Vakblad Warmtepompen Marktgids 2024

Slimme oplossingen voor een comfortabele en gezonde toekomst

Panasonic levert al meer dan 65 jaar onderscheidende oplossingen in verwarming en koeling. Wij bedenken graag hoe iets beter kan en maken deze innovaties waar in de praktijk.

Bijvoorbeeld onze nanoeTM X-technologie voor schonere lucht: nu al standaard in diverse systemen voor thuis én voor zakelijk gebruik.

4x Slim:

nanoe™ X-technologie

Gezonde lucht voor iedereen en overal

Onze gepatenteerde nanoe™ Xtechnologie voorkomt de groei van bacteriën, virussen (SARSCoV-2), schimmels en geuren.

Beheer en connectiviteit

Altijd en overal controle

Volledige monitoring-, beheeren andere functionaliteiten. Van individuele en gecentraliseerde controlesystemen tot volledige integraties voor gebouwbeheer.

Aquarea L-serie

De vervanger van de CV

Onze Aquarea L-serie warmtepompen: de meest uitgebreide serie op de markt van 5kW t/m 16kW. Geschikt voor nieuwbouwen renovatieprojecten.

Etherea

Slim design, maximale efficiëntie

Het stijlvolle wandmodel is superieur in bedienings-comfort, en levert met onderscheidend design maximale energieprestaties (A+++).

In het voorwoord van de marktgids wierp ik de afgelopen jaren een blik op de verkoopcijfers van warmtepompen. Dat was een kwestie van copy-paste, oftewel elk jaar hetzelfde liedje: een forse procentuele groei van het aantal verkochte warmtepompen. De aantallen liepen weliswaar fors op: van 15.000 in 2016 naar 72.000 in 2021. Maar om aan de klimaatdoelstellingen van de regering te voldoenmeer dan een miljoen warmtepompen in de bestaande bouw - konden die aantallen geen potten breken.

Vorig jaar kwam er echter een omslag; er werden maar liefst zo’n 100.000 warmtepompen verkocht. Dit jaar zal de teller volgens kenners op bijna 170.000 uitkomen. Daarvan is twee derde geplaatst in bestaande bouw, terwijl voorheen de meeste

warmtepompen juist in nieuwbouw terechtkwamen. Duidelijk is dat de hoge gasprijs hiervan de oorzaak is. Die is inmiddels weer gezakt, wat z’n weerslag op de verkoop van warmtepompen heeft; die is gedaald. De lage gasprijzen van weleer blijven echter ver weg, waardoor warmtepompen een aantrekkelijk alternatief blijven, zeker in combinatie met zonnepanelen.

De invloed van de gasprijs op de verkoop van warmtepompen zal na 2026 een stuk minder worden. Dan is bij vervanging van een cv-ketel een warmtepomp namelijk min of meer verplicht. Een pittige ingreep die de regering nodig vond om de eigen klimaatdoelstellingen te kunnen halen. Of de gasprijs daarmee is uitgespeeld, valt te bezien. Hij kan een rol gaan spelen in de keuze voor een hybride of een all-electric warmtepomp.

De verplichting, de huidige gasprijzen en niet te vergeten de subsidie zorgen ervoor dat lichten voor warmtepompen op groen staan. Dat is goed nieuws voor de sector, waarin veel aanbieders actief zijn. Niet alleen met de verschillende soorten warmtepompen, maar ook met aanverwante producten en diensten als afgiftesystemen, grondboringen en opleidingen. Met de marktgids willen we u als installateur een handje helpen om wegwijs te worden in het grote pallet aan aanbieders en daardoor een goede keuze te maken.

Optimaal binnenklimaat voor je klant?

Eenvoudig verduurzamen met de hybride-warmtepompformule

HULP BIJ BEREKENINGEN TECHNISCH ADVIES

DE SELECTIE VAN JE COMPLETE SYSTEEM

PROJECTBEGELEIDING EFFICIËNTER WERKEN

Ontdek de hybride-warmtepompformule op onze website uitdagingen.rensa.nl/hybride

Voordat we in de cijfers over de verkoop van warmtepompen op de Nederlandse markt duiken, moet eerst een disclaimer bij de tabellen in deze marktgids worden geplaatst. Voor kalenderjaar 2022 heeft CBS StatLine (de bron van de tabeldata) opvallende verkoopcijfers genoteerd, zowel voor de woningbouw als de utiliteit. Met name in die laatste sector lijkt 2022 op het eerste gezicht een ongekend recordjaar, waarin na drie stabiele jaren de verkoop ineens met ruim 250 procent toenam. Navraag bij het CBS leert dat een en ander het gevolg is van de introductie van een nieuwe meetmethodiek. Die zal ongetwijfeld ook invloed hebben op de data voor woningbouw, alleen is het volume daarin veel groter zodat het effect relatief kleiner is. Meer over de aangepaste rekenmethodiek is te lezen in het kader ‘Rekenmethodiek 2022’. Het belangrijkste voor nu is dat data over 2022 in de tabel bij dit artikel kunnen afwijken van de werkelijke cijfers: het lijkt redelijk om aan te nemen dat de daadwerkelijke verkoop voor de utiliteit lager, en die voor de woningbouw iets hoger zal zijn dan in de tabel wordt gerapporteerd.

Volgens Frank Agterberg, voorzitter van Vereniging Warmtepompen, is de verkoop van warmtepompen in de woningbouw in 2022 in ieder geval met ruim 40 procent gegroeid, en de verkoop in de utiliteit waarschijnlijk met een paar procent - mede omdat de subsidiemogelijkheden voor grotere utiliteitsgebouwen vorig jaar zijn verruimd. Over de exacte marktontwikkelingen in de utiliteit is verder niet veel bekend. Vereniging Warmtepompen had tot voor kort de focus op ontwikkelingen rond woningbouw, mede omdat er minder aandacht uitging naar utiliteit in beleidsontwikkeling. “We zijn druk bezig om dat recht te trekken, zodat we ook de verduurzaming van het grotere vastgoed kunnen simuleren, waar bijna net zoveel vierkante meters zitten als in de woningbouw”, aldus Agterberg.

Als wordt ingezoomd op residentiële warmtepompen blijkt volgens actuele cijfers van Vereniging Warmtepompen dat in het derde kwartaal van 2023 ruim 38.000 warmtepompen in dit segment zijn verkocht. Dat zijn er

ruim 15.000 meer dan in het derde kwartaal van vorig jaar. Op basis hiervan blijft de prognose van de vereniging dat over het hele kalenderjaar 170.000 warmtepompen voor woningen zullen worden verkocht. Dit wordt qua grootte-orde bevestigd in het Warmtepomp Trendrapport 2024. Volgens Agterberg zullen 50.000 units daarvan zijn bestemd voor nieuwbouw, onderverdeeld in 28.000 lucht/water- en 22.000 water/waterwarmtepompen, waarbij het overgrote deel van de laatstgenoemde categorie bodemenergie als bron gebruikt. Bij de 120.000 warmtepompen die dit jaar volgens prognose voor bestaande bouw worden verkocht, is de verwachting dat de helft (60.000) all-electric is (vrijwel alle lucht/water) en de andere helft (eveneens 60.000) hybride. “Daar hoort wel de kanttekening bij dat het aandeel hybride systemen in de huidige cijfers welllicht iets wordt onderschat”, stelt Agterberg. “Bij de 60.000 warmtepompen die we noemen, is vooraf duidelijk dat ze gaan samenwerken met een hr-ketel. Er worden echter ook losse warmtepompen verkocht waarbij dat vooraf niet bekend is; zij worden als ‘all-electric’ aangemerkt terwijl ze in een hybride opstelling worden opgenomen. En om het in statistisch opzicht nog complexer te maken: hoe moet je een ‘all-electric ready’ warmtepomp classificeren die nu als hybride fungeert maar over een paar jaar all-electric wordt? Dat zijn interessante, maar lastige vragen.”

Hoewel de prognose voor 2023 dus wordt gehandhaafd, geeft Agterberg anno november 2023 ook aan dat de groei in Nederland de laatste twee maanden afvlakt, net als in veel andere Europese landen. In de eerste zes maanden van 2023 groeide de verkoop in Nederland met 80 procent, terwijl hij in het derde kwartaal ‘terugzakte’ naar 60 procent. Ook in andere landen is een stagnatie in de

groeipercentages zichtbaar, vertelt Agterberg. “Daar is een complex van oorzaken voor aan te wijzen. Zo helpt de dalende gasprijs in de EU niet om mensen van een warmtepomp te overtuigen, kan de inflatie parten spelen bij het afbouwen van voorraden en zijn in sommige landen om ons heen stimuleringsmaatregelen voor verduurzaming afgebouwd. Daar komt de nasleep van problemen in toeleveringsketens bij, en het feit dat de sector al jarenlang kampt met tekorten aan technisch personeel. De levertijden van warmtepompen zijn inmiddels redelijk genormaliseerd, maar de krapte op de arbeidsmarkt houdt voorlopig aan, ondanks forse inspanningen van fabrikanten, de brancheorganisaties inclusief de installatiebranche, onderwijsinstellingen en de overheid om het tij te keren. Specifiek voor Nederland zijn er nog andere factoren aan te wijzen, zoals stagnatie in de woningbouw, en het feit dat er verkiezingen komen die wellicht invloed hebben op het te voeren duurzaamheidsbeleid. Dat kan allemaal een rol spelen bij ontwikkelingen in de markt.” Ook voor het komend jaar verwacht Agterberg dat de verkoopcijfers minder hard groeien dan in de eerste helft van 2023. Er is volgens hem echter allerminst reden tot pessimisme: “Ik heb er alle vertrouwen in dat het tempo van nieuwbouw weer omhoog zal gaan; daar zijn genoeg ambities voor en uiteindelijk zal er hoe dan ook een oplossing moeten komen voor de stikstofproblematiek. Als we naar de bestaande bouw kijken, zijn de langetermijndoelen voor verduurzaming richting 2030 nog steeds goed in beeld. Dat komt mede omdat het marktaandeel van hybride warmtepompen naar verwachting fors zal groeien, deels dankzij financiële instrumenten die eraan kunnen bijdragen dat ook huishoudens met een kleinere portemonnee hun woning kunnen verduurzamen.”

Direct

Koudemiddel

Energiezuinig koelen én verwarmen in elk seizoen

Ontdek het assortiment en start met besparen

De groeiende warmtepompmarkt trekt veel nieuwe aanbieders. Meer dan 160 merken zijn er nu, volgens de officiële telling. Voor producenten is dus vooral de vraag: hoe onderscheid ik me van de massa? Waarom kiest iemand voor merk X en niet voor Y of een van de vele vergelijkbare opties? Zit het in de COP die iets hoger is? In de superstille werking? Of trekt een gratis barbecue de klant over de streep? Volgens gedragsdeskundigen zit marketingsucces vaak in andere dingen.

Ik sprak laatst iemand die net een hybride warmtepomp had aangeschaft, laten we zeggen van merk Y. Ik vroeg hem wat nu de doorslag had gegeven bij die keuze. ‘’Ik vond dat ze wel een goed verhaal hadden. En de app vind ik cool”, was het ontnuchterende antwoord. Is het echt zo makkelijk? Misschien wel.

Wij mensen nemen nu eenmaal de meeste beslissingen op basis van emotie. Pas daarna gaat ons brein op zoek naar feiten die onze beslissing rechtvaardigen. Ook bij een serieuze aanschaf zoals een warmtepomp.

Maar de installateur dan, hoor ik je denken. Dat is een techneut, een ondernemer; hij laat zich niet leiden door emoties, toch? Inderdaad, een installateur kijkt door zijn rationele bril naar het financiële plaatje, het installatiegemak, de ondersteuning en meer van dat soort ‘harde’ criteria. En toch, een installateur is net een mens. Onbewust laat ook een installateur zich leiden door emoties. De voorkeur voor merk X of de aversie tegen merk Y is vaak niet gebaseerd op een puur rationele afweging van voors en tegens. Veel meer gaat het om het gevoel dat iemand heeft bij jouw merk. Of bij de mensen die het merk vertegenwoordigen. Emoties spelen ook hier een grotere rol dan je zou denken.

Daarom moet je als marketeer je klant niet altijd willen overtuigen met feiten. Belangrijker is dat je op de juiste emotionele knoppen drukt. Als dat lukt, komt ook een professionele klant in actie. Er is wel een verschil met consumenten: het professionele brein wil meer onderbouwing. Je marketingverhaal kan nog zo goed zijn, als de persoonlijke ervaringen van je klanten anders zijn, hou je ze niet vast. De installateur die tegen een probleem aanloopt bijvoorbeeld, wil iemand aan de lijn met verstand van zaken, die alles uit de kast haalt om te helpen. Als dat het geval is, bevestigt dat de keuze voor jouw merk. Dan zijn emotie en ratio in balans. Daarom zijn het vaak onze collega’s van presales en aftersales die waarmaken wat wij als marketeers beloven. Daarmee maak je als merk het verschil. En laat die gratis barbecue dan maar zitten!

Met de ATAG ComfortHub, het nieuwe en toekomstgerichte trainings- en belevingscentrum in Lichtenvoorde, geeft ATAG Verwarming invulling aan de energietransitie en de uitdagingen die deze met zich meebrengt voor de installateurs. ATAG heeft het centrum geopend toen het op feestelijke wijze stilstond bij het 75-jarig bestaan. ATAG Verwarming leidt in deze gloednieuwe trainingsruimte bestaande en nieuwe installateurs op die overschakelen van CV-ketels op volledig elektrische en hybride warmtepompen

Sinds de oprichters Antoon Tijdink en Antoon van Goor driekwart eeuw geleden besloten samen te werken, worden vandaag de dag in het Gelderse Lichtenvoorde innovatieve verwarmingsproducten gemaakt. Begonnen in Ulft met kookstellen maakte ATAG na enige tijd ook gashaarden, waar na het ontdekken van de gasbel in Slochteren grote vraag naar was. “We kijken terug op een rijke en mooie geschiedenis waarin vakmanschap, innovatie en Achterhoekse nuchterheid centraal staan”, zegt Rob Maassen, Country Manager Nederland van ATAG Verwarming. Al is het bedrijf inmiddels in handen van de Italiaanse Ariston Group, ATAG Verwarming is zijn roots altijd trouw gebleven. Tijdens de feestelijke opening waren vele installateurs en ATAG-partners naar Lichtenvoorde gekomen om het bijzondere jubileum te vieren en de ATAG ComfortHub met eigen ogen te aanschouwen en te ervaren.

KLAAR VOOR EEN NIEUWE GENERATIE

ATAG Verwarming speelt met het nieuwe opleidingscentrum nadrukkelijk in op de toekomst en de rol die het bedrijf wil spelen in de energietransitie. “Met de opening van de ATAG ComfortHub als springplank naar het nieuwe verwarmen laten we zien dat we onze rol als een van de vooraanstaande spelers op de Nederlandse verwarmingsmarkt serieus nemen”, zegt Maassen. “We hebben te maken met talloze uitdagingen. Denk aan tekorten in materiaal, schaarste als het gaat om installateurs en andere goede vakmensen en het feit dat mensen te maken krijgen met relatief nieuwe, technologie. Neem de warmtepomp. Die moet worden ingeregeld op de specifieke omstandigheden van een woning. Dat is precisiewerk. Wij hebben de afgelopen jaren gemerkt dat veel installateurs en consumenten het fijn vinden over een expert te beschikken die eventueel meekijkt. Met het nieuwe trainingscen-

trum hebben we nu een moderne en toekomstbestendige locatie om een nieuwe generatie installateurs op te leiden en te ondersteunen.”

Bij een nieuwe generatie installateurs past ook een nieuw dealermodel. Om installateurs die voorop willen lopen in de energietransitie een steun in de rug te bieden introduceert ATAG Verwarming ‘ATAG GreenDealer’. Installateurs die zich GreenDealer mogen noemen, kunnen rekenen op extra support bij het installeren, afstellen en onderhouden van warmtepompinstallaties.

NIEUW DEALERMODEL

“Wij merken dat sommige installateurs in een spagaat terecht dreigen te komen”, licht Maassen toe. “Door tijdgebrek kunnen ze te weinig aandacht besteden aan het opdoen van kennis over de technisch vaak gecompliceerde warmtepompinstallaties. Terwijl ze zich maar al te goed realiseren dat de vraag naar duurzame verwarmingsoplossingen steeds groter wordt. Met dit nieuwe dealermodel willen we installateurs ontlasten en tegelijkertijd helpen hun service op het gebied van duurzaamheid een impuls te geven.”

Daarom heeft ATAG de zogeheten ATAG ComfortDiensten opgezet. Dit is een uitgebreid pakket aan ondersteunende diensten dat aansluit bij de behoeften van installateurs die willen overschakelen van cv-ketels naar (hybride) warmtepompen. De ondersteuning richt zich op het optimaal installeren, inregelen en monitoren van de warmtepomp. Met het eigen digitale platform ATAG ProZone kunnen storingen aan de warmtepomp op afstand worden geconstateerd en worden opgelost.

Uit onderzoek is gebleken dat er bij installateurs verschillende behoeften bestaan als het gaat om ondersteuning. Daarom zijn de Comfortdiensten ingedeeld in drie varianten. ATAG Inbedrijfstelling (IBS) richt zich op het optimaal installeren en

inregelen van de warmtepomp. Het tweede servicepakket, ATAG OHC, focust op onderhoud en is er ook in verschillende varianten, van een eenmalige check een jaar na installatie inclusief het optimaliseren van de parameters, tot een tweejaarlijkse visuele en digitale inspectie en tenslotte tot inspectie en onderhoud door een gespecialiseerde ATAG-servicemonteur.

BEDREIGINGEN ÉN KANSEN

Bij de derde servicevariant, ATAG ComfortConnect, worden door middel van monitoring en beheer op afstand storingen snel opgemerkt, vaak nog voordat de installatie dit zelf aangeeft. De installateur kan op deze manier al actief actie ondernemen en indien nodig nog vóór klantbezoek nieuwe onderdelen bestellen zodat de installatie snel weer optimaal functioneert en hij één rit bespaart. Daarnaast ontvangt zowel de eindgebruiker als de installateur één keer per kwartaal een digitaal rapport over de werking van de warmtepomp. Voor de ATAG GreenDealer is er exclusief de service ComfortConnect+, waarbij ComfortConnect en inbedrijfstelling worden samengevoegd.

Nieuwe GreenDealers komen ook in aanmerking voor producttrainingen, worden voorzien van door ATAG gekwalificeerde leads en krijgen individuele ondersteuning. Het bestaande dealermodel onder de noemer ATAG SelectDealer blijft bestaan, maar richt zich minder nadrukkelijk op duurzame verwarmingsoplossingen. Maassen: “Vanwege de energietransitie liggen er kansen die tegelijkertijd voor installateurs ook een bedreiging kunnen vormen als ze niet meegaan in die transitie.

ATAG GreenDealers krijgen alle ondersteuning die ze nodig hebben om met vol vertrouwen naar de toekomst te kijken.”

Dit artikel is gesponsord door ATAG Verwarming.

Ook bij de tabel bij dit artikel hoort als disclaimer dat de exacte verdeling tussen ‘woningbouw’ en ‘utiliteit’ een vertekend beeld oplevert. Dit komt door een nieuwe methodiek waarbij het CBS deze onderverdeling maakt op basis van vermogen. De grens is bij 12 kW gelegd: warmtepompen met een kleiner (of gelijk) vermogen, worden toebedeeld aan woningbouw, warmtepompen met een vermogen > 12 kW aan utiliteit. De voor 2022 sterk afwijkende verkoopcijfers in de utiliteit (58% krimp) doen vermoeden dat een deel van de aan woningbouw toegerekende ‘winst’ bestaat uit relatief kleine lucht/lucht-systemen in utiliteitsgebouwen. De nieuwe methodiek betreft alleen data over 2022. De ‘dip’ in alle verkoopcijfers van 2021 gaf een reële weergave van de daadwerkelijke markt. Volgens de branchevereniging NVKL werd de krimp in dat jaar veroorzaakt door leveringsproblemen en een tekort aan installateurs.

Wie op zoek gaat naar een accuraat beeld van de huidige markt, wordt snel in verwarring gebracht. Verschillende bronnen (TNO, CBS, onderzoeksbureau MeMO2) hanteren verschillende cijfers als het om de verkoop van airconditioners gaat. Zo heeft het CBS bijvoorbeeld geen mobiele A/C-apparatuur in zijn data opgenomen, terwijl dat elders wel gebeurt. In een onderzoeksrapport van TNO (‘Koelbehoefte en gebruik van airco’s en bodemwarmtepompen in woningen in 2022’) wordt gemeld dat in de zomer van 2022 minder airconditioners zijn verkocht dan in voorgaande jaren. Aan het eind van 2022 zou de verkoop echter weer zijn toegenomen. Dat beeld lijkt te worden bevestigd door cijfers die de NVKL medio 2023 publiceerde. Daaruit bleek dat de ver-

koop van airco in de eerste vijf maanden van 2023 (dus buiten het zomerseizoen) in de lift zat; er werden 15 procent meer units verkocht dan in dezelfde periode in 2022. De vereniging stelde dat steeds meer mensen een airco aanschaffen vanwege de optie om er ook mee te kunnen verwarmen. Dat laatste baseerde de NVKL op het feit dat er meer airco’s met een groter vermogen zijn verkocht. Waar eerder vooral kleine units (2 kW) voor koeling werden aangeschaft, namen in de eerste helft van 2023 airco’s met een hoger vermogen (5 tot 7 kW) waarmee ook kan worden verwarmd, toe in populariteit. In de eerste vijf maanden van 2023 werden 33 procent meer ‘hoger vermogen’-airconditioners verkocht dan in het jaar ervoor. Toch lijkt een meerderheid van de huishoudens nog steeds niet te overwegen om een airconditioner aan te schaffen. Volgens het eerder genoemde rapport van TNO zou bijna een kwart van de huishoudens die geen airco hebben, overwegen er de komende jaren een aan te schaffen. Dit geeft een wat ander beeld dan de uitkomst van een steekproef die marktonderzoeksbureau Motivaction afgelopen zomer onder duizend Nederlanders uitvoerde. Van de respondenten gaf 71 procent aan geen airco te hebben en 60 procent ook geen plannen voor aanschaf te hebben.

Redenen die daarbij werden genoemd, zijn de investeringskosten, het energiegebruik en de impact op het klimaat. Van de respondenten die wel al een airco hebben of van plan zijn er een aan te schaffen, gaf 42 procent aan dat ze een koeler huis comfortabel vinden, en 40 procent dat ze beter slapen in een koelere kamer. Opmerkelijk is dat de mogelijkheid tot verwarmen daarbij niet werd genoemd - en/of dat er niet naar is gevraagd - terwijl het veldwerk voor het onderzoek in de tussenseizoenmaand maart plaatsvond.

Duurzaam verwarmen?

Ontdek de opties Bekijk de video

Voor het duurzaam en energie efficiënt koelen en verwarmen van een huis zijn er verschillende opties.

Denk hierbij aan de conventionele airconditioning unit, de lucht/water warmtepomp of de warmtepompboiler.

Onze experts en wij geven u graag advies over de verschillende mogelijkheden.

De exacte verdeling van het aantal in 2022 verkochte water/water-warmtepompen per gebouwsegment (woningen of utiliteit) is onduidelijk. Door de introductie van een andere rekenmethodiek bij het CBS geven de data in de tabel bij dit artikel waarschijnlijk een ietwat vertekend beeld voor dat kalenderjaar (meer hierover is te lezen in het artikel op pagina 5). Die rekenmethodiek heeft geen effect op het gerapporteerde totale aantal verkochte water/water-warmtepompen (22.693 in 2022). Als alleen naar dat aantal wordt gekeken, is er sprake van een lichte groei (4 procent). Het onlangs verschenen Warmtepomp Trendrapport 2024 geeft aan dat ook een lichte groei voor 2023 wordt verwacht. De verhoudingen in marktaandeel van verschillende typen bronsystemen is vooralsnog niet bekend, aangezien in de data vanuit de warmtepompstatistieken geen onderscheid wordt gemaakt tussen open en gesloten bodembronnen, noch over relatief nieuwe technieken als aquathermie (inclusief riothermie) en PVT.

Met betrekking tot open bodemenergie (O-BES) is wel een trend te achterhalen op basis van data uit andere bronnen dan het CBS. Zo is bekend dat Nederland met afstand wereldmarktleider is als het om de toepassing van O-BES gaat. Van de ongeveer 2.800 systemen die in 2018 wereldwijd waren geregistreerd, bevonden zich er bijna 2.400 in Nederland. Vorig jaar heeft de Autoriteit Consument & Markt voor een onderzoeksrapport data uit het Landelijk Grondwater Register - waarin gegevens over vergunde bodemsystemen staan - op een rij gezet. Daaruit bleek dat in eind 2021 in Nederland

2.515 O-BES waren geregistreerd. Verder staat in het rapport dat het jaarlijks aantal aangemelde open bodemenergiesystemen tot 2012 gestaag toenam tot ongeveer 200 per jaar, om daarna - mede door de woningcrisis - terug te vallen tot om en nabij de 50. Frank Agterberg, voorzitter van zowel Vereniging Warmtepompen als brancheorganisatie Bodemenergie Nederland, zegt deze aantallen te herkennen: “Een exact beeld hebben we niet, maar op basis van geluiden uit de markt is het aannemelijk dat ook de laatste jaren steeds rond de 50 open bronnen zijn aangelegd. Het is een relatief klein maar stabiel marktsegment.”

Een techniek die net al werd genoemd en in opmars lijkt, is PVT. Daarbij dienen zon-PV-panelen als bronsysteem voor een water/water-warmtepomp en weken ze er tevens stroom voor op. “De groei van het aantal verkochte water/water-warmtepompen zal zeker significant op het conto van PVT kunnen worden geschreven”, stelt Agterberg. “Om hoeveel systemen het precies gaat, weet ik niet. Op dit moment hebben we als sector te weinig zicht op de verkoopaantallen per type bronsysteem. Onlangs is een samenwerking gestart tussen Vereniging Warmtepompen en collega-brancheorganisatie Holland Solar, mede met als doel om een en ander beter in kaart te brengen. Ik hoop en verwacht dat we in 2024 meer duidelijkheid kunnen geven.”

Al sinds 2000 is onze visie dat comfort en energiezuinigheid in woningen altijd hand in hand moeten gaan. Met all-electric als einddoel. We zijn er trots op dat we een Nederlands ontwikkel- en maakbedrijf zijn. ‘Made in Holland’ verlaagt de CO2-footprint van onze producten en dat wordt steeds belangrijker. We richten ons op zowel de projectmatige nieuwbouw, de projectmatige renovatie als de particuliere markt.

In de nieuwbouw is en blijft bodemenergie onze gouden route. Voor de bewoner heeft bodemenergie veel voordelen; ik spreek daar graag van de 3K’s: Kosten (lage energiekosten), Keuzevrijheid (welke elektraleverancier) en Koeling (vrije koeling). Ook om netcongestie tegen te gaan, bieden water/water-(bodem)warmtepompen uitkomst. Omdat we sinds 2000 bodemwarmtepompen toepassen en ze

sinds 2004 ook monitoren is onze kennis groot. Naast thought leadership uitdragen (van social media tot vakbeurzen) is persoonlijke verkoop een belangrijke manier om deze markt te bewerken.

In de projectmatige renovatie kun je vaker water/water-warmtepompen toepassen dan wordt gedacht. Denk hierbij aan Warmtepompnet, waarbij 4 à 5 woningen worden aangesloten op 1 à 2 zeer diepe bodemlussen. Of aan de combinatie met aquathermie of een andere laagtemperatuurverwarmingsbron.

Bij grondgebonden woningen kan lucht/water met een buitendeel (geluid) een uitdaging zijn. Daarom hebben we Vincent ontwikkeld, de warmtepomp die uit alleen een binnendeel bestaat. Wat we in de projectmatige renovatie- en particuliere markt benadrukken, is dat Vincent een spijtvrije warmtepomp is. Veel hybride warmtepompen kunnen alleen met een cv-ketel werken. Voor ons is hybride geen einddoel. Met een spijtvrije warmtepomp kun je van een hybride opstelling in stappen naar all-electric.

Ook onze monoblock-warmtepomp Amber, die uit alleen een buitendeel bestaat, is een spijtvrije oplossing. In de projectmatige markt helpt een goed rendement mee om de energierekening te verlagen, maar is ook fluisterstil een belangrijk punt (zeker bij kleine woningen en tuinen) om uit te dragen richting de woningbouwverenigingen. Hoewel de doelgroepen anders zijn dan bij nieuwbouw, richten we ons ook hier op het uitdragen van onze kennis en persoonlijke verkoop.

Vincent en Amber zullen ook grootschalig hun toepassing vinden in de particuliere markt en worden daar goed ontvangen. Hier investeren we flink in onze naamsbekendheid via radio en een digitale campagne, én in het uitbreiden en ondersteunen van het dealernetwerk. Ook hier is de spijtvrije warmtepomp een belangrijke boodschap, zowel vanuit ons als vanuit de installateur. Je wilt als consument toch altijd de vrije keus houden om de cv-ketel weg te halen en je woning all-electric te verwarmen? En dan niet ineens een andere warmtepomp te hoeven kopen? Dat is namelijk allesbehalve duurzaam!

CV-ketel eruit, warmtepomp erin

De nieuwe L-serie Aquarea warmtepompen

Panasonic introduceert met de Aquarea L-serie een nieuwe generatie warmtepompen. Grensverleggend, kostenbesparend en duurzaam door het gebruik van het natuurlijke koudemiddel propaan en door de toepassing van nieuwe technologieën.

Zeer geschikt voor bestaande bouw

Eenvoudige installatie en onderhoud

Extreem stil

Hoog rendement, maximale besparing

Levert hoge temperaturen, ook als het buiten vriest

Geen F-gassen

VANAF NU VERKRIJGBAAR

Amber is de nieuwste monoblock lucht/water warmtepomp die bestaat uit een buitendeel en kleine regelmodule binnen. Amber ziet er fantastisch uit en is beschikbaar in drie vermogens waardoor deze warmtepomp zeer geschikt is voor grotere Nederlandse woningen. Alle types zijn zowel hybride als all-electric toepasbaar en met het milieuvriendelijke koudemiddel (R290) helemaal klaar voor de toekomst! er bui l en kleine binnen. Amber ziet er fantastisch uit en is beschikbaa vermogens waardoor deze warmtepomp zeer voor grotere Nederla ingen. mil koudemiddel (R290) helemaal klaar voor de toekomst!

Milieuvriendelijk R290 koudemiddel

• Alleen een buitendeel en kleine regelmodule binnen

• Verwarmen, koelen en warm tapwatermaken

• Dé warmtepomp voor grotere woningen (6,5kW, 9,5kW en 12kW)

• Fluisterstille werking

• Hoge aanvoervoertemperatuur mogelijk tot wel 70˚C

• Combineerbaar met hoogwaardige voorraadvaten (staand, liggend en hangend)

• Eenvoudig te installeren/geen F-gas certificering benodigd

Consumentenbond test

#hybridebooster

Atlantic Hybride add on. De meest compacte hybride warmtepomp met de laagste investering en kortste terugverdientijd.

MEEST COMPACT *

* Consumentenbond test cv-ketels en hybride warmtepompen oktober 2021

LAAGSTE PRIJS MET AFTREK SUBSIDIE *

SNELSTE TERUG VERDIENTIJD *

Ga voor meer informatie naar de website. Scan de QR-code!

Sommige supermarkten registreren zelf welke boodschappen er in je mandje liggen, de zelfrijdende auto komt eraan, en bol.com ligt vol boeken met ChatGPT als auteur. De wereld wordt steeds verder geautomatiseerd en dat verandert natuurlijk ook het werk van de marketeer. Er was een tijd waarin je vooral persberichten stuurde, events organiseerde en af en toe met de vakpers sprak. Tegenwoordig hoor je bezig te zijn met omnichannelmarketing om de klant via talloze online kanalen te bereiken, en slimme software te gebruiken om te zien wat het effect van die digitale arbeid is. Bij Alklima maken we volop gebruik van zulke tools, want ze bieden voordelen. Monitoring geeft inzicht, slimme AI-toepassingen nemen suf werk uit handen, en met automailings bespaar je tijd.

Als ik kijk naar hoe wij de markt benaderen, draait het in de kern echter niet om AI, algoritmen, lead generation en andere hippe bureautechnologie. De crux ligt bij iets heel anders, namelijk de vraag hoe de mens binnen het geheel past. Als ik vanuit die vraag naar onze eigen organisatie kijk, zie ik een hecht team van mensen die hun ziel en zaligheid in het werk leggen, en met passie sparren over de beste manieren om onze duurzame oplossingen in de markt te zetten. Dat is ook wat mij het meeste plezier in mijn werk geeft. Clickrate-rapportages en klantprofielen zijn belangrijk, maar praten niet terug; je kunt er niet mee lachen en er geen goed gesprek mee voeren om constructieve feedback te geven - en te krijgen.

Dat de mens centraal staat, vertaalt zich ook naar de manier waarop we naar buiten treden. Dat zit in ogenschijnlijk kleine, maar toch heel belangrijke dingen. Neem je telefonisch contact met ons op? Dan krijg je geen menu of AI-gedreven bot maar meteen een echt mens aan de lijn. Bezoekers van ons kantoor worden vriendelijk ontvangen en te woord gestaan, en als mensen mij willen spreken - of het nu media, afnemers of klanten zijn – maak ik daar met alle plezier tijd voor vrij. Dat levert soms de meest waardevolle gesprekken op.

Dat onze insteek aanslaat, blijkt bijvoorbeeld als ik mensen spreek op events zoals vakbeurzen. Bij zulke gelegenheden hoor ik bezoekers vaak zeggen dat wij als Alklima ‘zo’n leuke club mensen zijn’. Dat we dat weten uit te stralen, beschouw ik (bijna) als een nog mooier compliment dan als ze iets lovends over onze warmtepompen zeggen.”

Waarom Opleidingscentrum GO0?

Altijd praktijkgericht Werken met de nieuwste installaties en systemen Trainen in kleine groepen

Moderne trainingsfaciliteiten

Les van experts

Koudetechniek

• Basiskennis koudetechniek

• Koudetechniek voor niet koudetechnici

• Bootcamp beginnend monteur koudetechniek in 20 dagen

• Koudetechnisch Vakman A

• Koudetechnisch Vakman B

• Thuisstudie monteur koudetechniek

F-Gassen

• F-gassen categorie 1 inclusief examen

• F-gassen categorie 1 Blended learning inclusief examen

• F-gassen categorie 1 versneld inclusief examen

GROEI DOOR!

SCHRIJF JE VANDAAG NOG IN.

• Introductie koudetechniek (SCHAUFLER Academy by BITZER Benelux)

• F-gassen categorie 2 warmtepompen inclusief examen (in samenwerking met Wasco)

• Opfrisdag F-gassen

• Hardsoldeerkwalificiatie grotere leidingmaten

• BRL100 adviestraject

Elektrotechniek

• Elektrisch schakelen voor koude- en klimaattechnici

Warmtepompen

• Warmtepompen voor niet technici

• Basistraining warmtepompen

• Praktijkopleiding warmtepompen

• Waterzijdig inregelen van afgiftesysteem warmtepomp

• Service- en onderhoudsmonteur warmtepompen en warmteboilers

• Warmtepompen - Basistraining voor aspirant ontwerpers

• Individuele warmtepompen voor woningen en kleine utiliteit

• Collectieve warmtepompen in woningen

• Lucht/water warmtepompen voor woningen

• Lucht/lucht warmtepompen voor utiliteitsgebouwen

• Grondgebonden warmtepompen in de utiliteitsbouw

PED

• PED (Pressure Equipment Directive)

ACB

• ACB Algemeen (voortraject Vakbekwaamheidscertificaten)

• Ammoniak Vakbekwaamheidsbewijs

• CO2 Vakbekwaamheidsbewijs

• Brandbare Koudemiddelen Vakbekwaamheidsbewijs

• Ammoniak Hercertificering Vakbekwaamheidsbewijs inclusief theorie

• CO2 Hercertificering Vakbekwaamheidsbewijs inclusief theorie

• Brandbare Koudemiddelen Hercertificering Vakbekwaamheidsbewijs inclusief theorie

• Brandbare Koudemiddelen Veiligheidscertificaat B3

Voor meer info of direct inschrijven ga naar www.opleidingscentrum-go.nl

De EHPA communiceert al een aantal jaren als doelstelling dat in 2030 de helft van alle nieuwe verwarmingstoestellen in de EU een warmtepomp moet zijn. Daarvoor is nog een flinke weg te gaan; het afgelopen jaar vertegenwoordigden warmtepompen ongeveer 28 procent van alle verkochte verwarmingstoestellen. Tijdens de European Heat Pump Summit 2023 gaf Nowak onlangs aan dat de 2030-doelstelling nog steeds haalbaar kan zijn. Tijdens zijn presentatie op het event wees hij op data over het aantal warmtepompen per duizend huishoudens in verschillende landen (zie de tabel onderaan). “Die cijfers maken in ieder geval twee dingen duidelijk”, aldus Nowak. “Ten eerste tonen ze aan dat warmtepompen prima functioneren in regio’s met een kouder klimaat. En ten tweede laat dit zien dat de Europese markt nog fors kan groeien, als alle landen die nu achterlopen een inhaalslag maken.”

Volgens Nowak maakt de Europese warmtepompmarkt een bijzonder dynamische tijd door. “2022 was een omslagpunt voor de manier waarop naar warmtepompen wordt gekeken. Naar aanleiding van de oorlog in Oekraine kwam de Europese Commissie met een plan voor energieonafhankelijkheid, RePowerEU. Daarin communiceerde de Commissie voor het eerst expliciet dat warmtepompen een belangrijke rol in de energietransitie moeten spelen, en er werden - ook voor het eerst - cijfers aan opgehangen over hoeveel warmtepompen in de toekomst moet worden geplaatst. De altijd wat ‘bescheiden’ warmtepomp werd vorig jaar ineens een ‘weapon of mass protection’, tegen een gestoorde dictator die Europa wilde chanteren met zijn aardgas.”

In de plannen van de Europese Commissie wordt gesproken over 30 miljoen extra warmtepompen in 2030, bovenop de huidige ‘installed base’ van ruim 20 miljoen. “Of die doelstelling kan worden gerealiseerd, hangt vooral af van de manier waarop we met het elektriciteitsnet omgaan. Daarbij wordt vaak de vraag wordt gesteld of het net al die extra warmtepompen wel aankan. Ik sprak laatst iemand die terecht zei dat we die vraag moeten omdraaien: kan het net, met de enorme toename van hernieuwbaar opgewekte stroom, wel stabiel blijven zonder gebruik te maken van de flexibiliteit van 50 of 60 miljoen warmtepompen?”

In een blik op de toekomst gaf Nowak aan dat 2022 voor Europa wellicht ‘het jaar van de warmtepomp’ was, maar dat de ontwikkelingen in 2023 en de verwachtingen voor 2024 volgens sommigen een wat somberder beeld opleveren. In de eerste helft van 2023 was vrijwel overal in de EU sprake van stevige groei in de verkoopcijfers, maar inmiddels wordt in veel landen gesproken van een terugval in de markt. Onder andere Nederland en Zweden zijn uitzonderingen; hier is nog steeds sprake van een - zij het wat afgevlakte - groei in de afzet van warmtepompen. Als reden voor de Europese terugval noemde Nowak de combinatie van overcapaciteit, een minder hoge vraag, en aanhoudende personeelstekorten. “Maar daar staan positieve ontwikkelingen tegenover”, stelde hij, “zoals de opkomst van nieuwe technologie, nieuwe business models gebaseerd op flexibiliteit, een minder nerveuze markt, en ruimte voor dynamische marketing omdat bedrijven daar tijd in moeten steken als de verkoop niet meer vanzelf gaat. Kortom, ook de komende jaren bieden meer dan genoeg kansen voor de vereiste groei en doorontwikkeling van de markt.”

Aan die groei hangen wel wat politieke voorwaarden vast, benadrukte Nowak. Een van de speerpunten waar de EHPA zich op richt, is een andere verhouding in de energiebelasting van gas en stroom. “Het belangrijkste argument voor eindgebruikers om te investeren in een warmtepomp, is dat hij zichzelf terugverdient. Daarvoor moet de verhouding tussen de kosten voor elektriciteit en gas veel gunstiger worden. In een aantal landen - waaronder Nederland - zijn goede stappen gezet. In Duitsland is daar nog geen sprake van, maar er lijkt verandering op komst. Als de energiebelasting daar verschuift, zal dat ook in andere landen gebeuren.”

1. Elektrische cv-ketels volop aangeboden ondanks verbod

Het is een ware hype op vakbeurzen: elektrische cv-ketels ter vervanging van gasgestookte hr-ketels. Ze worden zonder blikken of blozen gepresenteerd. Volgens het Bouwbesluit is het echter verboden om elektrische verwarming met een COP van 1 als hoofdverwarming te gebruiken. Bovendien zorgen elektrische cv-ketels in de wintermaanden voor overbelasting van het elektriciteitsnet.

tinyurl.com/yeyzpjrs

2. Doorbraak warmtepompen met koudemiddel propaan aanstaande

Op de internationale vakbeurs ISH 2023 leek de doorbraak van warmtepompen met het koudemiddel R290 (propaan) duidelijk zichtbaar. Vrijwel alle gerenommeerde warmtepompleveranciers en veel onbekende (Chinese) fabrikanten toonden er een lucht/water-warmtepomp met R290. Het waren er zoveel dat je er letterlijk niet omheen kon.

tinyurl.com/yc2e4rux

3. 5kW-warmtepomp vervangt gasgestookte 18kW-luchtverwarming

Wietze Veldstra uit het Friese Hemrik reageerde op eerder door ons gepubliceerde oproep van Douwe de Boer, die op zoek was naar een warmtepompsysteem om zijn gasgestookte heteluchtverwarming te vervangen. Veldstra verving een 18 kW-luchtverwarmingssysteem plus 36 kW-gasketel door een warmtepomp van slechts 5 kW. Die houdt de woning net zo warm. tinyurl.com/2vr6zb5y

4. Onorthodox warmtepompsysteem zorgt voor betere prestaties

Een drycooler als bron van een water/water-warmtepomp, een combinatie van een lucht- en bodembron, en het benutten van heet gas voor tapwater en ontdooien. Het zijn drie voorbeelden van onorthodoxe oplossingen

waarmee Eplucon de energie- en geluidsprestaties van de eigen warmtepompsystemen verbetert. tinyurl.com/2dcacfxn

5. Warmtepomp met combi van airco en vloerverwarming Met een grote ventilator en goede geluidsisolatie wordt een buitenunit van een warmtepomp heel stil. En hij wordt nog stiller als de compressor naar het binnendeel verhuist. Dat was het uitgangspunt bij het ontwerp van de Bi-block van Weishaupt. De combinatie van airconditioning en vloerverwarming of LT-convectoren maakt het systeem extra bijzonder. tinyurl.com/mt8hz53k

Eplucon-systeem: water/water-warmtepomp en buffer in één, plus een accupakket en omvormers. Lees meer hierover via de link bij artikel 4.

Verdiep je kennis in elektrotechniek

Wij maken het je gemakkelijk met onze boeken

Ben jij een professional in elektrotechniek en wil je je kennis uitbreiden? Kijk dan eens naar onze boeken. Altijd met een praktische vertaalslag.

Kies het onderwerp waarover jij meer wilt weten

Bijvoorbeeld NEN1010, Inspectie, PV-Installaties of Power Quality

Onmisbaar voor je werk

Altijd een vertaling naar de praktijk

Meer informatie: installatiejournaal.nl/praktijkboeken

ALTIJD PARAAT.

Kennis & Service bij Alklima

Jouw projecten lopen gesmeerd en effectief. Daarbij kies je bewust voor de kwaliteit en betrouwbaarheid van de warmtepompen van Mitsubishi Electric. Dat scheelt storingen en gedoe. Zodat jij alle aandacht kunt houden bij waar jij goed in bent. En mocht je in alle hectiek eens wat vergeten? Weet dan dat we klaarstaan voor jou. Goed geregeld toch?

alklima.nl/service