Pojmovnik

33 7

Ključni pojmovi u razumijevanju omladinske politike namijenjeni su svim akterima izrade lokalnih strategija i planova, sa posebnim akcentom na one koji prvi put realizuju proces strateškog planiranja. Pored objašnjenja ključnih pojmova, za svaki od njih smo, a u skladu sa preporukama Savjeta Evrope, opisali i standarde koji se moraju primijeniti u cilju kreiranja kvalitetnih strateških planova, koji će uzeti u obzir vrijednosti i potencijale mladih ljudi.

U cilju postizanja boljeg razumijevanja omladinske politike i njene veze sa svim sektorima, a u ovom slučaju posebno sa sektorom zapošljavanja, u nastavku predstavljamo ključne pojmove:

Građanstvo/Aktivno građanstvo

Pojam aktivno građanstvo se odnosi na aktivno učešće građana u demokratskim procesima i radu institucija; ostvarivanje svojih prava i odgovornosti na ekonomskom, društvenom, kulturalnom i političkom polju. Na polju mladih, akcenat je na sticanju neophodnih vještina kroz volonterske aktivnosti. Cilj je da se unaprijedi, ne samo znanje, već i motivacija, vještine i praktično

iskustvo mladih ljudi, kako bi postali aktivni građani. Zapošljavanje

Zapošljavanje se odnosi na skup postignuća, vještina, razumijavanja i ličnih svojstava koje pojedincu omogućavaju lakse sticanje zaposlenja, zadržavanje određenog posla i uspješno bavljenje izabranom profesijom. Zapošljavanje pojedinca zavisi od: - ličnih svojstava (uključujući neophodno znanje i vještine); - toga kako su navedena lična svojstva predstavljena i valorizovana na tržištu rada; - ambijentalnih i socijalnih konteksta (ponuđenih podsticaja i mogućnosti koje ažuriraju i potvrđuju njihovo znanje i vještine); - ekonomskih konteksta. Mladi ljudi predstavljaju četvrtinu svjetske radne snage. Uprkos tome, mladi imaju tri puta manju šansu da se zaposle, u odnosu na odrasle. Jedan od glavnih razloga je niska stopa zaposlenosti mladih, budući da se moraju nositi sa nerazvijenim vještinama, ranom napuštanju škole, nedostatku formalnog kontakta sa poslodavcima i formalnom edukacijom, koja se ne poklapa sa potrebama tržišta. Dakle, poseban fokus bi trebalo usmjeriti na prevazilaženje poteškoća sa kojima se mladi suočavaju na tržištu rada i problemima sa kojima se susrijeću u pokušaju da opstanu na istom. Poboljšanje vještina mladih ljudi na polju zapošljavanja je, svakako,

ključni mehanizam za bolje promovisanje zapošljavanja i njihove aktivne inkluzije. Omladinska politika zasnovana na znanju

Veće razumijevanje i znanje mladih je od presudnog značaja za kreiranje politika na polju mladih. Da bi se zadovoljile potrebe i očekivanja mladih, politike bi se trebale zasnivati na sveobuhvatnom znanju i dobro istraživanom razumijevanju situacije, potreba i očekivanja mladih. Pristup razvoju politike zasnovan na znanju, neophodan je, posebno u kontekstu realnosti koja se brzo razvija, i trajno promjenljivim okolnostima mlađih generacija u Evropi. Istraživanje mladih igra glavnu ulogu u generisanju znanja i razumijevanja u razvoju omladinske politike. Stoga, istraživanje

mladih i razmjena između istraživača i kreatora politika su od presudnog značaja za pristup politici zasnovanoj na znanju. Međutim, omladinska politika zasnovana na znanju obuhvata više od rezultata postignutih u naučnoj zajednici; takođe se odnosi na iskustva onih koji rade sa mladima ili za mlade. Znanje uključuje podatke, činjenice i brojke, dokaze i iskustva iz

različitih izvora, kako iz naučne zajednice i civilnog društva, tako i od kreatora politika. Neformalno učenje

Neformalno učenje je smišljeno, ali dobrovoljno učenje koje se odvija u različitim okruženjima i situacijama, za koje predavanje/obuka i učenje nijesu, nužno, jedina ili glavna djelatnost. Ova okruženja i situacije mogu biti povremene ili prolazne, a aktivnosti i kursevi koji se održavaju mogu biti vođeni od strane profesionalnih facilitatora učenja (kao što su treneri za mlade) ili volonteri (kao što su omladinski lideri). Aktivnosti i kursevi su planirani, ali su rijetko strukturirani prema uobičajenim ritmovima ili predmetima nastavnog programa. Neformalno učenje i obrazovanje - koje se shvata kao učenje van institucionalnih okvira (van škole)- je ključna aktivnost, ali i ključna kompetencija/vještina omladinskog rada. Neformalno učenje/edukacija, u oblasti

omladinskog rada, je često strukturirana, zasnovana na ciljevima učenja, vremenskom

učenju, specifičnoj podršci učenju, i namjerna je. Neformalno obrazovanje i učenje na polju mladih je više od pod-kategorije obrazovanja i obuke, jer doprinosi pripremi mladih za društvo zasnovano na znanju i civilno društvo.

Učešće mladih

Evropska povelja o učešću mladih u lokalnom i regionalnom životu Savjeta Evrope navodi da: -učešće u demokratskom životu, bilo koje zajednice, je mnogo više od pukog glasanja i kandidovanja za izbore, premda su ovo važni elementi. Učešće i aktivno građanstvo podrazumijevaju pravo,

sredstva, prostor i priliku, i gdje je potrebna,podršku za učestvovanje i uticaj na odluke i

uključivanje u akcije i aktivnosti, kako bi se doprinijelo izgradnji boljeg društva. Osim toga, razlikuju se dvije dimenzije učešća: -direktno učešće, gdje se na političke odluke direktno utiče i omogućuju se strukturne veze u procesima donošenja političkih odluka; -indirektni oblici učešća dopiru do građana i podstiču ih da podrže određena pitanja i stavove, takođe omogućavajući diskusije, izgradnju mišljenja, kao i kampanju.

Priznanje/Prepoznavanje

Uopšteno, pojam “prepoznavanje” ima višestruko značenje. Na Evropskom omladinskom polju odnosi se na položaj neformalnog učenja i rada mladih u pravnim sistemima i sistemima javne uprave, pa i u društvu uopšte. Postoje četiri različite vrste prepoznavanja: -formalno prepoznavanje/priznanje znači “validacija” ishoda učenja izdavanjem potvrda ili diploma, koje formalno priznaju dostignuća pojedinca; -političko priznanje znači priznavanje neformalnog obrazovanja u zakonodavstvu i/ili uključivanje neformalnog učenja/obrazovanja u političke strategije, i uključivanje pružaoca neformalnog učenja u ove strategije; -socijalno priznanje znači da društveni igrači priznaju vrijednost kompetencija stečenih u neformalnim sredinama i rad obavljen u okviru tih aktivnosti, uključujući vrijednost organizacija koje obavljaju ovaj posao; -samoprepoznavanje podrazumijeva procjenu od strane pojedinca ili ishoda učenja i sposobnost upotrebe tih rezultata učenja u drugim oblastima.

Omladinska politika

Svrha omladinske politike je stvaranje uslova za učenje, prilike i iskustva koja mladima osiguravaju 35

i omogućavaju razvoj znanja, vještina i kompetencija potrebnih da budu akteri demokratije i da se integrišu u društvo, a naročito što će im omogućiti da igraju aktivnu ulogu i civilnog društva i tržišta rada. Ključne mjere omladinske politike su promovisanje građanskog učenja i

integrisani pristup politici. Omladinski sektor

Omladinski sektor odnosi se na oblasti u kojima se sprovode omladinske aktivnosti, obično određene u opštim ciljevima nacionalne strategije za mlade ili drugim strateškim dokument(ima) u omladinskom polju. Aktivnosti omladinskog sektora su organizovane od strane mladih ili aktera omladinske politike. Te aktivnosti su preduzete u cilju poboljšanja položaja mladih i njihovog osnaživanja za aktivno učešće u svoju korist i dobrobit društva. Omladinski sektor sastoji se

od različitih vladinih institicija, nevladinih organizacija, agencija, privatnih praktičara, volontera, programa, službi i drugih aktera koji rade sa mladima ili su osnovani da bi

koristili mladima. Međunarodni omladinski sektor je složen splet odnosa između vladinih, nevladinih i međunarodnih institucionalnih aktera, sa programima za, od strane mladih i sa njima, kako bi se podržao aktivni doprinos koji mladi ljudi mogu da daju svojim društvima, i “dobro upravljanje” u sferi izrade omladinske politike. Ona nastoji da promoviše efikasne akcije, zasnovane na dokazima, od strane vlada i drugih relevantnih aktera (na primjer: međunarodne nevladine organizacije za mlade, međunarodne institucije, istraživačka zajednica), kako bi se rješavale potrebe i brige mladih, u smislu ljudskog razvoja i građanskog, političkog i društvenog učešća.

Omladinski prelazi/promjene

Prelazi mladih, u širem smislu, odnose se na prelazak iz zavisnosti u nezavisnost i življenje kao punopravni član društva. Ovo uključuje odlazak iz roditeljske kuće i uspostavljanje

sopstvenog domaćinstva, suživot i odgajanje djece i prelazak iz obrazovnog sistema na tržište rada.

Omladinski rad

Omladinski rad obuhvata aktivnosti i programe zasnovane na metodama i principima neformalnog obrazovanja, sa ciljem da pomogne razvoj mladih ljudi u svjesne, odgovorne i aktivne članove zajednice, radeći na stvaranju uslova za ostvarivanje njihovih punih potencijala.

Omladinski radnici

Omladinski radnici su ljudi koji rade sa mladima u širokom rasponu neformalnog konteksta, koji se obično fokusira na lični i društveni razvoj, kroz odnose između sebe i aktivnosti zasnovane na grupi. Biti moderator učenja može biti njihov glavni zadatak, ali omladinski radnici mogu da primijene pristup socijalnog pedagoga ili pristup direktnog socijalnog rada. U mnogim slučajevima ove uloge i funkcije se kombinuju jedna sa drugom. Postoje plaćeni omladinski radnici i volonteri.