meer Braun, was een van de eersten die de modernistische visie toepaste op toestellen als scheermachines en platenspelers. Zijn oplossingen, die ook Jony Ive van Apple beïnvloedden, waren soms ontroerend eenvoudig. Die eenvoud streef ik ook na in heldere beelden zonder rommel. Maar ik zie zijn motto ook algemener: minder maar mooiere, degelijkere spullen veraangenamen het leven.

You begin every book as an amateur (Philip Roth) Wanneer ik nadenk over een nieuw verhaal, lijkt het alsof alles wat ik ervoor heb gedaan, verdwenen is. Dan kijk ik naar mijn vorige boeken en vraag me af hoe ik die ooit heb kunnen maken. Vanuit niets iets waardevols creëren, een eenvoudig idee vinden dat heel veel vertelt, is een proces van lange adem.

The difference between children and adults is that they’re shorter, not dumber (Mo Willems) Kinderen zijn geen volwassenen. Hun referentiekader en taal zijn kleiner, maar ze hebben dezelfde emoties en zijn vaak betere kijkers, omdat ze de wereld vooral door hun ogen moeten proberen te begrijpen. Volwassenen maken abstrac ties, zijn gericht op tekst en denken al snel dat ze het allemaal doorhebben. Terwijl er in het beeld vaak meer aan de hand is.

Het monstermeer verschijnt op 4/10, www.leotimmers.com

Kom alles te weten over betaalbaar leven in de stad.

Oefen je Nederlands

In de week van 3 tot 7 oktober vind je op BRUZZ.be fijne lesopdrachten rond de Brusselse actualiteit. Met artikels in eenvoudig Nederlands, video’s en luisteroefeningen. Telkens met een suggestie voor een opdracht erbij. Speciaal voor leerkrachten die Nederlands geven en Brusselaars die Nederlands leren.

diensthoofd Programmatie Vrije Tijd en CC Den Blank

• Je geeft samen met je team van deskundigen vorm aan een inspirerende en verbindende vrijetijdsprogrammatie.

• Je omarmt gemeenschapsvormende initiatieven en samenwerkingen met verenigingen.

• Je leidt de dienst en coacht je team met de nodige gedrevenheid en zorg.

Vragen? Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 48 of via personeelsdienst@overijse.be.

Meer info? Kijk voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs Solliciteren voor deze functie kan tot en met 12 oktober 2022.

Functie

- Voorbereidende werken en leggen van leidingen voor verschillende soorten verwarmingsinstallaties en sanitaire installaties.

- Installeren en opstarten van verwarmingsinstallaties en sanitaire installaties.

- Onderhoud en herstellingen van centrale verwarming- en sanitaire installaties.

- Oude installaties demonteren en verwijderen.

- Voorbereidende werken en installatie van airconditioningsystemen.

- Voorbereidende werken en installatie van ventilatiesystemen.

- (Totale) badkamerrenovaties.

Profiel

- Je volgde een opleiding binnen het vakgebied (bouw, koeling, verwarming, sanitair, ...) of hebt al enige werkervaring. Aan een goede motivatie en gezonde zin om te werken hechten we het grootste belang.

- Je werkt nauwkeurig, klantgericht en hecht veel belang aan een goede service.

Ons aanbod

- Je krijgt een gevarieerde, voltijdse job van onbepaalde duur.

- Je kan rekenen op de nodige begeleiding en ruimte om bij te leren en zelfstandig te werken.

- Je krijgt kwalitatief materiaal ter beschikking.

- Onmiddellijke indiensttreding is mogelijk.

- Je krijgt een correcte verloning en extra voordelen.

» COÖRDINATOR VORMINGSCENTRUM

» EXPERT VOOR HET TEAM RIJBEWIJS EXPERT AUTOTECHNOLOGIE

Heb je zin om je talenten en kwaliteiten in de verf te zetten en je in te zetten voor het maatschappelijke belang? Kan jij jezelf helemaal herkennen in onderstaande vacatures? Solliciteer dan snel en wie weet

Wat heeft GOCA Vlaanderen jou te bieden?

• je gaat deel uitmaken van een organisatie met veel ervaring én tegelijk een nieuwe dynamiek

• je stapt in een veelzijdige en uitdagende job met alle ruimte voor eigen initiatief en ontwikkeling

• met de kernopdracht van GOCA Vlaanderen vzw - en vanuit jouw eigen opdracht – sta je voelbaar midden in de haast dagelijkse actualiteit van maatschappelijk verantwoorde mobiliteit en verkeersveiligheid

• met interessante opleidingsmogelijkheden verruim jij je eigen expertise en je bouwt (verder) aan je eigen professionele netwerk

• een flexibele werkomgeving, waarden-gedreven, resultaatgericht met oog voor de persoonlijke ontwikkeling van elke medewerker in dit verhaal

• een gepersonaliseerd en motiverend verloningspakket met extra legale voordelen

DIENSTHOOFD

Norkan nv is sinds de start in 1994 uitgegroeid tot specialist-loodgieter in de regio Liedekerke en ver daarbuiten. Met onze jarenlange ervaring en expertise op vlak van centrale verwarming, sanitair, airco, ventilatie, badkamerrenovatie, ... zorgen we telkens voor een kwalitatief eindresultaat. naar een

GOCA

Spreekt deze opportuniteit je aan? Stuur dan je uitgebreid cv met motivatiebrief naar birte@re-boot.be

Je kandidatuur wordt snel en discreet behandeld