08
BonjoBajesBulletin februari 2012
Veel klachten over rijgedrag en kwijtraken privéspullen
VERVOER GEDETINEERDEN HUMAAN Het algemene beeld is dat het vervoer door gedetineerden als humaan wordt gekwalificeerd. Maar er zijn veel klachten over het rijgedrag, waardoor gedetineerden zich niet altijd veilig voelen. Ontevredenheid is er ook over de wijze waarop ritten gecombineerd worden, waardoor het vervoer vaak nodeloos lang duurt. De Inspectie voor de Sanctietoepassing (ISt) voerde in 2006 een themaonderzoek uit naar het gedetineerdenvervoer. In 2008 wilde de ISt een vervolgonderzoek uitvoeren, maar heeft daar echter van afgezien, omdat bleek dat met de aanbevelingen uit het eerdere onderzoek vrijwel niets was gedaan. In 2009 werd aangekondigd alsnog een vervolgonderzoek te zullen uitvoeren en in januari 2010 zijn, verspreid over het land, units van Dienst Vervoer & Ondersteuning bezocht en leidinggevenden en medewerkers geïnterviewd. Ook zijn er interviews afgenomen met justitiabelen. De Dienst Vervoer en Ondersteuning (DV&O) is een landelijke dienst van Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) en verzorgt het vervoer van arrestanten, gedetineerden en vreemdelingen. DV&O vervoert bovendien goederen en penitentiaire dossiers voor geheel Justitie. Daarnaast verleent het bijstand bij calamiteiten in (justitiële) inrichtingen en detacheert beveiligingsmedewerkers ter ondersteuning van organisaties die aan Justitie gelieerd zijn.
Onlogische routes Justitiabelen die werden geïnterviewd over de duur van een transport door DV&O, ervaren een wat langere rit in het algemeen niet als storend. ‘Op transport gaan doorbreekt de dagelijkse sleur en je ziet weer even wat van de buitenwereld,’ aldus de geïnterviewde. Wel worden er nog vaak onlogische routes gereden, zo is de ervaring.
De in het kader van dit onderzoek met de DV&O meereizende ISt-inspecteur ondervond dat een gedetineerde afkomstig uit de Penitentiaire Inrichting (p.i.) Alphen omstreeks 17.00 uur werd opgehaald bij de rechtbank te Amsterdam en de verwachting uitte rechtstreeks naar de p.i. Alphen te worden gebracht (reistijd 30 minuten). Dit bleek een illusie, omdat hij eerst mee moest met een rit naar Den Helder om vervolgens omstreeks 21.00 uur in Alphen te arriveren. Gedurende zijn verblijf op de rechtbank had hij die dag niet kunnen luchten. Justitiabelen klagen ook over het gebrek aan veiligheidsgordels in de voertuigen. Er wordt vaak te hard gereden en als je in slaap valt (wat voorkomt) kun je je hoofd bezeren aan de wanden van de compartimenten omdat de transportgeleiders abrupt afremmen. Vooral in de winter en met slecht weer maken justitiabelen zich zorgen. Ze zijn bang dat ze in een sloot of tegen de vangrail terecht komen. DV&O heeft aan het onderzoeksinstituut TNO opdracht gegeven onderzoek te doen naar het toepassen van veiligheidsvoorzieningen bij het vervoer van justitiabelen. Het onderzoek leverde geen concrete verbetermaatregelen op, maar wel de constatering dat het vervoer relatief veilig is en DV&O ‘heel veel doet om de transportveiligheid te waarborgen’. Gezien dit resultaat en de daarmee gemoeid gaande kosten heeft DV&O besloten om niet meer te investeren in het door TNO voorgestelde vervolgonderzoek. Dit impliceert ook dat de beveiligde bussen niet worden voorzien van veiligheidsgordels.
Ruig rijgedrag De geïnterviewde justitiabelen hebben geen opmerkingen over hun behandeling tijdens transport, maar nagenoeg alle (gedetineerde) respondenten plaatstrafrecht familierecht jeugdrecht
sen kanttekeningen bij het rijgedrag van de transportbegeleiders. Zij beklagen zich over de snelheid. Er wordt geen rekening gehouden met slechte weersomstandigheden zoals sneeuw en ijzel. En bij het maken van bochten of het passeren van verkeersdrempels wordt door bestuurders soms bewust ‘ruig’ gereden, waardoor het verblijf in het afgesloten compartiment wel erg oncomfortabel is. Vrijwel alle geïnterviewde justitiabelen zijn van mening dat de bestuurders meer rekening zouden moeten houden met de gevolgen van hun rijgedrag voor de passagiers in de bus. Door DV&O-medewerkers wordt aangegeven dat ‘flink doorrijden’ niet altijd is te voorkomen , gezien de krappe planning van de ritten in samenhang met mogelijke verkeerscongestie en het credo dat men de opdrachtgever tevreden wil stellen met tijdige aanlevering van de gedetineerde. De harde kunststof stoelen in de compartimenten van de bus bieden dan nauwelijks comfort of houvast en door de onmogelijkheid om vanuit het compartiment naar voren te kijken is het ook niet mogelijk te anticiperen op minder veilige situaties. Volgens DV&O is er een inspecteur ingesteld, die onder ander toeziet op het rijgedrag van medewerkers in DV&Ovoertuigen en klachten behandeld van medeweggebruikers over het rijgedrag.
‘Mystery Guests’ De voertuigbewegingen worden centraal door middel van GPS ‘geplot’ en geregistreerd. De afdeling logistiek gebruikt software die GPS en planningsgegevens combineert, waardoor (ook historisch) is na te gaan welk voortuig op welk moment en met welk snelheid door welke transportgeleider wordt gebruikt. Op basis van deze gegevens worden transportgeleiders wel eens geconfronteerd met hun rijgedrag. Ook worden er zogenaamde ‘mystery guests’ ingezet op transporten. De ISt concludeert dat DV&O actief aandacht besteedt aan de controle van het rijgedrag, maar dit heeft er helaas nog steeds niet toe geleid dat justitiabelen tevreden zijn over het rijgedrag van bestuurders. Ook blijkt uit interviews met gedetineerden dat het nog steeds voorkomt dat goederen bij verplaatsing tussen pi’s zoek raken. DJI geeft aan dat in
08-11-11 13:49
Ook is zij van mening dat onder een goede centrale regie ook zonder investeringen in hard- en software nog verbeteringen in het logistieke proces van goederentransport kunnen worden geboekt. Een betere uniformering en stroomlijning van dit proces zou soelaas kunnen bieden om de goederenoverdracht te versnellen en het zoekraken van goederen meer te voorkomen. Het aantal klachten over de gang van zaken tijdens het vervoer van de gedetineerden zelf is beperkt. Dit komt doordat de gedetineerden van mening zijn dat dit geen zin heeft, omdat onduidelijk is wie de klacht in behandeling neemt. Hij denkt ook dat het geen zin heeft, omdat het erg lang duurt voordat er gereageerd wordt op de klacht. Voor de klachtenafhandeling van gedetineerden wordt verwezen naar de Penitentiaire Beginselenwet. De klachtafhandeling verloopt als volgt: De gedetineerde stuurt zijn klacht naar de Commissie van Toezicht (CvT) in de inrichting waar hij/zij verblijft. Vervolgens verzoekt de Commissie om informatie hierover bij de backoffice van DV&O. De informatie wordt dan verzonden naar de Commissie of directeur van de inrichting (afhankelijk van wie om de informatie heeft gevraagd) en daarna zal de Commissie de zaak afhandelen.
Ervaren strafrechtadvocaten, komen door het hele land langs in de PI.
advocaten Mr. Robert Polderman al ruim 15 jaar uw specialist in: • Strafzaken • Beklag- en beroepszaken • TBS en longstay • VOG- en CBR-procedures T 072 574 44 09 E info@boddaertverweel.nl www.boddaertverweel.nl
Klachten bij Commissie van Toezicht
advocaten mediators
Emmalaan 35 | 3581 HP Utrecht | 030 210 98 80 | www.hb-advocaten.nl
BODDAERT VERWEEL
gedetineerde zelf verantwoordelijk voor het inpakken van zijn goederen; in de andere inrichting doet hij dat samen met een Penitentiaire Inrichtingswerker of badmedewerker, al dan niet met schriftelijke registratie van de in te pakken goederen. Indien de goederen geregistreerd worden dan moet de gedetineerde in de meeste gevallen tekenen voor de inhoud van een doos en wordt deze in het bijzijn van de gedetineerde verzegeld om aan de DV&O te worden overgedragen.
Doornbos Suringar Wiersema
Wij staan voor u klaar!
HB-advocaten_BonjoBajes_104x60mm.indd 1
de informatiefolder de justitiabelen worden geïnformeerd over de beperkte mogelijkheden om goederen mee te nemen. Uitgangspunt is en blijft om bij verplaatsing van een justitiabele naar een andere locatie niet meer dan één (verhuis)doos privé goederen mee te nemen. ISt heeft aanbevolen om binnen alle inrichtingen van DJI een logistieke procedure toe te passen, zodat de goederen van gedetineerden bij verplaatsing tussen pi’s minder zoek raken. Op basis van de interviews met zowel gedetineerden als inrichtingsfunctionarissen heeft de ISt geconstateerd dat het gemiddeld drie tot vier weken duurt voordat de na te zenden goederen na transport door de DV&O weer in handen komen van de gedetineerde. De oorzaak daarvan is niet eenduidig te achterhalen en varieert van (vermeende) vertraging bij de inrichting die verzendt, (vermeende) vertraging bij de DV&O tot (vermeende) vertraging bij de inrichting die de goederen ontvangt. De vrachtdienst van de DV&O geeft desgevraagd de garantie dat verzoeken van inrichtingen om goederen van gedetineerden te verplaatsen binnen één week zijn uitgevoerd. DJI wilde hiervoor een nieuw landelijk dekkend systeem ontwikkelen, het zgn. gedetineerdengoedereninformatiesysteem (GGIS), maar door een heroverweging uit oogput van bezuinigingen is dit systeem afgeblazen. Om budgettaire redenen is tevens afgezien van de introductie van een zogenaamd tracking- en tracingsysteem. Wel streeft de DV&O-directie er naar om de logistieke processen te verbeteren. Om die reden overweegt DV&O om het goederentransport tussen pi’s vaker en met kleinere voertuigen uit te voeren, zodat de overdracht sneller en doelmatiger gaat. De ISt constateerde dat nagenoeg iedere inrichting er een eigen werkproces op nahield om goederen van justitiabelen te verzenden. In de ene inrichting is de
Strafrecht, Penitentiair recht, TBS zaken, Tuchtrecht Postbus 705, 9400 AS Assen Telefoon 0592 31 76 76 info@dswadvocaten.nl www.dswadvocaten.nl Mr. M.G. Doornbos
Mr. S.M. Carabain-Klomp