Juli 2022
Marknaðarkunning fyri 2. ársfjórðing 2022 2022 er nú hálvliðið, og gongdin á íløgumarknaðinum bara versnar. Inflasjónin heldur fram at taka marknaðin á bóli, og hetta hevur havt við sær, at bæði lánsbrøv og partabrøv eru fallin.
Partabrøv Fyrra hálvár í 2022 hevur verið hart fyri heimsins partabrøv. Orsøkin er serliga, at marknaðurin væntar sera lágan búskaparvøkstur og møguliga búskaparliga afturgongdartíð. Inflasjónin hækkar hvønn mánað, og hevur ikki verið so høg seinastu 40 árini - hvørki í USA ella ES. Amerikanski tjóðbankin hevur tí hækkað leiðandi rentuna á trimum teimum seinastu fundunum. Evropiski tjóðbankin fer at hækka leiðandi rentuna í juli. Marknaðurin reagerar ógvusliga uppá væntaðu rentuhækkingarnar, tí søguliga hava títtar rentuhækkingar mangan elvt til búskaparligar afturgongdartíðir. Hetta merkir truplar tíðir fyri fyritøkur, og óttin fyri afturgongdartíðum togar hartil partabrøvini enn longur niður. Harafturat eru partar av Kina framvegis stongdir orsakað av koronu, og kríggið í Ukraina herjar framvegis. Revsitiltøkini mótvegis Russlandi geva baksláttur, tí orkuprísirnir eru hækkaðir enn meira, og Russland avmarkar nú orkuveitingina til Evropa. Bæði í USA og EU eru treystitølini um at røkka lægsta støði nakrantíð. Treystitalið gevur ábending um, hvussu brúkarar og vinna meta fíggjarligu støðuna hjá sær sjálvum og búskapinum. Vísitalið MSCI World vísti fyrra hálvárið 2022 eitt avkast á -14% (í EUR).
Lánsbrøv Lánsbrævagongdin hevur fylgt partabrævagongdini hetta hálvárið. Orsakað av methøgu inflasjónini eru marknaðarrenturnar hækkaðar nógv eftir stuttari tíð. Tá ið marknaðarrenturnar hækka, fella kursirnir á verandi lánsbrøvum, tí til ber at keypa nýggj lánsbrøv við hægri rentu, enn tey gomlu hava.
Avleiðingin av hesum sæst týðiliga í donskum realkredittlánsbrøvum. Fyrst í árinum var vanliga realkredittlánið við fastari rentu í 30 ár 1,5%. Í dag er rentan komin upp á heili 5,0%. Sambært indeksinum hjá Nykredit eru donsk realkreditlánsbrøv fallin 16% fyri hálvárið. Rentugongdin fer helst at ávirka bústaðarmarknaðin, tí tað er nú væl dýrari at fáa fígging til bústaðarkeyp. Hetta minkar um eftirspurningin, og tí er væntandi, at bústaðarprísirnir lækka. Nýggjastu inflasjónstølini fyri USA (mai) og EU (juni) vóru bæði 8,6% samanborið við somu tíðarskeiðini í fjør. Hetta setir tjóðbankarnar í miðdepilin, tí pengapolitikkurin skal strammast bæði nógv og skjótt. Tað er tó sera týdningarmikið, at tjóðbankarnir kortini hava tamarhald á støðuni. Í 2021 vóru tjóðbankastjórarnir ofta frammi og søgdu, at teir einans mettu høgu inflasjónina vera fyribils. Nú verður nógv kjakast um, hvørt tjóðbankarnir eru ov seinir at stramma pengapolitikkin. Støðan er bæði undirmett og mismett av tjóðbankunum, og hetta merkir heimurin nú avleiðingarnar av við høgum prísum á bæði gerandisvørum og orku. Áðrenn koronu hevði marknaðurin oftast góða ábending um, hvussu gongdin í inflasjónini og búskapinum fór at verða. Marknaðurin varð sjáldan tikin á bóli av gongdini, og forsagnirnar um marknaðin vóru væl eftirfarandi. Sum heild var gróðrarlendið gott til støðugan vøkstur. Nú er støðan vend, og ilt er at meta um gongdina. Við øðrum orðum er marknaðurin sum í tjúkkum mjørka og sær illa fram um nøsina. Hetta hevur ávirkað lánsbrævagongdina í stóran mun, tí tá ið inflasjónin hækkar meiri enn væntað, er fylgjan, at marknaðarrenturnar eisini hækka alt fyri eitt. Hetta elvir síðani til fallandi lánsbrævakursir og harvið lægri avkast.
Útlit fyri restina av 2022 Um heimurin endar í búskparligari afturgongdartíð, kann støðan gerast enn verri. Søgan hevur prógvað, at afturgongdartíðir kunnu hava við sær, at partabrøvini kunnu fella 15-20%-stig afturat.