Distrifood Magazine Extra: Plus - Coop 2022

26 DE ONDERNEMERS DOOR ONDERNEMERS VOOR ONDERNEMERS

Plus is als ondernemerscoöperatie de ondernemersformule bij uitstek. Ondernemers hebben de vrijheid om zich lokaal te onderscheiden en om lokaal de verbinding te zoeken. Ze doen dat met bijzondere acties, met (lokale) eigen merken en door lokaal en regionaal samen te werken. Daarbij schuwen ondernemers niet goede ideeën van ‘elkaar te lenen’. Zo profiteren allen van één.

18 DE FORMULE-TOP ‘DAT PLUS DE BOVENLIGGENDE PARTIJ IS, IS ECHT ONZIN’

De komende tijden zijn spannend: zet corona straks geen rem op de ombouw en hoe loopt de pilot met Plus Vandaag? Samen met Plusmannen Bertrand en Ebben maakt Distrifood de tussenbalans op.

PLUS

FUSIE

Het klinkt inmiddels als bijna vanzelfsprekend: Plus en Coop gaan fuseren. Toch kwam de aankondiging in september 2021 als een donderslag bij heldere hemel. Sindsdien is er veel gebeurd. De gebeurtenissen op een rijtje rond wat de twee partijen bij de aankondiging

34 DE INTEGRATIESPECIALIST ‘IK STEL MENSEN GRAAG OP HUN GEMAK’

Op 18 april begon Hans Struijcken als integratiespecialist bij Plus Retail. Hij rijdt stad en land af om te assisteren bij de gigantische ombouwoperatie die Plus op touw heeft gezet op 1 januari. Struijcken beschrijft wat er allemaal komt kijken bij zijn werk als integratie-expert. ‘Vooral de nazorg vind ik heel leuk.’

FUSIECLUB GAAT VAN START ALS BESTE LANDELIJKE FORMULE VAN NEDERLAND

IN DE STARTBLOKKEN ÉN METEEN EEN EERSTE HOOFDPRIJS BINNEN

Volop in de fusie zitten en even de wind in de zeilen: Plus won deze zomer de titel beste landelijke formule op basis van het Zomerrapport. Dat is een opsteker. De formule lijkt op orde, Coop-winkels krijgen een vliegende start onder Plus-vleugels.

Het is het ijzer waarmee de fusie gesmeed gaat worden. Dan is het goed nog even terug te kijken op afgelopen zomer toen Plus de titel bij het Zomerrapport binnensleepte als beste landelijke formule. Overigens niet door zich te verbeteren maar vooral ook doordat klanten kritisch waren op de andere formules. Plus blijft in rapportcijfer namelijk exact gelijk aan afgelopen december, 7,70. Omdat Jumbo zakt, herovert de coöperatieve formule de eerste plek.

Aspecten

Wanneer naar de aspecten wordt gekeken, wordt ook duidelijk waarom Plus de prijsformules Dirk en Lidl op de eindranglijst voorblijft. Op alle service-aspecten, behalve

breedte assortiment, is Plus deze zomer de nummer 1. In het Kerstrapport was de keten maar op twee aspecten de hoogstgewaardeerde. Alleen bij lage prijzen staat Plus niet in de top-3. Daarmee is het een overtuigende zege voor het bedrijf dat de afgelopen maanden is begonnen met de grootschalige ombouw van Coop-winkels. Die formule valt overigens buiten de landelijke top-5 en staat in de befaamde GfK-matrix op zowel service als voordeel lager dan het branchegemiddelde. Er is dus terecht gekozen voor de sterkste formule. Topman Duncan Hoy noemde het winnen van de titel ‘een mooie opsteker in het midden van de hectiek van een grote integratie’. Over die integratie gaat deze special. Waar gaat het naartoe, hoe verloopt de ombouw en waar komen beide formules vandaan?

TEKST TOM BROUWER BEELD DIEDERIK VAN DER LAAN

PLUS-MAN ED SLOOTEN

KAN NU PAS GENIETEN VAN PARADEPAARDJE

Het openen van een innovatieve supermarkt gaat niet zonder slag of stoot. Plus-ondernemer Ed Slooten weet daar alles van. Hij opende samen met broer Dennis bijna een jaar geleden een gloednieuwe winkel in Almere Duin. Het duurde even, maar inmiddels geniet hij van hun nieuwe parel, die ook nog een rol speelt in de fusie.

lus Duin, in totaal zo’n 3000 vierkante meter groot, is een lust voor het oog. De supermarkt, die zich bevindt in de Duinhal in Almere, is in alles gloednieuw. Zo ziet hij er uit en zo fungeert hij ook. Ed Slooten heeft de beschikking over de allernieuwste Plus-speeltjes en is daar maar al te trots op. ‘Moet je kijken, het is toch

prachtig’, zegt de ondernemer terwijl hij van bovenaf naar zijn winkel kijkt. Genieten doet hij dus. Al duurde dat wel even.

Na opening al snel zorgen De opening van Plus Duin in november vorig jaar was een groot feest. Veel mensen, openingsevenementen en een clown die de

‘SUPERMARKT VAN DE TOEKOMST’ KENDE EEN STROEF BEGIN, MAAR DRAAIT EINDELIJK OP VOLLE TOEREN

Een

van Plus Duin.

De ruim opgezette versafdeling na binnenkomst.

De Duinkamer, het horecagedeelte buiten de supermarkt.

Ondernemer Ed Slooten voor zijn winkel in Almere. FOTO’S: DIEDERIK VAN DER LAAN

kinderen onder zijn hoede nam. Maar na die bombastische opening kwam er al snel tegenslag. ‘Ik zou zeggen dat het met name een hectisch eerste jaar is geweest’, zegt Ed Slooten terwijl hij een slok van zijn koffie neemt. ‘Als je kijkt naar wat er nu allemaal gebeurt. De oorlog in het oosten, de stijgende energieprijzen, de huur en de loonkosten van zo’n 70 werknemers. Dat is natuurlijk wel zorgelijk.’

Die genoemde problemen stapelden zich vooral op in de afgelopen paar maanden. Daarvoor had Slooten een voor hem nog groter probleem, eigenlijk direct na de opening van zijn supermarkt. ‘We zijn toen, in november, gestart op het moment dat de infrastructuur nog niet klaar was. We zijn te snel open gegaan. Zo was bijvoorbeeld de parkeergarage slecht bereikbaar voor klanten en waren de wegen naar onze supermarkt nog niet klaar.

Daarnaast kwam ik erachter dat mensen een maand voor Kerstmis niet zo makkelijk overstappen op een andere supermarkt. Dat alles bij elkaar maakte het een moeilijke start. Erg tegenvallend, de cijfers waren ook echt heel erg slecht. En ik heb me daarna wel eens afgevraagd ‘Waar het is misgegaan? Heb ik toen wat over het hoofd gezien?’’

Foodwalhalla onder Plus-vleugels Want de Duinkamer, het horecagedeelte dus, én de To Go-balie zijn toch wel de lokkertjes van Plus Duin. Eind vorig jaar zei Slooten nog dat hij er van overtuigd was dat ‘dit het nieuwe supermarktconcept van Nederland wordt’. Meer dan alleen schappen met producten, maar een allround foodwalhalla binnen de Plus-formule. Klanten maken gebruik van digitale bestelborden en het assortiment is restaurantwaardig. Wat nieuw is, zijn de QR-codes. Klanten kunnen die scannen, iets bestellen en vervolgens op het strand wachten tot ze de bestelling kunnen ophalen. Ook dat werpt zijn vruchten af, zo ziet Slooten: ‘Dat is super gegaan. We spelen zo goed in op het publiek dat om ons heen zit.’

In Almere Duin, een moderne wijk in aanbouw, wonen momenteel zo’n 3000 mensen. De Plus-ondernemer is continu bezig omwonenden naar zijn winkel te trekken. Dat lukt aardig, al kan hij niet wachten tot er wordt bijgebouwd. ‘Binnenkort wordt er weer een nieuw appartementencomplex opgeleverd.

De gloednieuwe bestelborden bij de To Go-afdeling van Plus Duin.

Verse maaltijden die uit de Makerij van de supermarkt komen.

Slooten opende boven zijn winkel ook een kookstudio, waar cursussen gegeven worden.

Daarnaast opent in januari of februari ook een basisschool. Ook dat trekt extra mensen. Verder wordt de wijk anders ingericht en zullen er in 2023 nog meer huizen worden bijgebouwd. Dat aantal van 3000 omwonenden loopt binnen een paar jaar op tot 9000. Dat is voor ons alleen maar goed nieuws natuurlijk. We kunnen als winkel dan weer een volgende stap zetten.’

Jaarbegroting in de afvalbak Slooten is na moeilijke openingsmaanden inmiddels tevreden met hoe Plus Duin loopt. De winkel draait nu zoals in de begroting is voorspeld. Toch geeft de ondernemer toe dat door alle strubbelingen zijn jaarbegroting al snel de prullenbak in kon. ‘Nee, die gaat niet helemaal meer op’, zegt Slooten lachend. ‘Dat heeft simpelweg te maken met het feit dat alles in het begin net iets anders is gelopen

dan we hadden verwacht. Je kunt zeggen dat we vertraging hebben opgelopen en nu pas echt zijn begonnen. We kijken wekelijks naar onze cijfers en daarop ondernemen we actie. Dat lukt goed, maar is ondertussen ook lastig. Neem bijvoorbeeld de vaste lasten. Die wil je zo laag mogelijk houden, maar dat gaat bijna niet nu alles zoveel duurder is. Dat is dus niet in de hand te houden. We moeten continu blijven schakelen.’

Naast een supermarkt, horeca en afhaal heeft Plus Duin ook ruimtes die door Slooten verhuurd worden aan externe partijen. Zo is er een kookstudio, gebruikt de kinderopvang de ruimtes boven de supermarkt en is ook een yogaschool in gesprek over huur. ‘Op die manier proberen we ook binding te krijgen met de wijk’, zegt Slooten, die de ruimtes ook nog gebruikt voor catering. Daarnaast heeft Plus voor de komende drie jaar zelf een paar ruimtes gehuurd bij de winkel in Duin. Daar krijgen Coop-mensen cursussen over Plus nu beide partijen gaan fuseren. Drie dagen per week zijn er Coop-mensen over de vloer.

Familiesupermarkt

EEN ERG TEGENVALLENDE START. DE CIJFERS WAREN OOK HEEL SLECHT

Toen de supermarkt vorig jaar opende liet Slooten al weten dat er in de winkel een grote rol is weggelegd voor zijn kinderen Naomi en Kevin. Vol trots vertelt de ondernemer dat dat een gouden greep is geweest. ‘Ja, geweldig gewoon. Dat je zo’n project kunt starten met je eigen kinderen’, zegt hij. ‘Binnenkort komen

er bijvoorbeeld 10 cursisten die toegesproken moeten worden. Iets wat ik normaal altijd deed, maar een taak die nu wordt opgepakt door mijn dochter. Dat zijn mooie dingen. De winkel wordt op deze manier een beetje een verlengstuk.’

De supermarkt blijft zo dus in de familie, die alles voor de winkel over heeft. De twee broers begonnen de Plus-supers, de kinderen hebben inmiddels een belangrijke rol en zelfs schoonzonen zijn betrokken. ‘We hebben alleen wel besloten dat we onze vrouwen buiten schot laten. Vroeger deed mijn vrouw de administratie nog, maar die heeft het nu druk met allerlei andere dingen. Deze verdeling is dus perfect.’

Zoals eerder gezegd is Plus Duin, volgens Slooten, het concept van de toekomst. Op de vraag of hij dat concept in de toekomst onder de Plus-vleugels verder wil uitrollen zegt hij stellig: ‘Als de kans zich voordoet, willen mijn broer en ik graag nog zo’n winkel neerzetten. Want dit is de toekomst. Maar dan moet het wel op een vrij punt zijn. Dat betekent een eigen supermarkt op een plek die van jezelf is en die niet gehuurd hoeft te worden van de formule.’ En als dat ooit gebeurt, moet het voor Slooten een Plus zijn. ‘Het is de formule die het best bij ons past. We krijgen zoveel vrijheid van ze. We zijn ook enorm gestimuleerd om het te doen zoals we hier in Almere nu hebben gedaan. We hebben iets unieks uitgevonden en het is ook nog eens kopieerbaar. Geweldig dus.’

DE GESCHIEDENIS EN UITDAGINGEN VAN DE BOUW VAN EEN AANZIENLIJK VERSTERKT ONDERNEMERSBLOK

PLUS EN COOP: HET VERHAAL ACHTER EEN LOGISCHE FUSIE

Het klinkt inmiddels als bijna vanzelfsprekend: Plus en Coop gaan fuseren. Toch kwam de aankondiging in september 2021 als een donderslag bij heldere hemel. Sindsdien is er veel gebeurd. De gebeurtenissen op een rijtje rond wat de twee partijen bij de aankondiging een ‘fusie uit kracht’ noemden.

We schrijven 6 september 2021.

Het is volop coronatijd. Die ochtend komt het persbericht binnen: Coop en Plus gaan fuseren.

Later die dag verschijnen topmannen Fred Bosch en Duncan Hoy gebroederlijk naast elkaar in beeld bij een digitale persconferentie. Hoy staat daarbij tactisch voor een banier van Coop, Bosch heeft plaatsgenomen voor het Plus-logo.

Inmiddels is duidelijk dat de eerste gesprekken kort na de zomer van 2020 zijn begonnen, maar dat er ook daarvoor al informeel contact was tussen de twee partijen. In ondernemerskringen werd bovendien al langer gespeculeerd over bouwen van een groter ondernemersblok en leeft er spijt van het feit dat Plus geen nadrukkelijkere rol heeft gespeeld bij de consolidatie van C1000. De fusiepartijen, twee middelgrote formules die moeten opboksen tegen Albert Heijn, Jumbo, Aldi en Lidl. Coop en Plus zijn los van elkaar de afgelopen 10 jaar in marktaandeel gegroeid, maar de achterstand op de top-4 bleef groot.

Bosch en Hoy zeggen tijdens die eerste persconferentie dat ze niet meer weten wie van

de twee als eerste het woord fusie heeft laten vallen. De twee komen elkaar in Superunieverband regelmatig tegen. Plus is wel duidelijk de senior in de fusie. €3 miljard aan omzet tegen €1,7 miljard. De twee topmannen spreken van ‘een fusie uit kracht’ van twee partijen die allebei een groot winkelbestand hebben dat grotendeels complementair is. Gezamenlijk ontstaat een partij die met een marktaandeel van ongeveer 10,5 procent de nummer 3 is onder de serviceformules.

Samen verwachten de twee partijen met meer slagkracht te kunnen opereren, waardoor investeringen in winkels, online en logistiek efficiënter kunnen worden gedaan.

Ook verwachten de twee partijen gezamenlijk beter in staat te zijn om goede mensen aan te trekken en de prijspropositie te verbeteren, doordat overhead over veel meer winkels kan worden omgeslagen en ook synergieën blijven bestaan.

Bijeenkomsten

Coop kan nog net een aantal bijeenkomsten organiseren om ondernemers en andere betrokkenen bij te praten. Plus moet het vanwege de aangescherpte coronaplannen doen met een digitale bijeenkomst met liefst 200

ondernemers. Daar moeten topman Duncan Hoy en zijn medebestuurders uitleg geven over het feit dat het bedrijf op een aantal vlakken structureel gaat veranderen. De nieuwe organisatie blijft weliswaar coöperatief, maar wordt een combinatie van ondernemers- en een ledencoöperatie. Het is voor sommige Plus-mannen een beetje slikken dat de fusie-onderneming voor een flink stuk uit filialen bestaat. Op het moment van de bekendmaking van de samensmelting heeft Coop er 154 op in totaal 314 winkels. Bij Plus ligt die verhouding heel anders, 13 op 268.

Aan de kant van Coop zijn het vooral de ondernemers met een kleinere Compactsupermarkt die hun adem inhouden. Plus heeft al jaren geleden afstand gedaan van zijn formule voor lagere omzetten, Garantmarkt. Die is opgegaan in Spar, waar Plus in Nederland mede-eigenaar van is. Dat laatste gaat later nog een belangrijke rol spelen, maar daarover straks meer. De vrees is dat veel

TEKST JOEP MEIJSEN | BEELD ANNE VAN DER WOUDE, DISTRIFOOD

kleinere Coop-winkels niet mee mogen naar Plus. Belangrijke vraag daarbij is waar de omzetgrens komt te liggen voor winkels die wel worden omgebouwd naar Plus. De geruchtenmachine meldt al geruime tijd een bedrag van €60.000, maar dat is nooit officieel bevestigd. Ook ondernemers die een winkel van de andere formule vlakbij hebben, maken zich zorgen. Maar over het algemeen zijn ondernemers ten tijde van de aankondiging positief over de fusie en dat zijn ze nog.

ACM

Het is wel lang wachten op meer concrete informatie over de invulling van de fusie. Intern moet de fusie bij beide partijen nog worden goedgekeurd. Direct bij de aankondiging is bovendien een melding gedaan bij kartelwaakhond ACM. Tot het moment dat deze instantie toestemming geeft voor de samensmelting mogen er in principe geen activiteiten plaatsvinden. Het is een beetje te vergelijken met het interbellum. Iedereen weet dat

er een verandering aankomt, maar het is wachten op het daadwerkelijke begin. Het onderzoek van de ACM duurt enkele maanden, maar op 22 december 2021 is er dan witte rook. Onder voorwaarden keurt de Autoriteit Consument & Markt de fusie goed. Ook de Plus-ondernemers en de leden van Coop geven toestemming.

Op 3 januari 2022 ronden de twee partijen de fusie formeel af. Op die dag gaan Plus en Coop onder de naam Plus U.A. als één coöperatie verder. Bij de bekendmaking van de fusie is de belangrijkste verdeling van de poppetjes al bekendgemaakt. Duncan Hoy is de topman, Coop-baas Fred Bosch wordt als financieel directeur de rechterhand van Hoy. Mayte Oosterveld neemt de rol van operationeel directeur op zich en Björn Bertrand stuurt de vastgoedtak van Plus aan. Harry Bruijniks is de voorzitter van de Raad van Commissarissen bij de nieuwe coöperatie Plus U.A. Ook Plus-ondernemer en voorzitter van de Plus-ondernemersvereniging Alfred

Koehoorn zit in de RvC. Een andere opvallende naam in het toezichtsorgaan is Maartje Frederiks, zij stond aan de wieg van HelloFresh in de Benelux.

De ACM stelt wel als voorwaarde voor het samengaan van Plus en Coop dat er 12 winkels, vooral in dorpen buiten de Randstad, in de verkoop gaan. De mededingingsautoriteit noemt de winkels in de volgende plaatsen: Harmelen, Hollandscheveld, Rolde, Ruurlo, Stolwijk, Terborg, Wehl, Groot Ammers, Wekerom, Ravenstein, Uddel en op Waddeneiland Vlieland. ‘Daardoor blijven er voldoende alternatieven voor consumenten bestaan in deze gebieden’, aldus de ACM.

Opvallend detail is dat de autoriteit bij zijn beslissing Spar heeft meegewogen. ‘Plus heeft de mogelijkheid tot beslissend zeggenschap vanwege het vetorecht dat ze hebben. Dit ondanks het feit dat ze een minderheidsbelang hebben in Spar van 45 procent’, zegt de instantie hierover tegen Distrifood. Dat is iets waar weinig mensen aan hebben

gedacht, maar de twee formules accepteren het besluit. Vanaf dat moment kan de operatie volle kracht vooruit.

Schaken op drie borden Dit betekent dat de partijen officieel met elkaar kunnen gaan plannen. Daarbij moeten ze op drie verschillende borden gaan schaken. Natuurlijk moet er een concreet plan op tafel komen voor de ombouw van Coop-winkels naar Plus. Al direct bij de aankondiging van de fusie is aangegeven dat er gekozen is voor één formule: Plus. Daarnaast moet er een apart traject komen voor de kleinere Coop-winkels en moet er een oplossing worden gevonden voor de marktgebieden die de ACM heeft aangewezen. Daar staat ook nog tijdsdruk op, regels schrijven voor dat bedrijven in 9 maanden aan de voorwaarden moeten voldoen. De winkels moeten daarom uiterlijk op 22 september overgaan. Uiteinde-

lijk haalt de Coop in Wekerom deze deadline nipt. Op 21 september heropent de familie Hoek deze vestiging onder de vlag van Albert Heijn.

De belangrijkste deal is de verkoop van acht van de zogenoemde ACM-winkels aan Boni. De deal wordt halverwege april bekendgemaakt en ongeveer een maand later door de kartelwaakhond goedgekeurd. Aangezien er drie ondernemerswinkels bij zitten, wacht Plus nog wel een taak. Dit wordt opgelost en inmiddels hebben deze winkels allemaal Boni op de pui staan. Ook Boon, Albert Heijn en Poiesz nemen winkels over, waardoor het ACM-hoofdstuk wordt afgerond.

Duidelijk is dat het nieuwe fusiebedrijf de tijd neemt voor de ombouw van de winkels. In 2022 moeten er zo’n 70 winkels om, maar in totaal wordt er zo’n drie jaar voor uitgetrokken. De primeur voor de ombouw is voor

de Coop in Heeg van ondernemer Richard Langeland. Die heropent in een nieuw pand en opent de deuren op 6 april als gloednieuwe, fraaie Plus. In eerste instantie ligt de focus daarna vooral op Coop-filialen, maar vanaf het najaar komen ook ondernemers op grotere schaal aan de beurt.

Tijdens het jaar wordt ook duidelijk dat het fusiebedrijf met de keuze voor Plus de juiste beslissing heeft genomen. In het GfK Zomerrapport is Plus in juni de nieuwe nummer 1. Met rapportcijfer 7,70 troeft de coöperatieve formule alle concurrenten af. Dat is extra knap omdat consumenten het aspect prijs veel belangrijker zijn gaan vinden onder invloed van de oplopende inflatie. Op alle serviceaspecten, behalve breedte assortiment, is Plus deze zomer de nummer 1. In het Kerstrapport was de keten maar op twee aspecten de hoogstgewaardeerde. Toen kreeg Jumbo nog het hoogste rapportcijfer van zijn klanten.

Ook uit andere rapporten van GfK blijkt dat klanten van Plus hun winkel zeer waarderen, terwijl Coop vaak slechts een bijrol speelt in de ranglijsten. Vooral het MVO Rapport was jarenlang het domein van Plus. Vanaf 2015 was de formule onafgebroken de hoogstgewaardeerde formule op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daarin was echter eerder dit jaar wel een teleurstelling. Die eerste plaats moest Plus afstaan aan de noordelijke formule Poiesz. Plus eindigde echter nog altijd op een keurige tweede plaats, wat betekent dat de eigen klanten de inzet van de ondernemersformule nog altijd goed waarderen. Het wordt de komende jaren interessant welke invloed de omgebouwde winkels hebben op de rapportcijfers van Plus in de verschillende terugkerende GfK-rapporten.

Plus Vandaag

Ook aan de ondernemers met een kleinere Coop wordt gedacht. Op de achtergrond wordt binnen Plus gewerkt aan een formule die als vervanging voor CoopCompact moet gaan fungeren. Uiteindelijk blijken deze kleinere Plus-variant de naam Plus Vandaag te krijgen. Het Zuid-Hollandse dorp Noorden heeft de primeur van een reeks van in totaal zes pilotwinkels. De test gaat ongeveer een half jaar duren, waarna mogelijk landelijke uitrol gaat plaatsvinden.

Ruim een jaar na de eerste aankondiging van de fusie is het samensmelten van de twee formules in volle gang. De komende periode moeten echter nog wel flink veel uitdagingen worden aangepakt. De sluiting van het Coop-hoofdkantoor in Velp bijvoorbeeld.

Maar ook de verdere uitrol van de ombouwoperatie en de evaluatie van de Plus Vandaagpilots zijn ontwikkelingen van groot belang. Als alles volgens plan verloopt, ontstaat er een nieuw, sterker machtsblok in de Nederlandse supermarktwereld waarin ondernemers de belangrijkste rol vervullen.

EINDE VAN EEN TIJDPERK

MET HET VERDWIJNEN VAN COOP VERDWIJNT DE COÖPERATIE UIT HET STRAATBEELD

Het verdwijnen van de Coop-formule betekent ook het einde van één van de laatste grote verbruikers-coöperaties in Nederland. Alleen Odin blijft over, zou je kunnen zeggen. De verbruikerscoöperaties hebben het supermarktlandschap mede vormgegeven. Coop verdwijnt in de geschiedenisboeken.

In 1998 was het 50 jaar geleden dat zelfbediening het licht zag in Nederland. Albert Heijn en Jan van den Broek (zoon van Dirk van den Broek) schreven toen het voorwoord van een – mede op initiatief van het Centraal Bureau voor de Levensmiddelenhandel (CBL) uitgegeven – boek dat de

geschiedenis van de supermarkt optekende, geschreven door wijlen Gerard Rutte, in de jaren negentig een prominent Distrifoodcolumnist. Uit het boek blijkt dat kruideniers de coöperatieve verbruikscoöperaties als grote concurrent zagen. Wij citeren: ‘Het felst werd (door kruideniers, red.) geprotesteerd tegen de in opkomst zijnde verbruikscoöperaties. De verbruikscoöperatie is in de vorige eeuw (de 19e eeuw, red.) in GrootBrittannië ontstaan als reactie op de gedwongen winkelnering van werkgevers. Leden van georganiseerde verbruikersgroepen van diverse pluimage en godsdienst kochten gezamenlijk in, verwerkten zo nodig de ingekochte producten en verkochten ze aan hun eigen leden. Dit leverde schaalvoordelen op en stond garant voor een goede prijs-kwaliteitsverhouding. Omdat de schaalvoordelen evenredig waren aan het aantal leden, was het vinden van nieuwe leden zeer belangrijk. Volgens de kruideniers gebeurde dit met misleidende propaganda. Misleidend of niet, ondanks de verzuiling ging het de verbruikscoöperaties voor de wind.’

A. Terstappen, de latere directeur van grossiersbedrijf Gebroeders Terstappen in Neer in Limburg, kan zich de irritatie van zijn vader over de opkomst van de mijnwerkers-, arbeiders- en boerencoöperaties nog levendig voor de geest halen. ‘In een aantal dorpen werden de boerencoöperaties erg gestimuleerd door de geestelijkheid. De voorzitter opende elke vergadering met een christelijke groet. De kerk zag soms de Coöperatie als een hulpmiddel

om haar volgelingen bij elkaar te houden. Vanuit zijn kantoor kon mijn vader de huishoudster van de pastoor met een volle tas met spullen van de Coöperatie zien terugkomen en dat vond hij verschrikkelijk. De middenstand is zeker alleen goed voor het collectegeld’, zei hij dan.’

Van elk dorp zaten er naast boeren burgers in het bestuur van de verbruikscoöperatie. Er was een centrale winkel met een door de coöperatie betaalde bedrijfsleider. De prijzen waren er gelijk aan het niveau van de zelfstandigen en de grootwinkelbedrijven, maar de winst die er werd gemaakt, werd aan het einde van het jaar aan de leden uitgekeerd in de vorm van dividend. Er waren verbruikscoöperaties die op die manier 7 procent winst uitkeerden. Niet voor niets was de slogan ‘Niet om het gewin, maar voor het gezin’, zegt Terstappen. De hoge winstuitkeringen waren in sterke mate te danken aan het feit dat de verbruikscoöperaties geen vennootschapsbelasting betaalden.

‘(...) Verbruikscoöperaties hebben een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de Nederlandse levensmiddelenhandel. Toen Herman van der Lee kwam werken bij Coöperatie ‘De Voorlooper’ in Vlaardingen, waar hij 49 jaar later zou eindigen als directeur, hadden ze vier winkels. Na de oorlog was dat aantal opgelopen tot tien winkels.

Hij vertelt: ‘De Coöperatie in Vlaardingen, De Voorlooper, is in 1905 begonnen met een bakkerij. Sommige bakkers namen het rond de

Directeur Jan Uffing probeerde in de jaren negentig het coöperatieve model nieuw leven in te blazen.

eeuwwisseling niet zo nauw met de prijzen, de kwaliteit, of het gewicht. De arbeiders, en ook veel vooruitstrevende liberalen, kwamen ertegen in opstand. De Coöperatie heeft baanbrekend werk verricht, bijvoorbeeld door er bij gemeenten op aan te dringen dat er kwali-

teitseisen werden gesteld. Zo hebben ze bij de kantonrechter aanhangig gemaakt, dat er door particulieren melkbrood werd verkocht waar geen drupje melk in zat. Verbruikscoöperaties waren in die moeilijke jaren ook sociaal zeer actief’, stelt Van der Lee.

‘Bij veel verbruikscoöperaties kregen werkloze leden een zogeheten crisispakket en bij stakingen werd door verbruikscoöperaties geld ingezameld of goedkoper geleverd. Verder waren er uitkeringen bij geboorte en overlijden.’

Een jubilerende coöperatie.

Coöperaties hadden bakkerijen en dus ook hun eigen molens.

In Arnhem staat op het voormalige hoofdkantoor van Coop, aan de Rosendaalsestraat 175, nog steeds de oude belettering Verbruiks Coöperatie U.A.

Björn Bertrand (links) en Maarten Ebben.

MAARTEN EBBEN EN BJÖRN BERTRAND (PLUS) OVER DE OMBOUWOPERATIE VAN COOP NAAR PLUS

TEKST MAURICE DE JONG | BEELD HERBERT WIGGERMAN

‘DAT PLUS DE BOVENLIGGENDE PARTIJ IS, IS ECHT ONZIN’

Met een klanttevredenheid van 85 procent van de van Coop naar Plus omgebouwde winkels en de ombouwcarroussel die doordendert richting het doel van 70 winkels, kunnen directeur vastgoed Björn Bertrand en de baas van de winkeloperatie Maarten Ebben niet anders dan tevreden zijn. Toch zijn de komende tijden spannend: zet corona straks geen rem op de ombouwoperatie en hoe loopt de pilot met de Plus Vandaag af? Samen met Bertrand en Ebben maakt Distrifood de tussenbalans op.

Het samengaan van Coop en Plus dat per 1 januari een feit is, is voor vastgoeddirecteur Björn Bertrand regelmatig een hele puzzel. ‘Wat ik wel heel uitdagend vind, is om iedereen tevreden te stellen. De één wil helemaal vooraan in de bouwplanning, de één wil nog een kleine verbouwing, de ander een grote. Ik moet hiervoor materialen en mensen hebben. Alles moet echt in elkaar passen. Ik heb het idee dat ik persoonlijk maximaal gestretcht word om mee te denken en creatief te zijn.’ Collega Maarten Ebben is sinds augustus directeur winkeloperatie bij Plus en had daarvoor dezelfde functie bij Coop. Hij herkent het beeld dat Bertrand schetst. ‘Het moeilijkste is het balanceren tussen alle bordjes die draaien. Want hoe hou je Coop (tot eind 2024, red.) en Plus goed in de lucht. Mind you, door de marktomstandigheden neemt de druk op het resultaat alleen maar toe, dus ook aan ons de taak om ondernemers te helpen en te ontzorgen.’

De ombouwoperatie van Coop naar Plus ‘voltrekt zich in de zesde versnelling’, weet Ebben. Dit vraagt veel van zowel de vastgoedtak als de winkeloperatie. Maarten Ebben is bij drie tot vier winkelopeningen per week aanwezig. Hij moet ervoor zorgen dat Coop-medewerkers een soepele transitie doormaken van de Coop-formule en -systemen naar de Plus-formule en -systemen. Samen zijn ze verantwoordelijk voor de totale ombouw. Daar waar Ebben het menselijke aspect voor zijn rekening neemt, is collega Björn Bertrand verantwoordelijk voor de fysieke ombouw. ‘Zowel de binnenkant als de buitenkant’, reageert Bertrand. ‘En dat zo’n 320 keer.’

Hoe noodzakelijk was de fusie eigenlijk?

Ebben: ‘Twintig jaar geleden waren er nog 48 supermarktformules in Nederland. Vandaag nog twaalf. Bij food hoort groei en volume. Deze fusie is echt uit kracht geboren en dit is ook de drijfveer voor de integratie van onze twee organisaties. Het is niet raar dat twee partijen elkaar vinden om een echt grote speler te worden in de markt. We zijn nu nummer 3 servicesupermarkt, dan word je pas echt relevant.’

Is Plus in het samengaan met Coop niet de bovenliggende partij?

Ebben: ‘Dat vind ik echt onzin. Coop en Plus zijn allebei hard gegroeid, beide gezond en met een gelijksoortig DNA. En mind you, Plus was zes keer op rij de snelstgroeiende supermarkt van Nederland. Dus de fusie is

echt uit overtuiging en kracht. Natuurlijk zijn er ook synergievoordelen. Dat je kiest voor één kleur, groen in dit geval, is logisch. Maar dat Plus Coop overneemt klopt niet. Als je beter kijkt zie je dat dit een misvatting is.’

Waarom is er niet voor een naam gekozen zonder Plus of Coop?

Ebben: ‘Het zou complete kapitaalsvernietiging zijn om dit niet te doen. Je hebt immers driehonderd Plus-winkels die actueel in de jas zitten. Bovendien gooi je dan een sterk merk weg, dat goed ligt in de markt en een hoge naamsbekendheid heeft. Ja, ik durf te zeggen dat Plus een sterker merk is dan Coop.’

Bertrand: ‘Over het algemeen heeft Plus nieuwere winkels en wat meer vastgoed dan Coop had. Je krijgt nu een groot landelijk netwerk dat je op eigen kracht niet zo makkelijk kunt realiseren. Bovendien kan Plus heel veel profijt trekken uit de filialen van Coop. Dat is echt een grote toegevoegde waarde die Coop meeneemt.’

Gaat Plus nu meer inzetten op filialen?

Bertrand: ‘Met 150 filialen hebben we straks onder leiding van Maarten een serieuze filialentak.’ Ebben: ‘Dit tekent gelijk de gelijkwaardigheid tussen Coop en Plus. Meerdere directieleden van Coop zijn ook goed bij Plus geland. We worden een gemengde coöperatie, dat wordt weleens onderbelicht. Dat is een wezenlijke verandering én één van de assets die Coop brengt en die gaat bijdragen aan de groei. We zijn echt een filiaalbedrijf aan het bouwen sinds 1 januari. We hopen hier echt learnings uit te trekken voor ondernemers, wat we nu bij Coop ook al doen. We hopen de winkeloperatie verder te kunnen brengen door een stukje synergie.’

Is er nog sprake van cultuurverschillen tussen Coop en Plus? Bertrand: ‘We hebben wekelijks contact hierover. Een verschil bij de ombouw is dat je een filiaal echt moet ontzorgen. Een ondernemer hoef je niet te vertellen hoe hij de markt moet bewerken. Die pakt in een deel van het verbouwingstraject zelf de lead. Zoals die lokale marktbewerking. Dit kun je een cultuurverschil noemen. We proberen echt te begrijpen hoe een filiaal werkt. Waar komt de omzet bijvoorbeeld vandaan en hoe maakt dat het verschil in de lokale markt? Daar hebben we het dan over. Anders zit je alleen maar in de ombouwmodus. Je moet echt bewust stilstaan bij deze verschillen.’

Moeten Coop-klanten erg wennen aan Plus?

Ebben: ‘De geschiedenis bij de overgang naar een andere formule leert dat klanten altijd even moeten aarden. Plus en Coop zitten weliswaar beide in het servicesegment, maar zijn wel heel anders. We kunnen nu wel zeggen dat we ze onder de Plus-vlag weten te binden, maar dat gebeurt niet vanzelf. Je moet goed openen en nogmaals: geef klanten de tijd.’ Bertrand: ‘We doen een feestelijke opening en een aanloopperiode daarnaartoe. We moeten echt weten hoe klanten naar de winkels kijken. Je ramt er toch met een bulldozer doorheen, dus dat we 85 procent scoren op klanttevredenheid stemt ons positief.’

Nu Coop Plus wordt, hebben jullie dan ook meer personeel nodig?

Ebben: ‘Ja, want we willen 20 procent meer omzet uit de winkels halen. Ook voegen we meer elementen toe en in tegenstelling tot Coop picken we online orders in de winkel. De reden dat we meer mensen nodig hebben, is positief. Ja, het klopt dat we meer reacties krijgen op vacatures van Plus dan van Coop. We rekruteren dus ook voor Coop vanuit de Plus-ambitie. Dat moet ook wel, want Plus is onze toekomst. Over twee jaar is alles groen.’

Hoe is de situatie op het Coop-hoofdkwartier dat eind 2024 weg is?

Ebben: ‘Er zijn nog 250 Coops open die een omzet van €1,2 miljard doen. Die probeert het servicekantoor nog zo goed mogelijk te servicen. Deze aansturing dien je professioneel te doen voor iedereen met behoud van service. Met name richting ondernemers want die blijven toch vooral over. De laatsten bouwen eind 2024 om. Dat is een interessant spel. De arbeidsmarkt is goed, dus die mensen denken ook na: wil ik wel mee naar Utrecht? De sfeer in Velp is positief, maar we weten dat niet iedereen meegaat naar de Domstad.’

Bertrand: ‘We hebben alle directiegebieden bepaald qua structuur. We hebben hier straks als derde speler servicesupermarkt van Nederland werk genoeg. En bovendien hebben we tot en met 2024 echt wel een serieuze business aan de kant van Coop.’

In hoeverre zet de fusie druk op het bedrijf?

Bertrand: ‘Pre-fusie verbouwden we zo’n 20 bestaande Plus-winkels per jaar. Dit jaar komen bovenop die 20 nog eens 70 Coops die Plus worden. In totaal eindigt de teller dit jaar, inclusief een aantal kleinere verbouwingen, op 150 winkels die Plus aanpakt, inclusief vijf splinternieuwe Plus-winkels. Om dit te doen heb je een grotere structuur nodig, je moet het anders organiseren. Die structuur kan niet

WE HEBBEN WEKELIJKS CONTACT OVER CULTUURVERSCHILLEN TUSSEN COOP EN PLUS. JE MOET HIER ECHT EVEN GOED BIJ STILSTAAN

hetzelfde zijn voor 20 winkels als voor 150, dat gaat niet. Die dynamiek samenbrengen is een grote verandering. Een andere verandering is dat we sinds de fusie makkelijker in gesprek raken met vastgoedpartijen over nieuwe locaties, maar ook over bestaande locaties en uitbreidingen. Je bent nummer drie servicesupermarkt van het land, dat maakt je veel aantrekkelijker. Verder komen door alle dynamiek rondom Plus veel meer mensen op openstaande vacatures af.’ Ebben: ‘Dat herken ik. Mensen willen werken voor een winnaar, een organisatie die groeit. Plus heeft een sterke positie op maatschappelijk verantwoord ondernemen. Op mijn afdeling merk ik dat mensen dit steeds belangrijker vinden. Plus is een organisatie in beweging. Als je bijvoorbeeld ziet hoeveel nieuwe functies we wekelijks weer aanbieden.’

Jullie zijn gestart met een pilot voor zes Plus Vandaag-winkels, dat houdt veel kleine Coop-ondernemers nog zeker een halfjaar in onzekerheid?

Ebben: ‘We verwachten straks na de pilot die eind eerste kwartaal afloopt een aantal kleinere Coop-ondernemers een mooi format aan te bieden. Maar het is voor iedereen spannend wat er uit die pilot komt. Er is gezonde nieuwsgierigheid wat dit straks voor de kleine Coop-supermarkteigenaren betekent. De veranderende retailomgeving met meer concurrentie van bijvoorbeeld online helpt ook niet echt mee. Dus het is logisch dat ze het belangrijk vinden dat er een goede invulling wordt gevonden.’

Samen verder

Plussen!

Kwaliteit

Sluiten er straks kleine Coop-ondernemerswinkels?

Ebben: ‘Onze intentie is om die kleine Coops een renderende exploitatie te bieden. Je kunt een sluiting niet uitsluiten. Het af en toe sluiten van winkels hoort bij het gezond houden van het winkelbestand.’

Bertrand: ‘Uit de pilot moet komen waar Plus Vandaag wel en niet aanslaat. Eind eerste kwartaal weten we aan welke knoppen we moeten draaien om Plus Vandaag voor meerdere marktgebieden geschikt te maken. Dat verschilt lokaal. Het kan bijvoorbeeld zijn dat in Den Haag de omzet gelijk door het dak gaat en dat het in Baarn moeizamer verloopt. Ondernemers moeten straks ook met dit format willen werken natuurlijk. Maar het liefst bouwen we natuurlijk alle kleine Coops om.’

Welke vragen krijgen jullie van ondernemers over de fusie?

Ebben: ‘Je ziet dat ondernemers snel willen ombouwen. We doen nu eerst veel filialen, dus Björn krijgt steeds meer vragen van ondernemers wanneer zij aan de beurt zijn. Kleine ondernemers vragen ons wat het verdienmodel van Plus Vandaag wordt in relatie tot de omzet die daarvoor nodig is. Dat weten we nu niet, daar gaan we de komende maanden achter komen. We nodigen ze ook uit om te komen kijken bij de pilotwinkels en erover te praten. We nodigen ze ook zeker proactief uit.’

Wat zijn de eerste resultaten met de omgebouwde winkels?

Bertrand: ‘We zijn gemiddeld tevreden. We hebben er die bovengemiddeld presteren en winkels die het goed doen maar wel even een extra zetje nodig hebben. Dan draait het erom hoe lokaal het verschil te maken, door bijvoorbeeld extra lokaal assortiment toe te voegen zoals een slijterij of een scan & go. In Groningen openden we een winkel met te weinig scan & go-palen. Dat repareren we gelijk.’

Biedt de fusie mogelijkheden voor ondernemers om hun winkelbestand uit te breiden?

Ebben: ‘Multifranchisers is niet echt waar Plus voor staat. Er is een aantal ondernemers met meer dan twee of drie winkels, maar dat is niet het standaard uitgangspunt en niet wat je wilt. We zijn nu een gemengde coöperatie waar filialen en ondernemerswinkels naast elkaar kunnen bestaan. We moeten het bedrijf zo bouwen dat we proof of product learnings gaan opdoen waarbij we systemen en processen veel beter kunnen aanbieden aan ondernemers waardoor ze een vliegende start kunnen maken. Dus ik zie vooral een voordeel voor ondernemers dat we filialen gebruiken om de organisatie in de breedte beter te maken. Dus als je kijkt waar Plus voor staat, dan is dat het kennen van de klant in je eigen

marktgebied. Heb je nog zes andere winkels in andere gebieden dan ontbreekt dat anker.’

Bertrand: ‘Feit is dat 25 procent van ons winkelbestand uit filialen bestaat. Dat willen we zo houden. Dat is ongeveer de verhouding zoals we hem zien. Als we winkels ombouwen die nu filiaal zijn, dan blijft dat zo. Dat de ondernemer een wens heeft te groeien met een derde of vierde winkel, dat is gezond en goed te begrijpen. Maar we hebben nergens gezegd dat we actief winkels afstoten richting ondernemers vanuit de filialentak.’

Dan even iets anders: in hoeverre heeft Plus bij de ombouwoperatie last van bijvoorbeeld de hoge prijzen van bouwmaterialen?

Bertrand: ‘Je hebt natuurlijk een bepaalde ombouwtijd per winkel en je weet niet wat corona nog gaat doen. Stel: er komt een opleving met alle bijkomende regels dan wordt zo’n verbouwing complex. De kosten schieten omhoog. Dat soort variabelen heb je niet in de hand en dan duurt zo’n ombouwrenovatie langer. Dan is er de factor arbeid. Spullen kan je op voorraad leggen en we hebben ook een ijzeren voorraad, maar mensen niet. Als er door corona veel uitval komt in de bouw, dan is dat wel een ding. Ik heb scenario’s liggen, mocht dat gebeuren. Dan kies je er bijvoorbeeld voor om flexibeler om te springen met de bouwtijd.’

Tot slot, een ander actueel onderwerp zijn de hoge energieprijzen? Bertrand: ‘Dat speelt in heel Nederland, dus ook bij ons. We zijn deels gasloos. We denken nu na om de winkels die dat niet zijn, waar kan versneld om te bouwen. Dit nog los van de mogelijke bijdragen van de overheid. We moeten misschien nog actiever met maatschappelijk verantwoord ondernemen bezig op dit vlak. Meer zonnepanelen en dat soort zaken. Dit doen we al maar misschien moet het nog sneller.’

UIT HET RIJKE FOTO-ARCHIEF VAN DISTRIFOOD

COOP EXCELLEERT IN BUURTWINKELS EN VOORLOPER IN GEMAK

De Coop-formule heeft vestigingspunten met een relatief klein oppervlakte en lage omzet altijd perspectief kunnen bieden. In het archief zien we trotse winnaars van de Buurtsupermarkt van het Jaar-verkiezing, maar Coop zat ook al heel vroeg op de ‘universities’.

Coop is nooit een voorloper geweest op formulegebied. Het was wel een formule die vestigingspunten en ondernemers met een relatief lage omzet toch een boterham kon verschaffen en daarmee de leefbaarheid in dorpen en wijken overeind hield. Dat was een sterk punt, ook maatschappelijk. Ondanks het niet pakken van de voorlopersrol, zien we dat Coop hier en daar zeker ook pioniert. Kijk naar e-commerce, waar klanten via de url Simonides.nl al vroeg konden bestellen: uw onlinesupermarkt met bezorgservice. Niet alle initiatieven hebben tot een doorbraak geleid: we zien bijvoorbeeld ook een big-shopper-tas met wieltjes, een innovatie.

Maar die tassen staan nu waarschijnlijk in het museum van de ooit briljant geachte ideeën.

Het zijn bij Coop de ondernemers die de formule extra schwung geven. De verkiezing Buurtsupermarkt van het Jaar komt vaak terug in foto’s. Zoals een trotse winnaar CoopCompact Van Bedaf in Achtmaal, winnaar in 2006. En een van de eerste universiteitswinkels, in Enschede, die heel klantgericht buitenbanden voor de fietsende student verkoopt. Opmerkelijk is ook Coop-bedrijfsleider Arjan Sportel in Hoogeveen die jaarlijks een wedstrijd organiseert waarmee kinderen een VIP-behandeling kunnen winnen: een ritje in een limousine naar school.

LOKAAL ONDERNEMERSCHAP EN BEST PRACTICES SIJPELEN DOOR NAAR ANDERE ONDERNEMERS

PLUS: DOOR ONDERNEMERS VOOR ONDERNEMERS

Plus is als ondernemerscoöperatie de ondernemersformule bij uitstek. Ondernemers hebben de vrijheid om zich lokaal te onderscheiden en om lokaal de verbinding te zoeken. Ze doen dat met bijzondere acties, met (lokale) eigen merken en door lokaal en regionaal samen te werken. Daarbij schuwen ondernemers niet goede ideeen van ‘elkaar te lenen’. Zo profiteren allen van een. Soms culmineren ondernemersinitiatieven zelfs tot een heus merk waar ook anderen van profiteren. Zoals Mama’s maaltijden, die ontstonden bij Plus Tolenaar in Hillegom en de hondensnacks van Plus-ondernemer Ed de Greef uit Almere, die onder de naam Boris Bites inmiddels in honderden supermarkten liggen.

sponsort. Gedurende zes weken konden klanten voor een vriendenboek sparen voor lokaal bekende Pieten bij zijn toenmalige, inmiddels verkochte Plus in Schijndel. ‘Sinterklaas leeft daar enorm en dat zagen we terug. Gedurende zes weken zat de omzet zo’n 10 procent in de plus.’ Actie als deze leverden de ondernemer tot zijn verrassing in 2018 de winst in de Local Marketing Award van Distrifood op.

Lokale verantwoordelijkheid

De local hero zijn, lokaal het onderscheid maken. Plus-ondernemers hebben daarvoor de ruimte en die nemen ze. Initiatieven en acties sijpelen zelfs door naar andere ondernemerswinkels. Op die manier ‘leren’ Plusondernemers van elkaar. Dat ondernemende Plus-ondernemers zich weten te onderscheiden, bleek ook al een aantal jaren uit de Distrifood Marketing Awards die in het kader van de Dag van de Supermarkt werden uitgereikt. Plus Sabine Zondag uit Pijnacker en Plus Wim Eijkemans wonnen de laatste twee edities die pre-corona plaatsvonden.

100 procent lokaal

De actie-agenda van Plus-ondernemer Wim Eijkemans in Uden is altijd goed gevuld. De ondernemer is misschien wel de kampioen van de lokale acties. Naast de acties van Plus, zoals nu met de Sonic Spinners, kunnen klanten bij de ondernemer geregeld sparen voor generieke acties met servies, pannen of dekbedden. Maar 100 procent lokale acties scoren volgens de ondernemer immer het best. Die leveren soms ‘idiote omzetstijgingen’ op, zei hij eerder in Distrifood. Zo hield hij een spaaractie rondom een film en show van de plaatselijke sinterklaasvereniging die hij

Met zijn acties toont hij niet alleen zijn lokale betrokkenheid, maar ook zijn lokale verantwoordelijkheid. Zo was Eijkemans tijdens het begin van de coronacrisis een van de eerste ondernemers die de lokale horeca te hulp schoot. Door onder het motto ‘Schijdel is trots op zijn horeca’ zegels te sparen konden klanten een horecategoedbon met een waarde van €30 kopen voor €19,95. Het geld ging direct naar de horecaondernemers, terwijl de bonnen pas later konden worden besteed.

Coronacrisis

Sowieso toonden Plus-ondernemers zich van hun beste kant aan het begin van de coronacrisis. Een actie om overtollige voorraden van gesloten horecabedrijven te verkopen, ging viraal. De actie startte bij Plus Rosenboom in Hoensbroek en werd door talloze Plus-ondernemers overgenomen. Danny Rosenboom nam ook horecamedewerkers in dienst op een soort detacheringsbasis. Dat mes sneed

Mama’s Maaltijden van Plus-man Serdar Tolenaar (links).

TEKST RON JANSEN | BEELD ARCHIEF

aan twee kanten. Het verlichtte de druk op het eigen personeel en lokale horecaondernemers werden uit de brand geholpen. Ook gingen veel Plus-ondernemers producten van lokale horecabedrijven verkopen. Plus Sabine Zondag nam niet alleen horecamensen aan, maar hielp ook horecabedrijven door hun producten in de winkel te gaan verkopen. Ze hielp onder meer een sushirestaurant uit Delft uit de brand. Dat behield daardoor een afzetkanaal en Zondag hield er een mooi concept aan over van koks die sushi in de winkel bereiden. Daarnaast kregen een speelgoedwinkel en boekhandel schapruimte op de winkelvloer. Lokaal sociaal betrokken ondernemerschap maakt het verschil, daarvan is ze overtuigd. Daar krijg je uiteindelijk de gunfactor mee.

Lokaal verbinding maken

Net als Eijkemans weet Zondag waar het lokaal om draait: verbinding zoeken en maken. Ze werkt daartoe ook samen met scholen en het actieve verenigingsleven. Dat loopt van sponsoring tot actieve samenwerking. Zo koppelt ze de naam Plus Zondag aan onder meer het Dobbe Lente Festival en een Dorpentoernooi (sport). Daarnaast verkoopt ze onder het eigen label ‘Hier komt Pijnacker voor terug’ specialiteiten van lokale leveranciers, zoals telers van onder meer komkommers, een lokale bakker en andere boeren uit de regio.

Overigens staat Zondag daarin niet alleen.

Plus ’t Lam in Dordrecht heeft onder de naam Streekmeesters lokaal onderscheidend assortiment.

En Plus Ammerlaan, van Stefan Ammerlaan, heeft onder de naam Uit Liefde voor de Streek assortiment van lokale leveranciers, telers en boeren, in assortiment. Dat geldt voor veel meer ondernemers, lokaal verbonden en geënt zijn is de gemeenschappelijke deler die verbindt.

Van lokaal naar landelijk Initiatieven van lokale ondernemers worden ook gretig opgepikt door Plus-collega’s. Plus Van Ee in Gouda verspreidt in zijn marktgebied al jaren een speciale ramadanfolder. Remco van Ee speelt daarmee in op de behoefte van de klanten in het gemêleerd samengestelde marktgebied waar relatief veel moslims wonen. Plus bood de folder in 2019 voor het eerst aan op het ondernemers platform Plus Lokaal. Er deden direct 12 ondernemers mee met een door Plus samengestelde folder. Dit jaar waren dat er meer dan 20. In de folder wordt ingespeeld op de iftar, de gezamenlijke avondmaaltijd die wordt genuttigd na zonsondergang. Zo verkoopt hij in die weken ettelijke duizenden pakjes soep die als basis dienen voor harira, een Marokkaanse soep. Ook het aantal verkochte potten honing verveelvoudigt van zijn 10 per week naar meer dan 100, zei de ondernemer destijds.

Van Ee noteert dankzij de folder in de weken

voor het Suikerfeest een omzetplus die tot wel 10 procent oploopt.

‘Echte bedrijven’

Initiatieven van Plus-ondernemers groeien ook uit tot ‘echte bedrijven’. Zo was het Plus-ondernemer Ed de Geef uit Almere een doorn in het oog dat hij zo weinig rendement maakt op verwennerijtjes voor honden, op de hondensnacks van de grote A-merken in hondenvoer. ‘Vaak maar enkele procenten.’ Hij zag een kans: ‘Een hond is voor veel mensen net als een kind, ze krijgen dus ook vaak een beloning. Hondenbezitters geven veel geld uit aan snacks voor hun hond. Dat biedt een kans.’ Hij ontwikkelde samen met een bevriende zakenrelatie een eigen range hondensnacks onder de naam Boris Bites. Die zijn volgens hem niet alleen beter van kwaliteit, maar –ook niet onbelangrijk – ‘er wordt wel marge op gemaakt’. Die bedraagt op de meeste producten onder het Boris Bites-merk meer dan 30 procent. Ook ontwikkelde hij speciale, opvallende displays voor de producten, maar ze zijn ook in het schap met diervoeding te hangen. Inmiddels zijn de hondensnacks al bij meer dan 250 supermarkten, waarvan veel van Plus-collega’s, te vinden.

Mama’s Maaltijden

Misschien wel het meest spraakmakende initiatief is afkomstig van Plus-ondernemer Serdar Tolenaar in Hillegom. Bij het begin van de

Plus-man Wim Eijkemans (rechts): 100 procent lokaal sleutel voor succes.

coronacrisis in 2020 begon hij met de verkoop van kwalitatief uitstekende maaltijden. Twee koks bereidden de maaltijden in de winkel, de maaltijden werden verkocht onder de naam ‘De keuken van Hillegom’. Een goede smaak stond voorop. Na een paar weken verkocht hij er al 100 per dag. Het succes ging rond en al snel nam een tiental andere ondernemerssupermarkten de maaltijden af. Iets meer dan een jaar later, juni 2021, lanceerde hij samen met compagnons Spar-ondernemer Rick Hageman en Henk Brussaard, voormalig eigenaar van Trakteerfruit, Mama’s Maaltijden. Onder de pakkende naam brengen ze ultraverse maaltijden op de markt. ‘Mama’s straalt warmte uit, het gevoel van lekker thuis gekookt.’

De maaltijden zijn vanwege de smaak niet onder gas verpakt. De kleurrijke verpakkingen zijn voorzien van even kleurrijke namen, zoals Mama’s rebelse rendang en Mama’s prettig gestoorde pasta pesto. Aan de smaak wordt geen concessies gedaan. ‘De smaken zijn authentiek en door de echt bestaande mama’s die op de verpakkingen figureren geproefd en

goed bevonden. ‘We doen absoluut geen concessies aan de smaak, zeiden ze bij de lancering. Ineen paar weken tijd veroverden ze daarmee al zo’n 60 winkels.

Inmiddels heeft Plus een deel van de maaltijden in assortiment opgenomen. Ook worden ondernemerssupermarkten rechtsreeks beleverd. Wat begon als een initiatief om de ‘eigen keuken’ meer op de kaart te zetten is inmiddels bij honderden winkels te vinden.

Pannetje van Plus

Zo ver is het nog niet met het Pannetje van Plus. Plus-ondernemer Pel ’t Lam in Dordrecht lanceerde de verskeuken begin 2021 in zijn verbouwde supermarkt Plus Dubbeldam. Eerder zette hij al een steenoven voor pizza’s neer in zijn Makerij. Hij rolde het concept inmiddels al uit naar zijn andere verbouwde winkel Plus Bieshof in Dordrecht. Het zijn warme, versbereide pizza’s en maaltijden die klanten kunnen meenemen naar huis. De pizza’s worden ook thuisbezorgd, daarvoor werkt hij samen met bezorgservice Thuisbezorgd. ’t Lam verkoopt meer dan 1000 pizza’s

per week. Daarvan wordt een kwart thuisbezorgd, zei hij eerder in Distrifood.

Meer horeca

Er zijn meer Plus-ondernemers die bij of in hun winkel met horeca experimenteren. Zo zijn Plus-ondernemers Danny Rodenboom (Hoensbroek) en Plus-man Dennis van Moorsel (Budel-Schoot) in zee gegaan met broodjesformule Bufkes. Bij Rosenboom betreft het loketverkoop aan de buitenzijde van zijn winkel. Van Moorsel heeft de Bufkes Express-vestiging inpandig, maar buiten de kassa’s ingericht. Deze winkel kent veel Belgische klanten die van verder weg komen, hen wil hij in ieder geval bedienen. De ondernemer is zo enthousiast over de formule dat hij inmiddels ook een stand-alone vestiging van de circa 40 vestigingen tellende Limburgse keten heeft overgenomen. Plus volgt het experiment op de voet. De samenwerking is in ieder geval voor twee jaar aangegaan. Daarna maken beide partijen de balans op. Wellicht dat straks meer Plus-ondernemers met de broodjesketen in zee kunnen gaan.

Plus volgt met argusogen Plus ’t Lam lijkt vooralsnog de enige te zijn die de code voor warme maaltijden, het toevoegen van horeca-elementen op de winkelvloer van een Plus, echt heeft gekraakt. De formule volgt dit soort ontwikkelingen met argusogen. Opmerkelijke initiatieven en acties van ondernemers worden als het kan door de formule vertaald en beschikbaar gesteld aan andere Plus-ondernemers. Die hoeven zo het wiel niet uit te vinden. Bjorn Bertrand, directeur Vastgoed & ontwikkeling bij Plus, zei juni dit jaar op vastgoedbeurs Provada dat het Pannetje van Plus naar meer winkels wordt uitgerold. ‘Daar houden we rekening mee tijdens het bouwen van de winkels’, aldus de vastgoedman op de beurs. De naam die Plus heeft ‘de ondernemersformule’ te zijn, wordt zo gestand gedaan.

Dennis van Moorsel (Plus Budel-Schoot) is enthousiast over broodjesformule Bufkes en opende een tweede.

Pel ’t Lam maakt met Pannetje van Plus de Makerij tot een succesverhaal.

Plus-man Ed de Greef ligt met hondensnacks Boris Bites bij meer dan 100 collega’s.

Focus op het proces

Het was code oranje afgelopen zomer in veel Nederlandse supermarkten. Door oplopende personeelskrapte werden in veel supermarkten bedieningsafdelingen gesloten, ontstonden er lange wachtrijen bij de kassa door een gebrek aan caissières en soms zelfs gingen winkels eerder dicht of gingen in het geheel niet open, omdat de bezetting niet rond kwam. Voor wat betreft de productbeschikbaarheid in de winkels is het niet veel beter. Het vergt opeens wel heel veel creativiteit en aanpassingsvermogen om je dienstverlening op peil te houden. En af en toe moet je zelfs concluderen dat het gewoon even niet lukt zoals

concluderen dat het gewoon even niet lukt zoals je graag zou willen. accepteren gras is de buren dat

boom, uit angst om als eerste de prijs te verhogen (en hiermee de wrevel van de consument te wekken) of om de prijs als eerste te verlagen en hiermee een prijzenoorlog uit te lokken. Intussen verdampt er rendement dat hard nodig is als dekkingsbijdrage voor de overige bedrijfskosten. Wanneer een vers brood bij de warme bakker straks meer dan €4 kost, dan wordt de kostprijs van brood weer even pijnlijk duidelijk. En het is maar de vraag of het daar strakjes nog voor gebakken kan worden.

de inflatie in meer dan 40 ar

Klanten accepteren het gelukkig, want het gras is bij de buren beslist niet groener. Maar dat accepteren gaat niet zonder slag of stoot, het gaat gepaard met een flinke portie wantrouwen richting de supermarktbedrijven. En dat wantrouwen wordt inmiddels op dagelijkse basis gevoed door de landelijke media en actualiteitenprogramma’s. Een prijsvergelijking hier, een inflatie-index van levensmiddelen daar… Er wordt even aan voorbijgegaan dat ook supermarktketens geconfronteerd worden met ongekende prijsstijhet de supermarkten zijn die die zich gemakkelijk verrijken, over de rug van de consument. Wanneer ik echter inzoom op een paar van die

Het zijn bijzondere tijden nu. We kampen met de hoogste inflatie in meer dan 40 jaar, arbeidskrachten zijn schaars, basisgrondstoffen zijn soms schaars en soms in het geheel niet leverbaar (tot zover het globaliseringssprookje) en bovendien wankelt het consumentenvertrouwen.

gaat gepaard met een portie wantrou wen En dage door de me dia en Een prijs van Er even aan dat ook super marktketens wor den met prijsstij gingen die wel moeten worden betaald

soms schaars en soms in niet l zover b consumentenvertro er van een aan komen wel Je zult m va en gemid drie per moeten om ombouwope bestaan. Gaande h ces bedenk nog e winkels en ben je druk met de voorbereidinge van een volled distributiece moet soms aanvoele de win een weg Da niet gemakkelijk

Dat er iets van een recessie zit aan te komen lijkt wel duidelijk. Je zult maar net bezig zijn met het samenvoegen van twee ondernemerscoöperaties en gemiddeld drie winkels per week moeten ombouwen in de grootste ombouwoperatie van je bestaan. Gaande het proces bedenk je ook nog een nieuwe winkelformule voor kleinere winkels en ben je druk bezig met de voorbereidingen voor de opening van een volledig gemechaniseerd distributiecentrum. Het moet soms aanvoelen als hardlopen tegen de wind in, op een weg vol stroop. Dat gaat niet altijd gemakkelijk.

uit de prijsverge-

De afdeling Prijs & Promotie op ieder hoofdkantoor kijkt

Er lijkt nu door de media een beeld te worden gecreëerd dat die die zich ver van de con sument inzoom op een paar van die levensmiddelen die we terugvinden in de winkelmandjes prijsverge lijkingen, dan zie ik veel producten waar niet veel (of te weinig) aan verdiend is. De graag even de kat uit de

Ik heb ooit een wijz van iemand w soms nog aan terugd zu wel wat tegenvall d en we h nog een we Dan is het e po ne successen te v weg

Ik heb ooit een wijze raad gehad van iemand waar ik soms nog aan terugdenk: ‘Focus op het proces en niet op de doelen’. Er zullen nog wel wat tegenvallers komen voordat de klus is afgerond en we hebben nog een lange weg te gaan. Dan is het extra belangrijk om positief te blijven en om ook de kleine successen te vieren, op weg naar de top.

HUGO BOUMAN

is bedrijfsleider bij Plus André en Joyce van Reijen in Veldhoven.

HUGO BOUMAN

UIT HET RIJKE FOTO-ARCHIEF VAN DISTRIFOOD

PLUS-ONDERNEMERS JAGEN FORMULE ALTIJD AL VOORT

Plus en zijn ondernemers zijn vaak hun tijd (te) ver vooruit, zo blijkt uit het rijke archief van Distrifood. Zo zien we ver voor het ontstaan van de Jumbo-Visma-schaatsploeg een piepjonge Sven Kramer schaatsen voor Plussupermarkten. Ondernemers plaatsen beeldschermen in plaats van posters en zelfs een van de eerste afhaalpunten verschijnt in beeld. Natuurlijk is Plus ook de formule van ondernemers en lokale acties en binding –vaak in nauwe samenwerking met A-merken.

Zo zien we een Heineken-directeur eigenhandig een Plus-display inrichten, kunnen klanten – destijds high-tech – dvd-spelers winnen en is er een eigen supermarktmascotte om de sfeer te verhogen. En wat te denken van een bijna pre-internet datingmodel: Kennismakers. De kleur van het mandje geeft aan waar de klant voor in is, van samen sporten tot een – romantisch? – dineetje. Tot slot, achilleshiel is het prijsimago, maar daar gooi je gewoon een beursscherm tegenaan met de actuele, locale druivenprijzen.

HANS STRUIJCKEN HEEFT ZIJN DRAAI ALS INTEGRATIESPECIALIST HELEMAAL GEVONDEN

‘IK STEL MENSEN GRAAG OP HUN GEMAK’

Op 18 april begon Hans Struijcken als integratiespecialist bij Plus Retail. Hij rijdt stad en land af om te assisteren bij de gigantische ombouwoperatie die Plus op touw heeft gezet op 1 januari. Struijcken beschrijft wat er allemaal komt kijken bij zijn werk als integratie-expert. ‘Vooral de nazorg vind ik heel leuk.’

Alsof hij nooit is weggeweest uit de supermarktbranche loopt Hans Struijcken als een echte supermarktmanager door de Plus in Loon op Zand die tot voor kort behoorde tot de oranje Coop-familie. Niets ontgaat zijn blik. Dat pak hutspot hoort niet in het koffievak. De Waalwijker legt het terug in de koe-

ling. Net terug vraagt een klant hem waar hij de koffiepads van Douwe Egberts kan vinden. Het vak lijkt leeg. Lijkt. De 61-jarige Struijcken buigt diep door zijn knieën. Helemaal achterin het schap vist hij er toch nog een pak koffiepads uit. Klant blij. Struijcken blij. Zijn collega’s houdt hij ook scherp. Die fijn gedrukte sinaasappel in de sapmachine, dat

kan natuurlijk niet. Een medewerker belooft het stuk fruit weg te halen.

Jarenlang werkte hij als supermarktmanager. Nadat zijn opdracht bij Plus van Engelen er in 2020 op zat lukte het hem niet om weer een stabiele baan te vinden, ondanks het tekort aan supermarktmanagers. Maar in de eerste maanden van 2022 had hij beet. Hij kon aan de slag als filiaalmanager bij Coop. De Brabander stond op het punt zijn contract te tekenen toen hij de vacature van integratiespecialist bij Plus voorbij zag komen. Zijn droombaan. Toen hij groen licht kreeg voor deze

JANSEN

baan, zegde hij zijn baan bij Coop af. In een eerder gesprek met Distrifood gaf hij aan dat hij graag betrokken zou willen zijn bij de ombouwoperatie van Coop naar Plus. Eenzelfde soort rol als hij in het verleden vervulde bij Jumbo. Op 18 april ging hij aan de slag bij Plus in Loon op Zand, niet ver van zijn woonplaats Waalwijk is de derde volledige winkel waarvan hij deels de ombouw begeleidt. Deels, want hij doet dit samen met twee collega’s. Iedere ombouw telt namelijk drie integratiespecialisten die dat hele proces begeleiden: een die vers voor zijn rekening neemt, één doet het

kassapark en dan is er nog een persoon voor goederen. In eerste instantie kreeg Struijcken de kassa’s toebedeeld. Maar dat is niets voor hem. Deze functie betekent namelijk vooral veel tijd op kantoor doorbrengen. Struijcken staat het liefst op de winkelvloer tussen de mensen. Hij aasde op vers. Gelukkig wilde een andere integratiespecialist wel ruilen.

Winkelvloer habitat Struijcken

De winkelvloer vormt de natuurlijke habitat van Struijcken. Hij heeft er nu al een aantal gezien in zijn nieuwe functie. Zijn allereerste

omgebouwde winkel was in Boekel en zijn tweede in Krommenie. Hij fungeerde in die begintijd vooral als vliegende keep. Voorbereidingen treffen voor de heropening van de winkel en voor hij het wist, was hij alweer onderweg naar de volgende winkel. ‘Er waren in de zomerperiode veel mensen op vakantie. Dan deed ik bijvoorbeeld de voorbereidingen voor de opening en de openingsdag zelf, maar dan deed een ander de nazorg’, verklaart Struijcken.Hij wil het hele proces van A tot Z begeleiden: de voorbereidingen voor opening van de winkel, de openingsdag zelf

en de nazorg, in de weken nadat de winkel de deuren opent. Medewerkers kunnen dan moet hun vragen en zorgen bij hem terecht. Hij probeert hen dan zo goed mogelijk te helpen. Geen wonder dat Struijcken glimlacht van oor tot oor: Loon op Zand is alweer zijn derde winkel waarbij het gehele integratieproces doet. Alle supermarktmedewerkers kennen hem inmiddels en de klanten waarschijnlijk ook. ‘Hans kijk jij straks even naar die materialen, de separaties, om tussen de producten te zetten?’, vraagt assistentbedrijfsleider John Paul Vervoort. Struijcken die eigenlijk nog vakantie heeft, knikt. Al 12 weken van te voren beginnen de voorbereidingen. Voordat de winkel tijdelijk de deuren sluit, vindt eerst nog een leegverkoop plaats om derving te voorkomen. Gemiddeld sluiten winkels drie weken voor de opening. Integratiespecialisten werken dan aan kassaen schappenplannen. Ook zijn er al tekeningen voor de acties tijdens de openingsweek. Een paar dagen voor de winkel van het slot

gaat, plaatsen integratiemanagers al de eerste bestellingen. In een speciale kennisbank kunnen Coop-medewerkers alle informatie over het reilen en zeilen bij Plus vinden. Bijvoorbeeld hoe de actieprijzen aan te passen. Plus werkt, anders dan Coop, met elektronische schaplabeling. Coop hanteert nog de kartonnen prijskaartjes. Voor vragen kunnen Coop-medewerkers putten uit een lijst met Plus-telefoonnummers. De overgang van oranje naar groen zal wel even wennen zijn. Vervoort is hier nuchter onder: ‘Het is simpel. We verkopen als supermarkt allebei producten. De basis is hetzelfde. Je weet wat er staat te gebeuren en beweegt mee. Coop bestaat straks niet meer. Ik zie dat er een aantal onderdelen onder de Plus-formule mooie toevoegingen zijn.’

De inrichting van de winkel in Loon op Zand vormde op meerdere vlakken een uitdaging. De meeste winkels gaan volledig op de schop en zijn dan drie weken dicht. De Plus in het Noord-Brabantse dorp deed de deuren slechts

één week dicht. De zaak kreeg alleen een restyling die minder tijd in beslag nam dan een volledige renovatie. ‘Hier is niet alles nieuw ingezet. We hebben bestaande (Coop-) materialen opnieuw gebruikt. Het past bij Plus, dat duurzaamheid hoog in het vaandel heeft, om dit zo te doen. Tegelijkertijd geeft ons dat weer andere uitdagingen aan ons’, begint Struijcken. ‘Dat betekent extra materialen bestellen. En soms wordt er ook iets weggegooid wat niet weggegooid had moeten worden. Daar kom je dan pas achter als je bezig bent.’ Dat vindt de oud-supermarktmanager overigens niet erg. Hij geniet ervan, het prikkelt zijn creativiteit. Omdat Loon op Zand zeven dagen dicht was in plaats van de gebruikelijke 21, had het personeel wel minder tijd om zich het Plus-DNA eigen te maken. Normaal gesproken lopen medewerkers tijdens de ombouw stage bij andere Plus-winkels. De stagetijd was nu net wat te kort, merkt de Noord-Brabander. Dat houdt soms in dat medewerkers in het nazorgtraject dat zes weken duurt meer vragen afvuren . Dat is een kolfje naar zijn hand. Mensen zich prettig laten voelen in hun nieuwe werkomgeving is wat hij het liefste doet. Weerstand of veel vragen ontvangen, vindt hij niet erg. Integendeel. Hij toont ook begrip. ‘Sommige medewerkers hebben al vier andere formules meegemaakt: Edah, Jumbo, Emté, Coop en nu Plus.’ Toch is het 61-jarige supermarktdier resoluut als het moet. Het was beter bij Coop? ‘We gaan het nu volgens de Plus-formule doen’, luidt dan zijn antwoord. Dat houdt in een andere werkwijze en planning dan het Coop-personeel gewoon is: in plaats van ’s ochtends in de middag een versbestelling ontvangen, acties die op zondag al beginnen in plaats van maandag. ‘Als medewerkers gewend zijn om 7 uur ’s ochtends vers te vullen, dan zoeken we daarin de balans. We proberen ze te bewegen een uurtje later te beginnen en een uurtje langer door te gaan. Als je het bespreekbaar maakt, dan willen mensen wel bewegen.’

De naar Plus verbouwde Coop in Loon op Zand opende eind augustus. Het nazorgtraject loopt nog, maar Struijcken is ook al druk bezig met zijn nieuwe opdracht in Baarn. Daar worden 2 Coops omgebouwd naar twee pilotwinkels Plus Vandaag en die openen allebei op 5 oktober. De ombouw van Coop naar Plus ligt op schema. Toen Distrifood op maandag 19 september Loon op Zand bezocht, stond de teller op 310. Momenteel zijn 39 integratiespecialisten volop aan de slag met de ombouwoperatie. Om de vaart erin te houden, komen daar binnenkort nieuwe collega’s bij. Bij voltooiing van de ombouw bereikt Hans Struijcken de leeftijd van 64. Hij wil absoluut tot zijn pensioengerechtigde leeftijd bij Plus blijven werken. Resoluut: ‘Ik laat me niet zomaar na drie jaar aan de kant zetten. Ik kan heel goed trainingen geven. Nee, geen supermarktmanager meer. Trainingen geven wil ik het liefste na de integratiefase.’

Gefeliciteerd

Met de fusie van PLUS en Coop vanwege uw ESL-partner Pricer.

Pricer’s Electronic Shelf Labels (ESL) helpt u tijd te besparen met automatische prijsupdates, schapaanvulling, click & collect-orders en verbetert de ervaring van uw klanten met nauwkeurige, betrouwbare prijzen

DOEDE SIMONIDES is toekomstig Plus-ondernemer in Diever en Vledder.

Samen maak je het verschil

Na jaren van speculeren door Coop- en Plusondernemers, waarbij de toon was dat we gezamenlijk een ijzersterke combinatie kunnen vormen, wordt dit eindelijk waarheid. Op de masteropleiding food van Nyenrode Business Universiteit heb ik dit onderwerp regelmatig, onder het genot van een wijntje, besproken met Plus-ondernemers. Wij hebben dus destijds al samen de basis gelegd voor deze fusie.

op dit moment wat we hebben. We weten nog niet wat we terugkrijgen.

ebdtodeerp regeat g, odeet ge ot van een met Plus-onderne mers. hebben dus al samen de fusie.

zou de de oplossing zijn voor de omzetten en grotere win-

Alleen, in die gesprekken zou de Coop-formule de oplossing zijn voor de lagere omzetten en de grotere winkels zouden Plus gaan worden. Maar helaas zal de Coop-formule verdwijnen om optimaal te profiteren van de voordelen. Om de oranje

om te van de voordelen. Om de kleur in te ruilen voor groen, dat doet als rasechte Coop-onder nemer toch wel pijn. Maar toch over-

bekendmaking

Maar toch overheerst de blijdschap. Blijdschap om straks deel uit te mogen maken van een sterke fusieclub. Blijdschap dat we samen sterker de toekomst in kunnen. Blijdschap om bij de beste supermarktformule van Nederland te horen en blijdschap dat we gezamenlijk een sterk blok zullen gaan vormen tegen blauw en geel, samen met vele passievolle, sterke supermarktonder-

usecub. lijdschap datesaeste komst in kunnen. om d van Nederlan horen en we gez een sterk blok gaan vo tegen en samen sterke superm nemers

stelling. Teleurstel-

emoties daarover vaak

van deze fusie De blijdschap van de eerste weken maakt in de maanden daarna plaats voor vele vragen en soms teleurTeleurstelling om het verdwijnen van onze mooie oranje formule. In mijn hoofd gaan de op en neer. We weten als Coop-ondernemer

Er komt een spannende tijd aan om deze fusieclub samen tot een succes te maken. Hoe gaan we samen een succesvolle formule ontwikkelen voor de kleinere Plusen Coop-winkels? Hoe gaan we daarvoor het juiste exploitatiemodel ontwikkelen? Hoe gaan we samen de sterke punten van Coop integreren in de Plus-formule/-organisatie? Hoe gaan we samen de Plus-formule nog beter maken? Maar ook, hoe gaan Coop-klanten reageren op de verandering? Het zijn vragen waar we gezamenlijk het juiste antwoord op zullen gaan geven. We zullen Nederland gezamenlijk een stuk groener maken. En dat voelt heel goed. Daar heb ik, en velen met mij, vertrouwen in!

Er een sa formul kle Coop-winke we daar v exploit ontwikkelen gaan we s pu in P mule tie? H we sa Plus-fo ma ook, hoe g Coop-klante ver Het zijn vrage het ju gaa We zullen Nederland g een stuk groener ma dat voelt heel Daar

SIMONIDES

MEEKIJKEN BIJ DE ASPIRANT-ONDERNEMERS IN HUN OPLEIDINGSTRAJECT

TERUG NAAR DE SCHOOLBANKEN VAN PLUS

Zwetende handjes, versprekingen, geladen stilte tijdens het invullen van de beoordelingsformulieren en opgelucht glimlachen tijdens het applaus aan het einde van de laatste presentatie: het is net écht school tijdens de één jaar durende opleiding van Plus.

In een van de zalen van de KNVB-Campus te Zeist wordt hard gewerkt. Een groep aspirant-ondernemers van Plus moet geloven aan het staartje dat aan elke opleiding vastzit: een eindklapper. In dit geval: de presentatie van hun financiële plan van aanpak. Van de ene aspirant in opleiding neem je meteen aan dat hij precies weet waar hij het over heeft, voor de ander begin je stiekem te duimen dat hij zijn zenuwen de baas wordt binnen het kwartier presenteren. De opleiding wordt genoten onder leiding van Constan Schuurman en Hans Schülski, en

daarmee krijgt een outsider een écht kijkje achter de schermen van een formule. De coaching is behulpzaam, scherp en kritisch, maar aspiranten worden wel aan de hand meegenomen. ‘Van goud tot kat in de zak’, zegt Schülski tegen de huidige groep ondernemers in spé.

Na de presentaties worden de beoordelingsformulieren door alle deelnemers ingevuld, die tellen voor éénderde mee aan het eindcijfer. Schülski en Schuurman tellen voor de andere delen. Na het invullen voert Schuurman de verdiende cijfers in een duizelingwekkend exelsheet in. Dan is de volgende aan de beurt.

De ‘founding father’ van de ondernemersopleiding is Constan Schuurman: ‘Ik ben zoon van een Super de Boer-ondernemer. Dus ik heb altijd de passie voor het ondernemerschap meegekregen. Zelf ben ik ook ondernemer geweest van een Super de Boer. Dat heb ik tot en met 2001 gedaan. Die winkel heb ik verkocht omdat er geen toekomst in zat. Daarna heb ik een aantal jaar andere ondernemers begeleid, dat was al bij Plus. Vervolgens met ik senior accountmanager geworden, een soort rechterhand van de regiodirecteur die voornamelijk met de begelei-

dingsdienst bezig is. Na een aantal jaren ben ik op het servicekantoor gaan werken in De Bilt. Daar was ik een soort linking pin tussen de centrale organisatie en de begeleidingsdiensten. Het was toen allemaal nog regionaal georganiseerd en langzamerhand zijn we gaan centraliseren. In die tijd was ik al bezig met het selecteren en werven van ondernemers en ook met de jonge ondernemersclub. Dat is toen mijn core business geworden.’

Waarom is die opleiding noodzakelijk?

‘In het verleden werden ondernemers eigenlijk meteen aangenomen en gingen ze een winkel beginnen. De kans op succes is dan niet zo groot. Ook had je kinderen van onder-

nemers die dan meteen de winkel konden overnemen. Of ze nou geschikt waren of niet, van vader op zoon gebeurde dat gewoon. Ook bleek het een wens te zijn vanuit de ondernemers zelf en de rest van de organisatie: een andere, betere aanpak en een kans om mensen beter te selecteren. Zo hebben we er dus voor gekozen om een jaar lang mensen op te leiden en te zorgen dat ze goed worden klaargestoomd. En dan moet je daarna nog steeds leveren, hé, laat dat duidelijk zijn.’

Hoe snel zakt iemand voor de opleiding?

‘Kandidaten moeten bij binnenkomst minimaal hbo-geschoold zijn en minimaal 5 jaar ervaring hebben op als bedrijfsleider in een

supermarkt, dat is heel belangrijk. Vervolgens wordt er getest of er voldoende potentie in zit en of mensen openstaan voor verandering en daar op een goede manier mee omgaan. Ze doen een aantal testen, hebben een aantal gesprekken en doen een assessment op locatie. Als ze dan worden geselecteerd komen ze op een bepaald niveau binnen.’

‘Wat wij heel graag willen zien is dat ze groeien in dat jaar van de opleiding erna. We hebben natuurlijk ondernemers van grotere en kleinere winkels. Maar iedereen die binnenkomt moet groei doormaken. Daar kan het nog weleens mis gaan. Iets minder dan 10 procent haalt het niet. Het is een opleiding die best heel zwaar is – twee keer een half jaar sta-

gelopen, daarnaast een theoretisch programma, je moet stukken schrijven en presentaties maken en geven en dat alles naast het gezinsleven. De meeste aspirant-ondernemers zijn tussen de 28 en 45 jaar oud, dus die hebben bijna allemaal te maken met het opbouwen en onderhouden van een gezin. Je moet het er allemaal bij doen. Dat is superzwaar.’

Is het opleidingstraject een verplichting?

‘Ja het is een verplichting, we kiezen als eerste uit de aspirant-ondernemers die afgestudeerd zijn, zij komen als eerste in aanmerking voor een winkel. Soms past het niet helemaal: als de winkel te groot is dan kiezen we voor een ondernemer die al bezig is en ambitie heeft

om door te groeien. Die koopt dan de winkel en verkoopt de kleinere winkel aan de aspirant-ondernemer. Lukt dat niet, dan gaan we kijken of we nog succesvolle ex-ondernemers hebben van Jumbo of Albert Heijn. Of oudondernemers bij wie het weer gaat kriebelen nadat ze zijn gestopt. Maar aspirant-ondernemers gaan voor, daarom is het traject verplicht.’

Waarom zijn jullie dit intern gaan doen?

‘We kwamen in aanraking met NHL Stenden University in Leeuwarden en kwamen zo op een samenwerking met Hans Schülski, een van de trainers van het traject. Hij komt van

de Small Business-afdeling en heeft een ondernemersachtergrond. Samen met hem en Hans Witsenboer (hoofd Opleidingen) zijn we handjes en voetjes gaan geven aan het traject. Het is een soort hbo-bedrijfskunde met een Plus-saus er overheen.’

Wat is die Plus-saus dan precies?

‘De opleiding is eigenlijk een soort trap van macro- en meso-economische ontwikkelingen naar de eigen stagewinkel: ‘Wat zijn de ontwikkelingen en wat zou ik er zelf doen in het marktgebied? We werken met ruim 35 stagebedrijven: goede ondernemers, bij wie lokaal ondernemerschap zeer belangrijk is,

die graag willen en kunnen opleiden. Die zijn essentieel voor de opleiding. Als dat goed gaat, kom je bij de Plus-saus.’

Hoe loopt het traject van de opleiding?

‘We beginnen met een kick-off waar je jezelf en de anderen leert kennen, denk bijvoorbeeld aan ontwikkelpunten. Dan zoeken we bij die punten een ondernemer voor een eerste stage. Daarna hebben we de blokken strategisch en commercieel management. Na de zomer komen financieel management en operationeel en personeelsmanagement. Eigenlijk zijn dat blokken vanuit bedrijfskunde. Dat zijn vier tot zes lessen per module. Ook laten

we veel mensen van buitenaf invliegen. Zo horen ze verschillende meningen. Dat is heel belangrijk: dat een aspirant-ondernemer zijn eigen mening vormt. Een ondernemer moet ondernemen. Verder loopt het hele jaar een leiderschapsprogramma. Daar hebben we een aparte trainer voor. Voor vragen als hoe ontwikkel je je als leider, hoe ga je communiceren en hoe effectief ben je? En tijdens je stages word je ook nog bezocht door een trainer om te letten op je ontwikkeling.’

En hoe zit dat financieel?

‘Mensen zijn in dat jaar in dienst van Plus. Ze krijgen €3000 per vier weken als vergoeding. Voor sommige mensen is dat best pittig, die moeten dan investeren in zichzelf. Anderen gaan er juist op vooruit.’

Waar hebben de deelnemers de meeste moeite mee?

‘Toch met het financiële gedeelte. Veel van de mensen die binnenkomen op de opleiding zijn teamleiders. Die zijn gek op de winkel, op de mensen, op hun klanten en op de achterkant. Maar er moet toch gerekend worden en dat vinden ze meestal niet zo leuk. Maar we geven ze mee dat het heel belangrijk is, want als ze dat goed voor elkaar hebben kunnen ze ook beter ondernemen.’

Wat is de grootste meerwaarde die het opleidingstraject levert?

‘Naast de kennis en kunde van de Plus-organisatie en jouw onderneming: je eigen ontwikkeling en je netwerk. Zeker binnen een coöperatieve vereniging als Plus. Alle collega’s met wie je samen de opleiding doet, daar heb je voor de rest van je ondernemerschap contact mee. We hebben ook de jonge-ondernemersclub, met zo’n 100 leden. Ook met de stage-ondernemers hebben veel aspiranten heel goed contact. Kennis, kunde en het netwerk binnen de organisatie zijn heel belangrijke dingen.’

Je bent zelf ook ondernemer geweest, is dat essentieel voor jouw rol?

‘Nou, ik begrijp de ondernemer. Ik weet precies wat er gebeurt. Maar ook omdat ik ze daarna ook heb begeleid. En nu mag ik ze zelf opleiden. Hoe mooi is dat? Je begrijpt hen. Ik heb zelf ook financieel moeilijke tijden gehad. Dat zijn de momenten waarop je ontzettend veel leert als ondernemer. Dat is zo goed om mee te nemen en over te brengen. Dus ik denk zeker dat het toegevoegde waarde heeft.’

De sfeer is best wel ‘schools’, hoe hou je dat gezellige sfeertje erin?

‘We besteden zeker in het begin echt wel een aantal dagen aan de samenwerking onderling. Je merkt dat met een groep mensen een hoop van het toch gaan dollen en grappen maken. En ze proberen echt met z’n allen te

slagen, ze helpen elkaar ook.’

‘We wisselen de zware kost, zoals eindpresentaties, ook af met een stukje spel. Zoals debatteren, met een knipoog.’

Heb je weleens een groep gehad waarbij de sfeer niet goed was?

‘De ene groep is gekker met elkaar dan de andere groep. Soms heb je dat mensen uit het noorden of uit het zuiden meer groepjes vormen, die zoeken elkaar dan wat meer op. Er is ook altijd een terugkomdag, waarbij we ook met elkaar eten. En we doen met elke groep een partnerdag. Want zonder de steun van een partner, als je samenwoont, wordt het wel heel lastig. Daaruit ontstaan ook leuke vriendschappen.’

Wat zijn nou de moeilijkste momenten?

‘Ja dat is toch wanneer iemand moet gaan stoppen. Dat zien ze dan vaak wel aankomen, maar dat moment om daarvoor te kiezen betekent eigenlijk dat je bij ons nooit ondernemer gaat worden. Je kunt dan nog naar Spar, maar verder blijft er niet zo veel meer over. Die droom naleven valt dan in een keer in duigen. We hebben voor het zover is vaak al wel een paar keer aangegeven dat het niet goed gaat komen. Wat we met alle mensen op de opleiding willen is dat ze allemaal gelukkig worden en gaan doen wat ze leuk vinden. Meestal, als je doet wat je leuk vindt, ben je daar ook wel goed in. Maar als je continu tegen je grenzen aanloopt, zul je niet gelukkig worden. Een aantal mensen heeft daardoor andere keuzes moeten maken en zij zijn nu ook succesvol. Dan ben ik hartstikke blij dat iemand toch op een goede plek terechtgekomen is.’

‘Maar de opleiding is geen gesneden koek. Als je de aan het einde van de opleiding je plan hebt gemaakt en dat presenteert, staat er nog steeds een vijfkoppige jury die je kan laten zakken. Daar heb ik helemaal geen invloed op. Het zijn heel deskundige mensen en jij moet laten zien dat jij een goede ondernemer bent. Ik zit dan als toeschouwer te kijken en dan weet ik nog hoe ze binnenkwamen. Dan ben ik apetrots.’

Vind je dat alle formules zo’n opleiding in huis moeten halen?

‘Als je met ondernemers gaat werken wel, om

het succes zo groot mogelijk te maken voor jou en je organisatie. We hebben in het verleden wel vaker gehad dat iemand het dan niet redt. Dat gaat je zoveel geld kosten. Als je aan de voorkant investeert, houd je aan de achterkant altijd meer over.’

‘Dat geldt niet alleen voor zelfstandig ondernemers, we hebben nu de fusie met Coop. Daar ontstaan ontzettend veel kansen. Een aantal bedrijfsleiders daar gaat al de opleiding in, heel erg leuk is dat. Voor hen moet ook een soortgelijk traject komen.’

Dus de mensen van Coop moeten ook een jaar een opleiding genieten?

‘Ja, dat doen we voor iedereen. Ook voor Coop, ook voor Plus.’

Wat gebeurt er na de opleiding?

‘Dan zitten ze op de reservebank. Voor de een duurt dat een maand en voor een ander drie jaar. Binnen die tijd moet die winkel voorbijkomen. Op basis van de wensen van de ondernemer natuurlijk. Als ze verder reizen krijgen, ze een leaseauto of een stagevergoeding, ook voor de stage. Er zijn zo’n 36 ondernemers geselecteerd voor die module.’

‘Als aspirant-ondernemers op die reservebank zitten zijn ze actief voor Plus. Ze hebben een studieschuld van €18.000, die in drie jaar tijd wordt afgeschreven.’

‘We hebben tot dusver 71 mensen opgeleid. 64 zijn op dit moment ondernemer en 4 mensen zijn nog in gesprek.’

EERSTE GROTE STAP GEZET

PLUS SLEUTELT MET ‘VANDAAG’ AAN VERDIEN-

MODEL KLEINE WINKEL

NOORDEN - Plus Vandaag hanteert dezelfde prijslijn als de reguliere vestigingen van Plus. Om de margemix op peil te houden rekent Vandaag op een hoog versaandeel en bijzondere producten. Zie hier de gereedschapskist voor de kleinere winkels.

De pilots zijn of worden geopend. Ze geven een inkijkje in de gereedschapskist die Plus hanteert. Het is een enorme uitdaging om de kleine winkels op kleine oppervlaktes een toekomstperspectief te bieden. Een samenvatting in zes punten.

1. Plus Vandaag: compleet assortiment

Plus Vandaag heeft, zeker afgezet tegen de grootte van de winkel (550m2 vvo), een compleet assortiment. Met 9000 artikelen zijn dat er zo’n 1500 meer dan de CoopCompact waarvoor het de vervangende formule moet zijn. Ook met prijs is de nieuwe formule onderscheidend ten opzichte van zijn voorganger.

2. Plus Vandaag 10 procent goedkoper dan CoopCompact

Plus Vandaag is gemiddeld 10 procent goedkoper dan CoopCompact en gelijk in prijs aan de reguliere (grote) Plus-winkels. Klanten hoeven Noorden niet meer uit om hun boodschappen te doen. ‘Je kunt natuurlijk niet hetzelfde bieden als in een grote Plus’, zegt Plus-marketingdirecteur Peter van Mourik.

3. Margemix en pay-off

Plus Vandaag richt zich niet op de weekboodschappers, maar op mensen die voor vandaag of morgen voor ontbijt, lunch of avondeten inkopen doen. Klanten die minder planmatig

de winkel ingaan, zo omschrijft de marketingdirecteur het type klant waar Plus Vandaag op mikt. De pay-off sluit hier bij aan: ‘We zijn er met alles voor nu en vandaag of alvast voor morgen.’

4. Verdienmodel: marges maken met vers

Om het verdienmodel kloppend te maken ligt de focus op het margerijke verssegment. De compleetheid van het assortiment helpt ook. Weliswaar is het minder breed dan bij de reguliere Plus, maar zeker net zo diep. Klanten kunnen er dus voor bijzondere productvarianten zoals truffelmayonaise terecht, onderstreept Van Mourik.

5. Promoties en prijzen zoals bij Plus

De aanbiedingen komen overeen met die van Plus. Maar niet alles wat hier in de reclame is, is bij het kleinere Plus Vandaag te vinden. De belangrijkste deals, zoals die waarmee Plus op tv adverteert, liggen natuurlijk wel in het schap, stelt Van Mourik.

6. Eigen folder Plus Vandaag

Om als klant inzicht te krijgen in de promoties krijgt Plus Vandaag een eigen folder. Hierin staan 25 procent minder aanbiedingen dan in de reguliere Plus-folder. ‘We hebben hier bijvoorbeeld geen bulkaanbiedingen. De winkel mag dan ruim ogen, maar hiervoor is die simpelweg niet groot genoeg.’

Een compleet assortiment, niet altijd breed maar soms juist diep om margerijk assortiment de ruimte te geven.

Plus Vandaag is gemiddeld 10 procent goedkoper dan CoopCompact en gelijk in prijs aan de reguliere (grote) Plus-winkels.

Plus Vandaag mikt op klanten die minder planmatig de winkel ingaan.

DUNCAN HOY OVER DE COMBINATIE COOP-PLUS, PLUS, ZIJN VERLEDEN EN DE ECONOMIE

TEKST JOEP MEIJSEN | BEELD HERBERT WIGGERMAN

DE ARCHITECT VAN DE FUSIE IN ZIJN EIGEN WOORDEN

Duncay Hoy is de man die de nieuwe fusie-onderneming van Coop en Plus leidt. Daarmee is de geboren Brit een belangrijke speler in de Nederlandse supermarktwereld. Een portret van een voormalige soldaat met een verleden bij onder meer C1000, Jumbo en Tesco in 18 citaten uit zijn eigen mond in chronologische volgorde.

makkelijker. In deze branche is schaal altijd een voordeel.’

‘Eerlijk

gezegd houd ik mijn hart vast voor de tweede helft van het jaar. Het consumentengedrag van dit moment rijmt totaal niet met de koopkrachtontwikkeling van huishoudens. Die situatie is niet houdbaar en schuurt ook met ons duurzaamheidsbeleid.’

Duurzaamheidscongres What’s Cooking, juni 2022, over de invloed van de ontwikkelingen in de economie.

‘Zowel Coop als Plus zijn hi-low, dat is anders dan bij C1000, dat naar vastlaag ging na ombouw tot Jumbo, maar van hi-low kwam.’

Distrifood, april 2022, over de reden waarom de tijdelijke omzetdaling van veel C1000-winkels na de overgang naar Jumbo bij de ombouw van Coop naar Plus niet waarschijnlijk is.

‘Wij denken dat er voor een Coop een omzetgroei mogelijk is van 20 procent over drie jaar na ombouw. Dat is gemiddeld. We maken van elke winkel een vestigingsplaatsonderzoek (vpo). Soms is dat meer, soms is dat wat minder.’

Distrifood, april 2022.

‘Opgeteld hebben we 130 winkels binnen Coop-Plus die minder dan €120.000 omzet draaien, de lagere omzetklassen. Wij hebben gezegd dat we de Plus-formule nu moeten doorontwikkelen om ook die winkels een goed rendement te bieden.’

Distrifood, april 2022.

‘We gaan met Plus van 6,5 procent marktaandeel naar 10,5 procent. Dat is niet ons eindstation. Wij gaan een rol spelen in de consolidatie. Het feit dat wij straks een volwaardige filiaaltak hebben, maakt een snelle beslissing over overnames en integraties ook

‘Toen kregen klanten een gratis zak nootjes van Calvé bij hun boodschappen. En nu hebben we weer een mooie openingsaanbieding van Calvé. Dat is toch leuk?’

Distrifood, april 2022, over de opening van de Plus in Heeg en een overeenkomst met de opening van het vorige pand in de jaren tachtig.

‘Ik heb eerder de ombouw van C1000 gedaan, dus ik weet helaas wat ons te wachten staat.’

Distrifood, april 2022.

‘Plus eindigt elk jaar hoog in klantenonderzoeken. En de omzet per vierkante meter is bij Plus hoger, een belangrijke maatstaf. Dus dat was geen ingewikkeld gesprek.’

NRC, april 2022 over de gesprekken tijdens lange wandelingen met Fred Bosch van Coop over onder meer de keuze om met Plus verder te gaan.

‘Ik heb geen idee meer.’

Distrifood, september 2021, over wie het initiatief voor fusiegesprekken heeft genomen.

‘Door samen op te trekken borgen we dat onze ondernemers ook in de toekomst in hun lokale marktgebied klanten succesvol kunnen bedienen.’

Volkskrant, september 2021, over waarom de fusie met Coop goed is voor zowel ondernemers als voor consumenten.

‘Om een goede prijs te bieden aan de klant, moéten we efficiënter werken. Dat is een spagaat waar de hele branche in zit.’

Het Parool, september 2021, over de voordelen van de fusie met Coop en hoe deze klanten beïnvloeden.

‘We streven er altijd naar om de klantbeleving en -ervaring in de winkels te verbeteren. Deze oplossing gaat aan zowel klanten als onze ondernemers extra waarde bieden.’

‘Door een veilig werk- en winkelklimaat te creëren hebben wij onze klanten goed kunnen bedienen.’

Distirfood, februari 2021, over het succes van de Plus-formule in coronatijd.

‘We grijpen terug op onze kernwaarden: ondernemers en ondernemerschap.’

Distrifood, december 2019, over de nieuwe strategie voor Plus die hij aan het uitstippelen is.

‘Online is voor ons slechts een middel om onze omnichannelklant te bedienen. Het is geen doel op zich. Overigens, ik ben heel blij dat wij storepicking hebben, vanuit mijn ervaring bij Tesco. Niet alleen vanwege de lagere fulfilmentkosten, maar ook omdat het klantcontact dicht op de winkels ligt. Vanuit winkels worden problemen meteen opgelost.’

Distrifood, oktober 2019, over de ambities van online.

‘Ze spraken een andere taal, maar waren super, superprofessioneel, echte elite. Daar leiding aan geven kun je alleen door respect te hebben voor het initiatief en de kunde van de mensen in je team. Daaruit komt mijn stijl van leidinggeven ook voort.’

Distrifood, oktober 2019, over zijn periode als 21-jarige commandant van 30 Nepalese soldaten in het Britse leger.

‘Wij zijn een gezond en sterk bedrijf. Als wij kansen zien in een consoliderende markt, dan willen wij die kansen pakken.’

Distrifood, oktober 2019, in zijn eerste grote interview als topman van Plus.

‘Het afgelopen halfjaar hebben we weer laten zien dat een sterke landelijke formule, aangevuld met gepassioneerd, lokaal ondernemerschap een winnende combinatie is.’

Distrifood Formule Jaarboek 2019 over de halfjaarcijfers van Plus.

De achteruitkijkspiegel om veilig vooruit te kunnen

IN DEZE SPECIAL KIJKEN WE DEELS ACHTERUIT naar de formules van Coop en Plus. Ik herinner me een verhaal over Coop, toen ik als jonge redacteur begon, dat in de jaren negentig op sterven na dood was. Op de cover zetten we de Coopformule met een pleister erop. Nooit gedacht dat Coop het tot 2022 en iets verder zou uitzingen.

En toch denk ik dat met het verdwijnen van Coop die coöperatieve gedachte niet helemaal uit het supermarktlandschap zal verdwijnen. Plus bijvoorbeeld is natuurlijk een coöperatie van zelfstandige kruideniers, Odin is nog steeds een consumentencoöperatie.

Terug naar dat gehavende Coop in de jaren negentig. Jan Uffing werd daar directeur en zag angst om te investeren. Coop had weliswaar een zwakke formule en was op sterven na dood, maar zat wel op een grote zak met geld.

Uffing ging investeren en terug naar de coöperatieve gedachte: consumenten die zich verenigen en hun eigen supermarkten beginnen tegen het grootwinkelbedrijf en tegen de gedwongen winkelnering bij hun werkgever.

Op het hoofdkantoor stond een flipboard met daarop de aanwas van nieuwe consumentenleden. Coop verbond die leden onder de paraplu van een klantenkaart. Achteraf gezien denk ik dat Uffing te vroeg was. Het grootwinkelbedrijf en het vrijwilligfiliaalbedrijf zou-

den nog jaren groeien ten koste van de coöperatie. Ook de technologie om leden te volgen en op basis van data voordeel uit te keren bestond nog lang niet.

Toch wil ik Uffing een visionair noemen: consumenten die zich verenigen tegen ‘onrecht’ van groot-retailers en groot-industriëlen is een fenomeen dat niet te onderdrukken is. We hebben consumenten gezien die samen energie en brandstof gingen inkopen, we zien consumenten die met crowdfunding winkels ondersteunen die voor true pricing gaan, we zien buurtwinkels ontstaan vanuit maatschappelijke betrokkenheid. Is de voedselbank ook niet een moderne supermarkt, ontstaan vanuit de coöperatieve gedachte?

Dit is iets wat ik de fusieclub Plus-Coop wil meegeven. Succesvolle formules ontstaan omdat zij een verborgen consumentenbehoefte blootleggen. Het samen optrekken en samen solidair zijn is een gedachte die past in dit tijdperk. We hebben ook de technologie om dit vorm te geven.

Plus-Coop, koester dat coöperatieve denken en slinger het de 21e eeuw in. Daar ligt een forse kans.

EEN EXTRA UITGAVE VAN