• nr 5 (7) • czerwiec 2014 • egzemplarz bezpłatny •
POLECAMY: ••Ceny wtryskiwaczy gazowych różnią się nawet o kilkaset procent. Skąd takie różnice? Czy warto zainwestować w droższe, markowe wstryskiwacze?
Na gazie na torze! BRC Gas Equipment i KIA Motors promują LPG na torach wyścigowych.
AC, CZYLI STAG. TA BIAŁOSTOCKA FIRMA TO POTENTAT WŚRÓD KRAJOWYCH PRODUCENTÓW Z BRANŻY LPG. ZATRUDNIA 600 PRACOWNIKÓW.
LPGTECH SP. Z O.O. JEST ZNANYM W WIELU KRAJACH PRODUCENTEM PODZESPOŁÓW I KOMPLETNYCH ZESTAWÓW LPG/CNG.
JAK ZOSTAĆ MONTEREM INSTALACJI GAZOWYCH W WIELKIEJ BRYTANII? DOBRY FACHOWIEC ZAROBI TAM POWYŻEJ 25 TYS. FUNTÓW ROCZNIE.
2
Czerwiec 2014
www.autogaz-journal.pl
Przebieg sprawdzisz w internecie Instalacje gazowe często zakłada się w samochodach, które mają więcej lat, miały kilku właścicieli, w sumie nieznaną przeszłość. Tymczasem ważne jest, aby znać chociaż prawdziwy przebieg, bo od tego zależy jak będzie się sprawować instalacja, na jaki dalszy przebieg można liczyć. W końcu czerwca na rządowej stronie www.historiapojazdu.gov.pl pojawiła się dostępna dla wszystkich nowa usługa „hi-
storia pojazdu”. Do uzyskania informacji niezbędne jest podanie nr VIN, daty pierwszej rejestracji oraz numer rejestracyjny pojazdu. W ewidencji pojazdów można poznać m.in. następujące informacje: datę rejestracji w Polsce, dane techniczne, informację, czy ważne jest badanie techniczne i ubezpieczenie OC, czy pojazd nie jest kradziony i jaki ma przebieg. Informacje o przebiegu zbierane są od 1 stycznia br. przy badaniach technicznych. Diagnosta ma obowiązek zarejestrowania stanu licznika pojazdu. Niestety, nie zlikwiduje to powszechnej patologii na polskim rynku motoryzacyjnym, gdzie prawie wszystkie sprowadzone pojazdy (a te liczbowo dominują) mają przekręcone liczniki. W tych przypadkach prawdziwego przebiegu nigdy nie da się ustalić. jl
„AutoGaz-Journal” – miesięcznik Redaguje Zespół. Redaktor naczelny: Zbigniew Greźlikowski, red.naczelny@autogaz-journal.pl
www.autogaz-journal.pl
LPG coraz tańsze Autogaz na stacjach coraz tańszy. Na niektórych cena spadła do 2,20 zł za litr. Tak tanio już dawno nie było. Jednocześnie tanieją inne paliwa, benzyna i olej, ale nie aż tak bardzo. Zazwyczaj proporcje cen autogazu do alternatywnych paliw utrzymywały się jak 1 do 2, a teraz stały się jeszcze bardziej korzystne. Ponieważ LPG uzyskiwany jest przede wszystkim jako produkt uboczny w procesie rafinacji ropy naftowej ceny tych paliw są ściśle powiązane, ale nie do końca. Bywa, że występuje okresowy niedobór albo nadpodaż LPG. W takich przypadkach ceny autogazu mogą podążać swoją, niezależną drogą. Z taką sytuacją mamy do czynienia właśnie teraz. Nadpodaż LPG jeśli już się zdarza to zwykle latem, gdyż wtedy zupełnie zamiera zapotrzebowanie na to paliwo do celów grzewczych. Dla warsztatów zakładających instalacje LPG, spadające ceny autogazu to świetna okazja do pozyskania nowych klientów. Łatwiej teraz na przekonanie niezdecydowanych, bo rachunek ekonomiczny mówi sam za siebie. Jeśli ktoś ma środki na reklamę swoich usług, to teraz jest na to najlepszy czas. Tym bardziej, że niebawem zacznie się gorący okres wakacyjnych wyjazdów, które mogą być dużo tańsze jeśli wyjedziemy "zagazowanym" samochodem. Zbigniew Greźlikowski redaktor naczelny
Dział Reklamy: Paweł Sikorski, kom. 733 461 829, tel. 65-5422274, fax 65-5269085, reklama@autogaz-journal.pl ps@autogaz-journal.pl
Wydawca: Alfa-Press, ul. Ostroroga 46/8, 64-100 Leszno tel. 65-5269085, fax 65-5269085 redakcja@autogaz-journal.pl www.autogaz-journal.pl
Czerwiec 2014 3
AC, czyli STAG AC SA to potentat w branży, konstruuje i produkuje w Białymstoku kompletne instalacje. Opanował większość polskiego rynku, a najlepsze warsztaty należą do sieci autoryzowanych serwisów STAG. Eksportuje do ponad 40 krajów na całym świecie. Posiada centrum badawczo-rozwojowe, łącznie zatrudnia ok. 600 osób. Od trzech lat spółka jest notowana na głównym parkiecie warszawskiej giełdy. To trzeba podkreślić - AC nie jest firmą zajmującą się tylko dystrybucją, ona instalacje konstruuje od podstaw, opracowuje technologie i produkuje. Nie wytwarza jedynie zbiorników, ale oferuje je pod własną marką Tytan Gas. Główna część przedsiębiorstwa mieści się w Białymstoku przy ul. 42 Pułku Piechoty 50, drugi zakład przy ul. Handlowej ma mniejsze znaczenie. Oferta składa się z ponad
200 produktów związanych z autogazem. Czołową rolę odgrywają od lat sterowniki do LPG i CNG. Nazwa STAG wzięła się właśnie od słów „Sterownik Auto Gaz”. Jak podaje Wojciech Piekarski, dyrektor marketingu, działalność związana z gazem przynosi ponad 80 proc. obrotów. Reszta to produkcja wiązek elektrycznych (wraz z częścią elektroniczną) nie tylko dla LPG/CNG, ale przede wszystkim do haków
Białystok, ul. 42 Pułku Piechoty 50. Nazwa AC to skrót od „Auto Części”. Powierzchnia produkcyjna mierzy 17,5 tys. mkw.
4
Czerwiec 2014
holowniczych, oraz wytwarzanie części zamiennych i akcesoriów samochodowych.
Przewaga eksportu Potencjał firmy związany z gazem stał się na tyle duży, że eksport, na różne kontynenty, jest naturalnym sposobem na zagospodarowanie produkcji. Dyrektor Wojciech Piekarski szacuje, iż na eksport idzie prawie dwie trzecie produkcji z segmentu LPG/CNG. Najważniejsze zewnętrzne rynki to Niemcy, Ukraina, Rosja, Tajlandia, Turcja, Kazachstan, Gruzja, Indie. Coraz większe znaczenie dla AC mają państwa Azji Południowo-Wschodniej. Bardzo obiecujący na przyszłość może być rynek Stanów
Wojciech Piekarski, dyrektor marketingu.
www.autogaz-journal.pl
Zjednoczonych, gdzie jest dobry PR dla gazu, jak określił dyrektor Wojciech Piekarski. Rzecz jasna, białostocka spółka nie zapomina o Europie, z powodzeniem sprzedaje również we Włoszech, kraju znanym z produkcji elementów instalacji LPG.
Ponad połowa Nie ma organizacji, która zbierałaby i publikowała informacje dotyczące polskiego rynku autogazu. Marketingowcy AC opierają się na danych z Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK) prowadzonej przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Porównują przyrost rejestracji samochodów z LPG z liczbą sprzedanych własnych instalacji. Wynik jest taki, że ok. 60 proc. należy do AC. Handlowy schemat wygląda inaczej niż w opisywanym w poprzednim numerze Czakramie z Tarnowa. Białostocka firma nie budowała sieci własnych hurtowni, współpracuje z kilkunastoma dużymi dystrybutorami, którzy z kolei dostarczają towar do warsztatów LPG. Produkty z Białegostoku montuje się w ok. 1300 miejscach w kraju. Ze wspomnianych 600 osób zdecydowana większość jest zatrudniona w Białymstoku. Poza siedzibą pracuje 10 regionalnych doradców techniczno-handlowych. Teren ich aktywności nie pokrywa się z województwami, zależy od nasycenia danego obszaru samochodami i serwisami LPG. Doradcy przede wszystkim udzielają pomocy technicznej dla serwisów LPG, przeprowadzają szkolenia produktowe w tym z nowości w ofercie firmy, wyjaśniają też sprawy handlowe. Bardzo ważny w ich pracy jest przepływ informacji, od użytkowników i instalatorów do centrali. Firma zawsze uważnie wsłuchiwała się w takie uwagi, co pomagało i pomaga dopracować produkty.
Autoryzacja i nowości Najlepsze warsztaty należą do sieci autoryzowanych serwisów STAG. Sieć budowana w całym kraju od czterech lat liczy ok. 100 punktów. To wy-
Centrum Badawczo-Rozwojowe kosztowało 20,2 mln zł, z czego 9,5 mln zł pochodzi ze środków unijnych. selekcjonowane warsztaty, swego rodzaju wizytówki STAG i AC, którym można w pełni zaufać. Dla klientów niewątpliwą korzyść stanowi ogólnopolska gwarancja obowiązująca w sieci. Wystarczy okazać książeczkę gwarancyjną, aby usługa została wykonana bezpłatnie w dowolnym serwisie na terenie kraju. Dodajmy, iż zakłady współpracujące z AC montowały instalacje gazowe do fabrycznie nowych Mitsubishi. Współpraca z dealerami, różnych marek, jest kontynuowana. Poza autoryzowanymi serwisami firma rozwija sieć warsztatów rekomendowanych STAG. Gwarantują one wysoki poziom obsługi klienta i montażu instalacji STAG, nie obowiązuje w nich jednak ogólnopolska gwarancja sieciowa. Instalacja musi być serwisowana w miejscu montażu. Nowości są wprowadzane wpierw w sieciowych zakładach. Obecnie najnowsze sterowniki to
Wydział SMD (Surface Mounted Device). Tu powstają płytki z układami scalonymi.
www.autogaz-journal.pl
Wiązki elektryczne to druga po LPG specjalność białostockiej firmy.
Firmowy warsztat przy siedzibie firmy.
Testom poddawane są również komponenty do produkcji.
Czerwiec 2014 5
Czterosekcyjny wtryskiwacz AC W02, jedno z najlepszych rozwiązań w branży.
Nowy reduktor AC R02 do jednostek o mocy do 120 KM. STAG 200 GoFast i STAG-4 QBox Plus. Pod względem technologicznego zaawansowania wyróżnia się STAG-4 QBox Plus z udoskonalonym Inteligentnym System Autoadaptacji ISA3. Warto wspomnieć, iż oba sterowniki należą do nowej generacji ECU - rodziny elektroniki STAG, która pracuje na nowoczesnej platformie z szybkim i wydajnym procesorem. - Zajmujemy się instalacjami od samego początku, od opracowania i narysowania schematu na płytce - podkreśla Wojciech Piekarski. - Zarówno oprogramowanie czyli soft, jak i hard, czyli urządzenia, są naszymi, autorskimi produktami. Konstruktorzy nieustannie nad nimi pracują. Nasz nowy sterownik, do sil-
ników czterocylindrowych, będący na rynku od roku, jest stale rozwijany i na ukończeniu są prace związane z wprowadzeniem rozwiązania dla sześciu i ośmiu cylindrów.
Ropniaki i mechanika Bardzo ciekawym produktem są instalacje do silników wysokoprężnych. STAG Diesel znajduje się już w ofercie spółki, a konstruktorzy AC pracują nad jeszcze lepszą ekonomiką. Jednym z testowych samochodów jest pick-up Toyota Hilux. Właśnie na tego rodzaju, stosunkowo niewielkie pojazdy, dostawcze i typu pick-up, stawia AC. - W ubiegłym roku rozpoczęliśmy
Najbardziej zaawansowany sterownik AC to STAG-4 QBox Plus (na zdjęciu zestaw).
6
Czerwiec 2014
kolejny test instalacji LPG do silników diesla - informuje Wojciech Piekarski. - Sterownik STAG Diesel został zamontowany w Toyocie Hilux, która ma za zadanie przebyć 100.000 km celem sprawdzenia prawidłowej pracy na długich dystansach. Sterownik dedykowany jest w szczególności do aut, które mają bardzo wysokie roczne przebiegi. Do końca testu pozostało ok. 30 000 km (samochód cały czas jest w trasie), zaś końcowe wyniki poznamy za niecałe trzy miesiące, ale już dziś można jasno stwierdzić, że brak jest jakiegokolwiek negatywnego wpływu LPG na silnik Diesla. Jednostka Toyoty jest regularnie rozbierana przy udziale rzeczoznawcy, który sprawdza m.in. luzy zaworowe oraz stopień zużycia elementów silnika. Potwierdza się tym samym teza, że instalacja autogazu może pracować od nowości w silnikach wysokoprężnych. - Dużo będzie zależało od relacji cen oleju napędowego i gazu - przyznaje Wojciech Piekarski. - Na rozwiązania dla dużych ciężarówek być może przyjdzie czas później. Na razie bardziej interesują nas auta dostawcze i w przyszłości osobowe. Kolejny kierunek rozwoju to poszerzanie oferty o komponenty mechaniczne instalacji. Do obecnego już na rynku reduktora do 150 i 250 KM dołączył reduktor AC R02 do
jednostek o mocy do 120 KM. Młodszym bratem znanego wtryskiwacza AC W01 jest czterosekcyjny wtryskiwacz AC W02, którego parametry są konkurencyjne wobec najlepszych rozwiązań w branży.
Badania i rozwój Prace nad wymienionymi tu przykładowo rozwiązaniami z pewnością ułatwia Centrum Badawczo -Rozwojowe (CBR) przy ul. 42 Pułku Piechoty 50, które otwarto w lutym 2012 r. To nowoczesny ośrodek, gdzie obok prac nad prototypami, są realizowane projekty usprawniające procesy produkcyjne spółki i jakość istniejących już wyrobów. Rozwój działalności badawczo-rozwojowej umożliwia firmie rozszerzenie dotychczasowej współpracy z uczelniami i instytutami badawczymi aktywnymi w branży automotive. Ideą i siłą napędową wszystkich tych działań jest głębokie przekonanie szefostwa firmy, że tylko produkty innowacyjne, spełniające najbardziej rygorystyczne regulacje przemysłu motoryzacyjnego, są w stanie spełnić oczekiwania rynku, nie tylko teraz ale również w perspektywie pięciu, dziesięciu i kolejnych lat, w tym potrzeby, których klienci jeszcze nie rozpoznali. Wszystkie produkty AC SA zanim trafią do seryjnej produkcji są pod-
Testy sterownika QBox.
www.autogaz-journal.pl
STAG diesel jest intensywnie testowany w Toyocie Hilux na dystansie 100 tys. km. dawane wielu testom, aby zagwarantować użytkownikom najwyższą jakość i niezawodność. Wyposażenie laboratoriów i zaplecza naukowo-badawczego w wyspecjalizowaną aparaturę i sprzęt pomiarowy (hamownia podwoziowa, komory klimatyczne szoku temperaturowego, system wibracyjny, stanowisko do badania odporności na częstotliwości radiowe metodą BCI i odporności na wyładowania elektrostatyczne ESD, komora GTEM-1000 badająca odporność na promieniowanie radiowe itd.) daje szerokie możliwości wykonywania szczegółowych badań na prototypach i produktach. Centrum Badawczo-Rozwojowe jest dumą spółki, zostało wybudowane i wyposażone dzięki środkom
unijnym. Swoją historię firma zaczęła jeszcze zanim Polska mogła po takie środki sięgać. Wszystko rozpoczęło się w roku 1986 od małego zakładu produkującego podgrzewacze oleju napędowego do silników wysokoprężnych, oraz części do samochodów, głównie Starów, Jelczy i Autosanów. Samochodową elektrotechniką firma zajęła się dwa lata później. Wejście w branżę LPG nastąpiło w 1999 r., kiedy pojawiły się pierwsze STAG-i. Spółką akcyjną AC stała się w 2007 r. Wieloletni prezes Anatol Timoszuk zasiada obecnie w radzie nadzorczej, a prezesem jest Katarzyna Rutkowska. Jacek Dobkowski zdjęcia: archiwum AC SA Jacek Dobkowski
Sterownik STAG 400DPI do silników z bezpośrednim wtryskiem beznyny.
www.autogaz-journal.pl
Instalacje STAG są testowane w najtrudniejszych warunkach.
Sterownik STAG 200 GoFast (zestaw).
Czerwiec 2014 7
Green Hybrid Cup na Torze Poznań W dniach 24-25 maja na Torze Poznań odbyły się eliminacje, w których ścigały się samochody Kia Venga 1.6 zasilane LPG. Ta międzynarodowa impreza organizowana jest przez firmę BRC Gas Equipment (włoski potentat w branży LPG) oraz Kia Motors Italia. Kilkanaście specjalnie przystosowanych do wyścigów samochodów Kia Venga pojawiło się na poznańskim torze już drugi raz. Formalnie są to międzynarodowe Mistrzostwa Włoch.
Organizatorom chodzi o promocję samochodów zasilanych gazem. Dlatego ekipa startuje między innymi w Polsce i w Niemczech, gdzie samochodowe instalacje gazowe są dość po-
pularne. W planach zawody w Turcji, gdzie LPG robi ostatnio zawrotną karierę. Biorące udział w zawodach auta Kia Venga są identyczne. Mają ten sam silnik benzynowy o pojemności 1.6l, te same instalacje gazowe (oczywiście firmy BRC), a dodatkowo dwa silniki elektryczne zamontowane na tylnej osi. Nowością tego sezonu jest zastosowanie doładowania. W tym roku odbędzie się w sumie sześć wyścigów. Drugi był w Poznaniu. Następny we Włoszech, na słynnym torze Imola, gdzie zginął legendarny kierowca Formuły I Ayrton Senna. W połowie sierpnia ekipa BRC będzie się ścigać na najbardziej znanym torze w Niemczech – Nürburgring. Rozgrywki zakończą się w dniach 27-28 września we włoskiej Pergusie. Za kierownicami wyścigowych Kii zasilanych gazem zasiadają wyłącznie Włosi. Wielu z nich z powodzeniem startowało w innych zawodach samochodowych. Jednym z bardziej znanych kierowców, którzy przyjechali w maju do Poznania jest Arturo Merzario, który kiedyś brał udział w wyścigach Formuły I.
Prezentacja po włosku - okazałe stoisko BRC.
8
Czerwiec 2014
www.autogaz-journal.pl
Przed startem, ostatnie ustawienia i poprawki. Same wyścigi mają dość specyficzną formułę. W pierwszym dniu odbywają się dwie eliminacje, a w drugim dwa główne wyścigi. Każdy wyścig trwa 20 minut plus jedno okrążenie. Nawet jeśli dojdzie do kraksy i tymczasowego zatrzymania kawalkady pojazdów, czasu nikt nie dolicza. Kierowcy wtedy po prostu ścigają się krócej. Ciekawy jest też system ustawiania kolejności pojazdów na starcie. Ósemka kierowców, którzy w pierwszym wyścigu byli na końcu, w kolejnym zajmują czołowe pozycje, a pierwsi muszą ustawić się na końcu stawki. 24 maja na Torze Poznań, gdy odbywały się dwa biegi eliminacyjne, nie wydarzyło się nic szczególnego, nic nie zapowiadało emocji i dramatycznych wydarzeń jakie miały mieć miejsce
w niedzielę. Pierwszy niedzielny wyścig miał jeszcze spokojny przebieg. Pierwszy na mecie zameldował się Paolo Palanti. Nerwowo zrobiło się po drugim starcie. Już na drugim okrążeniu doszło do poważnej kolizji i tor musiał opuścić Arturo Merzario. Nad torem załopotała żółta flaga i pojawił się samochód zabezpieczający (który nie wolno wyprzedzać). Wszystko po to aby dać służbom czas na
posprzątanie walających się na asfalcie resztek po wypadku, a czas uciekał. Gdy wóz zabezpieczający zjechał z toru, auta ostro ruszyły do
Po drugiej kolizji już nie doszło do wznowienia wyścigu.
Dekoracja zwycięzców po pierwszym wyścigu, który wygrał Paolo Palanti.
www.autogaz-journal.pl
przodu, lecz na piątym okrążeniu znowu doszło do kolizji, na tyle poważnej, że dwa samochody nie były w stanie o własnych siłach wrócić do boksu. W tym momencie, po 14 minutach od startu, sędziowie uznali, że należy przerwać zawody i za ostateczną uznali kolejność z chwili, w której doszło do drugiego wypadku. W ten sposób drugi niedzielny wyścig wygrał Paolo Gnemmi. Ostatecznie, po dwóch zawodach, we Włoszech i w Polsce, na czele stawki znajduje się Jacopo Lombardelli. Zbigniew Greźlikowski
Czerwiec 2014 9
– Czym zasadniczo różnią się instalacje na gaz CNG i LPG? – CNG, czyli gaz ziemny sprężony do 200 atmosfer, wymaga specjalnych, wzmocnionych i przez to ciężkich butli, które zazwyczaj chowa się pod podłogą. Od zbiorników idą przewody stalowe wytrzymujące ciśnienie 250 atmosfer. Potem jest reduktor (różne wersje), listwa wtryskowa oraz komputer. Trzeba tu rozróżnić dwa rodzaje instalacji CNG. Te, które montuje się bezpośrednio w fabryce (jak np. w Oplu Zafira)
10
Czerwiec 2014
Przeróbka z CNG na LPG
Rozmowa z Marcinem Matogą z firmy mGas (www.m-gas.pl), która specjalizuje się m.in. w przeróbkach z napędu CNG na LPG. oraz montowane później, na zlecenie dilerów. Pierwsze z nich są mocno zintegrowane i idealnie zestrojone z danym silnikiem. Np. komputer
sterujący występuje tu jako element głównego komputera i jest serwisowany przez to samo złącze. Minusem tego rozwiązania jest sztywne oprogramowanie i brak możliwości odrębnej regulacji. Z kolei w instalacjach montowanych przez dilerów wykorzystuje się układy od różnych producentów i nie są już one tak idealnie wkomponowane, co widać zaraz choćby po uchyleniu maski silnika. – Jakie elementy instalacji CNG można wykorzystać wykonując przeróbkę na zasilanie gazem LPG? – Przy takich instalacjach jaka występuje np. w Zafirze, nie da się ponownie wykorzystać niczego, no może poza przewodami. Cała resztę należy zdemontować. Lepiej wypadają tu instalacje montowane przez dilerów. W takim przypadku zazwyczaj da się ponownie wkomponować elektronikę, komputer, wtryskiwacze. Warto zauważyć, że na wielu z tych elementów widnieją oznaczenia producentów informujące, że dany produkt nadaje się zarówno do instalacji CNG jak LPG. – Czy butle na gaz CNG trzeba koniecznie wymontować? Gdzie zazwyczaj, w takich przerabianych autach, montujecie zbiornik na LPG? – Zwykle usuwa się stare butle i wtedy pod podłogą jest miejsce na zbiornik troidalny LPG. Bywa jednak, że klient chce zachować starą instalację CNG, wtedy zbiornik na LPG musi znaleźć się w części bagażowej samochodu. W przypadku Zafiry CNG pojawia się problem ze zbiornikiem na benzynę, gdyż ma on pojemność tylko 14 l. Niektórzy klienci życzą sobie wymianę zbiornika na większy, normalnej pojemności, co jest możliwe, ale wiąże się z dodatkowymi kosztami. Pragnę tu jeszcze zaznaczyć, że demontaż butli na gaz CNG oznacza znaczny ubytek masy pojazdu, a to wiąże się z koniecznością wymiany sprężyn w zawieszeniu, na takie jakie montuje się w typowych odmianach danej marki. – Czy możliwe jest pozostawienie instalacji CNG i dołożenie drugiej – LPG? – Jak najbardziej. Mieliśmy takiego klienta z Zafirą, który takie właśnie rozwiązanie sobie zażyczył. Po naszych przeróbkach auto ma trzy źródła zasilania: CNG, LPG oraz benzynę. Wszystko dobrze działa i nie koliduje. – Jaką instalację LPG poleca Pan do Zafiry 1.6 CNG? Czy też wszystkie będą dobrze pracować z tym silnikiem?
www.autogaz-journal.pl
– Oczywiście powinna to być instalacja IV generacji, a z konkretnych polecam Staga 300 PLUS, którą montujemy w Zafirach i bardzo dobrze się spisuje. Koszt takiej przeróbki wynosi u nas około 3000 zł, w tym demontaż starej instalacji CNG. Koszt bez demontażu wyniósłby 2600 zł. – Jak wyglądają formalności po przeróbce auta z CNG na LPG (badanie techniczne, wydział komunikacji)? – Nie ma tu różnicy. Formalności są dokładnie takie same jak przy autach, gdzie układ CNG nie był demontowany. – Czy to prawda, że Zafira z silnikiem 1.6 ma specjalnie utwardzone gniazda w głowicy i dobrze znosi spalanie gazu, tak samo CNG i LPG? – Nie wiem jak jest z tymi gniazdami, nie mogę tego potwierdzić, ale powiem, że silniki z tej serii, o oznaczeniu Z16NG..., są pancerne, i doskonale znoszą jazdę na gazie LPG. – Jakie inne auta przerabiała Wasza firma z CNG na LPG, czy były to tylko Zafiry 1.6? – W sumie przerobiliśmy kilkanaście samochodów. Głownie były to Zafiry, generacje I i II.
mGas należy od elitarnej grupy partnerskich warsztatów serwisowych STAG. Ponadto trafiały się takie modele jak modele jak Volkswagen Touran, Caddy, Mercedes klasy E, Ford Focus. Ten ostatni użytkuję osobiście. – W jaki sposób samochody z instalacjami CNG trafiają do Polski? Czy jest to świadomy wybór, czy raczej kwestia przypadku? – Gdzieś 1/4 takich zakupów wynika z nieporozumienia. Ludzie myślą, że kupili auto spalające LPG i dopiero na stacji w Polsce dowiadują się, że chodzi o zupełnie inny gaz. Są wtedy mocno rozczarowani, bo w Polsce jest tylko 20 ogólnie dostępnych stacji CNG. U nas w Krakowie są dwie takie stacje, z czego jedna często
Za przeróbki z CNG na LPG może wziąć się tylko doświadczony mechanik. nieczynna. W tej sytuacji przeróbka na LPG jest wręcz niezbędna, choćby też z tego powodu, że jazda na samej benzynie także jest uciążliwa, gdy zbiornik ma pojemność tylko 14 l. pytania zadawał: Zbigniew Greźlikowski
Krakowska firma mGas przerobiła już kilkanaście samochodów z CNG na LPG, głównie były to Ople Zafira.
www.autogaz-journal.pl
Czerwiec 2014 11
LPG z zasięgiem
Opel Insignia 1.4 Turbo LPG Edition hatchback tak samo jak opisywany już na naszych łamach Opel Astra IV Sports Tourer 1.4 Turbo LPGTEC Enjoy korzysta z fabrycznej instalacji gazowej. Instalacja Landi Renzo współpracuje ze 140-konnym, turbodoładowanym motorem z pośrednim wtryskiem. Zbiornik jest polski – Stako, o użytkowej pojemności 42 l. Montaż w zakładzie oznacza wysoki komfort użytkowania, ale zarazem przywiązanie do autoryzowanej stacji obsługi (ASO) Opla. Identycznie jak w Astrze komputer od gazu nie ma osobnego wejścia. Trzeba posiadać tester diagnostyczny przystosowany do Opli. No chyba że ktoś po upływie fabrycznej gwarancji zdecyduje się na demontaż sterownika i zastąpienie go uniwersalnym sterownikiem Landi Renzo, z którym każdy gazownik powinien sobie poradzić. Tym razem sekwencyjną instalację IV generacji w Oplu ocenił Maciej Kawecki, właściciel firmy Auto Gaz Centrum w Toruniu. Gdy pokazałem mu, że komputer pokładowy może wyświetlić na raz zasięg na benzynie, na gazie
12
Czerwiec 2014
i sumaryczny (wynoszący nawet ponad 1000 km), szczerze stwierdził, że gazownicy nie mają szans. Nawet najlepszy zakład nie dokona takiej ingerencji w elektronikę samochodu, jak jego producent. Uznanie wzbudziły również takie szczegóły jak plastikowe wytłoczki pod zbiornik LPG we wnęce koła zapasowego, czy uchwyty montażowe przystosowane do konkretnego samochodu, do konkretnej komory silnikowej. Z drugiej strony na pewno minusem jest wspomniana diagnostyka, koszt instalacji (6600 zł), poza tym pan Maciej siedząc w kabinie na postoju wyczuł moment przejścia z benzyny na LPG. Było to minimalne zachwianie rytmu, ale po tak dobrze wyglądającej instalacji można
oczekiwać bezbłędnej pracy. Bo stosunkowo głośne świergotanie wtryskiwaczy gazowych (MED-ów) na biegu jałowym to przecież normalna sprawa. Wlew LPG był pod jedną klapką z wlewem paliwa. Trzeba dokręcić końcówkę, która znajduje się w eleganckim woreczku w jednym ze schowków na tablicy rozdzielczej, przy lewym kolanie kierowcy. Końcówka była nieco krótsza niż końcówka z Astry.
Wrażenia lepsze niż na papierze Mimo takiej samej jednostki napędowej, Insignią jeździło się lepiej niż Astrą. Zauważy-
www.autogaz-journal.pl
Insignię po liftingu łatwo rozpoznać po srebrnej listwie wrzynającej się w tylne lampy. Poprzednio listwa ta szła nad kloszami.
Takie czasy – duże auto klasy średniej, a motor tylko 1.4, za to ponad 100 koni z litra. Widać elementy instalacji Landi Renzo.
www.autogaz-journal.pl
Maciej Kawecki: – Nie można mieć żadnych zastrzeżeń do montażu instalacji, ale cena jest znacznie wyższa niż w zakładach LPG.
Deska rozdzielcza po liftingu stała się łatwiejsza w obsłudze dzięki zastąpieniu dotykowym ekranem wielu przycisków na środkowej konsoli.
Czerwiec 2014 13
FABRYCZNE DANE TECHNICZNE Rodzaj nadwozia
hatchback, pięciodrzwiowy, pięciomiejscowy
Dług./szer./wys.
4,842/1,858/1,484 m
Rozstaw osi Pojemność bagażnika Ogumienie, w testowym aucie Silnik Prędkość maksymalna, benzyna /LPG Przyspieszenie 0-100 km/h, benzyna /LPG Dwa wlewy pod jedną klapką, typowe dla instalacji 100-procentowo fabrycznej.
Spalanie średnie, benzyna/LPG Cena, bez promocji
2,737 m 530/1470 l 225/50 R 17 98V, zestaw naprawczy benzynowy, turbo, wtrysk pośredni, 1.364 ccm, R4 16V, 140 KM przy 4.900-6.00 obr./min i 200 Nm przy 1.850-4.900 obr./min 195/195 km/h 10,9/11,9 s 5,9/7,6 l/100 km 107.650 zł jednym a drugim paliwem służy przycisk z diodą z lewej strony środkowej konsoli. Wygląda jak wiele innych przycisków na kokpicie.
Spalanie też niezłe
Reduktor stosunkowo nieduży, ale sprawnie działający.
łem zresztą po testach kilku egzemplarzy, nie tylko LPGTEC, że obecna generacja Astry należy do mało elastycznych. Oczywiście, Insignia 140 KM też bolidem nie jest, ale przy pewnej wprawie w posługiwaniu się sześciobiegową skrzynią, można poruszać się nią zupełnie sprawnie. Oprócz wspomnianego, potrójnie liczonego
14
Czerwiec 2014
zasięgu (Astra LPG żadnego zasięgu nie podawała), zaciekawiła mnie jeszcze jedna funkcja pokładowego komputera. Mianowicie w trakcie korzystania z benzyny można dowiedzieć się, jaki jest „poziom paliwa LPG” i na odwrót. Przy spalaniu gazu wyświetlacz może pokazać „poziom benzyny”, a do przełączania między
Przypomnijmy, kompaktowa Astra na każde 100 km potrzebowała w teście 8,35 l propanu-butanu i 1,39 l bezołowiowej. Insignia, auto o segment większe, klasy średniej, spaliła 8,90 l gazu oraz 0,79 l benzyny. Dystans był skromniejszy, 1020 km a nie 1674 km, ale styl jazdy podobny, dość dynamiczny, aczkolwiek bez przesady. Oba Ople posiadały karty paliwowe BP i tylko na stacjach tego koncernu były tankowane, a według danych fabrycznych Insignia na LPG (7,6 l) pali mniej niż Astra na LPG (8,5 l). Reasumując Insignia LPG zrobiła korzystne wrażenie, którego nie zepsuła nawet konieczność dolania płynu chłodzącego w ASO. Stan płynu w zbiorniku wyrównawczym spadł poniżej minimum, ale i bez zaglądania pod maskę, wiedziałem o tym z ostrzeżeń pisanych – po polsku rzecz jasna – na ekranie między obrotomierzem a prędkościomierzem. Dowiedziałem się przy okazji w ASO, że czujnik poziomu cieczy w tym aucie jest bardzo czuły. I bardzo dobrze. Jacek Dobkowski (tekst i zdjęcia)
www.autogaz-journal.pl
Innowacyjny INTEC Autogas 27 maja odbyła się uroczysta inauguracja działalności firmy INTEC Autogas GmbH w Uslar (na północ od Kassel) w Niemczech. Jest to spółka-córka, powstała z inicjatywy istniejącej od 1974 roku znanej firmy INTEC AG. INTEC Autogas zajmuje się nie tylko montażem samochodowych instalacji gazowych. To jednocześnie firma z mocnym zapleczem technicznym, która wprowadza na rynek nowatorskie rozwiązania. Niedawno uruchomiono produkcję rewelacyjnego czujnika gazu GGS 121, który na bieżąco kontroluje proporcje gazów propan i butan, które są tłoczone ze zbiornika do reduktora. Dane z czujnika są przekazywane bezpośrednio do komputera sterującego dawkami gazu, które są podawane do cylindrów. Dzięki temu spalana jest idealna dawka, taka która zapewnia odpowiednią moc, ekonomiczną i harmonijną pracę silnika.
INTEC Autogas może poszczycić się własnymi rozwiązaniami technicznymi, gdyż korzysta z dorobku i kadry inżynieryjnej spółki INTEC AG. Jest to znana w Niemczech firma, która zaopatruje niemiecki rynek we własne dodatki do paliw, polepszające pracę silnika i wydłużające jego żywotność. Czujnik GGS 121 jest już dostępny dla klientów. Znalazł zastosowanie w najnowszej instalacji sekwencyjnej GGS-OBD oferowanej przez zakład w Uslar. Oficjalna strona nowej firmy: www.autogas-intec.de. jl
Team Intec Autogas GmbH, od lewej: senior chef Horst Müller, junior chef Marcus Müller, przedstawiciel handlowy Bernd Schoder, pracownik biura Andre Melna, przedstawiciel technichny Jörg Salei, wynalazca i właściciel patentu GGS Werner Gieger i pracownik techniczny oraz szef warsztatu Arkadiusz Gorski.
Nowa siedziba Intec Autogas w Uslar.
www.autogaz-journal.pl
Karetki zasilane LPG
Łódzkie pogotowie ogłosi wkrótce przetarg na zakup 25 karetek. Zmodernizowana flota ma być oparta na autach zasilanych LPG. Problem w tym, że obecnie żaden z producentów nie posiada w swojej ofercie dostawczaka z fabryczną instalacją gazową. Na nowe ambulanse pogotowie planuje wydać dziewięć milionów złotych. – Samochody nie mogą mieć zbyt dużych silników, bo te powyżej 2.0 litra obłożone są podatkiem akcyzowym. Najlepiej, gdyby były to auta przystosowane do zasilania gazem, bo to tanie i ekologiczne – mówi Bogusław Tyka, dyrektor łódzkiego pogotowia. Samochód zasilany LPG wydaje się być doskonałym rozwiązaniem do karetki pogotowia ratunkowego. Tego typu auta jeżdżą zazwyczaj na krótkich dystansach. W takich warunkach niedogrzane diesle raczej się nie sprawdzą. Poza tym nowoczesne jednostki wysokoprężne są znacznie droższe w eksploatacji. W przygotowywanej specyfikacji przetargowej łódzkie pogotowie stawia na rozwiązania fabryczne. Nie rozważa zatem konwersji samochodów benzynowych na gaz. Problem w tym, że na obecną chwilę żaden z producentów nie posiada w ofercie fabrycznego systemu zasilania LPG w swoich samochodach dostawczych. Takim autem był Mercedes Sprinter w odmianie LGT (Liquefied Gas Technology), który nie jest już jednak oferowany. Samochód dostępny jest obecnie w wersji z silnikiem wyposażonym w bezpośredni wtrysk benzyny, który jak wiadomo, nie ułatwia adaptacji na zasilanie LPG. Mercedes pracuje nad gazową odmianą silnika 1,8. Nie ma jednak żadnych szans aby pojawił się on w ofercie przed rozstrzygnięciem przetargu. sibi
Czerwiec 2014 15
Pięć nowości LPGTECH Białostocka firma LPGTECH Sp. z o.o. jest znanym w wielu krajach producentem podzespołów i kompletnych zestawów LPG/CNG. W ostatnim czasie wprowadziła kilka interesujących nowości. Od przewodu termoplastycznego LPGTECH przez wtryskiwacze TECHDRAGON i sterowniki z serii TECH-320 OBD, po mobilną aplikację GASDROID. Przewód termoplastyczny LPGTECH występuje w czterech średnicach: 4,8/8,8mm; 5,0/9,6mm; 6,5/11,4mm; 6,5/12,2mm. Posiada wiele zalet w stosunku do jego miedzianego odpowiednika: nie utlenia się, znacznie lepiej sprawdza się podczas montażu pod podwoziem i w każdym innym trudno dostępnym miejscu, przykładowo przy wlewie gazu usytuowanym pod klapką wlewu benzyny. – Nie załamuje się, a po odkształceniu wraca do pierwotnego kształtu i przekroju. Problemu nie stanowią złącza, w razie potrzeby wymiany, wystarczy uciąć 10 mm przewodu, żeby zmieścił się pierścień zaciskowy i nakrętka – zapewnia Mateusz Miastkowski, kierownik działu wsparcia technicznego LPGTECH. Bardzo
Czerwone wtryskiwacze TECH-DRAGON odznaczają się zwiększonym przepływem, Big Flow (BF).
ważne przed wprowadzeniem przewodu do produkcji były testy plastycznej mieszanki prowadzone razem z zewnętrzną, specjalistyczną firmą. Mieszanka musi wykazać się odpornością na temperatury, warunki atmosferyczne i drogowe panujące na różnych kontynentach, nie tylko w Europie. Warto podkreślić trwałość przewodu, który powinien wystarczyć na cały okres użytkowania auta. Przewód prawidłowo zamontowany nie wymaga później żadnej obsługi.
Dragony niebieskie i czerwone – Naszym hitem sprzedażowym są wtryskiwacze TECH-DRAGON – mówi Sebastian Kowalczyk, kierownik działu marketingu. – Na razie
Przewód termoplastyczny wytrzymuje ciśnienie ponad 200 bar.
Na górze wtryskiwacze TECH-DRAGON, na dole przewód termoplastyczny LPGTECH.
16
Czerwiec 2014
oferujemy je w listwach na dwa, trzy oraz cztery cylindry. Dzięki elementom łączeniowym można bez problemu zastosować je w silnikach z większą liczbą cylindrów. Aby jeszcze bardziej ułatwić pracę instalatorom wprowadzamy wtryskiwacze pojedynczego montażu, TECH-DRAGON Solo wraz z modułową listwą rozdzielającą. Staramy się dopasować do wszelkich rozwiązań spotykanych w samochodach. Dlatego też nasze wtryskiwacze TECH-DRAGON na targach GasShow 2014 zostały wyróżniane nagrodą INPRO. Standardowe, niebieskie wtryskiwacze są przygotowane do wydajności 50-60 KM z cylindra. Z kolei czerwone, o zwiększonym przepływie BF (Big Flow) są w stanie obsłużyć jednostkę generującą 80-90 KM na cylinder. Dragony BF posiadają opatentowany system hamowania tłoczka DBS (Dual Braking System), podnoszący trwałość wtryskiwaczy. Zaletę każdego Dragona stanowią kalibrowane, rozwiercalne dysze. Instalator nie musi gromadzić wtryskiwaczy o różnej wydajności, wystarczą mu dwa typy Dragonów, niebieski i czerwony BF.
TECH-326 OBD, czyli wersja sterownika do silników 6-cylindrowych.
www.autogaz-journal.pl
Część elektroniczna W nazwie nowej rodziny sterowników – TECH-320 OBD – najważniejsze są ostatnie „trzy litery”. Komputer ten współpracuje z systemem OBD pojazdu, dzięki zintegrowanemu modułowi OBD. W efekcie dawka gazu jest bardzo precyzyjnie obliczana, zachowana zostaje moc i czystość emitowanych spalin. Sterowniki są przystosowane do jednostek 4-, 6-, 8-cylindrowych. Tak jak starsze TECH-y wersje OBD obsługują Wankle i silniki z układami typu valvetronic, w których nie ma podciśnienia w kolektorze ssącym (decydującym parametrem jest przepływ powietrza). TECH-320 OBD może służyć do odczytu parametrów i błędów pracy silnika. Zastępuje w ten sposób tester diagnostyczny. Jeżeli sterownik starszego typu nie posiada wewnętrznego modułu OBD, nic straconego. LPGTECH produkuje Scanner TECH-OBD, czyli niezależny czytnik OBD. Scanner może być również zainstalowany w aucie na stałe. Do końca br. powinna pojawić się na rynku odmiana TECH-OBD+. Różnica polega na tym, że „plus” będzie przystosowany do aut z grupy Volkswagena (VAG), czyli do dwóch kolejnych protokołów, volkswagenowskich właśnie. – To innowacja na skalę światową, ponieważ żaden z producentów instalacji gazowych nie ma jeszcze sterownika bądź skanera współpracującego „po protokole” producenta – zachwala Mateusz Miastkowski. Pierwsza na świecie jest również mobilna aplikacja GASDROID, która także otrzymała IN-
Sebastian Kowalczyk (Kierownik Marketingu) i Mateusz Miastkowski (na zdjęciu) podkreślają możliwości stwarzane przez prosty w obsłudze algorytm TECH. PRO 2014. Aplikacja służy do konfiguracji i strojenia sterowników LPG/CNG. Pracuje na przenośnych urządzeniach mobilnych (np. smartfon, tablet) z systemem Android. W tej chwili liczba pobrań tej darmowej aplikacji w Polsce i za granicą przekroczyła 1000, a liczba aktywnych użytkowników wynosi ponad 600. GASDROID jest stopniowo rozbudowywany o kolejne użyteczności. Podstawa powodzenia
aplikacji to bardzo udany, autorski algorytm sterujący TECH. Jak zaznacza Sebastian Kowalczyk, zmiana parametrów sterownika przebiega łatwo i prosto, praktycznie jednym suwakiem. Dlatego GASDROID znakomicie sprawdza się na tabletach i do strojenia podczas jazdy może wystarczyć jedna osoba. Jacek Dobkowski (tekst i zdjęcia)
LPGTECH ma własne Laboratorium Badawczo-Rozwojowe, w Białymstoku przy ul. Dojnowskiej 67.
www.autogaz-journal.pl
Czerwiec 2014 17
Nowe warsztaty w sieci Ekspert LPG Pod koniec maja do ogólnopolskiej sieci warsztatów Ekspert LPG stworzonej przez radomską firmę Auto-Gaz Centrum dołączyły nowe zakłady montażowe. Tym samym sieć obejmuje już 55 warsztatów zlokalizowanych na terenie całej Polski. Przy wyborze warsztatów eksperckich, Auto-Gaz Centrum kieruje się wieloletnim doświadczeniem warsztatów, standardami montażu i obsługi klienta. Gala wręczenia certyfikatów dla nowych warsztatów sieci Ekspert LPG odbyła się w dniach 1415.06.2014 r. w hotelu Panorama w Mszczonowie. Uroczystego przekazania Certyfikatów oraz powitania w sieci Ekspert LPG dokonał właściciel Auto-Gaz Centrum, Jarosław Zagożdżon. Po części oficjalnej uczestnicy wraz z pracownikami Auto- Gaz Centrum udali się do strefy team buildingu, gdzie w atmosferze dobrej zabawy, wspólnie pokonując przeszkody oraz zadania umacniali współpracę i wspólne dążenie do celu. Ideą sieci Ekspert LPG jest wysoki standard usług. Stworzono ją dla klientów, którzy oczekują profesjonalnego montażu i precyzyjnej regulacji swojej instalacji oraz niezawodnego produktu, dzięki któremu odczują oszczędności podczas jazdy. Każdy warsztat sieci Ekspert LPG honoruje gwarancję na produkty i montaż wykonany w innym serwisie należącym do sieci. Zapewnia to oferowana w sieci ogólnopolska karta gwarancyjna. Zakład montażowy zainteresowany dołączeniem do sieci Ekspert LPG przechodzi procedurę weryfikacyjną, podczas której stawiane są przed nim różne wymagania dotyczące wyposażenia warsztatu i standardu obsługi klienta. Warsztaty weryfikowane są pod względem jakości montażu, doboru podzespołów i kwalifikacji zatrudnionych mechaników. Zakład, który nie jest w stanie spełnić wyznaczonych wymogów oraz standardów mon-
18
Czerwiec 2014
tażu nie może liczyć na pozytywne przejście weryfikacji. Dzięki dołączeniu do sieci warsztat automatycznie zyskuje większą rozpoznawalność. Logo znanej marki buduje zaufanie i pomaga przyciągnąć klientów. Działanie pod wspólnym szyldem zdecydowanie ułatwia prowadzenie działań marketingowych, np. poprzez organizowane przez producenta in-
stalacji akcje promocyjne i kampanie reklamowe w mediach. Wizytówka każdego warsztatu należącego do sieci Ekspert LPG znajduje się na stronie www.ekspertlpg.pl. Przynależność do sieci ułatwia też prace samym montażystom, którzy mogą wymieniać się doświadczeniami z innymi warsztatami poprzez wewnętrzne forum internetowe. sibi
Gala wręczenia certyfikatów Ekspert LPG dla nowych warsztatów. Od lewej Jarosław Zagożdżon, właściciel Auto Gaz Centrum, oraz właściciele firmy INSTAL-GAZ Zbigniew Wiatrowski i Tomasz Jakubczyk.
www.autogaz-journal.pl
Nowe Centrum Badawczo-Rozwojowe.
Centrum Badawczo-Rozwojowe Auto-Gaz Centrum Otwarte niedawno Centrum Badawczo-Rozwojowe radomskiej firmy Auto-Gaz Centrum zawiera trzy stanowiska do testowania instalacji gazowych montowanych w pojazdach samochodowych. Centrum Badawczo-Rozwojowe Auto-Gaz Centrum realizować będzie projekty związane z zasilaniem silników LPG, a także sprężonym i skroplonym metanem. Konstrukcja budynku i organizacja stanowisk umożliwiają obsługę wszystkich typów samochodów, tj. osobowych, ciężarowych i autobusów. W ramach wyposażenia warsztatu znalazła się m.in. innowacyjna dwuosiowa, obciążeniowa hamownia podwoziowa z systemem mechanicznej synchronizacji osi. Centrum Badawczo-Rozwojowe mieści pomieszczenia, w których znajduje się: laboratorium elektroniczne, dwa warsztatowe
www.autogaz-journal.pl
stanowiska badawcze przeznaczone dla samochodów dostawczych, ciężarowych i autobusów oraz dwa dla pojazdów osobowych. W wydzielonej części znajduje się dwuosiowa hamownia podwoziowa (obciążeniowa) z systemem mechanicznej synchronizacji osi, wyposażona w dwa hamulce elektrowirowe o maksymalnym momencie hamującym 1600 Nm. To specjalistyczne urządzenie umożliwia pomiar mocy i momentu obrotowego samochodu zasilanego gazem, benzyną lub olejem napędowym w trybie inercyjnym oraz obciążeniowym, pomiar mocy na kołach w trybie stałych obrotów, testy samochodu w trybie drogo-
wym oraz symulację cykli jezdnych testu EUDC. Powierzchnia budynku, w którym znajdują się pomieszczenia warsztatowe zajmuje, aż 672 m2,
a kubatura 3066 m3. Na wyposażeniu warsztatu znajdują się niezbędne narzędzia ręczne, elektronarzędzia, system dystrybucji sprężonego powietrza i wentylacji mechanicznej, podnośniki (także dla aut ciężarowych i autobusów), analizatory spalin oraz najnowsze rozbudowane testery diagnostyczne.
Siedziba Auto-Gaz Centrum w Radomiu.
Czerwiec 2014 19
Ceny wtryskiwaczy gazowych Wtryskiwacze są jednym z ważniejszych elementów instalacji LPG. Duża rozpiętość cen pomiędzy najtańszymi produktami, a wtryskiwaczami z górnej półki ma swoje uzasadnienie. Droższe modele charakteryzują się większą szybkością i precyzją dawkowania gazu, zapewniają też dłuższą żywotność. Na rynku dostępnych jest szereg wtryskiwaczy gazowych oferowanych przez różnych producentów. W zależności od marki różnica w ich cenie może sięgać nawet kilkuset złotych, a czasem nawet i więcej. W głównej mierze zależy ona od właściwości i parametrów danego urządzenia. Przykładowo, za jeden wtryskiwacz renomowanej
marki KEIHIN zapłacimy tyle co za cztery wtryskiwacze HANY, które również do tanich nie należą. Dobry wtryskiwacz cechuje się dużą szybkością, precyzją i powtarzalnością działania. Powinien otwierać się i zamykać w możliwie najkrótszym czasie po podaniu napięcia. Nie jest to łatwe do zrealizowania z uwagi na jego konstrukcję.
Ograniczenie stanowią tu dość masywne elementy sterujące przepływem gazu. Pod tym względem wtryskiwacze gazowe nie są w stanie dorównać swoim benzynowym odpowiednikom. Oprócz stabilnych parametrów gwarantujących równomierną i cichą pracę silnika, cechą charakterystyczną droższych wtryskiwaczy jest ich niezawodność i dłuższa żywotność. Po stronie zalet należy wymienić też kompaktowe wymiary, które zapewnią łatwy montaż pod maską.
Ważny odpowiedni dobór
Wtryskiwacze renomowanej marki KEIHIN kosztują kilka razy więcej niż tańsze zamiennik.
Na kwestie doboru odpowiedniej jakości wtryskiwaczy zwraca uwagę każdy doświadczony monter. Panuje wręcz przekonanie, że powinny być one możliwie najwyższej klasy, nawet kosztem innych podzespołów. Bardziej zorientowani w temacie klienci dostrzegają różnicę między instalacją wyposażoną w droższą listwę wtryskową HANA, od tańszych rozwiązań firm OMVL REG czy Valtek. Instalacja w zestawie z wtryskami HANA kosztuje o kilkaset złotych więcej niż z wtryskami OMVL REG. Alternatywę dla znanych wtryskiwaczy Valtek stanowią np. produkowane przez czeską firmę HL Propan wtryskiwacze Magic Jet. Wtryskiwacze gazowe dobierane są pod kątem odpowiedniej wydajności, właściwej dla mocy silnika poddawanego adaptacji. W wielu systemach dostępnych na rynku dobór marki wtryskiwaczy gazowych do silnika narzuca producent instalacji, który proponuje konkretne elementy w zestawie montażowym. Nie zawsze zdanie się na takie rozwiązanie musi być trafnym wyborem. Potwierdzają to często doświadczeni monterzy, którzy decydują się wymienić dostarczone w zestawie wtryskiwacze na inne. Ma to niejednokrotnie znaczny wpływ na poprawę szybkości i precyzji dawkowania gazu.
Najdroższe Keihiny
Wtryskiwacze HAN można zaliczyć do tych ze średniej półki. Nie są ani drogie, ani tanie.
20
Czerwiec 2014
Wtryskiwacze gazowe oferowane są w kilku wersjach obejmujących różne zakresy wydajności, które dla łatwej identyfikacji oznacza się kolorami. Ich cena zależy w głównej mierze od parametrów i jakości elementów konstrukcyjnych, z których zostały zbudowane. To ostanie ma istotny wpływ na żywotność wtryskiwaczy. W zależności od marki różnica w cenie pomiędzy najtańszymi produktami a wtryskiwaczami z górnej półki sięga ponad tysiąca złotych. Klientom szukającym niezawodnych wtryskiwaczy za
www.autogaz-journal.pl
rozsądną cenę monterzy polecają produkty koreańskiej firmy HANA. Spore wzięcie mają też charakteryzujące się krótkimi czasami otwarcia i dużą żywotnością wtryskiwacze marki Barracuda i Matrix. Tanie i średniej jakości wtryskiwacze nie gwarantują takiej precyzji i szybkości dawkowania gazu. Charakteryzuje je też mniejsza odporność na zabrudzenia. Pod tym względem dobre opinie zbierają wtryskiwacze marki MED. Za wyższą jakość trzeba jednak dopłacić. Do najdroższych na rynku należą wtryskiwacze japońskiej firmy KEIHIN, charakteryzujące się stałą wydajnością oraz liniowością charakterystyki w długim okresie eksploatacji, określanym przez producenta na 290 mln cykli (około 100 tys. km).
PRZYKŁADOWE CENY WYBRANYCH WTRYSKIWACZY GAZOWYCH MONTOWANYCH W SILNIKACH CZTEROCYLINDROWYCH Tech-01 4cyl. – 115 zł Valtek 4 cyl.3ohm – 116 zł Rail/Apache 4 cyl.2ohm – 118 zł Valtek 4 cyl.3ohm z 8 dyszami – 120 zł OMVL Dream REG /niebieska/bez czujnika – 139 zł Magic Jet 4cyl – 198 zł Barracuda LPG / CNG Injector/4cyl/kpl – 325 zł HANA 2001 (A+ niebieski)-Super Seal/Valtek/Europa/ 4 cylindry – 338 zł HANA 2001 (B-czerwony)-Super Seal/Valtek/Europa/ 4 cylindry – 338 zł Matrix HD 344 / 4 cylindry – 350 zł Omegas (25-65/niebieskie) 4-cylindry cod.238096000 z mapsensorem – 810 zł KEIHIN 100KW /pomarańcz/listwa – 1500 zł
Trwałość wtryskiwaczy gazowych Biorąc pod uwagę deklarację producentów, trwałość najbardziej wytrzymałych wtryskiwaczy gazowych określana jest na 100 tys. km. W praktyce jest ona często znacznie wyższa. Osiągnięcie deklarowanych przebiegów zależy m.in. od odpowiedniego doboru wtryskiwaczy. Ważny jest również ich należyty montaż. Wtryskiwacze muszą być odporne na bardzo wiele różnych czynników, takich jak zmienna w szerokim zakresie temperatura gazu, trudne warunki w komorze silnikowej oraz zanieczyszczenia zawarte w autogazie. Zasadniczy wpływ na trwałość wtryskiwaczy gazowych w trakcie eksploatacji ma jakość tankowanego paliwa oraz właściwa obsługa instalacji LPG. Służy temu regularna wymiana filtrów – zarówno fazy ciekłej, jak i lotnej. W przypadku niektórych wtryskiwaczy dla poprawnej pracy wymaga się stosowania oryginalnych filtrów tego samego producenta. Bardzo ważne jest również czyszczenie wnętrza reduktora, aby odkładające się przy odparowaniu gazu zanieczyszczenia nie przemieszczały w kierunku listwy wtryskiwaczy. Typowymi objawami zanieczyszczenia wtryskiwaczy są zwiększone zużycie paliwa gazowego, nierównomierna prędkość obrotowa silnika szczególnie po pierwszym przełączeniu na zasilanie gazem. Maciej Sibilak
www.autogaz-journal.pl
Wtryskiwacze firmy Barracuda należą do średniej półki cenowej. Komplet kosztuje około 300 zł.
Czerwiec 2014 21
Gazowanie na wsi Rozmowa z Pawłem Gabasem, właścicielem firmy Auto Naprawa Paweł Gabas w Wiktorowie koło Wielunia, działającej od 1990 roku.
Wiktorowo leży koło Wielunia, w połowie drogi między Łodzią a Wrocławiem.
22
Czerwiec 2014
– Ilu mieszkańców liczy Wiktorów? – To nieduża miejscowość, ze 40 domów. – A zakłady LPG są dwa. Opłaca się? – Ten drugi założył mój były pracownik, ale jak pan widzi, na brak klientów nie narzekamy. Przyjeżdżają z okolicznych miast, z Wielunia, Wieruszowa, Kępna, Sycowa. Powiedziałbym nawet, że częściej z tych bardziej odległych, czyli z Kępna (42 km) i Sycowa (62 km). Umawiają się na konkretny termin, jeżeli montaż trwa cztery-pięć godzin lepiej poczekać u nas, niż krążyć tam i z powrotem. Miejscowi klienci również się trafiają, no ale ile można zagazować aut w Wiktorowie i okolicznych wsiach… Obserwuję, że często kierowcy wracają, wstawili LPG do jednego auta, potem do następnego, do kolejnych. Są rodziny, które zagazowały u mnie sześć-siedem samochodów. – U pana jest taniej niż w miastach? – Niekoniecznie, cena nie stanowi głównego
argumentu. Mam takich klientów, którzy nawet nie pytają o cenę, chcą mieć dobrze założoną instalację i wiedzą, że tak będzie. Nie znaczy to, że w takich przypadkach mogę „zedrzeć skórę”, bo byłby to jednorazowy zarobek i słaba reklama. Poza tym zawsze klient ma wybór, może wybrać elementy w różnych cenach, przykładowo różne wtryskiwacze, on decyduje, czy zapłaci więcej, ale zyska dłuższą żywotność. Dobrej klasy sekwencyjna instalacja do czterocylindrowego silnika kosztuje 2400 zł. – Na stronie internetowej zakładu informuje pan o ratach. Ludzie kupują LPG na raty? – Oferujemy raty w Getin, w Santander. Najczęściej klient oblicza, ile zaoszczędzi na paliwie korzystając z gazu i okazuje się, że właśnie wystarczy to na raty. – Jak zoptymalizować skład spalanej mieszanki, aby nie była za uboga, co często zarzuca się instalacjom gazowym? – Nie da się tego zrobić w warsztacie. Każdy samochód przechodzi próbę podczas jazdy i na bieżąco, na laptopie korygujemy ustawienia tak, aby mapy na gazie i na LPG pokrywały się. Nasze położenie na uboczu jest zaletą. Ruch niewielki, więc można bezpiecznie hamować, przyspieszać, zawracać. W dużych miastach takie manewrowanie byłoby nie do pomyślenia. Zbyt uboga mieszanka powoduje zapalenie się lampki kontrolnej
www.autogaz-journal.pl
Małe jest piękne, chciałoby się rzec. Zakład w Wiktorowie, tuż przy szosie prowadzącej przez wieś, zatrudnienie: właściciel i dwóch pracowników.
silnika na desce rozdzielczej. Lampka ta nie powinna świecić. Mając doświadczenie można tak dostroić instalację, żeby zapewnić moc, żywotność silnika oraz niskie spalanie LPG. – A o ile spadają osiągi na gazie? – Nie muszą spadać, znam takie sytuacje, że na LPG silnik ma więcej koni mechanicznych. Bardzo ważna rolę odgrywa temperatura cieczy chłodzącej. Jeżeli woda jest zimna, auto na gazie rzeczywiście jedzie wolniej. Dopiero po rozgrzaniu się silnika i wody, nie ma odczuwalnych różnic w osiągach. Zakładam oczywiście, że reduktor został prawidłowo wpięty w układ chłodzenia silnika. – Posiada pan autoryzację LPGTECH. Co to daje? – Nie ma rzeczy, o których nie mógłbym się dowiedzieć. Mam na myśli doradztwo techniczne centrali w Białymstoku. Owszem, inni dostawcy też świadczą podobne usługi, ale w przypadku LPGTECH jestem pewien jakości i przydatności uzyskiwanych informacji. Korzystamy również ze szkoleń, odbywają się z różną częstotliwością, przeważnie przy wprowadzaniu nowego produktu. Dodam, że mam również autoryzację Kinga. – Jak wygląda sprawa przeglądów instalacji? Czy kierowcy przyjeżdżają po określonym przebiegu? – Tak, co 15 tys. km na przegląd, wymianę
www.autogaz-journal.pl
Paweł Gabas wykorzystuje 20-letnie doświadczenie z LPG. filtrów i kalibrację instalacji. Kierowcy generalnie rozumieją konieczność przeglądów, choć są i takie przypadki, kiedy ktoś po sześciu latach zorientował się, że trzeba zadbać o instalację. – Czy zetknął się pan z autami, które nie nadawały się do gazu? – Do gazu nie ma przeciwwskazań, nie przeszkadza widlasty układ silnika, czy bokser. W przypadku bokserów Subaru zawory reguluje się przy pomocy płytek, co jest coraz popularniejszym sposobem, producenci wracają do płytek. Technicznie nie jest to problemem, czasem trzeba tylko przypominać właścicielowi o tej regulacji. Problemem są nadal ceny instalacji ciekłego wtrysku gazu, a jeszcze bardziej instalacji do jednostek z bezpośrednim wtryskiem benzyny kosztujących 8 i więcej tysięcy złotych. W przypadku samochodów prywatnie importowanych, niezależnie od marki, trudno ocenić ich rzeczywi-
sty przebieg. Pojazd mający na liczniku 100 tys. km, a w rzeczywistości 300 tys. km jest bardziej zużyty, niż sądzi jego nabywca. Gaz jako taki nie wpływa na żywotność silnika, ale trzeba zawsze brać pod uwagę, że nie znamy rzeczywistego przebiegu. – Zaczynał pan w roku 1990, w zupełnie innych realiach naszej branży. – Wtedy na ulicach było bardzo dużo Fiatów 126p, 125p i Polonezów. W 1992 r. pojawiły się używane instalacje z Holandii, nie było gdzie kupić nowych. Pamiętam, jak montowało się zbiorniki po legalizacji, jak dorabiało się mieszalniki, jak wstawiało się rurki itp. Wszystko trzeba było umieć zrobić samemu. Teraz jest łatwiej, gotowe zestawy (kity) są pod ręką. Jacek Dobkowski (tekst i zdjęcia)
Czerwiec 2014 23
Monter instalacji LPG na Wyspach Z uwagi na coraz większą popularność samochodów zasilanych paliwem gazowym, na brytyjskim rynku rośnie zapotrzebowanie na wykwalifikowanych monterów instalacji LPG. Doświadczony fachowiec jest w stanie zarobić powyżej 25 tys. Ł rocznie. Po brytyjskich drogach jeździ ponad 200 tys. samochodów zasilanych LPG. Liczba stacji oferujących autogaz na Wyspach zwiększyła się w ciągu ostatnich lat do około 1400. Z uwagi na wysokie ceny oleju napędowego, LPG stanowi istotną alternatywę dla benzyny. Rosnąca z roku na rok liczba samochodów przerabianych na gaz i coraz powszechniejsza wśród producentów gotowość do montowania fabrycznych instalacji LPG w nowych autach stwarza większe zapotrzebowanie na wykwalifikowanych instalatorów. Na pierwszym miejscu wśród wymagań stawianych monterom instalacji gazowych są kwalifikacje oraz doświadczenie, poparte co najmniej dwuletnią praktyką montera-serwisanta samochodowych instalacji LPG. Niezbędna jest też co najmniej komunikatywna znajomość języka angielskiego. Pracodawcy gotowi są zatrudnić mechanika bez kwalifikacji, pod
24
Czerwiec 2014
warunkiem, że może się on pochwalić sporym doświadczeniem. Najpierw jednak musi przejść odpowiednie szkolenie z zakresu bezpieczeństwa.
Ile można zarobić? Zarobki początkującego montera instalacji gazowych na Wyspach wahają się w granicach 15-20 tys. Ł rocznie. Dodatkowe dochody może przynieść praca w nadgodzinach lub w systemie zmianowym. Na wysokość wynagrodzenia mają wpływ nie tylko kwalifikacje i doświadczenie, ale także lokalizacja zakładu montażowego i stanowisko mechanika w warsztacie. Na wyższe zarobki może liczyć starszy mechanik tzw. senior mechanic. Odpowiednio mniej dostanie pracownik zaczynający pracę w warsztacie, czy młody mechanik, który jeszcze się uczy. Doświadczeni technicy wyciągają powyżej 25 tys. Ł rocznie, a zarobki najlepszych specjalistów
sięgają nawet 40 tys. Ł. Jedna roboczogodzina mechanika serwisującego instalację gazową kosztuje około 35 Ł. Tyle za pracę montera musi zapłacić klient, który w ramach przeglądu skorzysta z takich usług jak: wymiana filtra w fazie lotnej, wymiana filtra reduktora, aktualizacja sterownika, sprawdzenie szczelności i kalibracja systemu. Podstawowy zakres obowiązków montera instalacji LPG w Polsce i Wielkiej Brytanii jest dość zbliżony. Do zadań instalatora zatrudnionego w brytyjskim warsztacie należy montaż, serwis gwarancyjny i pogwarancyjny oraz naprawa samochodowych instalacji LPG. Są też znaczące różnice. Na Wyspach nie brakuje warsztatów, które oczekują, że dobry mechanik będzie dysponował własnymi narzędziami. Bywa, że jest to wręcz wymagane przez pracodawcę. Koszt dobrego zestawu wynosi 12001500 Ł. Tymczasowo warsztat może zaoferować swoje narzędzia.
Kwalifikacje i szkolenia
Kwalifikacje do wykonywania zawodu instalatora LPG można uzyskać poprzez system praktyk (apprenticeship – praca połączona z nauką) i zdobycie kwalifikacji zawodowych NVQ
www.autogaz-journal.pl
(w Anglii i Walii) lub SVQ (w Szkocji) z zakresu obejmującego montaż instalacji gazowych. Certyfikat ten jest dostępny na trzech poziomach – od podstawowego do najbardziej zaawansowanego. Osoby, które posiadają doświadczenie w zawodzie i dysponują polskimi kwalifikacjami mogą podjąć skrócony kurs. Dodatkowe kwalifikacje dotyczące montażu konkretnych systemów LPG zdobywa się na szkoleniach organizowanych przez producentów i dostawców instalacji gazowych. Jedną z firm zajmujących się profesjonalnym szkoleniem monterów instalacji LPG na Wyspach jest MintLpg – dostawca komponentów gazowych na rynek brytyjski. Kurs przeznaczony jest przede wszystkim dla osób myślących o założeniu na Wyspach własnego warsztatu. MintLpg oferuje czterodniowe szkolenie obejmujące teorię i zajęcia praktyczne. Koszt szkolenia to 1750 Ł. Zgodnie z programem pierwszy dzień poświęcony jest na zgłębianie teorii. Oprócz aspektów typowo technicznych kursanci zapoznają sie z obowiązującymi przepisami i uregulowaniami w zakresie bezpieczeństwa. Kolejne trzy dni przeznaczone są na praktykę, a więc poznanie poszczególnych podzespołów i montaż instalacji pod okiem wykwalifikowanych ekspertów. Uczestnicy szkolenia korzystają z wiedzy doświadczonych inżynierów z branży LPG. Warunkiem udziału w szkoleniu jest przybycie na kurs z własnym lub użyczonym samochodem, który zostanie poddany konwersji na paliwo gazowe. Szkolenie kończy się egzaminem praktycznym. Po pomyślnym montażu instalacji kursant otrzymuje certyfikat kompetencji zawodowych w konwersji LPG pozwalający na rozpoczęcie pracy w tej branży. To pierwszy krok umożliwiający rejestrację w UKLPG Approved Installer.
Szkolenia LPG
Akredytowani przez UKLPG dostawcy komponentów gazowych uprawnieni do organizowania szkoleń dla monterów instalacji LPG. Firma
Instalacja gazowa
Adres siedziby
Tel/Fax
Strona internetowa i e-mail
BRC (GB) Ltd
BRC
Bodsela Rhydyclafdy Pwllheli, Gwynned LL53 7PN
Tel: 08455 390088 Fax: 08455 390080
peter.walker@brcgb.co.uk kris.jones@brcgb.co.uk www.brcgb.co.uk
Mint LPG Ltd
Romano Ultra Gas
Croescarneinion Farm Pentrepoeth Road Bassaleg, Newport NP10 8RR
Tel: 01633 894070 Fax: 01633 897078
sales@autogasworldwide.co.uk www.autogasworldwide.co.uk
National Autogas Ltd
Landi
Station Approach Hereford, HR1 1BB
Tel: 01432 342132 Fax: 01432 340404
andrewsanders@tiscali.co.uk www.nationalautogas.co.uk
Prins Autogas UK Ltd
Prins
Lima Group Unit 3, Ashley Crescent Scholing, Southampton SO19 1NA
Tel: 02380 446467 Fax: 02380 447664
will@prinsautogasuk.co.uk
zapewnienia zgodności ich działania z normami bezpieczeństwa. UKLPG zatwierdza homologacje poszczególnych komponentów, jak również kompletnych systemów LPG. Każdy producent i dostawca systemów LPG musi posiadać uprawnienia UKLPG. Stowarzyszenie UKLPG jest organizacją, która reprezentuje i wspiera interesy swoich członków, producentów, dostawców instalacji, warsztatów i monterów w branży LPG. Bierze też udział współtworzeniu prawa i konsultacjach dotyczących planowanych zmianprzepisów. UKLPG oferuje dwa rodzaje członkowstwa Full Member i Affiliate Membership. Wszyscy członkowie UKLPG zobowiązani są do przestrzegania zapisów Codes of Practice. Maciej Sibilak
Cena gazu LPG na Wyspach jest atrakcyjna.
UKLPG Największym zaufaniem klientów cieszą się warsztaty zrzeszone w UKLPG Approved Autogas Installers. Członkowstwo w UKLPG oznacza wpis do centralnego rejestru on-line, który dla firm ubezpieczeniowych i potencjalnych nabywców samochodu z LPG stanowi gwarancję że konwersja na paliwo gazowe odbyła się zgodnie z procedurami, łącznie z zachowaniem wszelkich norm bezpieczeństwa. Wszystkie warsztaty zrzeszone w UKLPG poddawane są regularnym kontrolom w celu
PRZYDATNE STRONY ••www.uklpg.org ••www.nationalautogas.co.uk ••www.drivelpg.co.uk ••http://www.hse.gov.uk/work-equipmentmachinery/training-competence.htm
www.autogaz-journal.pl
Londyn, 462 Andre Street. Warsztat montujący instalacje gazowe prowadzony przez Polaków.
Czerwiec 2014 25
Dodatkowa robota i kasa
Jak zacząć z autoalarmami? Montaż i serwisowanie autoalarmów jest o tyle dobrą propozycją dodatkowej usługi dla gazownika, że wymaga minimalnych inwestycji w sprzęt. WYBRANE MARKI ALARMÓW (alfabetycznie) AK, Alcatraz, Aligator, AMC, American Legend, Ampio, Anakonda, Auto Alarm, Avital, Bastion, BKA, Bloker, Blow, Boxer, BX, Centurion, Challenger, Cheetah, Clifford, Cobra, Code Perfect, CS, Cyklop, Defa, Dog, Elter, Enigma, Eurosec, Exodus, Exus, Fighter, Forcar, Forteca, Fox, Frodo, Gemini, GKA, GMS, G-Track, Inferno, Lampart, Langeford, Legend, Legendford, Logic, Mat, Maxicar, Meta System, Minicar, Minister, Noxon, Orion, Portman, Prestige, Presto, Proxima, PY, Python, QX, RTX, Seo, Silent, Silicon, Skorpion, Spark, Spy, Steeli Men, Ster, Stig, Super Forteca, Tajfun, Tiger, TLD, Tornado, Tresor, TX, Tymex, Tytan, Voyager, Xena, Xenon, X-Safe.
26
Czerwiec 2014
Narzędzia potrzebne do alarmów to przede wszystkim lutownica (dobra kosztuje kilkaset złotych), a prócz niej śrubokręty, kombinerki, klucze, a więc rzeczy które i tak są w każdym warsztacie związanym z motoryzacją. Najważniejszy jest człowiek – brzmi jak slogan, ale w tym przypadku to prawda. Tu także nie powinno być problemu, wszak w każdym, porządnym zakładzie LPG powinien pracować sprawny elektryk mający zacięcie do samochodowej elektroniki. Doświadczeni właściciele firm zajmujących się alarmami podkreślają, iż niechlujny monter może sprawić, że wysokiej klasy podzespoły okażą się słabym zabezpieczeniem. Z kolei solidny pracownik z kulturą techniczną, inwencją, pomysłowością nawet z gorszych elementów uzyska dobry, pożądany efekt.
Lutuj!
Elektryk pracujący byle jak, aby szybciej, bę-
dzie stosował plastikowe szybkozłączki zamiast lutowania przewodów. Szybkozłączki sprawdzają się jedynie w podbramkowej sytuacji, kiedy trzeba dojechać do najbliższego warsztatu zajmującego się elektryką. Kolejny przykład bylejakości to… brak immobilisera, czyli blokady silnika. Niektórzy montażyści nie podłączają blokady zapłonu, aby uniknąć ewentualnych kłopotów, czyli wyjazdów do zdenerwowanych klientów dzwoniących, że silnik nie chce zapalić. Zdarza się także uszkodzenie spinek przytrzymujących plastikowe elementy we wnętrzu, czasami również tych elementów. Kable na wierzchu też chluby nie przynoszą. Porządne zamontowanie rozbudowanego alarmu może trwać cały roboczy dzień. Poza samym zakładaniem alarmów warto prowadzić ich serwis gwarancyjny i pogwarancyjny, żeby nie odsyłać klientów. Alarmy mają nie tylko samochody, również motocykle, maszyny budow-
www.autogaz-journal.pl
Zestaw alarmowy firmy Köpel. Wizytówka jednej z firm. Tu widać, że zakładanie instalacji gazowych można połączyć nie tylko z montażem autoalarmów, ale także z szeregiem innych usług samochodowych.
Ile wziąć za usługę? Czynność
Orientacyjne ceny brutto
Montaż alarmu
200-600 zł
Montaż immobilisera
80-120 zł
Usuwanie alarmu
100-200 zł
lane, maszyny drogowe. W przypadku maszyn praktycznie w grę wchodzi tylko usługa wyjazdowa, na placu budowy.
Od dealerów – za a nawet przeciw
Sercem każdego alarmu jest układ elektroniczny.
Alarmy montowane przez autoryzowane stacje obsługi (ASO) w fabrycznie nowych pojazdach mają tę zaletę i wadę jednocześnie, że są powtarzalne. Wprowadzanie niestandardowych rozwiązań nie byłoby mile widziane w sieci ASO. Złodziej też będzie wiedział, gdzie zlokalizowane są elementy takiej instalacji.
Duży rozrzut Ceny są zróżnicowane, właściwie tak jak ceny samochodów. Są alarmy za 100 zł, są za 1000 zł i więcej. Profesjonalne systemy są dostępne tylko w montujących je warsztatach, kosztują od 300-350 zł dla aut z tradycyjnymi instalacjami elektrycznymi oraz od 800 zł dla samochodów z sieciami CAN. Za solidny montaż można wziąć 300-600 zł, zależnie
www.autogaz-journal.pl
Czerwiec 2014 27
Elementy alarmu generalnie są niewielkie, do części widocznych na zdjęciu dojdzie jeszcze syrena. od liczby czujników, liczby funkcji alarmu, stopnia skomplikowania instalacji elektrycznej, renomy zakładu, miejscowości. Do wielu zestawów są dołączane instrukcje montażu w najpopularniejszych modelach aut. Warsztaty współpracujące z dystrybutorem danej marki alarmu często otrzymują bardzo precyzyjne materiały, jak montować w poszczególnych modelach samochodów, z opisami, schematami i fotografiami. Zabezpieczenie przycisków przed przypadkowym włączeniem, domykanie elektrycznie sterowanych szyb, otwieranie bagażnika podczas czuwania alarmu, czujniki położenia i holowania (czujniki
28
Czerwiec 2014
W plątaninie przewodów łatwo się gubić. Trzeba wiedzieć gdzie i jak je połączyć. grawitacyjne) – te funkcje w droższych alarmach są czymś normalnym. Przydaje się również kontroler strefy zewnętrznej sygnalizujący zbyt bliskie podejście do auta. Z kolei tryb serwisowy sprawia że kierowca oddając wóz na badanie techniczne, przegląd, reperację nie musi mozolnie wyjaśniać, jak działa alarm i w jaki sposób odłącza się jego funkcje.
Zasilanie i syrena
Własne zasilanie alarmu może być realizo-
wane z baterii w syrenie, albo – i to jest lepsze rozwiązanie – przez oddzielny akumulator litowo-jonowy. Syrenę natomiast warto umieścić nieco niżej w komorze silnika, nie na wierzchu. Nie chodzi przecież o wygodę kierowcy, aby w razie usterki mógł szybko wyłączyć ją specjalnym kluczykiem, tylko o to żeby złodziej nie miał ułatwionego zadania poprzez natychmiastowe uciszenie syreny. Jacek Dobkowski (tekst i zdjęcia)
www.autogaz-journal.pl
Już od 2997 zł !!! (netto)
www.autogaz-journal.pl
30
Czerwiec 2014
www.autogaz-journal.pl
www.autogaz-journal.pl
Czerwiec 2014 31
32
Czerwiec 2014
www.autogaz-journal.pl