Uvod

1

Aktivna zona iz Cetinja i Institut za poslovnu i finansijsku pismenost iz Podgorice, realizovali su projekat ,,Ideje za strateško planiranje zapošljavanja mladih na lokalnom nivou’’, koji je finansiran od strane Beogradske otvorene škole, odnosno kofinansiran od strane Evropske unije, a u okviru programa WEB4YES.

Kratko o realizatorima projekta:

Aktivna zona je nevladina organizacija koja se bavi afirmacijom građanskog aktivizma, uspostavljanjem stalne saradnje i partnerstava između svih aktera u zajednici u cilju izgradnje odgovornog društva. U skladu sa četiri programska opredjeljenja, Aktivna zona se bavi kreiranjem uslova za dobru javnu upravu, odnosno odgovorno rukovođenje zajedničkim resursima; neformalnom edukacijom i informisanjem građana, a prije svega mladih, o ključnim temama za društveni život; razvojem filantropije i solidarnosti; te promocijom i afirmacijom građanskog aktivizma i volonterizma.

Institut za poslovnu i finansijsku pismenost je prilično mlada organizacija, koja je u prethodnom periodu radila na organizovanju različitih vidova obuka u oblasti poslovne i finansijske pismenosti.

O problemu:

Nezaposlenost mladih je jedan od većih problema sa kojima se susrijeće društvena zajednica u Crnoj Gori. Problem nezapošljenosti mladih sa sobom nosi negativne ekonomske, društvene i političke implikacije, koje utiču na cjelokupno društvo. Stopa nezapošljenosti mladih u Crnoj Gori je izuzetno visoka u svim starosnim dobima i obrazovnim grupama mladih, što ih čini izuzetno ugroženom društvenom grupom. Prema zvaničnim podacima Zavoda za zapošljavanje Crne Gore, ukupna stopa nezapošljenosti u Crnoj Gori u julu tekuće godine iznosi 18,19%, međutim ne postoji podatak o tome koliko je mladih od 15-30 godina nezaposleno. Nedavno objavljena Studija o mladima u Crnoj Gori 2018-2019 (Centar za građansko obrazovanje), pokazuje da je na ukupnom uzorku ankete procenat mladih koji nemaju posao 43,8%. Samo 11,1% ima stalni posao, što u mnogome onemogućava mlade da imaju stabilan prihod. * Kada je riječ o percepciji mladih o faktorima od značaja za pronalaženje posla u Crnoj Gori, većina mladih smatra da su partijska pripadnost i veza s ljudima koji su na vlasti (57,2% i 64,5%) glavni faktori koji im omogućavaju zapošljavanje, dok najmanje njih smatra da su obrazovanje ili radno iskustvo glavni faktor u njihovom zapošljavanju (31,6%).

Preporuke ove Studije se odnose i na probleme koje smo mi identifikovali kao ključne, a to je nedostatak kvalitetnog strateškog planiranja na lokalnom nivou u oblasti zapošljavanja, sa posebnim akcentom na nedostupnost obuka namijenjenih mladima i preduzetništvu, te postojanje prepreka za pokretanje sopstvenog biznisa.

O metodologiji:

Aktivna zona je tokom 2019/2020 godine istražila oblast planiranja na lokalnom nivou i tim povodom proslijedila 24 zahtjeva za slobodan pristup informacijama svim crnogorskim

opštinama. Na osnovu tih podataka smo utvrdili prednosti i nedostatke strateškog planiranja zapošljavanja mladih, odnosno primjere dobre prakse, koji će biti sastavni dio pomenutog Vodiča. U okviru online istraživanja smo ispitali mišljenja i stavove preko 250 mladih iz cijele Crne Gore, a o prilikama i preprekama za zapošljavanje mladih. Uz pomoć ovih metoda smo na detaljan način razmotrili dosadašnje prakse u procesu kreiranja lokalnih politika i prikupili veliki broj korisnih informacija.

O projektu:

Opšti cilj projekta je bio uspostavljanje uslova za veću stopu zaposlenih mladih na teritoriji Crne Gore, putem mehanizama za kvalitetno strateško planiranje u oblasti zapošljavanja mladih na lokalnim nivoima. Upravo iz ovog postavljenog cilja proizilazi ,,Vodič za strateško planiranje zapošljavanja mladih na lokalnom nivou’’. Ovaj Vodič je namijenjen lokalnim samoupravama, ali i organizacijama građanskog društva, koje u okviru istog mogu pronaći korisne prijedloge mjera i aktivnosti za strateško planiranje oblasti zapošljavanja u lokalnim akcionim planovima za mlade (LAPM). Naime, lokalne samouprave su u obavezi usvojiti dvogodišnje akcione planove za mlade, a u skladu sa Zakonom o mladima. U okviru tih planova, prema našem istraživanju, najzastupljenija oblast je zapošljavanje mladih, budući da je stopa nezaposlenosti mladih na visokom nivou.

Pored Vodiča, u okviru projekta su realizovane online obuke za 30 mladih iz cijele Crne Gore, a o mogućnostima i preprekama u pokretanju sopstvenog biznisa, sa ciljem izrade konačnog biznis plana. Tri najbolja biznis plana su nagrađena, a svim učesnicima/cama je obezbijeđena mentorska podrška u kreiranju biznis planova, a predstavljeni su i mogući izvori finansiranja za ideje koje su mladi kreirali u okviru ovih obuka.