ÁLOP Á NETINUM
Føroya fyrsta trygging fyri álop á netinum – Hópatals føroyskar fyritøkur hava longu verið fyri álopið á netinum - og talið veksur hvønn dag. Avleiðingarnar kunnu vera ovurhonds stórar, tí fyritøkurnar ikki fáa virkað og missa dáta. Av tí, at netið ikki fylgir landamørkum, er vandin eins stórur í Føroyum sum aðrastaðni, og vit kunnu eisini staðfesta, at áhugin er ovurhonds stórur, sigur Henry Olsen, vinnukundastjóri hjá Betri Trygging ORÐ: EYDNA SKAALE MYNDIR: PAVLA ELIASEN
Áhugin hevur verið ovurhonds stórur, síðani Betri Trygging kunngjørdi nýggjastu tænastuna: Trygging fyri álop á netinum. Ein trygging, sum verður veitt í samstarvi við altjóða tryggingarfelagið, Chubb, og sum er ætlað vinnukundum, um teir lúka ávís krøv. - So skjótt, sum vit kunngjørdu hesa tryggingina, streymaði tað inn við fyri spurningum. Vit hava longu havt fleiri fundir við kundar, og tá ið vit fyrst í november skipaðu fyri einum tiltaki um vandar á netinum, var áhugin somuleiðis nógv størri enn væntað. Tað sigur okkum, at hetta er nakað, sum føroyskar fyritøkur stúra fyri og kenna til, greiðir Henry Olsen frá.
NÓGVAR FØROYSKAR FYRITØKUR RAKTAR
Nú virksemið í alsamt størri mun verður talgilt, kunnu avleiðingarnar fyri fyritøkurnar verða ovurhonds stórar, um virksemið heilt ella partvíst verður steðgað frá degi til dags. - Tað eru nógv dømi um fyritøkur í Føroyum – stórar, miðal og smáar – sum eru raktar av netálopum, greiðir Henry frá og vísir á, at svik og álop á netinum í grundini er ein stór vinna. Vit hava kanska havt lyndi at halda, at teldusníkar eru ungir fýrar í einum myrkum kjallara, sum einsæris sita og gera fortreð. Men hetta er vorðin ein stór og ítøkilig vinna, og hvønn dag eru hópatals fólk, sum fara til arbeiðis við tí eina endamáli at svika og fremja álop á netinum. Málini eru í vaksandi mun fyritøkur um allan heim. Tíverri eisini føroyskar fyritøkur. Tað hava fleiri eftirhondini ásannað uppá tann harða mátan. - Úti í heimi síggja vit eisini, at virki og fyritøkur samstarva við teldusníkar og leypa á kappingarneytarnar fyri at skaða
» 20
virksemið og kundaálitið – og harvið fáa størri marknaðarlut. Tað er heldur ikki óhugsandi, at netálop í vaksandi mun verða partur av krígsførslu og ósemjum millum lond. Tað er sannlíkt, at fíggindar vilja raka netskipanir hjá mótpartinum og soleiðis leggja mótstøðulond lamin. So hetta er heilt víst nakað, sum bara fer at vinda uppá seg, og sum sannlíkt fer at gerast støðugt meiri ógvusligt, heldur Henry.
FYRIBYRGING OG TRYGDARTJEKK
Í strategiini hjá Betri Trygging er millum annað eitt spor, sum eitur ”talgilding”. Eitt annað eitur ”Fyribyrging”. Hesi eru bæði øki, sum fylla nógv í dagliga arbeiðinum innanhýsis og sum eisini skulu endurspeglast í virkseminum úteftir. Og júst KT og fyribyrging eru høvðustættirnir í Netálopstryggingini. Fyri at kunna tekna tryggingina fyri álop á netinum eru nøkur trygdarkrøv, sum skulu vera uppfylt. Tað vil siga, at kundin sum tað fyrsta fær eitt spurnarblað við nøkrum spurningum um trygdina á netinum. - Bara tað, at fólk fara at hugsa um, hvat tey ítøkiliga gera fyri nettrygdina, er ein vinningur í sjálvum sær, sigur Henry, tí hetta økið mangan ikki fær nógva umrøðu í skundmikla gerandisdegnum. Og umberingin ”hetta fer nokk ikki at henda fyri meg” heldur jú ikki longur, nú føroyskar fyritøkur javnan verða álopnar. Trygdartjekkið, sum fyritøkan skal ígjøgnum fyri at fáa hesa tryggingina, er eitt samstarv millum serfrøðingarnar á Vinnudeildini hjá Betri trygging og altjóða KT-serfrøðingar, sum starvast fyri Chubb. Tilmælini verða altíð málrættað til einstøku fyritøkuna og ítøkiliga virksemið. Tú fært sostatt at vita, hvussu júst tín fyritøka skal gera fyri at økja um netrygdina. Hetta hevur alt fyri eitt ein fyribyrgjandi virknað. Í fyrsta lagi tí tað verður verri hjá teldusníkum at fremja álop – og tí tað í øðrum
Hvønn dag eru hópatals fólk, sum sum fara til arbeiðis við tí eina endamáli at svika og fremja álop á netinum. Henry Olsen, Vinnukundastjóri, Betri Trygging
21
lagi heilt kann fáa teir at leypa tína fyritøku um og fara víðari til onkra aðra fyritøku, sum er lættari at leypa á, sigur Henry Olsen. - Skuldi fyritøkan kortini verðið álopin – tí tað er eyðsæð ongantíð gjørligt at verja seg 100% - so hevur tryggingin aftur tvey stig, sum lofta. Fyrst er tað átaksliðið av altjóða serfrøðingum, sum altíð er klárt at hjálpa við at avmarka skaðan og at fáa dáta aftur. Har næst er tað tryggingin, sum til dømis fevnir um mistar upplýsingar og endurgjaldskrøv, sigur Henry.
Eingin veit á morgni at siga
– hvør ið á kvøldi verður álopin á netinum
SERFRØÐINGAR TIL TAKS 24/7
– Vit eru sera fegin um at hava fingið samstarv í lag við altjóða tryggingarfelagið, Chubb, ið hevur yvir 20 ára royndir á hesum økinum. Tey hava fylgt væl við gongdini og hava støð ugt tilpassað sínar tryggingar, so tær hóska til vandan. Hetta er eitt ógvuliga komplekst serøki, so tað er gott at kunna samstarva og troyta vitanina, sum tey hava gjørt sær hjá Chubb, sigur Henry. - Ein stórur fyrimunur við júst Chubb er átaksliðið av serfrøðingum, sum er tøkt 24/7. Innanfyri ein minutt eftir, at tú boðar frá álopi, setir onkur seg í samband við teg fyri at skráseta skaðan. Og innanfyri ein tíma frá tí, at skaðin er skrásettur, fer rætti bólkurin av serfrøðingum í gongd við at avmarka skaðan og endurskapa dáta, greiðir Henry frá. Hann vísir á, at álop mangan henda, tá ið fólk hava frí. Tá fólk eru farin í vikuskifti ella feriu, og tað tí kann vera torført at fáa fatur á fólki hjá tryggingini og fólki, sum kunnu hjálpa. Men teknar tú netálopstryggingina, kanst tú melda álopið til beinleiðis hjá Chubb, sum alt samdøgrið, alt árið, hevur fólk tøk. - Tá ið fyritøkur verða álopnar, kann tað vera avgerandi at fáa skjóta hjálp. Tað kunnu vit tryggja við átaksliðnum, sum altíð er partur av tryggingini, vísir Henry á. Tryggingin verður annars ein samlað heildarloysn við seks ymsum dekningum – eitt nú fevnir hon um ymsar endurgjaldsskyldur, um viðkvæmir persónsupplýsingar verða stolnir úr skipanini, og útreiðslur fyri at endurskapa dáta og fáa mista dáta aftur. Hesir seks dekningarnir eru grundaðir á royndirnar hjá Chubb og umfata vanligastu vandarnar.
22
– Hevur tú virksemi á netinum, ja, so ert tú í vanda fyri álopi. Sama um tú hevur søluskipanir, bókingarskipanir, fakturaskipanir ella aðrar skipanir – sum allarflestu fyritøkur jú hava í dag. Tí eru stórt sæð allar fyritøkur í vandabólkinum, siga Karstin Jensen og Andras Clementsen, serfrøðingar í Netálopstryggingini hjá Betri Trygging ORÐ: EYDNA SKAALE MYDNIR: PAVLA ELIASEN
FAKTA UM TRYGGING FYRI ÁLOP Á NETINUM
ØKT TILVITAN UM VANDARNAR Á NETINUM
Í seinastuni hevur støðugt meiri fokus verið sett á vandarnar á netinum. Eisini hjá tí almenna, sum hevur gjørt eina tilbúgvingarætan, um landið skuldi verðið álopið – og sum hevur brúkt fleiri milliónir uppá at økja um trygdina. Nú er Betri Trygging so fyrsta tryggingar felag í Føroyum, ið bjóðar sær til at tryggja fyritøkur fyri álop á netinum. - Sum tað størsta tryggingarfelagið í Føroy um hava vit eina skyldu at flyta okkum við tíðini og tryggja teir vandar, sum stinga seg upp – eisini á netinum, sigur Henry Olsen. - Í fyrstu atløgu verður tryggingin veitt privatum fyritøkum, men skuldu onnur verið áhugað, ber altíð til at taka ein fund og práta um tað. Vit vita, at tørvurin er stórur á øllum økjum, og hendan tænastan kann eisini menn ast nógvar ymsar vegir. Men nú byrja vit við vinnulívinum, tí har er vandin fyri álopi ser liga stórur, staðfestir Henry Olsen, leiðari á Vinnudeildini hjá Betri Trygging.
Í fyrstu atløgu bara fyri vinnukundar
»
Sum tað størsta tryggingarfelagið í Føroyum hava vit eina skyldu til at flyta okkum við tíðini og tryggja teir vandar, sum stinga seg upp – eisini á netinum. Henry Olsen, Vinnukundastjóri, Betri Trygging
Veitt í samstarvi við altjóða tryggingarfelagið, Chubb Fevnir um seks tey vanligastu økini innan netálop Inniheldur hjálp frá einum altjóða átaksliði av teldusefrøðingum Tryggjar hjálp innan ein tíma, eftir at álop er fráboðað Einasta trygging fyri netálop í Føroyum Vandin fyri álopi á netinum fer sannlíkt bara at vinda uppá seg
– Tað, at fremja álop á netinum, er vorðin ein vinna í sjálvum sær. So bersøgin er Karstin Jensen, tá hann skal greiða frá vandanum fyri netálopi í Føroyum. – Og føroyskar fyritøkur eru eins útsettar, sum fyritøkur úti í heimi. Tað er líkamikið um tú arbeiðir í Nólsoy ella New York. Tað, at vit eru eitt lítið land mitt í Atlantshavi, er ikki longur ein forðing fyri, at vit verða rakt, tí netið hevur jú ongar avmarkingar, greiðir hann frá. – Vit síggja, at álop frá teldusníkum vinda nógv uppá seg. Bæði úti í heimi og her heima er nógv fokus á vandan fyri netálopi, tí tey henda allatíðina. Dagliga eru teldusníkar, sum á ymsar mátar royna at bróta inn í føroyskar skipanir. Hartil kunnu teir eisini programmera teldur til at bróta inn í skipanir hjá erligum fyritøkum. Og teldurnar kunnu jú blíva við fleiri túsund ferðir, inntil tað at enda eydnast, greiðir Andras Clementsen frá. – Álopini hava ymisk endamál. Summi hava til endamáls at raka fyritøkuna sjálva fíggjarliga – eitt nú við at krevja pengar fyri at fáa stolið dáta aftur. Onnur álop hava til endamáls at skaffa upplýsingar og selja teir víðari – eitt nú til kappingarneytarnar hjá álopnu fyritøkuni, vísir Karstin á.
SERFRØÐINGAR Í NETÁLOPSTRYGGING
Karstin og Andras hava báðir fingið frálæru hjá altjóða samstarvsfelaganum, Chubb. Har fingu teir upplæring í tí netálopstryggingini, sum Betri Trygging nú bjóðar í tøttum samstarvi við Chubb. – Hetta er ein spennandi avbjóðing, sum samstundis er sera viðkomandi, nú álop á netinum vinda støðugt meiri uppá seg. Vit sóu eisini beinanvegin, at áhugin í føroyska vinnulívinum var stórur. Sama dag, sum vit lýstu við hesi tryggingini, vendu fyritøkur sær til okkara, staðfestir Andras. – Hetta er ein spildurnýggj tænasta í Føroyum, so tað er gott at hava ein sterkan og royndan samstarvsfelaga í bakhondini. Chubb hevur gjørt drúgvar royndir ígjøgnum nógv tey seinastu árini - og hesum royndunum – og teirra góðu tænastu - kunnu okkara vinnukundar nú eisini fáa gagn av, vísir Karstin á.
23