4
AQUA 2020/2
Droogte: nog ingrijpender dan voorspeld Halfweg mei al klonken de eerste alarmbellen. Sinds 1901 was de lente nog nooit zo droog. Her en der stonden de grondwaterpeilen op dat
Watergebruik in Vlaanderen Mio m³ / jaar (MIRA 2017)
moment al zeer laag. En het moest nog zomer worden! Aqua sprak met professor Marijke Huysmans over de impact van een tekort aan regen op het grondwater en onze watervoorziening.
P
rofessor Huysmans is zowel onderzoekster als docente aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en de KU Leuven. Grondwater is haar domein, haar onderzoeksterreinen liggen in België én daarbuiten. “In België neem ik deel aan onderzoek rond het effect van droogte op grondwater en bestudeer ik de interactie tussen grondwater en rivieren. Met het oog op de klimaatverandering is dat zeer belangrijk want in droge periodes is het meeste water in rivieren grondwater,” verduidelijkt Marijke Huysmans.
PEIL ZAKT SNEL Wetenschappers voorspellen al lang dat er meer en langere droogteperiodes zitten aan te komen. Huysmans: “We stellen een nieuwe realiteit vast die zelfs ingrijpender is dan de voorspellingen. Vooral het grondwater reageert daar heel sterk op. Begin maart was de toestand nog enigszins normaal door de natte maand februari, twee maanden later zaten we al aan 65% lage peilen.” “Regen is dan ook de enige voeding voor de ondiepe grondwatertafel. De grote mate van verharding in Vlaanderen zorgt er bovendien voor dat als er neerslag valt, die niet in de grond kan dringen. Daarom moeten we blijven inzetten op infiltratiemaatregelen. Daarnaast wordt er in de landbouw veel regenwater afgevoerd via drainagegrachten om te vermijden dat de bodem te nat is. Ondertussen is de sector er zich wel van bewust dat het geen goede praktijk is en zijn er veel nieuwe ontwikkelingen. De grachten worden gedempt en er wordt meer en meer overgeschakeld op peilgestuurde drainage.”
Huishoudens 253
DUURZAAM BEHEER Regenwater ter plaatse houden en in de bodem laten dringen waar het kan, vult dus de ondiepe grondwatertafel aan. Maar hoe zit het dan met de diepere lagen? “Daar heeft infiltratie in Vlaanderen niet meteen effect op,” stelt Marijke Huysmans. “Het water is te lang onderweg en het duurt gemakkelijk tientallen jaren vooraleer het die lagen bereikt. De diepere Krijtlagen in Limburg bijvoorbeeld worden aangevuld door regen die in Wallonië valt. Die lagen zitten bijvoorbeeld in Limburg 150 meter diep maar komen in Wallonië aan de oppervlakte. Het water moet op die manier, stroomafwaarts, zijn weg vinden naar onze diepe grondwaterlagen. En dat duurt héél lang.” Terwijl er vroeger te veel water werd opgepompt uit de diepe grondwatertafel, gaat Vlaanderen daar vandaag veel duurzamer mee om. Voor het winnen van grondwater is een vergunning vereist en elke aanvraag wordt grondig onderzocht. Huysmans: “We pakken dat in Vlaanderen echt veel beter aan dan in pakweg het Midden-Oosten, de Verenigde Staten en China. Daar wordt op veel plaatsen nu nog 10 tot 20 keer meer grondwater opgepompt dan bij ons. Op heel veel plaatsen in het buitenland is de ondergrond compleet uitgeput.” n n n n n
Drinkwater Grondwater Oppervlaktewater (behalve koelwater) Regenwater Ander water (water afkomstig van een product, ijs of afvalwater van een ander bedrijf)
Industrie 293
Energieproductie 88
Handel en diensten 39
Landbouw 70
Bekijk via www.universiteitvanvlaanderen.be/college/hebben-we-echt-een-tekort-aan-grondwater een filmpje waarin Marijke Huysmans het tekort aan grondwater glashelder uitlegt.
