Donderdag 14 april 2016
Congrescentrum 1931 in Den Bosch
De foodketen staat aan de vooravond van een ingrijpende hervorming waarbij digitalisering een heel belangrijke driver is. Worden ketens korter, sneller en beter? We hebben het over digitalisering in de breedste zin van het woord:
De opkomst van het online boodschappen doen
Het gebruik van big data voor productontwikkeling
Vergaande automatisering in de voedingsmiddelenfabriek
Personalised Nutrition
Nieuwe eisen aan de verpakkingen voor e-commerce
Digitalisering van de papierstroom in de productie
Deze digitale revolutie in food heeft gigantische gevolgen, niet alleen voor traditionele retailformules, maar ook voor producenten van levensmiddelen voor bijvoorbeeld:
Hun logistieke systemen
productie (kleinere batches)
Verpakkingen
De digitalisering zorgt ook voor nieuwe uitdagingen op het vlak van voedselveiligheid en productintegriteit (traceerbaarheid, fraude, etikettering). Daardoor zal de kwaliteit van (digitale) data nog (veel) belangrijker worden. Maar die laat nu al te wensen over, zo hebben de paardenvleesaffaire in 2013 en de FVO audit naar de traceerbaarheid van vleesproducten mei 2015 overduidelijk aangetoond.
Kom naar het Food Event en laat u bijpraten over deze belangrijke ontwikkelingen!
Luister naar sprekers van onder andere:
Internationaal
E-commerceplatform voor leveranciers Shopall24.dk
Logistiek dienstverlener in foodbezorging PostNL
Verpakkingenadviesbureau
GetPact
Merkendesignbureau Brand Candies
Onderzoeksinstituut TNO
Contractresearchorganisatie
NIZO
Retail Albert Heijn
Certificeerder ISACert
Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement
Nieuws
6 Nieuws
29 Ingrediënten
32 Technisch nieuws
33 Agenda
34 Colofon
Thema: Gezondere snacks
Gezonder snacken is een hot item. Maar hoe blijft de smaak van snacks met minder calorieën behouden?
10 Caloriereductie in snacks
12 Vegetarisch en veganistisch trends op ISM
14 Sportreep sleept goud in de wacht
16 Vezels, free from en natuurlijk zijn hot
20 Productherformulering in EU
21 ‘Vol gezonde tussendoortjes’
Economie & Bedrijven
18 Food Event 2016: De digitale foodrevolutie
Voedselveiligheid & Kwaliteit
22 ‘Fraude integraal aanpakken’
Duurzaamheid & MVO
26 ’Klimaatneutraal bedrijf winstgevender’
Technologie & Techniek
30 Eetbare materialen printen
De eerste maand van het nieuwe jaar is al bijna voorbij. Waarschijnlijk zijn de eerste pogingen om af te vallen al gesneuveld. Dat doet er niets aan af dat gezonder eten en snacken ook dit jaar hoog op de agenda staat van de consument, de retail en van de voedingsmiddelenindustrie.
Daarmee staat behoud van smaak van laagcalorische voedingsmiddelen nog steeds hoog op de agenda. In dit themanummer vindt u enkele oplossingen om laagcalorische voedingsmiddelen met smaak te ontwikkelen. Wie weet, komt u dit jaar met het smaakvolste product met weinig calorieën op de markt, maar wel via de natuurlijke weg, want ‘met natuurlijke ingrediënten’ zal ook dit jaar een vereiste zijn.
Ook tijdens Food ingredients Europe, eind vorig jaar in Parijs, bleken natuurlijk en free from the usual suspects te zijn. Een oude trend die terug is van weggeweest, is verzadiging. Die sluit mooi aan bij de populariteit van gezondere snacks zoals amandelen en andere noten. Die zouden een verzadigder gevoel geven waardoor mensen minder zouden eten. Ook eiwitten profi teren van deze trend, zowel zuivel als plantaardige eiwitten. En op de zoetwarenbeurs ISM eind deze maand in Keulen krijgen vega en vegan veel aandacht.
Dit jaar staat productherformulering ook in de schijnwerpers van de Europese beleidsmakers nu Nederland sinds begin dit jaar voorzitter van de EU is. Minister Schippers van VWS zet in op de gezamenlijke aanpak via productherformulering in de EU. Dat wordt een uitdaging, want niet alle lidstaten zien een even grote rol voor de EU op dit vlak.
Het dochterbedrijf Smilde Bakery van voedingsmiddelenconcern Koninklijke
Smilde heeft alle aandelen gekocht van de industriële banketbakkerij Van de Leur Banketspecialiteiten. De overname sluit volgens algemeen directeur
Robert van de Leur van Van de Leur Banketspecialiteiten aan bij de doelstellingen van beide bedrijven: continuïteit en groei. “Voor onze klanten ontstaat door de overname een compleet aanbod van bakkerijhalffabricaten en eindproducten.” De overname heeft naar verwachting een positief effect op de werkgelegenheid in Bolsward, waar Van de Leur Banketspecialiteiten is gevestigd.
................................................................................www. smildebakery.nl
Groente- en fruitverwerker Greenyard Foods en C4C Holding, een honderd procent dochtervennootschap van CNC, de Coöperatieve Nederlandse Champignonkwekersvereniging, hebben een overeenkomst bereikt over de overname van Lutèce, een marktleider in champignonconserven. De overname is nog onder voorbehoud van onder meer de goedkeuring door de leden van CNC. Verwacht wordt dat de overname voor mei is afgerond. “De complementariteit van Lutèce met onze bestaande activiteiten zal ons toelaten om onze leiderspositie in de conservenindustrie te verstevigen. Bovendien zijn de champignonconserven een nieuwe en complementaire markt voor ons”, zegt ceo Marleen Vaesen van Greenyard Foods.
.........................................................................www.greenyardfoods.com
De cranberries van Albert Heijn zijn uitgeroepen tot het misleidendste product van 2015. De supermarktketen wint daarmee het Gouden Windei van voedselwaakhond foodwatch. De cranberries worden bestempeld als superfood, maar bestaan voor 68 procent uit toegevoegde siroop en voor slechts 30 procent daadwerkelijk uit cranberries. Het product kreeg ruim een kwart (28%) van de stemmen. Albert Heijn heeft foodwatch toegezegd het product dit kwartaal aan te gaan passen zodat het percentage cranberries verdubbelt tot 60 procent.
...................................................................................www.foodwatch.org
Bij de Inlichtingen- en Opsporingsdienst van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA-IOD) gaan 24 nieuwe rechercheurs aan de slag. De NVWA besteedt meer aandacht aan de aanpak van voedselfraude. Dat liet directeur Roel Stevens van de NVWA-IOD tijdens de beëdiging weten. “De onderzoeken zijn echter complex, door onder andere de ingewikkelde structuren van sommige bedrijven. Soms zijn er honderden bv’s gevestigd op één adres. Dat is niet verboden, maar wel vreemd”, aldus Stevens. Daarnaast gaat voeding zowel fysiek als op papier de hele wereld over. “Deze complexiteit zorgt ervoor dat opsporingsonderzoeken steeds meer mankracht kosten.”
..............................................................................................www.nvwa.nl
• Steeds meer voedingsmiddelenfabrikanten ontdekken de mogelijkheden van het online aan de man brengen van hun producten. Vleeswarenfabrikant Henri van den Bilt opende onlangs de webwinkel Passie voor Vleeswaren.nl. “We zijn ervan overtuigd dat online de toekomst heeft.”
• Voedingsbedrijven doen er alles aan om voedselfraude te voorkomen. Vion was bijna vier jaar geleden slachtoffer van sjoemelende medewerkers. Het bedrijf heeft zijn lesje geleerd.
• Welke veranderingen staat de voedingsindustrie over tien jaar te wachten? Bestellen consumenten dan gepersonaliseerde voeding online en via speciale apps? VMT legde deze stelling voor aan vijf foodkenners.
Breid uw abonnement uit naar een VMT optimaal abonnement en lees naast het vakblad alle informatie op vmt.nl
Steeds meer bedrijven wereldwijd hebben informatiebeveiliging hoog op de agenda staan. De aanpak van bedrijven loopt echter uiteen. Onder andere een systematische managementaanpak blijft vaak achter. Dit blijkt uit een internationale enquête van DNV GL Business Assurance en onderzoeksinstituut GFK Eurisko onder meer dan 1.100 werknemers bij bedrijven in diverse sectoren in Europa, Noord- en Zuid-Amerika en Azië.
De afgelopen drie jaar heeft meer dan 65 procent van de bedrijven initiatieven genomen op het vlak van informatiebeveiliging. Van hen hanteert 58 procent een ad-hocstrategie, terwijl slechts 27 procent concrete doelen heeft opgesteld. Ook het meten van aspecten als het kwantificeren van de kosten van gegevensinbreuk of -verlies zorgt nog voor uitdagingen.
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft haar zorgen geuit over de wildgroei aan keurmerken. De consument kan daardoor het vertrouwen erin verliezen. De Alliantie Verduurzaming Voedsel laat weten actie te ondernemen.
Op dit moment zijn er volgens de ACM honderden keurmerken, waarvan sommige door consumenten worden gezien als marketingtruc. Hierdoor staat volgens ACM-bestuurslid Anita Vegter de geloofwaardigheid van alle keurmerken onder druk. “Consumenten hebben moeite om de waarde van een keurmerk te bepalen. Daarnaast zien ze alleen de meerwaarde van een logo wanneer het iets vertelt over wat de consument zelf niet kan beoordelen, zoals duurzame productiemethoden. Voor een betrouwbaar keurmerk zijn consumenten daarentegen wel bereid meer te betalen”, aldus Vegter. De ACM geeft aan dat ze een duidelijke rol ziet weggelegd voor het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties om via zelfregulering de wildgroei in te dammen. “Er moet een kader komen voor het op-
richten en beheren van keurmerken. Daarmee krijgen keurmerken hun oorspronkelijke functie terug: een kans voor bedrijven om zich te onderscheiden en een betrouwbaar hulpmiddel voor consumenten om een geïnformeerde keuze te maken”, aldus Vegter. De Alliantie Duurzame
De groep Spadel gaat zijn bottelarij Spa Monopole uitrusten met zijn eerste aseptische productielijn voor de ontwikkeling van een totaal nieuwe generatie Spa-limonades op basis van natuurlijke ingrediënten in petfl essen.
De belangrijke investering van 17,5 miljoen euro past binnen de strategie van Spadel om 100 procent natuurlijke frisdranken te ontwikkelen. De nieuwe aseptische lijn zou in de eerstkomende weken operationeel moeten zijn om de nieuwe koolzuurhoudende limonades in het voorjaar nog op de Beneluxmarkt te kunnen brengen.
De lijn heeft een capaciteit van 30.000 tot 44.000 flessen per uur, afhankelijk van het formaat en het
type product. In een aseptische lijn is de bottelinstallatie volledig afgeschermd en geïsoleerd van de rest van de productie. De investering vormt een aanvulling op de andere industriële investeringen die de laatste jaren werden gerealiseerd in Spa Monopole. Samen zijn ze goed voor 40 miljoen euro in vijf jaar tijd. In 2010 investeerde Spadel bijvoorbeeld 13 miljoen euro in de installatie van de bottellijn voor glazen verpakkingen.
Marc du Bois, gedelegeerd bestuurder van Spadel: “Het is de grootste industriële investering van de afgelopen jaren in Spa Monopole en zelfs in de hele groep. Het past in ons nieuw strategisch vijfjarenplan. Dit plan is in grote mate gefocust op innovatie en vereist omvangrijke industriële
Voeding is naar eigen zeggen albezig om met de overheid, Milieu Centraal en maatschappelijke organisaties vast te stellen hoe een goed, robuust en betrouwbaar keurmerk eruit ziet. Binnenkort komt ze met een voorstel voor ordening naar buiten. ......................................www.duurzamereten.nl
en commerciële investeringen in alle merken en in alle sites van de groep. Deze investeringen zullen op de rentabiliteit van de groep op korte termijn wegen, maar zullen ons toelaten om de markt verder te blijven dynamiseren om meer dan ooit een innoverende speler te zijn.”
Insecten zijn naast een duurzame bron van eiwitten ook een bron van omega-3-vetzuren. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen UR.
Tijdens het extraheren van eiwitten uit insecten wordt ook olie verkregen, die nu wordt weggegooid. Daylan Tzompa Sosa ontdekte tijdens haar promotieonderzoek per toeval dat de olie uit insecten veel verzadigde en onverzadigde vetzuren bevat. Oorspronkelijk richtte het onderzoek van Tzompa Sosa zich op melkvetten.
Een brede coalitie van consumenten- en gezondheidsorganisaties, wetenschappers, diëtisten en kinderartsen doet via een openbare brief aan popgroep K3 de oproep om te stoppen met marketing voor ongezonde voeding die is gericht op kinderen .
“Eén op de zeven kinderen onder de 13 jaar in Nederland is te zwaar. Hanne, Klaasje en Marthe kunnen het tij helpen keren door als K3 geen reclame meer te maken voor producten zoals chips, koek, ijs en snoep”, schrijven de vertegenwoordigers van de alliantie in hun persbericht. De alliantie heeft K3 uitgekozen omdat rond deze populaire groep grootschalige merchandising plaatsvindt: puzzels, paraplu’s, wekkers, verkleedkleren, poppen en nog veel meer. Op al deze producten wordt K3 afgebeeld.
Daarnaast is K3 te vinden op eet- en drinkproducten zoals de Croky-chips K3-hartjes, K3-hagelslag met hartjes, koekjes van Jules Destrooper, K3-ijsjes van het IJsboerke en K3-snoep van Red Band. Allemaal producten met veel zout, suiker of vet, aldus de alliantie. Directeur Bart Combée van de Consumentenbond: “Het inzetten van kinderidolen zoals K3 voor ongezonde voeding draagt bij aan een ongezond voedingspatroon en overgewicht. Overgewicht is een van de grootste uitdagingen voor de volksgezondheid. Wij vragen de nieuwe leden van K3 het goede voorbeeld te geven en kinderen juist te stimuleren een gezond voedingspatroon aan te leren. Dat kunnen zij doen door hun populariteit te lenen aan gezonde producten zoals groente en fruit.”
“Het gebruik van insecten als nieuwe bron van omega-3 is interessant. De insecten maken het vetzuur namelijk zelf aan en kunnen leven op plantaardig afval”, aldus de onderzoeker. Tzompa Sosa toonde aan dat de olie op een milieuvriendelijke manier te winnen is en dat dit proces ook het hoogste rendement en de beste kwaliteit oplevert in vergelijking met andere processen. De onderzoeker haalde onder meer olie uit meelwormen, keverlarven, krekels, kakkerlakken, sprinkhanen en soldatenvliegen.
Op dit moment loopt er onderzoek naar de verschillende fracties die in de olie aanwezig zijn en hun eigenschappen, omdat ze verschillen in het moment waarop ze vloeibaar en vast zijn. Ook volgt er nog een risicoanalyse van het gebruik van insectenolie voor mens en dier.
‘Stop
Frank Verhage is sinds 1 januari aangesteld als algemeen directeur van Agro On, producent van onder andere voedingscomponenten en snacks. Verhage neemt de dagelijkse leiding over van eigenaar Peter Kessels.
www.agro-on.nl
Patrick Reekmans is per 1 januari interim-directeur divisie Retail en Foodservice bij Royal A-ware. Hij is eindverantwoordelijk voor alle activiteiten, gericht op retail- en foodserviceklanten. Reekmans was de afgelopen drie jaar algemeen directeur bij Zuivelhoeve. Daarvoor was hij managing director van FrieslandCampina Benelux.
www.royal-aware.com
Ouderen en jongeren houden er verschillende smaakvoorkeuren op na. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen UR. Volgens de onderzoekers onderstreept dit het belang van doelgroepsegmentatie in de productontwikkeling.
In september vorig jaar verscheen de publicatie Emotion, olfaction and age: A comparison of self-reported food-evoked emotion profiles of younger, adults, older normosmic adults and older hyposmic adults in het tijdschrift Food Quality and Preference. De studie maakt deel uit van het promotieonderzoek van Louise den Uijl en is gericht op de ontwikkeling van eiwitrijke producten voor subgroepen ouderen. Voor het onderzoek proefden 80 personen met een gemiddelde leeftijd van 29 jaar en 154 personen met een gemiddelde leeftijd van 69 jaar drie soorten ontbijtkoek (normaal, volkoren en gember) en chocolade (melk, puur, mint). Daarna noteerden ze bij ieder product welke positieve of negatieve emoties zij voelden.
De onderzoekers concludeerden dat ouderen hoger scoorden op positieve emoties zoals aangenaam, blij en enthousiast bij zowel mint als gemberkoek. Daarentegen gaven jongeren vaker negatieve emoties op bij deze producten. “Wellicht roept dit bij ouderen positieve associaties op omdat gember en mint hen aan vroeger doen denken. Deze associatie onderstreept daarmee het belang van doelgroepsegmentatie”, aldus Den Uijl. “Productontwikkelaars lijken er goed aan te doen de smaak van hun product af te stemmen op de leeftijdsgroep die ze willen bereiken. Of het nu gaat om een eiwitdrank, een eiwitrijke maaltijd of een vitamine D-supplement.” Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van het SenTo-consumentenpanel van Wageningen UR. Deze groep ouderen wordt regelmatig ingezet om fabrikanten inzicht te geven in de wensen en behoeften van senioren als het gaat om voedingsmiddelen.
................................................................................................www.wur.nl
Conny Braams wordt per 1 maart general manager van Unilever Benelux. Braams volgt Frank Wijers op die vanwege gezondheidsredenen terugtreedt. Braams is in 1990 bij Unilever gestart als productmanager Unox. Op dit moment is ze vicepresident Unilever food solutions voor de regio Azië/ Afrika/Midden-Oosten.
www.unilever.com
Caloriereductie is al een aantal jaren een belangrijk thema voor de voedingsmiddelenindustrie. Bij gebrek aan belangstelling van de consument is verdere reductie niet interessant. Hoog op de agenda staat de kwaliteitsverhoging van het huidige aanbod aan laagcalorische producten zoals snacks. NIZO ontwikkelde op basis van sensorische analyses en instrumentele technieken een aantal technologieën om geur en smaak te leveren.
De meeste snacks vallen niet onder de kwalificatie ‘gezond’. Ze bevatten vaak veel vet en suiker omdat deze ingrediënten door de meeste mensen worden gewaardeerd. Het menselijk sensorisch systeem is namelijk geprogrammeerd om het energiegehalte van producten in te kunnen schat-
ten. Hierdoor genereert het een voorkeur voor producten met een hoge caloriedichtheid. Omdat ons sensorisch systeem stamt uit een tijd dat calorie-inname alleen een probleem was als er te weinig calorieën werden geconsumeerd, lijkt onze smaak er nog steeds op aan te sturen zoveel mogelijk vet en suiker te eten.
Vet- en suikerreductie hebben naast smaakeffecten ook technische implicaties. Mondgevoel en het bereidingsproces kunnen vergaande aanpassingen behoeven. Daarnaast kan de microbiële stabiliteit verminderen als formuleringen worden aangepast. Hoewel deze effecten technologisch van zeer groot belang zijn, blijft de consument vooral zeer kritisch over negatieve smaakeffecten. Het is een uitdaging gezonde en smakelijke snacks te ontwerpen die de consument de juiste emotionele ervaring leveren, zodat de producten opnieuw gekocht worden. Zonder de juiste sensaties zullen snacks niet meer voldoen aan de eisen ‘lekker’ en ‘bevredigend’ die aan impulsaankoopproducten worden gesteld.
Laagvet- en laagsuikertechnologie
Suiker- en vetverlaging hebben directe invloed op smaak. Een eerste stap is vast te stellen hoe groot die effecten zijn voor een specifiek product. Hiervoor gebruikt NIZO een techniek om virtueel laagcalorische producten te optimaliseren op smaak. Geur en smaak worden gevarieerd door ze los van het originele product aan personen aan te bieden en de intensiteit van deze geur- en smaakstimuli zo te regelen dat de best waarneembare smaak of het best waarneembare aroma wordt waargenomen.
Op deze manier kunnen de onderzoekers vaststellen hoe groot het sensorische gat is dat moet worden overbrugd. Als dit gat is gedefinieerd, kunnen de wetenschappers op zoek naar technologieën die het kunnen dichten.
Voor suikerreductie behoren de volgende technologieën tot de mogelijkheden: versterken van de smaak van het aanwezige suiker, ontwikkelen van suikeralternatieven, aanleggen van contrast en gebruik van aroma’s die de zoete smaak versterken. Bij vetvervanging is de vetfunctionaliteit van sommige ingrediënten van belang. Door eiwitten op een dusdanige manier te behandelen waardoor de hydrofobe –vetminnende – delen van een eiwit maximaal tot expressie komen, verandert de structuur zodanig dat ze ook geschikt zijn als flavourdeliverysysteem.
De volgende voorbeelden laten zien hoe deze technieken textuur en smaak optimaliseren.
Laagvetroomijs
Roomijs bevat normaliter vet, dat in ijs een aantal functies heeft. Naast dat het vetoplosbare smaakstoffen vasthoudt, draagt het in ijs ook bij aan de structuur. Zo stabiliseert het luchtbelletjes, doorbreekt het de groei van waterkristallen, draagt het bij aan vriespuntverlaging en verandert vet het smeltgedrag. Dit alles wordt onbewust waargenomen tijdens het eten van een ijsje. Door simpelweg het vet uit het ijs te halen, zal de consument eerder het idee hebben sorbetijs te eten. En dat is nu juist niet de bedoeling. Door de verschillende taken van vet in dit soort producten van elkaar te onderscheiden, zijn eiwitten ontwikkeld waarvan de functie gericht is op het stabiliseren van de lucht terwijl andere juist weer worden toegepast als emulgatoren. Het kleine beetje vet dat zich na vetreductie in een product bevindt, zal zich toch makkelijk aan de tong hechten. Zo kun je de sensatie van volvet in een laagvetproduct bewerkstelligen.
De manier waarop een product in de mond uit elkaar valt, is medeverantwoordelijk voor de hoeveelheid smaak die de smaakpapillen bereikt. Dit principe wordt toegepast in snoepjes. De macrostructuur die de consument waarneemt, is gelijk gebleven. Maar de microstructuur die onder de microscoop is waar te nemen, is aangepast. Dit kan bijvoorbeeld door andere ingrediënten te gebruiken of door ingrediënten speciaal voor dit doel te behandelen. De idee hierachter is de microstructuur zodanig te veranderen dat de fase waarin de smaakstoffen in het product preferent aanwezig zijn, beter vrijkomt. Deze zogenoemde serumfase komt efficiënter vrij tijdens het kauwen. Meer serumrelease geeft daarmee een verhoogde smaakintensiteit, een observatie die kan worden gebruikt om
het totale gehalte van de betreffende smaakstoffen te verlagen; suiker- of zoutreductie bijvoorbeeld. En dat op een manier dat niemand het proeft.
Een derde manier is het principe waarbij gebruik wordt gemaakt van inhomogeniteit. Dat principe gaat uit van een inhomogene verdeling van smaakstoffen in het product. Gebleken is dat het menselijk sensorisch systeem niet alleen gevoelig is voor concentraties van smaakverbindingen, maar dat de waargenomen intensiteit ook afhangt van smaakcontrast. Door contrast in een product in te brengen, kan de totale hoeveelheid van een smaakstof worden gereduceerd zonder dat de smaakintensiteit wordt verlaagd. Belangrijk is wel om dit contrast
in voedingsmiddelen te handhaven tot op het moment dat de consument een product gebruikt. Vooral producten die significante hoeveelheden water bevatten, zijn hiervoor geschikt. Andere producten moeten worden aangepast om op deze manier te kunnen worden geoptimaliseerd.
Om producten voldoende kwaliteit te geven, is het absoluut noodzakelijk smaak
te behouden of te versterken bij vet- en suikerreductie. Om op een efficiënte manier een oplossing te vinden voor het kwaliteitsverlies, is het zeer raadzaam om niet aan productformulering en bereidingsproces te sleutelen voordat eerst sensorisch is vastgesteld hoe producten moeten worden verbeterd. Zo kun je gericht productformuleringen aanpassen en verbeteren. Juist voor dit doel zijn de technieken ontwikkeld die worden weergegeven in figuur 2. Heel opvallend is dat het kopiëren van een hoogvetaroma in een laagvetproduct niet het goede resultaat geeft. Hoewel het aroma hoogvet doet vermoeden, blijft het product op andere aspecten de sensatie geven van laagvet. Dit soort combinaties van sensaties zijn discongruent en worden door consumenten niet gewaardeerd. Om op zoek te kunnen gaan naar product-smaakcombinaties die wel passen, kun je heel veel combinaties uitproberen of met behulp van deze technieken eerst een product simuleren en optimaliseren om, als je de beste combinatie hebt, die om te bouwen tot een echt product.
‘Suiker- en vetverlaging van invloed op smaak’• EMKE VAN WIJLEN, PETER DE KOK • E. van Wijlen, projectmanager Flavour & Texture, P. de Kok, principal scientist flavour, beiden NIZO food research, Peter.deKok@nizo.com Figuur 2: Virtuele productontwikkeling door aroma- en smaakoptimalisatie zonder invloed van textuurvariaties.
Fabrikanten van zoetwaren en snacks verzamelen zich eind januari, begin februari in Keulen tijdens de internationale zoetwarenbeurs ISM. Het evenement met als partnerland Frankrijk richt zich vooral op de trendthema’s vegetarisch, veganistisch, biologisch, fair trade, halal, impulsverpakkingen, kosher, suikervrij en allergievriendelijk.
die nog nooit eerder op ISM exposeerden hun producten tonen.
De beursorganisatie reikt in 2016 voor de derde keer de ISM Award uit. De persoon die veel betekent voor de zoetwaren- en snackbranche maakt kans op zo’n award. Vorig jaar was Felix Richterich van het Zwitserse Ricola de gelukkige.
In de marge van de beurs vindt het Sweet Planet-evenement plaats. In de passage tussen hallen 4 en 5 zijn er presentaties over het vermarkten van zoetwaren en snacks. Hier is ook de stand van Innova Market Insights te vinden. Het onderzoeksbureau neemt actief deel aan de presentaties en brengt zelf gedetailleerde informatie over trends in de zoetwarenbranche.
Naast de traditionele segmenten snoep en snacks besteedt ISM aandacht aan relatief nieuwe segmenten. In hal 5.2 van de Koelnmesse verrijzen themapaviljoens waar verschillende fabrikanten een overzicht bieden van de variëteiten aan productgroepen als ontbijt, fruit en groentesnacks, vlees- en worstsnacks en koffie en thee.
In het hart van de beurs zijn alle 126 nieuwste innovaties te bewonderen. Net als vorig jaar kunnen bezoekers hiervoor terecht bij de New Product Showcase. Hier zijn vier innovaties van Nederlandse fabrikanten te vinden. Aviateur Bakkerijen presenteert minicakejes, bereid met roomboter, in de smaken citroen, banaan, chocoladecrunch, naturel en fondant.
Helwa Wafelbakkerij speelt met haar wafels in op de eiwittrend. De lekkernijen bevatten Belgische chocolade, een hoog proteïnegehalte en geen suiker. Ook zit er in de wafels nog 10,5 procent extra toegevoegde vezel. Het bedrijf toont daarnaast zijn suikervrije wafelrepen met groenethee-extract die geschikt zijn voor zowel diabetici als vegetariërs.
Gort Decoraties gaat vooral voor lekker. Zijn met chocolade gevulde repen in de smaken Fantastic Vanilla, Happy Raspberry, Sunny Orange en Twisted Lemon en Lime moeten vooral de smaakpapillen prikkelen. ISM-bezoekers kunnen zelf kiezen welke drie van de in totaal 126 innovaties zij het beste vinden. Naast de New Product Showcase is er de Newcomer Area, waar bedrijven
De organisatie verwacht meer dan 1.500 exposanten op ISM. Van hen komt 85 procent uit het buitenland, namelijk uit 70 verschillende landen. Het centrale punt tijdens de beurs is het Franse paviljoen in hal 4.3. Ongeveer 90 exposanten komen uit Frankrijk, dat partnerland is van ISM.
De internationale zoetwaren- en snackbeurs ISM vindt plaats in de hallen 2, 3, 4, 5, 10 en 11 van de Koelnmesse. Het totale exposantenoppervlak bedraagt 110.000 vierkante meter. De beurs vindt plaats van 31 januari tot en met 3 februari in Keulen. Voor informatie: www.ism-cologne.com.
PLC + HMI motion controller
M2M-communicatie
Dual LAN netwerken en opties voor Ethernet/IP
De nieuwe Parker Automation Controller (PAC) is ontworpen voor de wereldwijde machinemarkt. De Parker Automation Controller (PAC) combineert machine logica, geavanceerde real-time motion control en visualisatie in een prestatiegerichte oplossing. De PAC vermindert ontwikkeltijd en kosten door inzet van CodesysV3: IEC61131-3.
parker.nl
Parker Automation Controller
De Sportsgrain Bar ging er tijdens de Jaarprijs Goede Voeding 2015 met de hoofdprijs vandoor. Volgens de jury is de reep een goed alternatief voor bestaande repen en is hij een bron van vezels, bevat hij vitaminen en mineralen en zout met een verlaagd natriumgehalte. Herformulering was ook het thema op het symposium De toekomst van een gezondere voeding.
met Jettie Hoonhout – senior scientist Experiences Research Department van Philips – de onderzoeksdoelstellingen van het programma Personal Nutrition and Health. Hierin onderzoeken TNO, Philips en andere partijen hoe informatie die is gemeten door de consument, bijvoorbeeld via wearables, in combinatie met gedragswetenschappen de consument kan bewegen om een voor hem gezond dieet en een gezonde levensstijl te kiezen. De ontwikkeling van gezondere voeding was wel het onderwerp van de andere sprekers.
Verbetering Productsamenstelling
Gezonde voedingsmiddelen bestaan niet. Deze pittige stelling poneerde TNO-onderzoeker Nard Clabbers in een zaal vol diëtisten en voedingskundigen tijdens het symposium, georganiseerd door vakblad
Voeding Nu. “Consumenten helpen het gezondste dieet voor hen te vinden is cruciaal”, nuanceerde hij. De senior businessdeveloper Personalized Nutrition and Health bij TNO presenteerde samen
Christine Grit, FNLI-manager Voeding & Gezondheid, presenteerde de stand van zaken van het Akkoord Verbetering Productsamenstelling, vorig jaar januari ondertekend door VWS, FNLI, CBL, KHN en Veneca. Het loopt tot 2020. Doel is de gehaltes aan zout, verzadigd vet en calorieën (suiker, vet, portie) in voedingsmiddelen en dranken omlaag te brengen. Grit gaf aan dat er alleen voor zout een concrete doelstelling ligt voor 2020: maximaal 6 gram per dag. Dat is gelijk aan het gehalte in de voedingsrichtlijnen die de Gezondheidsraad onlangs presenteerde. Grit had verwacht dat dit aangescherpt zou worden vanwege het maximum dat de Wereldgezondheidsorganisatie aanhoudt: 5 gram per dag. Ook voor verzadigd vet en energie –via suiker en vet – zijn doelstellingen gefor-
muleerd. Die zijn echter minder concreet dan die voor zout. Omdat suiker nu zeer negatief in de pers verschijnt, had Grit verwacht dat in er de Richtlijnen goede voeding 2015 een maximum aan zou worden gesteld. Er is echter alleen een aanbeveling gezet op suikerhoudende dranken, niet voor de consumptie van suikers als zodanig. De frisdrankensector heeft zelf afgesproken per 2020 10 procent minder calorieën in de markt te zetten. Grit gaf aan dat het gemiddelde zoutgehalte van soepen en bouillons al dicht bij de eerdere normen komt van het Vinkje, best practice in de markt. Omdat die onlangs zijn aangescherpt, moeten de voedingsmiddelenbedrijven zich beraden op verdere stappen. Afspraken in ontwikkeling gaan over onder andere zoutgehalte in hartige, droge snacks, koek en banket en vleesconserven. Deze laatste categorie is gekozen omdat die onder meer knakworstjes omvat, die populair zijn bij kinderen.
Monitoring
Cruciaal is monitoring van geherformuleerde voeding. “Sommige van de afspra-
Gouden sportreep
De Sportsgrain Bar van Bakels-Senior en Millets Place Sportsgrainbar heeft de Jaarprijs Goede Voeding 2015 gewonnen. De reep bevat naast de gebruikelijke broodingrediënten volkorenmeel, gist, zout en water, de ingrediënten teffgraan, wortelvezels, banaan, cranberry, rozijnen, lijnzaadmeel, tarwekiemen en zuurdeegpoeder van tarwe en rogge. Het brood is een bron van vezels, bevat vitaminen en mineralen en zout met een verlaagd natriumgehalte. De winnaar kreeg 40 procent van de publieksstemmen.
Gedeeld zilver
De Pur’Enjoy sojadrank van Alpro kreeg 30 procent van de stemmen. De vakjury vond dat Alpro erin is geslaagd een plantaardige sojadrank te produceren die vergeleken met
ken die gemaakt zijn voor de afsluiting van het Akkoord zijn in de herformuleringsmonitor van het RIVM goed terug te vinden: werkelijk lagere gehaltes aan zout, verzadigd vet en suiker in producten. Dit zou zo moeten worden gecontinueerd en dat zou bij steeds meer categorieën het geval moeten zijn”, vindt Grit. Volgens Joop van Raaij van het RIVM worden bestaande databases en monitoringssystemen gebruikt voor de rapportages. Uit de laatste monitoring uit 2014 bleek dat het zoutgehalte in brood 21 procent lager is dan in 2011. Het zoutgehalte in groenteconserven was zelfs 30 procent lager dan voorheen, terwijl er ook in Goudse kaas sprake was van substantiële dalingen. In andere voedingsmiddelen, zoals soepen en vleeswaren, bleef het zoutgehalte vooralsnog gelijk, maar inmiddels zijn daar afspraken voor in gang gezet. Voor verzadigd vet zijn geen significante veranderingen geconstateerd. En voor suiker was het jaar 2014 de nulmeting. Grit benadrukt dat ze foodbedrijven aanspoort om verlaagde gehaltes door te
geven zodat ze worden opgenomen in de NEVO-tabel, een belangrijke bron van het RIVM.
Van Raaij ging ook in op Foodture, een project waar stakeholders uit de wereld van voedsel en voeding samen nadenken over hoe het voedselaanbod er in de toekomst uit zou kunnen zien. Na enkele sessies zijn vier interessante toekomstbeelden geformuleerd voor gezond en veilig, duurzaam, samen eten en inpasbaar eten. In volgende sessies worden deze beelden vertaald naar toekomstig voedsel. Van Raaij concludeert ook dat de huidige herformuleringsmogelijkheden voldoende zijn om voedsel te produceren dat aan de Richtlijnen goede voeding voldoet. Hij benadrukt dat de toekomst van productverbetering niet los kan worden gezien van een internationale context. “Het delen van ervaringen tussen landen omtrent good practices van herformulering en monitoring is essentieel.”
• DIONNE IRVING •bestaande drinkyoghurts betere gehaltes verzadig vet en toegevoegd suiker heeft. Bovendien levert 100 ml 15 procent van de dagelijks aanbevolen hoeveelheid calcium, vitamine B12 en D2. De gezonde vleeswaren van Jumbo/Vollebregt Fresh Company kregen eveneens 30 procent van de stemmen. De vleeswaren zijn ontwikkeld binnen het Jumbo-huismerklab als alternatief voor bestaande vleeswaren. Het product is bedoeld als broodbeleg, maar kan ook dienen als borrelhapje of snack. De plakjes bestaan voor de helft uit vlees en voor de rest uit groente en zuivelingrediënten.
Aanmoedigingsprijs
Koninklijke Peijnenburg kreeg een aanmoedingsprijs voor het Peijnenburg Zero. De jury vindt het zeer bemoedigend dat Peijnenburg erin geslaagd is een ontbijt-
koek te maken zonder toegevoegde suikers (-40%) en het daarbij gelukt is smaak te behouden. Met 72 kcal per voorgesneden plak, rijk aan roggevezel, biedt het een goed alternatief voor reguliere ontbijtkoeken.
Een bijzondere vermelding ging naar Fiber – More than Meat. Het bedrijf brengt worstjes op de markt die voor de helft uit vlees en voor de helft uit groenten bestaan. Hierdoor bevatten ze minder vet dan reguliere worstjes die enkel uit vlees bestaan. Ook bevatten ze minder kilocalorieën en meer groente, waardoor ze als bron van vezels kunnen worden aangemerkt. De hoeveelheid verzadigd vet en natrium is echter nog te hoog om voor een hogere ranking in de Jaarprijs Goede Voeding te eindigen.
De nieuwe trends op Europa’s grootste ingrediëntenbeurs?
Caloriereductie door minder vet en minder suiker blijkt nog altijd belangrijk, net als de aanwezigheid van enkel natuurlijke ingrediënten voor smaak en kleur. Verzadiging komt terug als trend en daarmee ook de toevoeging van vezels en – nog steeds heel populair – eiwitten.
Hoewel vet- en suikerreductie al jaren een belangrijke trend is in de voedingsmiddelenindustrie en vooral in de snackbranche, blijft de vraag naar ingrediënten om dit waar te maken onverminderd groot. Dat was duidelijk te zien op de populaire ingrediëntenbeurs Food ingredients Europe (FiE).
Vetverlaging is bijvoorbeeld in zuivel een van de belangrijkste trends; daarna volgt suikerreductie, meldt Cargill. Belangrijk is
Zoutarme topping voor snacks
Scelta Mushrooms uit Venlo won de prijs voor meest innovatieve ingrediënt tijdens de FiE 2015. Het bedrijf sleepte de prijs in de wacht voor Scelta accelarator, een bron van umami die afkomstig is van champignons en die kan dienen als zoutvervanger en smaakversterker. Bij snacks zoals nootjes kan het als topping worden gebruikt.
natuurlijk wel dat de smaak goed blijft. Het bedrijf toonde het gemodificeerd zetmeel CreamTex, dat de smaak van vet zou nabootsen en voor 50 procent vetreductie in yoghurt kan zorgen. Het mondgevoel blijft hetzelfde, meldt Majella de Bruin, marketingmanager EMEA bij Cargill. “Met een gepatenteerde technologie kunnen we voorkomen dat de yoghurt naar zetmeel smaakt.”
Wat betreft suikerreductie zet Cargill
in 2016 vol in op de combinatie van stevia met erythrol. “Hierdoor kunnen we een suikerreductie van meer dan 50 procent halen, wat met alleen stevia niet mogelijk is.” Nu erytrol ook in de Europese Unie is goedgekeurd, zal het ook hier in laagcalorische frisdranken verschijnen, meldt Caroline Chabot, marketing- en communicatiemanager bij Cargill. “Erytrol fungeert als een smaakmasker voor zoetstoffen en tegelijkertijd geeft het de suikersmaak een boost.” Wat betreft stevia heeft het bedrijf in de Verenigde Staten al een stap genomen door via fermentatie rebauside M te produceren. “Het is de minst bittere en meest zoete steviolglycoside in het steviablad, maar ook de glycoside die het minst voorkomt.” Met reb M is een suikerreductie van 50 productie of meer te halen, claimt Cargill. Het duurt nog drie tot vier jaar voordat het in Europa op de markt komt, aldus Chabot. “De EFSA moet het eerst nog goedkeuren.”
Naast een laag caloriegehalte verwachten consumenten enkel natuurlijke kleur- en smaakstoffen in voedingsmiddelen. Zeker voor snoep – vaak geconsumeerd door kinderen – is de afwezigheid van kunstmatige kleurstoffen bijna een vereiste. Chr. Hansen presenteerde op de beurs een stabiele versie van de rode kleurstof, afkomstig van rode biet. Normaal vervaagt de rode kleur bij een hoge temperatuur.
Amandelen zijn een van de populairste noten die als ingrediënt in voedingsmiddelen worden gebruikt.
Een temperatuurstabieler versie is geschikt voor luchtige snoepjes zoals marshmallows of voor red velvet-cake. De kleurstof kan
worden gebruikt in plaats van carmine. Ook SVZ merkt dat ingrediënten die zijn gemaakt van groente, zoals purees en kleurstoffen, populairder worden. Vooral het drankensegment is een belangrijke markt. Er is enige vraag vanuit de zuivel, maar dat is nog steeds een nichemarkt.
Toegestaan snoepen
Het stond al in de onlangs gepresenteerde Richtlijnen goede voeding: eet dagelijks 15 gram ongezouten noten. Noten worden gezien als een gezonde, maar ook verzadigende snack. Verzadiging wordt volgens onderzoeksbureau Innova Market Insights steeds meer beschouwd als een claim die voor de grote massa aantrekkelijk wordt. Daar profiteren noten van, zo bleek tijdens de FiE. Het eten van noten en zaden, en ook van popcorn, wordt gezien als toegestaan
snoepen. Volgens Innova zijn claims als high in fiber en high protein in combinatie met verzadiging in de vorm van makes you feel fuller longer populairder dan ooit. Snacks zoals noten, chips en koekjes worden door een andere samenstelling vermarkt als eiwitsnack. Noten worden steeds vaker toegevoegd aan repen, cruesli en notenmix. Noten passen ook goed in andere consumententrends, zoals de behoefte aan een clear label en glutenvrij. Een van populairste noten is de amandel.
Uit cijfers van Innova blijkt dat productintroducties met noten in 2014 wereldwijd toenamen met 9,4 procent. Daarbij waren amandelen voor 35 procent verantwoordelijk. Almond Board of California (ABC) was aanwezig op de FiE en had, net als vele andere exposanten, een kok op de stand die hapjes of snacks produceerde met de gepresenteerde ingrediënten. Op de stand van ABC was fooddesigner David Bradley, The Curious Confectioner, aanwezig. Hij maakte snacks met amandelen, zoals een minidonut met amandelmeel, popcorn gecoat met amandel en een cakeje met een bodem van amandel. Het bedrijf speelde ook in op de on-the-go-snackbehoefte van consumenten door een metalen doosje uit te delen waarin precies één portie amandelen past. Een portie van 28 gram staat gelijk aan 23 amandelen, 160 calorieën, 6 gram eiwit en 4 gram dietary fiber. Californië produceert naar eigen zeggen 80 procent van de wereldproductie aan amandelen. De Amerikaanse staat produceert daarnaast walnoten en pecannoten. Walnoten zijn rijk aan alfalinolenic acid (ALA), een omega-3-vetzuur. Volgens het bedrijf California Walnuts zijn de walnoten uit de staat milder van smaak en lichter van kleur in vergelijking met die uit andere landen. Walnoten worden gebruikt in chocolade, zuivel, kaas, salades, als vulling voor bijvoorbeeld ravioli en in patés.
‘Belangrijk is wel dat de smaak goed blijft’• DIONNE IRVING • Food ingredients Europe 2015 werd druk bezocht ondanks de afzeggingen van enkele exposanten, waaronder Avebe en ADM, vanwege de aanslagen in Parijs in november, drie weken voor de beurs.
De foodketen staat aan de vooravond van een ingrijpende hervorming waarbij digitalisering een erg belangrijke driver is. Denk aan het online boodschappen doen tot en met de automatisering in de fabriek, in logistiek, verpakkingen en datakwaliteit. Wordt de foodketen korter, sneller en beter door de digitalisering? Over dit alles gaat het Food Event op 14 april in Den Bosch.
Kan ik ook mijn verse levensmiddelen online bestellen?
Welke invloed heeft e-retail op mijn productieproces?
Nieuwe online retailconcepten schieten als paddenstoelen uit de grond. Van vele ontbijt- en maaltijdboxen die via het web zijn te bestellen tot online supermarkten die steeds vaker hun weg naar de klant vinden. Deze digitalisering van de foodketen aan de verkoop- of consumentenzijde noopt fabrikanten tot nadenken over hun productieproces en logistiek: sluiten die hier nog optimaal op aan?
Ook komen er naast de gevestigde retailers ineens nieuwe partijen op het speelveld, zoals HelloFresh, Picnic en PostNL.
Verder moeten voedselproducerende bedrijven zich realiseren dat de kwaliteit van digitale data nog veel belangrijker wordt. Naast de fysieke verpakking van een product moet immers ook de in-
formatie in de webshops en op de digitale verpakkingen kloppen en up-to-date zijn. Uit de praktijk blijkt dit vaak niet het geval te zijn. Een drama, noemen sommige retailers de digitale informatievoorziening door de fabrikanten.
Bij digitalisering hebben we het zeker niet alleen over de opkomst van het online boodschappen doen. Aan de orde komt tevens de inzet van big data in productontwikkeling, automatisering in de fabriek, voedselveiligheid, productintegriteit, gepersonaliseerde voeding en de hoognodige digitalisering van de papierstroom in de fabrieken. Door digitalisering gaan immers niet alleen de traditionele consumentenkanalen door elkaar heen lopen, maar de schakels in de keten erachter als gevolg daarvan ook. Wellicht verdwijnen er straks schakels en worden processen compleet anders ingericht. En dat heeft grote impact op de productie.
Food Event 2016
Donderdag 14 april, Congrescentrum 1931 Den Bosch VMT-abonnees € 495,Niet-abonnees € 595,Tot 1 maart nog eens € 100,vroegboekkorting!
Voor informatie en inschrijving: www.vmt.nl/foodevent
Thema’s en sprekers Food Event 2016
Een overzicht van een aantal inhoudelijke onderwerpen en sprekers die u kunt verwachten op het Food Event. Let op, dit is slechts een greep uit het aanbod.
PostNL: de digitale foodketen
Product Integrity Audit maakt leveranciers bewust van frauderisico’s
Voor de voedingsindustrie is PostNL een branchevreemde speler, maar voor PostNL is de foodsector een van de branches waar het bedrijf grote kansen ziet voor eten en drinken. Samen met supermarktketens test PostNL onder meer de bezorging van boodschappen. Daarnaast introduceerde het bedrijf samen met Wagingen UR de Foodbox, een koelbox die verse etenswaren
19 uur koel kan houden. Verder werkt het aan eenmalige gekoelde bezorgverpakkingen die door de brievenbus kunnen en aan inventieve logistieke oplossingen, direct van leverancier naar consument.
Sprekers: Hiltjo Bekkering, salesdirector Data Processing bij PostNL Data Services, Daan Koek, projectleader Online Food bij PostNL
Shopall24.dk: direct van fabrikant naar consument
Albert Heijn heeft samen met certificatieinstelling ISACert een Product Integrity Audit ontwikkeld. Deze aangekondigde audit richt zich met name op de cultuur in en het management van de onderneming, het bewustzijn van risico’s en aanwezigheid van een productintegriteitssysteem, maar ook op traceerbaarheid, massabalansen en de interne controlesystemen.
Sprekers: Rob van de Straat, senior qualitymanager Trusted Products bij Albert Heijn, Lisette Stam, competencemanager bij Vinçotte ISACert, Peter Meewisse, manager Quality and Innovation bij Hilton Meats Zaandam
Holland Buy: van leverancier direct naar Chinese consument
Spreker: Nard Clabbers, senior businessdeveloper Personalized Nutrition & Health bij TNO
GS1: datakwaliteit etiketten
Voedselfabrikanten staan voor een gigantische uitdaging: het op orde krijgen en het borgen van actuele etiketinformatie. Door de digitale revolutie is dit alleen maar belangrijker geworden, maar volgens retailers is het nog een puinhoop. Zij hebben er nu een dagtaak aan om alle informatie te controleren. GS1 gaat vanaf dit jaar met nieuwe programma’s bij fabrikanten er hard aan werken om de datakwaliteit te verbeteren.
Sprekers: GS1 en een fabrikant.
GetPact: verpakkingen voor het web
Het Deense initiatief Shopall24.dk is baanbrekend omdat het fabrikanten van voedingsmiddelen in staat stelt hun producten snel en efficiënt bij de consument te krijgen zonder tussenkomst van retailers.
Shopall24.dk is net begonnen, maar heeft als doel de 2,6 miljoen huishoudens in Denemarken te bereiken via een speciale internetmarktplaats en met eigen logistieke partners. Dit kan door de nieuwe digitale technologie. Wordt het een succes, dan volgt een uitrol naar onder meer Nederland.
Spreker: Niels Jensen, ceo Shopall24.dk
Het Holland Center, een initiatief van de topsector Agri & food en het bedrijfsleven, richt een online platform op voor de verkoop van Nederlandse voedselproducten en dranken aan Chinese consumenten: Holland Buy. Chinese consumenten kunnen hier rechtstreeks bij de producent inkopen. E-commerce zorgt voor minder tussenschakels, grotere transparantie in de keten en lagere kosten. Het doel van Holland Buy is zich te onderscheiden op kwaliteit, voedselveiligheid en een betaalbare prijs.
Sprekers: Karien Jeekel, marketingmanager E-commerce China bij Holland Center en een leverancier
TNO: personalised nutrition
Digitalisering biedt bedrijven en organisaties de mogelijkheid om consumenten te stimuleren een gezondere leefwijze aan te leren. Welke foodbedrijven zijn daar al mee bezig en wat zijn hun ervaringen?
Wie denkt dat de digitale revolutie niet van invloed zal zijn op verpakkingen, heeft het mis. Verpakkingen hebben naast een functionele rol ook een rol als actieve verkoper. Die is nu helemaal gericht op de fysieke supermarkt. Fabrikanten moeten nadenken over een vertaling voor verpakkingen naar de webwinkel.
Sprekers: Dick Bais, directeur GetPact; Marcel Verhaaf, creatief directeur Brand Candies
Overige partijen die een bijdrage leveren op het Food Event
Nestlé, AOL Group, PicknPack, NIZO, Wageningen Universiteit, KTBA, Beko Technologies, Riskplaza, Precon en vele anderen. Het definitieve programma wordt binnenkort bekend op VMT.nl.
Sinds begin 2016 is Nederland voorzitter van de EU. Een van de prioriteiten van minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is productverbetering in EU-verband aanpakken. Over de Europese ambities stuurde de minister vlak voor kerst een brief naar de Tweede Kamer. Daaruit blijkt dat niet alle lidstaten een evengrote rol zien voor de EU.
vlees en ontbijtgranen. Volgens het ministerie biedt dit onderzoek aanknopingspunten voor een gezamenlijke inzet op EU-niveau.
Onderzoek broodsamenstelling
Het RIVM heeft in opdracht van het ministerie een vergelijking gemaakt van de productsamenstelling in een aantal lidstaten. Producten uit de categorieën brood, kaas, vlees, soep en ontbijtgranen zijn gekozen op basis van de prioriteiten van lidstaten, relevantie voor zout, verzadigde vetten en suikers en grensoverschrijdende handel. Lastig hierbij was de beschikbaarheid van recente goedvergelijkbare data. Uit wat wel beschikbaar was, blijkt dat er aanzienlijke verschillen zijn in nutriënten in verschillende landen. Het grootst waren de verschillen in zout in kaas en suiker in ontbijtgranen. Volgens Schippers blijkt uit de resultaten dat er ruimte is voor productverbetering en dat bij een gezamenlijke aanpak met de verschillen in de huidige startgehaltes van nutriënten in voedingsmiddelen rekening moet worden gehouden.
De ambities van minister Schippers liggen voor productverbetering op het gebied van zout, verzadigd vet en suiker. Tijdens verschillende werkbezoeken heeft de minister het onderwerp onder de aandacht gebracht. Hoewel ze veel steun en enthousiasme vernam voor het agenderen van productherformulering, zag ze ook dat niet alle lidstaten het onderwerp in EU-verband willen aanpakken. Ongeveer de helft van de lidstaten prefereert een nationale aanpak. De Europese brancheorganisaties en multinationals hebben al aangegeven dat ze een gezamenlijke aanpak verwelkomen.
Enquête naar nationaal beleid Nederland heeft samen met de Europese Commissie een enquête gestuurd naar de lidstaten, inclusief Noorwegen en Zwitserland. Daaruit blijkt dat vrijwel alle landen enige vorm van beleid hebben voor productverbetering.
In negen lidstaten zijn wettelijke normen voor meerdere nutriënten in bepaalde productcategorieën – vaak gaat het om zout in brood. In ten minste dertien landen wordt gebruikgemaakt van een voedselkeuzelogo. En in ten minste negen landen wordt een maximumcriteria gehanteerd voor met name zout in brood, bewerkt
EU-conferentie in Amsterdam
Minister Schippers organiseert op 22 en 23 februari een conferentie over productverbetering. Vertegenwoordigers van lidstaten op DG-niveau, Europese Commissie, WHO, brancheorganisaties, multinationals en Europese ngo’s worden hiervoor uitgenodigd. De beoogde uitkomst van de conferentie is een Roadmap for Action die de genodigden ondersteunen. De roadmap zal de gezamenlijke overwegingen weergeven en de gezamenlijke stappen die nodig zijn voor productverbetering.
Maaltijdboxen zijn al een aantal jaren niet meer weg te denken. Ook de vraag naar gezonde voeding lijkt nog niet te stagneren. BoxBites, een box met gezonde tussendoortjes, speelt hier handig op in. Maar wanneer voldoet een tussendoortje aan het criterium gezond?
Anderhalf jaar geleden richtten Thomas van den Boezem en Mark Schönhage BoxBites op om gezond snacken gemakkelijker te maken. De twee ondernemers hebben eerst een half jaar zaken gedaan met bedrijven om het aanbod gezonde tussendoortjes bij werknemers te promoten. Sinds begin vorig jaar richt het bedrijf zich op consumenten.
Criterium gezond
Wanneer voldoet een snack aan het criterium gezond? Volgens marketingdeskundige Sanne Vreede van BoxBites valt het thema gezond in een breed spectrum. Om in het assortiment opgenomen te worden, moeten producten vrij zijn van gluten, E-nummers en geraffineerde suikers. “Sinds de start van het bedrijf zijn alle tussendoortjes glutenvrij om zo puur mogelijke producten te kiezen en aan de vraag van een grote groep consumenten te voldoen. De box is daarom ook geschikt voor consumenten met een glutenallergie. Zij besparen een hoop tijd in de supermarkt met het zoeken naar glutenvrije tussendoortjes”, aldus Vreede. Daarnaast bevatten de snacks zo min mogelijk ingrediënten en is de richtlijn voor het aantal kilocalorieën (kcal) vastgesteld op maximaal 200.
Voor- en nadelen
“Het is lastig harde criteria op te stellen voor een gezonde snack. Met name omdat
het ene criterium in strijd kan zijn met het andere. Een product kan namelijk voldoen aan alle criteria, maar wanneer het meer dan 200 kcal bevat door gezonde vetten uit noten, wordt het niet direct van tafel geveegd. We wegen de voordelen af tegen de nadelen.”
De samenstelling van het product is echter niet het enige dat bepaalt of een snack wordt goedgekeurd. Wanneer een product op de nutritionele waarde is goedgekeurd, wordt gekeken naar de verpakking. “De box wordt via de brievenbus bezorgd, waardoor de verpakking niet te groot, maar vooral ook niet te bol mag zijn. Gezonde snacks in verpakkingen die veel lucht bevatten, vallen daardoor toch af”, meldt Vreede.
Buitenlandse snacks
Omdat er volgens het bedrijf weinig gezonde snacks beschikbaar zijn in Nederland, komen veel snacks in het assortiment uit het buitenland. Dit komt volgens Vreede voornamelijk door de macht van de multinationals. “Deze grote bedrijven hebben
meer geld om de schappen te vullen dan kleine bedrijven. Daarnaast kiezen zij ervoor om de snacks zo aantrekkelijk mogelijk te maken, zodat de suiker zorgt voor een terugkerend verlangen. Dit speelt vanzelfsprekend ook in het buitenland, maar verhoudingsgewijs heeft het buitenland een grotere markt om leveranciers te vinden. De leveranciers komen dan ook niet uit één land, maar bijvoorbeeld uit Engeland, Zwitserland en Saudi-Arabië.”
Vier van de negentien merken in het assortiment zijn wel afkomstig uit Nederland. “Dat is op het gebied van gezonde voeding wel vooruitstrevender dan andere landen. Nederland speelt hierop in de productontwikkeling zichtbaar meer in dan andere landen. Dit is volgens Vreede merkbaar: “Steeds meer producenten bieden hun tussendoortjes bij ons aan. Het is mooi om deze verandering te zien.”
Preventie en bestrijding van fraude vergt van bedrijven een integrale aanpak. Via de afdeling Kwaliteit is slechts een deel van de risico’s afgedekt, vertelden FrieslandCampina en Albert Heijn tijdens VMT’s eerste fraudecongres. Half januari stelt PwC de fraudetool beschikbaar in de vorm van een app.
Levensmiddelenfabrikanten brengen fraude onder bij hun afdeling Kwaliteitszorg. Wie de deelnemerslijst zag van de bijeenkomst ‘Fraude: preventie en bestrijding’, kon niets anders concluderen. Dagvoorzitter en spreker Suzan Horst plaatste er als director QA van FrieslandCampina wel enkele kanttekeningen bij. “Quality is
niet de oplossing en kan het zeker niet alleen”, betoogde ze. “Kwaliteitsmanagers doen al veel, maar zijn geen controllers, boekhouders of detectives.” Daarmee noemde zij meteen enkele andere disciplines die bij preventie en opsporing van fraude betrokken moeten worden. Bij deze zuivelinternational houdt Quality zich niet
bezig met zaken als massabalansen, voorraadbeheer, salarisbonussystemen en de moraal van het management.
Geen absolute garantie
“Vanuit Quality doen en deden we al veel. Zeker als het gaat om de integriteit of echtheid van ingrediënten of het finale product. Misschien moeten we zaken nog strakker regelen”, zei Horst. Ze beseft echter ook dat fraude nooit helemaal is te voorkomen. “Bij analyses ben je bijvoorbeeld afhankelijk van de nauwkeurigheid van de test, blijft de monstername een steekproef en weet je lang niet altijd waarop je zou moet meten.”
Net als bij HACCP moet fraudepreventie via een risicogebaseerde aanpak in kwaliteitssystemen worden ingebouwd. Horst: “VACCP spreekt mij aan, maar is nog niet helemaal uitgewerkt en is niet morgen al ingebouwd in onze kwaliteitssystemen”. Fooddefense is bij fraudepreventie een goede start. Daarmee beperkt een bedrijf de gelegenheid tot frauderen, een van de factoren die fraude veroorzaken (zie figuur 1). “Wij doen daar al veel aan, zowel intern als extern, bijvoorbeeld in de vorm van een slot op de melktank van de veehouder.” Omdat FrieslandCampina een coöperatieve onderneming is met de melkveehouders als eigenaar, is het risico op grootschalige fraude onder deze toeleveranciers gering. Voor de eigen fabrieken geldt fooddefense en VACCP. Blijven over de afnemers. Horst:
De aangekondigde Product Integrity Audit wordt een leveranciersvoorwaarde van Albert Heijn. De PIA verschilt sterk met de vragenlijsten van audits voor BRC, IFS en FSSC 22000.
Vijf belangrijke onderdelen – bedrijfscultuur, risicobewustzijn en het productintegriteitssysteem, traceerbaarheid en massabalansen, interne beheersmaatregelen en verbeterplannen, en bedrijfskarakteristieken en indruk auditor – worden geplot in een spindiagram. In één oogopslag wordt dan duidelijk waar in een bedrijf, productcategorie of sector verbeteringen zijn te behalen.
Op het VMT Food Event van 14 april in Den Bosch zullen Albert Heijn, ISACert en Hilton Meats Zaandam lezingen verzorgen over de opzet en hun ervaringen met deze Product Integrity Audit.
“Historisch gezien wordt daar het meeste gefraudeerd in de vorm van omkatten. Vaak gaat het dan om de tht-datum. Dat doet de vraag opkomen of we in navolging van Supplier Quality Management (SQM) ook niet Customer Quality Management (CQM) voor onze afnemers moeten invoeren. Moet je je afnemers gaan selecteren op betrouwbaarheid?”
Productintegriteit
Horst benadrukte dat het traceerbaarheidssysteem enorm kan helpen productintegri-
hamburger geleverd zijn door 13 leveranciers? Als je dan een product moet terughalen, loop je als bedrijf enorme risico’s.”
korter en transparanter te maken, zal mede hierdoor verder toenemen.
teit te garanderen. Yvonne Huigen van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) reikte de deelnemers aan de hand van de ervaringen met de paardenvleesfraude en de FVO-missie naar traceerbaarheid nog een begin-of-pipe oplossingsrichting aan. “Houd recepturen overzichtelijk!
Waarom moet een saus kruiden van 22 leveranciers bevatten of het vlees van een
Zo moest Selten in 2013 50.000 ton vlees terugroepen, met als gevolg dat het bedrijf failliet ging. De paardenvleesaffaire leerde dat betrokken bedrijven hun administratie niet op orde hadden: massabalansen klopten niet – paardenvlees werd door Selten wel ingekocht, maar niet verkocht. Vandaar dat verschillende sprekers de deelnemers adviseerden om een breed beeld van hun leveranciers op te bouwen. Als voorbeelden werden genoemd: leverbetrouwbaarheid, leveren volgens specificaties, maar ook geruchten in de markt, problemen met facturering of met bijvoorbeeld de belastingdienst en het op tijd uitbrengen van jaarverslagen. Iedere leverancier brengt een zeker risico met zich mee. Zeker in een zeer versnipperde vleessector met een wereldwijd netwerk met enorme aantallen tussenhandelaren. Volgens Huijgens gaat de NVWA naar aanleiding van de FVO-missie tijdens inspecties traceerbaarheidssystemen onder andere via simulaties testen. De druk om ketens
Albert Heijn heeft fraude in 2014 ondergebracht bij de afdeling Kwaliteit omdat dit een raakvlak heeft met Food Safety, aldus Anita Scholte op Reimer, directeur QA en Duurzaamheid bij Ahold. Binnen de afdeling is de nadruk verlegd van reactief reageren op incidenten naar voorkomen van fraude. Preventie betekent voor Albert Heijn grip krijgen op de circa 1.300 directe toeleveranciers van huismerkproducten en ruim 3.000 last stage of production-locaties, bedrijven waar de laatste bewerking aan het eindproduct wordt verricht. Daarvoor werd FAR ontwikkeld. Dit Fraud Approach Regime- systeem kent vier bouwstenen: het GFSI Guidance Document, labanalyses, onaangekondigde audits en aangekondigde Product Integrity Audits. Bedrijven werden gegroepeerd in risicocategorieën waarbij de risico’s van het bedrijf (laag, gemiddeld, hoog) tegen de risico’s van het product (laag, gemiddeld, hoog ) werden afgezet. Begonnen werd met die bedrijven die op beide criteria hoog scoorden, waaronder producenten van vlees en vleespro-
‘Als je fraude vermoedt, meld je die dan?’
Fraude is een multifactoraal probleem en moet dus ook zo worden voorkomen, opgespoord en aangepakt.
FFVA-tool als app
WUR en VU Amsterdam ontwikkelden in opdracht van SSAFE een tool waarmee bedrijven de kwetsbaarheden voor fraude in hun toeleverende keten en eigen bedrijfsgelederen kunnen inventariseren. Accounts- en adviesorganisatie PwC maakte als global roll-out partner van SSAFE deze Food Fraud Vulnerability Assessment (FFVA-)tool op 14 januari wereldwijd beschikbaar in de vorm van een gebruiksvriendelijke app.
De tool helpt bedrijven zich voor te bereiden op de nieuwe GFSI-richtlijnen die vereisen dat GFSI-gecertificeerde voedselbedrijven een vulnerability assessment uitvoeren en een controleplan opstellen om voedselfrauderisico’s te verkleinen. De tool is overal in de voedselproductie- en distributieketen inzetbaar: van erf tot bord, ongeacht type, grootte of locatie van het bedrijf. De 50 open vragen geven een bedrijf inzicht in productgerelateerde risico’s, ketentransparantie, economisch aspecten zoals prijsontwikkelingen van grondstoffen, financiële signalen, eerdere criminele handelingen en beheersmaatregelen. Behalve de vragen omvat de app ook een managementdeel waarmee de gebruiker onder meer vorderingen en acties kan managen. Voor informatie: www.pwc.com/foodfraud
ducten, vis en visproducten, olijfolie, honing, verse vruchtensappen en melk. Deze bedrijven kregen als eerste te maken met de FAR-methodiek. Sommige werden onaangekondigd door projectleider Rob van de Straat bezocht en bij enkele bedrijven werd geëxperimenteerd met een Product Integrity Audit die samen met ISACert is ontwikkeld (zie kader). De producten met hoog risico zelf worden steekproefsgewijs in het lab getest. Behalve naar de keten werd gekeken of het etiket klopt, of de afspraken die daarover zijn gemaakt worden nageleefd en of de gegevens kloppen met die in de database van Albert Heijn.
Uit de controles en gesprekken met de leveranciers trok Albert Heijn de volgende conclusies: 1. specificaties moeten nog specifieker; 2. er zijn grote verschillen tussen branches; 3. de bewustwording van het belang van transparantie groeit in alle schakels van de keten; 4. Quality Control loont. De directeur QA illustreerde dit met enkele voorbeelden. Van acaciahoning moet nu 10 tot 30 procent afkomstig zijn van acaciabomen. Die marge laat letterlijk te veel ruimte voor gesjoemel.
Misstanden melden?
“Als je bij een leverancier tijdens een onaangekondigde controle ziet dat ze voor Carrefour aan het produceren zijn, wat
doe je dan met die informatie?” luidde een vraag uit de zaal. Scholte op Reimer zei dit niet zo spannend te vinden. “We hebben de leveranciers van elkaar redelijk in beeld. Veel spannender is als ik zie dat er iets misgaat met die batch. Wat doe ik dan? Spreek ik de producent daarop aan? Meld ik dat bij Carrefour? Vaak weet je iets niet zeker en heb je een vermoeden, wat doe je dan?”
In de TaskForce Voedselvertrouwen zouden voor dit soort situaties richtlijnen worden opgesteld, maar dit kader is er nooit gekomen. Wel het meldpunt zelf. “Soms worden incidenten met elkaar gedeeld, maar zelf heb ook ik behoefte aan richtlijnen van de overheid.” In de pauzes viel onder kwaliteitsmensen de kritiek te beluisteren dat de NVWA de naam van de melder onvoldoende afschermt, waardoor relaties verstoord raken.
• HANS DAMMAN •De bijeenkomst ‘Fraude, preventie & bestrijding’ is mede mogelijk gemaakt door:
Een historisch moment was het toen in Parijs maar liefst 195 landen op 12 december vorig jaar het klimaatakkoord sloten. De doelstellingen zijn helder, maar een concrete uitwerking per branche ontbreekt nog. Voor de agrofoodsector zullen vooral de grote fabrikanten en de supermarktsector het voortouw moeten nemen om de talloze kleine agrofoodbedrijven klimaatneutraal te laten opereren.
De uitkomst van de klimaattop gaat grote consequenties hebben voor de voedselproducerende sector. Welke dat concreet zijn, weet echter nog niemand. Want hoe valt de doelstelling om de temperatuur van de aarde met niet meer dan 2 °C te laten stijgen direct te vertalen naar agrofood? Feit is dat op alle terreinen de uitstoot van broeikasgassen en schadelijke stoffen verminderd moet worden. Tegelijkertijd mag dit de voedselproductie niet in gevaar bren-
gen, is er afgesproken. Ook moeten alle partijen financieel bijdragen aan verlaging van broeikasgas en klimaatbestendige oplossingen onderzoeken. En vanaf 2020 moeten de rijkere landen elk jaar 100 miljard dollar opbrengen om de armere landen te helpen met het bereiken van de doelstellingen.
Het zijn afspraken die zich niet simpelweg laten vertalen naar de foodsector, vindt
Michel Schuurman, klimaatexpert bij MVO Nederland en initiatiefnemer van de Nederlandse klimaatcoalitie van inmiddels 400 organisaties. “De invulling van de gemaakte afspraken is nu nog heel vrijblijvend. Eerst moet alles op landenniveau worden uitgekristalliseerd.”
Toch moeten foodbedrijven wat hem betreft niet daarop gaan wachten. Schuurman: “Elke investering die je nu doet als bedrijf, moet gericht zijn op verlaging van de foodprint. Waarom? Omdat je de samenleving ermee op het spel zet.” De klimaatexpert moet naar eigen zeggen helaas constateren dat nog lang niet bij elke investering wordt gekeken naar de foodprint. “De inspanningen van veel foodbedrijven op het gebied van duurzaamheid zijn goed, maar het is nog lang niet genoeg.”
Daarbij is er een groot verschil tussen de grote en de kleinere bedrijven in agrofood. De grote bedrijven hebben de problematiek volgens Schuurman steeds beter op het netvlies. “Veel bedrijven realiseren zich dat klimaatneutraal opereren echt noodzakelijk is, omdat anders de toevoer van grondstoffen in gevaar komt. Door de steeds grotere droogte en de frequentere overstromingen wordt bijvoorbeeld de toevoer van koffie en cacao steeds onzekerder. Het mkb realiseert zich dit echter onvoldoende. Die middenmoot wordt wel steeds kleiner, maar is nog steeds heel groot.”
Daar hebben de bedrijven uiteindelijk alleen zichzelf mee, stelt Schuurman. Het
“Overall afspraak is dat we ons allemaal moeten inspannen om zo snel mogelijk de uitstoot van broeikasgassen te verlagen”, vindt Frank van Ooijen, director Communication, Sustainability & FrieslandCampina Institute for Dairy Nutrition. “Bijna 200 landen hebben zich gecommitteerd aan een klimaatovereenkomst met de ambitie de uitstoot met 40 tot 70 procent te verminderen in 2050 ten opzichte van de niveaus van 2010. Een heel ambitieuze uitdaging. Na 12-12 tellen slechts twee dingen: slimme landbouw en duurzaamheid en lagere CO2-resultaten. FrieslandCampina heeft al enkele succesvolle stappen gezet binnen het kader van zijn strategische klimaatneutrale groeidoelstelling en het duurzame melkveehouderijprogramma Foqus
wordt namelijk steeds lastiger om geld te krijgen van banken en pensioenfondsen als er niet wordt gewerkt aan de beperking van CO2-uitstoot. “Investeringen worden in toenemende mate getoetst op de vraag of ze klimaatneutraal zijn. De financiële instellingen vinden het te risicovol worden om te investeren in emissie-intensieve sectoren en bedrijven”, zegt Schuurman.
Bovendien zijn er volgens hem steeds meer studies die aantonen dat het ook financieel loont om met klimaatverandering bezig te zijn.” De klimaatexpert doelt onder meer op een onderzoek van het internationale duurzaamheidsplatform CDP, S&P 500 Climate Change Report. Daarin staat dat industrieleiders uit de S&P 500 die actief plannen maken op klimaatverandering, 18 procent winstgevender zijn dan het gemiddelde en maar liefst 67 procent winstgevender dan bedrijven die helemaal geen aandacht besteden aan klimaatverandering. De bedrijven blijken ook nog eens stabieler te zijn met 50 procent lagere volatiliteit in opbrengsten over een periode van tien jaar.
uitdaging’
Planet. Mede door investeringen van onze leden-melkveehouders in zonne-energie, wind- en biomassa, hebben we in januari dit jaar bereikt dat al onze 35 productielocaties in Nederland voor 100 procent op groene stroom draaien evenals het FrieslandCampina Innovation Centre op de campus van Wageningen Universiteit en de Central Office in Nederland. 50 procent van deze groene elektriciteit komt van onze leden-melkveehouders. Dit voorjaar hebben we de nieuwe productielocatie in Borculo opgestart; de energievoorziening van deze state-of-the-art fabriek gebeurt door gecertificeerde biomassa (pyrolyse-olie), houtsnippers en volgend jaar ook door groen gas uit verwerkte mest. De mogelijkheden in ons transport zijn veelbelovend,
met name voor mestvergisting om mest om te zetten in biogas en tevens de waardevolle mineralen zoals fosfaat om te zetten in compost als een alternatieve meststof.”
FrieslandCampina en Unilever Binnen de Klimaatcoalitie stimuleert MVO Nederland bedrijven om concrete plannen te maken. Friesland Campina (zie kader) en Unilever zijn binnen de foodsector altijd de veelgeprezen schoolvoorbeelden. “Maar koffiebrander Peeze springt ook in het oog”, zegt Schuurman. “Dat mkb-bedrijf probeert de productie van koffie én thee over de hele keten heen klimaatneutraal te krijgen.” Unilever speelt al meerdere jaren een voor-
zoekscentra wereldwijd als we het ongekende project starten om een wereldeconomie zonder uitstoot te maken”, voorspelt hij.
VNO-NCW
beeldrol. Ceo Paul Polman reageerde als een van de eerste foodpartijen uitgebreid op de gemaakte afspraken tijdens de klimaattop in Parijs. Hij doet vooral een appèl op het bedrijfsleven. “De consequenties van dit akkoord gaan verder dan de acties van overheden. Ze zullen worden gevoeld door banken, beurzen, directiekamers en onder-
FNLI heeft zich als organisatie zelf niet uitgesproken over het klimaatakkoord. De federatie sluit zich aan bij het standpunt van werkgeversorganisatie VNO-NCW. Frits de Groot, teamleider milieu, energie, ruimtelijke ordening en infrastructuur, was enkele weken geleden aanwezig bij de klimaattop en stelt dat het vooral belangrijk is om te gaan voor een ketenintegrale aanpak: van zaadje tot broodje. De keten is namelijk zo sterk als de zwakste schakel en nu wordt er nog te weinig vooruit of achteruit gekeken in de keten.” Vooral grote fabrikanten en supermarkten moeten volgens hem het voortouw nemen en eisen stellen aan hun leveranciers om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen.
‘Elke investering moet de foodprint verlagen’
Sneller,
VMT 3 (11-03)
VMT 4 (01-04)
VMT 6 (10-05)
VMT 8 (17-06)
VMT 10 (26-08)
VMT 11 (16-09)
VMT 13 (21-10)
VMT 15 (25-11)
Voedselveiligheid: standaarden
Verpakken
Productontwikkeling samen met retail
Opleiding & Arbeidsmarkt
Voedselveiligheid: labanalyses
Technologie
Duurzaamheid: integriteit
Ingrediënten: healthy ageing
VMT 16 (16-12) Trends in de toekomst Alle
De popcornmarkt groeit snel door het gezonde imago van de snack, maar popcorn bevat volgens onderzoek van de Britse organisatie Consensus Action on Salt & Health (CASH) onnodig veel zout en vet. Volgens Rudy Wouters, vicevoorzitter van het Beneo Technology Center is het mogelijk om popcorn te ontwikkelen met de suikervervanger isomalt. Hierdoor kan het suikergehalte worden teruggebracht van 10 tot 20 procent naar één procent. Producenten mogen dan de claim ‘zonder suiker’ op de verpakking voeren. Daarnaast heeft isomalt als voordeel dat het hittebestendig is. Hierdoor zal magnetronpopcorn niet verbranden tijdens de bereiding. Ook wordt de snack volgens Wouters krokanter en verbetert de suikervervanger het uiterlijk en de smaak.
www.actiononsalt.org.uk
Voedingproducent Smood en innovatiebedrijf en producent Futricio gaan samen maaltijdvervangende shakes ontwikkelen, produceren en verkopen. Beide bedrijven zien een groeiende vraag naar simpele, gezonde en betaalbare shakes voor consumenten die geen tijd, geld of moeite willen besteden aan het bereiden of nuttigen van een maaltijd.
De shakes zijn gebaseerd op voedingsmodellen en kennis die ruimtevaartorganisatie NASA ontwikkelde voor astronautenvoeding. De maaltijdvervangers bevatten onder andere lijnzaadolie als bron voor onverzadigde vetzuren zoals omega 3 en 6, sojaeiwitten als bron voor essentiële aminozuren en glutenvrije ontsloten haver als basis voor langzaam opneembare en licht verteerbare koolhydraten en vezels.
Ook bevatten de shakes vitaminen en mineralen. De productie van de shakes vindt op lage temperatuur plaats bij Smood.
www.smoodforyou.com
De opkomst van het paleo-dieet biedt kansen voor producenten, blijkt uit onderzoek van Innova Market Insights. Het paleo-dieet is gebaseerd op het idee om de eetgewoonten van 10.000 jaar geleden terug te brengen. Het bureau deed onderzoek naar het gebruik van het woord ‘paleo’ in productlanceringen wereldwijd. In 2010 waren er enkele productinnovaties. In de twaalf maanden tot eind september vorig jaar is het aantal toegenomen tot meer dan 300. Daarnaast breidt het aantal introducties uit naar landen buiten de Verenigde Staten, waar de interesse in het paleo-dieet is gestart. Australië is binnen één jaar goed voor 16 procent van alle productintroducties op dit gebied. Daarmee stijgt het land uit boven Europa (10%). De categorieën granen, bakkerijproducten en snacks hebben een gecombineerd aandeel van 56 procent. Hierop volgen respectievelijk sportvoeding, zuivel en frisdranken.
www.innovadatabase.com
Teksten of logo’s van eetbare materialen op chocolade, koek of cake printen. In de voedingsindustrie bestond deze wens al jaren. Foodjet zag dit als een uitdaging en ontwikkelde tien jaar geleden de eerste wereldwijd gepatenteerde printer. In de loop van de tijd is de machine verder geoptimaliseerd, evenals de te printen eetbare materialen.
zijn olie, chocolade, sausen, vetcoatings en purees; materialen met elk hun eigen viscositeit. Uitgangspunt was dat printen een goed alternatief moest zijn voor het conventionele werken met mallen. Verder waren lage omsteltijden en een hoge nauwkeurigheid belangrijk en moest de machine eenvoudig te onderhouden en te reinigen zijn, zodat ze eenvoudig te combineren is met bestaande productieprocessen. Modulariteit was dus ook een essentieel punt.”
nis volledig in eigen huis op. Wanneer dat achter de rug is, gaat Foodjet op zoek naar bedrijven voor wie de technologie nog meer interessant is.
Foodjet de Grood Innovations ontwikkelt en maakt industriële printsystemen voor onder andere de bakkerijwereld, chocolatiers en snoepgoedfabrikanten. “Ons bedrijf is al tientallen jaren actief in de machinebouw”, vertelt general manager Pascal de Grood van het familiebedrijf.
“In 2005 zijn we gestart met de ontwikkeling van een machine die eetbare materialen kan printen op voedingsproducten als koek, cake, ijs en chocolade”, vervolgt hij. “Voorbeelden van die eetbare materialen
“In onze organisatie vertalen we een klantvraag naar engineering, een logistiek proces, assemblage en uiteindelijk voeren we ook alle noodzakelijke testen uit”, vervolgt De Grood. “Soms gaat het om langlopende innovatieve trajecten, zoals de ontwikkeling van een nieuwe technologie voor een nieuw product, die we vervolgens moeten integreren in een bestaand productieproces.” Een voorbeeld daarvan is het printen van glansmiddel op deeg. Daar is Foodjet nu mee bezig. Voordat het ontwerpproces begint, bouwt het bedrijf de benodigde procesken-
“Wat telt in deze markt zijn innovatie, kennis van het proces van de klant, service en een goede aftersales”, weet De Grood. Vanuit die gedachte begon Foodjet destijds aan de ontwikkeling van de printer voor eetbare materialen. Een belangrijke doorbraak twee jaar geleden was de komst van een innovatieve printkop, waarmee voortaan ook vloeistoffen met klontjes, kristallen en vezels konden worden verwerkt zonder dat de kop verstopt raakte. De kop is voorzien van nozzles met een grotere diameter. Bovendien is gekozen voor een ander sluiterprincipe. “Belangrijk bij de printvloeistof is dat die homogeen is. Aandachtspunt hierbij is dat elke vloeistof een eigen verwerkingstemperatuur heeft”, legt De Grood uit.
De nieuw ontwikkelde machine bestaat uit een printer met een of meer printkoppen en een transportband. Voor integratie in een bestaand proces zijn uitsluitend stroom en perslucht nodig. Om van tevoren exact te kunnen bepalen hoe de producten op de band worden aangeleverd, is het mogelijk om een visionsysteem boven de transportband te hangen. De informatie van dit sys-
teem gaat via een CAN-busverbinding naar de printkop, die op basis van de informatie volautomatisch het patroon dat gemaakt dient te worden corrigeert. De Grood: “Als de machine is uitgevoerd met meerdere printkoppen, kunnen die onderling samenwerken en volledig op elkaar worden afgestemd. Zelfs als het product volledig willekeurig wordt aangeleverd. Lopen de producten keurig op spoorpositie, dan kan soms worden volstaan met één printkop per spoor en hoeft er geen rekening te worden gehouden met latere verplaatsingen of hoekverplaatsingen.”
Een printkop heeft aan de onderkant een rij gaatjes met nozzles. Elke nozzle kan tot 500 druppels per seconde product afschieten. Al die druppels samen moeten uiteindelijk het gewenste patroon realiseren. Door de printkoppen schuin te zetten, wordt een hogere resolutie gerealiseerd. De exacte printhoek wordt van tevoren ingegeven. Met dit systeem kan elke vorm of tekst vanuit een digitaal bestand worden geprint. Het is dus zeer flexibel en er hoeven geen mallen meer worden gewisseld.
In de ontwerpfase van deze machine is een goede en eenvoudige reinigbaarheid van de machine vanwege HACCP-normen al meegenomen. De tray met de printkoppen is daarom geplaatst op een synchrone, lineaire hydraulische hoogteverstelling van
Bansbach EasyMotion. De verstelling wordt bereikt door gelijktijdige regeling van twee afzonderlijke cilinders. Directeur Stefan van Beek van MParts, de leverancier: “Het EasyMotion-systeem bestaat uit een hydraulische pomp, twee regelcilinders en buizen om alle componenten te kunnen aansluiten. Bij dit systeem hoeven de exacte krachten niet van tevoren worden ingegeven. Elke cilinder is afgesteld. Wordt er minder kracht op de cilinders uitgeoefend, dan blijft het systeem functioneren.”
De tray van de Foodjetprinter is uitgevoerd met E-cilinders met een slag van 300 mm. Voor de ingaande beweging van de zuigerstang is bij dit type cilinder een tegenkracht
machines wereldwijd inzetbaar zijn. Veel verschillende voltages is dan alleen maar lastig. Bij dit model worden parameters als spoed en snelheid, waarmee de tray omhoog of omlaag gaat, eenmalig van tevoren vastgelegd en daarmee ook de bewegingssnelheid.”
nodig van 70 Nw per cilinder, zodra de tray handmatig of elektrisch weer naar beneden wordt verplaatst – omgerekend is dit een gewicht van circa 28 kilogram. Bij deze applicatie is voor de handslinger gekozen, die wel in een buizenprofiel of koker moet worden gebracht om bescherming te kunnen bieden tegen ongewenste belasting van buitenaf. Dit model mag dus niet op knik worden belast. “Foodjet heeft bewust gekozen voor een handslinger, zodat de
De Grood: “De grootste uitdaging bij de ontwikkeling van toekomstige, nieuwe machines is de performance van de machines verder te verbeteren. Dus een nog hogere printresolutie, meerdere kleuren en een nog hogere printsnelheid. Om de resolutie te verhogen wordt gestreefd naar kleinere druppels in hogere frequenties. Vooralsnog is het printen van meerdere kleuren alleen mogelijk door verschillende printunits achter elkaar te plaatsen. Interessant te melden is tot slot dat onze organisatie achter de schermen hard werkt aan industrieel 3D-printen van complete maaltijden. Dit als alternatief voor gepureerd eten, dat oudere mensen met kauw- en slikproblemen dagelijks voorgezet krijgen. Dat is een volgende stap op de weg naar gepersonaliseerd eten.”
‘Ook vloeistof met klontjes en vezels is nu te printen’• HENRIËTTE VAN NOREL • H. van Norel is freelance journalist EasyMotion van MParts, geïntegreerd in een applicatie van Foodjet.
Twee onderzoekers van de universiteit van Utah hebben een manier gevonden om ledlampjes te produceren uit voedselresten. Dit is volgens de onderzoekers goedkoper en veiliger en het gaat voedselverspilling tegen. Het onderzoek is in oktober vorig jaar gepubliceerd in Physical Chemistry Chemical Physics. Ledlampjes worden geproduceerd uit quantum dots en carbon dots. Carbon dots zijn simpeler quantum dots die zijn gemaakt van koolstof. Om voedsel in carbon dots om te zetten, hebben de onderzoekers frisdranken, brood en tortilla’s in een oplosmiddel geplaatst, waarmee onder druk en een hoge temperatuur carbon dots zijn gevormd.
http://unews.utah.edu
Wageningen UR is gestart met de integratie van verschillende modules tot een flexibele voedselverpakkingslijn, de zogenoemde PicknPack-lijn. Onlangs is de tweede module, een crate-picking robot ontwikkeld. Het proces waarbij medewerkers in verpakkingsbedrijven aan de lijn voedingsproducten uit kratten overplaatsen in bakjes wordt hierdoor verder geautomatiseerd. De module is samen met Marel en Lacquey ontwikkeld. Naast het grijpen van producten uit een krat, is de flexibiliteit vernieuwd.
Volgens Wageningen UR kunnen de beeldverwerkingsmethoden en grijper nu overweg met variaties binnen een producttype, zoals trostomaten. Ook kan de module snel omschakelen naar een ander producttype. Door de combinatie van de 3D-waarneming van de krat met de lay-out van de grijper is het optimale grijppunt bepaald, meldt Wageningen UR. Zo worden beschadigingen van andere producten voorkomen. De kratten worden op deze manier geleegd, waarna een nieuwe krat wordt aangevoerd.
www.picknpack.eu
Deurop heeft waterdichte kasten in het assortiment die volgens het bedrijf optimale bescherming bieden voor elektrische apparatuur in productieruimten. De kasten zijn uitgevoerd met een ruimtebesparende, gasgeveerde liftdeur van roestvast staal. Ze zijn leverbaar als inbouw, opbouw of vrijstaande kast. Ze zijn volledig waterdicht volgens IP66 en uitgevoerd met FDA-goedgekeurde siliconenafdichting. De kasten zijn beschikbaar in RVS 304 of 316 in geslepen uitvoering conform de richtlijnen voor hygiëne. Deurop produceert zijn producten op maat. Ze zijn beschikbaar vanaf één stuks. Volgens het bedrijf zijn ze altijd vo ordeliger geprijsd dan standaardproducten van reeds bestaande merken.
Neogen introduceerde een nieuwe AccuPoint Advanced ATP-meter. Het systeem detecteert Adenosine Trifosfaat (ATP) van voedselresten en micro-organismen op oppervlakken en in vloeistoffen. Het systeem bestaat uit monsternemers, een meetapparaat en datamanagersoftware. Die kunnen worden aangepast voor specifieke apparatuur, gebruikers, producten en processen in de productiefaciliteiten, aldus het bedrijf. De meter geeft een beeld van de hygiëne in productieomgevingen. De monsternemers zijn beschikbaar voor oppervlakken, spoelwater en het testen van smalle ruimtes. Het platte uiteinde van de monsternemer voor oppervlakken breekt door biofilm en neemt volgens Neogen een oppervlak nauwkeuriger af voor meer consistente detectie.
www.neogen.com
Antibioticaresistente bacteriën zijn een gevaar voor de volksgezondheid. Onderzoek wijst uit dat zij in tal van levensmiddelen worden aangetroffen, soms zelfs in hoge aantallen. Met name het gebruik van antibiotica in de dierhouderij is een punt van zorg. Hoewel al grote stappen zijn gemaakt, is een verdere reductie is noodzakelijk. Antibiotica hoort niet in voeding thuis. De Nederlandse regering heeft in relatie tot het EU-voorzitterschap in 2016 dit thema tot speerpunt gemaakt van haar beleid. Op het symposium geven diverse experts hun visie en krijgt u inzicht in de problematiek van antibiotica en resistente bacteriën in de diverse sectoren zoals de veehouderij, de vleessector en de zuivel. Besproken wordt welke voortgang er is geboekt en wat er in de toekomst nog moet gebeuren.
Datum: 18 februari, Locatie: Bunnik
Is voedsel op maat de toekomst? Kunnen consumenten straks aan de hand van hun DNA bepalen welke voedingsstoffen ze wel of juist niet moeten eten om gezond oud te worden? Kunnen consumenten per dag persoonlijk advies krijgen welke producten ze zouden moeten eten, afgestemd op bijvoorbeeld de lichamelijke activiteit van die dag? Voor ondernemers in de voedingsindustrie en gelieerde industrie kan dit kansen bieden. In deze bijeenkomst worden ondernemers hierover geïnformeerd en geïnspireerd.
Datum: 18 februari, Locatie: Heerenveen
De jaarlijkse Global Food Conference van GFSI brengt brengt 1.000 voedselveiligheidsexperts uit ruim vijftig landen samen om de voedselveiligheid wereldwijd te verbeteren. Zij wisselen kennis en best practices uit, discussiëren over voedselveiligheidsrisico’s en luisteren naar presentaties van sprekers uit de industrie.
Datum: 29 februari-3 maart, Locatie: Berlijn (DEU)
. .www.tcgffoodsafety.com
26 jan Symposium Micro-organismen, zo hou je ze in de hand, Wageningen
26-27 jan
Tweedaagse cursus Membrane concentration & Evaporation: from theory to practice, Ede
28 jan Training VITAL2-drempelwaarden, Renswoude
28-29 jan
Tweedaagse cursus Spray drying: from theory to practice, Ede
28 jan Nationaal congres Veilig Voedsel 2016, Vianen
31 jan-3 feb ISM, Keulen (DEU)
1-4 feb Open training TWI-jobinstruction, Tilburg
5-9 feb Europain, Parijs (FRA)
5 feb-10 jun LMT, applicatie-opleiding Levensmiddelentechnologie, Ede
5 feb Training Introductie voedselveiligheid, Doorn
8-15 feb Orange Belt in Lean Six Sigma, Doorn
12 feb Hygiënische engineering: droge processen, Utrecht
12 feb Training Etikettering, Doorn
12-13 feb Voedsel Anders-conferentie, Wageningen
16 feb-19 apr Cursus Levensmiddelenmicrobiologie, 's-Hertogenbosch
16 feb-19 apr Cursus Product en gezondheid, 's-Hertogenbosch
16 feb-19 apr Food Processing: voor de procestechnoloog, 's-Hertogenbosch
16 feb-5 apr Cursus Levensmiddelenmicrobiologie en -hygiëne, Wageningen
17 feb
18 feb
Workshop Kwaliteit van microbiologische media, Wageningen
Antibiotica en resistentie in de voedselketen, Bunnik
18 feb-1 juli Cursus Conserveren en verpakken, 's-Hertogenbosch
14 april Food Event 2016: de digiitale foodrevolutie, ‘s-Hertogenbosch
Voor de volledige agenda: www.vmt.nl
Voedingsmiddelen, Management en Technologie is hét mediaplatform voor de voedings-, genotmiddelen- en drankenindustrie in Nederland en België. VMT is opgenomen in Food Science and Technology Abstracts (FSTA) en is een voortzetting van Conserva en Voeding + Techniek, waarin opgenomen het internationaal tijdschrift voor Brouwerij & Mouterij. VMT verschijnt 16x per jaar.
MYbusinessmedia
Essebaan 63 c
2908 LJ Capelle a/d IJssel
Postbus 8632
3009 AP Rotterdam
T 010 2894078
F 010 2894076
E redactie.vmt@mybusinessmedia.nl
I www.vmt.nl
Uitgever
Suzanne Wanders
T 010 2894017
E s.wanders@mybusinessmedia.nl
Hoofdredactie
Willem-Paul de Mooij
T 010 2894065
E w.mooij@mybusinessmedia.nl
Eindredactie
Margo Verbiest
T 010 2894022
E m.verbiest@mybusinessmedia.nl
Redactie
Hans Damman
T 010 2894070
E h.damman@mybusinessmedia.nl
Dionne Irving
T 010 2894071
E d.irving@mybusinessmedia.nl
Maurice de Jong
T 010 2894041
E m.jong@mybusinessmedia.nl
Nathan Strik (webredactie)
T 0570 504380
E n.strik@mybusinessmedia.nl
Liza Kester (stagiaire)
Redactie-adviesraad
Dr. ir. R.W. van den Berg; prof. dr. ir. M.A.J.S. van Boekel; prof. dr. ir. M. Uyttendaele; F. Egberts, dr. ir. C.D. de Gooijer; M. Janssen; dr. P.M. Klapwijk; prof. dr. ir. A. Van Landschoot; ir. F. Lanting; ir. J. Maagd; dr. ir. K. Oosterhaven; ir. J. van de Put; drs. J. Stark (voorzitter); dr. W. Visser; Ir. E.J.C. Paardekooper (erelid)
Met medewerking van TNO, NIZO food research, Wageningen Universiteit en Researchcentrum, Universiteit Gent, Universiteit Utrecht.
Advertentie Monique van Neutegem
T +31 6 50449402
E m.neutegem@mybusinessmedia.nl
Anneloes Veerman
T +31 6 12707014
E a.veerman@mybusinessmedia.nl
Marketing Judith Verbeek
T +31 10 2894039
E j.verbeek@mybusinessmedia.nl
Vormgeving
Colorscan bv, www.colorscan.nl
Druk
Drukkerij Roelofs, Enschede
Abonnementen
Voor vragen over abonnementen, bezorging en/of adreswijzigingen
kunt u: Bellen met +31 10 2894008; Mailen naar klantenservice@vmt.nl; Schrijven naar MYbusinessmedia bv, VMT, Postbus 8632, 3009 AP Rotterdam.
Jaarabonnement VMT Optimaal
Nederland € 299,40.
Jaarabonnement VMT Magazine
Nederland € 227,40.
Jaarabonnement VMT Online
Nederland € 203,40.
Studentenabonnement € 104,79
Productiemanager
Kwaliteitsmedewerker
International Brand & Trade Manager Proline Petfood
Proefabonnement (3 edities) € 29,-
Prijzen zijn excl. btw en € 3,95 administratiekosten. Beeindiging van het abonnement kan uitsluitend schriftelijk geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.
ISSN 0042-7934
Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd, waaronder begrepen het reproduceren door middel van druk, offset, fotokopie of microfilm of in enige digitale, elektronische, optische of andere vorm.
Publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs. Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs aanvaarden echter geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden.
www.vmt.nl
QESH-manager AAK / DUPP-Food Recruitment
Principal Food Technologist (applications)
QA-adviseur Stafafdelingen Suiker Unie / DUPP-Food Recruitment Dinteloord
Divisionmanager Processing & Processing Centre NIZO food research Ede
Business Development Manager Processing Centre NIZO food research
Suiker Unie is onderdeel van Royal Cosun, een internationaal concern dat natuurlijke voedingsmiddelen ontwikkelt, produceert en vermarkt. Suiker Unie is met circa 750 medewerkers één van de meest efficiënte suikerproducenten in Europa en heeft de ambitie om die toppositie verder te versterken. Naast suikerproducent ontwikkelt Suiker Unie zich steeds meer tot producent van duurzame energie en is steeds op zoek naar duurzame toepassingen van suiker en bietcomponenten. Duurzaam ondernemen is verweven in de strategie, zowel voor klanten, telers als medewerkers. Deze missie vertaalt zich in kwaliteit en duurzaamheid in de gehele keten. Voor deze organisatie zijn wij op zoek naar een doortastende QA Adviseur Stafafdelingen die verantwoordelijk is voor het ondersteunen van de afdelingen Commercie & Logistiek, Inkoop, R&D en Agrarische Zaken binnen het hoofdkantoor op gebied van kwaliteit en voedselveiligheid.
Consultant: Dirk-Jan van Veldhuizen, telefoon 0317-468686 of 06-53137885
A job at Mars is never just a job. It’s an adventure. A journey. Anything but blindly following what other people tell you to do. With Mars, the decisions you make matter. It means you can rewrite the rules and build new solutions. You can develop your ideas and create new successes. In fact, in a culture that’s all about freedom, personal responsibility and entrepreneurship – and with brands active in 180 countries and sales of over $30 billion – you can make it mean more no matter where you join Mars. So the question is, what will your story be? Start a new chapter at Mars as a Seasonal Packaging Implementation Technologist who is responsible for implementing packaging solutions and providing functional expertise for the seasonal (Christmas & Easter ranges) and International Travel Retail (ITR) products.
Consultant: Michiel Dekkers, telephone: +31(0)317-468686 or +31(0)6-86805669
De Bel Group in Nederland maakt deel uit van Fromageries Bel, één van ‘s werelds grootste producenten van merkkazen, met merken als Mini Babybel®, La Vache qui rit®, Leerdammer®, Boursin® en Kiri®. Bel Nederland is verantwoordelijk voor de commerciële activiteiten en Bel Leerdammer ontwikkelt, produceert en verpakt merkkazen en kaasproducten van hoogwaardige kwaliteit onder het Leerdammer merk. Bel Leerdammer heeft in Schoonrewoerd een innovatiecentrum, alsmede productielocaties in Schoonrewoerd, Dalfsen en Wageningen. Voor de locatie Dalfsen, waar kaas wordt geproduceerd en gerijpt, zijn wij op zoek naar een proactieve Junior Procestechnoloog die verantwoordelijk is voor de ondersteuning bij het optimaliseren en aanpassen van bestaande en ontwikkelen van nieuwe productieprocessen, waarbij de focus ligt op een hogere output, betere kwaliteit en/of verlaging van productiekosten.
Consultant: Michiel Dekkers, telefoon 0317-468686 of 06-86805669
King Cuisine is een innovatieve producent van koelverse, internationale specialiteiten zoals salades, pesto’s, humus, tapenades, chutneys, sauzen, olijven en allerlei borrelhapjes en appetizers. Zij levert door heel Europa aan retailers, food service bedrijven en groothandels. Dagelijks zorgen ruim 100 mensen voor een groot en gevarieerd assortiment producten dat voldoet aan de hoogste kwaliteitseisen. Samen met haar klanten en een enthousiast intern team ontwikkelt King Cuisine continu complete en vernieuwende private label concepten. Voor deze dynamische organisatie zijn wij op zoek naar een proactieve Production Facilitator die de huidige productie- en verpakkingsprocessen analyseert en optimaliseert. Deze spin-in-het-web begeleidt het opschalen van productconcepten en implementeert deze in de productie. Enige werkervaring binnen R&D of productie in een procestechnologische functie is gewenst.
Consultant: Annemarie van den Bos, telefoon 0317-468686 of 06-53310126
Vecozuivel is een jong, innovatief en trendsettend zuivelbedrijf. Bij Vecozuivel werken circa 80 medewerkers. Vanaf de jaren ’90 is zij van de verkoop in de eigen boerderijwinkel uitgegroeid tot één van de grootste leveranciers van biologische, dagverse zuivelproducten aan de grote supermarktketens in Nederland. In 2009 heeft Vecozuivel in Zeewolde haar moderne zuivelfabriek in gebruik genomen. Met de realisatie van deze fabriek heeft Vecozuivel een grote stap gezet in de verdere professionalisering van de biologische zuivelbranche. Voor de uitbreiding van het team en in verband met de aanhoudende groei zijn wij op zoek naar een gedreven Key Account Manager Retail. Deze is verantwoordelijk voor het onderhouden en uitbouwen van business in de (biologische) zuivelindustrie bij bestaande relaties en het genereren van nieuwe retail accounts in Benelux en Duitsland, op zowel hoofdkantoor- als ledenniveau.
Consultant: Janneke van der Logt, telefoon 0317-468686 of 06-23637490
Voor meer informatie zie onze website: www.dupp.nl of mail uw reactie naar: info@dupp.nl
