Kredietadviseurs niet blij met VFN-normen

KREDIETADVISEURS NIET BLIJ MET VFN-NORMEN ‘IN HET KADER VAN DE ZORGPLICHT SLAAT HET ELKE PLANK MIS’

De Nederlandse Vereniging van Financieringsadviseurs en -bemiddelaars (NVF) stond voor een voldongen feit toen de VFN de nieuwe kredietnormen presenteerde. De brancheorganisatie was in tegenstelling tot voorgaande keren geen gesprekspartner bij de vaststelling. NVF-directeur Klaas-Jan Dantuma vreest nu voor het gelijke speelveld met hypothecair krediet sinds de nieuwe normen zijn ingevoerd.

Door: Bart van de Laak

De lage rente en snelle waardestijging van woningen maken het volgens Dantuma te verleidelijk om consumptieve financieringen in de hypotheek op te nemen. Hypotheekadviseurs zouden daar met het oog op de zorgplicht niet aan mee moeten werken.

Kort samengevat beperken de nieuwe financieringsnormen de leencapaciteit voor mensen met een koopwoning. Dantuma schat dat huiseigenaren sinds 1 april gemiddeld zo’n 5.000 tot 15.000 euro minder kunnen lenen dan voor de inwerkingtreding. Aan de andere kant worden de kredietnormen voor hypotheken juist versoepeld. Het partnerinkomen telt inmiddels voor 90 procent mee in de toetsing. Dantuma verwacht dat door de lage rente veel consumenten de overwaarde van hun huis in gaan zetten voor consumptieve financieringen. Dat is mogelijk als de verhoging van de hypotheek in box 3 komt, maar het druist volgens Dantuma in tegen de zorgplicht van de adviseur. Die moet onder meer de looptijd van een lening afstemmen op de economische levensduur van het aan te schaffen product.

Plank misslaan

“In het kader van de zorgplicht slaat het elke plank mis”, zegt Dantuma. Hij beschrijft de klant die een nieuwe auto eerst financiert met een persoonlijke lening, en die lening dan na twee maanden toch in de hypotheek laat opnemen. “Dat wordt misschien de komende twintig jaar niet afgelost. En je krijgt na vijf jaar weer een nieuwe financieringsbehoefte, want die auto moet ook vervangen worden. Mensen gaan weer stapelen en hebben uiteindelijk niet meer in beeld hoe hun lening is opgebouwd.” Als het aan Dantuma ligt wordt het benutten van hypothecaire ruimte beperkt tot financieringen die bedoeld zijn voor de woning. Dat zou de wetgever kunnen regelen, maar hij doet nadrukkelijk ook een beroep op het intermediair. “Ik snap dat het voor hypotheekadviseurs lastig is. Je wil zoveel mogelijk wensen van je klant vervullen. Maar de zorgplicht maakt dat je niet altijd blindelings kunt doen wat je klant wil.” Volgens Dantuma kijken consumenten vaak vooral naar de lagere maandlasten, maar hebben ze onvoldoende in het oog dat ze in totaal meer kwijt zijn. De AFM en VFN willen met de nieuwe normen de kwetsbaren in de samenleving beschermen, maar ook daar ziet Dantuma dat in veel gevallen het omgekeerde bereikt wordt. Juist de klanten met verschillende, dure leningen kunnen die niet meer samenvoegen omdat ze sneller maximaal belast zijn. “Juist door de leennormen komen minder mensen voor omzetting in aanmerking. In die situatie blijven ze lang zitten, want met 10 procent rente gaat het aflossen ook niet heel hard.”

Meer ruimte voor maatwerk

Dantuma hoopt dat de normen alsnog aangepast worden. In ieder geval pleit hij ervoor dat de AFM ruimte maakt voor het leveren van maatwerk. “We willen de kwetsbare groepen beschermen, maar we schieten ons doel voorbij. Mensen zoeken uiteindelijk naar alternatieve oplossingen; je wil niet dat ze hun heil zoeken in flitskredieten. Juist die mensen hebben baat bij goed advies. Dus de vraag is: hoe gaan we de nieuwe leennormen hanteren? In hoeverre kunnen we daar verruimingen op toepassen? Is er maatwerk nodig? Dan moet je daar iets mee kunnen.”