Jaargang 90, juni 2012
geloof
Ontmoeten en begroeten
brandde niet ons hart?
kerk
mens
maatschappij
we zijn Hongerige kippen in een schuur vol graan
www.sarisenpartners.nl
de Bonth van Hulten bv Postbus 115 - 5250 AC Vlijmen - Telefoon 073 - 5119022 E-mail bvh@volkerwessels.com - Website www.bonthvanhulten.nl
Bouw • Restauratie • Projectontwikkeling
Van de redactie In dit nummer staat het thema ontmoeten en begroe-
In dit nummer vindt u meerdere activiteiten waarbij ontmoe-
ten centraal. Met de zomervakantie in zicht is dit
ten centraal staat voor zowel jongeren als ouderen. Neem
een thema dat op het juiste moment in het jaar valt.
eens de tijd om het allemaal tot u te nemen.
De vakantieperiode is bij uitstek het moment om
Het thema van het julinummer van het Bisdomblad is 'Vrij en
oude contacten weer eens op te halen of meer tijd
gebonden'.
te besteden aan bestaande. Maar ook al heb je vrij,
073-623.33.11
zelfs dan moet je tijd vrij maken om elkaar te ontmoe-
Veel leesplezier met het nummer dat nu voor u ligt.
ten. Eigenlijk zou dat door het hele jaar heen moeten gebeuren. Maar vaak is het druk-druk-druk en nemen we nauwelijks tijd voor een korte begroeting.
Michiel Savelsbergh Hoofdredacteur
Elektrotechniek Communicatietechniek Beveiliging Besturingstechniek Schouwrooij 13 5281 RE Boxtel www.vebogroup.nl info@vebogroup.nl
T 0411-602177 F 0411-602098
4
IN DIT NUMMER Van de redactie 3 Bisdomnieuws 4
Het lijkt allemaal om het geld te gaan 5 Bisschop: "De menselijke persoon lijkt op de tweede plaats te komen"
Adv_98x126_H.Servatiuskerk_Appeltern.indd 1
Vertaler of tolk nodig?
Hongerige kippen in een schuur vol graan 6 Migrantengemeenschappen ook een voorbeeld voor ons autochtone parochianen
Duitse ontmoetingen 9
01-12-11 13:43
IZO vertaalservice verzorgt vertalingen en tolkendiensten vanuit en naar alle talen in alle denkbare specialismen. Om een perfecte kwaliteit te garanderen wordt alleen met ‘native speakers’ gewerkt. Kwaliteit, nauwkeurigheid, flexibiliteit en het inzetten van de juiste specialist kenmerken IZO vertaalservice.
12 15
Een hele zorg minder... KKG is de specialist voor het begeleiden van gebouwenvraagstukken • Advisering en begeleiding rondom het afstoten van kerk(elijke) gebouwen • Taxaties en verkoop van kerk(elijke) gebouwen
www.kkgkka.nl • T (033) 467 10 10 2
Voetballen waar vrijheid verloren is 12 In Oekraïne heerst na de Oranjerevolutie weer een koud Russisch regime
Priesterwijding 2012 in woord en beeld 15 Laatste Youcat bijeenkomst van het parochiejaar
Europalaan 22 – 5232 BC ’s-Hertogenbosch – 073-7507080 vertaalservice@izocommuncatie.nl – www.izovertaalservice.nl
• Het verzorgen van de financiële administratie • Salaris- en / of traktementsberekeningen • Debiteuren- en crediteurenadministratie • Online boekhouden (Twinfield)
Docenten Levensbeschouwing van zes verschillende middelbare scholen vijf dagen naar Taizé
God en elkaar ontmoeten 18
Alle talen binnen handbereik!
De administratieve dienstverlener voor kerken en instellingen
Geloven in de ontmoeting van Taizé 10
22
M25: Je grenzen verleggen 19 Jongereninitiatief verspreidt zich als een olievlek over het bisdom
Nieuwe parochies ontmoeten elkaar op de fiets 20 Barbecue voor emeriti is een feest van ontmoeting 21 Heiligenrubriek over de zalige Peerke Donders 22 Nieuw magazine "Groeien" over ondersteuning ouders vormelingen 24 Rubriek Catechese en vorming 26 Liturgierubriek: de begroeting 27 Maandlezing 28 Bisdommededelingen 29 Colofon/Liturgieschema/Personalia 30 Agenda's van de bisschoppen 31
www.sarisenpartners.nl
de Bonth van Hulten bv Postbus 115 - 5250 AC Vlijmen - Telefoon 073 - 5119022 E-mail bvh@volkerwessels.com - Website www.bonthvanhulten.nl
Bouw • Restauratie • Projectontwikkeling
Van de redactie In dit nummer staat het thema ontmoeten en begroe-
In dit nummer vindt u meerdere activiteiten waarbij ontmoe-
ten centraal. Met de zomervakantie in zicht is dit
ten centraal staat voor zowel jongeren als ouderen. Neem
een thema dat op het juiste moment in het jaar valt.
eens de tijd om het allemaal tot u te nemen.
De vakantieperiode is bij uitstek het moment om
Het thema van het julinummer van het Bisdomblad is 'Vrij en
oude contacten weer eens op te halen of meer tijd
gebonden'.
te besteden aan bestaande. Maar ook al heb je vrij,
073-623.33.11
zelfs dan moet je tijd vrij maken om elkaar te ontmoe-
Veel leesplezier met het nummer dat nu voor u ligt.
ten. Eigenlijk zou dat door het hele jaar heen moeten gebeuren. Maar vaak is het druk-druk-druk en nemen we nauwelijks tijd voor een korte begroeting.
Michiel Savelsbergh Hoofdredacteur
Elektrotechniek Communicatietechniek Beveiliging Besturingstechniek Schouwrooij 13 5281 RE Boxtel www.vebogroup.nl info@vebogroup.nl
T 0411-602177 F 0411-602098
4
IN DIT NUMMER Van de redactie 3 Bisdomnieuws 4
Het lijkt allemaal om het geld te gaan 5 Bisschop: "De menselijke persoon lijkt op de tweede plaats te komen"
Adv_98x126_H.Servatiuskerk_Appeltern.indd 1
Vertaler of tolk nodig?
Hongerige kippen in een schuur vol graan 6 Migrantengemeenschappen ook een voorbeeld voor ons autochtone parochianen
Duitse ontmoetingen 9
01-12-11 13:43
IZO vertaalservice verzorgt vertalingen en tolkendiensten vanuit en naar alle talen in alle denkbare specialismen. Om een perfecte kwaliteit te garanderen wordt alleen met ‘native speakers’ gewerkt. Kwaliteit, nauwkeurigheid, flexibiliteit en het inzetten van de juiste specialist kenmerken IZO vertaalservice.
12 15
Een hele zorg minder... KKG is de specialist voor het begeleiden van gebouwenvraagstukken • Advisering en begeleiding rondom het afstoten van kerk(elijke) gebouwen • Taxaties en verkoop van kerk(elijke) gebouwen
www.kkgkka.nl • T (033) 467 10 10 2
Voetballen waar vrijheid verloren is 12 In Oekraïne heerst na de Oranjerevolutie weer een koud Russisch regime
Priesterwijding 2012 in woord en beeld 15 Laatste Youcat bijeenkomst van het parochiejaar
Europalaan 22 – 5232 BC ’s-Hertogenbosch – 073-7507080 vertaalservice@izocommuncatie.nl – www.izovertaalservice.nl
• Het verzorgen van de financiële administratie • Salaris- en / of traktementsberekeningen • Debiteuren- en crediteurenadministratie • Online boekhouden (Twinfield)
Docenten Levensbeschouwing van zes verschillende middelbare scholen vijf dagen naar Taizé
God en elkaar ontmoeten 18
Alle talen binnen handbereik!
De administratieve dienstverlener voor kerken en instellingen
Geloven in de ontmoeting van Taizé 10
22
M25: Je grenzen verleggen 19 Jongereninitiatief verspreidt zich als een olievlek over het bisdom
Nieuwe parochies ontmoeten elkaar op de fiets 20 Barbecue voor emeriti is een feest van ontmoeting 21 Heiligenrubriek over de zalige Peerke Donders 22 Nieuw magazine "Groeien" over ondersteuning ouders vormelingen 24 Rubriek Catechese en vorming 26 Liturgierubriek: de begroeting 27 Maandlezing 28 Bisdommededelingen 29 Colofon/Liturgieschema/Personalia 30 Agenda's van de bisschoppen 31
Wijchense parochie organiseert Zeilkamp voor jongens Van 4 tot 11 augustus 2012 houdt de parochie De Twaalf Apostelen uit Wijchen een zeilkamp voor jongens van 12 t/m 17 jaar op het Holtuseiland in de Loosdrechtse Plassen. Deelnemers uit het Bisdom van ’s-Hertogenbosch zijn welkom. De jonge zeilers worden deze
Echte ontmoetingen
week (verder) geschoold in het zeilen door ervaren instructeurs en kunnen de volgende diploma’s halen: het fokkemaatdiploma, het stuurmansdiploma of het schippersdiploma. Daarnaast gebeurt er natuurlijk nog meer: zo is er elke avond een kampvuur, worden er naast het zeilen nog andere (sportieve) activiteiten georganiseerd en wordt geloofsverdieping
3 november 1890 geboren in Aarle-Rixtel.
Een gewijde maagd is een maagd of
In onze tijd wint de economische crisis
het steeds ouder worden van de mensen.
van stilte en van gebed. Het weten moet
ook niet vergeten. Kortom: een week vol
In 1913 trad hij in bij de congregatie van
weduwe die het voornemen heeft uitge-
het van de ontmoeting tussen mensen.
Dat brengt immers, zo was de redenering,
immers iets van het hart worden. Met het
gezelligheid op een eigen eiland. Jongens
de paters van de Heilige Harten. Van
sproken om Christus van meer nabij te
Dit doet de mens tekort en roept veel
te veel kosten met zich mee.
hart kunnen wij ons leven op een dieper
kunnen zich tot 1 juli aanmelden voor
1925 tot en met 1943 werkte hij als mis-
volgen en verder te zullen leven in een
eenzaamheid op. Wij zijn immers geroe-
dit zeilkamp bij Mark en Ineke Wintjes
sionaris in Brazilië. Pater Van Lieshout
staat van maagdelijkheid of blijvende
pen om te leven als broeders en zusters
Veranderingen
perspectief de ander niet als individu,
via zeilkamp@detwaalfapostelen.nl of
combineerde medische kennis, volks-
kuisheid.
in de familie van God. Van God hebben
Het zou goed zijn wanneer de mens, arm
maar als persoon. Ieder mens is een
via telefoonnummer 024-6419624. De
devotie en gebed. Honderden mensen
Zij worden door de diocesane bisschop
wij mensen een ereplaats gekregen in het
of rijk, wonend in ons land of wonend in
wonder. Vanuit het hart kunnen we God
kosten bedragen € 200,-. Aangezien het
kwamen dagelijks naar de ‘wonderpater’
volgens de goedgekeurde liturgische ritus
geheel van de schepping.
de arme landen, weer de eerste zorg zou
erbij betrekken. Dit alles moet tijd krijgen.
aantal plaatsen beperkt is, verzoekt de
om geholpen te worden. In 1940 stond
(consecratio virginum of maagdenwijding)
zijn van eenieder. De politiek, de eco-
Stilte en verwondering. Luisteren naar
parochie belangstellenden zich tijdig aan
hij in heel Brazilië bekend als genezer van
aan God toegewijd, op mystieke wijze als
Het lijkt om het geld te gaan
nomie, de media en de wetenschappen
God die tot ons spreekt in de Heilige
te melden. Het bisdom organiseert sinds
zieken en hij moest vanwege de enorme
bruid met Christus verbonden en aan de
Het mensenleven staat steeds onder
dienen in dienst te staan van de mens.
Schrift.
enige tijd zelf geen zomerkampen meer.
toeloop van mensen uitwijken van Poà,
dienst van de Kerk gewijd (zie kerkelijk
de druk van bepaalde zaken die veel
Dit mag nooit omgekeerd worden. Hoe
De derde stap is dan de stap van ont-
een industriestad bij Sâo Paulo, naar
wetboek CIC, canon 604 par.1).
aandacht naar zich toe trekken. In onze
dit te bereiken? Veranderingen beginnen
moeting. De mens echt ontmoeten. In die
Beeld van Zalige Eustachius ingeze-
Belo Horizonte waar hij bouwpastoor
Deze vorm van gewijd leven in de
dagen domineert de economische crisis
meestal in het klein. Veranderingen han-
echte ontmoetingen ligt de weg naar een
gend
werd. Hier overleed hij op 30 augustus
Katholieke Kerk stelt het gebed, boet-
het leven van veel mensen. Daar gaat
gen van u en van mij af. U en ik, wij zijn
andere samenleving. In echte ontmoetin-
Op 29 april j.l. is in de Kathedrale
1943 aan een insectenbeet.
vaardigheid en de dienst aan de gemeen-
het voortdurend over in de media, daar
er verantwoordelijk voor. Ik geef drie stap-
gen kunnen we onze kennis verdiepen.
Basiliek van Sint Johannes Evangelist te
Bisschop Hurkmans woonde in 2006 de
schap en de apostolische werkzaamhe-
spreekt men met elkaar over in het
pen aan op de weg van veranderen. Deze
In de vieringen in de Kerk kunnen we
’s-Hertogenbosch een standbeeld van
zaligverklaring van pater Eustachius van
den centraal in het leven. Deze vrouwen
dagelijks verkeer. Dat deze crisis veel
komen telkens opnieuw terug. We moeten
samen de weg vinden naar stilte en naar
de zalige pater Eustachius van Lieshout
Lieshout bij in de Braziliaanse stad Belo
kunnen zich verenigen om hun voorne-
aandacht krijgt hoeft ons niet te verwon-
ieder keer weer opnieuw beginnen.
verwondering. De meest zuivere ontmoe-
ingezegend door bisschop Hurkmans. Het
Horizonte.
men trouwer te kunnen uitvoeren (zie
deren. We leven immers al vele jaren in
dezelfde canon in het kerkelijk wetboek
een vooral materialistisch georiënteerde
Echte ontmoetingen als weg
echt veranderen, zijn de ontmoetingen
heeft een plaats gekregen in de buurt
4
niveau leren kennen. We zien vanuit dat
tingen tussen mensen die mensen ook
van Peerke Donders, een andere zalige
Bisschop verricht bijzondere
CIC, par.2).
samenleving. Als het alsmaar over het
naar vernieuwing
waarin de een de ander voort helpt. In de
afkomstig uit het Bisdom van ’s-Herto-
'maagdenwijding'
De Kerk, in de persoon van paus
rijkdom en bezit gaat komt de mens er
De eerste stap is de stap van het begrij-
armen dienen wij de mens in zijn groot-
genbosch.
Op zaterdag 16 juni heeft mevrouw
Johannes Paulus II, heeft er in 1996
als mens bekaaid af. Men is dan in de
pen. Zien wij hoe wijzelf met onze mede-
heid. Echte ontmoetingen vernieuwen de
Eustachius van Lieshout werd op
A.M.G. (Gonnie) Spronk de zogeheten
over geschreven in de postsynodale
mens geïnteresseerd in de mate die kan
mensen omgaan? Begrijpen wij hoe de
samenleving. Zij geven ons een samenle-
'maagdenwijding' ontvangen in een vie-
Apostolische Exhortatie Vita Consecrata,
bijdragen aan meer welvaart. De mens
structuren van de samenleving met ons
ving waar de mens de eerste plaats krijgt
ring in de Bossche kathedraal. Bisschop
‘Over het gewijde leven en zijn zending in
dreigt in onze samenleving slechts van
en met onze medemensen omgaan?
en waarin al het andere in dienst staat
Hurkmans verrichtte de wijding. Dit
de Kerk en de wereld’.
van de mens.
Bisdomblad juni 2012
belang te zijn voor zover hij of zij voordeel
Hebben wij voldoende inzicht in de mens
gebruik stamt reeds van de tijd van de
brengt. Wij zien bijvoorbeeld dat in de
als mens? Waar komt hij vandaan? Waar
apostelen (1 Kor.37,34-36).
gezondheidszorg en in de ouderenzorg de
gaat hij heen? Hoe kan zijn levensweg er
zorgpunten over de kosten de boventoon
het beste uitzien? Ook zullen we moeten
Mgr drs A. Hurkmans,
voeren. De menselijke persoon lijkt op de
begrijpen dat wij en onze medemensen
bisschop van 's-Hertogenbosch
tweede plaats te komen. Nog niet lang
kostbare personen zijn. Bedoeld om lief-
geleden hoorde ik in het Journaal, dat er
de te geven en om liefde te ontvangen.
een oplossing gezocht moet worden voor
De tweede stap is de stap van inkeer, Bisdomblad juni 2012
5
Wijchense parochie organiseert Zeilkamp voor jongens Van 4 tot 11 augustus 2012 houdt de parochie De Twaalf Apostelen uit Wijchen een zeilkamp voor jongens van 12 t/m 17 jaar op het Holtuseiland in de Loosdrechtse Plassen. Deelnemers uit het Bisdom van ’s-Hertogenbosch zijn welkom. De jonge zeilers worden deze
Echte ontmoetingen
week (verder) geschoold in het zeilen door ervaren instructeurs en kunnen de volgende diploma’s halen: het fokkemaatdiploma, het stuurmansdiploma of het schippersdiploma. Daarnaast gebeurt er natuurlijk nog meer: zo is er elke avond een kampvuur, worden er naast het zeilen nog andere (sportieve) activiteiten georganiseerd en wordt geloofsverdieping
3 november 1890 geboren in Aarle-Rixtel.
Een gewijde maagd is een maagd of
In onze tijd wint de economische crisis
het steeds ouder worden van de mensen.
van stilte en van gebed. Het weten moet
ook niet vergeten. Kortom: een week vol
In 1913 trad hij in bij de congregatie van
weduwe die het voornemen heeft uitge-
het van de ontmoeting tussen mensen.
Dat brengt immers, zo was de redenering,
immers iets van het hart worden. Met het
gezelligheid op een eigen eiland. Jongens
de paters van de Heilige Harten. Van
sproken om Christus van meer nabij te
Dit doet de mens tekort en roept veel
te veel kosten met zich mee.
hart kunnen wij ons leven op een dieper
kunnen zich tot 1 juli aanmelden voor
1925 tot en met 1943 werkte hij als mis-
volgen en verder te zullen leven in een
eenzaamheid op. Wij zijn immers geroe-
dit zeilkamp bij Mark en Ineke Wintjes
sionaris in Brazilië. Pater Van Lieshout
staat van maagdelijkheid of blijvende
pen om te leven als broeders en zusters
Veranderingen
perspectief de ander niet als individu,
via zeilkamp@detwaalfapostelen.nl of
combineerde medische kennis, volks-
kuisheid.
in de familie van God. Van God hebben
Het zou goed zijn wanneer de mens, arm
maar als persoon. Ieder mens is een
via telefoonnummer 024-6419624. De
devotie en gebed. Honderden mensen
Zij worden door de diocesane bisschop
wij mensen een ereplaats gekregen in het
of rijk, wonend in ons land of wonend in
wonder. Vanuit het hart kunnen we God
kosten bedragen € 200,-. Aangezien het
kwamen dagelijks naar de ‘wonderpater’
volgens de goedgekeurde liturgische ritus
geheel van de schepping.
de arme landen, weer de eerste zorg zou
erbij betrekken. Dit alles moet tijd krijgen.
aantal plaatsen beperkt is, verzoekt de
om geholpen te worden. In 1940 stond
(consecratio virginum of maagdenwijding)
zijn van eenieder. De politiek, de eco-
Stilte en verwondering. Luisteren naar
parochie belangstellenden zich tijdig aan
hij in heel Brazilië bekend als genezer van
aan God toegewijd, op mystieke wijze als
Het lijkt om het geld te gaan
nomie, de media en de wetenschappen
God die tot ons spreekt in de Heilige
te melden. Het bisdom organiseert sinds
zieken en hij moest vanwege de enorme
bruid met Christus verbonden en aan de
Het mensenleven staat steeds onder
dienen in dienst te staan van de mens.
Schrift.
enige tijd zelf geen zomerkampen meer.
toeloop van mensen uitwijken van Poà,
dienst van de Kerk gewijd (zie kerkelijk
de druk van bepaalde zaken die veel
Dit mag nooit omgekeerd worden. Hoe
De derde stap is dan de stap van ont-
een industriestad bij Sâo Paulo, naar
wetboek CIC, canon 604 par.1).
aandacht naar zich toe trekken. In onze
dit te bereiken? Veranderingen beginnen
moeting. De mens echt ontmoeten. In die
Beeld van Zalige Eustachius ingeze-
Belo Horizonte waar hij bouwpastoor
Deze vorm van gewijd leven in de
dagen domineert de economische crisis
meestal in het klein. Veranderingen han-
echte ontmoetingen ligt de weg naar een
gend
werd. Hier overleed hij op 30 augustus
Katholieke Kerk stelt het gebed, boet-
het leven van veel mensen. Daar gaat
gen van u en van mij af. U en ik, wij zijn
andere samenleving. In echte ontmoetin-
Op 29 april j.l. is in de Kathedrale
1943 aan een insectenbeet.
vaardigheid en de dienst aan de gemeen-
het voortdurend over in de media, daar
er verantwoordelijk voor. Ik geef drie stap-
gen kunnen we onze kennis verdiepen.
Basiliek van Sint Johannes Evangelist te
Bisschop Hurkmans woonde in 2006 de
schap en de apostolische werkzaamhe-
spreekt men met elkaar over in het
pen aan op de weg van veranderen. Deze
In de vieringen in de Kerk kunnen we
’s-Hertogenbosch een standbeeld van
zaligverklaring van pater Eustachius van
den centraal in het leven. Deze vrouwen
dagelijks verkeer. Dat deze crisis veel
komen telkens opnieuw terug. We moeten
samen de weg vinden naar stilte en naar
de zalige pater Eustachius van Lieshout
Lieshout bij in de Braziliaanse stad Belo
kunnen zich verenigen om hun voorne-
aandacht krijgt hoeft ons niet te verwon-
ieder keer weer opnieuw beginnen.
verwondering. De meest zuivere ontmoe-
ingezegend door bisschop Hurkmans. Het
Horizonte.
men trouwer te kunnen uitvoeren (zie
deren. We leven immers al vele jaren in
dezelfde canon in het kerkelijk wetboek
een vooral materialistisch georiënteerde
Echte ontmoetingen als weg
echt veranderen, zijn de ontmoetingen
heeft een plaats gekregen in de buurt
4
niveau leren kennen. We zien vanuit dat
tingen tussen mensen die mensen ook
van Peerke Donders, een andere zalige
Bisschop verricht bijzondere
CIC, par.2).
samenleving. Als het alsmaar over het
naar vernieuwing
waarin de een de ander voort helpt. In de
afkomstig uit het Bisdom van ’s-Herto-
'maagdenwijding'
De Kerk, in de persoon van paus
rijkdom en bezit gaat komt de mens er
De eerste stap is de stap van het begrij-
armen dienen wij de mens in zijn groot-
genbosch.
Op zaterdag 16 juni heeft mevrouw
Johannes Paulus II, heeft er in 1996
als mens bekaaid af. Men is dan in de
pen. Zien wij hoe wijzelf met onze mede-
heid. Echte ontmoetingen vernieuwen de
Eustachius van Lieshout werd op
A.M.G. (Gonnie) Spronk de zogeheten
over geschreven in de postsynodale
mens geïnteresseerd in de mate die kan
mensen omgaan? Begrijpen wij hoe de
samenleving. Zij geven ons een samenle-
'maagdenwijding' ontvangen in een vie-
Apostolische Exhortatie Vita Consecrata,
bijdragen aan meer welvaart. De mens
structuren van de samenleving met ons
ving waar de mens de eerste plaats krijgt
ring in de Bossche kathedraal. Bisschop
‘Over het gewijde leven en zijn zending in
dreigt in onze samenleving slechts van
en met onze medemensen omgaan?
en waarin al het andere in dienst staat
Hurkmans verrichtte de wijding. Dit
de Kerk en de wereld’.
van de mens.
Bisdomblad juni 2012
belang te zijn voor zover hij of zij voordeel
Hebben wij voldoende inzicht in de mens
gebruik stamt reeds van de tijd van de
brengt. Wij zien bijvoorbeeld dat in de
als mens? Waar komt hij vandaan? Waar
apostelen (1 Kor.37,34-36).
gezondheidszorg en in de ouderenzorg de
gaat hij heen? Hoe kan zijn levensweg er
zorgpunten over de kosten de boventoon
het beste uitzien? Ook zullen we moeten
Mgr drs A. Hurkmans,
voeren. De menselijke persoon lijkt op de
begrijpen dat wij en onze medemensen
bisschop van 's-Hertogenbosch
tweede plaats te komen. Nog niet lang
kostbare personen zijn. Bedoeld om lief-
geleden hoorde ik in het Journaal, dat er
de te geven en om liefde te ontvangen.
een oplossing gezocht moet worden voor
De tweede stap is de stap van inkeer, Bisdomblad juni 2012
5
“We hebben nu het goede format gevonden”. Edwin Roes en zijn vrouw Vonnie stralen, als ze vertellen over de Migrantendag 2012. Format, dat klinkt in dit verband misschien wat koel en berekend, alsof je het over een tv-programma hebt: ‘Boer zoekt vrouw’, ‘Holland’s got talent’, ‘Hart van Nederland’. Maar daar gaat het nu niet om. Het echtpaar uit Uden heeft het over de vierde editie van de dag voor katholieke geloofsgemeenschappen van allochtone origine, die dit jaar in hun parochie werd gehouden. In dit artikel ga ik proberen uit te leggen waarom ik denk dat ze gelijk hebben.
Migrantengemeenschappen stralen geloof, hoop en liefde uit
“We zijn hongerige kippen in een schuur vol graan” 6
Bisdomblad juni 2012
'Ontmoeten en begroeten'. Het thema van dit Bisdomblad is naadloos te projecteren op de jaarlijkse Migrantendag in ons bisdom. Het is hèt voorbeeld van hoe katholieke broeders en zuster van allochtone afkomst pogen om hun geloof in hoop en liefde handen en voeten te geven en toenadering zoeken tot onze eigen geloofsgemeenschappen die we parochies noemen. Ooit geïnitieerd door het bisdom en langzaam verzelfstandigd, is het een voorbeeld van hoe de gelovigen het stokje hebben overgenomen, de verantwoordelijkheid voor de christelijke opdracht zich ter harte hebben genomen en zelfstandig èn loyaal vormgeven. Katholieken uit alle windstreken – Azie, Afrika, Latijns Amerika en Oost-Europa – ontmoeten elkaar eens per jaar in een speciale setting om het geloof, de hoop en de liefde met elkaar te delen. Dat gebeurt veelal op een manier die wij, nuchtere ‘calvinistisch-katholieken’, niet zelden met gefronste wenkbrauwen aanzien. Is het nodig, ja is het gepast om tijdens een H. Mis te dansen, in de handen te klappen en van tijd tot tijd op ons vreemde manieren te getuigen van wat ons ten diepste beroert? Edwin en Vonnie hebben me overtuigd: Ja, dat is nodig. In ieder geval: het kan ons, stugge Nederlanders die we zijn, helpen om los te komen van onze plichtmatige wekelijkse deelname aan het kerkelijk leven. Elkaar ontmoeten is per slot van rekening ook God ontmoeten. En geloven houdt niet op na de Hoogmis
van half 12. Geloven gaat door. Moet doorgaan. Het echtpaar Roes drijft een toko in Uden. In een winkelcentrumpje zijn zij ingesloten door een Turks restaurant aan de ene en door een Italiaanse uitbater aan de andere kant. Ik vraag ze wat er bijzonder was aan de Migrantendag 2012. Edwin: “We maken nog steeds mee dat pastores zeggen: ‘In onze parochie zijn geen migranten’.” En hij bedoelt ermee: ze zijn er wel, maar sommigen zien ze niet. Edwin heeft gelijk, de opkomst op de Migrantendagen bewijst dat wel. “Maar in de vorige edities van de dag pakten we het toch verkeerd aan. Dan kwamen we bij elkaar op een zaterdag en bleef de uitstraling naar de organiserende parochie, naar de autochtone parochianen beperkt. Dit jaar vond de Migrantendag plaats op een zondag en begonnen we samen met de Udense parochianen in de Hoogmis op zondag. Nu hebben we het goede format gevonden.” En dat heeft gewerkt. Niet verwonderlijk, want het doorgaans – laten we eerlijk zijn – toch wat stijve karakter van ‘onze’ zondagsviering kreeg een voor veel autochtone gelovigen verrassende, ja motiverende wending. Niet allen vanwege de kleurrijke inbreng van de migrantengemeenschappen, juist ook door het ingetogen, afsluitende moment van Aanbidding – iets wat veel Nederlandse katholieken niet meer gewend zijn. Aansluitend toog men,
ook een grote groep parochianen, naar De Eigen Herd, het parochiecentrum, waar een geanimeerd programma wachtte, muziek en heel veel lekkere, exotische hapjes. Edwin: “Ontmoeting na de Mis is belangrijk.” Want? “Om ons onderling contact goed te krijgen. Er zijn veel mensen die eenzaam zijn, bijvoorbeeld, en voor die mensen is dat moment van ontmoeting na de Mis heel belangrijk. Dat geeft je enerzijds de kans om te verdiepen waar je in de Mis mee bezig was, wat je daar gehoord en beleden hebt. Anderzijds, het gaat dan niet altijd over kerk, het gaat ook over hoe het met je kinderen gaat, over hoe het met zieke mensen gaat…” Edwin en Vonnie zijn, toegegeven,
“Geloven houdt niet op na de Hoogmis van half 12.” Bisdomblad juni 2012
7
“We hebben nu het goede format gevonden”. Edwin Roes en zijn vrouw Vonnie stralen, als ze vertellen over de Migrantendag 2012. Format, dat klinkt in dit verband misschien wat koel en berekend, alsof je het over een tv-programma hebt: ‘Boer zoekt vrouw’, ‘Holland’s got talent’, ‘Hart van Nederland’. Maar daar gaat het nu niet om. Het echtpaar uit Uden heeft het over de vierde editie van de dag voor katholieke geloofsgemeenschappen van allochtone origine, die dit jaar in hun parochie werd gehouden. In dit artikel ga ik proberen uit te leggen waarom ik denk dat ze gelijk hebben.
Migrantengemeenschappen stralen geloof, hoop en liefde uit
“We zijn hongerige kippen in een schuur vol graan” 6
Bisdomblad juni 2012
'Ontmoeten en begroeten'. Het thema van dit Bisdomblad is naadloos te projecteren op de jaarlijkse Migrantendag in ons bisdom. Het is hèt voorbeeld van hoe katholieke broeders en zuster van allochtone afkomst pogen om hun geloof in hoop en liefde handen en voeten te geven en toenadering zoeken tot onze eigen geloofsgemeenschappen die we parochies noemen. Ooit geïnitieerd door het bisdom en langzaam verzelfstandigd, is het een voorbeeld van hoe de gelovigen het stokje hebben overgenomen, de verantwoordelijkheid voor de christelijke opdracht zich ter harte hebben genomen en zelfstandig èn loyaal vormgeven. Katholieken uit alle windstreken – Azie, Afrika, Latijns Amerika en Oost-Europa – ontmoeten elkaar eens per jaar in een speciale setting om het geloof, de hoop en de liefde met elkaar te delen. Dat gebeurt veelal op een manier die wij, nuchtere ‘calvinistisch-katholieken’, niet zelden met gefronste wenkbrauwen aanzien. Is het nodig, ja is het gepast om tijdens een H. Mis te dansen, in de handen te klappen en van tijd tot tijd op ons vreemde manieren te getuigen van wat ons ten diepste beroert? Edwin en Vonnie hebben me overtuigd: Ja, dat is nodig. In ieder geval: het kan ons, stugge Nederlanders die we zijn, helpen om los te komen van onze plichtmatige wekelijkse deelname aan het kerkelijk leven. Elkaar ontmoeten is per slot van rekening ook God ontmoeten. En geloven houdt niet op na de Hoogmis
van half 12. Geloven gaat door. Moet doorgaan. Het echtpaar Roes drijft een toko in Uden. In een winkelcentrumpje zijn zij ingesloten door een Turks restaurant aan de ene en door een Italiaanse uitbater aan de andere kant. Ik vraag ze wat er bijzonder was aan de Migrantendag 2012. Edwin: “We maken nog steeds mee dat pastores zeggen: ‘In onze parochie zijn geen migranten’.” En hij bedoelt ermee: ze zijn er wel, maar sommigen zien ze niet. Edwin heeft gelijk, de opkomst op de Migrantendagen bewijst dat wel. “Maar in de vorige edities van de dag pakten we het toch verkeerd aan. Dan kwamen we bij elkaar op een zaterdag en bleef de uitstraling naar de organiserende parochie, naar de autochtone parochianen beperkt. Dit jaar vond de Migrantendag plaats op een zondag en begonnen we samen met de Udense parochianen in de Hoogmis op zondag. Nu hebben we het goede format gevonden.” En dat heeft gewerkt. Niet verwonderlijk, want het doorgaans – laten we eerlijk zijn – toch wat stijve karakter van ‘onze’ zondagsviering kreeg een voor veel autochtone gelovigen verrassende, ja motiverende wending. Niet allen vanwege de kleurrijke inbreng van de migrantengemeenschappen, juist ook door het ingetogen, afsluitende moment van Aanbidding – iets wat veel Nederlandse katholieken niet meer gewend zijn. Aansluitend toog men,
ook een grote groep parochianen, naar De Eigen Herd, het parochiecentrum, waar een geanimeerd programma wachtte, muziek en heel veel lekkere, exotische hapjes. Edwin: “Ontmoeting na de Mis is belangrijk.” Want? “Om ons onderling contact goed te krijgen. Er zijn veel mensen die eenzaam zijn, bijvoorbeeld, en voor die mensen is dat moment van ontmoeting na de Mis heel belangrijk. Dat geeft je enerzijds de kans om te verdiepen waar je in de Mis mee bezig was, wat je daar gehoord en beleden hebt. Anderzijds, het gaat dan niet altijd over kerk, het gaat ook over hoe het met je kinderen gaat, over hoe het met zieke mensen gaat…” Edwin en Vonnie zijn, toegegeven,
“Geloven houdt niet op na de Hoogmis van half 12.” Bisdomblad juni 2012
7
geen nieuwkomers. Zij hebben, na een leven vol hobbels, zich overgegeven aan de genade van de H. Geest. Dat klinkt misschien heel groot, maar bedoeld is dat zij, na zich verdiept te hebben in het geloof, zich geraakt weten door wat hen als gelovigen ten diepste raakt: de kracht van de Geest die vrijmaakt en tegelijkertijd een dure maar immens genadevolle verplichting met zich mee brengt: Gods liefde te delen met wie het maar wil horen. In de toko zitten we voor het interview aan de grote tafel die een prominente plek heeft temidden van de sambals, de koekjes, de rijst en veel, veel meer exotische producten. De winkel aan de Ereprijsstraat gaat om 10 uur open en ik was deze ochtend wat aan de vroege kant. Op deze zonnige dag kon ik, op een bankje in de schaduw, nog snel de vragen doornemen die ik van plan ben te stellen: in welk opzicht verschillen de allochtone geloofsgemeenschappen van de Nederlandse, wat kan de parochie doen om een gastvrij thuis te bieden aan katholieken van andere culturele signatuur, in hoeverre kunnen zij ons geloof verrijken? Ik denk daarbij aan wat Elie Wiesel in zijn ‘Woorden zonder weder-woord’ zegt, als hij schrijft dat “de vreemdeling een verrijking is, zolang zijn geheim jouw zekerheden aantast, zolang hij je dwingt jezelf opnieuw te doordenken,
zolang hij een vraag voor je vormt. Want de vreemde vertegenwoordigt wat jij niet bent. Jij hebt hem nodig om jou bij het nog onbekende deel van jezelf te brengen. Want dan ervaar je wat het is om zelf een vreemde te zijn voor een ander. En ervaar je je eigen grenzen en verlangens. Tenminste, als de vreemde authentiek is, als hij trouw blijft aan zichzelf. Een vreemde vraagt dus iets van mij. Misschien wel dat ik een deel van mijn ziel ongeschonden bewaar, als een plek voor verlangen, een plek waar ik niet van mijzelf ben, waar het leven nog openligt..?” (E. Wiesel, Woorden zonder weerwoord, Hilversum 1986, pag. 103-117. ISBN 9030402725). Wat is het verschil tussen autochtone en allochtone katholieken? Vonnie: “De migratengemeenschappen zijn hechter en hun vieringen intenser. Ze stralen vreugde uit, hoop en geloof.” Met alle respect bedoelt ze daarmee, dat voor veel Nederlandse katholieken het geloof zich vaak beperkt – of is weggezakt - tot het uurtje-op-zondag. Na de zegen gaat ieder zijn of haar weg. Terwijl volgens Vonnie het geloof juist moet zijn “verankerd in je hart” en daarmee moet je naar buiten. Tijdens een van hun reizen naar Indonesie, Vonnie’s geboorteland, ontmoetten ze een carmelieten-pater die op tal van plaatsen verschillende cellen
oprichtte, die zoeken naar verdieping van het geloof. “Deze pater heeft ons in zekere zin de ogen geopend. Hij wees ons op de rijkdom van ons geloof en op onze onwil of onkunde om daarmee aan het werk te gaan. ‘Wij zijn als hongerigekippen in een schuur vol graan’, hield hij ons voor. “ Daarmee doelende op 'het prachtige product' dat we te bieden hebben, de Blijde Boodschap die we in deze geseculariseerde tijd, zo lijkt het, liever een poosje onder de korenmaat zetten, tot er (financieel) betere tijden aanbreken. Maar Vonnie en Edwin zijn ervan overtuigd dat ook vandaag, in deze tijd mensen hongeren naar zingeving. Wat vaak ontbreekt is de kennis van het geloof, de liefde en de hoop. Dat is wat gelovigen, autochtoon en allochtoon, met elkaar moet verbinden. Vonnie: “Het geloof is voor ons geen hobby, het is een roeping. Gods Geest heeft ons doen zien dat wij verdieping nodig hebben. De kerk van vandaag verkeert in ademnood. We moeten groeien in kwaliteit. Wij zijn de bouwstenen, de Geest is de voeger.”
Jaap van Eeden
Om het jaar ontmoet men elkaar dan weer in Duitsland en vervolgens in Nederland. Foto van de bijeenkomst in Vlijmen in 2011.
Duitse ontmoetingen Al meer dan veertig jaar vindt er in de week na Pasen een ontmoeting plaats tussen onze bisschop en enkele mensen uit ons diocees, een Duitse bisschop en enkele Pfarrer van de Evangelische Kirche van Kurhessen Waldeck en een groep van de Protestantse Kerk in Nederland.
Het zijn ontmoetingen waarin men elkaar
Evangelische Kirche kennen in de worste-
op de hoogte brengt van ontwikkelingen
ling om de boodschap van het evangelie
in de eigen kerk, van gedachten wisselt
in de kerk overeind te houden te midden
over centrale thema’s in het geloof en
van alle politieke invloeden die zich doen
vooral vrijmoedig met elkaar delibereert.
gelden. Met als hoogtepunt de strijd om
Geen vergaderingen met agendapun-
de kerk in de jaren vóór en tijdens de
ten die afgehandeld moeten worden,
tweede wereldoorlog.
besluiten die genomen moeten worden of beleidsplannen die nadien uitwerking
Of het nu in een boek is of in persoonlijke
behoeven. Het is ontmoeting in strikte
ontmoetingen met de mensen van de
zin.
Evangelische Kirche; steeds tref je een kerk die ernst maakt met het evangelie.
Men leert elkaar steeds meer ken-
En steeds zijn het ontmoetingen die het
nen, ook via boeken en brochures die
perspectief op de eigen kerkelijke situatie
men elkaar geeft. Zo kreeg onze bis-
van ons bisdom verbreden.
schop de laatste keer een tweedelig
En daar zijn ontmoetingen toch voor?
Handboek over de Kerkgeschiedenis van de Evangelische Kirche in Kurhessen Waldeck cadeau. Al lezend leer je dan de 8
Bisdomblad juni 2012
Jac van Oppen Bisdomblad april 2012
9
geen nieuwkomers. Zij hebben, na een leven vol hobbels, zich overgegeven aan de genade van de H. Geest. Dat klinkt misschien heel groot, maar bedoeld is dat zij, na zich verdiept te hebben in het geloof, zich geraakt weten door wat hen als gelovigen ten diepste raakt: de kracht van de Geest die vrijmaakt en tegelijkertijd een dure maar immens genadevolle verplichting met zich mee brengt: Gods liefde te delen met wie het maar wil horen. In de toko zitten we voor het interview aan de grote tafel die een prominente plek heeft temidden van de sambals, de koekjes, de rijst en veel, veel meer exotische producten. De winkel aan de Ereprijsstraat gaat om 10 uur open en ik was deze ochtend wat aan de vroege kant. Op deze zonnige dag kon ik, op een bankje in de schaduw, nog snel de vragen doornemen die ik van plan ben te stellen: in welk opzicht verschillen de allochtone geloofsgemeenschappen van de Nederlandse, wat kan de parochie doen om een gastvrij thuis te bieden aan katholieken van andere culturele signatuur, in hoeverre kunnen zij ons geloof verrijken? Ik denk daarbij aan wat Elie Wiesel in zijn ‘Woorden zonder weder-woord’ zegt, als hij schrijft dat “de vreemdeling een verrijking is, zolang zijn geheim jouw zekerheden aantast, zolang hij je dwingt jezelf opnieuw te doordenken,
zolang hij een vraag voor je vormt. Want de vreemde vertegenwoordigt wat jij niet bent. Jij hebt hem nodig om jou bij het nog onbekende deel van jezelf te brengen. Want dan ervaar je wat het is om zelf een vreemde te zijn voor een ander. En ervaar je je eigen grenzen en verlangens. Tenminste, als de vreemde authentiek is, als hij trouw blijft aan zichzelf. Een vreemde vraagt dus iets van mij. Misschien wel dat ik een deel van mijn ziel ongeschonden bewaar, als een plek voor verlangen, een plek waar ik niet van mijzelf ben, waar het leven nog openligt..?” (E. Wiesel, Woorden zonder weerwoord, Hilversum 1986, pag. 103-117. ISBN 9030402725). Wat is het verschil tussen autochtone en allochtone katholieken? Vonnie: “De migratengemeenschappen zijn hechter en hun vieringen intenser. Ze stralen vreugde uit, hoop en geloof.” Met alle respect bedoelt ze daarmee, dat voor veel Nederlandse katholieken het geloof zich vaak beperkt – of is weggezakt - tot het uurtje-op-zondag. Na de zegen gaat ieder zijn of haar weg. Terwijl volgens Vonnie het geloof juist moet zijn “verankerd in je hart” en daarmee moet je naar buiten. Tijdens een van hun reizen naar Indonesie, Vonnie’s geboorteland, ontmoetten ze een carmelieten-pater die op tal van plaatsen verschillende cellen
oprichtte, die zoeken naar verdieping van het geloof. “Deze pater heeft ons in zekere zin de ogen geopend. Hij wees ons op de rijkdom van ons geloof en op onze onwil of onkunde om daarmee aan het werk te gaan. ‘Wij zijn als hongerigekippen in een schuur vol graan’, hield hij ons voor. “ Daarmee doelende op 'het prachtige product' dat we te bieden hebben, de Blijde Boodschap die we in deze geseculariseerde tijd, zo lijkt het, liever een poosje onder de korenmaat zetten, tot er (financieel) betere tijden aanbreken. Maar Vonnie en Edwin zijn ervan overtuigd dat ook vandaag, in deze tijd mensen hongeren naar zingeving. Wat vaak ontbreekt is de kennis van het geloof, de liefde en de hoop. Dat is wat gelovigen, autochtoon en allochtoon, met elkaar moet verbinden. Vonnie: “Het geloof is voor ons geen hobby, het is een roeping. Gods Geest heeft ons doen zien dat wij verdieping nodig hebben. De kerk van vandaag verkeert in ademnood. We moeten groeien in kwaliteit. Wij zijn de bouwstenen, de Geest is de voeger.”
Jaap van Eeden
Om het jaar ontmoet men elkaar dan weer in Duitsland en vervolgens in Nederland. Foto van de bijeenkomst in Vlijmen in 2011.
Duitse ontmoetingen Al meer dan veertig jaar vindt er in de week na Pasen een ontmoeting plaats tussen onze bisschop en enkele mensen uit ons diocees, een Duitse bisschop en enkele Pfarrer van de Evangelische Kirche van Kurhessen Waldeck en een groep van de Protestantse Kerk in Nederland.
Het zijn ontmoetingen waarin men elkaar
Evangelische Kirche kennen in de worste-
op de hoogte brengt van ontwikkelingen
ling om de boodschap van het evangelie
in de eigen kerk, van gedachten wisselt
in de kerk overeind te houden te midden
over centrale thema’s in het geloof en
van alle politieke invloeden die zich doen
vooral vrijmoedig met elkaar delibereert.
gelden. Met als hoogtepunt de strijd om
Geen vergaderingen met agendapun-
de kerk in de jaren vóór en tijdens de
ten die afgehandeld moeten worden,
tweede wereldoorlog.
besluiten die genomen moeten worden of beleidsplannen die nadien uitwerking
Of het nu in een boek is of in persoonlijke
behoeven. Het is ontmoeting in strikte
ontmoetingen met de mensen van de
zin.
Evangelische Kirche; steeds tref je een kerk die ernst maakt met het evangelie.
Men leert elkaar steeds meer ken-
En steeds zijn het ontmoetingen die het
nen, ook via boeken en brochures die
perspectief op de eigen kerkelijke situatie
men elkaar geeft. Zo kreeg onze bis-
van ons bisdom verbreden.
schop de laatste keer een tweedelig
En daar zijn ontmoetingen toch voor?
Handboek over de Kerkgeschiedenis van de Evangelische Kirche in Kurhessen Waldeck cadeau. Al lezend leer je dan de 8
Bisdomblad juni 2012
Jac van Oppen Bisdomblad april 2012
9
Geloven in de ontmoeting van Taizé In de lessen levensbeschouwing, die gegeven worden in de katholieke middelbare scholen van het bisdom, kunnen docenten kennis en informatie verstrekken over het christendom. Maar naast het verwerken van deze kennis is het voor leerlingen ook belangrijk dat zij leren zich te verhouden met de spirituele dimensie van het geloof. En dat zij in staat worden gesteld om een persoonlijke levensbeschouwing te ontwikkelen. Hiervoor is meer nodig dan het rationeel verwerken van kennis, hiervoor is het belangrijk dat leerlingen letterlijk kennismaken met een plek van christelijke spiritualiteit en dat zij echt in contact komen met gelovige jongeren van hun eigen leeftijd. In deze ontmoetingen en het meeleven van een paar dagen met de broeders van Taizé,‘gebeurt’ Taizé. Taizé In het Franse Bourgondië, vlakbij het eens zo beroemde Cluny, bevindt zich het dorpje Taizé. Normaal gesproken zou niemand dit kleine gehucht ooit opgemerkt hebben. Maar sinds zich daar een broedergemeenschap vestigde onder leiding van de inmiddels overleden abt Roger Schutz stromen jaarlijks duizenden jongeren naar 'het plaatsje op de heuvel'. Daar leven zo'n honderd broeders van wel 25 verschillende nationaliteiten. Zij ontvangen per week enkele duizenden jongeren uit de hele wereld voor ontmoeting en gebed. Elke dag geven de broeders van de gemeenschap bijbelinleidingen en drie maal per dag komen de broeders met alle bezoekers bijeen voor het gemeenschappelijk gebed in de Verzoeningskerk. In de momenten tussen deze vieringen doet men mee met een programma van bezinning, gesprek, gebed en stilte. Omdat die vaak in groepjes gebeurt is dit een uitgelezen kans om andere jongeren vanuit de hele wereld te ontmoeten en zo ruimte te zoeken om God te ontmoeten. Een kans voor scholen In het bisdom van ’s Hertogenbosch 10 Bisdomblad juni 2012
zijn enkele middelbare scholen die al jaren een reis naar Taizé organiseren of samen met de leerlingen vieringen op school hebben in de sfeer van Taizé. Maar onder docenten levensbeschouwing is er ook nog veel onbekendheid en nieuwsgierigheid naar Taizé. Jeanne Ketelaars, bisschoppelijk gedelegeerde voor het middelbaar onderwijs: “Tijdens mijn bezoeken aan de middelbare scholen in het bisdom van ’s Hertogenbosch werd vaker door docenten levensbeschouwing de vraag gesteld naar mogelijkheden om kennis te maken met de communiteit van Taizé om er later met leerlingen naar toe te reizen. Om docenten de kans te geven eerst zelf te ervaren wat Taizé is en wat het voor henzelf en leerlingen kan betekenen hebben we als bisdom een kennismakingreis naar Taizé georganiseerd”. Elf docenten op ‘kennismakingsexpeditie’ Zo komt het dat op zaterdag 21 april 2012 elf docenten Levensbeschouwing van zes verschillende middelbare scholen voor vijf dagen naar Taizé vertrokken. Begeleid door twee gedelegeerden
voor het onderwijs van het bisdom van ’s Hertogenbosch reisden zij af naar Cluny, waar zij de eerste nacht verbleven. Na een bezoek aan de abdij van Cluny zijn zij op zondagmorgen naar Taizé gewandeld. Deze wandeling van ongeveer vier uren door het prachtige landschap van het Franse Bourgondië geeft docenten (en leerlingen) de mogelijkheid om de drukte van alledag bewust achter zich te laten en te wennen aan de rust die zij in Taizé ook zullen ervaren. Van zondagmiddag tot en met woensdagavond hebben de docenten meegeleefd in de gemeenschap van Taizé. De gebedstijden, bijbelinleidingen, de gesprekken en het samenzijn hebben veel indruk gemaakt op de docenten en hebben hen dezelfde ervaring gegeven die hun leerlingen ook (kunnen) hebben wanneer zij naar Taizé gaan. Back to basic met hele mooie ervaringen Jeanne Ketelaars: “Door deze reis maken docenten mee wat leerlingen ook meemaken. Je gaat werkelijk 'back to basic' en loopt tegen allerlei dingen en daarmee ook tegen jezelf aan. Het is niet eenvoudig om ineens met vijf
anderen in een barak te slapen en weinig privacy te hebben. Of om in de rij te moeten staan om je eten op een bord geschept te krijgen. Ook het weer werkte in de dagen dat wij in Taizé waren niet echt mee, veel wind, regen en kou maakte het dat we soms wel eens even met onze ziel onder de arm liepen. Maar juist deze ervaringen geven ook de mogelijkheid om naar jezelf te kijken en te ontdekken waar het uiteindelijk werkelijk om gaat in het leven. Dit geldt voor docenten, maar zeker ook voor leerlingen.” Naast de ervaringen die docenten hebben opgedaan, hebben zij deze ook samen uitgewisseld en gekeken naar hoe je een leerlingen reis naar Taizé het best kunt organiseren.
‘innerlife’ en daar bij stil te staan, zoals broeder Sebastiaan ook vertelde tijdens één van de inleidingen die we kregen.” Anne-Marie Elissen, van het Eckartcollege uit Eindhoven, gaf aan het einde van de reis aan: “Als ik voor mezelf spreek, heb ik de reis heel positief ervaren, voor mezelf als persoon en ook om mijn geloof te verdiepen. Leerlingen gun ik die ervaring ook”. Leerlingen ervaren hun leven vaak als druk en ongeregeld. Hierbij stellen zij ook de ‘grote levensvragen’ aan zichzelf. De rust en de ontmoetingen van Taizé kunnen hen hiermee op weghelpen.
Loes Roffelsen, docente op het Alfrinkcollege in Deurne, verwoordt het als volgt: “Ik vond het bijzonder om mensen te ontmoeten die allemaal naar Taizé zijn gekomen om ook mensen te ontmoeten. Dat maakt het eenvoudiger om goed in gesprek te komen. Ontmoeten kun je altijd en overal wel, maar Taizé maakt het wel makkelijker mogelijk. Dit geldt natuurlijk ook voor leerlingen. Ook is het voor hen mogelijk om hier te kijken naar hun
Terug in Nederland De docenten levensbeschouwing hebben een geïnspireerde reis achter de rug en velen van hen hebben besloten om te kijken wat voor mogelijkheden er zijn op hun eigen scholen om met leerlingen een reis naar Taizé te maken. Het is goed om hierbij te vermelden dat door de reis ook samenwerking tussen de docenten van verschillende scholen is ontstaan om te kijken of er bijvoorbeeld een geza-
menlijk reisinitiatief mogelijk is. Elf geïnspireerde docenten kunnen samen al veel in gang zetten voor het vakgebied levensbeschouwing op hun scholen. En daarmee voor de persoonlijke levensbeschouwelijke ontwikkeling van hun leerlingen. Het bisdom wil meerdere docenten de kans geven om met Taizé kennis te maken en te ontdekken hoe ze een leerlingenreis naar deze bijzondere plek van ontmoeting en christelijke spiritualiteit kunnen organiseren. Daarom wordt er van 6 tot en met 10 oktober 2012 een tweede kennismakingsreis naar Taizé voor docenten georganiseerd. Docenten die interesse hebben om deel te nemen aan deze reis kunnen voor meer informatie contact opnemen met Jeanne Ketelaars, gedelegeerde voor het middelbaar onderwijs (073 612 54 88).
Astrid Bakker Gedelegeerde voor het basisonderwijs
Bisdomblad juni 2012
11
Geloven in de ontmoeting van Taizé In de lessen levensbeschouwing, die gegeven worden in de katholieke middelbare scholen van het bisdom, kunnen docenten kennis en informatie verstrekken over het christendom. Maar naast het verwerken van deze kennis is het voor leerlingen ook belangrijk dat zij leren zich te verhouden met de spirituele dimensie van het geloof. En dat zij in staat worden gesteld om een persoonlijke levensbeschouwing te ontwikkelen. Hiervoor is meer nodig dan het rationeel verwerken van kennis, hiervoor is het belangrijk dat leerlingen letterlijk kennismaken met een plek van christelijke spiritualiteit en dat zij echt in contact komen met gelovige jongeren van hun eigen leeftijd. In deze ontmoetingen en het meeleven van een paar dagen met de broeders van Taizé,‘gebeurt’ Taizé. Taizé In het Franse Bourgondië, vlakbij het eens zo beroemde Cluny, bevindt zich het dorpje Taizé. Normaal gesproken zou niemand dit kleine gehucht ooit opgemerkt hebben. Maar sinds zich daar een broedergemeenschap vestigde onder leiding van de inmiddels overleden abt Roger Schutz stromen jaarlijks duizenden jongeren naar 'het plaatsje op de heuvel'. Daar leven zo'n honderd broeders van wel 25 verschillende nationaliteiten. Zij ontvangen per week enkele duizenden jongeren uit de hele wereld voor ontmoeting en gebed. Elke dag geven de broeders van de gemeenschap bijbelinleidingen en drie maal per dag komen de broeders met alle bezoekers bijeen voor het gemeenschappelijk gebed in de Verzoeningskerk. In de momenten tussen deze vieringen doet men mee met een programma van bezinning, gesprek, gebed en stilte. Omdat die vaak in groepjes gebeurt is dit een uitgelezen kans om andere jongeren vanuit de hele wereld te ontmoeten en zo ruimte te zoeken om God te ontmoeten. Een kans voor scholen In het bisdom van ’s Hertogenbosch 10 Bisdomblad juni 2012
zijn enkele middelbare scholen die al jaren een reis naar Taizé organiseren of samen met de leerlingen vieringen op school hebben in de sfeer van Taizé. Maar onder docenten levensbeschouwing is er ook nog veel onbekendheid en nieuwsgierigheid naar Taizé. Jeanne Ketelaars, bisschoppelijk gedelegeerde voor het middelbaar onderwijs: “Tijdens mijn bezoeken aan de middelbare scholen in het bisdom van ’s Hertogenbosch werd vaker door docenten levensbeschouwing de vraag gesteld naar mogelijkheden om kennis te maken met de communiteit van Taizé om er later met leerlingen naar toe te reizen. Om docenten de kans te geven eerst zelf te ervaren wat Taizé is en wat het voor henzelf en leerlingen kan betekenen hebben we als bisdom een kennismakingreis naar Taizé georganiseerd”. Elf docenten op ‘kennismakingsexpeditie’ Zo komt het dat op zaterdag 21 april 2012 elf docenten Levensbeschouwing van zes verschillende middelbare scholen voor vijf dagen naar Taizé vertrokken. Begeleid door twee gedelegeerden
voor het onderwijs van het bisdom van ’s Hertogenbosch reisden zij af naar Cluny, waar zij de eerste nacht verbleven. Na een bezoek aan de abdij van Cluny zijn zij op zondagmorgen naar Taizé gewandeld. Deze wandeling van ongeveer vier uren door het prachtige landschap van het Franse Bourgondië geeft docenten (en leerlingen) de mogelijkheid om de drukte van alledag bewust achter zich te laten en te wennen aan de rust die zij in Taizé ook zullen ervaren. Van zondagmiddag tot en met woensdagavond hebben de docenten meegeleefd in de gemeenschap van Taizé. De gebedstijden, bijbelinleidingen, de gesprekken en het samenzijn hebben veel indruk gemaakt op de docenten en hebben hen dezelfde ervaring gegeven die hun leerlingen ook (kunnen) hebben wanneer zij naar Taizé gaan. Back to basic met hele mooie ervaringen Jeanne Ketelaars: “Door deze reis maken docenten mee wat leerlingen ook meemaken. Je gaat werkelijk 'back to basic' en loopt tegen allerlei dingen en daarmee ook tegen jezelf aan. Het is niet eenvoudig om ineens met vijf
anderen in een barak te slapen en weinig privacy te hebben. Of om in de rij te moeten staan om je eten op een bord geschept te krijgen. Ook het weer werkte in de dagen dat wij in Taizé waren niet echt mee, veel wind, regen en kou maakte het dat we soms wel eens even met onze ziel onder de arm liepen. Maar juist deze ervaringen geven ook de mogelijkheid om naar jezelf te kijken en te ontdekken waar het uiteindelijk werkelijk om gaat in het leven. Dit geldt voor docenten, maar zeker ook voor leerlingen.” Naast de ervaringen die docenten hebben opgedaan, hebben zij deze ook samen uitgewisseld en gekeken naar hoe je een leerlingen reis naar Taizé het best kunt organiseren.
‘innerlife’ en daar bij stil te staan, zoals broeder Sebastiaan ook vertelde tijdens één van de inleidingen die we kregen.” Anne-Marie Elissen, van het Eckartcollege uit Eindhoven, gaf aan het einde van de reis aan: “Als ik voor mezelf spreek, heb ik de reis heel positief ervaren, voor mezelf als persoon en ook om mijn geloof te verdiepen. Leerlingen gun ik die ervaring ook”. Leerlingen ervaren hun leven vaak als druk en ongeregeld. Hierbij stellen zij ook de ‘grote levensvragen’ aan zichzelf. De rust en de ontmoetingen van Taizé kunnen hen hiermee op weghelpen.
Loes Roffelsen, docente op het Alfrinkcollege in Deurne, verwoordt het als volgt: “Ik vond het bijzonder om mensen te ontmoeten die allemaal naar Taizé zijn gekomen om ook mensen te ontmoeten. Dat maakt het eenvoudiger om goed in gesprek te komen. Ontmoeten kun je altijd en overal wel, maar Taizé maakt het wel makkelijker mogelijk. Dit geldt natuurlijk ook voor leerlingen. Ook is het voor hen mogelijk om hier te kijken naar hun
Terug in Nederland De docenten levensbeschouwing hebben een geïnspireerde reis achter de rug en velen van hen hebben besloten om te kijken wat voor mogelijkheden er zijn op hun eigen scholen om met leerlingen een reis naar Taizé te maken. Het is goed om hierbij te vermelden dat door de reis ook samenwerking tussen de docenten van verschillende scholen is ontstaan om te kijken of er bijvoorbeeld een geza-
menlijk reisinitiatief mogelijk is. Elf geïnspireerde docenten kunnen samen al veel in gang zetten voor het vakgebied levensbeschouwing op hun scholen. En daarmee voor de persoonlijke levensbeschouwelijke ontwikkeling van hun leerlingen. Het bisdom wil meerdere docenten de kans geven om met Taizé kennis te maken en te ontdekken hoe ze een leerlingenreis naar deze bijzondere plek van ontmoeting en christelijke spiritualiteit kunnen organiseren. Daarom wordt er van 6 tot en met 10 oktober 2012 een tweede kennismakingsreis naar Taizé voor docenten georganiseerd. Docenten die interesse hebben om deel te nemen aan deze reis kunnen voor meer informatie contact opnemen met Jeanne Ketelaars, gedelegeerde voor het middelbaar onderwijs (073 612 54 88).
Astrid Bakker Gedelegeerde voor het basisonderwijs
Bisdomblad juni 2012
11
In Nederland vindt een meerderheid in de Tweede Kamer dat niemand uit het kabinet naar de EK-voetbalwedstrijden in Oekraïne mag gaan zolang de situatie rond oud-premier Joelia Timosjenko niet verbetert.
Voetballen waar de vrijheid verloren is Voor een Oekraïner zijn drie dingen belangrijk: zorg dat je dicht bij het vuur zit… dat de baas je niet ziet… en dat je pakt wat je grijpen kunt. Die Oekraïense levensles leerde mij de redemptorist Bohdan Dzjourach, hulpbisschop en secretaris van de bisschoppenconferentie van de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk in Kiev, de hoofdstad. Het tekent de mentaliteit van een bevolking die, zoals Henri Nouwen in zijn dagboek noteerde: “Nooit glimlacht”. In dat land gaan wij nu voetballen. 12 Bisdomblad juni 2012
Is er dan zò weinig positiefs te melden over die mensen? Zeker niet. Maar we doen er wel goed aan een waterscheiding (de rivier de Dnjepr) aan te brengen tussen West-Oekraïne en het oosten, het meest industriële deel van het land, waar een grote minderheid van etnische Russen woont. In het westen (Galicië), met als belangrijkste stad Lviv, wonen de meeste Griekskatholieken. Daar wordt overwegend Oekraïens gesproken, wat neerbuigend ‘de boerentaal’ wordt genoemd. Die op het westen georiënteerde mensen, vooral jongeren en intellectuelen, steunden president Victor Joesjtsjenko, die dank zij de Oranjerevolutie de huidige president Victor Janoekovitsj z’n gecorrumpeerde verkiezingsoverwinning kaapte. Dat Joesjtsjenko vervolgens met zijn blonde premier Joelia Timosjenko ruziënd over straat rollebolde en vervolgens het vertrouwen van de kiezers verloor,
leidde er uiteindelijk toe dat de steenrijke Julia wegens “machtsmisbruik” bij een gasdeal met Rusland en “verduistering” van honderden miljoenen tot zeven jaar celstraf werd veroordeeld en ondanks haar hernia werd mishandeld – maar dat is niet ongewoon in Oekraïense gevangenissen. Volgens de Oekraiens-katholieke hoofdaalmoezenier is het onmogelijk dat iemand – politie of medegevangenen – een hand op Joelia zouden durven leggen, maar de foto’s liegen niet. Het politieke westen protesteert, de Oekraïense kerken trouwens ook. Of de Nederlandse voetballers in de Oost-Oekraïense stad Charkov gaan spelen is nog niet zeker, maar het zal wel, want sport en politiek moeten gescheiden blijven, nietwaar? Het conservatieve oosten heeft niet alleen een andere politieke, maar ook een andere religieuze oriëntatie. Ze
zijn vooral Orthodox en verenigd in hun eigen vijf (!) kerkgenootschappen: de Oekraïens-orthodoxe kerk van het patriarchaat van Moskou, waarvan zich (begin jaren ’90 al) een patriarch heeft losgezongen die met volgelingen zijn eigen baan is gegaan: de veel grotere Oekraïens-orthodoxe kerk van het patriarchaat van Kiev onder patriarch Filaret, de Oekraïens-autocefale (= zelfstandige) kerk en de kleine Russischorthodoxe kerk van de Oud-gelovigen. Die kerken zijn verdeeld tot op het bot. Dat heeft niets met geloofsbeleving te maken, maar met politiek, geschiedenis (communistisch verleden) en persoonlijke vetes en ambities. Dan zijn er in het oosten en het westen vrij veel protestantse genootschappen, van lutheranen en calvinisten tot zevendedags adventisten en mormonen. Samen hebben ze minder dan een miljoen leden. Verder is er nog een bescheiden Joodse gemeenschap en een goeddeels vernietigde Armeense kerk. De Oekraïens Griekskatholieke kerk met z’n 4,5 miljoen gelovigen (dat Grieks slaat op de byzantijnse ritus) staat sinds vorig jaar onder leiding van de grootaartsbisschop Svjatoslav Sjevtsjoek in Kiev. De Rooms-katholieke ofwel ‘Poolse’ kerk in Oekraïne telt ca. vier miljoen gelovigen. Hun aartsbisschop is de Pool Mieczyslaw Mokrzycki. Beide katholieke kerken zijn twee volstrekt eigen geloofsgemeenschappen, maar soms lukt het om goed samen te werken.
Dit is de hoofdmoot van het gelovig leven in Oekraïne en twee-derde van de 42 miljoen inwoners noemt zich gelovig. Wonderlijk genoeg is niet meer dan 5 % atheïst in dit land dat tot goed 25 jaar geleden nog communistisch bestuurd werd. Het westen van Oekraïne heeft trouwens een roerige geschiedenis. Een oude man in Lviv vertelt: “Ik heb vele nationaliteiten gehad en ik ben nog nooit de stad uit geweest”. West-Oekraïne was vorige eeuw Oostenrijks-Hongaars, Pools, Russisch, Duits, weer Russisch en uiteindelijk Oekraïens. Het centrum van de stad Lviv (Leeuwenstad) heeft wat weg van Wenen.
staan twee jongetjes van een jaar of tien, met een voetbal onder de arm. Fier zingen ze mee, buigen waar nodig, bekruisen zich voortdurend en kijken geconcentreerd naar de luidspreker, alsof het daar allemaal gebeurt. Maar meteen als de viering voorbij is, laten ze de bal vallen en rennen ze erachteraan. Voetballen! Geloof en leven vloeien naadloos in elkaar over.
Waar de Orthodoxen het accent vooral leggen op hun binnenkant – pompeuze en met goudstiksel overladen liturgie – besteden de Oekraïense katholieken veel aandacht aan de problemen van de samenleving. Ze doen bij voorbeeld aan diaconie, catechese, missie, jeugdVooral in Galicië kun je de gelovigheid van de Oekraïners ten volle ervaren. Stel werk, zieken- en gevangenispastoraat, je voor, een stralende mei-zondag in de activiteiten die mede mogelijk zijn door kerk van de redemptoristische patroon- een internationaal netwerk van donoren, zowel materieel als immaterieel. heilige Josafat in Lviv met z’n 750.000 inwoners. De kerk is zo vol dat de men- Behalve het verwijt van zieltjeswinnerij, is ook dat is een reden voor de kinnesen lijf aan lijf staan. Boven de massa sinne uit Orthodoxe hoek. Maar het was uit steken wat blauw-witte vaandels, voor de katholieken twintig jaar geleden die naar gelang de liturgie voortduurt zachtjes wuiven. In de gangpaden links en ook vandaag nog de enige mogelijken rechts zitten lange rijen mannen en heid om weer een volwaardige kerk te worden, na alles wat hen aan kerken, vrouwen op hun knieën, schuifelend kloosters en mensen ontnomen was. naar een van de zijaltaren, waar stoelen voor staan met paters die de biecht horen. Dat gebeurde die dag van 7 uur ’s Heel Oekraïne heeft zwaar te lijden morgens tot 5 uur ’s middags en aldoor gehad van de stalinistische vervolgingen. Afgezien van de ‘holodomor’, de zaten daar die rijen. opzettelijke hongersnood die in de Ook buiten de kerk, op een groot plein, jaren ’30 een vijfde van de boerenstand staat een dikke massa mensen. Ze horen uitroeide, werden na de ontmanteling van de katholieke kerken in 1946, de viering, maar zien hem niet (in de duizenden priesters, kloosterlingen en kerk trouwens ook niet) en zingen de hele liturgie mee, uit het hoofd. Opzij Vervolg volgende pagina Bisdomblad juni 2012
13
In Nederland vindt een meerderheid in de Tweede Kamer dat niemand uit het kabinet naar de EK-voetbalwedstrijden in Oekraïne mag gaan zolang de situatie rond oud-premier Joelia Timosjenko niet verbetert.
Voetballen waar de vrijheid verloren is Voor een Oekraïner zijn drie dingen belangrijk: zorg dat je dicht bij het vuur zit… dat de baas je niet ziet… en dat je pakt wat je grijpen kunt. Die Oekraïense levensles leerde mij de redemptorist Bohdan Dzjourach, hulpbisschop en secretaris van de bisschoppenconferentie van de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk in Kiev, de hoofdstad. Het tekent de mentaliteit van een bevolking die, zoals Henri Nouwen in zijn dagboek noteerde: “Nooit glimlacht”. In dat land gaan wij nu voetballen. 12 Bisdomblad juni 2012
Is er dan zò weinig positiefs te melden over die mensen? Zeker niet. Maar we doen er wel goed aan een waterscheiding (de rivier de Dnjepr) aan te brengen tussen West-Oekraïne en het oosten, het meest industriële deel van het land, waar een grote minderheid van etnische Russen woont. In het westen (Galicië), met als belangrijkste stad Lviv, wonen de meeste Griekskatholieken. Daar wordt overwegend Oekraïens gesproken, wat neerbuigend ‘de boerentaal’ wordt genoemd. Die op het westen georiënteerde mensen, vooral jongeren en intellectuelen, steunden president Victor Joesjtsjenko, die dank zij de Oranjerevolutie de huidige president Victor Janoekovitsj z’n gecorrumpeerde verkiezingsoverwinning kaapte. Dat Joesjtsjenko vervolgens met zijn blonde premier Joelia Timosjenko ruziënd over straat rollebolde en vervolgens het vertrouwen van de kiezers verloor,
leidde er uiteindelijk toe dat de steenrijke Julia wegens “machtsmisbruik” bij een gasdeal met Rusland en “verduistering” van honderden miljoenen tot zeven jaar celstraf werd veroordeeld en ondanks haar hernia werd mishandeld – maar dat is niet ongewoon in Oekraïense gevangenissen. Volgens de Oekraiens-katholieke hoofdaalmoezenier is het onmogelijk dat iemand – politie of medegevangenen – een hand op Joelia zouden durven leggen, maar de foto’s liegen niet. Het politieke westen protesteert, de Oekraïense kerken trouwens ook. Of de Nederlandse voetballers in de Oost-Oekraïense stad Charkov gaan spelen is nog niet zeker, maar het zal wel, want sport en politiek moeten gescheiden blijven, nietwaar? Het conservatieve oosten heeft niet alleen een andere politieke, maar ook een andere religieuze oriëntatie. Ze
zijn vooral Orthodox en verenigd in hun eigen vijf (!) kerkgenootschappen: de Oekraïens-orthodoxe kerk van het patriarchaat van Moskou, waarvan zich (begin jaren ’90 al) een patriarch heeft losgezongen die met volgelingen zijn eigen baan is gegaan: de veel grotere Oekraïens-orthodoxe kerk van het patriarchaat van Kiev onder patriarch Filaret, de Oekraïens-autocefale (= zelfstandige) kerk en de kleine Russischorthodoxe kerk van de Oud-gelovigen. Die kerken zijn verdeeld tot op het bot. Dat heeft niets met geloofsbeleving te maken, maar met politiek, geschiedenis (communistisch verleden) en persoonlijke vetes en ambities. Dan zijn er in het oosten en het westen vrij veel protestantse genootschappen, van lutheranen en calvinisten tot zevendedags adventisten en mormonen. Samen hebben ze minder dan een miljoen leden. Verder is er nog een bescheiden Joodse gemeenschap en een goeddeels vernietigde Armeense kerk. De Oekraïens Griekskatholieke kerk met z’n 4,5 miljoen gelovigen (dat Grieks slaat op de byzantijnse ritus) staat sinds vorig jaar onder leiding van de grootaartsbisschop Svjatoslav Sjevtsjoek in Kiev. De Rooms-katholieke ofwel ‘Poolse’ kerk in Oekraïne telt ca. vier miljoen gelovigen. Hun aartsbisschop is de Pool Mieczyslaw Mokrzycki. Beide katholieke kerken zijn twee volstrekt eigen geloofsgemeenschappen, maar soms lukt het om goed samen te werken.
Dit is de hoofdmoot van het gelovig leven in Oekraïne en twee-derde van de 42 miljoen inwoners noemt zich gelovig. Wonderlijk genoeg is niet meer dan 5 % atheïst in dit land dat tot goed 25 jaar geleden nog communistisch bestuurd werd. Het westen van Oekraïne heeft trouwens een roerige geschiedenis. Een oude man in Lviv vertelt: “Ik heb vele nationaliteiten gehad en ik ben nog nooit de stad uit geweest”. West-Oekraïne was vorige eeuw Oostenrijks-Hongaars, Pools, Russisch, Duits, weer Russisch en uiteindelijk Oekraïens. Het centrum van de stad Lviv (Leeuwenstad) heeft wat weg van Wenen.
staan twee jongetjes van een jaar of tien, met een voetbal onder de arm. Fier zingen ze mee, buigen waar nodig, bekruisen zich voortdurend en kijken geconcentreerd naar de luidspreker, alsof het daar allemaal gebeurt. Maar meteen als de viering voorbij is, laten ze de bal vallen en rennen ze erachteraan. Voetballen! Geloof en leven vloeien naadloos in elkaar over.
Waar de Orthodoxen het accent vooral leggen op hun binnenkant – pompeuze en met goudstiksel overladen liturgie – besteden de Oekraïense katholieken veel aandacht aan de problemen van de samenleving. Ze doen bij voorbeeld aan diaconie, catechese, missie, jeugdVooral in Galicië kun je de gelovigheid van de Oekraïners ten volle ervaren. Stel werk, zieken- en gevangenispastoraat, je voor, een stralende mei-zondag in de activiteiten die mede mogelijk zijn door kerk van de redemptoristische patroon- een internationaal netwerk van donoren, zowel materieel als immaterieel. heilige Josafat in Lviv met z’n 750.000 inwoners. De kerk is zo vol dat de men- Behalve het verwijt van zieltjeswinnerij, is ook dat is een reden voor de kinnesen lijf aan lijf staan. Boven de massa sinne uit Orthodoxe hoek. Maar het was uit steken wat blauw-witte vaandels, voor de katholieken twintig jaar geleden die naar gelang de liturgie voortduurt zachtjes wuiven. In de gangpaden links en ook vandaag nog de enige mogelijken rechts zitten lange rijen mannen en heid om weer een volwaardige kerk te worden, na alles wat hen aan kerken, vrouwen op hun knieën, schuifelend kloosters en mensen ontnomen was. naar een van de zijaltaren, waar stoelen voor staan met paters die de biecht horen. Dat gebeurde die dag van 7 uur ’s Heel Oekraïne heeft zwaar te lijden morgens tot 5 uur ’s middags en aldoor gehad van de stalinistische vervolgingen. Afgezien van de ‘holodomor’, de zaten daar die rijen. opzettelijke hongersnood die in de Ook buiten de kerk, op een groot plein, jaren ’30 een vijfde van de boerenstand staat een dikke massa mensen. Ze horen uitroeide, werden na de ontmanteling van de katholieke kerken in 1946, de viering, maar zien hem niet (in de duizenden priesters, kloosterlingen en kerk trouwens ook niet) en zingen de hele liturgie mee, uit het hoofd. Opzij Vervolg volgende pagina Bisdomblad juni 2012
13
Bisschop zendt twee neomisten “naar het diepe”.
De barokke kathedraal van St George in Lviv was tot voor kort de kerk van de Griekskatholieke patriarch. Hij woont nu in Kiev. De kathedraal bevat veel kostbare iconen, hoewel de KGB aan het einde van het communistische bewind de kostbaarste stukken ontvreemdde en naar Moskou bracht.
“God roept deze twee jonge mannen niet voor een tijd die voorbij is, niet voor de tijd van het Rijke Roomse leven, niet voor een Kerk die in moeilijkheden zit, neen, God roept hen voor de Kerk van de toekomst”, sprak de bisschop. “God zal door alle tijden heen jonge mannen blijven roepen tot het priesterschap. Zij zullen als hard werkende dienaars in Kerk en wereld het geloof verkondigen, het geloof vieren en het geloof in praktijk brengen in het dagelijks leven. Dit alles met als doel toekomst te geven aan alle mensen van goede wil.”
Waar de Orthodoxen het accent vooral leggen op hun binnenkant – pompeuze en met goudstiksel overladen liturgie – besteden de Oekraïense katholieken veel aandacht aan de problemen van de samenleving. gelovigen vermoord of naar de Goelag gestuurd, waar de meesten eveneens omkwamen. Kerken en kloosters werden gesloten, zo niet vernietigd, en iedere verstolen beleving van de godsdienst werd een avontuur vol doodsverachting. De NKVD (later KGB) en haar spionnen waren overal en deden hun werk zo grondig, dat toen er in de jaren ’90 een boek moest worden geschreven ten behoeve van het zaligverklaringsproces van Andrej Sjeptitsky, de vrouwelijke archivaris van de gemeente Lviv het leven van de metropoliet terugvond in meterslange rijen ordners, waarin de NKVD jarenlang van minuut tot minuut zijn bezigheden en gesprekken had genoteerd… Sjeptitsky schreef de pastorale brief ‘Gij zult niet doden’, waarin hij krachtig stelling nam tegen de moordpartijen op Joden, waar niet alleen nazi’s zich aan bezondigden, maar ook nationalistische Oekraïeners. Honderden Joden verborg hij in zijn residentie en in Grieks-katholieke kloosters. Hij stierf op 1 november 1944. Zijn opvolger Josif Slipyj werd naar de Goelag gestuurd. Hij stierf in Rome. De geheime dienst hield er gruwelijke praktijken op na. Op 27 juni 2002 verklaarde paus Johannes Paulus II 28 14 Bisdomblad juni 2012
Oekraïense martelaars zalig. Onder hen was de in 1903 geboren redemptorist Zenon Kovalyk, die o.m. in België studeerde. Op 21 december 1940 werd hij door de communisten gearresteerd. Ze beschouwden hem als een spion van de aartsbisschop en hij preekte te moedig in hun ogen. Hij werd opgesloten in de beruchte Bryghidkygevangenis, waar hij onder medegevangenen onversaagd zijn pastorale werk voortzette, met preken en gebeden. Toen op 29 juni 1941 de Duitsers de gevangenis openden, vonden ze stapels doodgemartelde lichamen. Een van hen was pater Zenon. Hij was tegen een gevangenismuur gekruisigd… Is het nu gedaan met het treiteren van gelovigen? Na de Oranjerevolutie aanvankelijk wel. Vrijheid voor iedereen, een iets beter leven voor de zwakken en gepensioneerden, afschaffing van de visumplicht en meer ruimte voor de democratie. Dat is over. Er heerst nu weer een koud (blauw!) Russisch regime. De vrijheid heeft verloren. Voorbeeld: De in de VS geboren Oekraïense priester Boris Goedzjak, rector van de Oekraïens-katholieke Universiteit in Lviv, kreeg op 18 mei 2010 bezoek van de Geheime Dienst. Vriendelijke
werd hem verteld dat “zekere politieke groeperingen” van plan waren te demonstreren tegen de nieuwe machthebbers (Janoekovitsj). Of Goedzjak de namen van betrokken studenten maar even zou willen opschrijven. Nee dus, studenten hebben het recht om te protesteren. Jawel, zei de politie, maar u moet ze waarschuwen dat ze daarvoor gestraft zullen worden. De bezoeker overhandigde Goedzjak een brief die hij moest lezen en ondertekenen. Het was een officiële steunbetuiging aan het regime. De brief zou worden meegenomen door de politie. Goedzjak weigerde, hoewel hij al wist dat zijn neef, Teodor Goedzjak, burgemeester van Vynnyky intussen was gearresteerd op een verzonnen verdenking van omkoping en corruptie, zoals in oude tijden. Mag in dat licht niet ook de veroordeling van Joelia Timosjenko worden gezien? En is het dan niet terecht dat we moeten denken aan een boycot van de Europese kampioenschappen voetbal in Charkov? Wie zich geroepen voelt, mag de vraag voor zichzelf beantwoorden.
Kees van Hasselt
Volgens traditie vond op de eerste zaterdag na Pinksteren de priesterwijding plaats. In een volle kathedraal wijdde mgr Hurkmans dit jaar tijdens een bijzonder serene pontificale Hoogmis Geoffrey de Jong en Patrick Kuijs tot nieuwe priesters van het bisdom. In zijn homilie zond bisschop Hurkmans beide neomisten uit om ”een radicaal vernieuwend geloof” te verkondigen, met een boodschap die haaks staat op de wereld. Met de woorden van het Evangelie: “Vaar naar het diepe, Ik zal maken dat je mensen gaat vangen.” Dat is volgens de bisschop geen gemakkelijke taak, want “het is herfst in de Kerk, of is het winter?”
De omstandigheden waarin priesters vandaag de dag hun werk mogen doen zijn niet makkelijk, hield de bisschop de neomisten voor. “Maar, is dat wel ooit het geval geweest? Door de eeuwen heen ervaart de Kerk dat haar Boodschap haaks staat op de wereld. De moeilijkheden die er zijn dienen ons uit te dagen. Jezus zei tot de apostelen op een moment dat alle werk vruchteloos leek: ‘Vaar naar het diepe’. Zo zegt Hij ook vandaag, tot twee jonge mannen die door handoplegging en gebed Hem zullen toebehoren: ‘Vaar naar het diepe’.” Uit de geschiedenis van de Kerk blijkt dat de opbloei van een nieuwe tijd altijd te maken heeft met het opkomen van veel bijzondere roepingen tot het priesterschap, diaconaat en tot het religieuze leven. Mgr Hurkmans: “Deze roepingen krijgt de Kerk als er een bijzondere aandacht is voor de H. Eucharistie. Broeders en zusters, wij wachten op een nieuwe lente in de Kerk. Deze zal, naar mijn overtuiging,
doorbreken als het leven van degenen die een bijzondere roeping ontvangen hebben gaat veranderen. Wanneer zij zich niet meer, zoals dat in onze tijd gebruikelijk is, bij alles zullen afvragen: Wat vind ik? Wat wil ik? Wat ervaar ik als leuk? Wat voel ik bij wat ik doe? Neen, zij zullen zich bij hun dienstwerk optimaal laten richten door God, door wat God wil.” “Jullie zullen als priester groeien en gelukkig zijn als jullie je door God laten omvormen. Het is een proces dat zich voltrekt in het dagelijkse leven. In het pastoraat, maar vooral in de viering van de dagelijkse mis. Zoals brood en wijn in de Eucharistie omgevormd worden tot het lichaam en bloed van Christus zo zullen jullie en de gelovigen met jullie omgevormd worden in de Eucharistie.” Eenmaal priester is het werk nog niet gedaan, verzekerde de bisschop de neomisten. “Weet dat je steeds weer los moet komen van eigen belang. Groei uit tot een rijpe personen die er voor de ander kunnen zijn. Ontwikkel je intellectuele kwaliteiten. Begrijp op theologische wijze het leven van mensen en van de cultuur waarin we leven. Ga zorgvuldig om met het charisma van je celibataire levensstaat. Zoek het hemelse niet het aardse, wees ten volle man van God en van de Kerk.”
Jaap van Eeden
Bisdomblad juni 2012
15
Bisschop zendt twee neomisten “naar het diepe”.
De barokke kathedraal van St George in Lviv was tot voor kort de kerk van de Griekskatholieke patriarch. Hij woont nu in Kiev. De kathedraal bevat veel kostbare iconen, hoewel de KGB aan het einde van het communistische bewind de kostbaarste stukken ontvreemdde en naar Moskou bracht.
“God roept deze twee jonge mannen niet voor een tijd die voorbij is, niet voor de tijd van het Rijke Roomse leven, niet voor een Kerk die in moeilijkheden zit, neen, God roept hen voor de Kerk van de toekomst”, sprak de bisschop. “God zal door alle tijden heen jonge mannen blijven roepen tot het priesterschap. Zij zullen als hard werkende dienaars in Kerk en wereld het geloof verkondigen, het geloof vieren en het geloof in praktijk brengen in het dagelijks leven. Dit alles met als doel toekomst te geven aan alle mensen van goede wil.”
Waar de Orthodoxen het accent vooral leggen op hun binnenkant – pompeuze en met goudstiksel overladen liturgie – besteden de Oekraïense katholieken veel aandacht aan de problemen van de samenleving. gelovigen vermoord of naar de Goelag gestuurd, waar de meesten eveneens omkwamen. Kerken en kloosters werden gesloten, zo niet vernietigd, en iedere verstolen beleving van de godsdienst werd een avontuur vol doodsverachting. De NKVD (later KGB) en haar spionnen waren overal en deden hun werk zo grondig, dat toen er in de jaren ’90 een boek moest worden geschreven ten behoeve van het zaligverklaringsproces van Andrej Sjeptitsky, de vrouwelijke archivaris van de gemeente Lviv het leven van de metropoliet terugvond in meterslange rijen ordners, waarin de NKVD jarenlang van minuut tot minuut zijn bezigheden en gesprekken had genoteerd… Sjeptitsky schreef de pastorale brief ‘Gij zult niet doden’, waarin hij krachtig stelling nam tegen de moordpartijen op Joden, waar niet alleen nazi’s zich aan bezondigden, maar ook nationalistische Oekraïeners. Honderden Joden verborg hij in zijn residentie en in Grieks-katholieke kloosters. Hij stierf op 1 november 1944. Zijn opvolger Josif Slipyj werd naar de Goelag gestuurd. Hij stierf in Rome. De geheime dienst hield er gruwelijke praktijken op na. Op 27 juni 2002 verklaarde paus Johannes Paulus II 28 14 Bisdomblad juni 2012
Oekraïense martelaars zalig. Onder hen was de in 1903 geboren redemptorist Zenon Kovalyk, die o.m. in België studeerde. Op 21 december 1940 werd hij door de communisten gearresteerd. Ze beschouwden hem als een spion van de aartsbisschop en hij preekte te moedig in hun ogen. Hij werd opgesloten in de beruchte Bryghidkygevangenis, waar hij onder medegevangenen onversaagd zijn pastorale werk voortzette, met preken en gebeden. Toen op 29 juni 1941 de Duitsers de gevangenis openden, vonden ze stapels doodgemartelde lichamen. Een van hen was pater Zenon. Hij was tegen een gevangenismuur gekruisigd… Is het nu gedaan met het treiteren van gelovigen? Na de Oranjerevolutie aanvankelijk wel. Vrijheid voor iedereen, een iets beter leven voor de zwakken en gepensioneerden, afschaffing van de visumplicht en meer ruimte voor de democratie. Dat is over. Er heerst nu weer een koud (blauw!) Russisch regime. De vrijheid heeft verloren. Voorbeeld: De in de VS geboren Oekraïense priester Boris Goedzjak, rector van de Oekraïens-katholieke Universiteit in Lviv, kreeg op 18 mei 2010 bezoek van de Geheime Dienst. Vriendelijke
werd hem verteld dat “zekere politieke groeperingen” van plan waren te demonstreren tegen de nieuwe machthebbers (Janoekovitsj). Of Goedzjak de namen van betrokken studenten maar even zou willen opschrijven. Nee dus, studenten hebben het recht om te protesteren. Jawel, zei de politie, maar u moet ze waarschuwen dat ze daarvoor gestraft zullen worden. De bezoeker overhandigde Goedzjak een brief die hij moest lezen en ondertekenen. Het was een officiële steunbetuiging aan het regime. De brief zou worden meegenomen door de politie. Goedzjak weigerde, hoewel hij al wist dat zijn neef, Teodor Goedzjak, burgemeester van Vynnyky intussen was gearresteerd op een verzonnen verdenking van omkoping en corruptie, zoals in oude tijden. Mag in dat licht niet ook de veroordeling van Joelia Timosjenko worden gezien? En is het dan niet terecht dat we moeten denken aan een boycot van de Europese kampioenschappen voetbal in Charkov? Wie zich geroepen voelt, mag de vraag voor zichzelf beantwoorden.
Kees van Hasselt
Volgens traditie vond op de eerste zaterdag na Pinksteren de priesterwijding plaats. In een volle kathedraal wijdde mgr Hurkmans dit jaar tijdens een bijzonder serene pontificale Hoogmis Geoffrey de Jong en Patrick Kuijs tot nieuwe priesters van het bisdom. In zijn homilie zond bisschop Hurkmans beide neomisten uit om ”een radicaal vernieuwend geloof” te verkondigen, met een boodschap die haaks staat op de wereld. Met de woorden van het Evangelie: “Vaar naar het diepe, Ik zal maken dat je mensen gaat vangen.” Dat is volgens de bisschop geen gemakkelijke taak, want “het is herfst in de Kerk, of is het winter?”
De omstandigheden waarin priesters vandaag de dag hun werk mogen doen zijn niet makkelijk, hield de bisschop de neomisten voor. “Maar, is dat wel ooit het geval geweest? Door de eeuwen heen ervaart de Kerk dat haar Boodschap haaks staat op de wereld. De moeilijkheden die er zijn dienen ons uit te dagen. Jezus zei tot de apostelen op een moment dat alle werk vruchteloos leek: ‘Vaar naar het diepe’. Zo zegt Hij ook vandaag, tot twee jonge mannen die door handoplegging en gebed Hem zullen toebehoren: ‘Vaar naar het diepe’.” Uit de geschiedenis van de Kerk blijkt dat de opbloei van een nieuwe tijd altijd te maken heeft met het opkomen van veel bijzondere roepingen tot het priesterschap, diaconaat en tot het religieuze leven. Mgr Hurkmans: “Deze roepingen krijgt de Kerk als er een bijzondere aandacht is voor de H. Eucharistie. Broeders en zusters, wij wachten op een nieuwe lente in de Kerk. Deze zal, naar mijn overtuiging,
doorbreken als het leven van degenen die een bijzondere roeping ontvangen hebben gaat veranderen. Wanneer zij zich niet meer, zoals dat in onze tijd gebruikelijk is, bij alles zullen afvragen: Wat vind ik? Wat wil ik? Wat ervaar ik als leuk? Wat voel ik bij wat ik doe? Neen, zij zullen zich bij hun dienstwerk optimaal laten richten door God, door wat God wil.” “Jullie zullen als priester groeien en gelukkig zijn als jullie je door God laten omvormen. Het is een proces dat zich voltrekt in het dagelijkse leven. In het pastoraat, maar vooral in de viering van de dagelijkse mis. Zoals brood en wijn in de Eucharistie omgevormd worden tot het lichaam en bloed van Christus zo zullen jullie en de gelovigen met jullie omgevormd worden in de Eucharistie.” Eenmaal priester is het werk nog niet gedaan, verzekerde de bisschop de neomisten. “Weet dat je steeds weer los moet komen van eigen belang. Groei uit tot een rijpe personen die er voor de ander kunnen zijn. Ontwikkel je intellectuele kwaliteiten. Begrijp op theologische wijze het leven van mensen en van de cultuur waarin we leven. Ga zorgvuldig om met het charisma van je celibataire levensstaat. Zoek het hemelse niet het aardse, wees ten volle man van God en van de Kerk.”
Jaap van Eeden
Bisdomblad juni 2012
15
Beeldverslag Priesterwijding 2012
16 Bisdomblad juni 2012
Bisdomblad juni 2012
17
Beeldverslag Priesterwijding 2012
16 Bisdomblad juni 2012
Bisdomblad juni 2012
17
YouCatBijeenkomsten: God en elkaar ontmoeten! In het voorwoord van de YouCat (jongerencatechismus) spreekt Paus Benedictus XVI de jongeren toe: “Ik nodig jullie uit: bestudeer de catechismus! Dat is wat ik heel graag zou willen. Deze catechismus praat jullie niet naar de mond. Hij maakt het jullie niet gemakkelijk. Hij vraagt jullie namelijk om een nieuw leven te gaan leiden. Hij legt jullie de boodschap van het evangelie voor als de ‘kostbare parel’ (Mt. 13, 45) waarvoor je alles moet over hebben. In het Bisdom van ’s Hertogenbosch hebben we deze uitnodiging van de Paus aangenomen en komen jongeren maandelijks bij elkaar voor een YouCatBijeenkomst. Iedere maand organiseert een jongerengroep uit een parochie deze bijeenkomst voor andere jongeren uit het bisdom. Elkaar ontmoeten, verdieping met uitwisselen, samen Eucharistie vieren en samen eten vormen de krachtige elementen van de bijeenkomst. Tijdens de YouCatBijeenkomst geeft een inleider, meestal de bisschop, uitleg over één van de vele onderwerpen uit de catechismus. Het onderwerp wordt, in overleg met de bisschop, door de jongeren uit de organiserende groep vastgesteld. Hierdoor zijn de onderwerpen zeer divers, maar zeker ook actueel voor jongeren. Aan het einde van de inleiding stelt de bisschop de jongeren enkele vragen. Deze vragen brengen het besproken onderwerp nog dichter bij de belevingswereld van de jongeren en geven de mogelijkheid om erover van gedachten te wisselen. Na de inleiding gaan de jongeren dan ook uiteen in deelgroepen en praten zij, naar aanleiding van de vragen, samen verder over het onderwerp. ‘Deze gesprekken geven mij de mogelijkheid om geloof te delen met andere jongeren en me zo ook verder te verdiepen in het geloof,’ gaf een jongere aan. 18 Bisdomblad juni 2012
Na het geloof verdiept te hebben gaan de jongeren samen het geloof vieren. Jongeren krijgen zo de mogelijkheid om niet alleen cognitief met geloven bezig te zijn, maar het ook werkelijk zelf te beleven. Natuurlijk is er ook ruimte voor ontmoeting en gezelligheid. Door bijvoorbeeld samen te eten spreken jongeren elkaar ook over dagelijkse dingen en bouwen zij samen vriendschappen op. De YouCatBijeenkomsten worden door de jongeren als erg fijn en waardevol ervaren. Zo vertelde één van de jongeren: ‘De YouCatBijeenkomsten zijn voor mij een mogelijkheid om andere gelovigen jongeren te ontmoeten en mijn geloof te voeden.’
YouCatBijeenkomsten dezelfde elementen behouden en wederom plaatsvinden in het gehele bisdom, maar zij zullen ook in het teken staan van de voorbereidingen op de Wereldjongerendagen in Brazilië. Tijdens iedere YouCatBijeenkomst zullen we stilstaan bij de nieuwste ontwikkelingen en zullen de jongeren zich gezamenlijk voorbereiden op de reis naar Rio de Janeiro. Ook voor jongeren die niet naar Wereldjongerendagen gaan blijft de YouCatBijeenkomst natuurlijk erg leuk, interessant en waardevol. De YouCatBijeenkomsten kunnen hen immers helpen om anderen en God te ontmoeten!
Astrid Bakker Volgend schooljaar zullen de
M25 ...
Je grenzen verleggen
Op woensdagavond 30 mei vond in Sint Oedenrode en informatieavond plaats over M25, genoemd naar de bijbeltekst Mattheus 25. M25 is het concept voor een tienergroep die zich inzet voor de naaste die het nodig heeft in eigen omgeving. Dat doet zij vanuit een christelijke overtuiging om Jezus na te volgen in zijn liefde voor de medemens. De avond werd geleid door de projectmedewerker Jongeren en Diaconie van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch, Kristel van der Loop. Oprichter van M25, (eerst in Delft en daarna verspreid over Bisdom Rotterdam) Hans van Bemmel vertelde over de oprichting en het belang van een M25 groep in de parochie. Stan van Hoof is ook bij M25 en vertelde over de opstart van M25 in Zijtaart. “Ik verzeker jullie, alles wat je voor één van deze minste broeders van Mij hebt gedaan, heb je voor Mij gedaan.” (Mattheus 25:40) Jezus zegt zijn leerlingen voor wie het Koninkrijk der hemelen is, wat van hen gevraagd wordt. Alles wat wij voor onze naaste doen, dat doen we voor Hem. Hij
vraagt het van ons: “Want Ik had honger en jullie hebben Me te eten gegeven, Ik had dorst en jullie hebben Me te drinken gegeven, Ik was vreemdeling en jullie hebben Me opgenomen. Ik was naakt en jullie hebben Me gekleed, Ik was ziek en jullie hebben naar Me omgezien, Ik zat in de gevangenis en jullie kwamen naar Me toe.” (Mattheus 25:36,37) Wat kunnen tieners concreet doen om Jezus na te volgen? In M25 worden tieners en jongeren uitgedaagd hun grenzen te verleggen door zich in te zetten voor anderen. Ze komen in contact met andere kanten van de samenleving, met mensen die ze anders misschien niet zo gauw zou ontmoeten, bijvoorbeeld daklozen, vluchtelingen, ouderen, gehandicapten, verslaafden enzovoorts. Kristel van der Loop is projectmedewerker bij het Bisdom van ’s-Hertogenbosch. Haar project ‘Jongeren en Diaconie’ wordt dankzij externe financiering met nog een jaar verlengd. “De kerk staat niet stil, want wij staan niet stil. Onze naaste nabij zijn is een belangrijke opdracht die we van Jezus
ontvangen hebben. M25 gaat aan de slag, wil zo Jezus navolgen en ontdekken voor bijzonder mysterie verborgen ligt in de naastenliefde.” Kristel: “Ik daag u uit om uw grenzen te verleggen. Om de jongeren in uw parochie de kans geven om te ervaren wat het is om zichzelf te geven, zonder daarvoor iets terug te vragen. Want zoals Sint Franciscus zei: ‘Het is in het geven dat wij ontvangen’. ‘Het zit hem niet in de grote dingen’, zei Moeder Teresa: We kunnen geen grote dingen doen, alleen kleine dingen met veel liefde.” Wilt u meer informatie over M25, neem dan contact op met Kristel van der Loop. Ook voor het ontvangen van de brochure over M25 in het Bisdom van ’s-Hertogenbosch. E-mail: kvanderloop@bisdomdenbosch.nl
Jaap van Eeden
Bisdomblad juni 2012
19
YouCatBijeenkomsten: God en elkaar ontmoeten! In het voorwoord van de YouCat (jongerencatechismus) spreekt Paus Benedictus XVI de jongeren toe: “Ik nodig jullie uit: bestudeer de catechismus! Dat is wat ik heel graag zou willen. Deze catechismus praat jullie niet naar de mond. Hij maakt het jullie niet gemakkelijk. Hij vraagt jullie namelijk om een nieuw leven te gaan leiden. Hij legt jullie de boodschap van het evangelie voor als de ‘kostbare parel’ (Mt. 13, 45) waarvoor je alles moet over hebben. In het Bisdom van ’s Hertogenbosch hebben we deze uitnodiging van de Paus aangenomen en komen jongeren maandelijks bij elkaar voor een YouCatBijeenkomst. Iedere maand organiseert een jongerengroep uit een parochie deze bijeenkomst voor andere jongeren uit het bisdom. Elkaar ontmoeten, verdieping met uitwisselen, samen Eucharistie vieren en samen eten vormen de krachtige elementen van de bijeenkomst. Tijdens de YouCatBijeenkomst geeft een inleider, meestal de bisschop, uitleg over één van de vele onderwerpen uit de catechismus. Het onderwerp wordt, in overleg met de bisschop, door de jongeren uit de organiserende groep vastgesteld. Hierdoor zijn de onderwerpen zeer divers, maar zeker ook actueel voor jongeren. Aan het einde van de inleiding stelt de bisschop de jongeren enkele vragen. Deze vragen brengen het besproken onderwerp nog dichter bij de belevingswereld van de jongeren en geven de mogelijkheid om erover van gedachten te wisselen. Na de inleiding gaan de jongeren dan ook uiteen in deelgroepen en praten zij, naar aanleiding van de vragen, samen verder over het onderwerp. ‘Deze gesprekken geven mij de mogelijkheid om geloof te delen met andere jongeren en me zo ook verder te verdiepen in het geloof,’ gaf een jongere aan. 18 Bisdomblad juni 2012
Na het geloof verdiept te hebben gaan de jongeren samen het geloof vieren. Jongeren krijgen zo de mogelijkheid om niet alleen cognitief met geloven bezig te zijn, maar het ook werkelijk zelf te beleven. Natuurlijk is er ook ruimte voor ontmoeting en gezelligheid. Door bijvoorbeeld samen te eten spreken jongeren elkaar ook over dagelijkse dingen en bouwen zij samen vriendschappen op. De YouCatBijeenkomsten worden door de jongeren als erg fijn en waardevol ervaren. Zo vertelde één van de jongeren: ‘De YouCatBijeenkomsten zijn voor mij een mogelijkheid om andere gelovigen jongeren te ontmoeten en mijn geloof te voeden.’
YouCatBijeenkomsten dezelfde elementen behouden en wederom plaatsvinden in het gehele bisdom, maar zij zullen ook in het teken staan van de voorbereidingen op de Wereldjongerendagen in Brazilië. Tijdens iedere YouCatBijeenkomst zullen we stilstaan bij de nieuwste ontwikkelingen en zullen de jongeren zich gezamenlijk voorbereiden op de reis naar Rio de Janeiro. Ook voor jongeren die niet naar Wereldjongerendagen gaan blijft de YouCatBijeenkomst natuurlijk erg leuk, interessant en waardevol. De YouCatBijeenkomsten kunnen hen immers helpen om anderen en God te ontmoeten!
Astrid Bakker Volgend schooljaar zullen de
M25 ...
Je grenzen verleggen
Op woensdagavond 30 mei vond in Sint Oedenrode en informatieavond plaats over M25, genoemd naar de bijbeltekst Mattheus 25. M25 is het concept voor een tienergroep die zich inzet voor de naaste die het nodig heeft in eigen omgeving. Dat doet zij vanuit een christelijke overtuiging om Jezus na te volgen in zijn liefde voor de medemens. De avond werd geleid door de projectmedewerker Jongeren en Diaconie van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch, Kristel van der Loop. Oprichter van M25, (eerst in Delft en daarna verspreid over Bisdom Rotterdam) Hans van Bemmel vertelde over de oprichting en het belang van een M25 groep in de parochie. Stan van Hoof is ook bij M25 en vertelde over de opstart van M25 in Zijtaart. “Ik verzeker jullie, alles wat je voor één van deze minste broeders van Mij hebt gedaan, heb je voor Mij gedaan.” (Mattheus 25:40) Jezus zegt zijn leerlingen voor wie het Koninkrijk der hemelen is, wat van hen gevraagd wordt. Alles wat wij voor onze naaste doen, dat doen we voor Hem. Hij
vraagt het van ons: “Want Ik had honger en jullie hebben Me te eten gegeven, Ik had dorst en jullie hebben Me te drinken gegeven, Ik was vreemdeling en jullie hebben Me opgenomen. Ik was naakt en jullie hebben Me gekleed, Ik was ziek en jullie hebben naar Me omgezien, Ik zat in de gevangenis en jullie kwamen naar Me toe.” (Mattheus 25:36,37) Wat kunnen tieners concreet doen om Jezus na te volgen? In M25 worden tieners en jongeren uitgedaagd hun grenzen te verleggen door zich in te zetten voor anderen. Ze komen in contact met andere kanten van de samenleving, met mensen die ze anders misschien niet zo gauw zou ontmoeten, bijvoorbeeld daklozen, vluchtelingen, ouderen, gehandicapten, verslaafden enzovoorts. Kristel van der Loop is projectmedewerker bij het Bisdom van ’s-Hertogenbosch. Haar project ‘Jongeren en Diaconie’ wordt dankzij externe financiering met nog een jaar verlengd. “De kerk staat niet stil, want wij staan niet stil. Onze naaste nabij zijn is een belangrijke opdracht die we van Jezus
ontvangen hebben. M25 gaat aan de slag, wil zo Jezus navolgen en ontdekken voor bijzonder mysterie verborgen ligt in de naastenliefde.” Kristel: “Ik daag u uit om uw grenzen te verleggen. Om de jongeren in uw parochie de kans geven om te ervaren wat het is om zichzelf te geven, zonder daarvoor iets terug te vragen. Want zoals Sint Franciscus zei: ‘Het is in het geven dat wij ontvangen’. ‘Het zit hem niet in de grote dingen’, zei Moeder Teresa: We kunnen geen grote dingen doen, alleen kleine dingen met veel liefde.” Wilt u meer informatie over M25, neem dan contact op met Kristel van der Loop. Ook voor het ontvangen van de brochure over M25 in het Bisdom van ’s-Hertogenbosch. E-mail: kvanderloop@bisdomdenbosch.nl
Jaap van Eeden
Bisdomblad juni 2012
19
Nieuwe parochie laat parochianen elkaar op de fiets ontmoeten Het proces van omvorming van de bestaande parochies van het bisdom naar - zo is nu de inschatting - zo'n vijftig nieuwe parochies is in een stroomversnelling geraakt. Was eerder sprake van 2020 als de datum waarop de implementatie daarvan afgerond moest zijn, door het sterke teruglopen van kerkbezoek en inkomsten heeft de bisdomstaf besloten dat het proces eerder moet worden voltooid. Tot 1 januari 2015 hebben de parochies de tijd om conform het beleidsplan "Groeien in geloof, geloven in groei' te fuseren. Veel tijd om aan elkaar te wennen en om de nieuwe parochie 'bouwrijp' te maken is er daarom niet. In sommige parochies probeert men daarom om dat proces een handje te helpen. Neem bijvoorbeeld de nieuwe parochie Asten. De opzet van een nieuwe parochie, sowieso de hele inrichting van de nieuwe bisdomkaart heeft, zo blijkt in de praktijk, niet zelden nogal wat voeten in aarde. De vaak (zeer) oude huidige parochies willen doorgaans zo lang mogelijk zelfstandig blijven, zeker als de parochie nog een eigen priester heeft. Het Bisdom begrijpt dit, maar vraagt anderzijds dat parochies toekomstgericht over hun grenzen heen kijken en handelen in het belang van het groter geheel. Zo ongeveer verloopt ook het proces in Asten, de op de diocesane tekentafel geboren nieuwe parochie, die naast de naamgever ook de dorpen Heusden, Helenaveen, Liessel, Neerkant en Ommel gaat omvatten. Qua bediening heeft de parochie (nog) niet te klagen en ook financieel is de noodzaak om samen te gaan nog niet prangend. Maar pastoor Jos Hermans is zich ervan bewust dat er toch iets moet gebeuren. Om het proces te olieën, zette hij een fietstocht op langs alle kerken van de toekomstige parochie. Het doel daarvan is dat kerkgangers uit de afzonderlijke gemeenten nu al aan elkaar kunnen 'snuffelen', elkaar kunnen ontmoeten en begroeten. "Doel van de fietsroute is dat mensen uit de (oude) parochies elkaar leren 20 Bisdomblad juni 2012
kennen, elkaars identiteit en de parochiegewoontes. Dat men een goede verstandhouding opbouwt en elkaar respecteert en accepteert," vertelt pastoor Hermans. De fietsroute is te downloaden van de website van de nieuwe parochie, die Hermans zelf in Word Press heeft opgezet. Hij is er nogal handig in, blijkt, en trekt maandelijks zo'n 6000 bezoekers. Vaak vers nieuws is daarvoor een vereiste, weet Hermans. De fietsroute geeft behalve aanwijzingen voor de pedaleur ook informatie over de kerkgebouwen, kloosters aan de route en de 'keskesboom', overige toeristische informatie en tips om de inwendige mens tevreden te kunnen stellen. Op sommige zondagen zorgt men ervoor dat de kerken open zijn, u ze van binnen kunt bekijken en informatie kunt krijgen over het kerkgebouw en de bezienwaardigheden. En mocht de kerk toch dicht zijn, dan kunt u via de bisdomwebsite het interieur zien op de pagina Kijk-in-de-kerk. Er is geen vastgesteld vertrekpunt, in ieder van de genoemde dorpen kan men beginnen aan de tocht die, helemaal uitgereden, zo'n 40 kilometer lang is. De Astense parochianen fietsten hem vorig jaar als eersten en als het aan
Hermans ligt komt er dit jaar nog een (zon)dag dat alle parochianen de route, beginnend bij hun eigen kerk, hem gaan doen en er op de diverse locaties rondleidingen zijn. "De mensen die hem gefietst hebben, waren heel enthousiast," drukt de pastoor me op het hart.
Jaap van Eeden
De fietsroute vindt u op de website van de Angelusparochie van Asten: http://angelusparochie.com/. Mocht u de fietstocht willen maken en komt u van ver, dan is het goed te weten dat u in Deurne op het Stationsplein een fiets kunt huren (tel. 0900-2021163). Van Deurne fietst u dan naar Liessel of Ommel, een kleine 8 kilometer. Goed voor u te weten: de kerk in Asten is altijd open.
Jong en oud worden beter van de ontmoeting ‘Contact en ontmoeting’, of ik daarover een stukje zou willen schrijven en dan vooral vanuit het gezichtspunt van emeriti. Het was de vriendelijke eindredacteur, die het vroeg en dan wil je niet weigeren. Maar hoe moet ik die vork nou aan de steel steken?
In mijn ‘contact’ met emeriti merk ik dat het belangrijk is om naar elkaar te luisteren. Emeriti behoren bij de groep ‘ouder wordende mensen’; die groep is in onze samenleving groot. Onder de oudere mensen zijn er velen die zich nog goed kunnen redden, maar met het stijgen der jaren wordt de actieradius kleiner; je komt niet zo gemakkelijk meer van de plaats af. Emeriti zijn niet anders; minder mobiel en dus vaker thuis vinden ze het juist dán prettig als er iemand over de vloer komt om een praatje te maken, nieuwtjes aangaande het bisdom uit te wisselen, eventueel te praten over wat hen bezighoudt. Bezoek van voormalige parochianen, die vaak tot goede vrienden of vriendinnen zijn geworden, is vaak een teken dat men als emeritus-pastor niet vergeten is en dat het werk dat gedaan is, nog steeds gewaardeerd wordt. Is ‘contact’ al belangrijk, nog belangrijker is dat dit contact uitgroeit tot een echte ‘ontmoeting’. Iemand ontmoeten gaat verder en dieper dan contact met hem hebben. In een ontmoeting voel je je als mens gewaardeerd; niet alleen om. het werk dat je deed, maar vooral om wie je bent als mens wil een ander bij je zijn. Een ontmoeting heeft niets verplichtends; het ‘moeten’ is er juist
af. Je gaat naar iemand toe omdat het fijn is om bij elkaar te zijn. Iedereen heeft daar behoefte aan, dus ook de emeriti. Het doet emeriti vaak pijn te moeten merken dat er voor hun persoon niet altijd aandacht is bij jongere priesters; dat er een andere manier van werken in de parochie is dan voorheen, dat is voor de hand liggend. Maar dat soms miskend wordt dat er ook voorheen met hart en ziel is gewerkt in Gods wijngaard, dat geeft een naar gevoel. Het zou, denk ik, een zegen zijn voor de Kerk van het Bossche bisdom als er meer contact was tussen de jonge garde en de oudere priesters. Nog beter zou het zijn als dat contact zou uitgroeien tot echte ontmoeting. En het kán! In diverse samenwerkingsverbanden worden emeriti naar vermogen betrokken bij de ontwikkelingen in het pastoraat. En de aloude krans brengt op meerdere plaatsen jong en oud op een plezierige manier bij elkaar. Waar het gebeurt, blijkt dat jong en oud beter worden van deze ontmoetingen. Jan Schepers Gedelegeerde voor emeriti
Bisdomblad juni 2012
21
Nieuwe parochie laat parochianen elkaar op de fiets ontmoeten Het proces van omvorming van de bestaande parochies van het bisdom naar - zo is nu de inschatting - zo'n vijftig nieuwe parochies is in een stroomversnelling geraakt. Was eerder sprake van 2020 als de datum waarop de implementatie daarvan afgerond moest zijn, door het sterke teruglopen van kerkbezoek en inkomsten heeft de bisdomstaf besloten dat het proces eerder moet worden voltooid. Tot 1 januari 2015 hebben de parochies de tijd om conform het beleidsplan "Groeien in geloof, geloven in groei' te fuseren. Veel tijd om aan elkaar te wennen en om de nieuwe parochie 'bouwrijp' te maken is er daarom niet. In sommige parochies probeert men daarom om dat proces een handje te helpen. Neem bijvoorbeeld de nieuwe parochie Asten. De opzet van een nieuwe parochie, sowieso de hele inrichting van de nieuwe bisdomkaart heeft, zo blijkt in de praktijk, niet zelden nogal wat voeten in aarde. De vaak (zeer) oude huidige parochies willen doorgaans zo lang mogelijk zelfstandig blijven, zeker als de parochie nog een eigen priester heeft. Het Bisdom begrijpt dit, maar vraagt anderzijds dat parochies toekomstgericht over hun grenzen heen kijken en handelen in het belang van het groter geheel. Zo ongeveer verloopt ook het proces in Asten, de op de diocesane tekentafel geboren nieuwe parochie, die naast de naamgever ook de dorpen Heusden, Helenaveen, Liessel, Neerkant en Ommel gaat omvatten. Qua bediening heeft de parochie (nog) niet te klagen en ook financieel is de noodzaak om samen te gaan nog niet prangend. Maar pastoor Jos Hermans is zich ervan bewust dat er toch iets moet gebeuren. Om het proces te olieën, zette hij een fietstocht op langs alle kerken van de toekomstige parochie. Het doel daarvan is dat kerkgangers uit de afzonderlijke gemeenten nu al aan elkaar kunnen 'snuffelen', elkaar kunnen ontmoeten en begroeten. "Doel van de fietsroute is dat mensen uit de (oude) parochies elkaar leren 20 Bisdomblad juni 2012
kennen, elkaars identiteit en de parochiegewoontes. Dat men een goede verstandhouding opbouwt en elkaar respecteert en accepteert," vertelt pastoor Hermans. De fietsroute is te downloaden van de website van de nieuwe parochie, die Hermans zelf in Word Press heeft opgezet. Hij is er nogal handig in, blijkt, en trekt maandelijks zo'n 6000 bezoekers. Vaak vers nieuws is daarvoor een vereiste, weet Hermans. De fietsroute geeft behalve aanwijzingen voor de pedaleur ook informatie over de kerkgebouwen, kloosters aan de route en de 'keskesboom', overige toeristische informatie en tips om de inwendige mens tevreden te kunnen stellen. Op sommige zondagen zorgt men ervoor dat de kerken open zijn, u ze van binnen kunt bekijken en informatie kunt krijgen over het kerkgebouw en de bezienwaardigheden. En mocht de kerk toch dicht zijn, dan kunt u via de bisdomwebsite het interieur zien op de pagina Kijk-in-de-kerk. Er is geen vastgesteld vertrekpunt, in ieder van de genoemde dorpen kan men beginnen aan de tocht die, helemaal uitgereden, zo'n 40 kilometer lang is. De Astense parochianen fietsten hem vorig jaar als eersten en als het aan
Hermans ligt komt er dit jaar nog een (zon)dag dat alle parochianen de route, beginnend bij hun eigen kerk, hem gaan doen en er op de diverse locaties rondleidingen zijn. "De mensen die hem gefietst hebben, waren heel enthousiast," drukt de pastoor me op het hart.
Jaap van Eeden
De fietsroute vindt u op de website van de Angelusparochie van Asten: http://angelusparochie.com/. Mocht u de fietstocht willen maken en komt u van ver, dan is het goed te weten dat u in Deurne op het Stationsplein een fiets kunt huren (tel. 0900-2021163). Van Deurne fietst u dan naar Liessel of Ommel, een kleine 8 kilometer. Goed voor u te weten: de kerk in Asten is altijd open.
Jong en oud worden beter van de ontmoeting ‘Contact en ontmoeting’, of ik daarover een stukje zou willen schrijven en dan vooral vanuit het gezichtspunt van emeriti. Het was de vriendelijke eindredacteur, die het vroeg en dan wil je niet weigeren. Maar hoe moet ik die vork nou aan de steel steken?
In mijn ‘contact’ met emeriti merk ik dat het belangrijk is om naar elkaar te luisteren. Emeriti behoren bij de groep ‘ouder wordende mensen’; die groep is in onze samenleving groot. Onder de oudere mensen zijn er velen die zich nog goed kunnen redden, maar met het stijgen der jaren wordt de actieradius kleiner; je komt niet zo gemakkelijk meer van de plaats af. Emeriti zijn niet anders; minder mobiel en dus vaker thuis vinden ze het juist dán prettig als er iemand over de vloer komt om een praatje te maken, nieuwtjes aangaande het bisdom uit te wisselen, eventueel te praten over wat hen bezighoudt. Bezoek van voormalige parochianen, die vaak tot goede vrienden of vriendinnen zijn geworden, is vaak een teken dat men als emeritus-pastor niet vergeten is en dat het werk dat gedaan is, nog steeds gewaardeerd wordt. Is ‘contact’ al belangrijk, nog belangrijker is dat dit contact uitgroeit tot een echte ‘ontmoeting’. Iemand ontmoeten gaat verder en dieper dan contact met hem hebben. In een ontmoeting voel je je als mens gewaardeerd; niet alleen om. het werk dat je deed, maar vooral om wie je bent als mens wil een ander bij je zijn. Een ontmoeting heeft niets verplichtends; het ‘moeten’ is er juist
af. Je gaat naar iemand toe omdat het fijn is om bij elkaar te zijn. Iedereen heeft daar behoefte aan, dus ook de emeriti. Het doet emeriti vaak pijn te moeten merken dat er voor hun persoon niet altijd aandacht is bij jongere priesters; dat er een andere manier van werken in de parochie is dan voorheen, dat is voor de hand liggend. Maar dat soms miskend wordt dat er ook voorheen met hart en ziel is gewerkt in Gods wijngaard, dat geeft een naar gevoel. Het zou, denk ik, een zegen zijn voor de Kerk van het Bossche bisdom als er meer contact was tussen de jonge garde en de oudere priesters. Nog beter zou het zijn als dat contact zou uitgroeien tot echte ontmoeting. En het kán! In diverse samenwerkingsverbanden worden emeriti naar vermogen betrokken bij de ontwikkelingen in het pastoraat. En de aloude krans brengt op meerdere plaatsen jong en oud op een plezierige manier bij elkaar. Waar het gebeurt, blijkt dat jong en oud beter worden van deze ontmoetingen. Jan Schepers Gedelegeerde voor emeriti
Bisdomblad juni 2012
21
Magazine ‘Groeien!’ biedt verfrissende aanpak voor ouderavonden
In de spirit: als je tiener gevormd wordt … Elk jaar worden in Nederland zo’n 24.000 kinderen gevormd. Bijna in alle parochies wordt daarom vormselcatechese georganiseerd en het Bisdom biedt ieder jaar de Power of Firedag aan. Dat vraagt heel wat werk en inzet. Er bestaat heel wat materiaal om vormelingen te begeleiden. Maar hoe zit het met de ouderavonden? Veel catechisten kijken daar een beetje tegen op, want hoe kun je de ouders betrekken bij de vormselcatechese? Het nieuwe magazine ‘Groeien!’ in de reeks ‘Leven - wat er echt toe doet’, wil de ouderavonden een nieuwe impuls geven. Diaken dr. Johan Van der Vloet, theoloog/psycholoog en nationaal directeur catechese van de Nederlandse kerkprovincie, vertelt hoe ouderavonden kansen worden tot ontmoeting, die mensen reëel hulp bieden in hun zoektocht naar een zinvol leven en hun eigen spiritualiteit.
Ongeveer vierentwintigduizend vormelingen: dat betekent dat je potentieel ook rond de achtenveertigduizend ouders bereikt. Een immense kans om hen te ontmoeten en te ondersteunen in hun opvoedings- en levenstaken! Maar zinvolle en geslaagde ouderavonden organiseren is niet altijd vanzelfsprekend. Kerk en sacrament zijn voor een aantal ouders ver van hun bed. En toch herkennen alle ouders zich in een gemeenschappelijk verlangen: ze willen hun tiener opvoeden tot een gelukkig mens. Daardoor worden ze zelf uitgedaagd in hun eigen leven te ontdekken wat zinvol en waardevol is. Bij die twee aspecten sluit het magazine Groeien! aan. Dit magazine biedt ouders een traject op hun eigen niveau als volwassene en ouder aan. Ideaal dus om een aantal ouderavonden rond uit te bouwen. Help, een tiener in huis! Het eerste deel stelt tieners en hun ouders centraal. Pubers maken het 22 Bisdomblad juni 2012
hun ouders niet makkelijk en stellen vragen op het scherp van de snee. Het magazine wil ouders (en grootouders!) ondersteunen bij het omgaan met levensvragen van opgroeiende kinderen. Bekende Vlamingen en Nederlanders, zoals actrice Lien van de Kelder en schrijfster Simone van der Vught, getuigen over hun tienertijd en hun eigen tieners. Het magazine gaat ook te rade bij specialisten zoals Jean-Marie Petitclerc die in de suburbs van Lyon een jeugdcentrum runt en de Duitse pedagoog Friedrich Schweitzer. Er zijn tevens gesprekken met een heel diverse jongerengroep in Taizé en met leden van de bekende gemeenschap in het Italiaanse Bose rond Enzo Bianchi over hoe zij de jongeren vandaag ervaren. Vormsel In een special komt het vormsel aan bod. ‘In the spirit’ heet hij en dat zet de toon voor hoe het vormsel wordt benaderd. Het gaat immers om de
‘Geest van God’. Dat is geen makkelijk thema en toch blijkt het verrassend dichtbij. Je treft er uiteraard ook de FAQ aan die vragen over het vormsel beantwoordt. De Rotterdamse bisschop Van den Hende en enkele catechisten getuigen hoe zij het vormsel ervaren. Jeugdpastores vertellen hoe zij na het vormsel jongeren zien groeien in hun spirituele tocht. Het tweede deel van het magazine is een uitnodiging aan de ouders van de vormelingen en tieners om over hun eigen spiritualiteit na te denken. De groeiboost van hun tieners doet hen immers ook vragen stellen over wat zij in dit leven waardevol vinden en welke ‘spirit’ zij willen ontwikkelen. Spiritualiteit is een hot item in deze tijd. Psychologen geven aan dat ze mensen helpt in hun welzijn. Maar hoe ontwikkel en voed je die spiritualiteit? Een spirituele test, interviews met spirituele meesters als Anselm Grün en Enzo Bianchi prikkelen de lezer om hun eigen zoektocht bewust te beleven
en nodigen hen uit dit in gesprek te brengen met de christelijke spiritualiteit. Groeistimuli dus, die uitnodigen het eigen geloof te herontdekken en op zoek te gaan naar een volwassen geloof. Ouderavonden Op de ouderavonden kan het magazine in verschillende werkvormen worden aangeboden. Tips vind je op www. groeien.info. Uiterst handig zijn de geanimeerde powerpointpresentaties die je gratis bij een bestelling van 30 ex. krijgt. Het zijn twee presentaties van telkens een half uur met foto’s en filmpjes. De eerste exploreert de tienerwereld en de tweede nodigt ouders uit om hun eigen spirituele vragen in gesprek te brengen met het christelijke geloof. Tenslotte werd ook een meditatiesnoer ontwikkeld. Zeven kralen gidsen je in zeven eenvoudige stappen naar je innerlijke ruimte. Elk snoer is uniek in vorm en kleurnuance. Je kunt kiezen tussen een versie met glazen parels of
houten kralen. Makkelijk te bevestigen aan je handtas, rugzak of sleutelhanger! Het snoer kan gebruikt worden bij een meditatieoefening die je kunt aanleren tijdens ouderavonden. Een handleiding hiervoor vind je in het magazine. Ook voor de vormelingen zelf werd een eigen variant ontwikkeld. Meer hierover vind je op de website. Groeien! wil tegemoetkomen aan de vraag van onze tijdgenoten naar een doorleefde spiritualiteit. De ouderavonden worden daardoor kansen tot ontmoeting, die mensen reëel hulp bieden in hun zoektocht naar een zinvol leven en hun eigen spiritualiteit. Als kerkgemeenschap kunnen we hen op die manier ondersteunen en uitnodigen het christelijk geloof te ontdekken als bron van leven.
Johan Van der Vloet
Het magazine ‘Groeien’ kost € 4,-. Korting vanaf 30 exemplaren. Het meditatiesnoer kost € 5,95. Beide kunnen besteld worden via www.reliboek.eu. Hier vind je tevens meer info over de vorige nummers. Bisdomblad juni 2012
23
Magazine ‘Groeien!’ biedt verfrissende aanpak voor ouderavonden
In de spirit: als je tiener gevormd wordt … Elk jaar worden in Nederland zo’n 24.000 kinderen gevormd. Bijna in alle parochies wordt daarom vormselcatechese georganiseerd en het Bisdom biedt ieder jaar de Power of Firedag aan. Dat vraagt heel wat werk en inzet. Er bestaat heel wat materiaal om vormelingen te begeleiden. Maar hoe zit het met de ouderavonden? Veel catechisten kijken daar een beetje tegen op, want hoe kun je de ouders betrekken bij de vormselcatechese? Het nieuwe magazine ‘Groeien!’ in de reeks ‘Leven - wat er echt toe doet’, wil de ouderavonden een nieuwe impuls geven. Diaken dr. Johan Van der Vloet, theoloog/psycholoog en nationaal directeur catechese van de Nederlandse kerkprovincie, vertelt hoe ouderavonden kansen worden tot ontmoeting, die mensen reëel hulp bieden in hun zoektocht naar een zinvol leven en hun eigen spiritualiteit.
Ongeveer vierentwintigduizend vormelingen: dat betekent dat je potentieel ook rond de achtenveertigduizend ouders bereikt. Een immense kans om hen te ontmoeten en te ondersteunen in hun opvoedings- en levenstaken! Maar zinvolle en geslaagde ouderavonden organiseren is niet altijd vanzelfsprekend. Kerk en sacrament zijn voor een aantal ouders ver van hun bed. En toch herkennen alle ouders zich in een gemeenschappelijk verlangen: ze willen hun tiener opvoeden tot een gelukkig mens. Daardoor worden ze zelf uitgedaagd in hun eigen leven te ontdekken wat zinvol en waardevol is. Bij die twee aspecten sluit het magazine Groeien! aan. Dit magazine biedt ouders een traject op hun eigen niveau als volwassene en ouder aan. Ideaal dus om een aantal ouderavonden rond uit te bouwen. Help, een tiener in huis! Het eerste deel stelt tieners en hun ouders centraal. Pubers maken het 22 Bisdomblad juni 2012
hun ouders niet makkelijk en stellen vragen op het scherp van de snee. Het magazine wil ouders (en grootouders!) ondersteunen bij het omgaan met levensvragen van opgroeiende kinderen. Bekende Vlamingen en Nederlanders, zoals actrice Lien van de Kelder en schrijfster Simone van der Vught, getuigen over hun tienertijd en hun eigen tieners. Het magazine gaat ook te rade bij specialisten zoals Jean-Marie Petitclerc die in de suburbs van Lyon een jeugdcentrum runt en de Duitse pedagoog Friedrich Schweitzer. Er zijn tevens gesprekken met een heel diverse jongerengroep in Taizé en met leden van de bekende gemeenschap in het Italiaanse Bose rond Enzo Bianchi over hoe zij de jongeren vandaag ervaren. Vormsel In een special komt het vormsel aan bod. ‘In the spirit’ heet hij en dat zet de toon voor hoe het vormsel wordt benaderd. Het gaat immers om de
‘Geest van God’. Dat is geen makkelijk thema en toch blijkt het verrassend dichtbij. Je treft er uiteraard ook de FAQ aan die vragen over het vormsel beantwoordt. De Rotterdamse bisschop Van den Hende en enkele catechisten getuigen hoe zij het vormsel ervaren. Jeugdpastores vertellen hoe zij na het vormsel jongeren zien groeien in hun spirituele tocht. Het tweede deel van het magazine is een uitnodiging aan de ouders van de vormelingen en tieners om over hun eigen spiritualiteit na te denken. De groeiboost van hun tieners doet hen immers ook vragen stellen over wat zij in dit leven waardevol vinden en welke ‘spirit’ zij willen ontwikkelen. Spiritualiteit is een hot item in deze tijd. Psychologen geven aan dat ze mensen helpt in hun welzijn. Maar hoe ontwikkel en voed je die spiritualiteit? Een spirituele test, interviews met spirituele meesters als Anselm Grün en Enzo Bianchi prikkelen de lezer om hun eigen zoektocht bewust te beleven
en nodigen hen uit dit in gesprek te brengen met de christelijke spiritualiteit. Groeistimuli dus, die uitnodigen het eigen geloof te herontdekken en op zoek te gaan naar een volwassen geloof. Ouderavonden Op de ouderavonden kan het magazine in verschillende werkvormen worden aangeboden. Tips vind je op www. groeien.info. Uiterst handig zijn de geanimeerde powerpointpresentaties die je gratis bij een bestelling van 30 ex. krijgt. Het zijn twee presentaties van telkens een half uur met foto’s en filmpjes. De eerste exploreert de tienerwereld en de tweede nodigt ouders uit om hun eigen spirituele vragen in gesprek te brengen met het christelijke geloof. Tenslotte werd ook een meditatiesnoer ontwikkeld. Zeven kralen gidsen je in zeven eenvoudige stappen naar je innerlijke ruimte. Elk snoer is uniek in vorm en kleurnuance. Je kunt kiezen tussen een versie met glazen parels of
houten kralen. Makkelijk te bevestigen aan je handtas, rugzak of sleutelhanger! Het snoer kan gebruikt worden bij een meditatieoefening die je kunt aanleren tijdens ouderavonden. Een handleiding hiervoor vind je in het magazine. Ook voor de vormelingen zelf werd een eigen variant ontwikkeld. Meer hierover vind je op de website. Groeien! wil tegemoetkomen aan de vraag van onze tijdgenoten naar een doorleefde spiritualiteit. De ouderavonden worden daardoor kansen tot ontmoeting, die mensen reëel hulp bieden in hun zoektocht naar een zinvol leven en hun eigen spiritualiteit. Als kerkgemeenschap kunnen we hen op die manier ondersteunen en uitnodigen het christelijk geloof te ontdekken als bron van leven.
Johan Van der Vloet
Het magazine ‘Groeien’ kost € 4,-. Korting vanaf 30 exemplaren. Het meditatiesnoer kost € 5,95. Beide kunnen besteld worden via www.reliboek.eu. Hier vind je tevens meer info over de vorige nummers. Bisdomblad juni 2012
23
Op 29 april werd in de Sint Jan het beeld van Pater Eustachius geplaatst: Een bronzen beeld van een pater uit Brabant, die als jongen het levensverhaal van pater Damiaan en zijn werk bij de melaatsen las en daarop vol enthousiasme besloot ook zijn leven in dienst te stellen van God, en die ook inderdaad de mensen gezondheid en vrede bracht. Anderen waren hem al voorgegaan! Naast het nieuwe beeld van pater Eustachius staat dat van de zalige Peerke Donders.
1809
Op 27 oktober 1809 wordt
Petrus (Peerke) Donders in Tilburg geboren in een klein huisje aan de Moerstraat in de Heikant. Hij wordt gedoopt in de kerk van ’t Goirke . Zijn vader Arnold is een arme thuiswever. 1831
Als kind geeft hij al te kennen
priester te willen worden. Hij bidt veel en zijn kinderspel bestaat onder meer uit het preken voor andere kinderen. In het
Petrus (Peerke) Donders werd in 1809
lijke operatie. Van te voren was Lowieke
najaar 1831 start hij met zijn priesterop-
geboren in de Heikant in Tilburg. Hij werd
meerdere malen onderzocht en er waren
leiding als knechtstudent aan het kleinse-
gedoopt in de kerk van ’t Goirke. Zijn
ook röntgenfoto’s gemaakt. Eenmaal in
minarie Beekvliet te Sint-Michielsgestel.
vader was een arme thuiswever, maar
het ziekenhuis bleek Lowieke volkomen
de droom van Peerke was al van jongsaf
gezond, het gezwel was verdwenen! Dat
1837
aan duidelijk: priester worden! In 1831
wonder werd erkend, toch zou het nog
intrede in het grootseminarie Nieuw-
begon hij, als knecht-student, aan het
tot 23 mei 1982 duren voordat Peerke
Herlaar te Sint-Michielsgestel.
kleinseminarie in Sint-Michelsgestel. Op
zaligverklaard werd. Het tekent Peerke
5 juni 1841 werd hij in Oegstgeest pries-
eigenlijk, dat langzame maar zekere
1841
ter gewijd en vertrok daarna al snel naar
voortgaan, zonder haast maar bijna onge-
Oegstgeest tot priester gewijd. Op 22 mei
Paramaribo, Suriname, waar hij van 1842-
merkt steeds grotere kringen vormend in
1842 houdt Peerke zijn afscheidspreek in
1855 als kapelaan werkzaam was. In
de wereld. Juist Peerke, die altijd uitging
de kerk van ’t Goirke.
1855 werd hij aangesteld als pastoor van
van de bereidheid van de mensen tot
‘Batavia’, het centrum voor melaatsen.
samenwerking, ongeacht hun culturele of
1842
religieuze achtergrond, maar wel met res-
1842 vanuit de haven van Den Helder.
pect voor die eigenheden.
Op 16 september 1842 komt hij aan in
Pas op latere leeftijd werd hij pater; hij was al bijna zestig jaar toen hij op 24
Ten volle leven! Peerke Donders
Op 5 juni 1841 wordt hij in
Hij vertrekt op 1 augustus
Paramaribo, Suriname. Van 1842-1855
juni 1867 zijn kloostergelofte als pater
In de expositie die nu te zien is in het
Redemptorist aflegde! Hij werd toen al
Tilburgse Peerke Donders Paviljoen wordt
‘een heilige man’ genoemd. Als pater
aandacht besteed aan de kern van het
1855
Redemptorist ondernam hij veel mis-
werk van Peerke Donders. De foto’s zijn
pastoor van het melaatsenetablissement
siereizen naar de Indianen en de slaven
soms schokkend. Dat moet het werk van
Batavia aan de Coppenamerivier.
in het oerwoudgebied, maar uiteindelijk
Peerke, hoop en de vreugde Gods bren-
keerde hij definitief terug naar het cen-
gen in zulke hopeloos lijkende omstan-
1867
trum voor melaatsen. Alles wat hij deed,
digheden, ook zijn geweest. Opvallend
1867 zijn kloostergelofte af als pater
deed hij met grote betrokkenheid, een-
is echter de vreugde die uit vele foto’s
Redemptorist. Hij onderneemt vele mis-
voud en liefde voor iedere mens. Hij stierf
spreekt. Vreugde, ondanks verminkingen,
siereizen naar de in het oerwoud woon-
in 1887 op 77-jarige leeftijd aan een nier-
ondanks moeilijke omstandigheden. Ten
achtige indianen en bosnegers.
ontsteking en werd begraven in Batavia.
volle leven!
In 1900 werd hij herbegraven in de kathe-
werkt hij als kapelaan in Paramaribo.
1883
In 1855 wordt hij aangesteld als
Peerke Donders legt op 24 juni
Van 1883-1885 wordt hij tijdelijk
draal van Paramaribo en toen begon ook
De tentoonstelling ‘Lepra anno nu. In
in Paramaribo en Coronie geplaatst.
het proces voor de zaligverklaring van
de voetsporen van Peerke Donders’ is
1885
Pater Peerke te lopen. In 1921 kreeg hij
van 14 april t/m 21 oktober 2012 te
terug naar het melaatsenetablissement
een nieuw graf op een centralere plaats
zien in Peerke Donders Paviljoen, Pater
Batavia.
in dezelfde kathedraal.
Dondersstraat 20, 5011 XG Tilburg.
In 1929 genas een anderhalf jaar oud
In 1885 keert hij definitief
Openingstijden dinsdag t/m zondag van
1887
13.00-17.00 uur.
Peerke Donders op 77-jarige leeftijd
Op 14 januari 1887 overlijdt
Tilburgs jongetje, Lowieke Westland,
aan een nierontsteking. Hij wordt op 15
op zijn voorspraak. Doodziek, met een
januari 1887 begraven in Batavia en in
gezwel aan zijn been, werd hij naar het ziekenhuis gebracht voor de noodzake24 Bisdomblad juni 2012
Op 4 oktober 1837 doet hij zijn
Zr. Madeleine Bouman
1900 herbegraven in de kathedraal van Paramaribo. Bisdomblad juni 2012
25
Op 29 april werd in de Sint Jan het beeld van Pater Eustachius geplaatst: Een bronzen beeld van een pater uit Brabant, die als jongen het levensverhaal van pater Damiaan en zijn werk bij de melaatsen las en daarop vol enthousiasme besloot ook zijn leven in dienst te stellen van God, en die ook inderdaad de mensen gezondheid en vrede bracht. Anderen waren hem al voorgegaan! Naast het nieuwe beeld van pater Eustachius staat dat van de zalige Peerke Donders.
1809
Op 27 oktober 1809 wordt
Petrus (Peerke) Donders in Tilburg geboren in een klein huisje aan de Moerstraat in de Heikant. Hij wordt gedoopt in de kerk van ’t Goirke . Zijn vader Arnold is een arme thuiswever. 1831
Als kind geeft hij al te kennen
priester te willen worden. Hij bidt veel en zijn kinderspel bestaat onder meer uit het preken voor andere kinderen. In het
Petrus (Peerke) Donders werd in 1809
lijke operatie. Van te voren was Lowieke
najaar 1831 start hij met zijn priesterop-
geboren in de Heikant in Tilburg. Hij werd
meerdere malen onderzocht en er waren
leiding als knechtstudent aan het kleinse-
gedoopt in de kerk van ’t Goirke. Zijn
ook röntgenfoto’s gemaakt. Eenmaal in
minarie Beekvliet te Sint-Michielsgestel.
vader was een arme thuiswever, maar
het ziekenhuis bleek Lowieke volkomen
de droom van Peerke was al van jongsaf
gezond, het gezwel was verdwenen! Dat
1837
aan duidelijk: priester worden! In 1831
wonder werd erkend, toch zou het nog
intrede in het grootseminarie Nieuw-
begon hij, als knecht-student, aan het
tot 23 mei 1982 duren voordat Peerke
Herlaar te Sint-Michielsgestel.
kleinseminarie in Sint-Michelsgestel. Op
zaligverklaard werd. Het tekent Peerke
5 juni 1841 werd hij in Oegstgeest pries-
eigenlijk, dat langzame maar zekere
1841
ter gewijd en vertrok daarna al snel naar
voortgaan, zonder haast maar bijna onge-
Oegstgeest tot priester gewijd. Op 22 mei
Paramaribo, Suriname, waar hij van 1842-
merkt steeds grotere kringen vormend in
1842 houdt Peerke zijn afscheidspreek in
1855 als kapelaan werkzaam was. In
de wereld. Juist Peerke, die altijd uitging
de kerk van ’t Goirke.
1855 werd hij aangesteld als pastoor van
van de bereidheid van de mensen tot
‘Batavia’, het centrum voor melaatsen.
samenwerking, ongeacht hun culturele of
1842
religieuze achtergrond, maar wel met res-
1842 vanuit de haven van Den Helder.
pect voor die eigenheden.
Op 16 september 1842 komt hij aan in
Pas op latere leeftijd werd hij pater; hij was al bijna zestig jaar toen hij op 24
Ten volle leven! Peerke Donders
Op 5 juni 1841 wordt hij in
Hij vertrekt op 1 augustus
Paramaribo, Suriname. Van 1842-1855
juni 1867 zijn kloostergelofte als pater
In de expositie die nu te zien is in het
Redemptorist aflegde! Hij werd toen al
Tilburgse Peerke Donders Paviljoen wordt
‘een heilige man’ genoemd. Als pater
aandacht besteed aan de kern van het
1855
Redemptorist ondernam hij veel mis-
werk van Peerke Donders. De foto’s zijn
pastoor van het melaatsenetablissement
siereizen naar de Indianen en de slaven
soms schokkend. Dat moet het werk van
Batavia aan de Coppenamerivier.
in het oerwoudgebied, maar uiteindelijk
Peerke, hoop en de vreugde Gods bren-
keerde hij definitief terug naar het cen-
gen in zulke hopeloos lijkende omstan-
1867
trum voor melaatsen. Alles wat hij deed,
digheden, ook zijn geweest. Opvallend
1867 zijn kloostergelofte af als pater
deed hij met grote betrokkenheid, een-
is echter de vreugde die uit vele foto’s
Redemptorist. Hij onderneemt vele mis-
voud en liefde voor iedere mens. Hij stierf
spreekt. Vreugde, ondanks verminkingen,
siereizen naar de in het oerwoud woon-
in 1887 op 77-jarige leeftijd aan een nier-
ondanks moeilijke omstandigheden. Ten
achtige indianen en bosnegers.
ontsteking en werd begraven in Batavia.
volle leven!
In 1900 werd hij herbegraven in de kathe-
werkt hij als kapelaan in Paramaribo.
1883
In 1855 wordt hij aangesteld als
Peerke Donders legt op 24 juni
Van 1883-1885 wordt hij tijdelijk
draal van Paramaribo en toen begon ook
De tentoonstelling ‘Lepra anno nu. In
in Paramaribo en Coronie geplaatst.
het proces voor de zaligverklaring van
de voetsporen van Peerke Donders’ is
1885
Pater Peerke te lopen. In 1921 kreeg hij
van 14 april t/m 21 oktober 2012 te
terug naar het melaatsenetablissement
een nieuw graf op een centralere plaats
zien in Peerke Donders Paviljoen, Pater
Batavia.
in dezelfde kathedraal.
Dondersstraat 20, 5011 XG Tilburg.
In 1929 genas een anderhalf jaar oud
In 1885 keert hij definitief
Openingstijden dinsdag t/m zondag van
1887
13.00-17.00 uur.
Peerke Donders op 77-jarige leeftijd
Op 14 januari 1887 overlijdt
Tilburgs jongetje, Lowieke Westland,
aan een nierontsteking. Hij wordt op 15
op zijn voorspraak. Doodziek, met een
januari 1887 begraven in Batavia en in
gezwel aan zijn been, werd hij naar het ziekenhuis gebracht voor de noodzake24 Bisdomblad juni 2012
Op 4 oktober 1837 doet hij zijn
Zr. Madeleine Bouman
1900 herbegraven in de kathedraal van Paramaribo. Bisdomblad juni 2012
25
Achter het loket op het stadhuis trof ik een man van wie ik dacht: bekend gezicht. Later bleek dat ik hem op het nu gesloten postkantoor vaker ontmoet had. Prettig, want dat wekt herkenning. Toen ik enkele decennia terug een keer in een Frans klooster was en daar in gesprek raakte met een waardige oude dame, bleek zij Marcelle Auclair te heten en de schrijfster te zijn van Gods dolende edelvrouwe, een van de beste boeken over de zestiende eeuwse Teresa van Avila, dat ik nadien met extra interesse ben gaan lezen. Door ontmoetingen krijgen gezichten meer reliëf en worden contacten verdiept. Dat kan geschieden doordat mensen elkaar rechtstreeks treffen, maar ook door de bemiddeling van bijvoorbeeld een boek of een film. Zegt Jezus niet: “Wie Mij ziet, ziet de Vader” (Joh. 14,6)? Een nieuwe wereld wordt door zo’n wezenlijke ontmoeting voor ons geopend.
Ontmoeting is het hart van ons geloof Persoonlijke relatie
leven is onze omgang met anderen, onze
vriend is mijn vriend. Ik zie door het uiter-
Jezus Christus en de door Hem geïnspi-
zins doorgronden en wanneer hun hart
De Schrift spreekt in dat kader van: ‘ver-
Natuurlijk is het van groot belang dat
naastenliefde, natuurlijk belangrijk. Hoe
lijk heen zijn innerlijk wachten op een
reerde liefde voor de medemens liggen
persoonlijk door dat geloof – eigenlijk
antwoording afleggen van de hoop die in
christenen hun geloof leren kennen.
kan die liefde echter op de lange duur
gebaar van liefde, van aandacht” (DC 18).
in de lijn van dat geloof in de drieëne
door de persoon van Jezus Christus –
u leeft’ (1 Petr. 3,15). Dat alles is in het
Vooral met het oog op sacramenten als
stand houden, met name als ze mij veel
God: de Vader als dragende kracht van
geraakt is.
geding bij het z.g. “Jaar van het Geloof”
het doopsel of het huwelijk tracht men
energie kost of wanneer ik het ‘niet meer
Genade
ons leven, de Zoon Jezus Christus als
dat paus Benedictus heeft uitgeroepen
steeds vaker om de ouders of de belang-
zie zitten’? Daarvoor is het nodig dat ik
Zoals het woord ontmoeting eigenlijk
het voorbeeld en de realisatie van con-
(11 oktober 2012 – 24 november 2013).
hebbenden zelf enige christelijke vorming
met regelmaat en uitdrukkelijk terugkeer
aanduidt: het gaat om een contact waar
sequente liefde, de heilige Geest als het
De Catechismus van de katholieke Kerk
te geven. Informatie is daarbij onmisbaar,
naar de oorsprong van leven en liefde,
geen dwang, geen moeten in zit, maar
licht en de kracht van God door de tijden
zoals het antwoord op de vraag: wat is
dat wil zeggen naar Jezus Christus als de
enkel mogen. Je ontvangt iets van elders,
heen. De sacramenten van de Kerk zijn
eigenlijk een sacrament? Even belangrijk
Zoon van God. Contact met de Bijbel als
zonder enige verplichting van onze kant.
daar ten nauwste mee verbonden: het
is evenwel dat het geloof ons hart en
Gods levensboek en deelname aan de
In termen van christelijk geloof spreken
doopsel geeft ons deel aan het leven
onze persoon raakt. Zoals je een vriend-
Eucharistie, waar vanuit de heilige Schrift
dan we dan van: gave van God, genade.
in God, de eucharistie verbindt ons met
schap tussen mensen moet onderhouden
Jezus Christus in het centrum staat en
Een echte ontmoeting heeft iets van gra-
Christus liefde in het levende brood (Joh.
– bijvoorbeeld door tijd voor elkaar te
aan ons geschonken wordt als voedsel
tuïteit. Je beseft: dit is niet louter men-
6,35), het vormsel verdiept en versterkt
nemen – is het voor christenen nodig om
voor ons leven, zal zeker op de lange duur
senwerk, want het gaat onze actie altijd
ons daarin dankzij de licht gevende wer-
de persoonlijke relatie met Jezus Christus
onmisbaar zijn voor een expliciete en her-
te boven. Dat betreft in het bijzonder
king van de heilige Geest. Door deze drie
te cultiveren. Stilte, inkeer en gebed,
kenbare christelijke geloofsbeleving.
de relatie tussen God en mens, die ons
sacramenten – dikwijls omschreven als
daarom vaak doet uitroepen, spontaan of
initiatie – ontmoeten wij God in al zijn vol-
liturgie zijn nodig om ons te doen ervaren:
In zijn encycliek Deus caritas est, over
met woorden uit onze christelijke – veelal
heid en ontvangen wij onze zending als
ik heb iets met God, ik voel mij met Hem
de relatie tussen de liefde van God en
liturgische traditie: God dank! Zonder
volwassen christen in de wereld.
verbonden, door Jezus Christus ontmoet
de praktijk van de menselijke liefde,
ontmoeting en een besef van dankbaar-
ik God als de Vader en als de bron van
schrijft paus Benedictus XVI: “Liefhebben
heid kan er geen sprake zijn van chris-
Verantwoording
mijn leven. Dat geeft mijn bestaan meer
is alleen mogelijk vanuit de innerlijke
telijk geloof. Dat laatste houdt immers
Kon men enkele decennia geleden als
samenhang en maakt mijn leven sterk.
ontmoeting met God, die tot een gemeen-
in dat een mens zijn afhankelijkheid ten
gelovige in onze streken nog op de tradi-
schappelijk willen is geworden en zelfs
aanzien van God erkent en bewust aan-
tie van de familie, het dorp of de samen-
Je hoort nogal eens zeggen: ik aanvaard
reikt tot in het gevoel. Dan leer ik die
vaardt. Zoals de Paus bij herhaling onder-
leving meedrijven, in de sterk gesecula-
graag de normen en de waarden van het
ander niet meer alleen met mijn ogen
streept, ook in de zojuist aangehaalde
riseerde wereld van heden zal christelijk
christelijk geloof maar naar de kerk gaan
en gevoelens te bekijken, maar vanuit
tekst, komen verstand, wil en gevoel in
geloof alleen dan stand houden, wanneer
vind ik niet nodig. Voor een christelijk
het perspectief van Jezus Christus. Zijn
die geloofsact samen. De navolging van
mensen de samenhang daarvan enigs-
regelmatige deelname aan een waardige
26 Bisdomblad juni 2012
“Liefhebben is alleen mogelijk vanuit de innerlijke ontmoeting met God, die tot een gemeenschappelijk willen is geworden en zelfs reikt tot in het gevoel.”
maar ook de Alphacursus en andere geloofscursussen hebben hier hun functie. Christelijk geloof is geen kwestie van zelfbediening, waarbij men naar gelieve een paar levensbeschouwelijke inzichten verzamelt in het mandje van onze eigen zingeving. Gods openbaring en de kerkelijke overlevering vormen het fundament van een inzichtelijke geloofsleer en een menswaardige manier van gelovig leven. Gepersonaliseerd katholiek geloof wil zeggen dat de ontmoeting met Jezus Christus op grond van verstandelijke kennis en emotionele verbondenheid als één harmonische beweging onze overtuiging, ons gebed en ons gedrag draagt en verrijkt.
drs. J. Schröder pr.
Bisdomblad juni 2012
27
Achter het loket op het stadhuis trof ik een man van wie ik dacht: bekend gezicht. Later bleek dat ik hem op het nu gesloten postkantoor vaker ontmoet had. Prettig, want dat wekt herkenning. Toen ik enkele decennia terug een keer in een Frans klooster was en daar in gesprek raakte met een waardige oude dame, bleek zij Marcelle Auclair te heten en de schrijfster te zijn van Gods dolende edelvrouwe, een van de beste boeken over de zestiende eeuwse Teresa van Avila, dat ik nadien met extra interesse ben gaan lezen. Door ontmoetingen krijgen gezichten meer reliëf en worden contacten verdiept. Dat kan geschieden doordat mensen elkaar rechtstreeks treffen, maar ook door de bemiddeling van bijvoorbeeld een boek of een film. Zegt Jezus niet: “Wie Mij ziet, ziet de Vader” (Joh. 14,6)? Een nieuwe wereld wordt door zo’n wezenlijke ontmoeting voor ons geopend.
Ontmoeting is het hart van ons geloof Persoonlijke relatie
leven is onze omgang met anderen, onze
vriend is mijn vriend. Ik zie door het uiter-
Jezus Christus en de door Hem geïnspi-
zins doorgronden en wanneer hun hart
De Schrift spreekt in dat kader van: ‘ver-
Natuurlijk is het van groot belang dat
naastenliefde, natuurlijk belangrijk. Hoe
lijk heen zijn innerlijk wachten op een
reerde liefde voor de medemens liggen
persoonlijk door dat geloof – eigenlijk
antwoording afleggen van de hoop die in
christenen hun geloof leren kennen.
kan die liefde echter op de lange duur
gebaar van liefde, van aandacht” (DC 18).
in de lijn van dat geloof in de drieëne
door de persoon van Jezus Christus –
u leeft’ (1 Petr. 3,15). Dat alles is in het
Vooral met het oog op sacramenten als
stand houden, met name als ze mij veel
God: de Vader als dragende kracht van
geraakt is.
geding bij het z.g. “Jaar van het Geloof”
het doopsel of het huwelijk tracht men
energie kost of wanneer ik het ‘niet meer
Genade
ons leven, de Zoon Jezus Christus als
dat paus Benedictus heeft uitgeroepen
steeds vaker om de ouders of de belang-
zie zitten’? Daarvoor is het nodig dat ik
Zoals het woord ontmoeting eigenlijk
het voorbeeld en de realisatie van con-
(11 oktober 2012 – 24 november 2013).
hebbenden zelf enige christelijke vorming
met regelmaat en uitdrukkelijk terugkeer
aanduidt: het gaat om een contact waar
sequente liefde, de heilige Geest als het
De Catechismus van de katholieke Kerk
te geven. Informatie is daarbij onmisbaar,
naar de oorsprong van leven en liefde,
geen dwang, geen moeten in zit, maar
licht en de kracht van God door de tijden
zoals het antwoord op de vraag: wat is
dat wil zeggen naar Jezus Christus als de
enkel mogen. Je ontvangt iets van elders,
heen. De sacramenten van de Kerk zijn
eigenlijk een sacrament? Even belangrijk
Zoon van God. Contact met de Bijbel als
zonder enige verplichting van onze kant.
daar ten nauwste mee verbonden: het
is evenwel dat het geloof ons hart en
Gods levensboek en deelname aan de
In termen van christelijk geloof spreken
doopsel geeft ons deel aan het leven
onze persoon raakt. Zoals je een vriend-
Eucharistie, waar vanuit de heilige Schrift
dan we dan van: gave van God, genade.
in God, de eucharistie verbindt ons met
schap tussen mensen moet onderhouden
Jezus Christus in het centrum staat en
Een echte ontmoeting heeft iets van gra-
Christus liefde in het levende brood (Joh.
– bijvoorbeeld door tijd voor elkaar te
aan ons geschonken wordt als voedsel
tuïteit. Je beseft: dit is niet louter men-
6,35), het vormsel verdiept en versterkt
nemen – is het voor christenen nodig om
voor ons leven, zal zeker op de lange duur
senwerk, want het gaat onze actie altijd
ons daarin dankzij de licht gevende wer-
de persoonlijke relatie met Jezus Christus
onmisbaar zijn voor een expliciete en her-
te boven. Dat betreft in het bijzonder
king van de heilige Geest. Door deze drie
te cultiveren. Stilte, inkeer en gebed,
kenbare christelijke geloofsbeleving.
de relatie tussen God en mens, die ons
sacramenten – dikwijls omschreven als
daarom vaak doet uitroepen, spontaan of
initiatie – ontmoeten wij God in al zijn vol-
liturgie zijn nodig om ons te doen ervaren:
In zijn encycliek Deus caritas est, over
met woorden uit onze christelijke – veelal
heid en ontvangen wij onze zending als
ik heb iets met God, ik voel mij met Hem
de relatie tussen de liefde van God en
liturgische traditie: God dank! Zonder
volwassen christen in de wereld.
verbonden, door Jezus Christus ontmoet
de praktijk van de menselijke liefde,
ontmoeting en een besef van dankbaar-
ik God als de Vader en als de bron van
schrijft paus Benedictus XVI: “Liefhebben
heid kan er geen sprake zijn van chris-
Verantwoording
mijn leven. Dat geeft mijn bestaan meer
is alleen mogelijk vanuit de innerlijke
telijk geloof. Dat laatste houdt immers
Kon men enkele decennia geleden als
samenhang en maakt mijn leven sterk.
ontmoeting met God, die tot een gemeen-
in dat een mens zijn afhankelijkheid ten
gelovige in onze streken nog op de tradi-
schappelijk willen is geworden en zelfs
aanzien van God erkent en bewust aan-
tie van de familie, het dorp of de samen-
Je hoort nogal eens zeggen: ik aanvaard
reikt tot in het gevoel. Dan leer ik die
vaardt. Zoals de Paus bij herhaling onder-
leving meedrijven, in de sterk gesecula-
graag de normen en de waarden van het
ander niet meer alleen met mijn ogen
streept, ook in de zojuist aangehaalde
riseerde wereld van heden zal christelijk
christelijk geloof maar naar de kerk gaan
en gevoelens te bekijken, maar vanuit
tekst, komen verstand, wil en gevoel in
geloof alleen dan stand houden, wanneer
vind ik niet nodig. Voor een christelijk
het perspectief van Jezus Christus. Zijn
die geloofsact samen. De navolging van
mensen de samenhang daarvan enigs-
regelmatige deelname aan een waardige
26 Bisdomblad juni 2012
“Liefhebben is alleen mogelijk vanuit de innerlijke ontmoeting met God, die tot een gemeenschappelijk willen is geworden en zelfs reikt tot in het gevoel.”
maar ook de Alphacursus en andere geloofscursussen hebben hier hun functie. Christelijk geloof is geen kwestie van zelfbediening, waarbij men naar gelieve een paar levensbeschouwelijke inzichten verzamelt in het mandje van onze eigen zingeving. Gods openbaring en de kerkelijke overlevering vormen het fundament van een inzichtelijke geloofsleer en een menswaardige manier van gelovig leven. Gepersonaliseerd katholiek geloof wil zeggen dat de ontmoeting met Jezus Christus op grond van verstandelijke kennis en emotionele verbondenheid als één harmonische beweging onze overtuiging, ons gebed en ons gedrag draagt en verrijkt.
drs. J. Schröder pr.
Bisdomblad juni 2012
27
Een zwak voor Christus Eén van de redenen waarom Paulus ons nog altijd aanspreekt is zijn enorme gedrevenheid. Je merkt, al lezende in zijn brieven, dat het evangelie hem werkelijk ter harte gaat en dat hij zich totaal en zonder voorbehoud - je zou haast zeggen: met huid en haar - inzet voor de verkondiging ervan. Hij aarzelt ook niet om zich daarbij ‘bloot te geven’ en zijn pleidooien of vermaningen kracht bij te zetten door zijn eigen persoon in de strijd te werpen zonder zijn gebreken of tekortkomingen te verhullen. Een mooi voorbeeld daarvan vinden we in de tweede brief aan de Korintiërs.
Gedachten bij 2 Kor. 12, 7-10 (tweede lezing 14e zondag door het jaar B)
realiteit van ons menszijn van alledag.
zichtbaar wordt dat zijn zending niet van
Het is zelfs om Paulus tot nederigheid te
hemzelf afhangt maar dat Christus hem
dwingen dat hem “een doren in het vlees
de kracht geeft om het vol te houden en
is gestoken”. Over wat Paulus met die
zijn dienstwerk te verrichten, ondanks alle
‘doren’ precies bedoelt hebben talloze
tegenstand en beproevingen. Vandaar dat
Die brief is overigens, zo stellen bijbelwe-
bijbelvorsers gespeculeerd. Sommigen
Paulus zijn toehoorders om de oren kan
tenschappers, niet als zodanig op schrift
wijzen op de lange en vermoeiende reizen
slaan met het paradoxale aforisme “Als ik
gesteld; het een compilatie van teksten.
die Paulus maakte en beweren op grond
zwak ben, dan ben ik sterk.”
De laatste vier hoofdstukken verschillen
daarvan dat er geen sprake kan zijn van
qua toon en inhoud sterk van de eerste
een aandoening of kwaal van lichamelijke
Het mag ook voor ons een les zijn: het
negen, hetgeen doet vermoeden dat ze
aard; anderen zijn daar minder van over-
geloof is geen kwestie van spirituele
een fragment zijn uit een andere brief van
tuigd (zo spreekt Paulus ook in Gal. 4,
kunststukjes of indrukwekkende persoon-
Paulus aan de christenen van Korinte.
13 over zijn ziekte). Hoe dan ook, Paulus
lijke prestaties, maar het bestaat erin dat
Het was in elk geval een gemeente die hij
geeft aan dat hij bij zijn missiewerk een
we ons met onze mogelijkheden en talen-
goed kende en die hem na aan het hart
belemmering of beperking ondervindt en
ten, maar ook met onze tekortkomingen
lag: ze was door hem gesticht in het jaar
dat hij tot drie keer toe gebeden heeft om
en beperkingen, in dagelijkse trouw inzet-
50 en hij verbleef er zo’n anderhalf jaar.
daarvan verlost te worden. Heeft de Heer
ten voor de Kerk van Christus. Dat waar-
Het gedeelte 2 Kor. 10-13, waarin Paulus
hem echt geantwoord of is Paulus zelf op
maken, dat volbrengen: dat is de genade
zich verdedigt en de authenticiteit van zijn
basis van de Schrift tot inzicht gekomen?
die de Heer ook ons, zwakke mensen net
apostelambt aantoont, is waarschijnlijk
In elk geval is de conclusie dat Paulus
als Paulus, wil schenken.
een jaar of vier later door Paulus vanuit Macedonië aan de hem zo dierbare broeders geschreven.
“Jij hebt genoeg aan mijn genade. Kracht
In de eerste verzen van hoofdstuk 12
wordt juist in zwakheid volkomen.” (vers
geeft Paulus op indirecte wijze te ver-
9) Zijn gebed om genezing wordt dus niet
staan dat ook hijzelf ervaring heeft met
verhoord en Paulus moet vertrouwen op
de visioenen en extatische openbaringen
de genade die hij van God heeft ontvan-
die in de gemeente van Korinte zo in
gen om zijn apostel te zijn. Paulus accep-
trek zijn, maar hij gaat daar niet prat op.
teert dat niet alleen, hij ziet er de beves-
Integendeel, zo blijkt uit de verzen 7-10:
tiging van zijn identiteit als geloofsverkon-
we moeten God niet zoeken in uitzonder-
diger in. Voortaan zal hij roemen op zijn
lijke mystieke vervoeringen, maar in de
ogenschijnlijke zwakheid, omdat daarin
28 Bisdomblad juni 2012
De Heer zij met u Begroetingen in de liturgie De eredienst is een ontmoeting tussen God en mens. God richt Zijn Woord tot de mens en schenkt hem Zijn genade. De mens uit zijn dankbaarheid daarvoor en komt met zijn noden en verlangens naar God toe. De dialoog tussen God en mens is er een van zegening: Hij zegent (begenadigt) ons en wij zegenen (eren) Hem. Het dialogale karakter van de liturgie komt onder andere in de liturgische begroetingen tot uitdrukking.
Gods liefde ontvangen en tot gemeen-
dienstwerk in de liturgie te verrichten. In
schap gebracht worden.
de liturgische groet is het de Heer zelf die Zijn mensen begroet. Daarom gebruikt de
Een andere begroeting die gebruikt
priester daarvoor woorden uit de Bijbel,
kan worden, komt uit de brief aan de
het Woord van God zelf.
Romeinen (1,7): ‘Genade zij u en vrede van God onze Vader en van de Heer Jezus
De groet ‘De Heer zij met u’ horen we
Christus.’ Ook kan de priester eenvou-
gedurende de mis vaker: voor het evange-
digweg zeggen: ‘De Heer zij met u.’ Die
lie en aan het begin van het eucharistisch
groet is ontleend aan het boek Rechters
gebed. Deze begroeting vormt de inleiding
(6,12) en komt op meerdere plaatsen in
op de hoogtepunten van zowel de Liturgie
het Oude en Nieuwe Testament terug.
van het Woord als de Eucharistische
De bisschop begroet zijn kudde zoals
Liturgie en maakt ons ervan bewust dat
de verrezen Heer Zijn leerlingen groette
de Heer hier is en zelf spreekt en han-
op Paasmorgen: ‘Vrede zij u.’ (Johannes
delt. Ook als opmaat van de slotzegen
20,20)
waarmee we de wereld worden ingezonden, doet de Heer ons de belofte dat Hij
Bij al deze verschillende begroetings-
altijd met ons wil zijn.
‘De genade van de Heer Jezus Christus,
woorden gaat het niet om een menselijk
wat hem zo steekt moet aanvaarden,
de liefde van God en de gemeenschap
onderonsje tussen celebrant en gelovige
want, zo geeft de Heer hem te verstaan:
van de heilige Geest zij met u allen’, is
gemeenschap. Na het kruisteken ‘geeft
Dienst Liturgie
wel de bekendste begroeting waarmee
de priester door de begroeting aan de
liturgie@bisdomdenbosch.nl
de mis begint. Paulus gebruikt deze woor-
samengekomen gemeenschap te ken-
den in zijn tweede brief aan de Korintiërs
nen dat de Heer tegenwoordig is. Door
(hoofdstuk 13, vers 13) als afscheids-
deze begroeting en het antwoord van volk
groet. Maar deze trinitaire formule is aan
komt het mysterie van de vergaderde
het begin van de viering prima op haar
Kerk tot uiting’, aldus nummer 50 van
plaats. Zij neemt ons namelijk mee in
de inleiding op het altaarmissaal. Het
waar het in de Eucharistie om gaat: de
antwoord ‘En met uw geest’ duidt op de
ontmoeting met de drie-ene God in het
bijzondere kracht van de heilige Geest die
kruisoffer van Christus, waardoor we
de gewijde bedienaar in staat stelt zijn
N. van der Sluis pr.
Foto: In 2009 werd door het Bisdom dit Paulusspel ontwikkeld. Het neemt u mee op de reizen van Paulus en laat u kennismaken met de gebeurtenissen in de ‘gemeenten’ en te ontdekken dat hij ons kan inspireren om ook nu de Blijde Boodschap van Jezus Christus uit te dragen. Het spel kan gespeeld worden door jongeren (15+) in parochies, verenigingen en op scholen, maar ook door gezinnen met (jonge) kinderen als deze het spel samen met een ouder persoon spelen. Het spel is voor € 7,50 te bestellen bij het bisdom (info@bisdomdenbosch.nl).
Bisdomblad juni 2012
29
Een zwak voor Christus Eén van de redenen waarom Paulus ons nog altijd aanspreekt is zijn enorme gedrevenheid. Je merkt, al lezende in zijn brieven, dat het evangelie hem werkelijk ter harte gaat en dat hij zich totaal en zonder voorbehoud - je zou haast zeggen: met huid en haar - inzet voor de verkondiging ervan. Hij aarzelt ook niet om zich daarbij ‘bloot te geven’ en zijn pleidooien of vermaningen kracht bij te zetten door zijn eigen persoon in de strijd te werpen zonder zijn gebreken of tekortkomingen te verhullen. Een mooi voorbeeld daarvan vinden we in de tweede brief aan de Korintiërs.
Gedachten bij 2 Kor. 12, 7-10 (tweede lezing 14e zondag door het jaar B)
realiteit van ons menszijn van alledag.
zichtbaar wordt dat zijn zending niet van
Het is zelfs om Paulus tot nederigheid te
hemzelf afhangt maar dat Christus hem
dwingen dat hem “een doren in het vlees
de kracht geeft om het vol te houden en
is gestoken”. Over wat Paulus met die
zijn dienstwerk te verrichten, ondanks alle
‘doren’ precies bedoelt hebben talloze
tegenstand en beproevingen. Vandaar dat
Die brief is overigens, zo stellen bijbelwe-
bijbelvorsers gespeculeerd. Sommigen
Paulus zijn toehoorders om de oren kan
tenschappers, niet als zodanig op schrift
wijzen op de lange en vermoeiende reizen
slaan met het paradoxale aforisme “Als ik
gesteld; het een compilatie van teksten.
die Paulus maakte en beweren op grond
zwak ben, dan ben ik sterk.”
De laatste vier hoofdstukken verschillen
daarvan dat er geen sprake kan zijn van
qua toon en inhoud sterk van de eerste
een aandoening of kwaal van lichamelijke
Het mag ook voor ons een les zijn: het
negen, hetgeen doet vermoeden dat ze
aard; anderen zijn daar minder van over-
geloof is geen kwestie van spirituele
een fragment zijn uit een andere brief van
tuigd (zo spreekt Paulus ook in Gal. 4,
kunststukjes of indrukwekkende persoon-
Paulus aan de christenen van Korinte.
13 over zijn ziekte). Hoe dan ook, Paulus
lijke prestaties, maar het bestaat erin dat
Het was in elk geval een gemeente die hij
geeft aan dat hij bij zijn missiewerk een
we ons met onze mogelijkheden en talen-
goed kende en die hem na aan het hart
belemmering of beperking ondervindt en
ten, maar ook met onze tekortkomingen
lag: ze was door hem gesticht in het jaar
dat hij tot drie keer toe gebeden heeft om
en beperkingen, in dagelijkse trouw inzet-
50 en hij verbleef er zo’n anderhalf jaar.
daarvan verlost te worden. Heeft de Heer
ten voor de Kerk van Christus. Dat waar-
Het gedeelte 2 Kor. 10-13, waarin Paulus
hem echt geantwoord of is Paulus zelf op
maken, dat volbrengen: dat is de genade
zich verdedigt en de authenticiteit van zijn
basis van de Schrift tot inzicht gekomen?
die de Heer ook ons, zwakke mensen net
apostelambt aantoont, is waarschijnlijk
In elk geval is de conclusie dat Paulus
als Paulus, wil schenken.
een jaar of vier later door Paulus vanuit Macedonië aan de hem zo dierbare broeders geschreven.
“Jij hebt genoeg aan mijn genade. Kracht
In de eerste verzen van hoofdstuk 12
wordt juist in zwakheid volkomen.” (vers
geeft Paulus op indirecte wijze te ver-
9) Zijn gebed om genezing wordt dus niet
staan dat ook hijzelf ervaring heeft met
verhoord en Paulus moet vertrouwen op
de visioenen en extatische openbaringen
de genade die hij van God heeft ontvan-
die in de gemeente van Korinte zo in
gen om zijn apostel te zijn. Paulus accep-
trek zijn, maar hij gaat daar niet prat op.
teert dat niet alleen, hij ziet er de beves-
Integendeel, zo blijkt uit de verzen 7-10:
tiging van zijn identiteit als geloofsverkon-
we moeten God niet zoeken in uitzonder-
diger in. Voortaan zal hij roemen op zijn
lijke mystieke vervoeringen, maar in de
ogenschijnlijke zwakheid, omdat daarin
28 Bisdomblad juni 2012
De Heer zij met u Begroetingen in de liturgie De eredienst is een ontmoeting tussen God en mens. God richt Zijn Woord tot de mens en schenkt hem Zijn genade. De mens uit zijn dankbaarheid daarvoor en komt met zijn noden en verlangens naar God toe. De dialoog tussen God en mens is er een van zegening: Hij zegent (begenadigt) ons en wij zegenen (eren) Hem. Het dialogale karakter van de liturgie komt onder andere in de liturgische begroetingen tot uitdrukking.
Gods liefde ontvangen en tot gemeen-
dienstwerk in de liturgie te verrichten. In
schap gebracht worden.
de liturgische groet is het de Heer zelf die Zijn mensen begroet. Daarom gebruikt de
Een andere begroeting die gebruikt
priester daarvoor woorden uit de Bijbel,
kan worden, komt uit de brief aan de
het Woord van God zelf.
Romeinen (1,7): ‘Genade zij u en vrede van God onze Vader en van de Heer Jezus
De groet ‘De Heer zij met u’ horen we
Christus.’ Ook kan de priester eenvou-
gedurende de mis vaker: voor het evange-
digweg zeggen: ‘De Heer zij met u.’ Die
lie en aan het begin van het eucharistisch
groet is ontleend aan het boek Rechters
gebed. Deze begroeting vormt de inleiding
(6,12) en komt op meerdere plaatsen in
op de hoogtepunten van zowel de Liturgie
het Oude en Nieuwe Testament terug.
van het Woord als de Eucharistische
De bisschop begroet zijn kudde zoals
Liturgie en maakt ons ervan bewust dat
de verrezen Heer Zijn leerlingen groette
de Heer hier is en zelf spreekt en han-
op Paasmorgen: ‘Vrede zij u.’ (Johannes
delt. Ook als opmaat van de slotzegen
20,20)
waarmee we de wereld worden ingezonden, doet de Heer ons de belofte dat Hij
Bij al deze verschillende begroetings-
altijd met ons wil zijn.
‘De genade van de Heer Jezus Christus,
woorden gaat het niet om een menselijk
wat hem zo steekt moet aanvaarden,
de liefde van God en de gemeenschap
onderonsje tussen celebrant en gelovige
want, zo geeft de Heer hem te verstaan:
van de heilige Geest zij met u allen’, is
gemeenschap. Na het kruisteken ‘geeft
Dienst Liturgie
wel de bekendste begroeting waarmee
de priester door de begroeting aan de
liturgie@bisdomdenbosch.nl
de mis begint. Paulus gebruikt deze woor-
samengekomen gemeenschap te ken-
den in zijn tweede brief aan de Korintiërs
nen dat de Heer tegenwoordig is. Door
(hoofdstuk 13, vers 13) als afscheids-
deze begroeting en het antwoord van volk
groet. Maar deze trinitaire formule is aan
komt het mysterie van de vergaderde
het begin van de viering prima op haar
Kerk tot uiting’, aldus nummer 50 van
plaats. Zij neemt ons namelijk mee in
de inleiding op het altaarmissaal. Het
waar het in de Eucharistie om gaat: de
antwoord ‘En met uw geest’ duidt op de
ontmoeting met de drie-ene God in het
bijzondere kracht van de heilige Geest die
kruisoffer van Christus, waardoor we
de gewijde bedienaar in staat stelt zijn
N. van der Sluis pr.
Foto: In 2009 werd door het Bisdom dit Paulusspel ontwikkeld. Het neemt u mee op de reizen van Paulus en laat u kennismaken met de gebeurtenissen in de ‘gemeenten’ en te ontdekken dat hij ons kan inspireren om ook nu de Blijde Boodschap van Jezus Christus uit te dragen. Het spel kan gespeeld worden door jongeren (15+) in parochies, verenigingen en op scholen, maar ook door gezinnen met (jonge) kinderen als deze het spel samen met een ouder persoon spelen. Het spel is voor € 7,50 te bestellen bij het bisdom (info@bisdomdenbosch.nl).
Bisdomblad juni 2012
29
Het Bisdomblad is het officiële nieuws- en informatiemagazine van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch. Het verschijnt onder verantwoordelijkheid van de dienst Communicatie. (ISSN 1384-220X) Hoofdredactie: M.E.M. Savelsbergh Eindredactie: J.G.P.G. van Eeden Redactie: E. Kleinpenning, Th. Schepens, N. van der Sluis. Aan dit nummer werkten verder mee: Zr. M. Bouman, C. van Hasselt, Y. Koopman-Snep, J. van der Vloet Beeld/Fotografie: Jaap van Eeden (p ), Javier García (p ), Frans Roes (p. ) Adres redactie: Parade 11, ’s-Hertogenbosch. Telefoon: 073-5232044 Fax: 073-6136850 E-mail: redactie@bisdomblad.nl www.bisdomdenbosch.nl Adres administratie: Correspondentie-adres: Postbus 1333, 5200 BJ ’s-Hertogenbosch. E-mail: mvbeers@bisdomdenbosch.nl ING: 1108695 Advertentie-verkoop: HMS Mediaexploitatie, Afdeling advertenties Postbus 1611, 5200 BR ’s-Hertogenbosch; Tel 073-7507060; uitgeverij@hms-denbosch.nl Vormgeving: Beelenkamp Ontwerpers Tilburg. Druk: Roto Smeets Eindhoven ABONNEMENTEN € 25,00 per jaar, jongeren t/m 25 jaar € 12,50; losse nummers € 2,50 (excl. porto). Proefabonnementen: 2 nummers gratis. Tel. 073-5232044 (M. van Beers) Abonnementen kunnen elk gewenst moment ingaan en worden automatisch verlengd, tenzij minimaal een maand voor het verstrijken van de abonnementstermijn schriftelijk wordt opgezegd. OVERNEMEN Artikelen in het Bisdomblad mogen vrij worden overgenomen in parochiebladen, illustraties alleen als vooraf schriftelijk toestemming is verleend door de redactie. COPYRIGHT Voor de bijbelteksten is gebruik gemaakt van de Willibrordvertaling, waarvan het copyright berust bij de Katholieke Bijbel Stichting te Den Bosch. De uit polyethyleen vervaardigde verpakking van het Bisdomblad is onschadelijk in de vuilverbranding en niet van invloed op de kwaliteit van het grondwater. Polyethyleen is uitstekend te recyclen.
In Memoriam Op 20 april 2012 is in Steensel overleden de zeereerwaarde heer Adrianus Johannes Willemsen, emeritus-pastoor van de parochies H. Lucia te Steensel en St. Jan Geboorte te Duizel. Hij was priester van het bisdom Austin in Texas (U.S.A.). Emeritus-pastoor Willemsen werd geboren op 12 maart 1928 en tot priester gewijd op 18 juli 1954. Hij was vanaf 1989 in het bisdom ’s-Hertogenbosch werkzaam als pastoor van de parochies H. Lucia in Steensel en St. Jan Geboorte in Duizel. Op 1 januari 2004 werd hem ontslag verleend als pastoor van deze parochies. Moge hij rusten in vrede! Op 21 mei is op 80-jarige leeftijd overleden pater C.P.W. (Cor) van den Brand wp, oud-missiesecretaris van het Bisdom. Cor van den Brand werd op 1 april 1932 te Handel geboren. Na zijn middelbare studies in Sterksel en ’s Heerenberg vervolgde hij zijn opleiding in Heverlee (België), waar hij in 1957 priester gewijd werd. Hij was o.m. leraar en studieprefect aan het kleinseminarie te Sterksel, alsmede aan het kleinseminarie van het bisdom Bukavu in Zaïre. Van 1973 tot en met 1982 was hij provinciaal van de Witte Paters in Nederland. Pater Van den Brand werd op 15 december 1982 door bisschop Bluijssen benoemd tot missiesecretaris en directeur van het Diocesaan Missiecentrum dat was gevestigd aan de Halve Maanstraat in Den Bosch. Hij heeft die functie bijna 15 jaar vervuld. Moge hij rusten in vrede!
Jubilea 50 jaar priester 29 juni W.A.H.A.M. Wouters wp: pastoor te Hooge en Lage Mierde en Hulsel (Dorpsplein 27, 5094 GJ Lage Mierde) 50 jaar priester 22 juli J.M. van Gaalen cicm: pastoor te Ravenstein (St. Luciastraat 3, 5371 AS Ravenstein)
Lezingenschema Juni 22 (G): L 2 Kon. 11,1-4+9-18+20; EV Mt. 6,19-23 23 (G): L 2 Kron. 24,17-25; EV Mt. 6,24-34 24 (W): Geboorte van de H. Johannes de Doper: L Jes. 49,1-6; Antw. Ps. 139; TL Hand. 13,22-26; EV Lc. 1,57-66+80 (IV) 25 (G): L 2 Kon. 17,5-8+13-15a+18; EV Mt. 7,1-5 26 (G): L 2 Kon. 19,9b-11+14-21+31-35a+36; EV Mt. 7,6+12-14 27 (G): L 2 Kon. 22,8-13+23,1-3; EV Mt. 7,15-20 28 (R): L 2 Kon. 24,8-17; EV Mt. 7,21-29 29 (R): HH. Petrus en Paulus, apostelen: L Hand.12,1-11; Antw. Ps. 34; TL 2 Tim. 4,68+17-18; EV Mt. 16,13-19 (IV) 30 (G): L Klaagl. 2,2+10-14+18-19; EV Mt. 8,5-17 Juli 1 (G): L Wijsh. 1,13-15+2,23-24; Antw. Ps. 30; TL 2 Kor. 8,7+9+13+15; EV Mc. 5,21-43 2 (G): L Am. 2,6-10+13-16; EV Mt. 8,18-22 3 (R): H. Tomas, apostel: L Ef. 2,19-22; Antw. Ps. 117; EV Joh. 20,24-29 (IV) 4 (G): L Am. 5,14-15+21-24; EV Mt. 8,28-34 5 (G): L Am. 7,10-17; EV Mt. 9,1-8 6 (G): L Am. 8,4-6+9-12; EV Mt. 9,9-13 7 (G): L Am. 9,11-15; EV Mt. 9,14-17 8 (G): L Ez. 2,2-5; Antw. Ps. 123; TL 2 Kor. 12,7-10; EV Mc. 6,1-6 9 (R): HH. Martelaren van Gorcum: L 2 Kor. 4,7-15; Antw. Ps. 126; EV Mt. 10,17-22 (IV) 10 (G): L Hos. 8,4-7+11-13; EV Mt. 9,32-38 11 (W): L Spr. 2,1-9; Antw. Ps. 34; EV Mt. 19, 27-29 (IV) 12 (G): L Hos. 11,1+3-4+8c-9; EV Mt. 10,7-15 13 (G): L Hos. 14,2-10; EV Mt. 10,16-23 14 (G): L Jes. 6,1-8; EV Mt. 10,24-33 15 (G): L Am. 7,12-15; Antw. Ps. 85; TL Ef. 1, 3-14; EV Mc. 6,7-13 16 (G): L Jes. 1,11-17; EV Mt. 10,34-11,1 17 (G): L Jes. 7,1-9; EV Mt. 11,20-24 18 (G): L Jes. 10,5-7+13-16; EV Mt. 11,25-27 19 (G): L Jes. 26,7-9+12+16-19; EV Mt. 11,28-30 20 (G): L Jes. 38,1-6+21-22+7-8; EV Mt. 12,1-8 21 (G): L Mich. 2,1-5; EV Mt. 12,14-21 22 (G): L Jer. 23,1-6; Antw. Ps. 23; TL Ef. 2, 13-18; EV Mc. 6,30-34 23 (W): L Gal. 2,19-20 (IV); Antw. Ps. 34; EV Joh. 15,1-8 (IV) 24 (G): L Mich. 7,14-15+18-20; EV Mt. 12,46-50 25 (R): H. Jakobus, apostel: L 2 Kor. 4,7-15; Antw. Ps. 126; EV Mt. 20,20-28 (IV) 26 (W): L Jer. 2,1-3+7-8+12-13; EV Mt. 13,10-17 27 (R): L Jer. 3,14-17; EV Mt. 13,18-23 28 (G): L Jer. 7,1-11; EV Mt. 13,24-30 29 (G): L 2 Kon. 4,42-44; Antw. Ps. 145; TL Ef. 4,1-6; EV Joh. 6,1-15 30 (G): L Jer. 13,1-11; EV Mt. 13,31-35 31 (W): L Jer. 14,17-22; EV Mt. 13,36-43
Agenda van mgr. Hurkmans Juni
Juli
Donderdag 12 juli
Zaterdag 23 juni
Donderdag 5 juli
9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan
11:15 uur H. Mis in Kevelaer met dove pel-
9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan
10:00 uur Stafvergadering
grims
10:00 uur Stafvergadering
Zaterdag 14 juli
Zondag 24 juni
13:00 uur Bijpraten met de bisschop
18:30 uur H. Mis in kerk St. Jans
9:30 uur H. Mis St. Servatiusgilde in
Zaterdag 7 juli, Feest van de Zoete Onthoofding te Liempde Donderdag 19 juli Moeder
Lieshout
12:30 uur H. Mis in de Sint-Jan
9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan
Maandag 25 juni t/m dinsdag 3 juli
Maandag 9 juli
10:00 uur Stafvergadering
Vakantie
Priesterdag
Agenda van mgr. Mutsaerts Juni
Juli
Zondag 15 juli
Donderdag 21 juni
Zondag 1 juli
H. Mis ter ere van St. Nicasius (buurtschap
Stafvergadering;
H.Mis Lukaskerk Den Bosch
Kreijl te Heeze)
Bijeenkomst besturen te Reek c.a.
Dinsdag 3 juli
Dinsdag 17 juli
Vrijdag 22 juni
Bestuursbijeenkomst Maarheeze c.a.
Vergadering stichting Sonnius
Vormselmis Bladel
Donderdag 5 juli
Donderdag 19 juli
Zaterdag 23 juni
Stafvergadering
Stafvergadering
Vormselmis Netersel
Zaterdag 7 juli
Zondag 22 juli
Woensdag 27 juni
Bijeenkomst vormelingen te Wanroy
H.Mis Zoutelande
Commissievergadering Utrecht
Maandag 9 juli
Donderdag 28 juni
Priesterdag (St.Janscentrum)
Elke woensdag en vrijdag H. Mis
Stafvergadering;
Donderdag 12 juli
te Neerkant
H.Mis te Tilburg, parochie Margaretha Maria
Stafvergadering
Vrijdag 29 juni
Vrijdag 13 juli
Docentenvergadering seminarie
Bijeenkomst WKJ-jongeren te Cuijk
Zending Pastoraal Assistenten Op zaterdag 9 juni j.l. heeft Mgr. A. Hurkmans tijdens de
Mevrouw E.M.J.M. van de Werf-Tijsse Klasen, bij zeh. C.C.A. van
Eucharistieviering in de kathedrale basiliek van Sint Jan Evangelist
Vught, pastoor van de parochie Lindenholt te Nijmegen, voor het
vier personen gezonden als pastoraal assistent.
pastorale veld geloofsoverdracht. Deze parochie is onlangs een proces van éénwording met zeven andere parochies in ‘Nijmegen
Mevrouw H.J.M. van Osch, bij zeh. P.M. Janssen, pastoor van de
Midden’ gestart.
Heilige Willibrordparochie te Deurne, voor het pastorale veld geloofsoverdracht. Waarbij zij bijzondere aandacht zal geven aan de speer- De heer A.J. van de Wiel, bij heh. A.H.P. Brouwers, pastoor van punten Huwelijk & Gezin / Jeugd & Jongeren.
de parochie Sint Odulphus te Best, voor het pastorale veld liturgie. Waarbij hij bijzondere aandacht zal hebben voor de speerpun-
De heer G. van der Schuit, bij heh. H.G.T.J. Miltenburg, pastoor van ten Huwelijk & Gezin en Kerk & Samenleving. de parochie De Goede Herder te Tilburg, voor het pastorale veld diaconie. Waarbij hij het speerpunt Kerk & Samenleving bijzonder aandacht zal geven.
30 Bisdomblad juni 2012
Bisdomblad juni 2012
31
Het Bisdomblad is het officiële nieuws- en informatiemagazine van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch. Het verschijnt onder verantwoordelijkheid van de dienst Communicatie. (ISSN 1384-220X) Hoofdredactie: M.E.M. Savelsbergh Eindredactie: J.G.P.G. van Eeden Redactie: E. Kleinpenning, Th. Schepens, N. van der Sluis. Aan dit nummer werkten verder mee: Zr. M. Bouman, C. van Hasselt, Y. Koopman-Snep, J. van der Vloet Beeld/Fotografie: Jaap van Eeden (p ), Javier García (p ), Frans Roes (p. ) Adres redactie: Parade 11, ’s-Hertogenbosch. Telefoon: 073-5232044 Fax: 073-6136850 E-mail: redactie@bisdomblad.nl www.bisdomdenbosch.nl Adres administratie: Correspondentie-adres: Postbus 1333, 5200 BJ ’s-Hertogenbosch. E-mail: mvbeers@bisdomdenbosch.nl ING: 1108695 Advertentie-verkoop: HMS Mediaexploitatie, Afdeling advertenties Postbus 1611, 5200 BR ’s-Hertogenbosch; Tel 073-7507060; uitgeverij@hms-denbosch.nl Vormgeving: Beelenkamp Ontwerpers Tilburg. Druk: Roto Smeets Eindhoven ABONNEMENTEN € 25,00 per jaar, jongeren t/m 25 jaar € 12,50; losse nummers € 2,50 (excl. porto). Proefabonnementen: 2 nummers gratis. Tel. 073-5232044 (M. van Beers) Abonnementen kunnen elk gewenst moment ingaan en worden automatisch verlengd, tenzij minimaal een maand voor het verstrijken van de abonnementstermijn schriftelijk wordt opgezegd. OVERNEMEN Artikelen in het Bisdomblad mogen vrij worden overgenomen in parochiebladen, illustraties alleen als vooraf schriftelijk toestemming is verleend door de redactie. COPYRIGHT Voor de bijbelteksten is gebruik gemaakt van de Willibrordvertaling, waarvan het copyright berust bij de Katholieke Bijbel Stichting te Den Bosch. De uit polyethyleen vervaardigde verpakking van het Bisdomblad is onschadelijk in de vuilverbranding en niet van invloed op de kwaliteit van het grondwater. Polyethyleen is uitstekend te recyclen.
In Memoriam Op 20 april 2012 is in Steensel overleden de zeereerwaarde heer Adrianus Johannes Willemsen, emeritus-pastoor van de parochies H. Lucia te Steensel en St. Jan Geboorte te Duizel. Hij was priester van het bisdom Austin in Texas (U.S.A.). Emeritus-pastoor Willemsen werd geboren op 12 maart 1928 en tot priester gewijd op 18 juli 1954. Hij was vanaf 1989 in het bisdom ’s-Hertogenbosch werkzaam als pastoor van de parochies H. Lucia in Steensel en St. Jan Geboorte in Duizel. Op 1 januari 2004 werd hem ontslag verleend als pastoor van deze parochies. Moge hij rusten in vrede! Op 21 mei is op 80-jarige leeftijd overleden pater C.P.W. (Cor) van den Brand wp, oud-missiesecretaris van het Bisdom. Cor van den Brand werd op 1 april 1932 te Handel geboren. Na zijn middelbare studies in Sterksel en ’s Heerenberg vervolgde hij zijn opleiding in Heverlee (België), waar hij in 1957 priester gewijd werd. Hij was o.m. leraar en studieprefect aan het kleinseminarie te Sterksel, alsmede aan het kleinseminarie van het bisdom Bukavu in Zaïre. Van 1973 tot en met 1982 was hij provinciaal van de Witte Paters in Nederland. Pater Van den Brand werd op 15 december 1982 door bisschop Bluijssen benoemd tot missiesecretaris en directeur van het Diocesaan Missiecentrum dat was gevestigd aan de Halve Maanstraat in Den Bosch. Hij heeft die functie bijna 15 jaar vervuld. Moge hij rusten in vrede!
Jubilea 50 jaar priester 29 juni W.A.H.A.M. Wouters wp: pastoor te Hooge en Lage Mierde en Hulsel (Dorpsplein 27, 5094 GJ Lage Mierde) 50 jaar priester 22 juli J.M. van Gaalen cicm: pastoor te Ravenstein (St. Luciastraat 3, 5371 AS Ravenstein)
Lezingenschema Juni 22 (G): L 2 Kon. 11,1-4+9-18+20; EV Mt. 6,19-23 23 (G): L 2 Kron. 24,17-25; EV Mt. 6,24-34 24 (W): Geboorte van de H. Johannes de Doper: L Jes. 49,1-6; Antw. Ps. 139; TL Hand. 13,22-26; EV Lc. 1,57-66+80 (IV) 25 (G): L 2 Kon. 17,5-8+13-15a+18; EV Mt. 7,1-5 26 (G): L 2 Kon. 19,9b-11+14-21+31-35a+36; EV Mt. 7,6+12-14 27 (G): L 2 Kon. 22,8-13+23,1-3; EV Mt. 7,15-20 28 (R): L 2 Kon. 24,8-17; EV Mt. 7,21-29 29 (R): HH. Petrus en Paulus, apostelen: L Hand.12,1-11; Antw. Ps. 34; TL 2 Tim. 4,68+17-18; EV Mt. 16,13-19 (IV) 30 (G): L Klaagl. 2,2+10-14+18-19; EV Mt. 8,5-17 Juli 1 (G): L Wijsh. 1,13-15+2,23-24; Antw. Ps. 30; TL 2 Kor. 8,7+9+13+15; EV Mc. 5,21-43 2 (G): L Am. 2,6-10+13-16; EV Mt. 8,18-22 3 (R): H. Tomas, apostel: L Ef. 2,19-22; Antw. Ps. 117; EV Joh. 20,24-29 (IV) 4 (G): L Am. 5,14-15+21-24; EV Mt. 8,28-34 5 (G): L Am. 7,10-17; EV Mt. 9,1-8 6 (G): L Am. 8,4-6+9-12; EV Mt. 9,9-13 7 (G): L Am. 9,11-15; EV Mt. 9,14-17 8 (G): L Ez. 2,2-5; Antw. Ps. 123; TL 2 Kor. 12,7-10; EV Mc. 6,1-6 9 (R): HH. Martelaren van Gorcum: L 2 Kor. 4,7-15; Antw. Ps. 126; EV Mt. 10,17-22 (IV) 10 (G): L Hos. 8,4-7+11-13; EV Mt. 9,32-38 11 (W): L Spr. 2,1-9; Antw. Ps. 34; EV Mt. 19, 27-29 (IV) 12 (G): L Hos. 11,1+3-4+8c-9; EV Mt. 10,7-15 13 (G): L Hos. 14,2-10; EV Mt. 10,16-23 14 (G): L Jes. 6,1-8; EV Mt. 10,24-33 15 (G): L Am. 7,12-15; Antw. Ps. 85; TL Ef. 1, 3-14; EV Mc. 6,7-13 16 (G): L Jes. 1,11-17; EV Mt. 10,34-11,1 17 (G): L Jes. 7,1-9; EV Mt. 11,20-24 18 (G): L Jes. 10,5-7+13-16; EV Mt. 11,25-27 19 (G): L Jes. 26,7-9+12+16-19; EV Mt. 11,28-30 20 (G): L Jes. 38,1-6+21-22+7-8; EV Mt. 12,1-8 21 (G): L Mich. 2,1-5; EV Mt. 12,14-21 22 (G): L Jer. 23,1-6; Antw. Ps. 23; TL Ef. 2, 13-18; EV Mc. 6,30-34 23 (W): L Gal. 2,19-20 (IV); Antw. Ps. 34; EV Joh. 15,1-8 (IV) 24 (G): L Mich. 7,14-15+18-20; EV Mt. 12,46-50 25 (R): H. Jakobus, apostel: L 2 Kor. 4,7-15; Antw. Ps. 126; EV Mt. 20,20-28 (IV) 26 (W): L Jer. 2,1-3+7-8+12-13; EV Mt. 13,10-17 27 (R): L Jer. 3,14-17; EV Mt. 13,18-23 28 (G): L Jer. 7,1-11; EV Mt. 13,24-30 29 (G): L 2 Kon. 4,42-44; Antw. Ps. 145; TL Ef. 4,1-6; EV Joh. 6,1-15 30 (G): L Jer. 13,1-11; EV Mt. 13,31-35 31 (W): L Jer. 14,17-22; EV Mt. 13,36-43
Agenda van mgr. Hurkmans Juni
Juli
Donderdag 12 juli
Zaterdag 23 juni
Donderdag 5 juli
9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan
11:15 uur H. Mis in Kevelaer met dove pel-
9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan
10:00 uur Stafvergadering
grims
10:00 uur Stafvergadering
Zaterdag 14 juli
Zondag 24 juni
13:00 uur Bijpraten met de bisschop
18:30 uur H. Mis in kerk St. Jans
9:30 uur H. Mis St. Servatiusgilde in
Zaterdag 7 juli, Feest van de Zoete Onthoofding te Liempde Donderdag 19 juli Moeder
Lieshout
12:30 uur H. Mis in de Sint-Jan
9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan
Maandag 25 juni t/m dinsdag 3 juli
Maandag 9 juli
10:00 uur Stafvergadering
Vakantie
Priesterdag
Agenda van mgr. Mutsaerts Juni
Juli
Zondag 15 juli
Donderdag 21 juni
Zondag 1 juli
H. Mis ter ere van St. Nicasius (buurtschap
Stafvergadering;
H.Mis Lukaskerk Den Bosch
Kreijl te Heeze)
Bijeenkomst besturen te Reek c.a.
Dinsdag 3 juli
Dinsdag 17 juli
Vrijdag 22 juni
Bestuursbijeenkomst Maarheeze c.a.
Vergadering stichting Sonnius
Vormselmis Bladel
Donderdag 5 juli
Donderdag 19 juli
Zaterdag 23 juni
Stafvergadering
Stafvergadering
Vormselmis Netersel
Zaterdag 7 juli
Zondag 22 juli
Woensdag 27 juni
Bijeenkomst vormelingen te Wanroy
H.Mis Zoutelande
Commissievergadering Utrecht
Maandag 9 juli
Donderdag 28 juni
Priesterdag (St.Janscentrum)
Elke woensdag en vrijdag H. Mis
Stafvergadering;
Donderdag 12 juli
te Neerkant
H.Mis te Tilburg, parochie Margaretha Maria
Stafvergadering
Vrijdag 29 juni
Vrijdag 13 juli
Docentenvergadering seminarie
Bijeenkomst WKJ-jongeren te Cuijk
Zending Pastoraal Assistenten Op zaterdag 9 juni j.l. heeft Mgr. A. Hurkmans tijdens de
Mevrouw E.M.J.M. van de Werf-Tijsse Klasen, bij zeh. C.C.A. van
Eucharistieviering in de kathedrale basiliek van Sint Jan Evangelist
Vught, pastoor van de parochie Lindenholt te Nijmegen, voor het
vier personen gezonden als pastoraal assistent.
pastorale veld geloofsoverdracht. Deze parochie is onlangs een proces van éénwording met zeven andere parochies in ‘Nijmegen
Mevrouw H.J.M. van Osch, bij zeh. P.M. Janssen, pastoor van de
Midden’ gestart.
Heilige Willibrordparochie te Deurne, voor het pastorale veld geloofsoverdracht. Waarbij zij bijzondere aandacht zal geven aan de speer- De heer A.J. van de Wiel, bij heh. A.H.P. Brouwers, pastoor van punten Huwelijk & Gezin / Jeugd & Jongeren.
de parochie Sint Odulphus te Best, voor het pastorale veld liturgie. Waarbij hij bijzondere aandacht zal hebben voor de speerpun-
De heer G. van der Schuit, bij heh. H.G.T.J. Miltenburg, pastoor van ten Huwelijk & Gezin en Kerk & Samenleving. de parochie De Goede Herder te Tilburg, voor het pastorale veld diaconie. Waarbij hij het speerpunt Kerk & Samenleving bijzonder aandacht zal geven.
30 Bisdomblad juni 2012
Bisdomblad juni 2012
31
priesterseminarie diakenopleiding vormingscentrum In Gods Naam mag je mensen nabij zijn “Ik heb me lange tijd afgevraagd of ik wel goed genoeg zou zijn om priester te worden. Tijdens mijn studie op het seminarie heb ik alle ruimte gekregen hierover na te denken. Het antwoord is een volmondig ‘ja’ geworden. Het mooie aan het priesterschap is dat je mensen in persona Christi nabij mag zijn op cruciale momenten in hun leven. Niet dat ik de antwoorden ken op alle vragen, maar ik weet wel dat ik er geen genoeg van krijg om te getuigen van mijn liefde voor Christus die zoveel van ons houdt, dat Hij zelfs zijn leven voor ons gaf om ons het eeuwig leven terug te geven. Het vieren van de Eucharistie vind ik een groot feest: Christus, die zo dicht bij ons wil zijn dat Hij zich onder de gedaante van Brood en Wijn als voedsel aan ons aanbiedt. Op mijn beurt wil ik als priester ‘bij Hem’ blijven. Dan kan Hij mij inschakelen voor zijn plan met de mensen die aan mij zijn toevertrouwd.” Priester Hans van der Donk Geldrop/Heeze
Ben je geïnteresseerd? Vul dan de bon in en stuur naar: Rector F. De Rycke Papenhulst 4 5211 LC ’s-Hertogenbosch : 073 - 613 20 00
☎
info@sint-janscentrum.nl www.sint-janscentrum.nl R.K. Instelling Sonnius NL: 22.52.03.022; BE: 521-0053201-65
Naam / Achternaam: Geboortedatum: Adres: Postcode en woonplaats: Tel.nr.: E-mail: Ik wil graag: Informatie over de priesteropleiding Kennismaken met de opleiding Deelnemen aan de roepingendagen