16
AQUA 2021/1
Duurzaam verwarmen met riothermie Vanaf dit jaar krijgen nieuwbouwprojecten met meer dan 25 wooneenheden geen aardgasaansluiting meer. Met deze maatregel wil de Vlaamse Regering het gebruik van fossiele brandstoffen tegen 2050 aanzienlijk afbouwen. Een groen alternatief met veel potentieel is riothermie, ofwel warmte uit afvalwater. MENEN WIL NETWERK VAN WARMTENETTEN Energie verbruikers
Inspectieput
Warmtepomp
De stad Menen heeft het voordeel dat verschillende grote collectoren dicht bij het centrum liggen. Patrick Roose, schepen van Publieke Ruimte met o.a. openbare werken en klimaat: “Menen is een dichtbevolkte stad, met meer dan 1.000 inwoners per vierkante kilometer. Wij kunnen voor Zuid-West-Vlaanderen een voorbeeld worden met een netwerk van warmtenetten. Als ingenieur zou ik het jammer vinden om de energie die aanwezig is in zo’n stabiele bron als afvalwater, verloren te laten gaan.”
Warmtewisselaar Rioolbuis
D
e recuperatie van warmte uit afvalwater voor het voeden van warmtenetten is geen nieuwe techniek. Toch is hij in ons land nog niet goed gekend. Daar zou met de nieuwe wettelijke bepalingen wel eens verandering in kunnen komen. Nieuwe verkavelingen, appartementsgebouwen, groepwoningbouwprojecten met meer dan 25 wooneenheden moeten voortaan namelijk op zoek naar alternatieve, duurzame verwarmingsbronnen. Riothermie leent zich perfect als een collectief, niet-fossiel energiesysteem en heeft het grote voordeel altijd beschikbaar te zijn.
VERWARMEN ÉN KOELEN Huishoudelijk afvalwater is onder meer afkomstig van wasmachines, vaatwassers, bad of douche. Het water heeft nog een gemiddelde temperatuur tussen 12 en 18°C als het via de riool naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie loopt. Een warmtewisselaar in de rioolbuis kan die warmte aan het water onttrekken. Die wordt via een warmtepomp verder opgewaardeerd tot de juiste temperatuur voor de verwarming van gebouwen. Omgekeerd kan dezelfde constructie in de zomer ook dienen als koelsysteem. Aquafin exploiteert in Vlaanderen meer dan 6.500 kilometer aan verzamelriolen die een enorm potentieel voor riothermie vertegenwoordigen. Want niet zomaar elke rioolbuis komt in aanmerking. Het debiet aan afvalwater dat ze vervoert, moet namelijk groot genoeg zijn. En dan kom je al snel uit bij de collectoren die het water vanuit de gemeentelijke riolen opvangen en verder naar de zuiveringsinstallatie transporteren.
“Veel gemeenten ondertekenden het burgemeestersconvenant rond klimaat- en energiedoelstellingen. Riothermie is een kans om ook echt actie te ondernemen.” Patrick Roose
Samen met Aquafin onderzoekt het stadsbestuur de mogelijkheden van riothermie als bron voor drie lagetemperatuurswarmtenetten in projecten die op stapel staan: een woonproject met een projectontwikkelaar, de renovatie van het ontmoetingscentrum en een ontwikkelingsproject voor gemengde woningen dicht bij de winkelstraat. “Zeker voor het ontmoetingscentrum, met de bibliotheek, een sportzaal en het cultureel centrum, lijkt dit het ideale moment om riothermie toe te passen,” gaat Patrick Roose verder. “Aquafin moet sowieso de collector verplaatsen voor de geplande verbredings- en verdiepingswerken van de Leie in deze omgeving. Dat verlaagt sterk de investeringskost voor de plaatsing van de warmtewisselaar, die dan ineens door Aquafin geplaatst wordt.”
