Rozdział drugi Polska polityka zagraniczna a perspektywa kobiet
w Polsko-Niemieckiej Grupie Parlamentarnej na 47 osób tylko 9 stanowią kobiety, przy czym ani jedna nie zasiada w prezydium. Dane te ujawniają poważny problem w procesie tworzenia polskiej polityki zagranicznej na poziomie parlamentarnym. Jest ona kształtowana i zarządzana w sposób niereprezentatywny i niedemokratyczny, a co najważniejsze – nieskuteczny. Polityka zagraniczna zdominowana przez mężczyzn jest bowiem w stanie odpowiedzieć jedynie na niektóre wyzwania XXI wieku, a i w tym wypadku może to czynić tylko w ograniczonym stopniu. Polityka zagraniczna tworzona bez kobiet jest polityką wąskiej grupy decyzyjnej i jako taka raczej nie prowadzi do rozwiązania problemów istotnych dla jej odbiorców w państwach, z którymi Polska utrzymuje relacje. Dla przykładu, kładzenie nadmiernego nacisku na kwestie historyczne w stosunkach polsko-ukraińskich, zapoczątkowane w 2015 roku, wywołało eskalację napięcia pomiędzy historykami, publicystami i politykami. Za pośrednictwem mediów społecznościowych konflikt ten błyskawicznie przeniósł się na szerokie grona odbiorców, co zniweczyło pojednawcze osiągnięcia poprzednich rządów. W ten sposób na początku XXI wieku stosunki z naszym wschodnim sąsiadem zdominował dyskurs narodowo-historyczny, odległy od wyzwań współczesności. Tymczasem w Polsce przebywa obecnie co najmniej milion obywateli Ukrainy, którzy niejednokrotnie stają się ofiarami agresji i uprzedzeń ze strony mieszkańców naszego kraju. Zjawisko to wielokrotnie nagłaśniał Związek Ukraińców w Polsce. Zjawiskiem pozytywnym jest natomiast rosnąca liczba polskich europosłanek. W obecnej kadencji Parlamentu Europejskiego (2019–2024) sprawują one 18 mandatów (na 52 mandatów ogółem), co stanowi 34,6%. Dla porównania, według danych przedstawionych w raporcie Łady i Druciarek, liczba polskich posłanek do Parlamentu Europejskiego w latach 2014–2019 wynosiła 13 (na 51 europosłów), czyli 25,5%. Warto jednak mieć na uwadze, że ten ponad dziesięcioprocentowy wzrost nie jest efektem nowych rozwiązań instytucjonalnych, takich jak system kwot w partiach politycznych, lecz wynika z innych kryteriów doboru kandydatów i kandydatek biorących udział w wyborach. Można w tym miejscu wyrazić nadzieję, że w kolejnych kadencjach Parlamentu Europejskiego odsetek polskich posłanek będzie się zwiększać.
Reprezentacja kobiet i kwestie równości w polskim MSZ Analizując sytuację kobiet w polskim MSZ, odbyłyśmy – podobnie jak Łada i Druciarek – serię spotkań z zatrudnionymi tam pracownicami. Rozmowy te, ze względu na temat i charakter naszej publikacji, miały oczywiście charakter poufny. Nasze rozmówczynie chętnie dzieliły się swoją wiedzą i doświadczeniem, choć – tak samo jak w wywiadach przeprowadzonych przez Ładę i Druciarek – ich oceny sytuacji kobiet w ministerstwie wypadały różnie. Przeważały opinie raczej pozytywne. Pewne obserwacje na temat funkcjonowania MSZ wskazywały jednak na istniejące w nim bariery tworzące tzw. szklany sufit, czyli takie reguły awansowania, które znacznie utrudniały kobietom dostęp do najwyższych stanowisk. 35
