Lectura 2015

Page 1

DÍA DO LIBRO 2015


PLANIFICACIÓN XOVES 23 de Abril: SEMANA DO LIBRO GRUPOS

Nº ALUMN

3ª HORA

1ºB 2ºB 4ºB 2º BACH A FP BÁSICA ELE

4ª HORA

1ºA 3ºA 4ºA 1º ADTCIÓN e FIN

5ª HORA

2ºA 3ºB 4ºC 1ºBACH A 1º COM ITNAL

6ª HORA

1ºC 2ºC 1ºBACH B 2ºBACH B FP BÁSICA COM

19 21 16 28 6 TOT: 90 18 17 14 26 TOT: 75 21 19 10 16 24 TOT: 90 17 14 30 21 6 TOT: 88

PROFESORADO AFECTADO DAVID COSTA LUCILA JULIO ISABEL INMA RITA MARCELINO JULIO GUILLERMO PAZ LUCILA RAQUEL MARCELINO JAVIER RITA PAZ ISABEL EVA ELENA


ORDE DE ACTUACIÓN 3ª SESIÓN: • 1º ESO B (G) • 2º ESO B (C) • 4º ESO B (C) • 2º BACHARELATO A (C) 4ª SESIÓN: • 1º ESO A (G) • 3º ESO A (G) • 4º ESO A (C) • 1º ADMINISTRACIÓN E FINANZAS (ING) 5ª SESIÓN: • 2º ESO A (C) • 3º ESO B (G) • 4º ESO C (C) • 1º BACHARELATO A (C) • 1º COMERCIO INTERNACIONAL (ING) 6ª SESIÓN: • 1º ESO C (G) • 2º ESO C (G) • 1º BACHARELATO B (G) • 2º BACHARELATO B (C e GREGO)


3ª SESIÓN


1ºB QUEIXUMES INDIOS, de Petra-Jesús Blanco Rubio CADRO I Ano 1854. No escenario, aparece o PRESIDENTE dos Estados Unidos. Nunha beira ondea a bandeira e na súa mesa, o presidente traballa. Ao seu carón, noutra mesa, un XENERAL. XENERAL.- Sr. Presidente: os nosos soldados están dando un exemplo de coraxe e bravura. Nada os detén para conquerir terras aos indios salvaxes. PRESIDENTE: Moi ben, pero a nosa idea non é a de tirarlles pola forza as súas terras aos indios, senón "civilizalos" e transmitirlles a cultura e mais a relixión "verdadeira". XENERAL- Os indios, que levan séculos coas súas falsas crenzas, non están dispostos a aceptar a nosa sabedoría. (Chaman á porta) PRESIDENTE.- Adiante. SECRETARIO.- (Entrando e saudando.) Señor Presidente: o Director Xeral da Compañía do Ferrocarril desexa falarlle. PRESIDENTE.- Ben. Faino pasar. DIRECTOR.- (Moi inquedo, tirando o chapeu.) Señor Presidente... PRESIDENTE.- ¡Señor Director Xeral...! DIRECTOR.- ... Señor Presidente... PRESIDENTE.- Pode sentar. Acougue. Está vostede moi excitado. DIRECTOR.- Non hei de estalo? Co seu permiso. (Séntase.) Unha tribo de indios salvaxes asaltou o tren e matou a todos os viaxeiros. PRESIDENTE.- Outra vez? XENERAL.-¡Non é posible! DIRECTOR.- Outra vez. Foi posible. XENERAL.- Pero non estaba no seu posto o Capitán Smith co seu rexemento? DIRECTOR.- Estaba. Todos morreron: desde o capitán ata o último soldado. Morreron como heroes. PRESIDENTE.- É o terceiro asalto neste mes. Así non podemos continuar. Haberá que suprimir o ferrocarril. DIRECTOR.- Pero que di, señor Presidente? O ferrocarril é a base da nosa economía, do noso futuro. Como, se non, imos enlazar o Leste e o Oeste dos Estados Unidos? Por onde se vai transportar a riqueza da costa do Pacífico ás cidades do Atlántico? PRESIDENTE.- (Sorrindo.) ... Polo ar, se cadra. DIRECTOR.- Non perde vostede o bo humor, señor Presidente. Non sería mala cousa iso de encher o ceo de globos que voasen tan alto que non os alcanzasen as frechas dos indios. XENERAL.- ... E dende onde os soldados puidesen dar no albo sen arriscar a súa vida. DIRECTOR.- Non se trata de matar nin de morrer, Presidente. Os comerciantes gañamos, desde a antigüidade, todas as nosas batallas sen derramar unha soa pinga de sangue. É cuestión de estratexia. PRESIDENTE.- Cal é a vosa estratexia? DIRECTOR.- Comprar o inimigo. PRESIDENTE.- Comprar os indios?... Con diñeiro? Eles non valoran o diñeiro. Ten vostede algunha solución? DIRECTOR.- Si. (Perante o mapa.) Un pouco ao norte do territorio suquamish atópase un val vizoso, maior aínda ca o seu. Poderiámoslles edificar poboados e levarlles a nosa cultura. Co diñeiro que lles désemos polas súas terras poderían organizar a súa vida civilizadamente. XENERAL.- Os indios non saben o que é o diñeiro nin o que é o traballo. Non lles interesa. DIRECTOR.- Soberano. Cando teñan entre as súas mans douradas moedas de ouro e saiban que con ese


diñeiro poderán ser donos de todos os bens deste mundo, cambiarán de opinión. PRESIDENTE.- Non estou certo. CADRO II No medio dun claro do bosque, sentados ritualmente, o Gran Xefe NOAH SEATTLE, o indio máis ANCIÁN e a FEITICEIRA da tribo, fuman longas cachimbas mentres debaten os serios problemas que incumben ao seu pobo. FEITICEIRA.- O home branco acósanos por todas partes. XEFE NOAH SEATTLE.- Queren cruzar o noso territorio con vías de ferro para que pase sobre elas a gran serpe fumegante que chaman ferrocarril. ANCIÁN.- O ferrocarril asusta os cervos e mata os búfalos. XEFE.- Por iso os nosos guerreiros impiden ao Home Branco que avance o seu camiño de ferro. FEITICEIRA.- Aínda que os guerreiros suquamish son valentes e avezados, os homes brancos son máis poderosos. ANCIÁN.- Teñen armas de lume e poden destruír unha aldea en poucos minutos. XEFE.- Nós só posuímos frechas... ANCIÁN.- ... que antes soamente utilizabamos para cazar e agora necesitamos para defendernos. FEITICEIRA.- A nosa tribo non ama a guerra. XEFE.- A guerra só produce morte e destrución. (Música. Os tres personaxes detéñense a meditar na súa conversa cando se oen os tambores da tribo enviando unha mensaxe.) XEFE.- Escoitade: os tambores anuncian que temos visitantes. (Escoitan, de novo, os tres, con gran interese.) FEITICEIRA.- Xa chega o mensaxeiro e trae unha carta XEFE.- O Presidente do Home Branco, que está en Washington, di que quere comprar a nosa terra. FEITICEIRA e ANCIÁN.- Que quere comprar a nosa terra! XEFE.- Como se pode mercar ou vender o firmamento, nin aínda a calor da Terra? Se nós non somos donos do frescor do ar nin do escintileo das augas, como nolo poden eles mercar? FEITICEIRA: As flores recendentes son as nosas irmás; o cervo, o cabalo, a grande aguia; estes son os nosos irmáns. TODOS (POBO).- Os montes esgrevios, os húmidos lameiros, a calor do corpo do cabalo e mais o ser humano, todos pertencemos á mesma familia. ANCIÁN. Sabemos que o home branco non comprende o noso xeito de vivir. El non sabe distinguir entre un anaco de terra e outro, xa que é un estraño que chega de noite e toma da terra o que precisa. Trata a súa nai, a terra, e ao seu irmán, o firmamento, como obxectos que se mercan, se explotan e se venden como ovellas ou contas de cores. Ver as súas cidades apena os ollos do pel vermella. Mais quizais sexa porque o pel vermella é un salvaxe e non comprende ren. XEFE.- Non existe un lugar tranquilo nas cidades do home branco, nin hai sitio onde escoitar como se abren as follas das árbores na primavera ou como alean os insectos. Despois de todo, para que serve a vida se o home non pode escoitar os diálogos das ras á beira dun estanque. Son un pel vermella e nada entendo. ANCIÁN.- Se decidimos aceptar, eu poría unha condición: o home branco debe tratar os animais, de agora en diante, coma aos seus irmáns. Eu son un salvaxe e non comprendo outra lei. Vin miles de búfalos apodrecendo sobre as pradeiras, mortos a tiros polo home branco dende un tren en marcha. FEITICEIRA.- Que sería do home sen os animais? Se todos fosen exterminados, o home tamén había morrer dunha gran soidade espiritual, porque o que acontece aos animais tamén acontecerá ao home. Todo vai enlazado. UN -Onde está o bosque? OUTRO -Onde está o bosque? OUTRO DIFERENTE -Onde está o bosque? (Como un eco.) TODOS (POBO).- ¡Desaparecido! UN -Onde a aguia? OUTRO - Onde a aguia? OUTRO DIFERENTE -Onde a aguia? (Como un eco.) TODOS (POBO).- ¡Marchou! XEFE.- (Ao CAPITÁN.) Cómpre que lles ensinen aos seus fillos que o chan pisan son as cinzas dos nosos avós. Ensínenlles aos seus fillos que nós lles ensinamos aos nosos que a terra é a nosa nai. Todo o que lle


ocorra รก terra, ocorrerรกlles aos fillos da terra. Se os homes cospen no chan, cรณspense a si mesmos.


2ºB A RANA QUE QUERÍA SER UNA RANA AUTÉNTICA de Augusto Monterroso Había una vez una Rana que quería ser una Rana auténtica, y todos los días se esforzaba en ello. Al principio se compró un espejo en el que se miraba largamente buscando su ansiada autenticidad. Unas veces parecía encontrarla y otras no, según el humor de ese día o de la hora, hasta que se cansó de esto y guardó el espejo en un baúl. Por fin pensó que la única forma de conocer su propio valor estaba en la opinión de la gente, y comenzó a peinarse y a vestirse y a desvestirse (cuando no le quedaba otro recurso) para saber si los demás la aprobaban y reconocían que era una Rana auténtica. Un día observó que lo que más admiraban de ella era su cuerpo, especialmente sus piernas, de manera que se dedicó a hacer sentadillas y a saltar para tener unas ancas cada vez mejores, y sentía que todos la aplaudían. Y así seguía haciendo esfuerzos hasta que, dispuesta a cualquier cosa para lograr que la consideraran una Rana auténtica, se dejaba arrancar las ancas, y los otros se las comían, y ella todavía alcanzaba a oír con amargura cuando decían que qué buena Rana, que parecía Pollo.


POEMAS, de Varios Autores AL PERDERTE YO A TI… Al perderte yo a ti, tú y yo hemos perdido: Yo, porque tú eras lo que yo más amaba; Y tú, porque yo era el que te amaba más. Pero de nosotros dos tú pierdes más que yo: porque yo podré amar a otras como te amaba a ti, pero a ti no te amarán como te amaba yo.

CANCIÓN DE AMOR Cuando ya nada pido y casi nada espero y apenas puedo nada es cuando más te quiero.

DEDICATORIA Si alguna vez la vida te maltrata, acuérdate de mí, que no puede cansarse de esperar aquel que no se cansa de mirarte .


POR DEBAJO DEL AGUA de Josテゥ テ]gel Valente Por debajo del agua te busco el pelo, por debajo del agua, pero no llego. Por debajo del agua de tu cintura: tテコ me llamas arriba para que suba. Para que suba al aire de tu mirada; mi corazテウn se enciende, luego se apaga. Te busco el pelo por debajo del agua, pero no llego.


AMOR Posología: Ingiérase cualquier tarde si llueve o si hay extraños astros rojos en el aire, o los hombres arden como estrellas o mares.

Precaución: Como cualquier milagro de rocío: es frágil. Mantenerse lejos del alcance de los que usan corazón de bolsillo y dejan guardados los besos bajo llave. Ana Istarú


QUÉ SERÁ SER TÚ Qué será ser tú. Este es el enigma, la atracción sobrecogedora de conocer, el irresistible afán de echar el ancla en ti, de poseerte. Qué será la perplejidad de ser tú. Qué, el misterio, la dolencia de ser tú y saber. Qué, el estupor de ser tú, verdaderamente tú y, con tus ojos, verme. Qué será percibir que yo te ame. Qué será, siendo tú, oírmelo decir. Qué, entonces, sentir lo que sentirías tú. Ana Rosetti


ELEGÍA La niña rosa, sentada. Sobre su falda, como una flor, abierto, un atlas. ¡Cómo la miraba yo viajar, desde mi balcón! Su dedo –blanco velero desde las islas Canarias iba a morir al mar Negro. ¡Cómo la miraba yo morir, desde mi balcón! La niña –rosa sentada-. Sobre su falda, como una flor, cerrado, un atlas. Por el mar de la tarde van las nubes llorando un archipiélago de sangre. Rafael Alberti


BALADA O EPIGRAMA

Tú que has sido Disc-Jockey más o menos, por el sueño de tu generación, sabrás seguramente que la vida Es un disco con dos revoluciones que dura siempre, amor, nunca se raya, nunca se raya, amor, nunca se raya, nunca se raya, amor, nunca se raya.

Luis García Montero


4ºB

TÁCTICA Y ESTRATEGIA de Mario Benedetti Mi táctica es mirarte, aprender como eres, quererte como eres. Mi táctica es hablarte y escucharte, construir con palabras un puente indestructible. Mi táctica es quedarme en tu recuerdo, no sé cómo ni sé con qué pretexto pero quedarme en ti. Mi táctica es ser franco y saber que eres franca, y que no nos vendamos simulacros para que entre los dos no haya telón ni abismos . Mi estrategia es , en cambio más profunda y más simple; mi estrategia es que un día cualquiera no sé cómo ni sé con qué pretexto por fin me necesites.


SI ME QUIERES QUIÉREME ENTERA de Dulce María Loynaz "Si me quieres, quiéreme entera, no por zonas de luz y sombra... Si me quieres, quiéreme negra y blanca. Y gris, y verde y rubia, y morena... Quiéreme día, quiéreme noche... ¡Y madrugada en la ventana abierta!... Si me quieres, no me recortes: ¡Quiéreme toda... O no me quieras!"


¿POR QUÉ LAS AGUJAS DE LOS RELOJES GIRAN EN EL SENTIDO DE LAS AGUJAS DE LOS RELOJES?, de Quin Monzó El hombre azul está en el café, moviendo la cucharilla dentro de una taza de poleo. Se le acerca un hombre magenta, de aspecto desazonado. -Tengo que hablar con usted. ¿Puedo sentarme? -Siéntese. -No sé por dónde empezar. -El mes pasado seduje a su mujer. -¿A mi mujer? -Sí. El hombre azul tarda cuatro segundos en contestar. -¿Por qué viene a contármelo? -Porque desde entonces no vivo. -¿Por qué? ¿La quiere tanto que quiere vivir con ella? ¿Ella no lo quiere y eso lo desazona? -No. -¿Acaso es el remordimiento? -No. Lo que pasa es que no me deja vivir. Me llama día y noche. Y si no contesto viene a casa. Y si no estoy me busca por todas partes. Me viene a ver al trabajo, dice que no puede vivir sin mí. -¿Y? -He perdido la tranquilidad. Desde que la conocí no he podido quitármela de encima un solo día. ¿Usted no ha notado nada? -¿Cuándo la conoció? -Hace un mes y medio. Usted estaba en Roma. En efecto, hace un mes y medio el hombre azul estuvo en Roma. -¿Usted cómo sabe que yo estaba en Roma? -¿No me cree? Me lo dijo ella, cuando la conocí. La conocí en un cursillo de informática. En efecto, aprovechando que el hombre azul estaba en Roma, la mujer hizo un curso de informática. -Bueno, ¿y qué quiere? -Que me ayude a zafarme. No es que su mujer no me guste. Es extraordinaria, inteligente, sensual. ¿Qué voy a decirle? Pero… -Es muy absorbente. -¿Verdad que sí? –dice, contento, el hombre magenta al ver que el hombre azul lo comprende. -Tiene ganas de quitármela de encima. -Francamente, sí. -No lo deja en paz ni un momento, ¿no? Si lo ve solo, fumando, tomando el fresco, leyendo el diario, estudiando, mirando el programa de televisión que más le gusta, el que sea, inmediatamente se le echa encima y empieza a hacerle carantoñas. -Además, si no estás absolutamente pendiente de ella cree que molesta y se pone de esa manera que se pone. Por eso, aunque sé que no tengo ningún derecho, quiero pedirle un favor: hable con ella, móntele una escena de celos, amenácela. Lo que sea. Cualquier cosa con tal de que no nos veamos más. -¿De veras se la quiere quitar de encima? -Sí, por favor. -Nada más fácil. Haga como yo. Deje de regirla, no se esconda, sea amable, tierno considerado. Hágale más caso que ella a usted. Llámela, dígale que la quiere como no ha querido nunca. Prométale que le dedicará la vida entera. Cásense.


EN PÚBLICO En aquella estación anocheciendo, sentada en mi maleta y esperando, te recuerdo mirando mis tobillos y ascender, descarado, con los ojos siguiendo los dibujos de mis medias. Cuando llegó aquel tren que me llevaba no recuerdo a qué sitio, te subiste en mi vagón y, al empezar la marcha, con tres golpes enérgicos llamaste a la puerta de mi compartimento. Te abrí y entraste. Fue todo un asalto, pero nunca pensé en gritar pidiendo ayuda al revisor. Era más dulce rendirse sin hablar, sin preguntarme, sin intentar la fuga ni el orgullo. Pensar en los demás me molestaba, y más saber que, de un momento a otro, nos iba a interrumpir el director con sus gritos de “¡corten!” y “¡otra toma!”. Amalia Bautista

Decidí matarme varias veces Decidí matarme varias veces


y al menos un par de ellas lo conseguí. La primera me tiré de lleno a tus labios entreabiertos, -claro suicidio- dirían luego los forenses. La segunda volví de vacío después de haber ido a por tabaco, -suicidio evidente- contarían después las vecinas. Abandonadas las tendencias suicidas ahora tan solo te contemplo y me muero poco a poco. Santiago Núñez Pedregosa


2ºBACH A Romance del enamorado y la muerte Un sueño soñaba anoche, soñito del alma mía, soñaba con mis amores que en mis brazos los tenía. Vi entrar señora tan blanca muy más que la nieve fría. - ¿Por dónde has entrado amor? ¿Cómo has entrado, mi vida? Las puertas están cerradas, ventanas y celosías. - No soy el amor, amante: la Muerte que Dios te envía. - ¡Ay, Muerte tan rigurosa, déjame vivir un día! - Un día no puede ser, una hora tienes de vida. Muy de prisa se calzaba, más de prisa se vestía; ya se va para la calle, en donde su amor vivía. - ¡Ábreme la puerta, blanca, ábreme la puerta, niña! - ¿Como te podré yo abrir si la ocasión no es venida? Mi padre no fue al palacio, mi madre no está dormida. - Si no me abres esta noche, ya no me abrirás, querida; la Muerte me está buscando, junto a ti vida sería. - Vete bajo la ventana donde ladraba y cosía, te echaré cordón de seda para que subas arriba, y si el cordón no alcanzare mis trenzas añadiría. La fina seda se rompe; la Muerte que allí venía: - Vamos, el enamorado, que la hora ya está cumplida. Anónimo


ERGO SUM A los cincuenta y dos años sigo pensando lo mismo que a los siete. Que las nubes son grandes, los monopolios enormes, los vietnamitas chiquitos e invencibles. A los cincuenta y dos años sigo pensando lo mismo que Carlos Marx, con la única diferencia de que le copio un poco pero lo digo más bonito. A los cincuenta y dos años, me planto en medio de los hombres y les espeto que me engañaron a los siete años, a los diecisiete y casi a los veintisiete. A los cincuenta y dos años, escribo y no escarmiento y me dedico exclusivamente a pasear, a leer, a trasladar maletas de un país a otro, y a conspirar. (Esto lo digo para confundir a la policía.) A los cincuenta y dos años sigo enamorado de Carmencita, de Merche, de Carmela y de la Niña de los Peines. A los cincuenta y dos años, Málaga. Y escribo como un autómata, corrijo como un robot, y publico lo que pienso (es un decir). A los cincuenta y dos años, ni tengo bicicleta, ni televisor, ni ganas de dormir, ni cuenta vulgar y corriente. A los cincuenta y dos años, chufas. A los cincuenta y dos años, escucho el agua de los montes, el fuego de los campos y el ruido de las batallas. Y sigo pidiendo la paz y, de momento, me la conceden en parte; y la palabra, y me mutilan la lengua. A los cincuenta y dos años, los caramelos son de más vivos colores y la bandera, más desteñida. Y me dedico fundamentalmente a silbar, a deambular y a pensar que existo puesto que pienso que existo. Blas de Otero


Desmayarse Desmayarse, atreverse, estar furioso, áspero, tierno, liberal, esquivo, alentado, mortal, difunto, vivo, leal, traidor, cobarde y animoso: no hallar fuera del bien centro y reposo, mostrarse alegre, triste, humilde, altivo, enojado, valiente, fugitivo, satisfecho, ofendido, receloso: huir el rostro al claro desengaño, beber veneno por licor süave, olvidar el provecho, amar el daño: creer que el cielo en un infierno cabe; dar la vida y el alma a un desengaño, ¡esto es amor! quien lo probó lo sabe. Lope de Vega


Nadie está solo En este mismo instante hay un hombre que sufre, un hombre torturado tan sólo por amar la libertad. Ignoro dónde vive, qué lengua habla, de qué color tiene la piel, cómo se llama, pero en este mismo instante, cuando tus ojos leen mi pequeño poema, ese hombre existe, grita, se puede oír su llanto de animal acosado, mientras muerde sus labios para no denunciar a los amigos. ¿Oyes? Un hombre solo grita maniatado, existe en algún sitio. ¿He dicho solo? ¿No sientes, como yo, el dolor de su cuerpo repetido en el tuyo? ¿No te mana la sangre bajo los golpes ciegos? Nadie está solo. Ahora, en este mismo instante, también a ti y a mí nos tienen maniatados. José Agustín Goytisolo


Si me llamaras, si … ¡Si me llamaras, sí; si me llamaras! Lo dejaría todo, todo lo tiraría: los precios, los catálogos, el azul del océano en los mapas, los días y sus noches, los telegramas viejos y un amor. Tú, que no eres mi amor, ¡si me llamaras! Y aún espero tu voz: telescopios abajo, desde la estrella, por espejos, por túneles, por los años bisiestos puede venir. No sé por dónde. Desde el prodigio, siempre. Porque si tú me llamas «¡si me llamaras, sí, si me llamaras!» será desde un milagro, incógnito, sin verlo. Nunca desde los labios que te beso, nunca desde la voz que dice: «No te vayas». Pedro Salinas


Oferta de empleo Preciso señorita de ojos negros, melena negra derramada en cascada por la espalda, uno setenta y tres de altura, estudiante de cuarto de Arquitectura, domiciliada en Vía Layetana, 17, octavo C, Barcelona, su teléfono ha de ser el 93 3 45 67 81. Imprescindible que haya leído tres veces La Gran Eulalia de Paolo Capriolo Y que cumpla años ( 24 esta primavera) El 17 de abril. Se ha de llamar Marta Trullols Aymé. Se le propone salir a tomar algo (aunque no sea en serio). Interesadas llamar al 93 4 53 17 04. Absténganse quienes incumplan uno solo De todos estos requisitos. Juan Bonilla.


4ª SESIÓN


QUEIXUMES INDIOS, de Petra-Jesús Blanco Rubio

1ºA

CADRO I Ano 1854. No escenario, aparece o PRESIDENTE dos Estados Unidos. Nunha beira ondea a bandeira e na súa mesa, o presidente traballa. Ao seu carón, noutra mesa, un XENERAL. XENERAL.- Sr. Presidente: os nosos soldados están dando un exemplo de coraxe e bravura. Nada os detén para conquerir terras aos indios salvaxes. PRESIDENTE: Moi ben, pero a nosa idea non é a de tirarlles pola forza as súas terras aos indios, senón "civilizalos" e transmitirlles a cultura e mais a relixión "verdadeira". XENERAL- Os indios, que levan séculos coas súas falsas crenzas, non están dispostos a aceptar a nosa sabedoría. (Chaman á porta) PRESIDENTE.- Adiante. SECRETARIO.- (Entrando e saudando.) Señor Presidente: o Director Xeral da Compañía do Ferrocarril desexa falarlle. PRESIDENTE.- Ben. Faino pasar. DIRECTOR.- (Moi inquedo, tirando o chapeu.) Señor Presidente... PRESIDENTE.- ¡Señor Director Xeral...! DIRECTOR.- ... Señor Presidente... PRESIDENTE.- Pode sentar. Acougue. Está vostede moi excitado. DIRECTOR.- Non hei de estalo? Co seu permiso. (Séntase.) Unha tribo de indios salvaxes asaltou o tren e matou a todos os viaxeiros. PRESIDENTE.- Outra vez? XENERAL.-¡Non é posible! DIRECTOR.- Outra vez. Foi posible. XENERAL.- Pero non estaba no seu posto o Capitán Smith co seu rexemento? DIRECTOR.- Estaba. Todos morreron: desde o capitán ata o último soldado. Morreron como heroes. PRESIDENTE.- É o terceiro asalto neste mes. Así non podemos continuar. Haberá que suprimir o ferrocarril. DIRECTOR.- Pero que di, señor Presidente? O ferrocarril é a base da nosa economía, do noso futuro. Como, se non, imos enlazar o Leste e o Oeste dos Estados Unidos? Por onde se vai transportar a riqueza da costa do Pacífico ás cidades do Atlántico? PRESIDENTE.- (Sorrindo.) ... Polo ar, se cadra. DIRECTOR.- Non perde vostede o bo humor, señor Presidente. Non sería mala cousa iso de encher o ceo de globos que voasen tan alto que non os alcanzasen as frechas dos indios. XENERAL.- ... E dende onde os soldados puidesen dar no albo sen arriscar a súa vida. DIRECTOR.- Non se trata de matar nin de morrer, Presidente. Os comerciantes gañamos, desde a antigüidade, todas as nosas batallas sen derramar unha soa pinga de sangue. É cuestión de estratexia. PRESIDENTE.- Cal é a vosa estratexia? DIRECTOR.- Comprar o inimigo. PRESIDENTE.- Comprar os indios?... Con diñeiro? Eles non valoran o diñeiro. Ten vostede algunha solución? DIRECTOR.- Si. (Perante o mapa.) Un pouco ao norte do territorio suquamish atópase un val vizoso, maior aínda ca o seu. Poderiámoslles edificar poboados e levarlles a nosa cultura. Co diñeiro que lles désemos polas súas terras poderían organizar a súa vida civilizadamente. XENERAL.- Os indios non saben o que é o diñeiro nin o que é o traballo. Non lles interesa. DIRECTOR.- Soberano. Cando teñan entre as súas mans douradas moedas de ouro e saiban que con ese diñeiro poderán ser donos de todos os bens deste mundo, cambiarán de opinión. PRESIDENTE.- Non estou certo. CADRO II No medio dun claro do bosque, sentados ritualmente, o Gran Xefe NOAH SEATTLE, o indio máis ANCIÁN e a FEITICEIRA da tribo, fuman longas cachimbas mentres debaten os serios problemas que incumben ao seu pobo. FEITICEIRA.- O home branco acósanos por todas partes. XEFE NOAH SEATTLE.- Queren cruzar o noso territorio con vías de ferro para que pase sobre elas a gran


serpe fumegante que chaman ferrocarril. ANCIÁN.- O ferrocarril asusta os cervos e mata os búfalos. XEFE.- Por iso os nosos guerreiros impiden ao Home Branco que avance o seu camiño de ferro. FEITICEIRA.- Aínda que os guerreiros suquamish son valentes e avezados, os homes brancos son máis poderosos. ANCIÁN.- Teñen armas de lume e poden destruír unha aldea en poucos minutos. XEFE.- Nós só posuímos frechas... ANCIÁN.- ... que antes soamente utilizabamos para cazar e agora necesitamos para defendernos. FEITICEIRA.- A nosa tribo non ama a guerra. XEFE.- A guerra só produce morte e destrución. (Música. Os tres personaxes detéñense a meditar na súa conversa cando se oen os tambores da tribo enviando unha mensaxe.) XEFE.- Escoitade: os tambores anuncian que temos visitantes. (Escoitan, de novo, os tres, con gran interese.) FEITICEIRA.- Xa chega o mensaxeiro e trae unha carta XEFE.- O Presidente do Home Branco, que está en Washington, di que quere comprar a nosa terra. FEITICEIRA e ANCIÁN.- Que quere comprar a nosa terra! XEFE.- Como se pode mercar ou vender o firmamento, nin aínda a calor da Terra? Se nós non somos donos do frescor do ar nin do escintileo das augas, como nolo poden eles mercar? FEITICEIRA: As flores recendentes son as nosas irmás; o cervo, o cabalo, a grande aguia; estes son os nosos irmáns. TODOS (POBO).- Os montes esgrevios, os húmidos lameiros, a calor do corpo do cabalo e mais o ser humano, todos pertencemos á mesma familia. ANCIÁN. Sabemos que o home branco non comprende o noso xeito de vivir. El non sabe distinguir entre un anaco de terra e outro, xa que é un estraño que chega de noite e toma da terra o que precisa. Trata a súa nai, a terra, e ao seu irmán, o firmamento, como obxectos que se mercan, se explotan e se venden como ovellas ou contas de cores. Ver as súas cidades apena os ollos do pel vermella. Mais quizais sexa porque o pel vermella é un salvaxe e non comprende ren. XEFE.- Non existe un lugar tranquilo nas cidades do home branco, nin hai sitio onde escoitar como se abren as follas das árbores na primavera ou como alean os insectos. Despois de todo, para que serve a vida se o home non pode escoitar os diálogos das ras á beira dun estanque. Son un pel vermella e nada entendo. ANCIÁN.- Se decidimos aceptar, eu poría unha condición: o home branco debe tratar os animais, de agora en diante, coma aos seus irmáns. Eu son un salvaxe e non comprendo outra lei. Vin miles de búfalos apodrecendo sobre as pradeiras, mortos a tiros polo home branco dende un tren en marcha. FEITICEIRA.- Que sería do home sen os animais? Se todos fosen exterminados, o home tamén había morrer dunha gran soidade espiritual, porque o que acontece aos animais tamén acontecerá ao home. Todo vai enlazado. UN -Onde está o bosque? OUTRO -Onde está o bosque? OUTRO DIFERENTE -Onde está o bosque? (Como un eco.) TODOS (POBO).- ¡Desaparecido! UN -Onde a aguia? OUTRO - Onde a aguia? OUTRO DIFERENTE -Onde a aguia? (Como un eco.) TODOS (POBO).- ¡Marchou! XEFE.- (Ao CAPITÁN.) Cómpre que lles ensinen aos seus fillos que o chan pisan son as cinzas dos nosos avós. Ensínenlles aos seus fillos que nós lles ensinamos aos nosos que a terra é a nosa nai. Todo o que lle ocorra á terra, ocorrerálles aos fillos da terra. Se os homes cospen no chan, cóspense a si mesmos.

3ºA


Que cante o paxaro A. García Teijeiro Que cante o paxaro Que o quero escoitar Que deixe as palabras, Que esgace os xornais. Que rache o silencio Que bique nás mans Que baile no ceo Que esvare no mar. Que boe o paxaro Que pinte con sal Que tinxe ás mentiras Que pase o limiar. Que escriba un poema Que esqueza calar Que chíe na fraga Que chore no val ¡Que cante o paxaro Que o quero escoitar!

high water rising A. García Teijeiro


Está subindo a marea e a praia faise pequena. Nela fican os teus beixos no medio e medio da area. Pola noite, polo día está a subir a marea e vai mollando carreiros que no teu rostro serpean. Polo día, pola noite sobe que sobe a marea e pousa os meus aloumiños na túa ollada serena. E polo teu corpo feble segue a subir a marea. E case sen decatarnos ti convérteste en serea.


CANCIÓN PRA IR Ó MAR DE PESCA Pra que anden gordos todos os nenos e polo Agosto haxa máis festas, imos buscare xunto das illas unha corvina, unha faneca, un abadexo, unha morea. Pra que en Galicia cheiren as fábricas de salazón e mais de conserva, imos ao mar con harpón ou liña a pescar rincha, congros e alcriques, moita pescada, unha balea. Pra que as mulleres berren na praza e haxa ruído polas tabernas, traerei con nasa, rede ou fisga luras e polbos, muxos e nécoras, meros e sargos, sollas e vieiras. Hei de pescare con xeito ou baca, con bou ou cunha pobre gamela unha centola, xouba e sardiña, un rodaballo, unha doncela. Imos ao axexo, imos ao escuro, cando a ardentía ou a lúa chea, e aseñaremos por estas rías o lombrigante, bonito duro, moitos xurelos, a palometa, un ollomol, unha zapata, un peixe-sapo, un fura-areas, a robaliza, a maragota, o pinto, a raia e toda a pesca. Bernardino Graña


4ºA

EL HIJO de Mario Benedetti De haber tenido un hijo no lo habría llamado ni mario ni orlando ni hamlet ni hardy ni brenno como reza mi fardo onomástico más bien le habría colgado un monosílabo algo así como luis o blas o juan o paz o luz si era mujer de manera que uno pudiera convocarlo con sólo respirar de haber tenido un hijo le habría enseñado a leer en los libros y muros y en los ojos veraces y también a escribir pero sólo en las rocas con un buril de fuego de modo que las lluvias limpiaran sus palabras defendiéndolas de la envidia y la roña y eso aunque nadie nunca se arrimara a leerlas de haber tenido un hijo acaso no sabría qué hacer con él salvo decirle adiós cuando se fuera con mis heridos ojos por la vida


TODOS USTEDES PARECEN FELICES... ...y sonríen, a veces, cuando hablan. Y se dicen, incluso, palabras de amor. Pero se aman de dos en dos para odiar de mil en mil. Y guardan toneladas de asco por cada milímetro de dicha. Y parecen -nada más que parecen- felices, y hablan con el fin de ocultar esa amargura inevitable, y cuántas veces no lo consiguen, como no puedo yo ocultarla por más tiempo: esta desesperante, estéril, larga, ciega desolación por cualquier cosa que -hacia donde no sé-, lenta, me arrastra. Ángel González


CUADRILLA Juan amaba a Teresa que amaba a Raimundo que amaba a María que amaba a Joaquín que amaba a Lilí que no amaba a nadie. Juan fue a Estados Unidos, Teresa al convento, Raimundo murió en accidente, María quedó para tía, Joaquín se suicidó y Lilí se casó con J. Pinto Fernández que no había entrado en la historia. Carlos Drummond de Andrade


SUCESIVA Déjame acariciarte lentamente, déjame lentamente comprobarte, ver que eres de verdad, un continuarte de ti misma a ti misma extensamente. Onda tras onda irradian de tu frente y, mansamente apenas sin rizarte, rompen sus diez espumas al besarte de tus pies en la playa adolescente. Así te quiero, fluida y sucesiva, manantial tú de ti, agua furtiva, música para el tacto perezosa. Así te quiero, en límites pequeños, aquí y allá, fragmentos, lirio, rosa, y tu unidad después, luz de mis sueños. Gerardo Diego


EL DÍA DE TU SANTO El día de tu santo te hicieron regalos muy valiosos: un perfume extranjero, una sortija, un lapicero de oro, unos patines, unos tenis Nike y una bicicleta. Yo solamente te pude traer, en una caja antigua de color rapé, un montón de semillas de naranjo, de pino, de cedro, de araucaria, de bellísima, de caobo y de amarillo. Estas semillas son pacientes y esperan su lugar y su tiempo. Yo no tenía dinero para comprarte algo lujoso. Yo simplemente quise regalarte un bosque.

Jairo Aníbal Niño


DNA DNA o ADN, poco importa si en castellano o en inglés: el caso es que me muero por tus proteínas, por tus aminoácidos, por todo lo que fuiste una vez, cuando tus padres vinieron de cenar algo achispados y, después de tirar de la cadena, hicieron una nueva con tu nombre, con tus curvas y con tus fantasías. Dame una foto de tu DNA tamaño DNI, que me retuerzo de ganas de mirarla a todas horas.

Luis Alberto de Cuenca


Llorar a lágrima viva... Llorar a lágrima viva. Llorar a chorros. Llorar la digestión. Llorar el sueño. Llorar ante las puertas y los puertos. Llorar de amabilidad y de amarillo. Abrir las canillas, las compuertas del llanto. Empaparnos el alma, la camiseta. Inundar las veredas y los paseos, y salvarnos, a nado, de nuestro llanto. Asistir a los cursos de antropología, llorando. Festejar los cumpleaños familiares, llorando. Atravesar el África, llorando. Llorar como un cacuy, como un cocodrilo... si es verdad que los cacuíes y los cocodrilos no dejan nunca de llorar. Llorarlo todo, pero llorarlo bien. Llorarlo con la nariz, con las rodillas. Llorarlo por el ombligo, por la boca. Llorar de amor, de hastío, de alegría. Llorar de frac, de flato, de flacura. Llorar improvisando, de memoria. ¡Llorar todo el insomnio y todo el día! Oliverio Girondo


1ÂşADMIN E FINANZAS

Friendship (excerpt) - Henry David Thoreau Sobre a amizade, coma dous carballos (oaks) que resisten (withstand), que por riba case non se tocan (barely touch) pero que as raĂ­ces se xuntan inseparablemente (intertwined inseparably) Two sturdy oaks I mean, which side by side, Withstand the winter's storm, And spite of wind and tide, Grow up the meadow's pride, For both are strong Above they barely touch, but undermined Down to their deepest source, Admiring you shall find Their roots are intertwined Inseparably.


Memoranda (Post-mortem poetry) – Mark Twain O noso corazón sangra (bleeding heart) por un amigo (friend) que a morte (death) levou tan pronto (so soon). Affliction sore long time he bore, Physicians were in vain Till God at last did hear him mourn, And eased him of his pain. That friend whom death from us has torn, We did not think so soon to part; An anxious care now sinks the thorn Still deeper in our bleeding heart.


The Life and Death of King John (Act 3, scene 4) – William Shakespeare Unha nai (Constance) chora a morte do seu fillo; unha profunda dor (grief) enche o cuarto do seu fillo ausente (absent child), ata lle da forma ás súas roupas baleiras (vacant garments). King Philip: Look, who comes here! a grave unto a soul; Holding the eternal spirit against her will, In the vile prison of afflicted breath. I prithee, lady, go away with me. Constance: Grief fills the room up of my absent child, Lies in his bed, walks up and down with me, Puts on his pretty looks, repeats his words, Remembers me of all his gracious parts, Stuffs out his vacant garments with his form; Then, have I reason to be fond of grief?


The Road (Cormac Mcarthy) – excerpt An hour later they were on the road. He pushed the cart and both he and the boy carried knapsacks. In the knapsacks were essential things. In case they had to abandon the cart and make a run for it. Clamped to the handle of the cart was a chrome motorcycle mirror that he used to watch the road behind them. He shifted the pack higher on his shoulders and looked out over the wasted country. The road was empty. Below in the little valley the still gray serpentine of a river. Motionless and precise. Along the shore a burden of dead reeds. Are you okay? he said. The boy nodded. Then they set out along the blacktop in the gunmetal light, shuffling through the ash, each the other's world entire. They crossed the river by an old concrete bridge and a few miles on they came upon a roadside gas station. They stood in the road and studied it. I think we should check it out, the man said. Take a look. The weeds they forded fell to dust about them. They crossed the broken asphalt apron and found the tank for the pumps. The cap was gone and the man dropped to his elbows to smell the pipe but the odor of gas was only a rumor, faint and stale. He stood and looked over the building. The pumps standing with their hoses oddly still in place. The windows intact. The door to the service bay was open and he went in. A standing metal toolbox against one wall. He went through the drawers but there was nothing there that he could use. He stood looking around the garage. A metal barrel full of trash. He went into the office. Dust and ash everywhere. The boy stood in the door. A metal desk, a cashregister. Some old automotive manuals, swollen and sodden. He crossed to the desk and stood there. Then he picked up the phone and dialed the number of his father's house in that long ago. The boy watched him. What are you doing? he said. A quarter mile down the road he stopped and looked back. We're not thinking, he said. We have to go back. He pushed the cart off the road and tilted it over where it could not be seen and they left their packs and went back to the station. In the service bay he dragged out the steel trashdrum and tipped it over and pawed out all the quart plastic oilbottles. Then they sat in the floor decanting them of their dregs one by one, leaving the bottles to stand upside down draining into a pan until at the end they had almost a half quart of motor oil. He screwed down the plastic cap and wiped the bottle off with a rag and hefted it in his hand. Oil for their little slutlamp to light the long gray dusks, the long gray dawns. You can read me a story, the boy said. Cant you, Papa? Yes, he said. I can. He was a long time going to sleep. After a while he turned and looked at the man. Can I ask you something? he said. Yes. Of course. Are we going to die? Sometime. Not now. And we're still going south. Yes. So we'll be warm. Yes. Okay. Okay what? Nothing. Just okay. Go to sleep. Okay. I'm going to blow out the lamp. Is that okay? Yes. That's okay. And then later in the darkness: Can I ask you something? Yes. Of course you can. What would you do if I died? If you died I would want to die too. So you could be with me? Yes. So I could be with you. Okay. They passed through the city at noon of the day following. He kept the pistol to hand on the folded tarp on top of the cart. He kept the boy close to his side. The city was mostly burned. No sign of life. Cars in the street caked with ash, everything covered with ash and dust. A corpse in a doorway dried to leather.


Grimacing at the day. He pulled the boy closer. Just remember that the things you put into your head are there forever, he said. You might want to think about that. You forget some things, dont you? Yes. You forget what you want to remember and you remember what you want to forget.


5ª SESIÓN


2ºA

Prometo Prometo acostumbrarme a todas tus manías, por extrañas que sean. A tu forma de hablarme cuando vuelves de un sueño y al olor de tus manos cuando picas cebolla. Prometo acostumbrarme a tu rutina. A besarte en los cuartos y las medias. A llamarte los martes y domingos. A abrazarte sin ganas. Y a enfadarme por todo. A reír cuando sueñas. A soñar cuando ríes. Prometo acostrumbrarme a tus manías. Y a tu barra de labios. Y al panal de tus ojos. Y a tu sombra planchada. Y prometo ser dulce cuando llegue el momento. Perfumar tu cabello con jarabe de ausencias. Desliar el deseo que se enreda en tu falda y contar hasta nueve. Raúl Vacas


CAJA RÁPIDA 6 1 Parte meteorológico El tiempo previsto para mañana es el futuro.

Sueña el timbre. El señor del butano trae mandarinas.

2 Suena el móvil Dicen que la distancia es el olvido. 7 3 Encuentros en la primera frase

Contactos

Ellos eran altos y rubios como la cerveza. Ellas altas y delgadas como sus madres morenas. Un día de otoño se encontraron. Se amaron.Poesía en la cotidianidad

Joven sano, poeta, tierno y cariñoso, desea conocer mujeres que canten en la cama. Higiene y discreción. Enviar foto y partituras. F1-375

4 8 Mujer de mundo si vas un día a Holanda tráeme unas sábanas.

Negro murciélago. Se lo comió la luna. Felices sueños.

5 Ministerio de Importación

9

A mí me importa un huevo. A mí me importa un comino. A mí me importa un rábano. A mí me importa un pepino.

Me enamoré de ocho a once de siete a diez en Canarias.


Siempre he odiado la sutileza Has vuelto a dejar mis maletas en la puerta como el sutil consejo de un buen amigo. Sinceramente, preferĂ­a ver volar los jarrones chinos de tu madre. Siempre he odiado la sutileza y lo sabes. No seas tonta. A fin de cuentas si yo me voy quien te va a dar inseguridad. Santiago NuĂąez Pedregosa


NANA Duérmete (una ovejita) mi niña, duérmete (dos ovejitas) mi amor. que viene el lobito peludo y feroz. Duerme mi niña (tres ovejitas), y cierra los ojos (cuatro ovejitas) y sueña en silencio con estalactitas. Cuatro angelitos tiene mi cama, cuatro angelitos que me la guardan, uno me da leche, otro me da lana y mi niña se duerme hasta la mañana. Duérmete mi niña que viene el coco, o el diplococo o el estreptococo o el estafilococo y se lleva a las niñas que estudian poco. (5 ovejitas).

Raúl Vacas


Para la cátedra de Literatura Enrique Buenaventura estaba bebiendo ron en una taberna de Cali, cuando un desconocido se acercó a la mesa. El hombre se presentó, era de oficio albañil, a sus órdenes, para servirlo: - Necesito que me escriba una carta. Una carta de amor. – ¿Yo? – Me han dicho que usted puede Enrique no era especialista, pero hinchó el pecho. El albañil aclaró que él no era analfabeto: – Yo puedo escribir. Pero una carta así, no puedo. ¿Y para quién es la carta? – Para...ella. – ¿Y usted qué quiere decirle? – Si lo sé, no le pido. Enrique se rascó la cabeza. Esa noche, puso manos a la obra. Al día siguiente, el albañil leyó la carta: Eso dijo, y le brillaron los ojos – Eso era. Pero yo no sabía que era eso lo que yo quería decir. Eduardo Galeano


3ºB

A LÚA de Luís Amado Carballo A lúa é velliña, de brancos cabelos, de enrugas de ouro e de olliños cegos. Érguese do leito das foulas do mar palpando os espazos para camiñar. Anda polo mundo sin ver a onde va pois as estreliñas lévana da man. Envolveita en néboas hase de abrigar pois como vai vella tense de coidar. Cando na outa noite brúa o temporal a lúa antre as tebras tápase a tremar. E así que o mal tempo amainado va asoma a faciana i espalla o luar.


Please need these words that i speak A. García Teijeiro Por favor, faime caso. Abre esa carta. Verás que está en branco. Voaron as palabras, e tamén as mentiras as promesas e os segredos. Por favor, faime caso. Abre esa carta. Nela non hai poemas nin feridas nin silencios. Nela atoparás simplemente un beixo.


Eu vin un bico no vento A. García Teijeiro Eu vin un bico no vento que estaba a chiscarme un ollo. Era un bico brincadeiro. Era un bico ledo e louro. Tentei collelo na man e pousalo no meu rostro. El preferiu camiñar polo vento mudo e tolo. Eu quedeime sen o bico, que, se cadra, tiña dono. A ese bico pillabán non o afasto dos meus soños.


Se falases de min A. García Teijeiro Se falases de min Cruzaría fronteiras Calaría respostas E sería feliz. Se chamases por min Xogaría a ser tolo Gardaría segredos E sería feliz. Se pensases en min Mataría os teus medos Bicaría os teus ombros E sería feliz. Se viñeses a min Quentaría os teus fríos Roubaría loucuras E sería feliz.


4ÂşC EPITAFIO DEL ENAMORADO Si alguien quiere escribir mi biografia no hay nada mas sencillo. Dispone de dos fechas solamente: la del dia en que te conoci y la del dia que te fuiste. Entre una y otra transcurrio mi vida. Lo que ocurriera antes, lo olvidĂŠ. Lo que suceda ya, carece de importancia. Juan Bonilla


Gracias por su visita Recuerdo que llovía a chaparrón y que corrimos a un café, chof, chof, y que pedimos de beber y que comimos calamares y palomas y carnes estofadas y luego nos miramos lentos con ojos de muñecas y te escribí un poema de un tirón y me acerqué despacio hasta tu piel y luego clin clin clin tú me pediste un beso, y yo que soy así, tan pato, cuá, no pude recitar lo que escribí pues se llenó de chipirón la servilleta, fin.

Raúl Vacas


POR TUS HUESOS Déjame acariciar el parietal, anudar tu pulsera al escafoides, ponerte algún pendiente en el mastoides, embriagarme de ti hasta mi nasal y así podré sentir tu temporal y olerte hasta romperme el esfenoides. Puedes llorar sobre mi coracoides y franquearme un beso en el frontal. Tu amor se agazapó fuerte en mi horquilla y aguarda a galopar sobre mi isquión al ritmo y al compás de la canilla. Y déjame bailar con tu ilión, modelar tu perfil en mi costilla, rozar en cada abrazo tu esternón. Raúl Vacas


Uno no escoge Uno no escoge el país donde nace; pero ama el país donde ha nacido. Uno no escoge el tiempo para venir al mundo; pero debe dejar huella de su tiempo. Nadie puede evadir su responsabilidad. Nadie puede taparse los ojos, los oídos, enmudecer y cortarse las manos. Todos tenemos un deber de amor que cumplir,. una historia que nacer una meta que alcanzar. No escogimos el momento para venir al mundo: Ahora podemos hacer el mundo en que nacerá y crecerá la semilla que trajimos con nosotros. Gioconda Belli


1ºBACH A ANIMALIÑOS, de Roberto Vidal Bolaño O escenario está baleiro. Acéndese unha luz e tres personaxes aparecen na escena. Son O TIPO RARO e O TIPO E A TIPA NORMAlS. Din os seus textos recitando ou cantando. O TIPO RARO: Que somos? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Propietarios! O TIPO RARO: Para que estamos aquí? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para adestrarnos! O TIPO RARO: Con que sagrada misión? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para mellor gardar do noso xardín! Escurece. O escenario está baleiro. Entra nel un tipo raro, vaise cara ao atril e instálase nel. O silencio é inmenso. Busca coa mirada a complicidade dos presentes. O TIPO RARO: Miñas donas, meus señores. Moi boas noites a todos. Teatro do Aquí vai ofrecerlles Animaliños! Trinta e unha, ou trinta e dúas, variacións improbables arredor do céspede, das plantas ornamentais e das pragas que, ás veces, padecen. E de como acabar con elas para mellor gardar dos nosos e dos vosos xardíns. (...) VARIACIÓN II HAI UN PARAÍSO AO FONDO A escena volve estar baleira. Acéndese a luz O TIPO RARO: Variación dúas. Hai un paraíso ao fondo. Nun xardín de adosado, de traballadiño e coidado céspede, un home e unha muller, envurullados nun tenro e cariñoso abrazo, a piques están de alcanzar a éxtase. Un home e unha muller abrázanse. ELA: (Índose nun suspiro.) Aí! Aí o tes, meu amor, cento dezaseis metros de paraíso! E para nós sós! EL: Cento dezaseis metros, sen contar cos trinta que temos na zona común. ELA: Sen contar con eses, claro. É tan bonito! EL: É! ELA: Viches que ben se deron as roseiras? Son tan fermosas! Habería que as podar antes de que lles pasase o tempo. EL: Mentres ti as atendes a elas, eu limparei de malas herbas o céspede. ELA: Ten conta da ciática. Ben sabes como te pos cando che aperta. EL: Terei. ELA adiántase e, dunha ollada, contempla extasiada todo o xardín. ELA: (Suspira de novo.) Ai! Sinto como se viñese de facerse realidade o máis fermoso dos meus soños. EL: E así é. Sempre quixeches ter un xardinciño francés coma este. ELA: Foi a ilusión de toda unha vida de traballos e privacións. EL: Pois aí o tes! Non é o de Versalles precisamente, pero en canto rematemos de pagar a hipoteca, será noso. ELA: E acabaremos algunha vez? EL: As hipotecas acábanse de pagar cando menos o pensas. ELA: Quedou precioso, non si? Nótase que está feito con amor. EL: E con moi bo gusto. ELA: E con moi bo gusto, si, señor. E todo grazas a ti. EL: Eu o máis que fixen foi seguir as túas instrucións. A creadora de tanta beleza fuches ti. ELA: Eu e a nai natureza. Sen ela nada disto tería sido posible. EL: Es feliz, meu caravel? ELA: Máis do que nunca pensei que se puidese chegar a ser! (Ollando unha vez máis para o xardín.) É tan fermoso!


EL: É! Non si? ELA: É! o TIPO RARO: Volven mirar para o xardín e de súpeto ... ELA ceiba un berro espantoso e bota as mans á cabeza abraiada polo que semella ver nunha das moitas plantas do xardín. (...) O TIPO RARO: Que somos? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Propietarios! O TIPO RARO: Para que estamos aquí? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para adestrarnos! O TIPO RARO: Con que sagrada misión? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para mellor gardar do noso xardín! (...) VARIACIÓN IV A DITOSA PRAGA Un deles está observando unha planta. O TIPO RARO: Variación catro. A ditosa praga. Un tipo e unha tipa observan unha planta. O PRESIDENTE: Caracois? A DE VENDAS: Caracois! Ve ese regueiro noxento? É baba de caracol. Saen pola noite. De aí que non os vexamos. Malia o seu aspecto amable e toda esa literatura indixesta que se ten vertido arredor seu, son dunha voracidade extrema. Fóra de catro ou cinco especies que son carnívoras, a maioría son fitófagos. O que quere dicir que se alimentan exclusivamente de vexetais. O PRESIDENTE: Deus Santo! Ou facemos algo ou acabarannos cos xardins nun santiamén. A DE VENDAS: Glufosinato de amonio. O PRESIDENTE: Que? A DE VENDAS: A ortodoxia di que o mellor para acabar con eles é saír pola noite con lanternas e ilos collendo un a un, pero eu sosteño que é moito máis eficaz o glufosinato de amonio. O PRESIDENTE: Nin falar. Os pesticidas entrañan moitos riscos. A DE VENDAS: O glufosinato non é sintético, é un produto absolutamente natural. Foi illado por primeira vez en cultivos recollidos no bosque tropical do Camerún. O PRESIDENTE: Ten que haber outro xeito menos traumático de se librar deles. Son fonte de alimento para os paxaros. A DE VENDAS: Haberá que escoller: ou os paxaros ou o xardín. O PRESIDENTE: (Coilendo un caracol.) É curioso!, din que están moi bos e, mesmo, hai lugares en que os cultivan e outros en que se aledarían de ter unha praga coma a que temos nós. A DE VENDAS: Aquí dannos noxo! O PRESIDENTE: Aquí dannos noxo cousas que noutros lugares aprecian moito. A DE VENDAS: E apreciamos cousas que a outros anoxan. O PRESIDENTE: Por exemplo? A DE VENDAS: A hipocrisía. Mire para o seu pé ... Onde o ten pousado? O PRESIDENTE: No chan. A DE VENDAS: Sabe cantos seres vivos pode haber debaixo dese pé? O PRESIDENTE: Non. A DE VENDAS: Uns cinco mil. Cantos cre que veñen de morrer ao pousar vostede o pé aí? Cantos cre que morren cada vez que o move? (El move o pé instintivamente de sitio.) Acaba de cepillar uns tres mil. Non cre que é absurdo que lle importen unha ducia de caracoliños, só porque os ve, cando non lle importan cinco mil vermes só porque son microscópicos? Canta vida pensa que quita cada vez que pon a andar a lavadora ou o lavalouzas? O PRESIDENTE: A que lava na casa é a miña muller. A DE VENDAS: Ás veces hai que acabar co secundario para salvagardar o que importa. Unha boa dose de glufosinato ... O PRESIDENTE: Para a miña muller? A DE VENDAS: Non, para os caracois. Ese é o único xeito de acabar con eles, antes de que eles acaben con nós.


(...) O TIPO RARO: Que somos? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Propietarios! O TIPO RARO: Para que estamos aquí? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para adestrarnos! O TIPO RARO: Con que sagrada misión? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para mellor gardar do noso xardín! (...) VARIACIÓN XXII A CHAMADA O TIPO RARO: Variación vinte e dúas. A chamada. A FILLA: Non collas, ha ser algún pelma. O SEU HOME: E se é túa nai? Onte estaba moi mal. A FILLA: Está ben, colle, pero se é ela, dille que a chamarei logo. O SEU HOME: É ! A FILLA: É, que? O SEU HOME: Que é a túa santa nai. A FILLA: Non te metas con ela! Unha cousa é que o faga eu e outra que o fagas ti. (Collendo o teléfono.) Que queres, mamá? Agora mesmo estou moi ocupada. Non te preocupes. Non ha ser nada. Se ves que che sobe de corenta, métete na ducha, coa auga morniña, e se aínda así non che baixa ... Ben, ben, non te poñas nerviosa ... vese que che repetiu o ataque ... chama ao cero sesenta e un e que te leven por urxencias. Iremos en canto poidamos, mamá, pero agora mesmo estamos sulfatando. Si, mamá, compréndoo, pero compréndeme ti a min, teño o xardín cheo de caracois. Teño que colgar, mamá. Chama en canto chegues ao hospital. Adeus. O SEU HOME: Pásalle algo? A FILLA: O de sempre. Reuma. O SEU HOME: Non sabía que a reuma dese febre. A FILLA: A dela, si. De feito existe un tipo de febre que se chama así, febre reumática. O SEU HOME: Esa é unha febre que produce reuma, non unha reuma que produce febre. A FILLA: Quérelo deixar xa? É miña nai, non? Ela nunca abandonaría a perruquería antes de que a rematasen de peitear se ti ou eu estivésemos morrendo. Así que aquí ninguén vai deixar de sulfatar por moito que a ela lle repetise o ataque. Sulfata! (...) O TIPO RARO: Que somos? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Propietarios! O TIPO RARO: Para que estamos aquí? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para adestrarnos! O TIPO RARO: Con que sagrada misión? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para mellor gardar do noso xardín! Escurece.


1ยบ COM INTERNAC THE HOUSE WAS QUIET AND THE WORLD WAS CALM (Wallace Stevens) The house was quiet and the world was calm. The reader became the book; and summer night Was like the conscious being of the book. The house was quiet and the world was calm. The words were spoken as if there was no book, Except that the reader leaned above the page, Wanted to lean, wanted much to be The scholar to whom his book is true, to whom The summer night is like a perfection of thought. The house was quiet because it had to be. The quiet was part of the meaning, part of the mind: The access of perfection to the page. And the world was calm. The truth in a calm world, In which there is no other meaning, itself Is calm, itself is summer and night, itself Is the reader leaning late and reading there.


THE POEM THAT TOOK THE PLACE OF A MOUNTAIN (Wallace Stevens) There it was, word for word, The poem that took the place of a mountain. He breathed its oxygen, Even when the book lay turned in the dust of his table. It reminded him how he had needed A place to go to in his own direction, How he had recomposed the pines, Shifted the rocks and picked his way among clouds, For the outlook that would be right, Where he would be complete in an unexplained completion: The exact rock where his inexactness Would discover, at last, the view toward which they had edged, Where he could lie and, gazing down at the sea, Recognize his unique and solitary home.


ANNABEL LEE (Edgar Allan Poe) It was many and many a year ago, In a kingdom by the sea, That a maiden there lived whom you may know By the name of Annabel Lee; And this maiden she lived with no other thought Than to love and be loved by me. I was a child and she was a child, In this kingdom by the sea; But we loved with a love that was more than loveI and my Annabel Lee; With a love that the winged seraphs of heaven Coveted her and me. And this was the reason that, long ago, In this kingdom by the sea, A wind blew out of a cloud, chilling My beautiful Annabel Lee; So that her highborn kinsman came And bore her away from me, To shut her up in a sepulchre In this kingdom by the sea. The angels, not half so happy in heaven, Went envying her and meYes!- that was the reason (as all men know, In this kingdom by the sea) That the wind came out of the cloud by night, Chilling and killing my Annabel Lee. But our love it was stronger by far than the love Of those who were older than weOf many far wiser than weAnd neither the angels in heaven above, Nor the demons down under the sea, Can ever dissever my soul from the soul Of the beautiful Annabel Lee. For the moon never beams without bringing me dreams Of the beautiful Annabel Lee; And the stars never rise but I feel the bright eyes Of the beautiful Annabel Lee; And so, all the night-tide, I lie down by the side Of my darling- my darling- my life and my bride, In the sepulchre there by the sea, In her tomb by the sounding sea.


The Umbrella Man (short story by Roald Dahl) I’m going to tell you about a funny thing that happened to my mother and me yesterday evening. I am twelve years old and I’m a girl. My mother is thirty-four but I am nearly as tall as her already. Yesterday afternoon, my mother took me up to London to see the dentist. He found one hole. It was in a back tooth and he filled it without hurting me too much. After that, we went to a cafe. I had a banana split and my mother had a cup of coffee. By the time we got up to leave, it was about six o’clock. When we came out of the cafe it had started to rain. ‘We must get a taxi,’ my mother said. We were wearing ordinary hats and coats, and it was raining quite hard. ‘Why don’t we go back into the cafe and wait for it to stop?’ I said. I ´ wanted another of those banana splits. They were gorgeous. ‘It isn’t going to stop,’ my mother said. ‘We must get home.’ We stood on the pavement in the rain, looking for a taxi. Lots of them came by but they all had passengers inside them. ‘I wish we had a car with a chauffeur,’ my mother said. Just then a man came up to us. He was a small man and he was pretty old, probably seventy or more. He raised his hat politely and said to my mother, ‘Excuse me, I do hope you will excuse me . . . ’ He had a fine white moustache and bushy white eyebrows and a wrinkly pink face. He was sheltering under an umbrella which he held high over his head. ‘Yes?’ my mother said, very cool and distant. ‘I wonder if I could ask a small favour of you,’ he said. ‘It is only a very small favour.’ I saw my mother looking at him suspiciously. She is a suspicious person, my mother. She is especially suspicious of two things – strange men and boiled eggs. When she cuts off the top of a boiled egg, she pokes around inside it with her spoon as though expecting to find a mouse or something. With strange men, she has a golden rule which says, ‘The nicer the man seems to be, the more suspicious you must become.’ This little old man was particularly nice. He was polite. He was well-spoken. He was well-dressed. He was a real gentleman. The reason I knew he was a gentleman was because of his shoes. ‘You can always spot a gentleman by the shoes he wears,’ was another of my mother’s favourite sayings. This man had beautiful brown shoes. ‘The truth of the matter is,’ the little man was saying, ‘I’ve got myself into a bit of a scrape. I need some help. Not much I assure you. It’s almost nothing, in fact, but I do need it. You see, madam, old people like me often become terribly forgetful . . . ’ ‘I should hope not,’ my mother said. I felt quite embarrassed by my mother’s sharpness. I wanted to say to her, ‘Oh, mummy, for heaven’s sake, he’s a very very old man, and sweet and polite, and he’s in some sort of trouble, so don’t be so beastly to him.’ But I didn’t say anything. The little man shifted his umbrella from one hand to the other. ‘I’ve never forgotten it before,’ he said. ‘You’ve never forgotten what?’ my mother asked sternly. ‘My wallet,’ he said. ‘I must have left it in my other jacket. Isn’t that the silliest thing to do?’ ‘Are you asking me to give you money?’ my mother said. No man is an Island - John Donne (In the prologue of “For Whom the Bell Tolls”, by Ernest Hemingway) A campá toca por tí, home, porque cando un home morre, unha parte de min e unha parte da humanidade morre. No man is an island, Entire of itself. Each is a piece of the continent, A part of the main. If a clod be washed away by the sea, Europe is the less. As well as if a promontory were. As well as if a manner of thine own Or of thine friend's were. Each man's death diminishes me, For I am involved in mankind. Therefore, send not to know For whom the bell tolls, It tolls for thee.


6ª SESIÓN


1ºC QUEIXUMES INDIOS, de Petra-Jesús Blanco Rubio CADRO I Ano 1854. No escenario, aparece o PRESIDENTE dos Estados Unidos. Nunha beira ondea a bandeira e na súa mesa, o presidente traballa. Ao seu carón, noutra mesa, un XENERAL. XENERAL.- Sr. Presidente: os nosos soldados están dando un exemplo de coraxe e bravura. Nada os detén para conquerir terras aos indios salvaxes. PRESIDENTE: Moi ben, pero a nosa idea non é a de tirarlles pola forza as súas terras aos indios, senón "civilizalos" e transmitirlles a cultura e mais a relixión "verdadeira". XENERAL- Os indios, que levan séculos coas súas falsas crenzas, non están dispostos a aceptar a nosa sabedoría. (Chaman á porta) PRESIDENTE.- Adiante. SECRETARIO.- (Entrando e saudando.) Señor Presidente: o Director Xeral da Compañía do Ferrocarril desexa falarlle. PRESIDENTE.- Ben. Faino pasar. DIRECTOR.- (Moi inquedo, tirando o chapeu.) Señor Presidente... PRESIDENTE.- ¡Señor Director Xeral...! DIRECTOR.- ... Señor Presidente... PRESIDENTE.- Pode sentar. Acougue. Está vostede moi excitado. DIRECTOR.- Non hei de estalo? Co seu permiso. (Séntase.) Unha tribo de indios salvaxes asaltou o tren e matou a todos os viaxeiros. PRESIDENTE.- Outra vez? XENERAL.-¡Non é posible! DIRECTOR.- Outra vez. Foi posible. XENERAL.- Pero non estaba no seu posto o Capitán Smith co seu rexemento? DIRECTOR.- Estaba. Todos morreron: desde o capitán ata o último soldado. Morreron como heroes. PRESIDENTE.- É o terceiro asalto neste mes. Así non podemos continuar. Haberá que suprimir o ferrocarril. DIRECTOR.- Pero que di, señor Presidente? O ferrocarril é a base da nosa economía, do noso futuro. Como, se non, imos enlazar o Leste e o Oeste dos Estados Unidos? Por onde se vai transportar a riqueza da costa do Pacífico ás cidades do Atlántico? PRESIDENTE.- (Sorrindo.) ... Polo ar, se cadra. DIRECTOR.- Non perde vostede o bo humor, señor Presidente. Non sería mala cousa iso de encher o ceo de globos que voasen tan alto que non os alcanzasen as frechas dos indios. XENERAL.- ... E dende onde os soldados puidesen dar no albo sen arriscar a súa vida. DIRECTOR.- Non se trata de matar nin de morrer, Presidente. Os comerciantes gañamos, desde a antigüidade, todas as nosas batallas sen derramar unha soa pinga de sangue. É cuestión de estratexia. PRESIDENTE.- Cal é a vosa estratexia? DIRECTOR.- Comprar o inimigo. PRESIDENTE.- Comprar os indios?... Con diñeiro? Eles non valoran o diñeiro. Ten vostede algunha solución? DIRECTOR.- Si. (Perante o mapa.) Un pouco ao norte do territorio suquamish atópase un val vizoso, maior aínda ca o seu. Poderiámoslles edificar poboados e levarlles a nosa cultura. Co diñeiro que lles désemos polas súas terras poderían organizar a súa vida civilizadamente. XENERAL.- Os indios non saben o que é o diñeiro nin o que é o traballo. Non lles interesa. DIRECTOR.- Soberano. Cando teñan entre as súas mans douradas moedas de ouro e saiban que con ese diñeiro poderán ser donos de todos os bens deste mundo, cambiarán de opinión.


PRESIDENTE.- Non estou certo. CADRO II No medio dun claro do bosque, sentados ritualmente, o Gran Xefe NOAH SEATTLE, o indio máis ANCIÁN e a FEITICEIRA da tribo, fuman longas cachimbas mentres debaten os serios problemas que incumben ao seu pobo. FEITICEIRA.- O home branco acósanos por todas partes. XEFE NOAH SEATTLE.- Queren cruzar o noso territorio con vías de ferro para que pase sobre elas a gran serpe fumegante que chaman ferrocarril. ANCIÁN.- O ferrocarril asusta os cervos e mata os búfalos. XEFE.- Por iso os nosos guerreiros impiden ao Home Branco que avance o seu camiño de ferro. FEITICEIRA.- Aínda que os guerreiros suquamish son valentes e avezados, os homes brancos son máis poderosos. ANCIÁN.- Teñen armas de lume e poden destruír unha aldea en poucos minutos. XEFE.- Nós só posuímos frechas... ANCIÁN.- ... que antes soamente utilizabamos para cazar e agora necesitamos para defendernos. FEITICEIRA.- A nosa tribo non ama a guerra. XEFE.- A guerra só produce morte e destrución. (Música. Os tres personaxes detéñense a meditar na súa conversa cando se oen os tambores da tribo enviando unha mensaxe.) XEFE.- Escoitade: os tambores anuncian que temos visitantes. (Escoitan, de novo, os tres, con gran interese.) FEITICEIRA.- Xa chega o mensaxeiro e trae unha carta XEFE.- O Presidente do Home Branco, que está en Washington, di que quere comprar a nosa terra. FEITICEIRA e ANCIÁN.- Que quere comprar a nosa terra! XEFE.- Como se pode mercar ou vender o firmamento, nin aínda a calor da Terra? Se nós non somos donos do frescor do ar nin do escintileo das augas, como nolo poden eles mercar? FEITICEIRA: As flores recendentes son as nosas irmás; o cervo, o cabalo, a grande aguia; estes son os nosos irmáns. TODOS (POBO).- Os montes esgrevios, os húmidos lameiros, a calor do corpo do cabalo e mais o ser humano, todos pertencemos á mesma familia. ANCIÁN. Sabemos que o home branco non comprende o noso xeito de vivir. El non sabe distinguir entre un anaco de terra e outro, xa que é un estraño que chega de noite e toma da terra o que precisa. Trata a súa nai, a terra, e ao seu irmán, o firmamento, como obxectos que se mercan, se explotan e se venden como ovellas ou contas de cores. Ver as súas cidades apena os ollos do pel vermella. Mais quizais sexa porque o pel vermella é un salvaxe e non comprende ren. XEFE.- Non existe un lugar tranquilo nas cidades do home branco, nin hai sitio onde escoitar como se abren as follas das árbores na primavera ou como alean os insectos. Despois de todo, para que serve a vida se o home non pode escoitar os diálogos das ras á beira dun estanque. Son un pel vermella e nada entendo. ANCIÁN.- Se decidimos aceptar, eu poría unha condición: o home branco debe tratar os animais, de agora en diante, coma aos seus irmáns. Eu son un salvaxe e non comprendo outra lei. Vin miles de búfalos apodrecendo sobre as pradeiras, mortos a tiros polo home branco dende un tren en marcha. FEITICEIRA.- Que sería do home sen os animais? Se todos fosen exterminados, o home tamén había morrer dunha gran soidade espiritual, porque o que acontece aos animais tamén acontecerá ao home. Todo vai enlazado. UN -Onde está o bosque? OUTRO -Onde está o bosque? OUTRO DIFERENTE -Onde está o bosque? (Como un eco.) TODOS (POBO).- ¡Desaparecido! UN -Onde a aguia? OUTRO - Onde a aguia? OUTRO DIFERENTE -Onde a aguia? (Como un eco.) TODOS (POBO).- ¡Marchou! XEFE.- (Ao CAPITÁN.) Cómpre que lles ensinen aos seus fillos que o chan pisan son as cinzas dos nosos avós. Ensínenlles aos seus fillos que nós lles ensinamos aos nosos que a terra é a nosa nai. Todo o que lle ocorra á terra, ocorrerálles aos fillos da terra. Se os homes cospen no chan, cóspense a si mesmos.


2ºC O SEMÁFORO AZUL de Gianni Rodari Unha vez o semáforo que está na praza do Duomo, en Milán, fixo unha rareza. Tódalas súas luces tinguíronse supetamente de azul, e a xente non sabía a que se ater. -Cruzaremos ou non cruzaremos? Ficamos ou non ficamos? Por tódolos seus ollos , en tódalas direccións, o semáforo difundía o insólito sinal azul, dun azul tan azul como o ceo de Milán non estivera nunca. Mentres agardaban a ver que pasaba, os automovilistas bradaban e guindaban buguinazos, os motoristas facían runxi-los tubos de escape e os peatóns máis gordos berraban: -¡Vostede non sabe quen son eu! Os inxeniosos dicían con retranca: -O verde paparíao o alcalde, para facer unha casiña no campo. -O vermello usaríano para tingui-los peixes dos xardíns. -Co marelo sabes que fan? Engádenllo ó aceite de oliva. Ó cabo chegou un garda, e situouse no medio do cruce para dirixi-lo tráfico. Outro garda procurou a caixiña dos mandos para amaña-la avaría e cortou a corrente. Antes de se apagar , o semáforo azul tivo tempo de pensar: “Pobriños!” Déralle-lo sinal de “vía libre” para o ceo. Se me entenderan, agora todos saberían voar. Pero quizais lles faltou valor.


O GATIPEDRO de Álvaro Cunqueiro O gatipedro é un gato branco que ten na cachola un corno mouro; o gatipedro vén polas noites ás casas, e párase nas habitacións nas que hai nenos durmindo. Entón o gatipedro ponse a verquer auga polo seu corniño, e o neno, en soños, escoitando o pingar da fontiña aquela, soña que mexa, e de verdade mexa na cama. Para espantar o gatipedro abonda con botar unhas areas de sal á porta do cuarto e ó pé da fiestra. O gatipedro anda apoiándose, ademais de nas catro patas, na lingua, e probando con esta o sabor do sal, o gatipardo dá a volta e prosegue a súa nouturnia viaxe, deixando os nenos da casa en paz.


UN HOMIÑO DE NADA de Gianni Rodari Era unha vez un homiño de nada. Tiña o nariz de nada, a boca de nada, estaba vestido de nada e calzaba zapatos de nada. Marchou de viaxe por unha estrada de nada que non ía a ningún lugar. Atopou cun rato de nada e preguntoulle: -El non lle tes medo ó gato? -Non, de verdade, -respondeu o rato de nada-, neste país de nada só hai gatos de nada, que teñen bigotes de nada e gadoupas de nada. Ademáis, eu respeto o queixo. Só como os buratos. Non saben a nada. -Dame voltas a cabeza –dixo o homiño de nada. -É unha cabeza de nada; ata se a bates contra do balado non che ha facer mal. O homiño de nada, querendo face-la proba, procurou un valado para bate-la cabeza nel, pero era un balado de nada, e como collera demasiado impulso caeu do outro lado. Tampouco alí había nada de nada. O homiño de nada estaba tan canso de todo aquel nada que adormeceu. E mentres dormía soñou que era un homiño de nada, e andaba por unha estrada de nada, e atopaba un rato de nada e comía el tamén os buratos de queixo, e o rato de nada tiña razón: non sabía certamente a nada.


1ºBACH B ANIMALIÑOS, de Roberto Vidal Bolaño O escenario está baleiro. Acéndese unha luz e tres personaxes aparecen na escena. Son O TIPO RARO e O TIPO E A TIPA NORMAlS. Din os seus textos recitando ou cantando. O TIPO RARO: Que somos? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Propietarios! O TIPO RARO: Para que estamos aquí? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para adestrarnos! O TIPO RARO: Con que sagrada misión? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para mellor gardar do noso xardín! Escurece. O escenario está baleiro. Entra nel un tipo raro, vaise cara ao atril e instálase nel. O silencio é inmenso. Busca coa mirada a complicidade dos presentes. O TIPO RARO: Miñas donas, meus señores. Moi boas noites a todos. Teatro do Aquí vai ofrecerlles Animaliños! Trinta e unha, ou trinta e dúas, variacións improbables arredor do céspede, das plantas ornamentais e das pragas que, ás veces, padecen. E de como acabar con elas para mellor gardar dos nosos e dos vosos xardíns. (...) VARIACIÓN II HAI UN PARAÍSO AO FONDO A escena volve estar baleira. Acéndese a luz O TIPO RARO: Variación dúas. Hai un paraíso ao fondo. Nun xardín de adosado, de traballadiño e coidado céspede, un home e unha muller, envurullados nun tenro e cariñoso abrazo, a piques están de alcanzar a éxtase. Un home e unha muller abrázanse. ELA: (Índose nun suspiro.) Aí! Aí o tes, meu amor, cento dezaseis metros de paraíso! E para nós sós! EL: Cento dezaseis metros, sen contar cos trinta que temos na zona común. ELA: Sen contar con eses, claro. É tan bonito! EL: É! ELA: Viches que ben se deron as roseiras? Son tan fermosas! Habería que as podar antes de que lles pasase o tempo. EL: Mentres ti as atendes a elas, eu limparei de malas herbas o céspede. ELA: Ten conta da ciática. Ben sabes como te pos cando che aperta. EL: Terei. ELA adiántase e, dunha ollada, contempla extasiada todo o xardín. ELA: (Suspira de novo.) Ai! Sinto como se viñese de facerse realidade o máis fermoso dos meus soños. EL: E así é. Sempre quixeches ter un xardinciño francés coma este. ELA: Foi a ilusión de toda unha vida de traballos e privacións. EL: Pois aí o tes! Non é o de Versalles precisamente, pero en canto rematemos de pagar a hipoteca, será noso. ELA: E acabaremos algunha vez? EL: As hipotecas acábanse de pagar cando menos o pensas. ELA: Quedou precioso, non si? Nótase que está feito con amor. EL: E con moi bo gusto. ELA: E con moi bo gusto, si, señor. E todo grazas a ti. EL: Eu o máis que fixen foi seguir as túas instrucións. A creadora de tanta beleza fuches ti. ELA: Eu e a nai natureza. Sen ela nada disto tería sido posible. EL: Es feliz, meu caravel? ELA: Máis do que nunca pensei que se puidese chegar a ser! (Ollando unha vez máis para o xardín.) É tan fermoso! EL: É! Non si?


ELA: É! o TIPO RARO: Volven mirar para o xardín e de súpeto ... ELA ceiba un berro espantoso e bota as mans á cabeza abraiada polo que semella ver nunha das moitas plantas do xardín. (...) O TIPO RARO: Que somos? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Propietarios! O TIPO RARO: Para que estamos aquí? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para adestrarnos! O TIPO RARO: Con que sagrada misión? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para mellor gardar do noso xardín! (...) VARIACIÓN IV A DITOSA PRAGA Un deles está observando unha planta. O TIPO RARO: Variación catro. A ditosa praga. Un tipo e unha tipa observan unha planta. O PRESIDENTE: Caracois? A DE VENDAS: Caracois! Ve ese regueiro noxento? É baba de caracol. Saen pola noite. De aí que non os vexamos. Malia o seu aspecto amable e toda esa literatura indixesta que se ten vertido arredor seu, son dunha voracidade extrema. Fóra de catro ou cinco especies que son carnívoras, a maioría son fitófagos. O que quere dicir que se alimentan exclusivamente de vexetais. O PRESIDENTE: Deus Santo! Ou facemos algo ou acabarannos cos xardins nun santiamén. A DE VENDAS: Glufosinato de amonio. O PRESIDENTE: Que? A DE VENDAS: A ortodoxia di que o mellor para acabar con eles é saír pola noite con lanternas e ilos collendo un a un, pero eu sosteño que é moito máis eficaz o glufosinato de amonio. O PRESIDENTE: Nin falar. Os pesticidas entrañan moitos riscos. A DE VENDAS: O glufosinato non é sintético, é un produto absolutamente natural. Foi illado por primeira vez en cultivos recollidos no bosque tropical do Camerún. O PRESIDENTE: Ten que haber outro xeito menos traumático de se librar deles. Son fonte de alimento para os paxaros. A DE VENDAS: Haberá que escoller: ou os paxaros ou o xardín. O PRESIDENTE: (Coilendo un caracol.) É curioso!, din que están moi bos e, mesmo, hai lugares en que os cultivan e outros en que se aledarían de ter unha praga coma a que temos nós. A DE VENDAS: Aquí dannos noxo! O PRESIDENTE: Aquí dannos noxo cousas que noutros lugares aprecian moito. A DE VENDAS: E apreciamos cousas que a outros anoxan. O PRESIDENTE: Por exemplo? A DE VENDAS: A hipocrisía. Mire para o seu pé ... Onde o ten pousado? O PRESIDENTE: No chan. A DE VENDAS: Sabe cantos seres vivos pode haber debaixo dese pé? O PRESIDENTE: Non. A DE VENDAS: Uns cinco mil. Cantos cre que veñen de morrer ao pousar vostede o pé aí? Cantos cre que morren cada vez que o move? (El move o pé instintivamente de sitio.) Acaba de cepillar uns tres mil. Non cre que é absurdo que lle importen unha ducia de caracoliños, só porque os ve, cando non lle importan cinco mil vermes só porque son microscópicos? Canta vida pensa que quita cada vez que pon a andar a lavadora ou o lavalouzas? O PRESIDENTE: A que lava na casa é a miña muller. A DE VENDAS: Ás veces hai que acabar co secundario para salvagardar o que importa. Unha boa dose de glufosinato ... O PRESIDENTE: Para a miña muller? A DE VENDAS: Non, para os caracois. Ese é o único xeito de acabar con eles, antes de que eles acaben con nós.


(...) O TIPO RARO: Que somos? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Propietarios! O TIPO RARO: Para que estamos aquí? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para adestrarnos! O TIPO RARO: Con que sagrada misión? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para mellor gardar do noso xardín! (...) VARIACIÓN XXII A CHAMADA O TIPO RARO: Variación vinte e dúas. A chamada. A FILLA: Non collas, ha ser algún pelma. O SEU HOME: E se é túa nai? Onte estaba moi mal. A FILLA: Está ben, colle, pero se é ela, dille que a chamarei logo. O SEU HOME: É ! A FILLA: É, que? O SEU HOME: Que é a túa santa nai. A FILLA: Non te metas con ela! Unha cousa é que o faga eu e outra que o fagas ti. (Collendo o teléfono.) Que queres, mamá? Agora mesmo estou moi ocupada. Non te preocupes. Non ha ser nada. Se ves que che sobe de corenta, métete na ducha, coa auga morniña, e se aínda así non che baixa ... Ben, ben, non te poñas nerviosa ... vese que che repetiu o ataque ... chama ao cero sesenta e un e que te leven por urxencias. Iremos en canto poidamos, mamá, pero agora mesmo estamos sulfatando. Si, mamá, compréndoo, pero compréndeme ti a min, teño o xardín cheo de caracois. Teño que colgar, mamá. Chama en canto chegues ao hospital. Adeus. O SEU HOME: Pásalle algo? A FILLA: O de sempre. Reuma. O SEU HOME: Non sabía que a reuma dese febre. A FILLA: A dela, si. De feito existe un tipo de febre que se chama así, febre reumática. O SEU HOME: Esa é unha febre que produce reuma, non unha reuma que produce febre. A FILLA: Quérelo deixar xa? É miña nai, non? Ela nunca abandonaría a perruquería antes de que a rematasen de peitear se ti ou eu estivésemos morrendo. Así que aquí ninguén vai deixar de sulfatar por moito que a ela lle repetise o ataque. Sulfata! (...) O TIPO RARO: Que somos? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Propietarios! O TIPO RARO: Para que estamos aquí? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para adestrarnos! O TIPO RARO: Con que sagrada misión? O TIPO E A TIPA NORMAIS: Para mellor gardar do noso xardín! Escurece.


2ºBACH B

POEMA 8, Catulo Desgraciado Catulo, deja de hacer locuras, y, lo que ves perdido, por ello dalo. Brillaron para ti en otro tiempo blancos los soles, cuando acudías allá donde quería una muchacha, amada pot ti como no será amada ya ninguna. ¡Eran entonces tantas las diversiones! Tú las deseabas y ella tampoco las rechazaba. Brillaron, sí, para ti blancos los soles. Pero ella ya no quiere, y tú (reprime la pasión) tampoco quieras, ni vayas tras quien huye, ni vivas desgraciado, sino que, duro el ánimo, tente firme. No lo sientas. ¡Adios, muchacha!, Catulo ya no siente. Y ya que no lo deseas, no te irá a buscar ni te suplicaré, pero tú sufrirás cuando nadie te suplique... Ay de ti, desgraciada, ¡qué va a ser de tu vida! ¿Quién estará a tu lado? ¿Quién te verá hermosa? ¿A quién vas a amar ahora? ¿de quién dirán que eres? ¿A quién besarás? ¿Qué labios morderás? Pero, Catulo, tú, condenado, no lo sientas


POEMA 31 de Safo Un igual a los dioses me parece el hombre aquel que frente a ti se sienta de cerca y cuando dulcemente hablas te escucha, y cuando ríes seductora. Esto, no hay duda, hace mi corazón volcar dentro del pecho. Miro hacia ti un instante y de mi voz ni un hilo ya me acude, la lengua queda inerte y un sutil fuego bajo la piel fluye ligero y con mis ojos nada alcanzo a ver y zumban mis oídos; me desborda el sudor, toda me invade un temblor, y más pálida me vuelvo que la hierba. No falta -me parecemucho para estar muerta...


POSIBLE AUTORRETRATO Yo siempre quise ser una mujer de bien, ser alguien de provecho, valiente, emprendedora, mesurada en las fobias, estable en los afectos, brillante en los estudios, por poner un ejemplo. Yo siempre quise ser una mujer de bien y tenerlos a todos felices y contentos, a mis padres y amigos, a Fulano y Mengano, a Diestro y a Siniestro… Pero hay alguien en mí que todo lo estropea, que tuerce los caminos, equivoca las cosas, desbarata mis planes, incumple mis promesas. Alguien que pisa antes que yo sobre mis huellas. En fin, visto lo visto, ya lo dicen mis padres: “a este paso, hija mía, no llegarás a nada”. Está bien, os lo debo, lo siento, lo confieso: aludiendo a un anuncio, no soy como Farala. Soñadora, insegura, mitómana, algo vaga, con vocación de hormiga y verano de cigarra, contradictoria y harta de conciliar extremos en mi defensa alego que siempre quise ser una mujer de bien pero que en su defecto soy, en el buen sentido de la palabra, mala. Silvia Ugidos


Cuento de horror La señora Smithson, de Londres (estas historias siempre ocurren entre ingleses) resolvió matar a su marido, no por nada sino porque estaba harta de él después de cincuenta años de matrimonio. Se lo dijo: -Thaddeus, voy a matarte. -Bromeas, Euphemia -se rió el infeliz. -¿Cuándo he bromeado yo? -Nunca, es verdad. -¿Por qué habría de bromear ahora y justamente en un asunto tan serio? -¿Y cómo me matarás? -siguió riendo Thaddeus Smithson. -Todavía no lo sé. Quizá poniéndote todos los días una pequeña dosis de arsénico en la comida. Quizás aflojando una pieza en el motor del automóvil. O te haré rodar por la escalera, aprovecharé cuando estés dormido para aplastarte el cráneo con un candelabro de plata, conectaré a la bañera un cable de electricidad. Ya veremos. El señor Smithson comprendió que su mujer no bromeaba. Perdió el sueño y el apetito. Enfermó del corazón, del sisema nervioso y de la cabeza. Seis meses después falleció. Euphemia Smithson, que era una mujer piadosa, le agradeció a Dios haberla librado de ser una asesina. Marco Denevi


CELEBRACIÓN DE LA FANTASÍA Fue a la entrada del pueblo de Ollantaytambo, cerca del Cuzco. Yo me había despedido de un grupo de turistas y estaba solo, mirando de lejos las ruinas de piedra, cuando un niño del lugar, enclenque, haraposo, se acercó a pedirme que le regalara una lapicera. No podía darle la lapicera que tenía, por que la estaba usando en no sé que aburridas anotaciones, pero le ofrecí dibujarle un cerdito en la mano. Súbitamente, se corrió la voz. De buenas a primeras me encontré rodeado de un enjambre de niños que exigían, a grito pelado, que yo les dibujara bichos en sus manitas cuarteadas de mugre y frío, pieles de cuero quemado: había quien quería un cóndor y quién una serpiente, otros preferían loritos o lechuzas y no faltaba los que pedían un fantasma o un dragón. Y entonces, en medio de aquel alboroto, un desamparadito que no alzaba mas de un metro del suelo, me mostró un reloj dibujado con tinta negra en su muñeca: -Me lo mandó un tío mío, que vive en Lima -dijo -Y anda bien -le pregunté -Atrasa un poco -reconoció.

Eduardo Galeano


El drama del desencantado ...El drama del desencantado que se arrojó a la calle desde el décimo piso, y a medida que caía iba viendo a través de las ventanas la intimidad de sus vecinos, las pequeñas tragedias domésticas, los amores furtivos, los breves instantes de felicidad, cuyas noticias no habían llegado nunca hasta la escalera común, de modo que en el instante de reventarse contra el pavimento de la calle había cambiado por completo su concepción del mundo, y había llegado a la conclusión de que aquella vida que abandonaba para siempre por la puerta falsa valía la pena de ser vivida. Gabriel García Márquez





Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.