BRUZZ - editie 1811 (07-09-2022)

Charlotte Abramow, fotografe van zangeres exposeertAngèle,inBrussel

Baas eigenoverlichaam

V.U. VEERLE KERCKHOVEN, VARKENSMARKT 15-17, 1000 BRUSSEL V.U. VEERLE KERCKHOVEN, VARKENSMARKT 15-17, 1000 BRUSSEL ZO 18/09/2022 14:00 > 18:00 DOORLOPEND: ACTIVITEITEN – BAR – FOOD GRATIS – VOOR IEDEREEN JA! OUI! YES! FEESTELIJKE SEIZOENS OPENING

7 SEPTEMBER 2022 | 3 26 ‘Alle wonen’BrusseldriezoudenVlamingenverplichtmaandeninmoeten Marc Michils (Kom op tegen Kanker) ziet veel solidariteit in de hoofdstad 43 ‘Op een avond ging de telefoon: ‘Hello Catherine, it’s Iggy’’ Catherine Graindorge maakte een plaat en een clip met punklegende Iggy Pop 05 EDITO 06 HET GESPREK Ombudsvrouw Catherine De Bruecker 10 IN BEELD Ivan Put 12 BRUSSELAAR VAN DE WEEK Federaal procureur Frédéric Van Leeuw 13 KORT GESPREK Sara Van Zandycke staat ouderen digitaal bij 15 BEELDCOLUMN Kim Duchateau 16 REPORTAGE Docks Bruxsel komt op stoom 22 BIJGEDACHTE Kwetsbare huurders 24 BIG CITY Waarom heeft de gevangenis van Sint-Gillis de vorm van een ster? 24 BEESTIG BRUSSEL Honkvaste ooievaars langs het kanaal 30 DE SLAAPKAMER van Serena Mojibola 32 CHARLOTTE ABRAMOW Van Angèles ‘Brol’ tot haar solotentoonstelling ‘Volle petrol’ 36 NICK TRACHET Garnalentijd 37 SELECT De broers Dardenne op de bres voor minderjarige ballingen Eat & Drink Pinsaci Tu De vijf inzichten An Fonteyne Het shoppingcenter Docks in Schaarbeek lokt klanten niet alleen met winkels, maar ook met vermaak.

JaarmarktConcertenPedagogischeboerderijRommelmarkt-Kermis www.anderlecht.be Dapperheidsplein 13.09 22 Dinsdag Indigo Mango 16:00-17:00 Spectacle pour enfants Moi et le IkVoorstellingThéovoorkinderenendenTheo 18:00-19:00 ThomasHopperFrank 20:00-22:00 MisterHondenbrigadeCoverDemovandepolitie 11:30 & 15:00 & 17:00 O za 08.10 zo 23.10 WOONTOURS2022 wonen.in.brussel Ga mee op woontour en ontdek groene ruimtes, betaalbare buurten en kindvriendelijke plekken in de stad. Schrijf je in via www.woneninbrussel.be . zo 25.09 za 08.10 zo 23.10 zo Wonen11.09rond het kanaal Zuid 11.09 zo Benieuwd23.10 naar wonen in Brussel?

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

COLOFON BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

“De overheid moet tonen dat ze het meent met het statuut

EN The government deserves credit for the fact that it can recognise its own mistakes and is open to criti cism. For that reason alone, the appointment of Catherine De Bruecker as Brussels ombudswoman should be a posi tive development. But let’s not overdo it. The appointment of an ombudsperson comes about because the European Union has made it compulsory and to be fair, Flanders has had an ombudsman for 25 years and the federal govern ment for 28 even.

But from now on, the Region will have its own ombuds woman and the people of Brussels will have someone to send their complaints to. In our interview with Catherine De Bruecker, she says that to her every complaint is a gift.

A witticism that should help to improve the relationship between the citizens and the administration, be it regional or municipal. In addition, part of the whistleblower statute has now been finalised but there is one important point still missing: civil servants who themselves bring irregulari ties to light are still not covered by this statute. It is now up to the government to do something about that, and prefer ably as soon as possible. Only then will it become clear that the government takes the whistleblower statute truly seriously.

Ombudsvrouw

ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir HOOFDREDACTIE Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur)

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.agenda.brussels WWW.BRUZZ.BE

Het siert een overheid dat ze inziet dat ze zelf fouten maakt en zich openstelt voor kritiek. Alleen al daarom moet de aanstelling van Catherine De Bruecker tot Brusselse ombuds vrouw ons gunstig stemmen. Maar laten we niet te hard juichen: de aanstelling van een ombudspersoon komt er omdat die verplicht is door Europa. En om het helemaal in het juiste perspectief te zetten: Vlaanderen heeft al 25 jaar een ombudsman, de federale overheid zelfs al 28 jaar. Maar goed, het Gewest heeft vanaf nu dus een eigen ombudsvrouw en de Brusselaar een punt waar hij met zijn klachten terechtkan. In het interview met De Bruecker stelt ze dat elke klacht een geschenk is voor haar. Een boutade, maar het moet wel helpen om de relatie tussen de burger en de adminis tratie – of die nu gewestelijk of gemeentelijk is – te Daarverbeteren.komtnog bij dat ook een deel van het klokkenluidersstatuut intussen is geregeld. Al ontbreekt daar nog één belangrijk punt: ambtenaren die zelf onrechtmatigheden naar buiten brengen, hebben nog altijd geen recht op zo’n statuut. Het is aan de overheid om daar nu werk van te maken. En liefst zo snel mogelijk, want alleen zo wordt duidelijk dat die overheid het echt meent met het klokkenluidersstatuut.

FR Il est tout à l’honneur du gouvernement de recon naître ses erreurs et d’être ouvert à la critique. Ne fût-ce que pour cette raison, la nomination de Catherine De Bruecker au poste de médiatrice de Bruxelles devrait nous satisfaire. Mais ne nous réjouissons pas trop vite : c’est l’Europe qui a rendu cette nomination obligatoire. Et pour remettre les choses en perspective : la Flandre a un médiateur depuis 25 ans, le gouvernement fédéral depuis 28 Désormais,ans.laRégion a sa propre médiatrice et les Bruxellois ont un contact pour déposer leurs plaintes. Dans notre interview avec Mme De Bruecker, elle déclare que chaque plainte est un cadeau pour elle. Une boutade, mais cela devrait améliorer la relation entre le citoyen et l’administration, qu’elle soit régionale ou com munale. Il faut ajouter qu’une partie du régime des lan ceurs d’alerte a été régulée. Mais un aspect important fait défaut : les fonctionnaires qui mettent eux-mêmes en lumière des irrégularités n’ont toujours pas droit à un tel statut. C’est au gouvernement de faire quelque chose à ce sujet maintenant. Et de préférence le plus tôt pos sible, car ce n’est qu’ainsi qu’il sera clair que le gouverne ment prend au sérieux le statut des lanceurs d’alerte.

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Kristof FlageypleinPitteurs18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing enPaal-BeringenPartnerswordtgesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie MELD NIEUWS Zelf nieuws gespot? Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

REDACTIECHEF Kirsten Bertrand CULTUUR & UIT Gerd Hendrickx ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier EINDREDACTIE Karen De Becker WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Luana Difficile, Bettina Hubo, Jasmijn Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Jasper Croonen, Ellen Debackere, Tom De Smet, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden (medewerkers)

klokkenluider”vanKristofPitteurs, hoofdredacteur

ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.

OPLAGE 55.000 exemplaren. ADVERTEREN? Marlies De marlies.dedeygere@bruzz.be02-650.10.81Deygere

VERTALING Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones

7 SEPTEMBER 2022 | 5

6 Het gesprek. Ombudsvrouw Catherine De Bruecker

CATHERINE DE BRUECKER: Inderdaad. Ik ben afkomstig van Brussel en woon hier 35 jaar. Het is echt mijn stad. Ik weet dus hoe ingewikkeld het hier is. Ik heb als federale ombudsvrouw ook vaak aange drongen op een Brussels equivalent. Omdat we als federale ombudsdienst klachten kregen die op het Brusselse niveau betrekking hadden, en waar we niets mee konden doen. Het is verder ook een uitstekende zaak dat Brussel beslist heeft om één unieke ombudsdienst op te richten, waar de burger terechtkan voor klachten over het Brussels Gewest, de Gemeenschappelijke Gemeen schapscommissie, de Cocof én de zeventien lokale besturen die geen eigen ombudsdienst hebben. Alleen de Vlaamse Gemeenschaps commissie valt hier niet onder.

tratie? Ze weet er alles van. Maar waar moet een ombudsvrouw goed in zijn? “De belangrijkste kwaliteit is om goed te kunnen luisteren, naar de burger én naar de administratie. Want de eerste taak is verzoening brengen. Daar is een flinke portie empathie voor nodig. En je moet vertrouwen opbouwen. De persoon moet ervan overtuigd zijn dat zijn of haar probleem ernstig wordt genomen. Dat zal onze eerste taak zijn: de Brusselaars ervan te overtuigen dat het wel degelijk zin heeft om met hun klacht tot bij ons te komen.”

I n Vlaanderen bestaan ze al 25 jaar, op het federale niveau 28 jaar, maar het Brussels Gewest bleef er tot nu toe van verstoken: een ombudsman of ombuds vrouw. Dat is best ironisch, in een gewest dat zowat de meest ingewikkelde institutionele architectuur heeft van de hele wereld en niet meteen een schitterend voorbeeld is van goed bestuur Maar het historische manco – het is een verplichting voor EU-lidstaten – wordt nu rechtgezet. Op 1 september opende de perfect tweetalige ombudsvrouw Catherine De Bruecker haar diensten voor het grote publiek.DeBruecker heeft bakken ervaring als auditeur bij de federale ombudsdienst en nadien als federale ombudsvrouw. Klachten van burgers over een mank lopende adminis

▼

Al twee decennia wacht het Brussels Gewest op een ombudsvrouw of -man. Die is er nu. Catherine De Bruecker, de voormalige federale ombudsvrouw, neemt de handschoen op. Burgers die hardnekkige problemen ondervinden met de Brusselse administratie of lokale besturen kunnen voortaan bij haar terecht. “Mijn onafhankelijkheid staat voorop.” door Steven Van Garsse foto’s Bart Dewaele

Het is een paradox, maar Brussel is de meest ingewikkelde deelstaat in ons land, maar het is ook de laatste waar een ombudsdienst wordt ingevoerd. Is dat niet verwonderlijk?

‘Elke klacht is een geschenk’

BIO • Studeert Recht en Europees recht (ULB) • Werkt van 1991 tot 1995 aan de Balie van Nijvel • Jurist in het Brussels parlement (1995-1999) • Wordt in 1999 auditeur en coördinatie bij de federale ombudsdienst • Is van 2005 tot 2021 de federale ombudsvrouw • Sinds 2022 ombudsvrouwBrusselse • Woont in Elsene

Daarnaast werkt een ombudsvrouw niet alleen. Ze heeft medewerkers nodig. Brussel is een kluwen, met verschillende bevoegdheden. Ik ben geen superwoman. Ik heb gekwalificeerde medewerkers nodig. Ik wou dat fatsoenlijk organiseren. Ik werf mijn medewerkers zelf aan, om de onafhankelijkheid te verzekeren, met een openbare oproep en een externe jury. Dat is belangrijk voor de geloofwaardigheid, maar dat neemt tijd. Je mag geen fouten maken.

Er zijn heel wat praktische redenen voor het uitstel, die onder meer met onze kantoren te maken hebben.

Is er door de jaren heen minder kafka in de Belgische administraties, dankzij de DEombudsdiensten?BRUECKER: Dat denk ik wel. En dat heeft ook een indirecte reden. Door de ombuds diensten zijn er klachtendiensten gekomen in veel administraties. Er ontstond immers een externe druk bij de administraties om zelf een klachtenprocedure te organiseren. De burger kreeg daardoor een open deur, waar hij met zijn problemen terechtkan. Pas als de burger daar geen gehoor krijgt, kan hij of zij naar de ombudsvrouw. Even terug naar uw aanstelling. Die gebeurde in januari. U had aangekondigd dat u in mei zou beginnen. Er klonk gemor op dat lange uitblijven van de ombudsdienst, en het verspillen van DEoverheidsgeld.BRUECKER:

Als er dan toch een maatregel komt die als sanctie wordt ervaren (in dit geval heeft de dienst Huisvesting het stagecontract van Claude Archer beëindigd, red.), onderzoekt de ombudsvrouw of die maatregel verband houdt met de melding van de inbreuk. De bewijslast ligt bij de administratie. Die moet kunnen aantonen dat er géén verband is tussen de maatregel en het melden van de inbreuk. Die bewijzen waren er. Dus kon ik in eer en geweten beslissen dat de bescher ming als klokkenluider niet van toepassing was voor deze maatregel. Het is ook een kwestie van evenwicht. Ambtenaren moeten zonder vrees voor represailles inbreuken kunnen melden, maar de administratie moet ook kunnen functioneren.

8 Het gesprek. Ombudsvrouw Catherine De Bruecker Ombudsdiensten voegen extra ‘checks and balances’ toe aan onze liberale democratie, en zijn sinds de jaren negentig een vast onderdeel van de werking van onze overheden, maar wat is volgens u het belang van de ombudsdienst?

En toch maakte u, helemaal in het begin van uw Brusselse mandaat, misschien wel een inschattingsfout. U heeft Claude Archer een klokkenluidersstatuut gegeven, dat u nadien weer introk. De man verloor zijn baan op de dienst Huisvesting nadat hij een aantal zaken over de huurtoelage aan de kaak had gesteld. Vervelend?

Zodra ze dat gemeld hebben, genieten ze van een beschermingsstatuut, vergelijkbaar met wat vakbondsafgevaardigden kennen.

DE BRUECKER: (Rustig) Dat was helemaal niet vervelend. Wat is de bedoeling van het klokkenluidersstatuut? Wie ernstige inbreu ken vaststelt, moet die kunnen melden – intern of extern bij de ombudsvrouw – zonder vrees voor sancties.

“Dat zal onze eerste taak zijn: de Brusselaars ervan te overtuigen dat het wel degelijk zin heeft om met hun klacht tot bij ons te komen”

▼

DE BRUECKER: In zekere zin wel. Het is een vorm van participatie van de burger in de politiek. De burger krijgt een kanaal om zijn ontevredenheid te uiten. De ombuds man brengt het dan terug naar de beleidsmakers.Deombudsdienst heeft een helikopter zicht. En kan dus goeie praktijken van de ene administratie trachten te implementeren in de andere. Of we kunnen vaststellen - en dat is een klassieker - dat er veel problemen ontstaan door een gebrek aan coördinatie of samenwerking. Dan kunnen we daar aanbevelingen rond doen.

DE BRUECKER: De eerste ombudsman ter wereld is in 1809 aangesteld door de Zweedse koning. Die stond hem bij in de controle van de administratie. De koning wou oprecht weten hoe de burger het beleid op het terrein ervaart. Vandaag zijn het onze parlementen die dat willen weten.Ikzeg al lang – en het is een beetje een slogan, maar één waar waarheid in schuilt –dat elke klacht een geschenk is. Je krijgt het verhaal van hoe wetten en reglementen ingrijpen op het dagelijkse leven. Wat zijn de moeilijkheden? Wie valt tussen de mazen van het net? Als ombudsdienst pikken we die signalen op, bundelen ze, objectiveren ze en brengen ze terug bij de wetgever. Daar kunnen ze ermee aan de slag. Je houdt als het ware een spiegel voor aan het parlement. Je zou ook kunnen zeggen dat het in tijden van populisme en extremistische politieke partijen de kloof kan dichten tussen burger en politiek. Akkoord?

DE BRUECKER: Het gaat om onderzoeken naar bijvoorbeeld fraude bij openbare aanbestedingen, of disfuncties en misbrui ken allerhande waarmee het algemeen belang geschaad wordt. We mogen hiervoor een aantal onderzoekstechnieken gebrui ken, zoals kijken in de computerbestanden van een administratie. Ook mogen we in elke administratie binnenstappen en kopieën van de documenten opvragen. Zodra er strafrechtelijke inbreuken zijn vastgesteld, moet ik dat natuurlijk doorstu ren naar het parket. Het Brussels Gewest heeft de Europese richtlijn voor het klokkenluidersstatuut nog altijd niet omgezet. Dat was nochtans sinds eind vorig jaar verplicht. U ging hier werk van maken. Hoe staat het daarmee?

Hoever reikt uw arsenaal aan middelen in dit soort onderzoeken?

DE BRUECKER: Ik was inderdaad meer dan twintig jaar geleden juriste bij de PS-fractie van het Brussels parlement, maar sinds 2000 heb ik geen enkele link meer met de PS, of met welke andere partij ook. Ik ben vijftien jaar de federale ombudsvrouw geweest en er is in die tijd geen begin van poging geweest om mij te beïnvloeden. Er zijn ook waarborgen ingebouwd in de wetgeving om de onafhankelijkheid te garanderen. Ik mag tijdens mijn mandaat niet afgezet worden, behalve bij zware fout. Maar dan nog moet het parlement daar met een tweederdemeerderheid over beslissen. Ten tweede mag ik geen enkele instructie ontvangen van welke instelling dan ook. Ik heb een eigen budget, kies mijn eigen personeel en heb dat zo transparant mogelijk gedaan. Tot slot mag ik geen andere bezoldigde functies uitoefenen zonder toestemming van het parlement. Ik wil er met experten in forensisch onderzoek.

“EVERY COMPLAINT IS A GIFT”

FR Catherine De Bruecker est la nouvelle média trice de la Région bruxelloise. C’est la dernière entité fédérée de notre pays à ne pas disposer d’un service de médiation, ce qui est assez ironique compte tenu de l’architecture institutionnelle de la Région Bruxelles-Capitale. La médiatrice veillera au bon fonctionnement des institutions et servira de médiateur entre citoyens et autorités en cas de plainte. Elle peut aussi accorder un statut de lanceur d’alerte aux fonctionnaires ayant découvert des mal versations dans l’administration et voulant les signaler. De Bruecker a beaucoup d’expérience. Elle a été médiatrice fédérale pendant quinze ans.

Catherine De Bruecker, de nieuwe ombudsvrouw: “Je ziet in deze functie hoe wetten en reglemen ten ingrijpen op het dagelijkse leven.”

DE BRUECKER: Geen enkele deelstaat in België heeft die al omgezet, behalve de Duitstalige Gemeenschap. Een deel van het klokkenlui dersstatuut is al geregeld in de Brusselse wetgeving op de ombudsdienst. Dus, sinds ik ben aangesteld is er een extern meldkanaal voor wie een beroep wil doen op een klokken luidersstatuut.Watnogontbreekt is het interne meldka naal, binnen de administratie, mét een beschermingsstatuut. Voor zover ik weet heeft minister Sven Gatz (Open VLD) hierover een ontwerp van ordonnantie klaar en het parlement zal die in het najaar bespreken. De ombudsdienst is te bereiken via klachten@ombuds.brussels of 02 549 67 00 ook op wijzen dat het parlement mij vrijwel unaniem heeft aangesteld. U wil ook mogelijke integriteitsschendin gen binnen de Brusselse administratie kunnen onderzoeken en werkt daarvoor « CHAQUE PLAINTE EST UN CADEAU »

EN Former federal ombudswoman Catherine De Bruecker is the new ombudswoman for the Brussels Region. Brussels is the last region of the country to set up an ombudsman service, quite ironic given its complicated institutional architecture that brings together the Region, the Common Community Commission, COCOF and the nineteen local authori ties. The job of the ombudswoman is to ensure that all these institutions work properly and also to act as a mediator between citizens and the authorities when there is a complaint. She can grant officials who have uncovered malpractice in the administra tion the status of whistleblower.

Een ombudsdienst staat of valt met de onafhankelijkheid ervan. U heeft een verleden bij de PS. Bij uw aanstelling als federale ombudsvrouw was daar wel wat animo over. Hoe onafhankelijk bent u?

7 SEPTEMBER 2022 | 9

10 In beeld. Fotograaf Na twee coronajaren zonder feest vond afgelopen weekeinde het Belgian Beer Weekend opnieuw plaats op de Grote Markt. Meer dan vijftig kleine en grote brouwerijen presenteerden er hun bieren. Hoewel het bier rijkelijk vloeide en er veel vrolijkheid was, is er eigenlijk weinig reden tot feestvreugde, zo meldde de federatie van Belgische brouwers, die het evenement organiseert. De biersector was al zwaar getroffen door de pandemie. Daar komen nu de gevolgen van de oorlog in Oekraïne bij: een prijsstijging van mout en andere grondstoffen, tekort aan bierflesjes en verpakkingsmaterialen, en dan ook de fors gestegen energieprijzen. HUB zorgenbrouwersFeestendemet

7 SEPTEMBER 2022 | 11

Maandag start het proces over de aanslagen in Brussel. Als federaal procureur moest Frédéric Van Leeuw het onderzoek in goede banen leiden. Portret van een misdaadbestrijder met een groot hart. door Bettina Hubo In het nieuws omdat Maandag begint voor het assisenhof het proces over de terreuraanslagen van 22 maart 2016. Het federaal parket, met aan het hoofd Frédéric Van Leeuw, is openbare aanklager. Waarover gaat het? Bij de aanslagen vielen 32 doden en leiden.dadersnaarVanprocureurgewonden.honderdenAlsfederaalmoestFrédéricLeeuwhetonderzoekdevermoedelijkeingoedebanen

Het proces is voor Frédéric Van Leeuw (49) het sluitstuk van een onderzoek waarin hij zes jaar lang bijzonder veel energie en mankracht heeft gestoken. Dat alles om de daders van de terreuraanslagen van 22 maart 2016 op te sporen en de bewijsvoering rond te krijgenTijdens het komende assisenproces zal het federaal parket optreden als openbaar aanklager en de veroordeling vragen van Salah Abdeslam en de overige beklaagden. Of Van Leeuw zelf het woord zal nemen, staat nog niet vast, zegt magistraat Luc Hennart, die woordvoerder is van het assisenhof. “Het federaal parket is een en ondeelbaar. Er zullen sowieso drie magis traten van het parket aanwezig zijn, maar federaal procureur Van Leeuw kan te allen tijde zelf tussenbeide komen.” Maandag is er alleen een inleidende zitting. De jury wordt in principe pas een maand later, op 10 oktober, samengesteld. Van Leeuw had liever niet gezien dat de vermoedelijke daders verschijnen voor een volksjury, een verouderde procedure volgens hem. In het verleden waarschuwde hij er meermaals voor dat een volksjury een dergelijk proces niet aankan, omdat het om een uiterst complexe zaak gaat, er heftige beelden zullen getoond worden en het ook lastig is voor de jury om een proces dat wellicht maanden zal duren vol te houden.

Niet rancuneus Een domper voor de procureur, maar Van Leeuw is niet de persoon om rancuneus te zijn. “Dat is niet zijn stijl,” zegt Ine Van Wymersch, procureur des konings in Halle-Vilvoorde, die vroeger intensief met Van Leeuw heeft samengewerkt. “Hij zal zeker proberen dit proces, dat zo belangrijk is voor ons land, tot een goed einde te brengen. De hele wereld kijkt toe.” De perfect tweetalige Van Leeuw groeide op in Ganshoren als zoon van twee onderwij zers. Als kind wilde hij paleontoloog worden, maar hij besloot uiteindelijk toch om rechten te studeren. Na enkele jaren als advocaat, trad hij toe tot het openbaar ministerie. Eerst was hij een tijdlang jeugdmagistraat. Hij voerde toen onder meer het onderzoek naar de dood van de zeventienjarige Joe Van Holsbeeck, die in Brussel-Centraal werd neergestoken.In2007stapte hij over naar het federaal parket, dat zich bezighoudt met de strijd tegen het terrorisme en de georganiseerde misdaad. Amper enkele weken nadat hij in april 2014 de leiding had gekregen over dat parket, schoten terroristen vier mensen dood in het Joods Museum. Een kleine twee jaar later, op 22 maart 2016, werd Brussel het slachtoffer van de zwaarste aanslagen die ons land gekend heeft.

© PHOTONEWS

12 Brusselaar (M/V/X) van de week.

Frédéric Van Leeuw

Hij pleitte er dan ook voor dat dit soort zaken behandeld zou worden door een rechtbank met alleen professionele rechters. Maar de politiek gaf geen gehoor aan zijn pleidooi.

Hoe groot is digitale kloof? Groot. Volgens een recent rapport van de Koning Boudewijnstichting vinden twee op de drie 55-plussers dat ze on voldoende digitale vaardigheden heb ben. Heel wat ouderen zien de compu ter en de smartphone niet als iets dat hen kan helpen. Ze zijn ook bang voor Coronaoplichting.heeft de hele digitale evolutie nog versneld. Denk aan online dokters afspraken maken, het Covid Safe Ticket, de app itsme. Veel ouderen zijn gefrus treerd omdat er geen alternatief meer is. In sommige restaurants krijgen ze geen menukaart meer, maar moeten ze bestellen via een QR-code. Het resultaat is dat ze vaak hulp moeten vragen aan kinderen, buren of het lo kaal dienstencentrum. Wij willen hen onafhankelijker, zelfstandiger maken.

Waar en wanneer houdt de trein halt? We beginnen deze maand in Brussel, Neder-over-Heembeek en Sint-AgathaBerchem. In januari zijn Anderlecht, Jet te en Schaarbeek aan de beurt. In maart passeren we dan weer langs drie andere gemeenten.

Hoe werkt het project Digitrein? We houden halt in de verschillende Brusselse gemeentes. In het gemeen schapscentrum of het lokale diensten centrum zullen we zes workshops ge ven rond het gebruik van de smartphone. We beginnen altijd met een sessie over de icoontjes. Wat bete kent een tandwieltje? In de volgende workshops gaat het dan over back-ups maken, foto’s opslaan in de cloud, QR-codes en Payconiq, infor matie opzoeken via Google en over Google Maps. Voorts kunnen ouderen die met speci fieke vragen zitten ook een of meerdere individuele afspraken maken. Aan het eind organiseren we twee digi cafés. De deelnemers kunnen dan oefe

Het OuderenplatformBrussels lanceert samen met enkele partners de Digitrein, die de komende maanden door Brussel rijdt. Bedoeling is om ouderen digitaal vaardiger te maken. Digidokter van dienst is Sara Van Zandycke.

Die aanslagen hebben Van Leeuw erg getekend, zo vertelde hij onlangs in De Tijd. “Iedereen was meteen op zoek naar een verantwoordelijke. Het dwong me in de achteruitkijkspiegel te kijken. Wat had ik beter kunnen doen? Had ik dit niet kunnen verhinderen?” Vlak na de aanslagen maakte Ine Van Wymersch enkele maanden deel uit van zijn team. “Hij ging zeer professioneel te werk, maar had ook altijd oog voor het menselijke aspect,” vertelt ze. “Alles moest juridisch-technisch in orde zijn, maar zijn aandacht ging ook naar de slachtoffers en de nabestaanden. Daarvoor maakte hij ook mensen vrij. Vroeger gebeurde de zorg voor slachtoffers en familieleden tussen de soep en de patatten. Nu kreeg die zorg formeel een plek.” Van Leeuw is ook een man van de dialoog. Zo vindt hij dat je in gesprek moet blijven met mensen die dreigen te radicaliseren. Hij huivert voor polarise ring.De focus van de federaal procureur lag de afgelopen jaren overigens niet alleen op het terrorisme. Hij was ook de motor achter de grote drugsoperatie Sky, de herlancering van het dossier van de Bende van Nijvel en het onderzoek naar witwas praktijken in het profvoetbal. In zijn communicatie met de pers laat hij nooit de spierballen rollen. Hij komt bijvoorbeeld niet naar buiten met het aantal terreuraanslagen dat door toedoen van zijn diensten kon worden voorkomen. Dat creëert volgens hem alleen maar een angstklimaat.

Kort gesprek. Sara Van Zandycke“Veel

Vrijwilligerswerk Even bescheiden blijft Van Leeuw, vader van drie adoptiekinderen, over zijn engagement buiten het werk. De procureur is betrokken bij de christelijke Sant’Egidio gemeenschap en doet al jaren vrijwilligerswerk. “Dat maatschappelijke engagement kleeft aan hem,” zegt Van Wymersch. “Hij spreek er soms wel over, maar zal er nooit een promostunt van maken.” Ook vindt ze het bijzonder dat hij, ondanks zijn zware verantwoordelijkheid, heel beschikbaar blijft voor zijn collega’s. “Eigenlijk is hij toegankelijk voor ieder een,” zegt een andere magistraat. “Als hij ’s middags, vergezeld door zijn body guards, een sandwich zit te eten in zijn vaste broodjeszaak, zie je hem vaak een praatje maken met de uitbaatster.”

‘Wij willen ouderen digitaal sterker maken’

Hoeveel kost het om deel te nemen? Dankzij de subsidie van 46.000 euro van de Vlaamse overheid kunnen we de prijs heel laag houden. Het verschilt per ge meente, maar het zal maar een paar eu ro’s kosten om deel te nemen aan een workshop of om een individuele af spraak te maken. HUB www.digitrein.be

ouderen zien de computer en de smartphone niet als iets dat hen kan helpen ” nen samen met enkele vrijwilligers die ondertussen ook een vorming hebben gekregen. Het is namelijk de bedoeling dat het gemeenschapscentrum of het lo kaal dienstencentrum het project ach teraf overneemt.

7 SEPTEMBER 2022 | 13

Support SportsWomen’sCynthiaBolingo SPRINTER European Vice-Champion 2019 400m BelgianIndoorRecord Holder 300m | 400m Let’s change the rules. Kijk voor alle deelnemende winkels op weekendvandeklant.be en ontdek de attenties & verrassingen. Verrassend Plezant! Structurele partners In samenwerking met Hoofdpartners WEDSTRIJD Koop bij de deelnemende winkels en maak kans op* een reis voor 2 dankzij Selectair en TUI. Alle info: weekendvandeklant.be/ wedstrijd ZATERDAG1OKT 2ZONDAGOKT

7 SEPTEMBER 2022 | 15 Beeldcolumn. Kim en Wauter gaan om de beurt aan de haal met de actualiteit

Docks komt op stoom

16 Economie. Shoppingcenter

Winkelcentrumloktklantenmetvermaak

minipretpark

Het shoppingcenter Docks Bruxsel aan de Van Praetbrug lijkt eindelijk op stoom te komen. Maar om bezoekers te lokken moet het winkelcentrum steeds meer vermaak en andere extra’s aanbieden. Zo ging er onlangs een van Lego open en staan er nu ook acht superchargers voor Tesla’s. Zonder beleving geen klanten. door Bettina Hubo foto’s Saskia Vanderstichele

7 SEPTEMBER 2022 | 17

Equilis selecteerde daarbij twee categorieën: high-endmerken, vooral bedoeld om koopkrachtige Vlamingen uit de Noordrand te verleiden, en goedkopere gezinsmerken. Bij de lancering, op 20 oktober 2016, zaten in Docks zowel chique labels als Michael Kors, Liu Jo en de eerste Terre Bleue in Brussel, als een JBC en de eerste Belgische winkel van de Franse budgetkledingketen Kiabi.De weken na de opening stroomden de bezoekers toe. Ze waren nieuwsgierig, niet alleen naar de winkels, maar ook naar hoe dit nieuwsoortige, ufo-achtige complex er van binnen uitzag: geen kille shoppingbun ker, zo bleek, maar een soort dorpsplein met een enorme glazen overspanning en hoge plafonds. En ook naar Koezio, het indoor avonturenpark dat deel uitmaakte van Docks en naar de White Cinema, het bioscoop complex dat met zijn uitgepuurde, witte aankleding, zijn bar à vin, zijn no-pop cornstrategie en zijn gecombineerde aanbod van blockbusters en arthousefilms de grote trekker van het winkelcentrum moest worden.Maar na die eerste succesfase stokte de passantenstroom. Docks kwam moeilijk op Een shoppingcen ter vandaag is meer dan shoppen alleen: er hoort ook mententertainbij.

18 Economie. Shoppingcenter Docks komt op stoom O p een warme, doordeweekse middag in de laatste vakantie weken is het behoorlijk druk in het shoppingcenter aan het kanaal. Niet zozeer in de winkels, wel in de koele gangen. Het publiek is zeer gemengd, veel jonge mensen, veel gezinnen ook. Ze flaneren, gaan hier en daar een winkel binnen, eten een ijsje, donut of andere snack. Bij de gloednieuwe bub ble-teashop van Gong cha staat een lange rij. Enkele dagen later, op zaterdag, loopt er nog meer volk rond in Docks en is het drukker in de winkels, zeker bij H&M, Zara en andere grote kledingzaken. Ook is er meer animo bij de kinderattracties, de bungeetrampolines, geïnstalleerd tegenover kledingzaak Kiabi, de eendjeskraam en de draaimolen. Buiten op binnenplaats rijdt een vrolijk minitreintje rondjes. Kinderen rennen door de fontein, terwijl hun ouders op een terras of in de loungebar zitten. Er hangt een kermisachtige sfeer, mede door de muziek, en de geuren van friet en churros. Het gaat goed met Docks, zo toeterde het winkelcentrum onlangs rond. Juli was, met 709.000 bezoekers, de beste maand ooit. In de eerste zeven maanden van dit jaar kreeg het shoppingcenter vier miljoen mensen over de vloer. Het doet de eigenaars ervan dromen om in 2022 eindelijk de kaap van de zeven miljoen bezoekers te ronden. Unieke winkels Toen Docks zes jaar geleden openging, was dat voor de initiatiefnemers een triomf. Er stonden immers nog twee andere shopping mallprojecten op stapel in het noorden van Brussel – het ambitieuze Neo op de Heizel en Uplace in Machelen. Maar alleen Docks was erin geslaagd om alle vergunningen rond te krijgen. Van de twee rivaliserende projecten is vandaag overigens nog geen steenDocks,gelegd.dat aanvankelijk Just under the Sky heette, is een initiatief van projectont wikkelaar Equilis, onderdeel van de Waalse supermarktgroep Mestdagh. Die kocht voor een appel en ei het terrein van de vroegere kachelfabriek Godin langs het kanaal. Toen organisaties als Bral, Inter-Environnement Bruxelles (IEB) en Unizo hoorden dat er een winkeloppervlakte van meer dan 40.000 vierkante meter gepland was, zetten ze meteen de hakken in het zand. Een shop pingcenter aan de rand van de stad zou autoverkeer aanzuigen en de handel in het centrum kannibaliseren, zo luidde het. Desondanks kreeg Equilis zijn vergunning. Aanvankelijk was het de bedoeling dat er hoofdzakelijk grote speciaalzaken als Decathlon en Ikea zouden komen, maar gaandeweg werd duidelijk dat Docks ook veel kleinere retailzaken wilde aantrekken. Maar het zouden ‘unieke’ winkels zijn, aldus de projectontwikkelaar, die je niet overal elders in de stad aantreft, vernieuwende concepten, nieuwe merken, onafhankelijke zaken.

Bovendien kwamen de Vlamingen uit de Noordrand niet langs, zoals verhoopt. Van Ossel: “Voor iemand van Meise is Docks niet

Ook kwam er meer fastfood. Zo zit er nu op de mooie plek buiten waar aanvan kelijk de Italiaanse brasserie Il Capriani was gevestigd, een Belchicken. Van Ossel: “Het aanbod is nu homogener, en sluit beter aan op de directe omgeving, Schaarbeek, Laken, de kanaalzone. Dat lijkt te werken.” De pandemie was voor Docks een moeilijke tijd, maar bracht ook iets positiefs.

Er kon en mocht weinig, waardoor vele Brusselaars uit de buurt het shoppingcenter ontdekten als plek om er even uit te zijn, zich te ontspannen.

“Meer leisure in de shoppingcentra is een internationale trend. Mensen zien het als een uitstap”

ver in kilometers, maar je moet de Van Praetbrug over en dat is voor velen een psychologisch obstakel.” Een herpositionering van het winkelcen trum was nodig. Alles werd meer afgestemd op het Brusselse publiek uit de directe omgeving, op gezinnen ook. De vrij gekomen winkelpanden werden ingenomen door merken als Hema, Only en Action. Recente lijk ging er op de benedenverdieping een vestiging van Chaussea open, de Franse schoenenketen met lage prijzen. Leegstaan de panden worden zoveel mogelijk opgevuld met pop-upstores.

Psychologisch obstakel

gang. Ondertussen bleek Equilis op zoek naar een nieuwe koper. In 2018 werd het winkelcentrum verkocht aan het Canadese pensioenfonds AIMco. Het Britse Portus Retail werd minderheidsaandeelhouder. De nieuwe eigenaars probeerden het shopping centrum op de rails te krijgen, maar dat was niet simpel. Een aantal winkels, waaronder grote kleppers als Match en JBC waren ontevreden en trokken weg. Ook Michael Kors, 7 for all mankind en andere winkels uit het hogere gamma hielden het voor bekeken.“Logisch,” zegt marketingexpert Gino Van Ossel. “De best draaiende zaken van Docks zijn goedkope winkels als Kiabi.” Volgens hem was het duale uitgangspunt – én goedkope én duurdere winkels – geen goede gok. “Je denkt dat je voor elk wat wils aanbiedt, maar in de praktijk werkt het zo niet. De consument gaat shoppen waar hij zoveel mogelijk winkels aantreft die afgestemd zijn op zijn behoefte.”

De bijzondere architectuur van Docks trok in het begin veel nieuwsgierige bezoekers.

Luc Plasman Directeur Belgisch Luxemburgse Raad voor Retail en Winkelcentra

20 Economie. Shoppingcenter Docks komt op stoom

Gino Van Ossel Marketingexpert De exclusievere winkels van bij de start zijn verdwenen, ketens zoals Zara en H&M trokken meer volk.

Dat wil de moderne consument namelijk, zegt Luc Plasman, directeur van de Belgisch Luxemburgse Raad voor Retail en Winkel centra. “Meer leisure in de shoppingcentra is een internationale trend. Mensen zien het als een uitstap. Eerst gingen winkelcentra dan ook de horeca uitbreiden, daarna volgden andere vormen van ontspanning.” Ook Docks zet daar hard op in. Het indooravonturenpark Koezio houdt stand en tot verbazing van velen is de White Cinema er na zes jaar ook nog altijd, ofschoon de artfilms en de no-popcornstrategie onder tussen geschrapt zijn. De bioscoop heeft de verwachtingen nooit echt kunnen waarma ken en had regelmatig huurachterstallen. De eigenaren van Docks trokken dan ook naar de rechter in een poging om de bioscoop, eigendom van filmverdeler Belga Films, buiten te krijgen. Dat lukte niet meteen en ondertussen lijken de plooien gladgestreken. Daarvoor was het wel nodig dat Belga Films begin dit jaar ruim drie miljoen euro in de bioscoop pompte en toestond dat Docks een vinger in de pap kreeg. Met het oog op de zomer richtte Docks een escaperoom en een buiten-loungeruimte in en er kwam ook een grote, nieuwe attractie bij, het Lego Discovery Centre. Het shoppingcenter hoopt met dit minipretpark zijn publiek te verbreden en internationaler te maken. “Sinds Lego er is, krijgen we meer Vlamingen over de vloer en ook Fransen, Nederlanders en Duitsers,” zegt Nathalie Eloy van Docks. De shoppingmall blijft ook investeren in het gebouw en zijn omgeving. Zopas werden er acht superchargers voor Tesla geïnstal leerd. Ook dat moet nieuw volk naar het winkelcentrum brengen. Al deze inspanningen lijken te lonen. Docks doet het qua bezoekers beter dan voor corona. In het laatste trimester van 2021 tekende het winkelcentrum 31 procent meer bezoekers op dan in hetzelfde kwartaal van 2019, terwijl de andere grote shoppincentra in ons land gemiddeld 11 procent bezoekers kwijtspeelden. En de groei zet zich voort in 2022. Het bezoekersrecord van juli, mede te danken aan de komst van Lego, was een stijging met 51 procent ten opzichte van juli 2019.Die groei weerspiegelt zich idealiter ook in de omzet van de winkels. “Ons zakencijfer is inderdaad gestegen ten opzichte van 2019. Hopelijk wordt dit ons beste jaar,” zegt Philippe Oppelt, winkelverantwoordelij ke van spelletjes- en speelgoedketen Fox. “Ons filiaal in Woluwe Shopping doet het nog beter, maar ook hier in Docks gaan we stap voor stap vooruit. Vooral op zaterdag verkopen we goed.” Bij de gerante van Scotch & Soda, een van de weinige premiummerken die overgeble ven zijn, is er minder enthousiasme. “Bezoekers zijn nog geen kopers,” zucht ze.

“Het uitgangspunt met goedkope én duurdere winkels was geen goede gok”

mogelijk wordt. Intussen heeft de Brusselse burgemeester Philippe Close (PS) wel afgesproken met projectontwikke laar Unibail dat het project gefaseerd wordt en dat er in eerste instantie 50.000 vierkante meter winkels komt en niet de beoogde 72.000 vierkante meter “Dat is nog veel te groot,” zegt Anton Van Assche van Unizo. “Het biedt geen meer waarde voor de bestaande handelskernen. En als je bekijkt hoeveel inspanningen Docks moet doen om volk te trekken, dan heeft het toch weinig zin om ook aan Neo te begin nen.”

FR Le centre commercial Docks Bruxsel semble enfin avoir atteint sa vitesse de croisière avec un record de 709 000 visiteurs en juillet. « Encore faut-il que ces visiteurs fassent des achats », dit Gino Van Ossel, expert en marketing. Lorsque le Docks a ouvert en octobre 2016, il a peiné à démarrer et a vu plusieurs commerces plier bagage. Le Docks a alors surtout ciblé les marques familiales et le public des environs. Le centre commercial a aussi misé sur les loisirs avec le parc d’aventure indoor Koezio, le White Cinema et récemment le mini parc d’attractions Lego.

DOCKS USES ENTERTAINMENT TO ATTRACT CUSTOMERS

7 SEPTEMBER 2022 | 21

“Wij zijn er voorlopig nog, maar onze overbuur, IKKS, is onlangs vertrokken.” “Klopt,” zegt Gino Van Ossel. “Bezoekers aantallen zeggen niet alles. Bovendien zijn de zeven miljoen bezoekers die Docks dit jaar hoopt te halen nog altijd beduidend minder dan het bezoekersaantal dat zes jaar geleden bij de start vooropgesteld werd: acht miljoen.”Datstelt ook Claire Scohier van IEB. “De doelstellingen zijn niet gehaald, noch in aantal bezoekers, noch in type winkels. Wat er nu in Docks zit, zijn geen unieke winkels. Het aanbod is niet complementair met het aanbod in het centrum van Brussel. Docks is een concurrent.”

LE DOCKS ATTIRE LES CLIENTS AVEC DES LOISIRS

Toekomst Hebben shoppingcenters een toekomst in Brussel? Het gewest telt behalve Docks nog vier andere shoppingcenters: Woluwe Shopping, Westland Shopping, City 2 en Basilix, gebouwd tussen 1968 en 1984. City 2 en Westland Shopping hebben van hun eigenaar AG Real Estate recentelijk een flinke opknapbeurt gekregen. Ook voor Woluwe Shopping ligt er al jaren een renovatie- en uitbreidingsplan, maar dat krijgt maar geen groen licht van de gemeen te. “Desondanks draait het heel goed, net als City 2,” zegt Van Ossel. “Ook Westland Shopping weert zich naar behoren.” Alleen over Basilix heeft hij zijn twijfels. “Daar zijn te veel grote, functionele winkels als Delhaize en Brico. Het aanbod voor funshop pers is te beperkt.”

Zeker is volgens hem dat de expansie van de shoppingcenters is stilgevallen. “Een winkelcentrum van de grootte van Wijnegem komt er niet meer bij. Ik denk dus niet dat Neo er komt.” De Brusselse overheid probeert Neo er nog altijd door te krijgen, ondanks de tegenwind die het project krijgt. Momen teel loopt de zoveelste procedure om het Gewestelijk Bestemmingsplan te wijzigen zodat een grote shoppingmall op de Heizel

EN Finally, it seems that the Docks Bruxsel shop ping centre is getting somewhere. With 709,000 visitors, July was the best month ever. “But of course those visitors still need to spend their money,” mar keting expert Gino Van Ossel says. After the opening in October 2016, the shopping centre had difficulty getting off the ground and within a few years, a num ber of shops had already left. Docks started to focus on brands for families and on local customers and to put more emphasis on leisure. It houses the indoor adventure park Koezio and the White Cinema, and, since June, also the Lego Discovery Centre. Docks doet het qua bezoekers beter dan voor corona.

strenge lockdown, aange vuurd door een zesde coronagolf, zou dan ook het slechtst denkba re scenario zijn. Dan moet ieder een afzonderlijk stoken tegen woekertarieven. Blijven we van zo’n golf gespaard, dan kunnen we alsnog bubbels creëren: warmtebubbels deze keer, waar bij we samen met onze stookge nootjes knus onder het deken naar het WK voetbal in Qatar kijken. Om na de finale de ener gierekening via Splitwise te ver effenen. Ook matchen op café kunnen, en vervangen dan Win terpret, dat het zonder terrasver warmers zal moeten doen en bijgevolg een kille bedoening wordt. Bovenstaande is helaas geen grap meer. Het water staat heel wat Brusselaars aan de lippen, zodanig zelfs dat de oplossingen ook buitenshuis gezocht moeten worden, bijvoorbeeld in buurt huizen. Zeker voor huurders bre ken barre tijden aan, want zij zien ook hun huur fors stijgen door de indexering ervan. Dat ziet ook de Brusselse regering die hiervoor bevoegd is. Enkele rege ringsleden lanceerden dan ook al een voorstel. Zo was er het idee van staatsse cretaris voor Huisvesting Nawal Ben Hamou (PS) om de energie prijzen uit de huurindex te halen. Zo zijn huurders niet twee keer het slachtoffer van de stijgende energieprijzen: een keer via de energiefactuur zelf, en een keer via de stijgende huurprijs. De verhuurder zou zijn prijs nog al tijd kunnen optrekken, maar minder dan anders. Het voorstel stuitte echter op een njet bij coalitiepartners Open VLD en Défi. Die laatste noemde het een ‘fausse bonne idée’, een vals goed idee. “Door de indexa tie van de huurprijzen te beper ken, dragen we niet bij aan het oplossen van de onderliggende trend: schaarste aan betaalbare woningen,” zei regeringspartner Bernard Clerfayt (Défi) hierover. “Een beleid van huurbevriezing is mooi meegenomen voor huur ders die huren op korte termijn, maar heeft een negatief effect op de lange termijn door de bouw van nieuwe woningen en de re novatie van oude huurwoningen verder te ontmoedigen.” Hierbij kun je je afvragen in hoe verre dat langetermijndoel op weegt tegen de grote financiële pijn op korte termijn bij de huur ders. Daarnaast speelt ook het rechtvaardigheidsgevoel: waar om moet de huurder twee keer voor die stijgende prijzen beta len? Waarom kunnen die lasten niet gedeeld worden met de ver huurder, die de lening voor zijn

Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel Door alleen nog maar goed huurindexeringwoningengeïsoleerdeeentoe te staan, slaat de Brusselse regering twee vliegen in één klap. woning niet geïndexeerd ziet? ‘Shit always goes down,’ klinkt het weleens, maar daar hoeft een samenleving zich niet noodzake lijk bij neer te leggen. Vorige week kwam er nog een ander voorstel, deze keer van mi nister van Energie Alain Maron (Ecolo). Hij werkte verder op een idee dat Nawal Ben Hamou ook al eens geopperd had: de groene indexering. Hierbij komen alleen energie-efficiënte huurpanden in aanmerking voor een indexering. Het idee komt uit Frankrijk, dat onlangs besloten heeft de in dexering van eigendommen die ‘energiezeven’ zijn, te verbieden.

“Ik denk ik dat ik deze winter toch maar weer elke dag naar de redactie kom,” zei de ene redac teur tegen de andere. Het voor uitzicht om het grote, tochtige appartement ook overdag te moeten verwarmen, doet haar afzien van het tot voor kort zo bejubelde thuiswerk. Daarmee slaagt Poetin in iets wat menig hoofdredacteur of bedrijfsleider maar niet wilde lukken: de werk nemers terug naar kantoor lok Eenken.

Bramprijzstijgendeenbetalen?”VanRenterghem

Kwetsbare huurders

“Waarom moet de huurder twee keer voor de

22 Bijgedachte.

Die piste heeft als groot voordeel dat eigenaars op die manier aan gespoord worden om hun eigen dommen te renoveren, iets waar tot nu toe de incentives voor ont braken. En het komt zowel het hurende gezin als het klimaat ten goede, vandaar de rood-groene Datgedragenheid.altweevan de zes regerings partners het eens zijn met dit voorstel, leidt tot een hogere slaagkans op de volgende Brus selse ministerraad, nu donder dag. Ook Comeos, de Belgische Federatie van handel en dien sten, lanceerde begin juni al een gelijkaardig voorstel. Maar het is afwachten of dat voorstel de ideologische tegen stellingen aan de regeringstafel overleeft. Dat zal voor een stuk afhangen van de andere ideeën, waar niemand voorlopig over wil communiceren. Maar er zal so wieso iéts moeten gebeuren, en dat iéts zal niet enkel de verhuur der ten goede mogen komen. Zo niet, dan kan Brussel, net als Praag afgelopen zaterdag, pro testen verwachten.

Slecht geïsoleerde huizen doen de energiekosten stijgen voor de huurder, die bovendien de huurprijs geïndexeerd ziet. De regering werkt aan voorstel len om de huurders tegemoet te komen.

7 SEPTEMBER 2022 | 23

© SASKIA VANDERSTICHELE

De ooievaars langs het kanaal blijken behoorlijk honkvast.

journalist belandde vlak voor de Belgische revolutie in de cel, omdat hij een manifest Eind augustus vorig jaar zag een naarstige ornitholoog een ooie vaar in Neder-over-Heembeek met een kleurring aan zijn poot. Het bleek een ooievaar te zijn die vijf jaar eerder in het zuiden van Zweden was geboren. Het exem plaar had er al aardig wat reisjes

Waarom heeft de gevangenis van Sint-Gillis de vorm van een ster? had geschreven tegen lijfstraffen en de doodstraf. Wat hij daar zag, versterkte zijn criminologi sche visie. Tot die tijd zaten alle gevangenen samen: verdachten en veroordeelden, mannen en vrouwen, jongeren en ouderen. De omstandigheden waren er barmelijk. Maar voor velen voel de het niet altijd aan als een straf. Ze kregen er in hun ogen kost en inwoon en smeedden er met an dere gedetineerden nieuwe plan nen voor na hun vrijlating. Toen Ducpétiaux vrijkwam in 1830 kon hij nog net deelnemen aan de Belgische revolutie. In het prille België werd hij zelfs aange steld als de eerste inspecteurgeneraal van de Belgische gevan genissen en kon hij zijn ideeën verwezenlijken. Hij wilde dat ge vangenen hun straf op een ande re manier zouden uitzitten. Allereerst wou hij een classifica tie doorvoeren tussen de gevan genen. De verschillende profie len werden vanaf dan van elkaar gescheiden. Maar het belangrijk ste in zijn visie was dat hij streef de naar individualisering. Als gevangenen zo weinig mogelijk met elkaar in contact zouden ko men, konden ze elkaar niet meer op een negatieve manier beïn vloeden en werd het risico op re bellie beperkt. En door gevange nen alleen in een cel te krijgen, zouden ze door bezinning tot in keer en schuldbesef kunnen ko men. Overdag wilde hij hen han denarbeid laten uitvoeren, zodat ze zich nuttig konden voelen. Verder wilde hij de algemene opzitten. Ze werd in enkele jaren tijd achtereenvolgens waargeno men in Navarra, Rostock, Madrid, Brandenburg en Turijn, vooraleer in Heembeek neer te strijken. Helemaal verwonderlijk is die reislust niet. Ooievaars zijn trekvogels die eind augustus voor het warme zuiden kiezen. Het levert soms spectaculaire beelden op, ook in Brussel, zoals onlangs aan de Upsite-toren waar vijftien ooievaars zich naar boven schroefden om vervolgens hun trek aan te vatten. Enkele dagen eerder werd in Vorst een groep van maar liefst zeventig ooievaars waargenomen, hoog in de lucht richting zuiden. En toch zijn de ooievaars die in Brussel gezien worden meer honkvast dan tot nu toe werd ge dacht. Sommige zijn zelfs stand vogel geworden, en trekken niet langer. Dat blijkt uit een artikel

Ook een vraag?

Reislustige ooievaars

Ze zijn bijna dagelijks te zien: ooievaars langs het kanaal in Heembeek en Haren. En nu de trek volop bezig is, zie je ze ook hoog in de hemel.

moestenonsdeBrusselseopsluitingverschrikkelijkebeslisteeenjournalistdatgevangenisseninlanderandersuitzien.

Na zijn

Dit najaar opent de gevangenis van Haren. De 1.200 gedetineer den zullen er wonen in de groot ste gevangenis van ons land. Voor het eerst in België wordt dat een gevangenisdorp. De gedeti neerden zullen er verblijven in kleine entiteiten van dertig per sonen. Met die nieuwe visie ver dwijnt de individualisering en leeft de hoop dat het gemeen schapsleven de latere re-integra tie zal bevorderen. Al dacht Edouard Ducpétiaux tweehon derd jaar geleden net het tegen Deovergestelde.Brusselse

©SHUTTERSTOCK

24 Big

BeestigCity.Brussel.

Luana Difficile zoekt elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Max uit BrusselStad. Volg ook de Instagram pagina voor Luana’s Big City-ver haal op donderdag.

Stel je vraag en stem op BekijkBRUZZ.beenlees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

De gevangenis van Sint-Gillis is niet uniek met haar stervorm. van Koen Van Steenhoudt van het Ooievaar Observatie Initia tief. Hij onderzocht de waarne mingen van ooievaars langs het kanaal in Brussel in de voorbije jaren en moest vaststellen dat de meeste ooievaars die er gezien worden geboren zijn in Planc kendael. De ooievaars komen eten op de afvalbergen van de af valbedrijven van Suez en De Meuter, amper tien kilometer van hun broedplek. Het lijkt er nu op dat ze zich hun fourageer plek ook in hun latere levensja ren herinneren, en er terugko men, al dan niet tijdens de trek. Slechts vijftien procent van de waargenomen ooievaars aan het kanaal komt van elders, zo blijkt nog uit het onderzoek. Ze komen dan uit Nederland, Frankrijk of Duitsland. Vermoed wordt dat de Planckendaelse ooievaars de an dere ooievaars tijdens de trek meebrengen naar het Brusselse kanaal. De hoop is intussen dat de ooievaars ook in Brussel ko men broeden. De vzw Brussel Natuur heeft daarom in 2017 aan het kanaal twee ronde nest platformen geïnstalleerd op een hoge paal, maar voorlopig zon der succes. SVG omstandigheden verbeteren (hy giëne, voeding, opleiding cipiers , verwarming ...) om de rehabilita tie te bevorderen. Dat was vol gens hem ook een democratisch model. Elke gevangene kon zijn eigen individuele proces door maken, zonder dat de wet van het sterkste gold, zoals voordien het geval was. Zijn ideeën toepassen in de toen malige gevangenissen was zo goed als onmogelijk, dus liet hij er nieuwe bouwen. Vanaf dan werden de Belgische gevangenis sen ontworpen om gevangenen maximaal te kunnen isoleren en controleren. Ze kregen zo goed als allemaal dezelfde vorm. Lange vleugels met de individuele cellen gaven uit op een centraal punt. Vanuit dat punt konden de cipiers gemak kelijker het overzicht over de honderden gedetineerden be waren. Op een luchtfoto van de gevangenis van Leuven-Cen traal, Namen, Mechelen, Ant werpen, of die van Sint-Gillis zie je dat stervormige ontwerp terugkomen, volgens het mo del van Ducpétiaux. LD

Ga dansen op het Atomium Electronic Festival en win een ticket voor een exclusieve showcase in het Atomium

PHOTONEWS©

Ontvang elke maand BRUZZ Select bij je thuis, ons nieuwe maandelijkse magazine boordevol cultuurtips! Haast je naar BRUZZ.be/abo Radio

Televisie

Een overzicht van de meest spraakmakende actuareportages van de afgelopen week in ‘De week van BRUZZ’.

7 SEPTEMBER | 25 | MEER BRUZZ |

Zaterdagmiddag voor het journaal op één en vanaf 18u op BRUZZ tv

BRUZZ Select

Zaterdag de hele dag lang op BRUZZ radio

‘Iedereen zou minstens even in Brussel moeten wonen’

In uw boek vertelt u dat zowel uw moeder, de dochter van uw broer, een goede vriendin en nog andere mensen uit uw omgeving aan kanker overleden. Is dat de reden waarom u tien jaar geleden een groot marketingkantoor inruilde voor een van de grootste ngo’s in Vlaanderen?

MICHILS: Nee, zo goed als elke familie wordt door kanker getroffen. Ik was er wel in het reine mee, maar misschien maakte het me wel nog meer gemotiveerd. Mijn ambitie was echter puur professioneel, ik heb de stap van de profit naar de social profit gezet om mezelf uit te dagen en mijn kennis en ervaring op een ander domein toe te passen.

26 Samenleving. Marc Michils stopt als directeur Kom op tegen Kanker

De social profit heeft soms meer nood aan ondernemerschap.

Zowel Caroline Pauwels als Jean-Jacques Cassiman schreef een voorwoord in zijn boek. Enkele maanden later overleden ze op dezelfde dag aan de gevolgen van kanker. “Ik voel dat aan als een nederlaag,” zegt Marc Michils, afscheidnemend directeur van Kom op tegen Kanker. “Het is een sterke stimulans om verder te blijven doen.” door Ellen Debackere foto’s Saskia Vanderstichele H oewel hij naar eigen zeggen geen ochtendmens is, is het nog geen acht uur ’s ochtends wanneer we Marc Michils (69) in een hoekcafé vlak bij zijn woonst in Koekelberg treffen. De lucht is vervuld met de geur van verse chocolade uit de nabijgelegen Godiva-fabriek, maar dat valt Marc Michils niet langer op. Hij houdt de tijd bij, want na ons gesprek volgt nog een drukke dag. Behalve directeur van Kom op tegen Kanker, is de in Ganshoren geboren – maar in Oostduinkerke opgegroei de – Michils immers nog bestuurder bij Familiehulp, Unia, toneelgroep Compagnie De Koe en sinds 2014 ook bij BRUZZ. En alsof vervelen nog mogelijk was, publiceerde Michils in maart van dit jaar daarbovenop een boek. Daarin bindt hij de strijd aan met de verzuring in de maatschap pij en breekt hij een lans voor solidariteit, een belangrijke rode draad in zijn carrière. Hoewel hij eind dit jaar zijn functie als directeur van Kom op tegen Kanker neerlegt, is Michils niet van plan om alle activiteiten te staken. “Mijn vrouw maakt zich geen illusies.” Na tien jaar stopt u eind dit jaar als algemeen directeur van Kom op tegen Kanker. Wat heeft u aangezet tot die MARCbeslissing?MICHILS: Ik werk graag en bevind me al ruimschoots boven de pensioenleef tijd, maar het is goed dat er nieuw bloed komt. We zijn de voorbije tien jaar sterk gegroeid: van 15 tot 20 miljoen euro aan opbrengsten naar 35 tot 40 miljoen euro, en van veertig medewerkers naar tachtig. Er zijn ook een heleboel initiatieven bijgekomen om kanker te vermijden, te bestrijden en te verzachten. De organisatie heeft vandaag een stevige basis en Kom op tegen Kanker is een sterk merk geworden.

Zelf zal ik doorschuiven naar een minder operationele, maar meer strategische functie als voorzitter en als actievoerder.

Het blijft tot slot mijn kind.

▼

BIO • Geboren in 1953 in Ganshoren • Verhuist op zesjarige leeftijd Oostduinkerkenaar • (UGent)BedrijfseconomieStudeertenbehaalt een MBA (Vlerick Business School). Keert na zijn studies terug naar Brussel • Richt in reclamebureau1991 Quattro op, dat in 2003 de Belgische poot van Saatchi & Saatchi wordt • Tot eind 2012 CEO van Saatchi & Saatchi Brussels • Sinds 2013 algemeen directeur Kom op tegen Kanker; vanaf maart 2023 voorzitter • Brengt in april 2022 zijn boek Kom op! Voor solidariteit. VijandigheidTegen uit

Er zijn gelijkenissen met de profitsector: je moet evenzeer een organisa tie en mensen leiden. Maar er zijn ook verschillen en een daarvan is het feit dat je met gevoelige materie bezig bent. Iedere patiënt die we kunnen helpen, creëert nog meer waarde dan het pure zakendoen. Waar resultaten in de profitsector voornamelijk tot winst voor de aandeelhouders leiden –en dat bedoel ik zeker niet negatief – creëer je hier maatschappelijke waarde. Dat voelt toch anders. Daardoor voel je je nog meer verantwoordelijk voor de gedoneerde centen. Een belangrijke rode draad in uw carrière is solidariteit. Hoe is Brussel op dit vlak volgens u geëvolueerd?

In uw boek strijdt u niet enkel voor meer solidariteit, maar stelt u zich ook kritisch op tegenover opiniemakers en zegt u dat er te veel gefocust wordt op slecht nieuws. Bedreigen de media de solidariteit? MICHILS: Ik sta kritisch tegenover veel media omdat ik een aantal tendensen zie die gevaarlijk zijn, zoals clickbait: doen doorklik ken is belangrijker dan de content. Door algoritmes raakt slecht nieuws veel meer “Ik ben in Brussel niet bang van ‘de ander’ omdat ik hem ken en met hem spreek. De angst voor het vreemde verdwijnt als je er elke dag kennis mee maakt”

U schrijft dat ze bij Kom op tegen Kanker hun bedenkingen hadden bij een vlotte ‘Vlerickboy’ en dat u initieel van mening was dat de sociale sector te veel handelde vanuit een MICHILS:‘ocharme-gevoel’?

“Dat Brussel niet tot de meest leefbare steden ter wereld behoort, is onaanvaardbaar”

Samenleving. Marc Michils stopt als directeur Kom op tegen Kanker Hoe verliep de overstap?

28

MICHILS: In Brussel is de solidariteit even sterk aanwezig als elders. Ik heb veel gereisd en ook gewoond in Tokio en Moskou: overal zijn er mensen die jaloers, introvert of verliefd zijn, net zoals er overal solidaire mensen zijn. Maar ik geloof dat er meer solidariteit aanwezig is in steden, waar mensen dicht bij elkaar wonen. Wat we wel moeten vermijden, is gettovorming waar iedereen in zijn eigen hoekDatblijft.wil niet zeggen dat er geen proble men zijn in Brussel. Op de lijst van de meest leefbare steden gaat onze hoofdstad elk jaar achteruit. De Brusselaars en de politici zouden zich schuldig moeten voelen dat we niet beter scoren in dit domein. Ik las over de netheid in Wenen: waarom kan het daar wel en hier niet? U schrijft dat ‘de ander’ vandaag haast ‘de vijand’ is. Voelt u dat in Brussel ook?

MICHILS: Ik ben geboren in Ganshoren, maar ben na het overlijden van mijn vader met mijn moeder en drie broers naar Oostduinkerke verhuisd. Ik was toen zes. Na mijn studies ben ik terug richting Brussel getrokken. En ik zeg: iedereen zou minstens even in Brussel moeten komen wonen. Ik ben hier niet bang van ‘de ander’ omdat ik hem ken en met hem spreek. De angst voor het vreemde verdwijnt als je er elke dag kennis mee maakt. We hebben een poosje in de Rand gewoond op een tiental kilometer van Brussel: daar is de perceptie al helemaal anders. Alle Vlamingen zouden verplicht moeten worden minstens drie maanden in Brussel te wonen om daarna niet meer deel te nemen aan het opkloppen van dat vijandsbeeld. Brussel is nochtans ook een stad met veel uitdagingen. Om maar een voorbeeld te noemen: de armoede blijft toenemen. MICHILS: Maar dat heeft niet te maken met een gebrek aan solidariteit. Het is trouwens niet enkel de politiek die verantwoordelijk heid draagt, vind ik. Wij zijn de Brusselaars en het is wat makkelijk om alle problemen alleen op de overheid te steken. Ik vind het onaanvaardbaar dat Brussel niet tot de meest leefbare steden ter wereld behoort. Wijlen Paul-Henri Spaak en anderen voor ons hebben van Brussel de hoofdstad van Europa gemaakt. Maar wat merken we daar vandaag nog van? Brussel zou in de top vijf van meest leefbare steden ter wereld moeten staan.

▼

U bent sinds 2014 voorzitter bij de Vlaams-Brusselse media. Hoe kijkt u naar BRUZZ in dit kader?

« TOUT LE MONDE DEVRAIT VIVRE QUELQUE TEMPS À BRUXELLES » FR Caroline Pauwels et Jean-Jacques Cassiman ont tous deux rédigé la préface du livre de ce dernier. Quelques mois plus tard, ils sont morts le même jour d’un cancer. « Je ressens cela comme une défaite », déclare Marc Michils, directeur sortant de Kom op tegen Kanker. « C’est une forte incitation à continuer. » Bien qu’il quitte son poste de directeur à la fin de l’année, Michils n’a pas l’intention de cesser toute activité. Il veut poursuivre son combat contre l’hostilité et pour la solidarité. « Chaque Flamand devrait vivre quelque temps à Bruxelles. »

Daarom geloof ik dat de mens veel meer solidair is dan men ons doen wil geloven.

Het was echt een zwarte zomer en ik voel dat aan als een nederlaag. Het is een sterke stimulans om verder te blijven doen. Het heengaan van Jean-Jacques Cassiman was voor mij extra pijnlijk omdat hij mijn compagnon was. Zoiets raakt me en moet ik verwerken. Maar Jean-Jacques zei altijd dat de leerling beter moet doen dan de professor.

Marc Michils groeide op aan zee, maar keerde na zijn studies terug naar Brussel: “Ik geloof dat er meer solidariteit aanwezig is in steden, waar mensen dicht bij elkaar wonen.”

Tot slot, waar kijkt u met de meeste trots op terug?MICHILS: Samen met drie partners richtte ik ooit mijn eigen communicatiebureau op. Voor ons leek het alsof we de wereld zouden veroveren. Dat ik tien jaar geleden dan uit mijn comfortzone durfde te stappen, stemt me ook blij. Ik raak telkens opnieuw geïnspireerd door een essay van oud-diplo maat Stéphane Hessel: ‘Indignez-vous’, zei hij. ‘Neem het niet’, vrij vertaald. Ik aanvaard de status quo niet, ik aanvaard niet dat de dingen niet beter kunnen. Een mens kan veel doen en dat is verrijkend voor elkaar. Wij zijn geboren om te doen.

“EVERYONE SHOULD AT SOME POINT EXPERIENCE LIVING IN BRUSSELS FOR A WHILE” EN Both Caroline Pauwels and Jean-Jacques Cassiman wrote a foreword to his book. A few months later, they both died of cancer on the same day. “It feels like a defeat,” Marc Michils, departing director of Kom op tegen Kanker, says. “It is a strong incentive to keep on going.” Even though he is leav ing his post as director at the end of this year, Michils has no intention of stopping. He wants to continue his fight against animosity and for solidari ty. “Every Fleming should spend at least three months living in Brussels.”

MICHILS: Naar BRUZZ kijk ik met veel tevredenheid. Het medium heeft goede waarderingscijfers en speelt een belangrijke rol in het bij elkaar brengen van mensen. Het is een kanaal dat erg dicht bij de mensen staat, en bij waar ze wonen en werken. Dat is het niveau waar je mensen hun vijandighe den en tegenstellingen kan wegwerken. U ontmoette tijdens uw loopbaan heel wat inspirerende mensen. Zo schreef Caroline Pauwels een van de voorwoorden in uw boek. Jean-Jacques Cassiman schreef het andere. Enkele maanden later overleden ze allebei op dezelfde dag aan kanker.

7 SEPTEMBER 2022 | 29 verspreid dan goed nieuws. Dat creëert een verkeerd beeld van de realiteit: die is positiever dan de media doen vermoeden. Als mensen de indruk krijgen dat de wereld om zeep is, cultiveer je een nog groter ongenoegen. En dat terwijl veel eigenlijk de goede richting uitgaat: steeds meer mensen genezen bijvoorbeeld van kanker. Negentig procent van de dagelijkse werkelijkheid is goed nieuws. In de media is negentig procent slecht nieuws.

MICHILS: Elke persoon die overlijdt, is een verlies. Maar dit was ook een maatschappe lijk verlies. We hebben meer mensen zoals Pauwels nodig. Zij was een possibilist, iemand die gelooft dat je de wereld beter kan maken en daar haar energie in stak. Ik hoop dat iedereen die zich nu zo enthousiast toont over haar, ook haar opvattingen zal volgen.

Ik moet zijn heengaan dus opnemen als een stimulator om te blijven werken aan een betere samenleving. Ook uw echtgenote lijdt aan kanker. Hoe heeft dat uw relatie tegenover Kom op tegen Kanker MICHILS:veranderd? Voor mijn werk veranderde dat niets. Privé is dat natuurlijk wel zwaar, zoiets zet je leven op zijn kop. Gelukkig gaat het vandaag met haar de goede kant uit. Mensen in de buurt zijn ons soep komen brengen en hebben boodschappen gedaan. Dat is pure solidariteit. Mensen willen solidair zijn, want ze voelen zich beter als ze iets kunnen doen.

Serena

Mojibola (8) kijkt terug op een fijne zomer: "Ik heb veel gedanst en gespeeld."

30 De slaapkamer. Serena Mojibola uit Schaarbeek

Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze week is dat bij Serena Mojibola (8), die op het mooiste pleintje van Schaarbeek of misschien wel van heel Brussel woont. Vlak bij haar vriendinnen, het park met de speeltuin en ook vlak bij school. "Leren is leuk."

Naar een idee van de Volkskrant

door Jasmijn Post foto Saskia Vanderstichele

Het is een mooie stad, er is veel natuur en het is zonnig. In de winter is er sneeuw, dat haat ik (lacht)!

Moet je veel huiswerk maken, of valt het mee? Nu niet, want het is vakantie. Op 1 september begint de school weer, maar ik vind het fijner om vrij te zijn en geen huiswerk te hebben. De zomer was fijn. Ik heb veel gedanst en gespeeld.

« AVANT, JE VOULAIS ÊTRE DANSEUSE, MAIN TENANT, INFIRMIÈRE » FR Serena (8 ans) habite non loin de ses copines, d’un parc et de l’école. En plus des maths et de la citoyenneté, elle aime apprendre à ses ami.e.s à danser. Elle est fan d’Ariana Grande, de Rihanna et de Justin Bieber. Elle voulait être dan seuse et envisage maintenant de devenir infirmière. Et si, en atten dant, quelqu’un pouvait enlever tout le plastique de la mer, ce serait bien. Met wie woon je hier? Met mijn mama, papa, mijn gro te zus Michelle (11) en mijn klei ne zus Vanessa (1). Ik ben de middelste. Het is leuk om mijn kleine zus te helpen. Als ze weent, vind ik altijd een techniek om haar stil te maken. Met Mi chelle heb ik veel kussengevech ten. Pas als één van ons wint, dan stopt het. Maar meestal wint Michelle. Alleen als ze op de grond ligt, kan ik soms winnen, maar ze zegt dat dat niet eerlijk is. Eén keer deed ik alsof ik ge wond was, en toen heeft Michelle voor me gezorgd. Ze heeft me een voetmassage gegeven en al les gedaan wat ik wilde!

“Ik zou niet alleen de oorlogen die er nu zijn willen stoppen, maar ook die die nog zullen komen”

“I USED TO WANT TO BE A DANCER BUT NOW I WANT TO BE A NURSE”

Weet je al wat je wil worden la ter? Verpleegster. Dan kan ik zieke mensen helpen, zodat ze niet ziek worden en niet doodgaan. En dan kan ik ook prikjes geven, want dat lijkt me heel leuk. Tot ik vijf was, wilde ik het liefst danse res worden. Dansen doe ik nog steeds graag. Dat doe ik op lied jes die ik vind op YouTube. Aria na Grande vind ik heel goed, net als Rihanna en Justin Bieber. Wat vind je van Brussel?

7 SEPTEMBER 2022 | 31

Waar ga je naar school? Ik ga naar De Mozaïek in Schaar beek, het derde leerjaar. Ik ga sa men met mijn grote zus naar school, het is niet ver. Leren is leuk, net als de speeltijd. Dan leer ik mijn vrienden hoe ze moe ten dansen, want dat kan ik heel goed. Ik leer ze dansen en zin gen. Soms leer ik ze ook een klein beetje rekenen. We doen heel veel leuke dingen samen. Ze leren mij ook heel veel dingen, te veel om op te noemen. Welke lessen vind je het fijnst om te volgen? Wereldoriëntatie vind ik het leukst. Soms gaat het over de kli maatregels. Over auto’s, plastic zakken en heel veel meer. Ik wil niet dat er veel plastic in de zee komt. Dat is niet goed voor de dieren.

Er zijn veel parken om te gaan spelen. Het Josaphatpark vind ik heel leuk, net als het park voor mijn huis met de speeltuin. Een vriendin woont daar ook en nog een andere vriendin ook. Maar er zijn in Brussel pickpockets die al drie keer mijn moeder hebben bestolen, dat is niet fijn. Als je iets zou kunnen verande ren in de wereld, wat zou het dan zijn? Dat de oorlog zou stoppen, want dat maakt me bang. Ik zou niet alleen de oorlogen die er nu zijn willen stoppen, maar ook die die nog zullen komen. Dat is mijn wens. En ook dat er elektriciteit is voor iedereen.

Wat is je favoriete eten? Ik hou erg veel van croissants. En van ogi, dat is een soort pap die ik heel lekker vind. Het is moeilijk om te kiezen.

‘Vroeger wou ik danseres worden, nu verpleegster’

EN Serena (8) likes maths and environmental studies but she also enjoys teaching her friends to dance to Ariana Grande, Rihanna and Justin Bieber. Although she used to want to be a dancer, she is now think ing of becoming a nurse because she likes the idea of helping people who are sick. And if, in the meantime, someone could remove all the plastic from the sea, that would be great.

Wat is je favoriete speelgoed in deze kamer? (Haalt een digitaal notitieboek te voorschijn) Als ik me verveel, dan schrijf ik hierin, een beetje als een dagboek. Ik teken ook graag.

• Verhuist op haar 19e naar Parijs, studeert aan École de l’Image Gobelins en spitst zich toe op onze relatie met ons lichaam • Regisseert in 2017 haar eerste videoclip voor Angèle en verzorgt het artwork van Brol • Brengt het fotoboek Maurice, tristesse et rigolade (2018) uit over de ziekte van haar vader • Maakt de kortfilm Burger queen (2020) over huiselijk geweld en stelt Le petit manuel Sex education samen voor Netflix

• Stelt in 2021 solo tentoon in New York en in Arles, Volle petrol is haar eerste solo in Brussel

BIO

• Geboren in Brussel in 1993 als dochter van twee dokters die haar vaak meenemen naar expo’s • Maakt vanaf haar 17e fotoreportages voor magazines en merken

▼

7 SEPTEMBER 2022 | 33 Expo. Charlotte Abramow, fotografe van Angèle, toont haar complexloze lijven

Als we Charlotte Abramow (28) vragen om een foto uit haar nieuwe expo Volle petrol te kiezen die haar typeert, gaat ze voor een wit geschilderd vrouwenlichaam staan. Het intrigeert, omdat niet meteen duidelijk is dat het een lichaam is. Pas als we dichterbij komen, zien we enkele haartjes. “Het lijkt inderdaad meer op een landschap,” zegt ze. “Een huidplooi zou een rivier kunnen zijn, en de heupen brooddeeg of marshmallows.” Door ons op die manier naar (de abstractie van) een lichaam te laten kijken, wil ze de complexen die we erover hebben in perspectief zetten. Andere naakten op haar eerste Brusselse solotentoonstelling zijn ingekleurd met kindermake-up. “Het lichaam wordt zo materie en niet alleen iets wat men wil uitroeien of seksualiseren. Het mag zijn wat het is.”

De kunstenares ruilde op haar negentien de Brussel in voor Parijs en keert nu terug naar haar geboortestad met een best-of van haar foto- en videowerk. Dat toont minder dan het evoceert, legt ze uit: “De twee verticaal samengeperste lippen op de affiche van de expo zien eruit als een vulva, terwijl het natuurlijk wel een mond blijft. Het beeld komt uit een oudere reeks die de seksualise ring van het vrouwenlichaam in vraag stelt. Ik val die hyperseksualisering aan, maar het interesseert me anderzijds ook hoe we ons onze seksualiteit en verlangens weer toe-eigenen. Daarom die abstractere beelden.” En dus zie je close-ups die als het ware in de huid willen kruipen en verdraaiin gen die een erotisch potentieel verkennen zonder ooit echt iets te laten zien. Abramow voelt meer stress over deze expo dan over eerdere passages in New York, ook al oogden die prestigieuzer. “Maar hier kennen mensen me. Ik ben ontzettend trots, maar dus ook een beetje nerveus om hun mijn beelden fysiek te laten zien in een mooie ruimte. Maar het zou jammer zijn om ze alleen maar te consumeren via Insta gram.” Een retrospectieve wil ze het niet noemen. “Dat klinkt belachelijk op mijn 28e, maar beetje bij beetje heb ik intussen wel mijn eigen universum gecreëerd.” Daarin is een flinke dosis humor en surrealisme te vinden. Met Magritte, die ook graag speelde met contrasten en metaforen, als voorname inspiratiebron. “In het ouderlijke salon hing een affiche van hem. Hij verplichtte me als kind dus al om na te denken over hoe we de dingen zien. Al snel besefte ik: als beelden kunnen worden gebruikt om mensen iets te doen kopen, dan kunnen we ze ook inzetten om mensen te beïnvloeden om vriendelijker te zijn of om stereotypes te doorbreken.”

In 2017 stond de Brusselse Charlotte Abramow met videoclips en artwork aan de wieg van het veelkleurige universum van Angèle. Met haar fotografische werk, waarin ze de codes van de mode- en reclamefotografie inzet om onze blik op ons lichaam en onze seksualiteit aan te kaarten, vult ze nu Volle petrol, haar eerste soloshow in haar geboortestad. “Hier exposeren vind ik stressvoller dan in New York.” door Tom Peeters foto Ivan Put

‘Met twee dokters als ouders was het lichaam nooit een taboe’

“Samenwerken met Angèle heeft me veel vertrouwen gegeven, en dat is altijd een vruchtbare voedingsbodem voor magie”

ABRAMOW: Interessante vraag. Ik vind het belangrijk om als individu te begrijpen dat je een enorme verantwoordelijkheid draagt in hoe je omgaat met anderen, maar dat je tegelijk ook deel uitmaakt van een systeem. Daarom moeten we blijven zeggen: “Oppas sen jongens, goed luisteren en achteraf niet roepen dat je het niet expres gedaan hebt.” Je moet je er rekenschap van geven dat je

ABRAMOW: Abonnees van het officiële instemming een belangrijk thema, getuige de affiche met doorschijnende kanten string en de tekst “This is not consent.”

CHARLOTTE ABRAMOW: Misschien, maar het is voor mij toch vooral een manier om wat afstand te nemen van al die zware thema’s en een band te creëren met mijn publiek. De houding dat het leven soms een grote grap is, kan taboes helpen doorbreken. Je creëert er een hulplijn mee om lastige onderwerpen ter sprake te brengen. Het surrealisme verplicht je om uit je dwangbuis te stappen en een open geest te behouden. We leerden je werk kennen via ‘La loi de Murphy’, de eerste videoclip van Angèle en jouw eerste werk als regisseur. Boodschap: laten we ons niet al te druk maken over de kleine tegenslagen van het leven.

ABRAMOW: In de clip wilden we seksuele intimidatie bespreekbaar maken en de aandacht vestigen op het belang van zowel opvoeding als een gedegen rechtssysteem.

“Mijn generatie pendelt voortdurend tussen het besef dat we in gang moeten schieten, en liefst heel snel, en het gevoel dat alles tevergeefs is”

In de clip van ‘Balance ton quoi’ zijn we getuige van een groepsgesprek op de antiseksismeacademie, waar mannen geleerd wordt wat het betekent als een vrouw “neen” zegt. Ook in jouw foto’s is geconditioneerd bent om je eigen verlangen finaal altijd belangrijker te vinden. Daarom moeten we als maatschappij pistes blijven aanreiken om mensen te helpen die uit het dominante mannelijke discours willen stappen dat hun is aangeleerd. Lukt dat, dan zullen ook zij misschien gelukkiger worden, want al die oproepen tot mannelijkheid kunnen ook mannen traumatiseren.

Net als generatiegenote Angèle, voor wie Abramow het artwork van debuutalbum Brol verzorgde en de eerste videoclips regisseer de, verlucht ze zwaarwichtige thema’s met zelfspot en relativeringsvermogen. “Samen werken met haar heeft me veel vertrouwen gegeven, en dat is altijd een vruchtbare voedingsbodem voor magie.”

Je expo heet Volle petrol. Dat klinkt alsof we een zekere urgentie moeten voelen.

ABRAMOW: Klopt, mijn eerste jaren als kunstenaar zijn voorbijgevlogen én ik hoor bij een generatie die zich heel veel vragen stelt, op sociaal én ecologisch vlak. Alle huidige crisissen zijn verbonden en hangen als donkere wolken boven ons hoofd. Mijn werk begon als een studie over onze relatie met ons lichaam en onze complexen erover. Geleidelijk aan ben ik gaan inzien dat ons lichaam ook een politiek instrument is. Onze intimiteit is politiek. Hoe je iemands lichaam bekijkt en beoordeelt kan een grote impact hebben, zeker als het niet aan de maatschap pelijke norm voldoet. Ook die dingen moeten met urgentie in vraag gesteld worden.

Je foto’s en clips zien er erg verzorgd uit, maar zijn ook absurd en surrealistisch. Is het makkelijker om de rol van nar aan te nemen als je de waarheid wilt zeggen?

ABRAMOW: Ook voor Angèle me vroeg, was het me al opgevallen dat sommige mensen heel hard kunnen huilen om niets. In de coupletten overlopen we de dag van Angèle, waarin echt alles misloopt, en in het refrein werkten we met figuranten die plots keihard moesten beginnen huilen. Het leverde een mooi contrast op met de onnozele catastro fes (in een hondenstront trappen of te veel zout op je frieten strooien, red.). Ik kan niet ontkennen dat mijn parcours sindsdien wat zwaarwichtiger is geworden. (Lacht)

34 ▼

Was dat een van de redenen waarom de clip destijds werd gecensureerd door YouTube?

ABRAMOW: Omdat je als jong meisje nog steeds heel vaak te horen krijgt: ‘Pas op met witte broeken tijdens je maandstonden.’ Het beeld komt uit de videoclip die ik maakte bij ‘Les passantes’ van Georges Brassens, die ook op de expo te zien is. Op een bepaald moment gebruikt hij de uitdrukking “inutile folie.” Toen dacht ik: maar stel je nu eens een samenleving voor waarin het hip zou zijn om een rode vlek op je broek te hebben.

Expo. Charlotte Abramow, fotografe van Angèle, toont haar complexloze lijven

Een foto van een vrouw met een rode vlek op haar witte broek verwijst naar het taboe dat nog op menstrueren rust. Waarom?

Dat is net zo goed een constructie als die die zegt dat je je moet schamen over zo’n rode vlek. Waarom je schamen over de natuur?

Maar we wilden toch vooral aantonen dat de strijd tegen seksisme iedereen aanbelangt en geen oorlog tussen de seksen mag worden, maar tegen een mentaliteit. Die antiseksis meacademie verzonnen we als een plek waar zulke kwesties daadwerkelijk behandeld konden worden, want op school spreekt men nooit over wat toestemming precies inhoudt. Met die specifieke gagachtige scène wilden we duidelijk maken dat voor veel mensen “neen” nog steeds niet echt “neen” is. Voor Angèle, die een heel jong publiek aanspreekt, was het een manier om het gesprek op gang te brengen. De kwestie kwam bijna als een boemerang terug toen haar broer Roméo Elvis in het hart van een #MeToo-storm belandde. Hij sloeg mea culpa, het beste wat hij in zijn situatie kon doen?

ABRAMOW: Ja, met twee dokters als ouders is het lichaam nooit een taboe geweest voor mij. Mijn moeder, die veel aan aidspreventie deed, heeft me al vroeg uitgelegd hoe baby’s worden gemaakt, terwijl vriendinnen van mij in paniek sloegen toen ze van de ene op de andere dag moesten ondervinden wat menstrueren was. Ik werd altijd aangespoord om openlijk over die dingen te praten. Toen Netflix me vroeg om iets te doen ter promotie van het tweede seizoen van Sex education stelde ik voor een gedrukte handleiding te maken, die dan op 75.000 gratis exemplaren is verspreid in Frankrijk. Vrienden van boven de dertig vertellen me geregeld dat ze daaruit iets hebben bijge leerd. Op de expo kunnen nu ook Belgen de inhoud ervan ontdekken. (Lacht) Wat vind je belangrijker: dat je foto’s in New York naast die van iconen als Diane Arbus en Shirin Neshat hangen of dat je zo’n

ABRAMOW: Ik mix liefst de twee, omdat ik ervan overtuigd ben dat beelden kunnen helpen bij het aanleren van attitudes. Ik heb nooit een elitaire houding aangenomen over mijn kunst. Ik ben geflatteerd dat ik naast fotografen hang die ik zelf bewonder, dat zorgt voor meer onafhankelijkheid als kunstenaar. Maar ik zou niet willen dat mijn werk gereserveerd blijft voor kunsthistorici of niet begrepen kan worden door iedereen, want het gaat over wat ons allemaal raakt.

A pilgrimage of life: across the hills and vales of our experiences, meandering through the emotions that makes us who we are. The distance from ourselves needed to bring this journey to successful completion is reflected in the ethereal music of Arvo Pärt, among others. It is not the final destination that matters most, but the journey itself, which allows us to find ourselves.

YouTube-kanaal van Georges Brassens hadden mijn clip ‘gesignaleerd’. Het platform heeft dan beslist om hem door de ‘aanstoot gevende inhoud’ te censureren voor minderjarigen. Ik was gechoqueerd en triest tegelijk, want er was helemaal niets provocerends aan. Tenzij je het tonen van een vrouwenlichaam, een evocatie van je maandstonden of je schaamstreek aanstoot gevend vindt. En is het niet veel belangrijker om met al die min 18-jarigen in gesprek te gaan over deze onderwerpen in plaats van vooroordelen in stand te houden? Hoe je gevoelige thema’s aanpakt, lijkt me een gevolg van een erg open opvoeding.

CHARLOTTE ABRAMOW, DE ‘BROL’ À ‘VOLLE PETROL’ FR En 2017, l’artiste visuelle basée à Bruxelles et entre-temps à Paris Charlotte Abramow don nait vie à l’univers coloré d’Angèle dans les clips et l’imagerie de l’album Brol. Son travail photogra phique, où elle détourne avec humour les codes de la photographie de mode et publicitaire pour ques tionner notre regard sur le corps et la sexualité, est à voir dans son exposition Volle Petrol, premier solo dans sa ville natale. « Ça me rend extrêmement fière, même si exposer ici est beaucoup plus stres sant qu’à New York ».

The Pilgrim Song

© Wouter Van Vaerenbergh

music by Arvo Pärt, Tõnu Kõrvits, Cyrillus Kreek, Rudi Tas & Ēriks Ešenvalds Vlaams Radiokoor Brussels Philharmonic Soloists Sigvards Klava Abbaye de la Cambre 16.09.2022 - 20:15 info & tickets vlaamsradiokoor.be Met dank aan de Belgische Tax Shelter & Belga Films Fund 2 30/08/2022 19:48

Wat zijn voor jou de voornaamste uitda ging en de grootste zegen voor deze generatie ABRAMOW:twintigers? Mijn generatie pendelt voortdurend tussen het besef dat we in gang moeten schieten, en liefst heel snel, en het gevoel dat alles tevergeefs is. Maar onze grootste uitdaging – dingen veranderen – is bijzonder lastig, want we hebben de teugels niet zelf in handen. Het komt er dus op aan een dialoog te creëren met andere generaties, zonder dat die ons wegzetten als furieuze gekken.Dezegen is dat er alweer nieuwe genera ties klaarstaan. Toen ik me een tijd erg depri voelde, werd ik getroffen door de bevlogen heid, intelligentie en vastberadenheid van een zestienjarige Youth for Climate-activist. Op zijn leeftijd zat ik nog in mijn bubbel. Ik nam alleen foto’s van mijn vriendinnen en had geen sociaal bewustzijn. Het stemt me hoopvol dat jongeren zich vandaag veel bewuster zijn van de dingen om hen heen.

7 SEPTEMBER 2022 | 35

CHARLOTTE ABRAMOW, FROM ANGÈLE’S “BROL” TO THE BODY EN In 2017, Brussels-born, Paris-based artist Charlotte Abramow helped create Angèle’s multicoloured universe with music videos and art work for her debut album Brol. With her photographic work, in which she uses codes from fashion and advertising photography with humour to address the way we see our bodies and our sexuality, she is now filling up “Volle Petrol”, her first solo exhibition in her native city. “That makes me incredibly proud, but at the same time I find exhibiting here much more stressful than in New York.”

220830_Pilgrim Song_advBruzz_200x87_5.indd

educatief project kan opzetten met een directe sociale impact?

De tentoonstelling Volle petrol loopt van 9/9 tot 17/12 in Hangar, www.hangar.art

van al die mooie tropische ‘zwemmende decapoden’ komt maar in de buurt van onze kleine garnaal wanneer het op smaak aankomt: de kleine Crangon crangon, onze garnaal, is waarlijk de kaviaar van de Noordzee. Nu is het seizoen begonnen. De meeste garnalen worden gevangen in september en oktober. Wanneer het water weer kouder wordt, vluchten ze naar dieper water, waar ze de winter doorbrengen. “Ja maar,” zeggen Statler en Waldorf weer, “garnalen zijn te duur.” Ze zijn duur tijdens de zomervakantie en buiten het seizoen, maar nu gaat hun prijs zakken. In ‘gewone’ jaren dan toch, garnalen hebben een erg eigenzinnige gewoonte, soms zijn er veel, soms zijn er geen. En je mag nooit of nooit gepelde garnalen kopen! Die zijn gevangen met grotere schepen, waar de kwaliteit niet zo goed wordt verzorgd. Die zijn gelost in Lauwersoog of Stellendam, daar op transport gezet naar Marokko, ginder gepeld en teruggebracht. Die diertjes staan uiteraard stijf van de bewaar middelen. Als je écht wil genieten, dan koop je ongepelde garnalen, en liefst van een betrouwbare verkoper, zo dicht mogelijk bij de bron, niet voorverpakt, niet in bakjes. Gewoon in een papieren zakje. Liefst van kleine bootjes die slechts een nacht weg waren. Thuisgekomen moet je ze zo snel mogelijk pellen, want garnalen blijven maar drie dagen goed en er is vaak al een dag voorbij wanneer je ze kan kopen. En het pellen gaat moeilijker naarmate ze ouder worden. Het lekkerst zijn ze wanneer je ze gaandeweg sneukelt met een glas bier of aperitiefwijn. Nu heb je nog de schalen van de garnaal. Laat die in boter even aanstoven met wat selder, een gehakte ajuin en een lepel tomatenpuree, een geplet lookteentje. Witte wijn erover en je laat alles zachtjes bubbelen gedurende zo’n 25 minuten. Doorsteken met de passe-vite. Je hebt vloeibaar goud om een garnalensoep van te maken!

De VLAM heeft naar jaarlijkse gewoonte een ‘vis van het jaar’ gekozen: de Noordzeegarnaal. Men zegt vaak ‘grijze’ garnaal, maar die naam komt zon te kort. De Britten spreken van ‘brown shrimp’, dat kan er al mee door. Nog maar net was het nieuws bekend, of de eerste kritieken klonken al: “Een garnaal is geen vis!” Commentatoren op Facebook en konsoorten hebben doorgaans een hoog Statler-enWaldorfgehalte. Inktvis, potvis zijn toch Nederlandse namen en de Engelsen noemen ongeveer alles wat in zee leeft een ‘fish’: de kwal is een jellyfish en de zeester een starfish. Ze moeten dus niet Enfin,chicaneren.degarnaal is bekroond en dat mag weleens. De kleine Noordzeegarnaal is erg populair in ons land. Ook al vist de Belgische vissersvloot slechts drie procent van alle garnalen op de markt, we eten meer dan de helft op van wat er gevangen wordt. Nederlanders, Britten, Denen en Duitsers vissen dus eigenlijk voor ons. Je mag met reden zeggen dat het ‘onze’ garnaal is. Elders heeft men liever grote garnalen, waarvan je happen kan nemen. Dat is elks hun goed recht, maar niet één Nick Trachet Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt Meer lezen?

© SS LEERKRACHT IN BRUSSEL OP ZOEK NAAR EEN TOFFE UITSTAP MET JE KLAS ? INSCHRIJVINGEN VOOR HET SCHOOLJAAR 2022-2023 ZIJN WWW.CAPITALBELGIUM.BEOPEN:KOMNAAR:

Bekijk en lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachetCrangonkleinecrangon,onzegarnaal,iswaarlijkdekaviaarvandeNoordzee”

36 Trachet.

Garnalentijd

“De

SELECT GIDST U DOOR DE CULTURELE AGENDA

BRUZZ

Het Festival van Cannes vond een speciale prijs uit om de nieuwe film van de broers Jean-Pierre en Luc Dardenne in de schijnwerpers te plaatsen. Tori et Lokita is dan ook een aangrijpend drama over twee minderjarige ballingen in onbarmhartig België. “We plaatsen personages centraal die men niet ziet staan of niet wil zien staan.” door Niels Ruëll foto Ivan Put

‘In Europa gijzelt extreemrechts het migratiedebat’

7  13 / 9

Onze film is een ode aan hun vriendschap,” legt Jean-Pierre Dardenne uit. “Samen trachten ze de beproevingen en de totale eenzaamheid te doorstaan in een land dat ze niet kennen. Het zijn twee kinderen zonder familie, zonder volwassenen om op terug te vallen, en dat maakt hen ontzettend kwetsbaar. Ze zijn niet verantwoordelijk voor de staat van de wereld, maar ze dragen er wel zwaar de gevolgen van. Hun penibele situatie is louter en alleen het gevolg van de staat van de wereld.”

“Dat aan het einde van de film de kijker, die een diepe empathie zal hebben gevoeld voor deze twee jonge ballingen en hun onwankel bare vriendschap, ook een gevoel van revolte zal ervaren tegen het onrecht dat in onze samenleving heerst.”

38 Cinema. De broers Dardenne staan op de bres voor kinderen in ballingschap De grote chaos aan het asielloket in het Klein Kasteeltje maakte de voorbije weken opnieuw pijnlijk zichtbaar dat ook België er maar niet in slaagt om de opvang te organiseren van buitenlanders die menen in aanmerking te komen voor asiel. De broers Jean-Pierre en Luc Dardenne, al bijna een kwarteeuw een ijkpunt in de hedendaagse cinema, hebben de brandende actualiteit niet afgewacht. Hun tegelijk hartverwarmende en confronterende parabel over twee minderja rige asielzoekers ging in mei al in wereldpremière op het prestigieuze Festival van Cannes.InTori et Lokita klampen een jongen uit Benin en een tienermeisje uit Kameroen zich als broer en zus aan elkaar vast om het in België te redden. De film is voor een groot deel een hymne aan hun begeestering en vriendschap. Maar een eerlijke kans krijgen ze niet. Mensensmokkelaars moeten worden afbetaald, de achtergebleven familie eist inkomsten en criminelen maken gretig misbruik van hun kwetsbare positie. “In zekere zin is onze film ook een film gewor den die de gewelddadige en onrechtvaardige situatie van deze jonge mensen in balling schap in ons land, in Europa, aan de kaak stelt,” noteren de regisseurs die met Rosetta (1999) en L’enfant (2005) al tweemaal de Gouden Palm wonnen. Om Tori et Lokita te kunnen bekronen zonder in herhaling te vallen, vond de jury van het Festival van Cannes de eenmalige ‘Prix du 75e anniversaire’ uit. “Die speciale prijs doet vermoeden dat de jury onze film absoluut op een of andere manier op het palmares wilde,” vertelt Luc Dardenne. “Net als in Rosetta plaatsen we personages centraal die men niet ziet staan of die men niet wil zien staan. Het Festival van Cannes plaatste de film twaalf dagen lang in het centrum van de wereld. Even heb je de internationale aandacht en dat is een verantwoordelijkheid die we gráág op ons nemen.” De grootste wens van de broers?

Ode aan de vriendschap Net als in La promesse, Rosetta of Le gamin au vélo focussen de broers in Tori et Lokita op jonge mensen. “De volwassenen zien in die twee jongeren slechts materiaal dat geld moet opbrengen en kan worden uitgebuit.

In hun film belandt Lokita zelfs in het meedogenloze drugsmilieu. “We zuigen dat helaas niet uit onze duim,” vertelt Luc Dardenne. “We hebben ons oor te luisteren gelegd bij de politie. In drugslabo’s en wietplantages werken ze graag met jonge mensen zonder papieren. Geen twaalfjarigen, maar ook niet veel ouder dan dat. Je doet Luc (links) gezogen.”uithaalhebbenDardenne:Jean-Pierreen“Weditver-helaasnietonzeduim

Voor de bijrollen schakelden de broers ervaren acteurs in als Marc Zinga, Tijmen Govaerts en Charlotte De Bruyne. De hoofdrollen gingen na een intensief casting proces naar Pablo Schils uit Seraing en Joely Mbundu (zie het nieuwe maandblad van BRUZZ) uit Ganshoren. “Joely speelde met een naturel alsof ze nooit iets anders heeft gedaan. Ze is meertalig en pikt alles wat je zegt snel op,” zegt Luc Dardenne. “We zijn ervan overtuigd dat zij en Pablo het in zich hebben om grote acteurs te worden. De eerste dagen van de lange repetitieperiode waren wel heel spannend. Ze hadden geen filmervaring én geen Olivier Gourmet of Cécile de France om zich aan op te trekken. Ze keken voortdurend naar ons. Gelukkig groeiden ze snel in hun rol, en na anderhalve week deden ze al zelf voorstellen.”

Tori et Lokita, met in de hoofdrollen Pablo Schils en de Ganshorense Joely Mbundu, speelt nu in de Brusselse zalen

FR Le Festival de Cannes a conçu un prix spécial pour s’assurer que personne ne passe à côté du nouveau film des frères Dardenne. Tori et Lokita est un drame poignant sur deux mineurs en exil qui atterrissent dans une Belgique sans merci. « On espère que les spectateur.ice.s ressentiront une empa thie profonde pour ces jeunes et se révolteront contre l’injustice qui prévaut dans notre société », disent les frères.

Als er dan beslist wordt dat België 40.000 migranten per jaar moet opvangen en integreren, dan zullen we dat ook doen,” zegt Luc Dardenne.

THE DARDENNES MAKE A STAND FOR CHILDREN IN EXILE EN The Cannes Festival came up with a special award to make sure nobody missed the new film by Jean-Pierre and Luc Dardenne. Rightly so, because Tori et Lokita is a gripping drama about two underage exiles who end up in a Belgium that is merciless.

“We hopen dat de kijker een diepe empathie zal voelen voor de twee jonge ballingen en revolte zal ervaren tegen het onrecht dat in onze samenleving heerst” ermee wat je wilt. Als het misloopt met hen, kraait er geen haan naar.”

Vijf minuten politieke moed De broers benadrukken dat ze filmregisseurs zijn, geen politici, en dat de asielproblema tiek complex is, maar ze geven na wat aandringen wel hun mening. “Ik geloof in de LES DESPRENNENTDARDENNELADÉFENSEENFANTSENEXIL

“We hope that viewers will feel deep empathy with these young people and revolt against the injustice that prevails in our society,” the brothers say. kracht van wetten. Migratie moet je op Europees niveau aanpakken. Als de Belgische regering beslist dubbel zoveel migranten op te vangen, dan vraagt de Belg: ‘Wat bezielt jullie? Europa vraagt dat niet eens!’ Een gezamenlijk Europees besluit vergt ook vijf minuten politieke moed, maar vervolgens zijn de maatregelen makkelijker te verkopen aan de nationale bevolkingen.

7 SEPTEMBER 2022 | 39

Zijn oudere broer weigert te somberen. “Overal in Europa gijzelt extreemrechts het debat over migratie. Een deel van de bevolking is erg gevoelig voor een angstdis cours. Maar bekijk het eens van de andere kant. De samenstelling van onze steden is de voorbije dertig jaar énorm veranderd. Bij Luc in Brussel, in mijn straat in Luik, overal. En weet je wat? Al bij al werkt dat wel.”

In 2011 sloot Orhan Pamuk het Passa Porta Festival af in een tot de nok gevulde Henry Le Boeufzaal. De Turkse schrijver van veelgeprezen romans als Sneeuw, Istanbul en Het museum van de onschuld, aan wie vijf jaar eerder de Nobelprijs voor Literatuur werd toegekend, keert nu terug naar Bozar met een nieuw boek onder de arm. In De nachten van de pest houdt een pestepidemie in 1901 de hedendaagse mens een spiegel voor.

Zeg schoppenvrouw in het Russisch, en je hebt meteen een titel die lyriek gutst. Dat besefte ook Pjotr Tsjaikovski, die de opera Pikovaya dama in 1890 componeerde en aan zijn broer Modest vroeg om een libretto te schrijven. Die dook in het werk van Poesjkin en kwam eruit met een verhaal over de Russische beau monde, de liefde en kaartspelen. Een uitmuntend begin van het nieuwe operaseizoen van De Munt. (TZ)

Yann Tiersen zal voor eeuwig en altijd verbonden blijven aan de soundtrack die hij in 2001 componeerde voor de filmhit Le fabuleux destin d’Amélie Poulain. Sindsdien probeert de Franse multi-instrumentalist en componist te bewijzen dat hij meer is dan een zwierige rondedans van accordeons, strijkers en piano. Op zijn nieuwe album 11 5 18 2 5 18, bijvoorbeeld, tart hij het lot met een flirt tussen klassiek en elektronica. (TZ)

BD Comic Strip Festival 9 > 11/9, Gare Maritime, visit.brussels

Het Stripfeest heet voortaan het BD Comic Strip Festival, maar de naamswissel verandert de aard van het beestje niet. Nog steeds kan je er terecht voor pareltjes van de negende kunst, al dan niet gesigneerd door je favoriete kluizenaar, workshops, ontmoe tingen en expo’s. Die laatste belichten onder meer de Oekraïense strip, Pieter De Poorteres Brussel-ode Renée en Wauter Mannaerts lokale heldin Yasmina.

Fleet Foxes-frontman Robin Pecknold dolde onlangs met rapper/rocker Post Malone, de grootste en meest verrassende fan van de band uit Seattle. Met zijn eigen confraters waagt Pecknold zich gelukkig niet aan Malones krampachtige cross-over van rap en rock, maar verrijkt hij de klaterende songs waarmee hij eind jaren 2000 de speerpunt werd van de folkscene steeds meer met jazz, wereldmuziek en klassiek. (TZ)

MEET THE AUTHOR: GUILLERMO ARRIAGA 13/9, 20.00, RITCS, www.passaporta.be

ATOMIUM ELECTRONIC FREE FESTIVAL 10/9, 14.00, Atomiumplein, atomiumfestival.com

Vossenstreken

FLEET FOXES 7/9, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be week?

POP & JAZZKLASSIEKLITERATUUR

Samplekoning in

kamerjas Postpostmoderner krijg je ze niet: Marc Rebillet is niet je doordeweekse singer-song writer met een gitaar, noch een dj die zijn favoriete schijfjes van een stick plukt, maar landt daar ergens tussenin. De Texaanse New Yorker, op het podium steevast gehuld in kamerjas en boxershort, improviseert met een loop station en zijn radde tong een even geestige als dansbare mishmash bij elkaar.

Liefde is een kaartspel

YANN TIERSEN 7/9, 20.00, Koninklijk Circus, www.cirque-royal-bruxelles.be Nieuwe muziekmaatjes

BELGIAN NATIONAL ORCHESTRA & HERMUS 9/9, 20.00, Bozar, www.bozar.be

40 Select. Wat te doen deze week

Voor de Mexicaanse regisseur Alejandro Iñárritu de wereld veroverde met Birdman en The revenant, had hij aan zijn landgenoot Guillermo Arriaga een immense steunpilaar. Maar uit Arriaga’s pen vloeiden niet alleen de scenario’s van Amores perros, 21 grams en Babel. Zijn achtste, meest recente boek, Het vuur redden, is naar verluidt “een beest van een roman”, die een danseres en een crimineel in een turbulente liefde dropt. (KS)

BELGIAN NATIONAL ORCHESTRA & HERMUS MET HILARY HAHNMARC REBILLET MEET THE AUTHOR: GUILLERMO ARRIAGA Party like it’s Stripfeest

MEET THE WRITER: ORHAN PAMUK 13/9, 19.30, Bozar, www.bozar.be Iñárritu’s beest

Het BNO schiet uit de startblokken met de Nederlander Antony Hermus als nieuwe chef-dirigent. Op zijn inauguratie stelt hij meteen scherp: in de Symphonie fantastique kan Hermus klankkleur bekennen. Voor het Vioolconcerto van Brahms krijgt hij de wereldvermaarde stersoliste Hilary Hahn aan zijn zijde. En met Wim Henderickx’ gedreven stoeispel Pulses of the earth wordt hij ondergedompeld in onze couleur locale. (JC)

Pamuk en de pest

MARC REBILLET 13/9, 20.00, La Madeleine, www.la-madeleine.be Beats en bollen ATØM werd te elfder ure uitgesteld naar volgend jaar, maar het blijft gonzen onder de bollen van het Atomium. Deze week met het Atomium Electronic Free Festival, een organisatie van C12 en Deep In House. Onder meer platenruiters Marcel Dettman, Emily Jeanne en Maankonvooi mogen de glimmende constructie doen trillen met de vetste beats. Vanaf 23 uur kan je in C12 verder uit de bol gaan op de afterparty.

PIKOVAYA DAMA 11 > 29/9, De Munt, www.demunt.be Het lot getart

KOENRAAD TINEL: ANGAKOK FREDDY DE VADDER: MINDFULLNESSSPIDER-MAN: NO WAY HOME De nieuwe De Vadder Freddy De Vadder probeerde zijn nieuwe comedyshow succesvol uit op de Gentse Feesten. Nu trekt hij met de try-out van Mindfullness ook naar Haren. In zijn avondvullende show doet vijftiger Freddy in nauwelijks opgekuist West-Vlaams verslag van zijn overlevingstocht door de pandemie. Zijn nieuwe prente blijkt dan ook nog eens feministe te zijn, waardoor de peperkoeken macho zich enigszins moest heruitvinden.

Een Dardenne van arduin

BRUSSELS GALLERY WEEKEND 8 > 11/9, www.brusselsgalleryweekend.com

THE EU COMEDY THING 9/9, 20.00, Le Bouche à Oreille, Facebook: English Comedy Brussels Weekje La Bellone 5days4ideas, een initiatief van La Bellone in samenwerking met onder meer Recyclart, Cassonade, Culture & Démocratie en Passa Porta, staat voor een week vol theorie, kunst en activisme. Nog tot zaterdag kan je terecht in La Bellone voor ontmoetingen met en performances van onder meer Laurie Bellanca, Benjamin Chaval, Nino André, Vinciane Mandrin, én Gérald Kurdian, die zijn Hot bodies television in Recyclart toont. (MB) 5DAYS4IDEAS > 10/9, La Bellone & Recyclart, www.5.days4ideas.be

SPIDER-MAN: NO WAY HOME dir.: Jon Watts, act.: Tom Holland, Zendaya

FREDDY DE VADDER: MINDFULLNESS 9/9, 20.00, GC De Linde, www.gcdelinde.be Een komisch dingetje Op politiek vlak valt er bij de EU zelden veel te lachen. In theater Le Bouche à Oreille doen enkele geestige Europeanen onder de noemer EU comedy thing toch een poging: Christian Schulte-Loh – “Duits maar grappig” zegt Der Spiegel –, Luca Cupani – “de meest Britse onder de nieuwe Italiaanse komieken” –, de Londense Portugees André De Freitas en Nigel Williams, de enige Brit die ooit groot wilde worden in België.

SUNDOWN dir.: Michel Franco, act.: Tim Roth, Charlotte Gainsbourg Nog meer gespin Is Spider-Man momenteel de populairste aller superhelden? Je kan geen klas betreden zonder over de Spider-Man-boekentassen en -brooddozen te struikelen. En Spider-Man: no way home was een van de grootste bioscoop hits van de voorbije jaren. Met een nog langere versie (157 minuten) van die kaskraker, ‘The more fun stuff version’, hopen ze de fans zot genoeg te krijgen om nog eens naar de bioscoop te trekken. (NR)

Jong en lokaal Behalve voor het huidige kruim van de binnen- en buitenlandse kunstenscene maakt het Brussels Gallery Weekend graag ruimte voor het kruim van de toekomst. Generation Brussels, de showcase van jong en lokaal talent, is dit jaar in de zorgzame handen van curator Maud Salembier. Onder meer Collectif Muesli, Shen Özdemir, Diwana Schrauwen en Mary Szydlowska tonen wat ze in hun mars hebben.

GENERATION BRUSSELS 8 > 11/9, www.brusselsgalleryweekend.comDrukkerij, Pajotse sjamaan Ook naast het parcours van het Brussels Gallery Weekend valt er veel schoons te rapen. In Gare Maritime stelt de eeuwige, intussen 88-jarige, Pajotse knaap Koenraad Tinel zijn nieuwste sculpturen en tekeningen voor. Onder de noemer Angakok – een term uit de Inuit-cultuur die ‘sjamaan’ betekent – raakt hij eigenzinnig en imposant, rauw maar hoopvol aan thema’s als de klimaatver andering, pandemieën en oorlogen. (KS) KOENRAAD TINEL: ANGAKOK 8/9 > 30/10, Gare Maritime, www.koenraadtinel.be

Jean-Pierre en Luc Dardenne hebben in Cannes al zowat elke prijs gewonnen. De Gouden Palm zelfs al twee keer. Het belet hun niet te blijven winnen. Met Tori et Lokita vinden ze de urgentie van Rosetta terug. De film is een ode aan de vriendschap tussen twee tieners uit Sub-Sahara Afrika die in België asiel zoeken. Tot het tekort aan hulp en het teveel aan criminele uitbuiting hun toekomst verbrijzelt. Hartverscheurend.

TORI ET LOKITA dir.: Jean-Pierre & Luc Dardenne, act.: Joely Mbundu, Pablo Schils

Neerslachtig in Acapulco

De Mexicaan Michel Franco is al jaren vaste klant op filmfestivals met stilistisch én inhoudelijk provocerende films. In New order liet hij een opstand van arm tegen rijk ontaarden in bloed en chaos. Dit keer fileert hij de klassenmaatschappij zonder gruwel. Een rijke Brit (Tim Roth) blijft in de achter buurten van Acapulco hangen in plaats van zich naar Engeland te haasten voor de begrafenis van zijn moeder. Deprimerend.

EXPOFILMPODIUM

Alle registers open Onder de vlag van het Brussels Gallery Weekend trekken de Brusselse galeries alle registers open. Met expo’s van Jeff Wall bij Greta Meert, Sophie Kuijken bij Nathalie Obadia, Sven Augustijnen bij Jan Mot, Koenraad Dedobbeleer bij CLEARING, en TR Ericsson en Sean Crossley bij HL Projects is kiezen altijd een beetje verliezen. Jezelf een indigestie bezoeken is niet nodig, de meeste expo’s lopen nog tot eind oktober.

7 SEPTEMBER 2022 | 41

42 | WIN! |

Onder de noemer ‘Jazz Meets Symphonic’ nodigen Flagey en Brussels Philharmonic grote artiesten uit om het podium te delen met het orkest. Na onder meer Brad Mehldau en Avishai Cohen is het de beurt aan het trio rond gitaarlegende Bill Frisell. Mail ‘Frisell’ Deze specialiteit, die populair is in Pigneto, een van de hipste wijken van Rome, zet aan tot een levendige, luidruchtige gezelligheid. De pinsa wordt voorgesneden opgediend (soms bij benadering, dus je moet behendig zijn) en kan je met je vingers eten. Voor een bedrag tussen de zeven (voor de basisversie met olijfolie en rozemarijn) en 21 euro (met kaas en truffel) kan je kiezen tussen bijvoor beeld de ‘Napoli’ (met ‘Piccante’olijven),kappertjes,ansjovis,de(met ’nduja-worst), of de ‘Del giorno’ (met citroen en bottarga bij ons onderbezoek).Dehongerigenonskunnen de lekkernij laten voorafgaan door een genereuze ‘antipasto ci penso io’ (€26 voor twee personen) met lekkere, fijngesneden gepekelde vleeswaren en huisbereide groenten op azijn. Dorstigen vinden er Italiaanse naturali wijnen, zoals de sprankelende pinot noir JPBPN3 (€37,50).

In de zoektocht naar een restaurant speel je in de Amerikaansestraat een soort Russische roulette: het is erop of eronder.

•••PinsaciVERLINDENTu•• &di0472-9straatAmerikaanse89,Elsene,5.14.47,>za12>14.3019>23.30

VANDERSTICHELESASKIA©

Frenetik staat voor scherpe verzen, krachtige beats en een zinderende performance. De gezondheidscrisis dwarsboomde de reeks releaseconcerten van zijn debuutalbum Couleurs du jeu, maar op 4 oktober staat de Brusselse rapper eindelijk in de AB. Mail ‘Frenetik’ Bill Frisell Trio & Brussels Philharmonic 5X2 FLAGEY, 24/9

Frenetik 5X2 TICKETS, ANCIENNE

TICKETS,

Geen fan van natuurwijnen? Op het menu staan ook klassiekers zoals I Castelli di Romeo e Giulietta, een pinot grigio uit Venetië (€6 per glas, €30 per fles). MICHEL

Het moet gezegd dat het vaak ‘eronder’ is. Dat dan de beste wel zullen overleven en de slechtste verdwijnen, is helaas te kort door de bocht. Neem bijvoorbeeld Le Bout de Gras, een van onze favoriete Brusselse restaurants, dat nu heeft plaatsgemaakt voor Pinsaci Tu. Is het een teken des tijds dat een restaurant waar langzaam gekookt en met veel geduld gesneden wordt, plaatsmaakt voor een zaak waar de productie veel hoger ligt? Zover zullen we niet gaan, maar we zien wel dat voedsel steeds meer opgaat in de hedendaagse hectiek. Het nieuwe concept Pinsaci Tu is ondergebracht in het prachtige decor van een oude slagerij – een magnifieke fries met schapenmotief omcirkelt de ruimte. In dat decor wordt eer betuigd aan de pinsa, een Romeins neefje van de pizza, eerder ovaal dan rond, met een lichtere, knapperigere textuur. Omdat er een mix gebruikt wordt van verschillende meelsoorten (tarwe, rijst, soja) vereist een pinsa een langere gisting en een hoge hydratatie. In de mond kauwt hij lekker weg en blijft het bijwijlen deegachtige karakter van sommige pizza’s uit. Eat & Drink. Pinsaci Tu

Een nieuwe horecazaak zet in op een makkelijk te verorberen specialiteit: pinsa, het Romeinse neefje van de pizza. Een snelle en efficiënte lekkernij.

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be BELGIQUE, 4/10

7 SEPTEMBER 2022 | 43

‘Op een avond ging de telefoon: ‘Hello Catherine, it’s Iggy’’

Een Brussels café en dito artiest, meer is er niet nodig voor een portie Smalltalk. In Café Belga schuift muzikante Catherine Graindorge mee aan tafel. Geen sant in eigen land, maar wel de enige Belgische artieste die een plaat én een clip met punkicoon Iggy Pop opnam. door Tom De Smet foto Saskia Vanderstichele

Meer weten over Catherine Graindorge? Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk

Ze kan dan ook anoniem plaatsnemen op het terras van Café Belga, dat op deze zonnige zaterdagavond afgeladen vol zit. We vinden nog net een tafeltje voor twee. “Ik wilde hier afspreken uit nostalgie en om praktische redenen. Vroeger woonde ik hier in de buurt. Intussen ben ik verhuisd naar de omgeving van het Zuidstation. Mijn moeder woont wel nog hier in Elsene. Dus dacht ik: ik spreek in Café Belga met jou af, dan kan ik haar daarna nogGraindorgebezoeken.”is een geboren en getogen Brusselse. Ze zou ook nergens anders willen wonen, al dacht ze daar als jong meisje anders over. “Ik wou naar de grote wereld steden. Maar die mix van verschillende stijlen, talen en invloeden hier inspireert me. Ik voel me in Brussel als een vis in het water Er zijn hier zoveel mogelijkheden.” Aanleiding voor onze afspraak is haar nieuwe ep, The dictator. De componiste en violiste werkte ervoor samen met punklegen de Iggy Pop. Zijn diepe stem is op drie van de vier nummers te horen. Het vierde, instru mentale nummer heet gewoon ‘Iggy’. “Blijkbaar is Iggy een liefhebber van mijn muziek,” vertelt Graindorge over hoe hun samenwerking tot stand kwam. “Hij sprak erover tijdens een show op BBC Radio 6 en liet er twee van mijn nummers horen. Ik werd daarover via via geïnformeerd, trok mijn stoute schoenen aan en stuurde zijn management een mailtje met de vraag of hij een samenwerking zou zien zitten. Op een avond kreeg ik telefoon. Ik zag dat het een Amerikaans nummer was. Ik nam op en hoorde: ‘Hello Catherine, it’s Iggy.’” Het was het begin van een intense samenwerking, die culmineerde in een plaat én een clip voor het titelnummer ‘The dictator’. “Het idee was oorspronkelijk dat hij een paar beelden vanuit de VS zou opsturen en dat we die dan zouden verwer ken in een clip. Maar plots bleek hij in België te zijn en zin te hebben om samen een video op te nemen. We hebben in zeven haasten een studio geboekt en de clip op één dag opgenomen. Ik heb er mijn vakantie voor moeten uitstellen, maar dat nam ik er graag bij. En daarbij: hier, op het Flageyplein, op deze mooie zomeravond, dat is toch eigenlijk ook vakantie, niet? Nog iets drinken?”

De kans dat u al eens van Catherine Graindorge (50) gehoord hebt, is nogal klein.

Longread?

Smalltalk. In café Belga met muzikante Catherine Graindorge

An Fonteyne richtte in 1999 mee noAarchitecten op, dat je kan kennen van de woonwijk op de site van Thurn & Taxis, het Steen in Antwerpen en de transformatie van de vroegere Citroën-garage tot museum Kanal.

Het einde wijst zichzelf uit Als architect ben je geneigd steeds te denken in functie van een eindresultaat. De druk en verantwoordelijkheden zijn groot, controle lijkt essentieel. De houding die scenograaf Jozef Wouters, van wie ik deze zin leerde, suggereert, geeft rust en vrijheid. Met geduld, vertrouwen en een focus op het proces in plaats van op het resultaat kom je tot onverwachte inzichten.

www.noaarchitecten.net

Met Kanal: a triptych. Book #1: Thinking verscheen zopas het eerste van drie geïllustreerde boeken over het transformatieproject van de voormalige Citroën-garage tot museum,

‘Scherp je blik aan het alledaagse’ De vijf inzichten. An Fonteyne

Twijfel is een ongemakkelijk gevoel dat mij nagenoeg altijd vergezelt. Lang zag ik twijfel als een zwakte, maar intussen heb ik het leren omarmen als iets positiefs. Het betekent niet dat je niet weet wat je wilt, maar dat je verkeert in een staat van nuance waarin alles nog mogelijk is.

door Michaël Bellon

44

Le doute est un état mental désagréable, mais la certitude est ridicule (Voltaire)

Je kan nooit genoeg romans lezen Ik hou erg van lezen. Het verrast me steeds hoeveel ik leer uit een goede roman. Door de manier waarop taal als materiaal wordt gebruikt, door de verwarring tussen fictie en werkelijk heid, geschiedenis en verbeelding. Maar ook door situaties en reflecties die in een roman extra scherp gesteld worden.

Architectuur is in zekere zin ook fictie. Bekijk het vertrouwde weer met verwondering Ik hou ervan om uren door een stad te dwalen. Wandelen in een omgeving waarvan je niets verwacht, leidt heel natuurlijk tot een open, kritische houding en reikt vaak antwoorden aan op (ontwerp)vragen die ons bezighouden. Het scherpen van de blik aan het alledaagse is een van mijn favoriete bezigheden. Ik word voortdurend gevormd en opnieuw gevormd (uit De golven van Virgina Woolf) In De golven laat Virginia Woolf zes personages met en naast elkaar ouder worden. Deze zin is een uitspraak van Louis, die zich steeds anders gedraagt, afhankelijk van de omstandighe den en de mensen. Een van de belangrijkste premissen van Kanal is dat het onaf blijft. Het gebouw wordt een uitnodiging aan de gebruikers om de dingen naar hun hand te zetten.

#BDCOMICSTRIPFESTIVALBRUSSELS www.bdcomicstripfestival.brussels GRATIS SEPTEMBER Tour & Taxis 2022©DUPUIS SEPTEMBER MON 12 SEPT Hatchie SAT 17 SEPT Orion Sun SUN 28 SEPT FREE Chaabi Trance Street Sounds FRI 23 SEPT AminéOCTOBER SUN 2 ESSENCEOCT Cyra Gwynth + Alioth TUE 4 OCT Frenetik FRI 7 OCT blackwave. TUE 11 OCT AJR + COCA-COLATHUNewDad13OCTSESSIONS Luka FRI 14 COCA-COLAOCT SESSIONS WAYI MON 17 OCT Sad Night Dynamite MON 17 OCT Milky Chance WED 19 OCT Black Lilys FRI 21 OCT Rossbraindance_FromFriends FRI 28 OCT George Fitzgerald FRI 28 OCT Isaiah Collier & The Chosen Few SAT 29 OCT MDCIII Presents ‘Drawn in Dusk’ NOVEMBER TUE 1 NOV Daptone Soulspresents:RecordsTheeSacred SUN 6 NOV Gang Of Youths SUN 6 NOV Marble Sounds MON 7 NOV School is Cool SAT 12 NOV Shakey Graves SAT 12 NOV Gli erbeat presents: The Master Musicians Of Jajouka MON 14 NOV Luaka Bop presents: The Staples Jr. Singers TUE 15 NOV The Haunted Youth Discover the new concert season FRI 23 SEPT Aminé info & abconcerts.betickets FRI 21 braindance_OCT Ross From Friends

binnenruimteskwetsbareBeschermpersonenVerlucht alsHebgroepsactiviteitenOrganiseerbuitenjesymptomen?LaatjetestenenisoleerjezelfDraageenmaskerafstandhoudenofverluchtennietkanVaccinatie beschermt tegen ernstige vormen van Covid-19 coronavirus.brussels ZOO - PELOUSE GRASS BAND & more Festival Estellés24SEP Eesah Yasuke - ONHA - KT Gorique Festival FrancoFaune28SEP Concert Secret Sessions Festival FrancoFaune06OKT Faites pas chier,j'prépare un concert with Isha, Sheldon, Limsa d'Aulnay and Gutti... Festival FrancoFaune 13OKT Gyedu-blay Ambolley& his Sekondi band20OKT Museum night fever BELvue museum22OKT Reggae Women29OKT Moonshine04NOV BABA BOOM12NOV Mndsgn14NOV Bru•x•elles Festival22-23SEP And many more... Tickets & info: vaartkapoen.be @vkconcerts

Welkom in LAATSTE RUIME GEZINSWONINGEN MET LICHTRIJKE LEEFRUIMTES 3 of 4 EnergiezuinigPrivatieveslaapkamerstuinencarport•Deelmobiliteit WERKEN AANGEVAT Duurzaam wonen in een groene wijk BIJNA-ENERGIENEUTRAAL WONEN IN GROEN PARK 09 321 03 00 www.acasa.be PROJECTONTWIKKELING VERLAAGD BTW-TARIEF 6% MOGELIJK OPENDEUR VRIJDAG 10 SEPTEMBER | 14 - 18 U & ZATERDAG 11 SEPTEMBER | 10 - 15 U ONTVANGST TER PLAATSE – STEENSTRAAT 20, 1800 VILVOORDE (KONINGSLO) DB766017H2 Wij zoeken voor de dienst Facilitair Beheer en de dienst thuiszorg: Op zoek naar een job met pit? www.overijse.be/jobs “We zijn een hele dag in beweging, dat geeft energie en zorgt voor afwisseling. Samen met onze collega’s zorgen we voor kraaknette gemeentelijke gebouwen en scholen. Dat geeft veel voldoening.” TECHNISCH BEAMBTEN SCHOONMAAK Vragen? Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 43 of personeelsdienst@overijse.be.via Meer info? Kijk voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs Solliciteren kan tot en met 13 september 2022. facilitairPoetsmedewerkerbeheer • Je onderhoudt de gebouwen. • Je kan zelfstandig werken. • Je zorgt voor orde en netheid. thuisdienstenPoetsmedewerker • Je kan je zelfstandig naar de klant begeven. • Naast de zorg voor orde en netheid, detecteer je bijkomende noden van de klant en geeft deze door aan de leidinggevende. DB764998H2 Ontdek je carrièrekans en surf nu mijntoekomstbijroularta.benaar DB749613B2 Lokaal Bestuur Machelen zoekt enthousiaste, dynamische collega’s! Word jij onze nieuwe collega? “Als maatschappelijk werkster heb ik een leuke afwisseling tussen het contact met de mensen en het administratieve gedeelte. Ons werk is mensgericht, maar ook achter de schermen wordt er veel werk verricht om elk dossier zo goed mogelijk te behandelen. Je krijgt enorm veel voldoening doordat je mensen terug op pad helpt in onze samenleving. In het sociaal huis, waar de sociale dienst gehuisvest is, is het fijn werken. Ik heb collega’s van alle leeftijden, zo leren we van elkaar. En we worden omringd door een mooi park, wat het extra aangenaam maakt.” Yana M., Maatschappelijk werkster. • Stedenbouwkundigomgevingsambtenaar • Onthaalmedewerker • Diensthoofd kinderopvang • Maatschappelijk werker • Sociaal Hoofdverpleegkundigeondersteuner • Ergotherapeut • Kinesitherapeut • Psychologisch assistent Meer info? Vacatures@machelen.be – 02/254.12.58 – www.machelen.be Naast het werken bij een stabiele werkgever bieden wij een mooie work-life balance maaltijdcheques 8 euro hospitalisatieverzekering fietsvergoeding gratis abonnement openbaar vervoer woon- werkverkeer meerekenbaarheid relevante dienstjaren aansluiting bij GSD-V mogelijkheid tot thuiswerken aantrekkelijk loon • Eco-cheques en MD cheque 35 verlofdagen 14 feestdagen flexibele arbeidsregeling 2de pensioenpijler Interesse? Stuur je CV, motivatiebrief en diploma naar vacatures@machelen.be DB766592H2 Zin in een uitdaging?nieuwe Wij aan!werven Kijk snel op belgiumjobs.carrefour.eu DB766151H2

ACTUELLEMENT AU CINÉMA - NU IN DE BIOSCOOP UN FILM DE - EEN FILM VAN JEAN-PIERRE & LUC DARDENNE DE BESTESINDSDARDENNEJAREN VRT EEN ONTROERENDEDIEP FILM DE MORGEN D’UNEINTENSITÉRARE LA LIBRE FORT BOULEVERSANTET LE SOIR