14 minute read
RESHORING Als oplossing voor ketenverstorin- gen is terugbrengen van productie een optie
Veel Amerikaanse en Europese verladers overwegen om (opnieuw) dichterbij – reshoring/nearshoring – de thuismarkt te produceren. Ze weten ook wel waar dat zou kunnen, maar er is ook aarzeling. Want er zijn nogal wat hobbels te nemen. Experts verwachten niet dat de pandemie – en ook de actuele geopolitieke spanningen – supply chains drastisch op de kop zullen zetten.
TEKST HERES STAD
Reshoring naar Europa – zo eenvoudig is dat niet
Tot voor kort was Oost-Europa behoorlijk favoriet als regio om daar productie dan wel distributie naar toe te verplaatsen. Dat is misschien niet meer het geval, nu de onrust in dit deel van de wereld behoorlijk is toegenomen. Duitsland en de Benelux scoren ook hoog bij supply chain managers die overwegen om dichter bij de Europese markt te produceren of voorraden op te bouwen. BCI (Buck Consultants International) deed onderzoek naar het verschijnsel reshoring, hoewel Johan Beukema van BCI het liever heeft over decentralisatie en regionalisering. Niet afhankelijk zijn van een locatie ergens ver weg; daar waar verstoringen in de keten op de loer liggen omwille van de Covid-pandemie bijvoorbeeld, of sterke stijging van transportkosten of – helaas enorm actueel – geopolitieke onrust.
ONDERDELEN ONDERWEG
Het onderzoek beweert, dat zeker 60 procent van de grote bedrijven met Europese of Amerikaanse roots overweegt om op zijn minst een deel van de productie terug te halen uit Azië, China vooral. Volgens de onderzoekers is dit in veel boardrooms een belangrijk agendapunt geworden. Bedrijven zitten met de handen in het haar als toevoerlijnen onverwacht worden afgeknepen. Noodzakelijke onderdelen, waar elders in de keten met smart op wordt gewacht, liggen stof te vangen in magazijnen ver weg. Tijd om nog eens goed te kijken naar de risico’s van just-in-time en van single-sourcing.
DRUK VAN DE KETEL
Vastgoedclub Savills liet een vergelijkbaar Europees onderzoek uitvoeren. Ook hier was de conclusie dat bijna
70 procent zou willen ‘reshoren’ als dat kan. In ieder geval smult Savills bij de gedachte, dat meer dan de helft van de voorraadhoudende bedrijven meer opslagruimte nodig denkt te hebben om de druk van de ketel te houden als het er op aan komt.
SCHAARSTE OVERHEERST
Het stijgende prijsniveau is volgens BCI de barrière waar de reshoringvoorstanders pijnlijk tegenaan lopen. Minder risico heeft nu eenmaal een prijs. Maar dat is niet het enige. Er is ook niet zoveel geschikte ruimte meer voorhanden, gezien de groeiende weerstand tegen de toenemende logistieke activiteit. In Zuid-Nederland verkondigen vertegenwoordigers van overheden en politieke partijen luidkeels hun ongenoegen over de ongebreidelde groei van XXL-dc’s. Dat kan met verkiezingstijd te maken hebben, maar de klachten nemen zienderogen toe, zeker als menigeen het wel makkelijk vindt om datacentra ook te lezen als dc. Ander punt van zorg is de beschikbaarheid van de juiste suppliers van grondstoffen en materialen. Meer fietsen bouwen op het Europese continent heeft niet zoveel zin als Shimano niet in staat is om onderdelen te verschepen. Dat geldt voor meer sectoren uiteraard.
JIT IS (EVEN) PASSÉ
Het is mede daarom maar de vraag of de coronapandemie wel de game changer is, die supply chains voorgoed zal veranderen; ondanks het feit dat veel bedrijven dit als agendapunt op tafel hebben liggen. Het Duitse elektronicabedrijf Reichelt deed ook onderzoek naar knelpunten in de toeleveringsketen. En passant kwalificeerde het rapport het veel bejubelde JIT-concept (just-in-time) als ‘niet meer van deze tijd’ en constateert tevens dat het merendeel van de verladers bezig is om voorraadniveaus naar een hoger volume te brengen. Maar die trend is tijdelijk volgens hetzelfde onderzoek. Voor de meeste onderdelen zal het grootste deel van de bedrijven toch weer terugkeren naar JIT, wanneer de effecten van de pandemie niet meer merkbaar zijn. Jack van der Veen (hoogleraar supply chain management Nyenrode) verbaasde zich over de uitspraak dat JIT zijn langste tijd heeft gehad. Hij stelt dat JIT geen planningstool is, maar een ideaal om daarmee verbetering in de keten door te voeren. Soms moeten voorraden omhoog om symptomen te bestrijden, zoals in crisistijd, maar daarna is dat niet meer nodig en vormen hoge voorraadniveaus een blokkade in het streven naar efficiënte supply chains.
ONDERDEEL STRATEGIE
Ook over reshoring heeft Van der Veen zo zijn gedachten. Hij sluit het niet uit, maar ziet het als een ‘tamelijk ingewikkelde’ manier om de afhankelijkheid te verkleinen. Veel beter is het om de relatie tussen ketenpartners te versterken. Hoe dan ook zou het terughalen van productie of distributie onderdeel moeten zijn van een heldere supply chain strategie voor de lange termijn. Wat dat betreft heeft de coronapandemie niet geleid tot een compleet nieuw inzicht. En er is ook nauwelijks reden om ingrijpende veranderingen door te voeren, meent Maarten Boudry (Universiteit Gent) in een verhelderend artikel in het NRC. Tijdens deze crisis bleek volgens hem juist hoe ontzettend robuust en geolied onze handelsnetwerken zijn. “Ondanks de enorme economische schokgolven, zeker in welvarende landen als België en Nederland. De bevoorradingszekerheid van voedsel en andere essentiële producten kwam op geen enkel moment in het gedrang. Crisisbestendigheid betekent niet dat je alles zélf moet maken, wel dat je voldoende voorraden aanlegt voor het geval dát, en dat je niet blindelings vertrouwt op één flessenhals in de productieketen, of op één autoritaire en onberekenbare eenpartijstaat als China.”
ANDER PERSPECTIEF
Boudry schrijft verder dat het einde van globalisering vooralsnog niet in zicht is. Hij vindt ook dat bedrijven niet veel enthousiasme aan de dag leggen voor reshoring. “Na een kortstondige verstoring zijn de wereldwijde toeleveringsketens weer even duizelingwekkend complex als tevoren. Wie hoopte op een heuse de-globalisering, is een teleurstelling rijker.” Wie wat verder kijkt, zal beamen dat de trend naar reshoring of nearshoring al was ingezet voor de coronapandemie, maar wel degelijk een stevige push kreeg na het uitbreken van een ongekende virusverspreiding en als reactie op de geopolitieke onrust rond grootmachten als China en Rusland. Het terughalen van productie en distributie is echter geen eenvoudige opgave, wat het enthousiasme om supply chains echt opnieuw in te richten behoorlijk zal temperen. Wat wel lijkt te gebeuren is dat op alle niveaus met een nieuwe, kritische blik wordt gekeken naar de inrichting van supply chains vanuit verschillend perspectief. Dat leidt uiteindelijk tot ketens die op termijn meer resilient zullen zijn.
PODCAST OVER RESHORING MET REPLIGEN EN CEVA
De Amerikaanse specialist in producten voor biomedische diagnostiek Repligen zette reshoring op de agenda en besloot minder afhankelijk te zijn van een bepaalde toeleverancier. Om die reden kocht het bedrijf een Franse fabrikant. Marc Beerens is in de vestiging in Breda verantwoordelijk voor warehousing en distributie. Hij doet mee aan podcast van Logistiek.nl over dit onderwerp, samen met Johan Beukema (BCI), Niels van Namen (Ceva Logistics) en Eelko Brinkhoff (BOM). “We zijn inmiddels beland in een situatie, waarin we de impact van verstoringen in kaart hebben, waardoor we de risico’s minimaliseren voor onze afnemers. Covid heeft ons de ogen zeker geopend, maar reshoring geeft ook de mogelijkheid om duurzame ketens te ontwikkelen met minder transport.” De podcast is terug te vinden op www.logistiek.nl en de bekende podcastplatforms.
Dit zijn de grootste logistiek dienstverleners ter wereld
Europa, Noord-Amerika en Azië bepalen hoe de logistieke wereld eruitziet. Althans, op die drie continenten zitten de hoofdkantoren van vrijwel alle vijftig logistiek dienstverleners die wereldwijd de meeste omzet draaien. Wat verder opvalt als je naar de wereldkaart kijkt: Nederland telt niet mee en Tokyo is als stad het sterkst vertegenwoordigd.
TEKST DIANE ESSENBURG VISUAL IRIS SCHUURMANS
Het Duitse bedrijf DHL Supply Chain & Global Forwarding is de grootste 3PL-dienstverlener wereldwijd. De logistieke reus staat al jaren bovenaan de top-50 van Armstrong & Associates, en ook volgens de ranking van 2020 behaalde DHL wereldwijd de meeste omzet.
BOVEN DE EVENAAR
Opvallend is dat bijna alle grote logistiek dienstverleners die Armstrong & Associates onderscheidt boven de evenaar zijn gevestigd. Dat is goed zichtbaar als ze worden ingetekend op de wereldkaart (zie pagina’s 52 en 53). Het zijn de rijke, ontwikkelde landen die de meeste handel drijven onderling en waar logistieke bedrijven flinke goederen- en omzetstromen kunnen realiseren. Waardoor zij er weer voor zorgen dat hun vestigingsland zich verder ontwikkelt. Een kip-eiverhaal, wellicht.
NEDERLAND
Van de grootste bedrijven wereldwijd heeft geen enkele zijn hoofdkantoor en roots in Nederland. Dat is ook niet gek. Zelfs binnen onze eigen landsgrenzen scoren buitenlandse bedrijven vaak hogere ogen dan de Nederlandse logistiek dienstverleners. In 2021 voerden DSV Solutions (Denemarken), DHL (Duitsland) en Ceva Logistics (Frankrijk) de boventoon in de Top 100 Logistiek Dienstverleners van Logistiek.nl en BCI Global. Vos Logistics is als hoogste Nederlandse bedrijf gevestigd op plaats 8, gevolgd door PostNL Logistics (9) en Simon Loos (10). Het gaat in deze lijst om de grootste spelers in contractlogistiek en distributielogistiek. Behalve naar omzet en bedrijfsformaat wordt ook naar kwalitatieve eigenschappen gekeken, zoals de mate van duurzaamheid en innovatie.
DHL OOK IN EUROPESE TOP-100
De wijze van meten verschilt sterk tussen de Nederlandse top-100 en de wereldwijde ranking van Armstrong & Associates, die enkel naar omzet kijkt. Bovendien zijn dat bij lange na niet de enige lijstjes die op regelmatige basis worden gepubliceerd. Zo is er ook een lijst van grootste Amerikaanse spelers. En iets soortgelijks bestaat voor Europa. Het Fraunhoger Center for Applied Research on Supply Chain Services (SCS) heeft recent een top-100 van Europese transport- en logistieke diensten 2021/2022 gepubliceerd. DHL staat bovenaan, gevolgd door DB en Maersk. FedEx Express International BV (plek 11) wordt de hoogste Nederlandse notering genoemd. Om de wereldspelers in kaart te brengen, is ervoor gekozen de lijst van Armstrong & Associates van 2020 te hanteren.
ZELFS BINNEN ONZE LANDGRENZEN SCOREN BUITENLANDSE LOGISTIEKE BEDRIJVEN BETER
10
42 41 6
11
31 45 35
23 30 37
26
45
9 48 24 33 8
36 27
43
29 5 16
12 22 21 47
3
49
13 1 34
2
Ingram Micro
Op plek 41 staat Ingram Micro. Maar door recente logistieke overnames bestaat de kans dat het bedrijf niet lang meer in deze top 50 te vinden is. In december 2021 nam CMA CGM een groot gedeelte van Ingram Micro’s Commerce & Lifecycle Services-activiteiten over om Ceva mee te versterken. Voor Ceva, hier nog op plek 13, heeft CMA CGM tevens het Franse Colis Privé gekocht (februari 2022). De verkoop zal dus ook in de bovenste regionen van de ranglijst consequenties hebben.
Koeweit
Een opvallende speler in de lijst is Agility. Opvallend vanwege zijn locatie. Het hoofdkantoor is gevestigd in Sulaibiya, Koeweit. In de lijst van 2022 zal het bedrijf hoogstwaarschijnlijk niet voorkomen. Medio 2021 is de Global Integrated Logistics-business overgenomen door DSV Panalpina.
28 7
15
32 44
17 4 19 20 25 38
Hofleverancier
Frankrijk is met zes logistieke bedrijven in de top 50 hofleverancier van Europa. Echter, ze horen allemaal niet bij de grootste tien. Geodis kent de hoogste notering (12). Wat dat betreft doet ‘runner up’ Duitsland, met in totaal vijf bedrijven in deze lijst, het beter: DHL en DB Schenker behoren tot de wereldtop.
14 39
1. DHL 2. Kuehne + Nagel 3. DB 4. Nippon Express 5. DSV Panalpina 6. C.H. Robinson 7. Sinotrans 8. XPO Logistics 9. UPS 10. Expeditors 11. J.B. Hunt 12. GEODIS 13. CEVA 14. Toll 15. CJ 16. Maersk 17. Kerry 18. Dachser 19. Hitachi 20. Kintetsu 21 Bolloré 22. GEFCO 23. Coyote 24. Nolan 25. Yusen 26. Total Quality 27. Burris 28. Agility 29. Ryder 30. Hub Group 31. Transplace 32. SAIC Anji 33. Penske 34. Hellman 35. Schneider 36. NFI 37. Echo 38. Sankyu 39. Mainfreight 40. Imperial 41. Ingram Micro 42. Apex 43. Landstar 44. CTS 45. FedEx 45. MODE 47. Groupe CAT 48. Americold 49. ID 50. Fiege DE CH DE JP DK US CN US US US US FR FR AU KR DK HK DE JP JP FR FR US US JP US US KW US US US CN US DE US US US JP NZ ZA US US US CN US US FR US FR DE
Met een verleden bij Dachser, Geodis en DSV is Anja Elverding gepokt en gemazeld binnen de internationale logistieke dienstverlening. Dankzij het werk van haar man maakte Elverding vier jaar geleden de oversteek naar Washington DC, waar ze in de VS zowel NDL als het Havenbedrijf van Rotterdam vertegenwoordigt.“Ik pas met mijn enthousiasme heel erg goed bij de Amerikaanse mentaliteit.”
TEKST BAS DIJKHUIZEN
Voor Anja Elverding is reizen en wonen in het buitenland bijna een tweede natuur. In de meer dan twintig jaar dat zij werkzaam is in de logistiek, reisde Elverding voor grote internationale logistiek dienstverleners de wereld over en woonde ze acht jaar in Duitsland. “Als je voor grote internationale bedrijven werkt dan is de drempel om naar het buitenland te verhuizen heel laag. Daarbij komt dat ik hou van het avontuur want het geeft zo’n verbreding in je internationale business skills. Dat bij elkaar maakt dat ik van nature altijd opensta voor buitenlandse avonturen.”
NU DE VS, WELKE ROL SPEELDE DE BAAN VAN JE MAN HIERBIJ?
“Hij is militair attaché op de Nederlandse ambassade in Washington DC. Die functie brengt met zich mee dat hij veel onderweg is. Wij zijn beiden gewend om ons te verplaatsen in Europa, en nu daarbuiten met de verhuizing in 2018 naar Washington. Toen duidelijk werd dat hij daar naar toe moest, heb ik gelijk gezegd: we pakken alles op en gaan die kant op. Ik heb destijds direct contact opgenomen met Remco Buurman (algemeen directeur van NDL, red.) en gevraagd of ik wat voor hem kon betekenen vanuit de VS, vooral ook omdat ik vanuit mijn verleden bij Geodis al veel contact had met deze organisatie.”
WAT MAAKT NEDERLAND ZO AANTREKKELIJK?
“Amerikanen hebben een ongekende handelsgeest. Dat betekent dat vooral middelgrote en grote bedrijven al heel snel naar Europa kijken om hun export te bevorderen. Wat ze zich alleen niet realiseren is dat Europa heel anders is als de Verenigde Staten, wat gewoon één land is. Europa is een stuk complexer voor Amerikanen: er zijn meer regels, je hebt de EU, en ieder Europees land afzonderlijk heeft ook weer zijn eigen douane- regels. Nederland is een perfect land voor Amerikaanse bedrijven vanwege onder andere ons gunstige belastingklimaat en het feit dat we goed verstaanbaar Engels spreken. Daarbij komt dat we heel direct zijn en to the point. We draaien niet om de hete brei heen: als we ja zeggen dan doen we het ook. Voor Amerikanen zijn we een goede sparring partner, ook op het gebied van logistiek.”
IS ER VEEL VERSCHIL TUSSEN LOGISTIEK IN DE VS EN DIE IN NEDERLAND?
“Het is tweeledig, de grote logistiek dienstverleners hebben hun zaken perfect op orde. Wat betreft infrastructuur, digitalisering en automatisering valt hier nog heel veel te verbeteren als je het vergelijkt met Nederland. Dat merk ik ook met de havens hier. De havenoperatie in Rotterdam draait 24 uur per dag en de containeroverslag is ook grotendeels geautomatiseerd. In Amerika zijn ze nog lang niet zover. Daarbij komt dat de macht van de unions (vakbonden) enorm groot is. Havenautoriteiten willen wel toe naar een 24-uurs operatie, maar de kraanmachinisten worden extreem beschermd door hun bonden. Daarom is het ook zo belangrijk dat Biden met zijn infrastructure bill zoveel geld heeft vrijgemaakt om te investeren in de totale Amerikaanse infrastructuur, want dat is hier keihard nodig.”
WAT HEBBEN AMERIKANEN VOOR OP ONS?
“Amerikanen zijn veel meer van het doen. Wij daarentegen overleggen veel meer en iedereen moet er wat van vinden. Dat heb je hier niet. De CEO is hier de baas en die neemt de beslissing en daar gaan geen weken, maanden of jaren overheen. Als hij het een goed plan vindt dan wordt er gelijk actie ondernomen en worden daar flinke budgetten voor vrijgemaakt. Van die aanpak hou ik. En wat logistiek betreft zit hier ongelofelijk veel kennis op het gebied van robotisering en magazijnautomatisering.”
ZOU JE NAAR EEN ANDER LAND WILLEN VERHUIZEN?
“Ik geloof dat ik hier uitstekend op mijn plek zit voor de komende jaren. Ik ben heel enthousiast, heb veel passie voor het vak en ken de materie goed. Een Amerikaan heeft dan al gauw zoiets van: deze vrouw weet waar ze het over heeft, en dat spreekt enorm tot de verbeelding hier. Daarbij komt dat je in de VS 24 uur per dag werkt. Je hebt nooit een out of office aanstaan, wat we in Nederland doen als we bijvoorbeeld drie weken op vakantie gaan. Een Amerikaan doet dat pas bij wijze van spreken als hij een openhartoperatie moet ondergaan en daardoor de komende vier uur even niet bereikbaar is. Dit is natuurlijk gekscherend bedoeld, maar wat ik hiermee wil zeggen, is dat de Amerikaan altijd werkt. Een gemiddelde Amerikaan heeft maar tien vakantiedagen. De Verenigde Staten is een fantastisch land, op voorwaarde dat je wel aan de goede kant moet zitten.”
CV ANJA ELVERDING (52)
Is: senior manager Supply Chain Solutions Noord- Amerika voor NDL/ HIDC, en freelance afgevaardigde in de VS voor het Havenbedrijf Rotterdam Opleidingen: Harvard Business School Werkervaring: onder andere bij Dachser, DSV Road, Raben en Geodis Na werktijd: hardlopen, wielrennen en golfen
