AJN Jeugdartsen Nederland JA! 41

2017 #41

Kind en scheiding

Catelijne van der Hoeven:

‘Ik wil alles begrijpen en overzien’ Dilemma:

Een scheiding wordt teveel geproblematiseerd Marsha Pinedo:

‘Kinderen krijgen een online buddy’

ADVERTENTIEPAGINA

3 - 2017 #41

COLUMN VOORZITTER

Mooi nieuw leven Het verheugt me steeds weer een frisse wereldburger te mogen ontmoeten! Welke ouders horen bij dit prille leven? Krijgen zij ‘de nieuwe boel’ georganiseerd? En hoe is het lichamelijk gesteld met dit kleine wonder? Deze moeder komt ontspannen binnen.

Ze houdt haar baby op de arm en ik bewonder het jongetje terwijl ik moeder begroet.

Echter, ook meteen met enige schrik. Mijn klinische blik slaat direct alarm.

Ik stel bewust wat extra vragen. Hoe hij drinkt, of hij dat volhoudt? Of er ziekten of syndromen in de familie zijn? Nee. Dit is al bekend, maar ik vraag er toch op door. Daarna bekijk ik het jongetje. Zijn gezichtje, zijn blik nog alle kanten op gericht, met die duidelijke ‘mongoloïde’ oogstand en lage oorinplant. Het hartje beluister ik een keer extra. De handlijnen bestudeer ik wat langer dan normaal. Ik observeer de lichaamsverhoudingen.

Tsja, daarna ga ik toch het gesprek aan. Moeder schrikt niet en snapt wat ik bedoel. Ik stel haar wel gerust dat ik op dit moment geen enkel ander kenmerk heb en dat het hartje geen ruis laat horen. Wat te doen? Moeder is helder. Geen nader onderzoek. Het gaat nu goed en ze wil dit niet ‘medicaliseren’. We komen samen overeen dat ik hem extra blijf controleren zoals zijn hartje en dat we open in gesprek blijven. In de weken daarna groeit ons contact.

Moeder laat foto’s zien van haar vader. Ja, sprekend dezelfde oogstand! We zijn blijvend gerustgesteld als zich geen hartruis ontwikkelt en hij het verder ook goed doet. Moeder en ik zijn verbonden door vertrouwen. Ik geloof in haar moedergevoel. En zij neemt mijn ơƤŽŃīƬƬŐŽųīŨī ŋĀųĤīŨīų ƬīƤŐīǁƬ‫' ܋‬Őƹ ńīŨŐŢťǞĀĀƤĤŐń ƬĀűīųǞīƤťīų ĜŨŐŢǾƹ űī ǝŽŽƤ ĀŨƹŐŢĤ ĜŐŢ‫ ܋‬ Het jongetje ontwikkelt zich verder zonder problemen en zijn mooie oogopslag blijf ik me herinneren.

Nu, voor het eerlijke gesprek!

Mascha Kamphuis voorzitter AJN Jeugdartsen Nederland Werkboek voor kinderen in een echtscheiding situatie Ik hoor bij jullie allebei verkrijgbaar voorzitter@ajnjeugdartsen.nl via www.in-de-wolken.nl.

Onderzoekers

Ridder

Steun

“Even voelde het weer een beetje als in mijn studententijd. De bruisende omgeving van de universiteit, waar een mix van onderzoekers en studenten in de weer is. Ik vond het heel leuk om daar in gesprek te gaan met Rianne van Dijk en Inge van der Valk over hun onderzoek naar de gevolgen van een scheiding voor kinderen (pagina 30). Er is veel te zeggen over dit onderwerp.”

“In mijn interview met Henrique Sachse voor de rubriek Markant (pagina 46) probeer ik met mijn vragen dichtbij haar te komen, als persoon en als jeugdarts.

Inspirerend om met zo’n vakvrouw te praten.

In het interview heb ik proberen te verwoorden wat haar zo speciaal maakt voor jeugdartsen. En natuurlijk vroeg ik haar ook naar haar onderscheiding; ze is sinds april Ridder in de Orde van Oranje Nassau.”

“Door mijn interview met Mascha Pinedo (pagina 19) zag ik hoe goed kinderen elkaar kunnen helpen als zij in nood zijn, zoals wanneer ouders gaan scheiden. De oudere kinderen zijn de jongere echt tot steun. Ik kan me voorstellen dat kinderen het prettig vinden om met ŨīīǾƹŐŢĤƬńīųŽƹīų ƹī ơƤĀƹīų‫ ܋‬fŐųĤīƤīų ŨǁŐƬƹīƤīų beter naar elkaar. Daar kunnen volwassenen veel van leren!”

Lucas Stuurman

Irene Stekelenburg

Edith Langeveld

Ja! magazine

2017 #41 - 4

INHOUD

INHOUDSOPGAVE AJN-lid Jeugdarts en vertrouwensarts Catelijne van der Hoeven deinst niet terug voor zware klussen en extra werk. Zo is ze voorzitter geweest van de AJN en betrokken bij Stichting Jonge Helden die kinderen ondersteunt wanneer hun ouders gaan scheiden.

23

18

8 Expertise Op het online platform Villa Pinedo worden vragen van kinderen wiens ouders gaan scheiden, beantwoord door jongeren met vergelijkbare ervaringen. Een interview met oprichtster Marsha Pinedo.

Column De poppetjes die haar dochter tekende waren ineens niet meer blij. Toen jeugdarts Jeanne-Marie Hament ging scheiden, zag ze wat dit deed met haar dochter.

Onderzoek àīŨťī ńīǝŽŨńīų ŋīīǾƹ īīų scheiding voor de relaties binnen een gezin? Rianne van Dijk en Inge van der Valk doen onderzoek aan de Universiteit Utrecht.

Ja! magazine

30

5 - 2017 #41

INHOUD

Casus Scheiden is extra ingewikkeld als je getrouwd bent in het buitenland. Jeugdarts Vasanthi Iyer zag de problemen in haar praktijk.

36

Visie Om de meerwaarde van de jeugdarts voor het voetlicht te brengen, ontwikkelt de AJN īīų Ȁ Ũű‫ ܅‬īīų bidbook en een magazine waarin uitgelegd wordt waar de jeugdarts voor staat.

42 Colofon JA! magazine van de AJN

Frequentie: 3 keer per jaar ISSN: 1873-8346 EDITIE: 2017 #41 Hoofdredacteur: Jeanne-Marie Hament Eindredactie: Bureau Bax Redactiecoördinatie: Louise Dijkmans Redactie: Kathleen Doumen, Elwyze Frijns,

Paquita Gonzales dos Santos, Edith Langeveld, Marieke Morssinkhof, Ulco Schuurmans, Irene Stekelenburg, Lucas Stuurman

Verder in dit nummer

3 14 27 38 45 46

Voorwoord Mascha Kamphuis Dilemma Wordt scheiden teveel geproblematiseerd? ®īŨȀ ī AJN-lid Eltjo Boon stelt zich voor Podium Advocaat Marjolein Rietbergen, voorzitter AJN-dag Recensies Markant Vijf vragen aan Henrique Sachse

Aan dit nummer werkten verder mee:

Tinneke Beirens, Dirk Jansen, Eric Kampherbeek, Vasanthi Iyer, Mascha Kamphuis, Rosanne van der Lugt

Marktvisie: Advertenties, advertorials en pagina’s Marktvisie vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie.

Rechten: Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk

COVER:

Foto: Eric Kampherbeek Model: Dorine Aben

ǞŽƤĤīų ŽǝīƤńīųŽűīų ǮŽųĤīƤ ƬĝŋƤŐǾ ƹīŨŐŢťī ƹŽīƬƹīűűŐųń īų bronvermelding van de uitgever.

ART DIRECTION/SALES:

SECRETARIAAT/CONTACT AJN: Churchilllaan 11,

Elma Media BV, Silvèr Snoek Salesmanager, s.snoek@elma.nl Postbus 18, 1720 AA Broek op Langedijk T: 0226 331 600, I: www.elma.nl

3527 GV Utrecht, T: 0854 894 980, F: 0854 898 988 ja@ajnjeugdartsen.nl www.ajnjeugdartsen.nl www.facebook.com/jeugdartsennederland www.twitter.com/jeugdartsen

ABONNEMENT: Alle AJN-leden ontvangen JA!

Niet-leden kunnen losse nummers bestellen of zich abonneren. Meer informatie bij het secretariaat van de AJN.

Ja! magazine

IDea studie onderschrijft het belang van Groeimelk Peuters die Groeimelk drinken, hebben minder kans op tekorten aan belangrijke voedingsstoffen.

Dat blijkt uit de IDea studie, een klinische studie naar de effectiviteit van Groeimelk op de ijzeren vitamine D-status van peuters in West-Europa. De studie werd op 4 januari gepubliceerd in The American Journal of Clinical Nutrition1.

De IDea studie toont aan dat peuters die Groeimelk drinken, een betere ijzer- en vitamine D-status hebben dan peuters die geen Groeimelk drinken. Na een interventie van 20 weken blijkt dat1:

9 Groeimelk de ijzerstatus behoudt 9 Groeimelk de vitamine D-status verbetert 9 Groeimelk de kans op een tekort aan ijzer verkleint met 58% (P=0,036) 9 Groeimelk de kans op een tekort aan vitamine D verkleint met 78% (P<0,001) Groeimelk kan zo, als onderdeel van een gezonde voeding voor peuters, een rol spelen in een gebalanceerd voedingspatroon.

U heeft als medisch professional een onmisbare rol in het adviseren van de juiste voeding voor jonge kinderen. Om u te ondersteunen in uw advies aan ouders over peutervoeding, heeft Nutricia verschillende materialen ontwikkeld. U kunt deze materialen kosteloos bestellen in onze webshop.

www.nutriciavoorprofessionals.nl

Bron: 1. Akkermans M et al (2017) A micronutrient-fortified young child formula improves the iron and vitamin D status of healthy young European children: a randomised double-blind controlled trial. AJCN First published ahead of print Januari 4, 2017 as doi: 10.3945/ajcn.116.136143

Voor kleine avonturiers: VSM Kind Arnikind Vallen en stoten gel

Op basis van natuurlijke ingrediĂŤnten Al vanaf de geb rte te gebruiken

INTERVIEW

2017 #41 - 8

‘Ik kan goed invoelen welke zorgen er leven’ Ja! magazine

9 - 2017 #41

INTERVIEW

‘Ik heb steeds nieuwe uitdagingen nodig’ Catelijne van der Hoeven (49) is een zeer betrokken AJN-lid. Uit haar curriculum vitae blijkt dat ze niet terugdeinst voor zware klussen. Uitdagingen, zoals het voorzitterschap van de AJN, een nieuwe baan als vertrouwensarts en bestuurlijke taken voor Jeugd en Gezin Gooi- en Vechtstreek, pakt ze met twee handen aan. Daarnaast is ze bestuurslid voor Stichting Jonge Helden. Een stichting die zich inzet voor kinderen die te maken krijgen met een echtscheiding of het verlies van een dierbaar iemand.

Tekst: Jeanne-Marie Hament Beeld: Eric Kampherbeek

Waar komt die sterke ambitie bij jou vandaan?

terugnemen en ruimte maken voor wat er in mijn privéleven op mijn

“Ik ben altijd ambitieus geweest, dat zit in mijn persoonlijkheid.

bordje kwam. Gelukkig kon ik blijven werken en stabiliseerde mijn

Ook trek ik makkelijk verantwoordelijkheden naar me toe. Het zou

situatie vrij snel. Daardoor werd ik vorig jaar weer nieuwsgierig naar

ĜīƬƹ ťǁųųīų ĤĀƹ ĤŐƹ ƹī űĀťīų ŋīīǾƹ űīƹ īƤǝĀƤŐųńīų Őų űŐŢų ŢīǁńĤ‫ ܋‬

nieuwe uitdagingen op professioneel gebied.”

Mijn vroege kinderjaren heb ik in de tropen in Afrika doorgebracht. Mijn vader was tropenarts. Op de dag dat we voorgoed

Welke uitdaging is er toen bijgekomen?

terug zouden gaan naar Nederland, overleed mijn broertje van

“Ik werd vertrouwensarts in mijn regio. Ik ben nu twee dagen

4 jaar door een noodlottig ongeval. Ons vertrek was al gepland en

stafarts JGZ en twee dagen vertrouwensarts bij Veilig Thuis. Het is

dus gingen we diezelfde dag nog naar Nederland. Later, toen ik

ƬơĀųųīųĤ ǞīƤť‫ ܋‬/īƤŨŐŢť ńīǮīńĤ Ĝīų Őť ŽųĤīƤ ŐųĤƤǁť ǝĀų Ĥī ŋīǾƹŐń-

zelf moeder werd, realiseerde ik me dat het heel raar is gegaan. Ik

heid en de hoeveelheid meldingen. En hoeveel kinderen uit huis

ben door dit trauma in één klap min of meer volwassen geworden.

ńīơŨĀĀƹƬƹ űŽīƹīų ǞŽƤĤīų‫ ܋‬rīīƤ ĤĀų Ĥī ŋīŨǾƹ ǝĀų Ĥī ǮĀťīų ŋīĜĜīų

Ik heb al vroeg geleerd om sterk te blijven en door te gaan.”

te maken met complexe scheidingen. Maar het is dankbaar werk.

Ik kan rust brengen in een gedestabiliseerd gezin. Met transparan-

Is je werk een vlucht?

tie kan ik veel vertrouwen creëren bij de gezinnen, maar ook bij

“Nee, dat denk ik niet. Ik moet toegeven dat ik geen ‘negen-tot-

de professionals, die advies nodig hebben. Verder werk ik in een

vijf’ type ben. Als ik ergens door gegrepen word in mijn werk, ga

dynamisch team met onder meer gedragsdeskundigen, maat-

ik er helemaal voor. Dan wil ik alles begrijpen en overzien. Zo help

schappelijk werkers en politiemedewerkers. Er is een goede balans

ik mee met de organisatie van een conferentie over complexe

tussen het aantal mannen en vrouwen. Volgens mij is er daardoor

scheidingen. Ik denk mee over het programma, draag sprekers aan

veel humor op de werkvloer. Gelukkig maar, want dat heb je echt

en kom met ideeën. Ik duik daar dan helemaal in. Afwisseling en

nodig als je veel extreme situaties meemaakt.”

uitdagingen in mijn werk heb ik nodig. Daar krijg ik energie van.”

Je bent bestuurslid van Stichting Jonge Helden. Wat doet deze Is dat altijd haalbaar?

stichting?

“Nee, ik ben mezelf ook wel eens tegengekomen. Toen ik in 2012 het

ܲ'ī ƬƹŐĝŋƹŐųń ŋīīǾƹ īīų ƹŽīńĀųťīŨŐŢťī ǞīĜƬŐƹī űīƹ ǁŐƹńīĜƤīŐĤī

voorzitterschap voor de AJN deed, kwam ik onvoorzien in een schei-

informatie voor kinderen - de jonge helden - en hun ouders en

ding terecht. Dat zorgde voor veel emoties en dat ging niet goed

leerkrachten. Zo staat er voor ouders veel informatie over de mo-

samen met mijn publieke functie op dat moment. Toen moest ik gas

gelijke reacties van kinderen en wordt aangegeven wanneer het

Ja! magazine

INTERVIEW

2017 #41 - 10

verstandig is om hulp in te schakelen. En waar je die hulp kunt vin-

wachtlijsten binnen de GGZ. Ons team van twee jeugdartsen en

Ĥīų‫' ܋‬ī ƬƹŐĝŋƹŐųń ŋīīǾƹ Žơ ĜŐŢųĀ ‫ ڍڊ‬ƬĝŋŽŨīų īīų ơƤŽńƤĀűűĀ ŨŽơīų‫ ܅‬

een psycholoog zijn bereikbaar voor de professionals in de regio

waar kinderen in groepjes kunnen praten over de scheiding van

en denken mee over de benodigde hulp, waardoor de zorg toegan-

hun ouders. De trainers zijn rouw- en verliestherapeuten. Ouders

ťīŨŐŢťīƤ īų ńŽīĤťŽơīƤ ĜŨŐŢǾƹ‫' ܋‬ǁƬ‫ ܅‬ŢīǁńĤĀƤƹƬīų‫ ܅‬ńƤŐŢơ Ĥī ǁŐƹĤĀńŐų-

worden ook betrokken in deze gesprekken. Het wordt zeer goed

gen aan die door de transitie zijn ontstaan. De gemeente is blij en

ontvangen. Daarnaast organiseert de stichting ouderavonden op

je werk wordt er veel leuker op.”

basis- en middelbare scholen. Sinds kort is er ook een programma voor vluchtelingenkinderen. En niet te vergeten, de stichting is er

Wat voor toekomst zie jij voor jezelf?

ook voor kinderen die een dierbare verliezen.”

“Dat weet ik niet hoor! Ik denk dat mijn toekomstige baan nog niet uitgevonden is. Ik ambieer in ieder geval geen baan als JGZ

‘De jeugdarts van de toekomst moet zich durven laten zien’

manager. Ook bij een politieke functie heb ik mijn twijfels. Een functie als Nationale Kinderombudsman zou ik wel een geweldige uitdaging vinden, wie niet? Maar voorlopig ben ik heel tevreden met mijn huidige werk en persoonlijke leven.”

Meer info is te vinden op www.jongehelden.nl en www.oudersvanjongehelden.nl.

Hoe ben jij betrokken geraakt bij de stichting?

“Bij de oprichting ervan in 2008 werd ik gevraagd door Saskia

Q

Koning, de initiatiefneemster. Zij is kindertherapeut en kwam in haar praktijk veel kinderen tegen met psychische problemen doordat ze in een echtscheidingssituatie zaten. Zoveel, dat dit haar motivatie werd om Stichting Jonge Helden op te zetten. Ze wilde daar graag iemand met een medische achtergrond bij en vroeg mij.

De afgelopen jaren heb ik vooral bijgedragen door mijn netwerk in

Wie is...

te zetten en daardoor veel donaties binnen te halen waarmee we

Catelijne van der Hoeven (49) werd geboren in

meer programma’s kunnen uitvoeren. Meteen bij de oprichting van

Groningen en woonde van haar derde tot haar

Jonge Helden voelde ik me betrokken bij dit onderwerp, hoewel ik

negende in Afrika waar haar vader tropenarts

toen nog niet wist dat ik zelf ook een scheiding zou meemaken.”

was. Na haar middelbare school studeerde ze medicijnen in Leiden en werd actief lid van stu-

NīīǾƹ ŢŽǁǞ ƬĝŋīŐĤŐųń Ţī űĀųŐīƤ ǝĀų ǞīƤťīų ĜīŗųǝŨŽīĤƹ‫ ܌‬

dentenvereniging Minerva. In 1996 studeerde

ܲSť Ĝīų űī űīīƤ ĜīǞǁƬƹ ĤĀƹ īīų ƬĝŋīŐĤŐųń īīų ŋīŨī ŋīǾƹŐńī īƤǝĀ-

ze af en ging als AIGNIO Kindergeneeskunde

ring is voor een kind. Het is een zwaarwegende levensgebeurtenis.

werken in Nijmegen en Amsterdam. In 1999

Ik kan goed invoelen welke zorgen er leven bij ouders en kinderen.

startte ze als jeugdarts in Zaanstreek-Water-

En daardoor kan ik beter naast ze gaan staan. Dat maakt een goed

land. Sinds 2006 werkt zij als stafarts bij Jeugd

gesprek laagdrempeliger. Ik weet hoe een loyaliteitsprobleem bij

en Gezin Gooi- en Vechtstreek. Naast haar

een kind zich kan uiten. Ik voel aan wat het ze kost om in een co-

ǞīƤť ĀŨƬ ƬƹĀŃĀƤƹƬ‫ ܅‬ŋīīǾƹ ǮŐŢ ĤŐǝīƤƬī ĜīƬƹǁǁƤŨŐŢťī

ouderschap te leven.”

taken vervuld, zo was zij van 2004 tot 2009 initieel AJN-bestuurslid in regio Noord-Hol-

Wat zou jij de toekomstige jeugdarts willen meegeven?

land en van 2010 tot 2012 landelijk voorzitter

“Ik denk dat iedere jeugdarts een proactieve houding moet aan-

van de AJN. Sinds 2008 is ze bestuurslid bij

nemen. Ga de verbinding zoeken met je wijkteam, medeprofes-

Stichting Jonge Helden. En sinds 2016 is ze

sionals en met de gemeente. Bedenk een initiatief om de zorg

vertrouwensarts bij Veilig Thuis in de regio

beter te laten verlopen. Neem positie in en laat het belang van je

Gooi- en Vechtstreek. Van der Hoeven woont in

werk zien. We hebben hier een team gemaakt om onder andere

Bussum met haar twee kinderen, Teun (12) en

huisartsen te adviseren over welke hulp het beste past bij kinde-

Micky (10).

ren met psychische klachten. De huisartsen verwezen van oudsher vaker naar de specialistische GGZ. Daarnaast hebben ze nauwelijks beschikking over een POH-jeugdGGZ, waardoor ze kinderen ƬŽűƬ ŽųųŽĤŐń ųĀĀƤ Ĥī ܑ® GGð ǝīƤǞīǮīų‫' ܋‬Āƹ ńīīǾƹ ńƤŽƹī ĤƤǁť īų

Ja! magazine

11 - 2017 #41

Ja! magazine

INTERVIEW

MARKTVISIE

Opgroeien gaat met vallen en opstaan Wanneer een kind de eerste stapjes zal zetten, is niet te voor-

een verzorgingsproduct dat de natuurlijke ingrediënten Arnica en

spellen. Wel wordt snel duidelijk dat kinderen echte ontdekkings-

Calendula bevat. Arnikind is geschikt voor kinderen vanaf 0 jaar.

reizigers zijn. Ze ontwikkelen zich razendsnel en zijn van nature

Goed om te weten: Arnikind Vallen en stoten gel is uitsluitend

nieuwsgierig. Bij het ontdekken van de grotemensenwereld gaan

bestemd voor uitwendig gebruik en mag alleen op de intacte huid

kindjes vaak als avonturiers door het leven. Meestal zijn ze nog te klein om gevaren te herkennen in huis, maar voor je het weet

MARKTVISIE

klauteren ze zonder angst op banken, stoelen en rennen ze door het huis.

Het klinkt misschien wat gek maar adviseer jonge ouders eens in de belevingswereld van een 1-jarige te kruipen door zelf op handen en voeten door het huis te gaan en te ontdekken wat ze allemaal tegenkomen. Het wordt snel duidelijk dat het gevaar op de loer ligt. Traphekjes en stopcontactbeveiligers zijn dus eigenlijk nog maar het begin. Van de punt van de tafel tot het kastje waar het vingertje tussen kan raken, een ongeluk zit vaak letterlijk in de kleinste hoekjes.

VSM Kind Arnikind Vallen en stoten gel Leren lopen gaat dus met vallen en opstaan en de ontdekkingstocht thuis is niet zonder gevaren. Zeker in het begin. De meeste kindjes hebben nog een luier die lekker veel opvangt, maar af en toe gaat het wel eens mis. Een val of stoot: het is zo gebeurd. Zijn Ǯī ǞīīƤ ǞĀƹ ńƤŽƹīƤ ĤĀų ťǁųųīų Ǯī ŽŽť ƹŐŢĤīųƬ ŋīƹ ȀīƹƬīų‫ ܅‬ƬơīŨīų īų ƤĀǝŽƹƹīų ǝĀŨŨīų ŽŃ ǮŐĝŋ ƬƹŽƹīų‫ ܋‬rīƹ īīų ťǁƬ īų īīų ťųǁǴŃīŨ ǝĀų papa of mama is de eerste schrik weer zo voorbij en kan de kleine weer opstaan en verder spelen. Daarna kan Arnikind Vallen en stoten gel worden gebruikt om de plek te verzorgen en te verkoelen.

VSM Kind Arnikind vallen en stoten gel is een verzorgende gel die speciaal is ontwikkeld als eerste hulp middel voor kinderen die met ǝĀŨŨīų īų ŽơƬƹĀĀų ŨīƤīų ťƤǁŐơīų‫ ܅‬ŨŽơīų‫ ܅‬ȀīƹƬīų īų ƬơīŨīų‫ ܋‬Nīƹ ŐƬ

Ja! magazine

MARKTVISIE

MARKTVISIE

“Ecto esed ea del intis accae repero dia dundis accus de reictot rem eost.”

worden gebruikt. De gel twee tot drie maal per dag op de te ver-

te ontwikkelen. Bovendien is het nog puur en weinig blootgesteld

zorgen plekken aanbrengen en licht inmasseren. De ingesmeerde

ĀĀų ƬĝŋĀĤīŨŐŢťī ƬƹŽǴŃīų‫ ܋‬NŐīƤĤŽŽƤ ƤīĀńīīƤƹ ŋīƹ ńīǝŽīŨŐń Žơ ĀŨŨīƤŨīŐ

huid kan eventueel afgedekt worden om vlekken in kleding te

ơƤŐťťīŨƬ‫ ܋‬ß®r fŐųĤ ŋīīǾƹ ŽŽť ŋŽűīŽơĀƹŋŐƬĝŋī ńīųīīƬűŐĤĤīŨīų Őų

voorkomen. Zo kunnen de kleine ontdekkingsreizigers weer snel

het assortiment. Deze producten geven het herstelmechanisme

op pad.

een extra stimulans en zijn daarom bij uitstek geschikt zijn voor kinderen!

Vaccinatie Een inenting doet meestal pijn bij een kind. Resultaat is vaak

ß®r fŐųĤ ơƤŽĤǁĝƹīų ǮŐŢų űŐŨĤ īų īǴŃīĝƹŐīŃ īų ƬơīĝŐĀĀŨ ńīƬĝŋŐťƹ

ook een rode huid op de plek van de prik. Bij een vaccinatie kan

voor baby’s en kinderen. Kwaliteit en veiligheid hebben wij hoog

Arnikind ook gebruikt worden om de huid rond de prikplek te

in ons vaandel staan. We kiezen zorgvuldig de beste ingrediën-

verzorgen en verkoelen.

ƹīų ĤŐī Ĥī ųĀƹǁǁƤ ŽųƬ ƹī ĜŐīĤīų ŋīīǾƹ īų ơƤŽĜīƤīų ǝŽŽƤ īŨť űŐŨĤ

kinderkwaaltje een zo natuurlijk mogelijke oplossing te bieden. Zo

Natuurlijk opgroeien met VSM Kind

kunnen ouders met een gerust hart vertrouwen op de producten

Als een kind zich niet lekker voelt, willen ouders het liefst zo snel

van VSM Kind.

mogelijk wat aan doen. VSM Kind is de expert op het gebied van natuurlijk opgroeien en wij weten precies wat er nodig is voor de

X VSM

eerste jaren van een kind. fŐųĤīƤīų ŋīĜĜīų īīų ńƤŽƹīƤ ǮīŨǶŋīƤƬƹīŨŨīųĤ ǝīƤűŽńīų ĤĀų ǝŽŨwassenen. Het kinderlichaam zit vol energie om te groeien en zich

Ja! magazine

2017 #41 - 14

DILEMMA

‘Een scheiding wordt te veel geproblematiseerd’ Is een scheiding het einde van de wereld of juist een nieuw begin? Staat een kind van gescheiden ouders direct met 3-0 achter, of overdrijven we nu?

Hoe denken deskundigen hierover? Wordt een scheiding te veel geproblematiseerd?

݊ܲSť ǝŐųĤ ųŐīƹ ĤĀƹ īīų ƬĝŋīŐĤŐųń ƹī ǝīīŨ ǞŽƤĤƹ

“Als schoolmaatschappelijk werker ben ik vaak

geproblematiseerd. In de wijk Amersfoort Vathorst

betrokken bij kinderen in echtscheidingssituaties.

is het aantal complexe echtscheidingen hoger dan

Soms spreek ik kinderen individueel, maar kinderen

gemiddeld. Ouders worden zo in beslag genomen

horen ook heel graag van elkaar hoe zij de situatie

door hun eigen problemen en strijd bij de scheiding,

ervaren. Lotgenoten kunnen van alles bespreken en

dat er geen aandacht meer is voor het kind en hoe het

delen. Daarom organiseer ik groepsbijeenkomsten

kind zich voelt. Ik zie dat ouders kinderen betrekken in

als onderdeel van een programma voor kinderen van

de strijd. Als vader bijvoorbeeld te weinig alimentatie

gescheiden ouders. Bij de laatste bijeenkomst kijken

ĜīƹĀĀŨƹ ŽŃ īīų ųŐīǁǞī ǝƤŐīųĤŐų ŋīīǾƹ‫ ܅‬űĀń ŋŐŢ ǮŐŢų

we dan terug hoe het was en wat ze ‘meenemen’ naar

kinderen niet meer zien. Ook komt het regelmatig

hun huis bij papa en hun huis bij mama. Wat moeten

voor dat een kind geen contact meer mag hebben met

zij horen van alles wat we besproken hebben?

opa en oma van de andere ouder.

Kinderen vertellen dat ze vaak van hun ouders horen

Het gevolg van deze voorbeelden is dat wij kinderen

dat het niet hun schuld is dat papa en mama uit elkaar

zien met slaap-, eet- en gedragsproblemen. En het

zijn en dat er in hun bijzijn geen ruzie wordt gemaakt:

meedoen aan sportwedstrijden of het gaan naar

‘Het voordeel is dat we dubbel op vakantie gaan,

verjaardagsfeestjes levert in het weekend vaak

dubbel sinterklaas vieren en dubbel mijn verjaardag

ơƤŽĜŨīűīų Žơ‫ ܅‬ĀǶŋĀųťīŨŐŢť ǝĀų ĜŐŢ ǞīŨťī ŽǁĤīƤ ŋīƹ

vieren.’ Dus hoezo worden echtscheidingen

ťŐųĤ ǝīƤĜŨŐŢǾƹ‫ ܋‬ųŨĀųńƬ ǝīƤƹīŨĤī īīų ‫ܧڎډ‬ŢĀƤŐńī ŢŽųńīų

geproblematiseerd?

mij dat hij niet naar zijn diploma-uitreiking wil gaan,

Maar ik hoor ook andere opmerkingen. Kinderen

omdat hij niet weet welke ouder hij moet uitnodigen.

vertellen dat ze jaloers zijn op kinderen van wie de

Beide ouders is geen optie, omdat hij zeker weet dat

ouders niet gescheiden zijn. Of dat ze de ene ouder

ze ruzie gaan maken waar iedereen bij is. Daarnaast

missen als ze bij de andere ouder zijn: ‘Als ik jarig

vroeg hij mij wat een ‘narcist’ en een ‘borderliner’

ben, is één van beide er niet bij, dat is jammer, dat

zijn. Bij doorvragen bleek dat moeder zijn vader een

ńīīǾƹ īīų ĀųĤīƤ ńīǝŽīŨ‫ ܵ܋‬ŨƬ Őť ĤŐƹ ŋŽŽƤ‫ ܅‬ŋŽī ǮŽǁ

narcist noemt en vader zijn moeder een borderliner.

ik dan durven zeggen dat een scheiding te veel

Hij vertelde dat hij niet weet hoe hij hierop moet

geproblematiseerd wordt? Waar leiden we dat aan af,

reageren, bang dat het verkeerd uitgelegd wordt.

aan wat de kinderen zeggen en laten zien? Kinderen

De gevolgen van een scheiding zijn voor kinderen

zijn er goed in; in doen alsof. Alsof het hen niet

problematisch en levenslang. Zij zijn beschadigd.

uitmaakt, alsof ze heel makkelijk accepteren, alsof een

Onbezorgd ‘kind zijn’ kan niet meer. Deze kinderen

scheiding beter is dan die ruzies. Of we een scheiding

worden wantrouwend naar volwassenen toe en zijn

te veel problematiseren? Dat zal vast weleens

later niet in staat om een gelijkwaardige relatie aan

voorkomen, maar laten we vooral goed oog hebben

te gaan. Kortom, een scheiding is voor kinderen echt

voor wat het werkelijk met onze kinderen doet.”

ingrijpend, zelfs traumatisch en wordt dus niet te veel geproblematiseerd!”

Jolanda Tramper

Barrie Modderman

medewerker wijkteam Vathorst Hooglanderveen

maatschappelijk werker op de Meerkring - Mulock Houwer voor speciaal onderwijs, Amersfoort

Ja! magazine

15 - 2017 #41

DILEMMA

“Een scheiding is een pijnlijke en verdrietige

“In zijn algemeenheid zeggen dat een scheiding

levenservaring, maar daarmee nog geen probleem.

te veel geproblematiseerd wordt, zal ik niet doen.

ŨƬ Ĥī ƤīŨĀƹŐī ŐƬ ĜīķŐųĤŐńĤ‫ ܅‬ĜŨŐŢǾƹ ŋīƹ ŽǁĤīƤƬĝŋĀơ

/īų ƬĝŋīŐĤŐųń ŐƬ ŐīƹƬ ǞĀƹ ńīǝŽŨńīų ŋīīǾƹ ǝŽŽƤ Ĥī

bestaan. In onze over-ijver om alles goed te willen

persoonlijke ontwikkeling en directe leefomgeving

regelen, bestaat er sinds 2009 de verplichting van een

van het kind. Voor het ene kind zal een scheiding een

ouderschapsplan. Met de invoering hiervan hebben we

betere leefomgeving meebrengen en voor het andere

een middel geïntroduceerd dat erger is dan de kwaal.

kind niet. Vaak gaat er juist een moeilijke periode

Als systeemtherapeut zie ik vaak de gevolgen van dit

vooraf aan een scheiding. Ieder kind is uniek. Evenals

proces. Je moet een plan maken als je nog vol in de

de wisselwerking met zijn of haar omgeving. Zo zal

emotie zit, nog aan het steggelen bent over de verdeling

ook een scheiding voor ieder kind weer anders zijn.

van het huis, de boedel of de schulden. Dat is niet het

ŨƬ ŢīǁńĤĀƤƹƬ ŐƬ ŋīƹ ĜīŨĀųńƤŐŢť ĤĀƹ Ţī ŋīƹ ĜīƹƤīǴŃīųĤī

juiste moment om keuzes vast te leggen over omgang,

kind beoordeelt zoals je dat bij alle individuele

schoolkeuze of behandeling van ziekte. Bestaande

kinderen doet. Een beoordeling van de gezondheid,

verschillen worden juist dan vergroot en het belang van

het lichamelijk en psychisch functioneren en dit zowel

het kind lijkt niet meer voorop te staan. Men probeert

in het gezin, op school als in de vrije tijd. Dan zal je

onbedoeld vermeende tekorten via de kinderen te

zien dat het ene kind zich prima redt en het andere

via ja@ajnjeugd-

compenseren. Het lijkt over inhoud te gaan, maar het

kind in de problemen zit of dreigt te raken. Echter,

artsen.nl. In de

gaat natuurlijk over betrekkingen.

dit geldt ook voor andere gezinsproblematiek, zoals

ABC-raad van de

Iedere ouder wil het beste voor zijn kind. Het is

ơƬǤĝŋŐĀƹƤŐƬĝŋī ơƤŽĜŨīűīų ŽŃ ȀųĀųĝŐķŨī ơƤŽĜŨīűīų ǝĀų

belangrijk dat ouders elkaar als ouder iets gunnen

de ouders.

AJN op facebook

en daarmee vooral hun kind. Er zijn bijvoorbeeld

Het mooie van de jeugdgezondheidszorg is de

verschillende scholen waar je kind naartoe kan. Een

longitudinaliteit. Door alle kinderen met een zekere

fereerd aan deze

kind functioneert uiteindelijk het best op een school

regelmaat te zien, kan je er tijdig achter komen of een

rubriek.

waar het zonder voorbehoud mag zijn. In mijn praktijk

kind wel of niet in de problemen is geraakt door een

kwam ik hoogopgeleide ouders tegen die het maar niet

scheiding. Het is daarom belangrijk dat de jeugdarts

eens werden over de medische behandeling van hun

ĀŨŨī ťŐųĤīƤīų ĜŨŐŢǾƹ ǮŐīų‫ ܅‬ŽŽť ųĀ ŋīƹ ǝŐīƤĤī ŢĀĀƤ‫ ܋‬/īų

dochtertje. Dat leidde ertoe dat bij de ene ouder wel

ƬĝŋīŐĤŐųń ťĀų ơƤŽĜŨīűīų ńīǝīų‫ ܅‬űĀĀƤ ŋīƹ ŋŽīǾƹ ųŐīƹ

ńīƬűīīƤĤ ǞīƤĤ űīƹ Ĥī ǮĀŨǿīƬ ǝĀų Ĥī ťŐųĤīƤĀƤƹƬ īų ĜŐŢ

altijd zo te zijn. Er kunnen nadelige gevolgen optreden

de ander niet. Beide partijen grepen het verslechteren

voor de gezondheid en het functioneren in de diverse

van de situatie aan als het bewijs voor het verkeerde

leefgebieden van het individuele kind. Elke situatie is

handelen van de ander. Mijn idee was dat de spanning

weer anders.”

die bij het kind ontstond over het verschillende beleid meer schade berokkende, dan welk afgesproken beleid dan ook.”

Rob van Marwijk

Rixt Noordermeer-Nauta

GZ-psycholoog en psychotherapeut bij De Gezinspraktijk, Nijmegen

gepensioneerd arts Maatschappij en Gezondheid

Ja! magazine

Verder praten, reageren? Dat kan

wordt ook gere-

Microbiol Kind Uniek probioticum in druppelvorm, speciaal ontwikkeld voor baby’s vanaf de geboorte 3 met 1 miljard levende bacteriën, BB-12® 3 zonder toegevoegde zoet- of smaakstoffen 3 van probioticaspecialist Chr. Hansen Microbiol Kind is een uniek probioticum in druppelvorm, speciaal ontwikkeld voor baby’s vanaf de geboorte. Het bevat geen zoetstoffen, smaakstoffen of andere onnodige hulpstoffen. Het is ideaal om op de tepel te smeren tijdens borstvoeding, om toe te voegen aan de flesvoeding of gewoon op een lepeltje te geven. Microbiol Kind bevat 1 miljard levensvatbare bacteriën per dagdosering van de stam Bifidobacterium lactis, BB-12.

Microbiol is de probiotica-lijn van Vitals waarbij gebruik gemaakt wordt van de bacteriestammen van probioticaspecialist Chr. Hansen. Deze producten zijn hooggedoseerd en de bacteriën komen aantoonbaar in groten getale levend aan op de plaats van bestemming. Chr. Hansen is verantwoordelijk geweest voor het vele onderzoek naar deze specifieke stammen. Dat is vrij uniek en zeer belangrijk. De ene bacteriestam is de andere niet namelijk, ook al behoren ze tot hetzelfde geslacht en soort. Daarom is vooral stamspecifiek onderzoek veelzeggend.

Lees meer over de producten uit de Microbiol serie op Vitals.nl of bel 075-6476050.

puur en werkzaam www.vitals.nl

NANNYcare Flesvoeding op basis van geitenmelk, hĂŠt alternatief voor koemelk 3 op basis van volle, onbewerkte geitenmelk 3 zacht en romig van smaak 3 van kleinschalige boerderijen uit Nieuw-Zeeland 3 geen toevoeging van glucosesiroop, sucrose of maltodextrine Ouders kiezen voor geitenmelk als ze liever geen koemelk willen gebruiken, bijvoorbeeld omdat ze ervaren dat hun kind hier niet goed op reageert. Of omdat ze kiezen voor een zo puur mogelijke voeding die zo dicht mogelijk bij de natuur staat. Geitenmelk is een goede bron van eiwitten, vitaminen en mineralen en een prima alternatief voor koemelk.

NANNYcare geitenmelk is afkomstig van geiten die leven op kleinschalige boerderijen in het prachtig groene en schone Nieuw-Zeeland. De boeren verzorgen de geiten met liefde en verwennen ze met speciaal geselecteerd vers voer zoals gras, raaigras, cichorei, klaver en alfalfa. Dit geeft de geitenmelk van NANNYcare een heerlijk zachte en romige smaak. Lees meer over NANNYcare op Vitals.nl of bel 075-6476050.

Distributie door: ÂŽ

BELANGRIJK: Borstvoeding wordt in het algemeen beschouwd als de beste voeding voor zuigelingen, ook na 6 maanden. NANNYcare Opvolgmelk is uitsluitend geschikt om voor specifieke doeleinden te worden gebruikt als voeding voor zuigelingen die ouder zijn dan 6 maanden, als onderdeel van een gevarieerde en gezonde voeding.

Het mag niet worden gebruikt als vervanging van moedermelk gedurende de eerste zes levensmaanden en is ook niet geschikt voor zuigelingen jonger dan 6 maanden.

Expertise

2017 #41 - 18

Ja! magazine

19 - 2017 #41

Expertise

‘Jeugdarts moet ouders confronteren met gedrag’ fŐųĤīƤīų Ǟīƹīų ĀŨƬ ńīīų ĀųĤīƤ ǞĀƹ īƤ ŨĀƬƹŐń‫ ܅‬ǝīƤĤƤŐīƹŐń ŽŃ ŢǁŐƬƹ ȀŢų īų ǝīŐŨŐń ŐƬ Őų īīų ƬĝŋīŐĤŐųńƬƬŐtuatie. Daarom biedt Villa Pinedo kinderen een platform om hun ervaringen te delen met andere kinderen, zodat ze kunnen leren van elkaars ervaringen. Marsha Pinedo is initiatiefneemster en directeur van het online forum. “Ons doel is dat kinderen niet worden beschadigd door de echtscheiding van hun ouders. We leren ze hun negatieve ervaring om te zetten in kracht.”

Tekst: Edith Langeveld, Louise Dijkmans (interviews Roos en Marouan) Beeld: Jeanne-Marie Hament

Hoe is Villa Pinedo tot stand gekomen?

last hebben van schuldgevoelens, ze zoeken de oorzaak van de

“Mijn ouders gingen scheiden toen ik drie jaar oud was en hebben

scheiding bij zichzelf.”

daarna nooit meer normaal met elkaar gecommuniceerd. Dat zag ik ook tijdens mijn werk als kindertherapeut waarbij ik veel

Wat betekent het voor kinderen om hierover te praten met

kinderen begeleidde waarvan de ouders uit elkaar gingen. Vaak

gelijkgestemden?

beschadigen gezinsrelaties na een scheiding en zijn kinderen

ܲNīƹ ńīīǾƹ Ǯī ŋīƹ ńīǝŽīŨ ĤĀƹ Ǯī īƤ ųŐīƹ ĀŨŨīīų ǝŽŽƤ ƬƹĀĀų‫ ܋‬ßīīŨ ťŐų-

daarvan de dupe. Ouders zouden meer moeten luisteren naar

deren van ouders die uit elkaar gaan, hebben het gevoel dat ze de

wat hun kinderen te vertellen hebben. Ik schreef het boek Aan

enige zijn in zo’n situatie. In de klas op school willen ze niet opval-

alle gescheiden ouders waarin kinderen zelf aan het woord komen over hun ervaringen met de scheiding van hun ouders. Daarna ontstond het idee voor Villa Pinedo; een online platform waar kinderen ervaringen met elkaar kunnen delen. Ze kunnen vragen stellen en vragen van anderen beantwoorden. Er is ook een jonge-

Wie is...

renteam, bestaande uit ervaringsdeskundigen, dat actief vragen

Marsha Pinedo is opgeleid als kindertherapeut en

beantwoordt. Aanvankelijk was het platform alleen bedoeld voor

ŋīīǾƹ ‫ ڈډ‬ŢĀĀƤ ŨĀųń īīų īŐńīų ơƤĀťƹŐŢť ńīŋĀĤ ǝŽŽƤ

kinderen, maar later hebben we een apart onderdeel gemaakt

ze in 2011 met Villa Pinedo startte. Haar doel is om

voor ouders. Veel ouders lezen de berichten van kinderen om te

ouders te laten inzien hoe belangrijk het is dat ge-

weten wat er in hun omgaat.”

scheiden ouders met elkaar blijven communiceren.

Sinds ze met Villa Pinedo begon, is het uitgegroeid

Welke vragen worden zoal gesteld op het online forum?

tot een levendig platform met blogs, een buddy-

“De meest uiteenlopende vragen over alles wat met scheiden te

project en workshops voor ouders. Zo hoopt Pinedo

űĀťīų ŋīīǾƹ‫ ܋‬ŐŢǝŽŽƤĜīīŨĤ‫ܴ ܄‬rŐŢų ǝĀĤīƤ ŋīīǾƹ īīų ųŐīǁǞī ǝƤŐīųĤŐų‫ ܅‬

zoveel mogelijk kinderen van gescheiden ouders

maar ik vind haar niet leuk, wat moet ik doen?’ en ‘Ik ga volgende

te kunnen ondersteunen en ouders te leren kijken

week naar de rechter, wat moet ik daar zeggen?’. Veel vragen gaan

door de ogen van hun kind.

over kiezen: ‘Bij wie moet ik gaan wonen?’, ‘Mijn vader praat nega-

www.villapinedo.nl

tief over mijn moeder, ik wil dat het ophoudt’. Kinderen kunnen

Ja! magazine

Expertise

2017 #41 - 20

Marouan (14)

len en wordt het onderwerp vaak niet besproken. Op Villa Pinedo ontmoeten ze jongeren die in hetzelfde schuitje zitten. Ze zijn niet

“Mijn vader betaalt mijn moeder geen alimentatie.

Dat vind ik slecht. Maar toch is het mijn vader. En wil ik naar hem toe. Soms krijg ik twintig euro. Mijn moeder waarschuwt me telkens voor de teleurstelling. Daarin ŋīīǾƹ Ǯī ńīŨŐŢť‫ ܐ‬ǞĀųƹ űŐŢų ǝĀĤīƤ ŋīīǾƹ ųŽŽŐƹ ƹŐŢĤ ǝŽŽƤ me. Ik zie hem alleen in zijn café. En dat vindt mijn moeder geen goede plek. Dus dan vallen er weer woorden tussen hen. Ik begrijp het, maar toch. Mijn hoofd zit vol.

Ik doe de havo. Ik rook niet, ik drink niet. Eigenlijk doe ik het best goed. Mijn ooms zijn ook trots op mij. Ik heb vaak woorden met mijn moeder, maar toch is ze mijn moeder en mijn moeder is alles. Mijn vader niet; hij is gewoon een klootzak. Tot ik hem weer een kans geef …”

langer alleen. Kinderen reageren dat ze zoveel gehad hebben aan het advies. En we merken ook aan de populariteit van het buddyơƤŽŢīĝƹ ĤĀƹ īƤ ǝīīŨ ĜīŋŽīǾƹī ŐƬ ĀĀų ĝŽųƹĀĝƹ űīƹ ńīŨŐŢťńīƬƹīűĤīų‫ܳ܋‬ Wat houdt het buddyproject in?

“Kinderen vanaf 10 jaar kunnen een online buddy krijgen. De buddy’s zijn ervaringsdeskundigen tussen de 18 en 25 jaar. Deze jongeren komen via hun ouders, opleiding of onze commercial bij ons terecht. Na een intake krijgen ze een training van een dag en daarna volgen een paar terugkom-momenten. Soms hebben ťŐųĤīƤīų űĀĀųĤīų ĝŽųƹĀĝƹ űīƹ ŋǁų ĜǁĤĤǤ‫ ܋‬ðī ǝŐųĤīų ŋīƹ ȀŢų ĤĀƹ ze steeds terecht kunnen bij dezelfde persoon. Het zijn een soort grote broers of zussen, maatjes. Een jaar geleden zijn we gestart en we hebben nu al 582 jongeren gekoppeld aan een buddy. Niet alleen voor de kinderen die gekoppeld worden, maar ook voor de buddy’s levert het project iets op. De Universiteit van Utrecht on-

Hoe kunnen ouders een vechtscheiding voorkomen?

ĤīƤǮŽīťƹ Ĥī ťŽűīųĤī ĤƤŐī ŢĀĀƤ Ĥī īǴŃīĝƹīų ǝĀų ĤŐƹ ơƤŽŢīĝƹ Žơ ŋīƹ

ܲ ŨƬ ŽǁĤīƤƬ ǮŐĝŋ ĜīǞǁƬƹ ǮŐŢų ǝĀų ŋīƹ īǴŃīĝƹ ĤĀƹ ŋǁų ńīĤƤĀń ŋīīǾƹ

welbevinden van de buddy’s. Wij krijgen nu al positieve respons:

op hun kinderen, kunnen ze hun gedrag aanpassen. Er zijn ouders

voor veel buddy’s werkt het helend om kinderen te adviseren en te

die dat direct kunnen, maar zo’n 25 procent kan dat niet en belandt

steunen. Het is een manier van verwerking.”

in een vechtscheiding. Villa Pinedo helpt ouders met informatie en online workshops meer naar hun kind te kijken. Omdat de ervaringen en adviezen vanuit de kinderen zelf komen, staan ouders daar vaak wel voor open. In mijn tijd als kindertherapeut

Roos (18)

maakte ik mee dat ouders in een vechtscheiding bleven steken

“Na de scheiding is het moeilijk om de band met je ouders te houden zoals die was. Je ziet de een minder dan de ander. In mijn geval dan. Soms is het misschien beter. Zijn īƤ ńīīų ƤǁǮŐīƬ űīīƤ ǞĀĀƤ Ţī ƹǁƬƬīųŐų ƬƹĀĀƹ‫ ܋‬rĀĀƤ ŋīƹ ĜŨŐŢǾƹ voor mij vooral moeilijk; er is geen gezin meer, de gezelligheid van vroeger is weg. Samen aan tafel. En dan ben je zelf ook nog zoekende, naar wie je bent en wat je wil. Ik ben ook niet de gemakkelijkste, dat weet ik ook wel.”

en dat maakte mijn werk heel lastig. Je kunt een kind verwijzen naar bijvoorbeeld jeugd GGZ om hem of haar te helpen, maar als ŽǁĤīƤƬ ĜŨŐŢǝīų ƤǁǮŐķų‫ ܅‬ŋīīǾƹ ƹŋīƤĀơŐī ńīīų ǮŐų‫ܳ܋‬ Hoe ondersteunt Villa Pinedo ouders?

“Sinds kort bieden wij een online workshop aan voor ouders die bestaat uit zes modules waarin verschillende aspecten van een scheiding aan bod komen. Ouders krijgen tips over hoe om te ńĀĀų űīƹ ǝīƤĀųĤīƤŐųńīų īų ǞīŨťī īǴŃīĝƹīų Ĥī ǝīƤĀųĤīƤŐųńīų kunnen hebben op hun kind. Zo moet een kind dat soms bij zijn

Wat zijn de gevolgen van een scheiding voor kinderen op de

moeder woont en soms bij zijn vader, opeens op twee plekken

lange termijn?

ƬŨĀơīų‫ ܋‬Nīƹ ŐƬ ŋīīŨ ȀŢų ĤĀƹ ŽǁĤīƤƬ ǮŐĝŋ ƤīĀŨŐƬīƤīų ĤĀƹ ĤŐƹ ŋīǾƹŐń ŐƬ

“Dat hangt af van de communicatie tussen ouders. Als ze respect

voor een kind en dat ze van die kamer een gezellige plek moeten

hebben voor elkaar, dan is het na een jaar rustiger en is iedereen

maken. Voor de workshop hebben we tien levensverhalen van

wel aan de nieuwe situatie gewend. Op het moment dat de com-

kinderen in beeld gebracht.”

űǁųŐĝĀƹŐī ƹǁƬƬīų ŽǁĤīƤƬ űŽīŐǮĀĀű ŐƬ‫ ܅‬ĤĀų ĜŨŐŢǾƹ īīų ťŐųĤ ĜīŨĀƬƹ‫ ܋‬ ŨƬ Ĥī ƬƹƤīƬƬ ĜŨŐŢǾƹ ĜīƬƹĀĀų‫ ܅‬ŋīīǾƹ ĤĀƹ īīų ńƤŽŽƹ īǴŃīĝƹ Žơ ŋīƹ Ũīǝīų

En wat voor rol kunnen jeugdartsen spelen?

van een kind. Veel kinderen presteren minder op school, trekken

“Jeugdartsen kunnen ouders confronteren met hun gedrag en

zich terug uit sociale verbanden of ontwikkelen in- of externa-

ŐųǮŐĝŋƹīŨŐŢť űĀťīų ǞīŨť īǴŃīĝƹ ĤĀƹ ŋīīǾƹ Žơ ŋǁų ťŐųĤ‫ ܋‬ǁĤīƤƬ űŽī-

liserende gedragsproblemen zoals depressiviteit, agressiviteit,

ten weten wat er in hun kind omgaat, zodat ze het gesprek kunnen

radicalisering en criminaliteit. Als kinderen in deze fase niet ge-

aangaan. Kinderen denken heel gauw dat het hun schuld is en

holpen worden, kunnen zij de schade die ze in hun jeugd oplopen

spreken dat niet altijd uit. Als je iets als kind hebt bedacht en dat

meenemen naar hun volwassen leven.”

is nooit gecorrigeerd, dan kan je dat nog denken als je volwassen

Ja! magazine

21 - 2017 #41

Expertise

bent. Zelf heb ik altijd over de scheiding van mijn ouders gedacht

dit?’. Jeugdartsen kunnen dit taboe helpen doorbreken door met

dat het aan mij lag, omdat ik het derde kind was en ik teveel zou

ouders over opvoeding te praten en ze te ondersteunen tijdens een

zijn geweest. Toen ik dit met mijn moeder besprak, zei ze: ‘hè waar

scheiding.”

heb je het over?’”

Hoe ziet de toekomst van Villa Pinedo eruit?

Zou er meer aandacht moeten zijn voor het voorkomen van

ܲ ųǮī ĜīŨĀųńƤŐŢťƬƹī ƹĀĀť ĜŨŐŢǾƹ ŋīƹ ŋīŨơīų ǝĀų ťŐųĤīƤīų ĜŐŢ Ĥī

scheidingen?

verwerking van een scheiding en ouders bewust maken van het

“Bijna veertig procent van de getrouwde stellen gaat scheiden.

belang van goede communicatie na een scheiding. Dat doen we

Zolang we als maatschappij niet meer aandacht schenken aan

met onze bestaande middelen zoals het forum, het buddy-

relaties, over hoe je een relatie aangaat en in stand houdt, zal dit

project en workshops voor ouders. Daarnaast zouden wij graag

percentage blijven stijgen. Ik denk dat kinderen gebaat zijn bij

zien dat er meer begrip komt voor mensen die gaan scheiden. Veel

relatieles op school. Een andere mogelijkheid is om toekomstige

huwelijken en relaties stranden voortijdig. Dat is een gegeven. Als

ouders alvast een ouderschapsplan te laten maken voor wat er

we een scheiding meer als ‘normaal’ gaan beschouwen, zal er ook

geregeld moet worden op het moment dat ze gaan scheiden.

minder schaamte en schuldgevoel zijn bij ouders en kinderen. En

Daarmee voorkom je dat er nog meer stress ontstaat tijdens de

dat komt de verwerking ten goede. Villa Pinedo wil bijdragen aan

scheiding. Ook moet er meer openheid in de samenleving komen

die bewustwording. Dat doen we bijvoorbeeld door toe te treden

voor de moeilijke momenten die er zijn bij opvoeding. Ik ben op

tot een nieuwe commissie onder leiding van André Rouwvoet die

mijn 26e moeder geworden. Ik schrok me dood, ik was op zoek

het aantal vechtscheidingen wil terugdringen.”

naar de roze wolk, maar ik kon hem niet vinden. Er zijn genoeg űŽűīųƹīų ǞĀĀƤŽơ Ţī ĀŨƬ ŽǁĤīƤƬ Ĥīųťƹ ܴơǴŃ‫ ܅‬ǞĀƹ ǮǞĀĀƤ‫ ܅‬ŋŽī űŽīƹ

Q

Ja! magazine

Ondersteun ouders met Krampjes Monitor

Darmkrampjes zijn een veelvoorkomend probleem met een grote impact op ouders

ADVERTENTIEPAGINA

54%

Van de ouders willen er alles aan doen om dit op te lossen1 Nutricia is gestart met de professionele online evaluatie Krampjes Monitor.

Het doel: optimale ondersteuning van ouders bij darmkrampjes.

Wilt u meer informatie en/of meedoen? Meld u dan direct aan op www.nutriciavoorprofessionals.nl/krampjesmonitor

1.Brand E. et al. (2014). Itâ&#x20AC;&#x2122;s normal to be special - results of quantitative research.

23 - 2017 #41

COLUMN

Zwevende poppetjes Helaas moet ik toegeven dat een scheiding bij kinderen de grond onder hun voeten vandaan slaat. Ik schrijf uit eigen ervaring. Na mijn scheiding veranderden de tekeningen van mijn dochter plots. Ze was toen 5 jaar.

En dol op tekenen. Voor de scheiding waren haar poppetjes blij. Ze lachten breed en stonden stevig met hun platvoetjes op de grond te zwaaien naar degene die de tekening in de handen kreeg gedrukt. Na de scheiding verdwenen de blij gebekte gezichtjes en zweefden de poppetjes doelloos ergens op het papier. Mijn hart brak.

Tot overmaat van ramp bleek het hare ook gebroken; de eerste hartjes die ze tekende, waren zwart en gebroken Őų ƹǞīī ńīƤĀŃīŨĤī ŋīŨǾƹīų‫ ܋‬ Na de eerste schok, werd ik ook gerustgesteld door haar getekende zieleroerselen. Ze had kennelijk een manier gevonden om zich te uiten; door te tekenen. Daar werd ze rustig van. Hiermee gaf ze mij gelukkig de mogelijkheid om met haar te praten over haar verdriet. Van een geweldige collega kreeg ik het boek Ik hoor bij jullie allebei. Het was een tekenboek van stichting In de Wolken. Mijn dochter en ik doopten het boek om in ‘het scheidingsboek’.

En zo volgden heel veel tekeningen van papa en mama, ơĀơĀܵƬ ŋǁŐƬ īų űĀűĀܵƬ ŋǁŐƬ‫ ܅‬ǝĀų ƹƤĀųīų‫ ܅‬ǝĀų ťŽǴŃīƤƹŢīƬ ǝŽŨ co-ouderschapspullen en van wolken vol dromen over de toekomst. Na ruim een jaar kwamen de blije poppetjes weer op het papier spelen. En nog wat later kwamen ze weer met hun voetjes op de grond terecht. ®ŐųĤƬ ĤŐī ƹŐŢĤ ƬƹĀĀƹ īƤ ĀŨƹŐŢĤ īīų ơŽƹ űīƹ ǝŐŨƹƬƹŐǾƹīų Őų mijn spreekkamer. En verdwijnt er zo nu en dan een stapel papier uit het kopieerapparaat. Zo is er altijd ruimte om met ouders te praten, zonder dat het kind zich verveelt. En vaak levert het een authentiek gesprekje op met de kleine kunstenaar vol verrassende onthullingen. ݊

Jeanne-Marie Hament jeugdarts en hoofdredacteur JA!

Werkboek voor kinderen in een echtscheidingssituatie Ik hoor bij jullie allebei verkrijgbaar via www.in-de-wolken.nl.

Ja! magazine

MARKTVISIE

Kabrita geitenmelk zuigelingenvoeding De vraag naar zuigelingenvoeding op basis van geitenmelk neemt wereldwijd toe en het is nu vier jaar geleden dat ook in Europa geitenmelk als basis voor zuigelingenvoeding is toegestaan1,2. Bij Kabrita zien we dat steeds meer Nederlandse ouders een zuigelingenvoeding op basis van geitenmelk overwegen; Hoog tijd dus om de belangrijkste eigenschappen nog eens toe te lichten.

Kabrita geitenmelk zuigelingenvoeding is verkrijgbaar bij ETOS, of te bestellen bij de apotheek en online via www.kabrita.nl. Hier is ook meer informatie te vinden over de ingrediënten en voedingswaarden van Kabrita en kan een product brochure voor medisch professionals worden aangevraagd.

Referenties: 1) EFSA Panel on NDA; EFSA Journal 2012;10(3):2603. 2) COMMISSION

Geitenmelk als basis voor zuigelingenvoeding

DIRECTIVE 2013/46/EU amending Directive 2006/141/EC. 3) Pintado,

Geitenmelk beschikt over een aantal interessante eigenschappen die

M.E., Malcata X.F., Bioprocess Engineering 23 (2000) 275-282. 4. Almaas

het een uitstekende basis voor zuigelingenvoeding maakt. Zo zijn

H., et al., Int Dairy J 16 (2006) 961-968. 5) Park Y.W., et al., Small Rumin

de wei-eiwitten uit geitenmelk makkelijk verteerbaar3,4 en wordt er

Res 68 (2007) 88-113. 6) Park, Y.W. 2006., Handbook of milk of nonbovine mammals. Y.W. Park and G.F.W. Haenlein, Blackwell Publishing.

7) Bar-Yoseph, et al., PLEFA, 2013. 89(4): p. 139-143. 8) Kennedy, K., et

ŐƬ‫' ܋ڍ‬ĀĀƤųĀĀƬƹ ŋīīǾƹ ńīŐƹīųűīŨť īīų ǁųŐīťī ǝīƹǮǁǁƤƬĀűīųƬƹīŨŨŐųń

al., Am J Clin Nutr, 1999. 70(5): p. 920-927. 9) Havlicekova, Z., et al.,

met een relatief hoge hoeveelheid korte- en middellange vetzuurke-

Nutrition Journal (2016) 15:28

MARKTVISIE

ĤĀųťǮŐŢ Ĥī ƤīŨĀƹŐīŃ ŨĀńī ŋŽīǝīīŨŋīŐĤ ӕƬ‫ܧډ‬ĝĀƬīŐųī īŐǞŐƹ Őų ńīŐƹīųűīŨť īīų ǮĀĝŋƹīƤī űĀƬƬĀ ńīǝŽƤűĤ Őų Ĥī űĀĀń‫ ܅‬ĤŐī űĀťťīŨŐŢť ĀǶĜƤīīťĜĀĀƤ

tens5,6, hoewel de vetzuursamenstelling in zuigelingenvoeding met X HYPROCA NUTRITION B.V.

name wordt gevormd door plantaardige vetten.

Modern samengesteld Kabrita geitenmelk zuigelingenvoeding combineert de natuurlijke voordelen van geitenmelk met een moderne formulering die voldoet aan de geldende wetenschappelijke inzichten. Naast de wettelijk vastgestelde nutriënten zoals de verplichte vitamines en mineralen, zijn de voedingen van Kabrita verrijkt met extra wei-eiwitten, DHA omega-3 vetzuren, voedingsvezels (GOS) en een vetblend rijk aan Beta-palmitaat7-9. Deze unieke combinatie zorgt ervoor dat ouders niet meer hoeven te kiezen tussen een zuigelingenvoeding op basis van geitenmelk of een zuigelingenvoeding met een moderne samenstelling.

Vertrouwde Nederlandse kwaliteit Kabrita geitenmelk zuigelingenvoeding wordt in Nederland geproduceerd op basis van de beste kwaliteit Nederlandse geitenmelk. Hyproca Nutrition, de organisatie achter Kabrita, is onderdeel van Ausnutria Hyproca. Dit zuivelbedrijf beschikt over ruim 75 jaar ervaring in de ontwikkeling en productie van zuigelingenvoeding.

Ja! magazine

MARKTVISIE

“Ecto esed ea del intis accae repero dia dundis accus de reictot rem eost.” positief anekdotisch bewijs omtrent verteerbaarheid ontbreekt

De toenemende bekendheid rondom geitenmelk zuigelingen-

helaas de benodigde wetenschappelijke onderbouwing voor een

voeding kan mogelijk ook leiden tot een toename in het aantal

erkende gezondheidsclaim. Als organisatie streven we ernaar om

vragen van cliënten. Ter ondersteuning hebben we een aantal veel

de kennis omtrent geitenmelk en geitenmelk zuigelingenvoeding

gestelde vragen op een rij gezet:

met behulp van onderzoek en klinische studies uit te breiden.

1. Voldoet Kabrita aan de Europese richtlijn voor volledige- en opvolgzuigelingenvoeding?

MARKTVISIE

Veel gestelde vragen over geitenmelk zuigelingenvoeding

Ja, de samenstellingen van Kabrita 1 Zuigelingenmelk en Kabrita

3. Is geitenmelk een geschikt alternatief bij een medisch vastgestelde koemelkallergie?

2 Opvolgmelk voldoen volledig aan de Europese richtlijn voor

Nee, anders dan vaak gedacht wordt is geitenmelk geen geschikt

volledige- en opvolgzuigelingenvoeding (2006/141/EG). Beide

alternatief bij een medisch vastgestelde koemelkeiwitallergie.

producten bevatten alle verplichte nutriënten die de basis leggen

Bij een vastgestelde koemelkallergie vindt er een reactie van het

voor een gezonde groei en ontwikkeling. Ter aanvulling op deze

immuunsysteem plaats op bepaalde eiwitten in koemelk. Omdat

verplichte nutriënten zijn de voedingen van Kabrita verder verrijkt

geitenmelk deels dezelfde eiwitten als koemelk bevat bestaat er

met zorgvuldig geselecteerde ingrediënten, zoals extra wei-

een grote kans op een allergische kruisreactie.

eiwitten, DHA omega-3 vetzuren, voedingsvezels (GOS) en een

Gelukkig komt een medisch vastgestelde koemelkallergie relatief

vetblend rijk aan Beta-palmitaat.

weinig voor; ´slechts´ 2 tot 3% van de kinderen onder 6 jaar ont-

2. Wat zijn de voordelen van een zuigelingenvoeding op basis van geitenmelk?

wikkelt een koemelkallergie. Er is echter een veel grotere groep die

Geitenmelk beschikt over een aantal eigenschappen die het een

ten. Deze groep kan een verscheidenheid aan klachten onder-

ńīƬĝŋŐťƹī ĜĀƬŐƬ ǝŽŽƤ ǮǁŐńīŨŐųńīųǝŽīĤŐųń űĀĀťƹ‫ ܋‬Nīƹ ŋīīǾƹ īīų

vinden, zoals bijvoorbeeld krampjes, verstopping en/of milde

unieke samenstelling van eiwitten, met relatief weinig aS1-caseï-

eczeem. Anekdotisch bewijs laat zien dat bij een overstap naar

ne, vetzuren en een lekkere milde smaak.

geitenmelk zuigelingenvoeding de klachten kunnen verminderen

De unieke eiwit samenstelling van geitenmelk zorgt ervoor dat er

of zelfs helemaal verdwijnen.

niet allergisch is, maar toch niet goed reageert op koemelkproduc-

in de maag een zachtere massa wordt gevormd, die gemakkelijk door het lichaam kan worden afgebroken. Hierdoor worden de

Andere vragen?

ĜīŨĀųńƤŐŢťī ǝŽīĤŐųńƬƬƹŽǴŃīų ƬųīŨ īų īǴȀ ĝŐķųƹ ŽơńīųŽűīų īų ŐƬ

Tijdens de AJN-dag op 17 November beantwoorden wij graag uw

de melk vaak goed verdraagbaar. Voor veel consumenten is dit

vragen over Kabrita en geitenmelk zuigelingenvoeding. Uiteraard

de belangrijkste reden om voor geitenmelk te kiezen. Ondanks

kunt u ons ook mailen via: contact@kabrita.nl.

Ja! magazine

ADVERTENTIEPAGINA

27 - 2017 #41

SELFIE

Wie: Eltjo Boon (50) Werkt: Als jeugdarts KNMG bij GGD regio Utrecht, locatie Zeist (12 tot 19-jarigen) Opleiding: TNO Leiden 2010 AJN-lid: Sinds 2009

‘Geen mens is illegaal’ Beeld: Eric Kampherbeek

“‘Dat is geen asielzoeker, dat is een mens’, ‘Integreren gaat makkelijker, als je ook welkom bent’. Leven naar de teksten van Loesje, dat is mijn motto. Mijn aandacht gaat uit naar vluchtelingen en nieuwkomers. De tv-beelden van vluchtelingen uit Syrië waren schrijnend en hebben me geraakt. Ik wil deze mensen ondersteunen om een nieuw leven op te bouwen in Nederland; hen uitnodigen voor een nieuwkomersonderzoek, voorlichting geven, hun vaccinaties aanvullen en hen zo nodig doorverwijzen bij psychosociale problemen. Daarnaast is er een noodzaak voor collectieve gezondheidsĜīǝŽƤĤīƤŐųń‫ ܋‬GG' ÃƹƤīĝŋƹ ŋīīǾƹ īīų ƬĀűīųǞīƤťŐųńƬǝīƤĜĀųĤ űīƹ Pharos voor brede gezondheidsvoorlichting. Ook worden vragen beantwoord van vluchtelingen uit Syrië door Syrische artsen. Deze buitenlandse artsen werken samen met een Nederlandse collega als buddy. Ik werk hier ook aan mee. Via de pagina www.facebook.com/ syriersgezond zijn we dagelijks actief. Arabisch is de voertaal en we bespreken thema’s uit de evidenced based JGZ-richtlijnen. De rol voor JGZ, verloskundigen en huisartsen hebben we hiermee goed op Ĥī ťĀĀƤƹ ńīǮīƹ‫' ܋‬ŽŽƤ ĤīǮī ƬĀűīųǞīƤťŐųń ŋīĜ Őť Ȁ Ţųī ĜǁŐƹīųŨĀųĤƬī collega’s leren kennen die hopen hun carrière in Nederland op te bouwen. Ik wil hen daarbij helpen met een warm welkom.”

Twee tips van Eltjo Boon: www.facebook.com/eritreeersgezond

Q Ja! magazine

www.gezondinnederland.info

Dit materiaal is uitsluitend bestemd voor zorgprofessionals

Nieuw NUTRAMIGEN* 3 LGG® DE EERSTE EN ENIGE eHF VOOR KINDEREN MET KMA, VANAF 12 MAANDEN

NUTRAMIGEN* 3 LGG®: SPECIAAL AANGEPAST AAN DE VOEDINGSBEHOEFTEN VOOR KINDEREN MET KMA VANAF 12 MAANDEN∏ • Aan de leeftijd aangepaste voeding die de voedingsstatus helpt te verbeteren • Uniek LGG®# en caseïne peptiden voor een snellere terugkeer naar melk°† 1 • Met toegevoegde vanillesmaak om een goede dieettrouw te ondersteunen

eHF = Intensief gehydrolyseerde voeding. KMA = Koemelkallergie. ∏ Als onderdeel van een gevarieerd dieet. # Klinische studies zijn gedaan met Nutramigen 1 LGG® en Nutramigen 2 LGG® . ° Onder terug naar melk wordt hier verstaan het normale fysiologische proces waarin de dagelijkse voeding een grote rol speelt: Het geeft de mogelijkheid wanneer tolerantie is bereikt, om melk en melkproducten weer volledig te introduceren zonder het veroorzaken van een allergische reactie. † Vergeleken met een caseïnehydrolysaat zonder LGG®, een soja voeding, een rijsthydrolysaat en een voeding op basis van aminozuren.

1. R Berni Canani et al. Formula Selection for Management of Children with Cow’s Milk Allergy Influences the Rate of Acquisition of Tolerance: A Prospective Multicenter StudyJ Pediatr. 2013;163:771–777.

Belangrijke Mededeling: De beste voeding voor zuigelingen is borstvoeding. Nutramigen* 3 LGG® is een voeding voor medisch gebruik en dient te worden gebruikt onder toezicht van een zorgprofessional. *Gedeponeerd merk van Mead Johnson & Company, LCC. ©2017 Mead Johnson & Company, LCC. All Rights Reserved. Trademark and copyright used under license. LGG® en het LGG®-logo zijn geregistreerde handelsmerken van Valio Ltd, Finland. Mead Johnson Nutrition, WTC Toren H, 17e verdieping, Zuidplein 142, 1077 XV Amsterdam, Servicenummer: 088 – 44 55 001 (tijdens kantooruren).

gre gres nar

We teach...

Slapen, eten en zindelijk worden 14 d december e em mberr

Over problemen in de ontwikkeling bij het jonge kind TERUGKOMDAG EN/OF HERCERTIFICERING VOOR DE VAN WIECHEN INSTRUCTEURS

Hote Hotel tel theater he eaterr Figi Ze Zeist eis

24 november 2017, Utrecht

TERUGKOMDAG VOOR GECERTIFICEERDE VISUSINSTRUCTEURS • 30 november 2017, Utrecht • 17 mei 2018, Utrecht

INTRODUCTIECURSUS JEUGDGEZONDHEIDSZORG 0-18 • 19 januari, 2 en 16 februari, 9 en 23 maart en 6 april 2018, Utrecht • 27 maart, 10 april, 15 en 29 mei, 12 en 26 juni 2018, Amsterdam • 17 april, 8 en 22 mei, 5 en 19 juni en 3 juli 2018, Utrecht NIEUW

TERUGKOMDAG INTRODUCTIECURSUS JEUGDGEZONDHEIDSZORG 0-18 3 maart 2018 , Utrecht

PERSOONLIJKE ONTWIKKELING VIA MBTI 13 en 20 maart 2018, Amersfoort

JE WERKDRUK DE BAAS! 28 maart 2018, Utrecht

TRAINING ADVIESVAARDIGHEDEN 4 en 18 april en 16 mei 2018, Utrecht

Sle Slecht echtt sslapen, l pe niet ni t eten ne en nn natte t broeke tte b broeken... ken .

Indien Ind In en d deze eze ez pr proble problemen lem men lan lange tijd ange ttijd aaanhouden anh houde den zorgt zo orgt dit dit bij bi zowel owe ow el het het kkind ind d aalss d de eo ouders uder ers vo voor oo vveel e l stress. st esss Professionele Pro es ess on ne e b begeleiding geleid di g is nood no ood-zakelijk zakelij za ijk om de ep problemen ro ob em men aa aan an te ep pakken. akke ken Welke W e ke me med medische scche aandoeningen aand doen ninge en spelen sp pe en n een en rol ol bij vvo voedselweigering, oedselw ed weig ge ing ng, slaapproblemen slaapp sla ppro obleme bl men en onzindelijkheid? on in ndeliijk eid? Hoe Hoe gaat g att u om om met me aangst ngstt en n stresss van st n zowel zow we het he ki kind aals ls d de e ou ouders? uders rs? En n welke wel we e gedragsmatige ged dragssmattig e en nm medische edissc e beh behandel ha de delmogelijkheden m oge eli kh khede en zij zijn ijn er? r?

Leer eer w welke elke ke factoren factor acttoren en een een rol rol spelen sp pel elen en b bij iijj slaap-, slaap sl p-, eetee en en zindelijkheidsproblemen zinde delijk kheid idspr proble lem me men en n bied ie ed de de juiste uiste e ond ondersteuning! derssteun ning g!

SCHRIJFVAARDIGHEID EN ARGUMENTATIE 24 mei, 7 en 28 juni 2018, Utrecht NIEUW

JGZ SKILLS PRAKTIJKLEREN 0-4 EN 4-18 31 oktober 2018, Utrecht

medilex.nl/ontwikkelingkinderen

...en nóg 170 modulen!

Bekijk het volledige bij- en nascholingsaanbod op www.nspoh.nl. Of vraag de brochure aan.

Medilex Med dilex organiseert or an nis errt jaarlijks j arrlij s actuele ac ue ele en n kwalitatief kwaalit tie ef hoogs hoogstaande gstaaand an congressen co congre ressen n en studiebijeenkomsten studieb ebijee enkom msten n voor v or de e jeugdzorg. Kijk euugd orrg Kijijk voor oo or meer me ee studiedagen sttud ed da en n op www. www.medilex.nl w.medi dile .n nl Medilex De NSPOH wil een waardevolle bijdrage leveren aan de verbetering van de volksgezondheid, de arbeidsomstandigheden en participatie in Nederland. Dit doen wij door professionals kwalitatief goed en vraaggestuurd op te leiden voor de hedendaagse praktijk van public en occupational health. Wij ontwikkelen en organiseren opleidingen, bij- en nascholing, in-company programma’s en symposia op academisch en post-hbo niveau.

Medilex

info@medilex.nl www.medilex.nl 030 69 33 887

Medilex

ONDERZOEK

‘Elk kind wil gezien en gehoord worden’ GīǮŐųƬƤīŨĀƹŐīƬ ǝīƤĀųĤīƤīų ųĀ īīų ƬĝŋīŐĤŐųń‫ ܋‬àīŨťī ńīǝŽŨńīų ĤŐƹ ŋīīǾƹ ǝŽŽƤ ŋīƹ ǞīŨĜīǝŐųĤīų van de kinderen in een gezin, onderzoekt de Universiteit Utrecht. “We vragen kinderen in een dagboek-app bij te houden hoe ze zich voelen,” zegt Rianne van Dijk. De onderzoekster startte eind november met haar promotie onderzoek. De eerste resultaten verwacht ze eind volgend jaar.

Ze wordt begeleid door universitair docent Inge van der Valk. “Dit onderzoek levert belangrijke informatie op omdat we binnen anderhalf jaar na de scheiding gaan meten.”

Tekst: Lucas Stuurman Ja! magazine

31 - 2017 #41

ONDERZOEK

Uit eerder onderzoek is bekend dat er veel verschillen zijn in de manier waarop gescheiden ouders omgaan met hun kinderen.

Rianne van Dijk is promovendus aan de faculteit sociale wetenschappen. Ze onderzoekt de verschillende factoren binnen een gezin die een positieve of negatieve rol kunnen spelen na een echtscheiding. Ze vertelt waarom: “Door deze factoren in beeld te krijgen, kunnen we beter voorspellen hoe bijvoorbeeld ĝŽųǶŨŐĝƹƬĝŋīŐĤŐųńīų ŽųƹƬƹĀĀų‫ ܋‬/ų ǮŽ ǝŽŽƤťŽűīų ĤĀƹ īīų ťŐųĤ depressieve klachten of angsten ontwikkelt. We kijken onder andere naar het gedrag van het kind en onderzoeken hoe het op school gaat.”

‘Kinderen houden een dagboek-app bij’ Huiskamer Van Dijk vertelt dat het belangrijk is dat kinderen en ouders binnen anderhalf jaar na de scheiding deelnemen aan het onderzoek.

“Juist in deze periode kunnen we zien welke factoren een rol spelen in de ontwikkeling van de scheidingsproblematiek. Het is een tijd waarin ouders met andere aspecten van de scheiding bezig zijn, de financiële afwikkeling bijvoorbeeld. Dat maakt het lastig om gezinnen te vinden die aan het onderzoek willen deelnemen.”

“We vragen natuurlijk ook wel wat van de ouders, terwijl ze in zo’n heftige periode zitten”, erkent Van Dijk. “Zo starten en eindigen we het onderzoek met een huisbezoek om de interactie tussen ouder en kind te filmen. We komen dus echt de huiskamer in.” Daarnaast moeten ouders, kinderen en een leerkracht vragenlijsten invullen.

“Kinderen vragen we ook nog om elk half jaar, gedurende twee weken, een ‘dagboek-app’ bij te houden met vragen als: ‘met wie heb je over de scheiding gepraat vandaag, en hoe vond je dat?’.

Ze kunnen dan aangeven met wie dit was, bijvoorbeeld opa, oma of zelfs de kat. Van Dijk: “Dat is best een opgave voor ze, maar het blijkt dat kinderen het juist prettig vinden om over de scheiding te praten. Ze vinden het fijn hun mening te geven en het geeft ze een goed gevoel dat ze gehoord worden. Ook vinden ze het belangrijk om aan het onderzoek mee te doen, omdat ze er andere kinderen mee kunnen helpen.”

Ja! magazine Ja! magazine

ONDERZOEK

2017 #41 - 32

KIES

het geleden is dat de scheiding plaats vond. De meer ‘ervaren’

De onderzoekers hebben inmiddels veertig aanmeldingen en hopen

kinderen kunnen de andere kinderen zelfs helpen.” KIES wordt

tegen het einde van het jaar honderd gezinnen geïncludeerd te

gegeven op meer dan driehonderd plekken in Nederland.

hebben. Acht ouder-kind centra in Utrecht helpen bij de werving van gezinnen. Een knelpunt bij de werving van dit onderzoek is dat

Betrokken vaders

beide ouders toestemming moeten geven voor deelname. Van

Uit een ander onderzoek concludeerde Van der Valk dat echt-

Dijk: “Het kost veel tijd om beide ouders te overtuigen, vooral als

scheidingen over het algemeen gelijk verdeeld zijn tussen laag- en

de onderlinge communicatie verstoord is. Jeugdartsen kunnen ons

hoog opgeleide gezinnen. Toch waren er wel degelijk opvallende

hierbij helpen door ouders op ons onderzoek te wijzen. We willen

uitkomsten vertelt van der Valk: “In de lage sociale klasse zie je een

graag een grote onderzoeksgroep om betrouwbare resultaten te

opeenstapeling van risicofactoren en daardoor een grotere kans

kunnen genereren. ”

op problemen bij het kind. Waar we nog weinig zicht op hebben, is echtscheidingsproblematiek binnen verschillende etnische groepen,

‘Jeugdartsen kunnen ons helpen bij het werven van gezinnen’

terwijl echtscheiding ook daar voorkomt. Deze groepen zijn moeilijker benaderbaar voor onderzoek, mogelijk door een taalbarrière

Inge van der Valk, universitair docent bij de onderzoeksgroep Jeugd en Gezin, benadrukt het belang van dit onderzoek. “Het levert informatie waarmee we nieuwe inzichten kunnen krijgen.” Van der Valk was eerder betrokken bij onderzoek naar kinderen in echtscheidingssituaties. Zo onderzocht ze het effect van het KIES-programma (Kinderen In Echtscheidings Situaties) in de leeftijd tussen acht en twaalf jaar. “Het effect bleek positief. Ook zijn er genoeg aanwijzingen dat het programma een goede uitwerking heeft op kinderen in het voortgezet onderwijs.” KIES is een ‘spel en praat’ -groep voor kinderen. In acht groepssessies praten ze met lotgenoten, wisselen ze ervaringen uit en helpen ze elkaar. “Het leuke van dit programma is dat het op school wordt gegeven en er een mix van kinderen ontstaat. Het maakt namelijk niet uit hoe lang

Scheidingen in Nederland In 2016 waren er 33.561 minderjarige kinderen betrokken bij een echtscheiding van hun ouders.Wanneer thuiswonende kinderen van niet gehuwde ouders daarbij worden opgeteld, wordt het aantal geschat op 70.000 kinderen per jaar (Spruijt & Kormos, 2010). Het precieze percentage vechtscheidingen is onbekend, maar naar schatting hebben ongeveer 3.500 kinderen per jaar met een vechtscheiding van hun ouders te maken, wat neer komt op 16.000 minderjarige kinderen in Nederland die lijden onder de vechtscheiding van hun ouders (Dullaert, 2014).

Ja! magazine

33 - 2017 #41

ONDERZOEK

of schaamte binnen de eigen cultuur. Ook in dit nieuwe onderzoek

de zorg voor de kinderen gelijk verdelen. Vaders zijn meer betrok-

zien we tot nu toe, helaas, weinig niet-Nederlandse gezinnen.”

ken bij de opvoeding ten opzichte van een aantal jaar geleden. De

Uit diverse studies komt naar voren dat er een verandering plaats-

wetswijziging van 1998, waarin beide ouders gezag hebben na een

vindt binnen het co-ouderschap. In het verleden verbleven de kin-

scheiding (eerder was er een onderscheid tussen ‘verzorgende’

deren in 75% van de gevallen doordeweeks bij moeder en om het

en ‘niet-verzorgende’ ouder en werd het kind toebedeeld aan de

weekend bij vader. Van der Valk: “We zien steeds vaker dat ouders

verzorgende ouder, wat vaak de moeder was) heeft hier zeker aan bijgedragen.”

Samenwerking De overheid bezuinigt steeds meer op onderzoek en er gaat min-

Onderzoeksproject Utrecht

der aandacht uit naar preventie. “Wij vinden het jammer dat de

Meer informatie over het onderzoek Gezinsrelaties

overheid wel inzet op conflictscheidingen, terwijl onderzoek naar

na Scheiding van Rianne van Dijk en Inge van der Valk

de beschermende factoren bij scheiding een conflictsituatie juist

is te vinden op www.gezinsrelaties-na-scheiding.nl.

kan voorkomen. Als we voldoende onderzoeksgeld zouden hebben, zouden we graag onderzoek doen naar samengestelde gezinnen en naar het netwerk van de ouders, waaronder opa’s en oma’s.

Zij krijgen ook te maken met de gevolgen van een scheiding.”

Echtscheiding is een onderwerp dat onderzoekers graag bestuderen. “Ze zijn gemotiveerd om kinderen in deze situaties te helpen.

Je voelt dat er een grote onderlinge betrokkenheid is,” vertelt Van der Valk. Er wordt veel samengewerkt door de onderzoekers. Data uit dit onderzoek, maar ook uit andere studies worden met elkaar uitgewisseld.

‘Het is goed om het gesprek aan te gaan met kinderen’ Handelingsverlegenheid Kinderen van ouders die uit elkaar gaan, voelen zich vaak alleen, weet Van der Valk. De omgeving zou meer kunnen doen. “Meestal is het wel bekend bij de school dat ouders van een kind scheiden, maar daarna ontstaat vaak een soort handelingsverlegenheid.

Leerkrachten kunnen kinderen helpen door het gesprek aan te gaan met kind en ouders en hun vragen hoe ze met de nieuwe situatie omgaan. Ook kan de leerkracht of de jeugdverpleegkundige het kind helpen zijn ervaringen met de klas te delen,” vertelt de onderzoekster. “Ouders willen het kind soms beschermen en denken dat een gesprek van alles op zal rakelen, maar onze ervaring is juist dat het goed is om het gesprek aan te gaan. Al is het alleen maar om aan te geven dat ze zich niet schuldig hoeven te voelen en er niet alleen voor staan.”

Q

Ja! magazine

MARKTVISIE

Sterke botten: je kan er niet vroeg genoeg mee beginnen Op dit moment hebben ongeveer 800.000 Nederlanders last

Piekbotmassa rond het dertigste levensjaar

van zwakke botten. Het RIVM voorspelt dat dit aantal over 10

De sterke toename van botmassa vindt vanaf de geboorte tot en

jaar zal stijgen tot 1,2 miljoen. Niet iedereen weet dat de basis

met het 30e levensjaar plaats. Vooral tijdens de puberteit neemt

voor maximale botdichtheid al gelegd wordt in de vroege jeugd.

Ĥī ĜŽƹűĀƬƬĀ ǶŨŐųť ƹŽī‫ ܄‬ńīűŐĤĤīŨĤ ‫ ڈڎܧڈڌ‬ơƤŽĝīųƹ ǝĀų Ĥī ĜŽƹűĀƬƬĀ

Wat komt er allemaal kijken bij de ontwikkeling van sterke

Žơ ǝŽŨǞĀƬƬīų ŨīīǾƹŐŢĤ ǞŽƤĤƹ Őų ĤīǮī ơīƤŐŽĤī ńīǝŽƤűĤ‫ ܋‬ßĀųĀŃ īīų

botten?

ŢĀĀƤ ŽŃ ǝŐŢǾƹŐń ŐƬ Ĥī ĜŽƹĀǶĜƤĀĀť ńƤŽƹīƤ ĤĀų Ĥī ĜŽƹŽơĜŽǁǞ‫ ܅‬ǞĀƹ ŨīŐĤƹ tot een netto afname van de botdichtheid. Bij vrouwen gaat het ơƤŽĝīƬ ǝĀų ĜŽƹĀǶĜƤĀĀť ĤŽŽƤ ǝīƤĀųĤīƤŐųńīų Őų Ĥī ŋŽƤűŽŽųŋǁŐƬ-

Erfelijkheid is de belangrijkste factor voor sterke botten. Het be-

houding vanaf de menopauze sneller dan bij mannen. Over het

ơĀĀŨƹ ǝŽŽƤ ‫ ڈڎ‬ƹŽƹ ‫ ڈڐ‬ơƤŽĝīųƹ Ĥī ǝĀƤŐĀƹŐī Őų ơŐīťĜŽƹűĀƬƬĀ‫ ܅‬ŽǾƹīǞīŨ

algemeen geldt: hoe hoger de piekbotmassa in de jeugd, hoe

de maximale botdichtheid. Naast de erfelijke factor zijn een aan-

ƬƹīƤťīƤ Ĥī ĜŽƹƹīų Žơ ŽǁĤīƤī ŨīīǾƹŐŢĤ‫܋‬

MARKTVISIE

Bepalende factoren voor sterke botten

tal leefstijlfactoren bepalend voor de botgezondheid. Beweging en een gevarieerde voeding met onder andere voldoende calcium en vitamine D spelen een rol bij het behoud van botmassa.

De groei van botten Botweefsel wordt constant opgebouwd en afgebroken. Hierdoor kan het bot herstellen na kleine beschadigingen en kan de stevigheid aangepast worden aan de mate van de belasting op het bot.

De botmassa bestaat uit een matrix van eiwit, die gevuld is met calciumfosfaat en andere mineralen. Calcium is een belangrijke bouwstof voor de botten. In totaal is 99% van het calcium in het lichaam opgeslagen in het bot. Naast calcium spelen ook de vitamines K en D, eiwit, zink, magnesium en fosfor een rol bij het behoud van botmassa.

De botten zijn niet alleen nodig om te kunnen bewegen, maar de ĜŽƹƹīų ǮŐŢų ŽŽť īīų ܴǝŽŽƤƤĀĀĤƬĝŋǁǁƤܵ ǝŽŽƤ ǝŽīĤŐųńƬƬƹŽǴŃīų ĤŐī ŋīƹ ŨŐĝŋĀĀű ĤĀńīŨŐŢťƬ ųŽĤŐń ŋīīǾƹ‫ ܋‬ŨƬ ŋīƹ ŨŐĝŋĀĀű ĜŐŢǝŽŽƤĜīīŨĤ űīīƤ ĝĀŨĝŐǁű ųŽĤŐń ŋīīǾƹ ĤĀų ǝŐĀ Ĥī ǝŽīĤŐųń ǞŽƤĤƹ ǝīƤťƤīńīų‫ ܅‬ťĀų Ĥī voorraad calcium in de botten worden aangesproken om de hoeveelheid calcium in het bloed op peil te houden. Calcium speelt namelijk ook een rol bij een normale bloedstolling en de normale werking van de spieren.

Ja! magazine

MARKTVISIE

MARKTVISIE

Advies in de praktijk

Voor kinderen tot en met 3 jaar geldt bovendien een suppletie-

Voor het behoud en de groei van de botmassa tijdens de kinderja-

advies van dagelijks 10 microgram vitamine D.

ren gelden er een aantal leefstijladviezen:

Bewegen Gezonde voeding

In de Beweegrichtlijnen 2017 die zijn uitgebracht door de Gezond-

Omdat botweefsel dagelijks wordt opgebouwd en afgebroken

heidsraad worden kinderen geadviseerd dagelijks 1 uur te bewe-

ŐƬ īīų ŐųųĀűī ǝĀų ǝŽŨĤŽīųĤī ǝŽīĤŐųńƬƬƹŽǴŃīų ĜīŨĀųńƤŐŢť‫ ܋‬rĀĀƤ

ńīų‫ ܋‬tŐīǁǞ ŐƬ ĤĀƹ īƤ ųǁ ŽŽť īīų ĀĤǝŐīƬ ŐƬ ǁŐƹńīĜƤĀĝŋƹ ƬơīĝŐȀīť ǝŽŽƤ

wat is dan het gunstigste voedingspatroon voor een optimale

het behoud of sterker maken van de botten en spieren. Voor de

botsterkte? Een gezonde en gevarieerde voeding volgens de Schijf

botgezondheid is beweging waarbij druk wordt uitgeoefend op

van Vijf is de leidraad. Uit onderzoek van het Erasmus MC – ‘de

de botten, zoals buiten rennen en spelen, dansen of een balsport

Generation R study’ - blijkt dat peuters die een voeding rijk aan

zoals voetbal of handbal aan te raden.

zuivelproducten en kaas, volkorengranen en eieren gebruiken, een ŋŽńīƤī ĜŽƹĤŐĝŋƹŋīŐĤ ŋīĜĜīų Žơ ‫ܧڎ‬ŢĀƤŐńī ŨīīǾƹŐŢĤ‫' ܋‬Őƹ ǝŽīĤŐųńƬ-

“Op dit moment hebben ongeveer 800.000 Nederlanders last van

ơĀƹƤŽŽų ĜīǝĀƹ ǝŽīĤŐųńƬƬƹŽǴŃīų ĤŐī ńǁųƬƹŐńī īǴŃīĝƹīų ťǁųųīų

zwakke botten. Het RIVM voorspelt dat dit aantal over 10 jaar zal

hebben op botsterkte.

stijgen tot 1,2 miljoen. En als je er last van gaat krijgen, is het eigenlijk al te laat om er nog echt iets aan te doen”, aldus Angelique van Dam.

Voldoende vitamine D

NĪƸ ŏƫ ěĪŧÿŲŃƣŏšŤ żŰ żżŤ ÿŧ żƠ šżŲŃĪ ŧĪĪǼƸŏšģ ÿÿŲģÿĜŊƸ ƸĪ ěĪƫƸĪģĪŲ ÿÿŲ

Vitamine D wordt onder invloed van zonlicht aangemaakt in de

de botgezondheid en daarom is zij vanuit de Osteoporosevereniging het

huid. Het advies is daarom om regelmatig naar buiten te gaan en

Platform Sterke Botten gestart. Met verschillende partijen, waar-

minstens het hoofd en handen bloot te stellen aan het zonlicht.

onder bedrijven en gezondheidszorgprofessionals, wil het Platform

Vitamine D zit ook in de voeding: vooral in vette vis (haring, zalm,

Sterke Botten zich inzetten om het belang van sterke botten op de

makreel) en een kleine hoeveelheid in vlees, eieren en roomboter.

kaart te zetten en om kinderen, volwassenen en ouderen te stimuleren

In Nederland wordt ook vitamine D toegevoegd aan halvarine,

om gezond te eten en meer te bewegen.

margarine en bak- en braadproducten (niet aan olie).

Meer weten? Kijk dan op www.sterkebotten.nu.

Ja! magazine

CASUS

2017 #41 - 36

Drie maal ‘talaq’ betekent scheiden Kinderen en ouders mogen niet van elkaar worden gescheiden, staat in het Kinderrechtenverdrag. Als er toch gescheiden wordt, moeten er goede afspraken worden gemaakt. Vasanthi Iyer, arts M&G en migrant, constateert internationaal grote verschillen in regels rond scheidingen. “We mogen in onze handen knijpen als het gaat om de Nederlandse wetgeving.”

Tekst: Vasanthi Iyer Beeld: Rosanne van der Lugt, www.rosannevanderlugt.blogspot.nl

“Nadia, een inmiddels schuchtere peuter van ruim twee jaar,

Verschillen

kwam altijd trouw op vaste momenten bij mij op het spreekuur

“Het woord ‘scheiden’ levert bij mij altijd een gevoel van

űīƹ ŋĀĀƤ ŽǁĤīƤƬ ǝĀų ŃńŋĀĀųƬī ĀǶťŽűƬƹ‫ ܋‬NĀĀƤ ŽǁĤīƤƬ ǞĀƤīų

opstand op, omdat ik het woord scheiden associeer met

vriendelijk; haar vader betrokken en uitgesproken, haar moe-

oneerlijk familierecht en sociale afstoting. Als puber woonde

der wat stiller, verlegen. De relatie leek stabiel, ze hadden ook

ik vlakbij de miljoenenstad Hyderabad in India. Deze multi-

een zoontje gekregen en ik was onaangenaam verrast toen ik

culturele stad kenmerkt zich door bijna evenveel moslims als

van mijn jeugdverpleegkundige hoorde dat Sadia, de moeder

hindoes. De meeste wetten gelden voor iedereen, maar het

van Nadia, wilde scheiden. Sadia’s man vond dat zij zich te Wes-

familierecht mag door elke religieuze gemeenschap verschil-

ters gedroeg en sloeg haar regelmatig. Sadia had geen familie

lend worden ingevuld. En dat pakt vaak niet gunstig uit voor

in Nederland en wist niet hoe ze het juridisch moest aanpak-

de vrouw heb ik gezien.

ken. Na het waarborgen van de veiligheid, sprak ik af met de

Ik herinner me dat op een ochtend het volgende op de voor-

jeugdverpleegkundige uit te zoeken bij wie de moeder juridisch

pagina van de krant stond: ‘Talaq, talaq, talaq! Man scheidt en

advies kon inwinnen. Scheiden is niet zo eenvoudig als men

moet onderhoud betalen!’. Het stuk ging over een rechtszaak

getrouwd is volgens de regels van een ander land.”

die aangespannen werd door Shah Bano, een moeder van vijf

Ja! magazine

37 - 2017 #41

CASUS

kinderen. Zij geldt voor mij als een soort soort Rosa Parks, de

vrouw zal blijven, tenzij ze een procedure in Nederland start.

zwarte Amerikaanse vrouw die symbool staat voor de burger-

Deze ‘huwelijkse gevangenis’ kan worden doorbroken met hulp

rechtenbeweging, omdat ze haar rechten als gescheiden vrouw

van Femmes voor Freedom, een organisatie die zich inzet voor

aan de kaak dufde te stellen.

huwelijkse gelijkheid tussen mannen en vrouwen.

Door driemaal ‘talaq’ uit te spreken, scheidde de man van Shah

Sadia kreeg van ons de informatie en dook onder via een Blijf-

Bano van haar. Na twee jaar vond de ex-man dat hij genoeg

van-mijn-Lijf-huis. Ik heb haar niet meer gezien. Ik hoop dat

onderhoud had betaald en daarmee voldaan had aan de gel-

ze nu veilig en gelukkig is met haar twee kinderen. Voor mij

dende islamitische wet, Sharia. Maar Shah Bano vocht dit aan

ĀŨƬ ŢīǁńĤĀƤƹƬ ŐƬ ŋīƹ ĜīŨĀųńƤŐŢť Žű ƹī ĜīƬīǴŃīų ĤĀƹ ŽųƬ ƤīĝŋƹƬ‫ܧ‬

en won haar zaak op grond van gelijke rechten, geldende voor

systeem niet internationaal vergelijkbaar is. Regels rondom

iedere Indiase vrouw.”

ƬĝŋīŐĤīų ǮŐŢų ŽǝīƤĀŨ ĀųĤīƤƬ‫ ܋‬ðŽĀŨƬ Őť ŋīƹ ǮŐī ŋīīǾƹ ŐīĤīƤī ĜǁƤńīƤ recht op een gelijkwaardige behandeling en ik ben blij dat het

Blijf-van-mijn-lijf

Ȁ ųĀųĝŐīīŨ ńŽīĤ ńīƤīńīŨĤ ŐƬ Őų tīĤīƤŨĀųĤ‫ܳ܋‬

“Terugkomend op wat mogelijk was voor Sadia; mijn speurwerk leverde het volgende op. Scheiden in Nederland is niet eenvou-

Q

dig voor vrouwen die in het buitenland getrouwd zijn. Omdat Sadia in Afghanistan voor de imam is getrouwd, is het huwelijk wettelijk geregistreerd aldaar, maar ook in Nederland. Echter, een Nederlandse echtscheiding wordt niet in Afghanistan erkend en dat betekent dat daar een echtscheidingsprocedure gestart moet worden, wat vaak een onmogelijke opgave is.

Voor meer informatie over Femmes voor Freedom:

Gevolg is dat ze volgens de Afghaanse wet altijd een getrouwde

www.femmesforfreedom.com.

Ja! magazine

Podium

2017 #41 - 38

‘Kijk wat je zelf ku ‘Ik wil voor alle kinderen hetzelfde als dat wat voor mijn kinderen mogelijk was’. Een duidelijke ǁŐƹƬơƤĀĀť ǮŽĀŨƬ Ǯī īƤ űīīƤĤīƤī ŋīīǾƹ‫ ܋‬rƤ‫ ܋‬rĀƤŢŽŨīŐų ¦ŐīƹĜīƤńīų ŐƬ ĀĤǝŽĝĀĀƹ ĜŐŢ rīīƬƹīƤƬ ĀĀų Ĥī Maas in Rotterdam en kinderrechter-plaatsvervanger bij de rechtbank Amsterdam. Vrijdag 17 november zal ze de AJN-dag voorzitten.

Tekst: Louise Dijkmans

Haar rol als dagvoorzitter ziet ze als ‘verbinder’ en ‘aandrager’. Maar al

hebben met een vechtscheiding. En de contacten met de ouders.

te formeel past haar niet: “Het moet gewoon een leuke dag worden.

“Hoog opgeleid, intellectueel en met geld; die ouders gaan vaak

Ondanks de moeilijke onderwerpen die aan bod komen. Dat is wel

heel ver. De kinderen kunnen daar niet tegenop. Dan worden ze

mijn Rotterdamse aard,” stelt ze, vooruitblikkend op het programma,

op weg naar de andere ouder letterlijk langs de kant van de weg

dat zich focust op kinderen in de knel. “Kort voor de AJN-dag heb ik

bij paaltje nummer zoveel afgezet, want dat is halverwege. Dan

nog contact met de sprekers, waaronder oud-kinderombudsman Marc

stopt het voor ons als advocaat. Daar werken wij niet aan mee.

Dullaert. Maar het moet op de dag zelf wel spontaan verlopen, geen

Maar,” stelt Rietbergen resoluut, “wachtlijsten en vechtscheidin-

uit-het-hoofd geleerd verhaal. En het moet actueel zijn, met humor.”

gen zijn van alle tijden. Het zijn geen moderne problemen. Ze hebben er een ander etiket opgeplakt, maar het is niets nieuws. In

Problemen voelen

2008 schreef ik mee aan een brandbrief over jeugdzorg. Nu staan

Rietbergen is sinds 1983 advocaat, gespecialiseerd in jeugdrecht. Daar-

we weer op hetzelfde punt.”

naast is ze werkzaam als docent bij diverse instellingen en neemt ze deel aan verschillende projectgroepen en besturen binnen haar vak-

Ik zie je!

gebied. “Ik had als kind al het idee dat ik de wereld moest verbeteren.

“Kinderen uit de knel, EMDR, allerlei interventies: goed dat die

àĀĀƤŽű ŋīīǾƹ ųŐīƹ ŐīĤīƤīīų ŋīƹ ńŽīĤ‫ ܌‬rŐŢų īŐńīų ťŐųĤīƤīų ǮŐŢų Ĥī

er zijn, maar ze zijn ook niet de oplossing voor alles. Kijk altijd

25 gepasseerd. Ze vragen me wel eens of ik het niet kalmer aan moet

nuchter naar wat er wel mogelijk is, wat je zelf kunt doen. Verbind

doen, maar alleen al hier in Rotterdam-Zuid, mijn woon- en werkplek,

je met een kind. Kijk breed, niet alleen naar een snoetje en IQ. Een

leven kinderen zeven jaar korter! Ik weiger dat te accepteren.”

kind voelt of je echt geïnteresseerd bent of niet,” zegt ze.

“Laagdrempelig hulp bieden, dat doet de jeugdarts ook. De basis

“Het grootste probleem dat wij in onze kantoorpraktijk zien, zijn

moet goed zijn. Behandel mensen zoals je het ook zelf zou willen.

de wachttijden voor alles in de jeugdketen. Het is volledig dichtge-

Denk positief, heb er pret in en benader niet alles vanuit drama.

slibd. We hebben in Nederland te weinig aandacht voor kwetsbare

Ik zeg regelmatig tegen een kind: ‘Je zult wel denken wat moet ik

groepen zoals kinderen, psychiatrisch patiënten en ouderen. Ik merk

met die rare mevrouw en dat recht? Maar ik kijk echt niet alleen

dat ik steeds cynischer word over de hulp aan kinderen. Ik heb lange

maar in wetboeken hoor!’”

tijd in de Verenigde Staten gewoond. Daar hoorde ik dit al. Maar ik zei: ‘Nee, dat is in Nederland echt niet het geval.’ Maar het is wel

Rietbergen is altijd erg onder de indruk van het doorzettingsver-

zo. Mensen die het beleid maken, zien de problemen wel, maar ze

mogen van kinderen. En dat benoemt ze ook. “Ik geef vaak een

ǝŽīŨīų Ǯī ųŐīƹ‫ ܋‬Nīƹ ǞīƤťƹ ĀŨŨīīų ĀŨƬ Ĥī ĜīŨīŐĤƬűĀťīƤ īīų ťŐųĤ ŋīīǾƹ

compliment, soms het eerste in iemands leven. ‘Je kunt er trots op

met problemen en hij of zij de zaken niet kan regelen. Ik wil voor alle

zijn dat je hier nog zit.’ Ik ben ook wel eens met een ghettoblaster

kinderen hetzelfde als dat wat voor mijn kinderen mogelijk was.”

de rechtszaal ingelopen. Heb ik de rechters een rap van een meisje laten horen. Ze glimlachte van oor tot oor. Ik ben er voor je. Ik zie

Van alle tijden

je! Dat vind ik belangrijk.”

De stem van kinderen telt zwaar voor haar. Ze vertelt over haar contacten - als bijzondere curator - met kinderen die te maken

Q

Ja! magazine

39 - 2017 #41

nt doenâ&#x20AC;&#x2122;

Podium

Wie is...

Marjolein Rietbergen was onder meer co-voorzitter van de Klachtencommissie van Pameijer. Zij is lid van de Vereniging van Nederlandse JeugdrechtAdvocaten en was mede-oprichter en bestuurslid van de Vereniging JeugdrechtAdvocaten Rotterdam.

Zij is lid van de Raad van Advies van de Master Jeugdrecht van de Universiteit Leiden.

Zij woonde en werkte ook vele jaren in de Verenigde Staten, Hong Kong en Ierland, waar zij betrokken was bij allerlei projecten omtrent jeugdrecht en jeugdzorg.

AJN-dag Op vrijdag 17 november vindt de AJN-dag in Utrecht plaats. Aanmelden en meer info: www.ajnjeugdartsen.nl.

Ja! magazine

Meld je nu aan !

E-learning:

‘Jong geleerd is oud gedaan’ Smaakontwikkeling en aanleren eetgedrag bij kinderen

Gezonde voeding is belangrijk voor de groei en ontwikkeling van het jonge kind en legt een stevig fundament voor gezondheid op latere leeftijd. Een gevarieerde voeding met hoofdzakelijk basisvoedingsmiddelen levert hiervoor de benodigde waardevolle voedingsstoffen.

Al op jonge leeftijd ontwikkelen kinderen voedingsgewoonten die bepalend zijn voor hun voedingspatroon later in het leven.

In de E-learning leert u meer over smaakontwikkeling bij kinderen, goede voeding voor kinderen, hoe om te gaan met moeilijke eters en de rol van de ouder.

Meer informatie en aanmelden www.fci-academy.nl

Praktisch Doelgroep

(Kinder)diëtisten Jeugdverpleegkundigen Jeugdartsen

Accreditatie

Geaccrediteerd voor diëtisten (5 punten) en jeugdverpleegkundigen (5 punten). Voor jeugdartsen is de accreditatie in aanvraag.

Kosten

Deze E-learning wordt kosteloos aangeboden door het FrieslandCampina Institute

Ontwikkeling

E-learningmodule ‘Jong geleerd is oud gedaan: Smaakontwikkeling en aanleren eetgedrag bij kinderen’ is ontwikkeld in samenwerking met een kinderdiëtist, jeugdarts en jeugdverpleegkundige.

Vragen?

E institute.nl@frieslandcampina.com

1E ARTSMAATSCHAPPIJEN MAATSCHAPPIJ GEZONDHEID EN GEZONDHEID 1EFASE FASE OPLEIDING OPLEIDING ARTS 2016 2018 Eenbasis voor eenlevenslang professioneel leren Wil jij een adequate bijdrage leveren aan het bevorderen van de gezondheidvan de jeugd in jouw regio?

Verwerf de competenties die je daarvoor nodig hebt in de opleiding jeugdarts KNMG bij TNO. Als je voor TNO kiest, kies je voor

Het digitaal portfolio EPASS met R a. een competentiemeting waaraan je kunt aflezen hoe je competentieontwikkeling verloopt tijdens de opleiding.

Het volgen van het cursorische onderwijs in een jaargroep. Het leerrendementis groot door uitwisseling van kennis en praktijkervaringen. Je vergroot je netwerk in heel Nederland en je jaargroep biedt jou een steunende en veilige leeromgeving! integratie van theorie en praktijk.

Hierdoor word je goed voorbereid op de taken van de jeugdarts in het BasispakketJGZ waarbij veel aandacht is voor de sociaal-medische context.

STARTEN EN STARTEN EN INSTROMEN! INSTROMEN! De in aprilin2016 in De opleiding opleidingstart is gestart september Eindhoven en in en september 2016 in 2017 in Leiden zal in april 2018 Leiden.

Naast deze startmome starteninderegioEindhoven. mogelijk om startmomenten in bestaande groepen Naast deze is hetin te stromen: in Eindhoven in september mogelijk om in bestaande groepen in te 2016 (groep 2016 in Eindhoven) en in stromen: in Leiden januari 2018 Leiden in januari 2017 2016 (groep 2017 Leiden 2) (groep en in september 2018 in de regio Eindhoven (groep Leiden).

2018 Eindhoven).

Onderwijssecretariaat T 088 866 6270 Wwww.tno.nl/onderwijs Eonderwijs@tno.nl

Spinnenwebdiagram, visualiseert competentieontwikkeling in EPASS (Electronic portfolio and assessment Support System).

Bij TNO ontstaat een hechte groep aios. Dit maakte dat ik met veel plezier naar de onderwijsdagen kwam en nog steeds kan sparren met Voor meer info: https://www.tno.nl/media/6111/opleiding_jeugdarts_knmg_1e_fase.pdf collega’s buiten mijn instelling. Esther Pijl, jeugdarts KNMG, arts M&G i.o.

Voor meer info: http://publications.tno.nl/publication/34625372/95pQiP/opl_jeugdarts_knmg_1e_fase.pdf

Integrale Hulpverlening aan ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen en hun kinderen Een praktisch handboek voor de hulpverlener £ Geeft een integrale aanpak van de problemen zowel bij ouders als kinderen £ Ook verkrijgbaar in een werkboek voor ouders en een werkboek voor kinderen

ISBN: 789036809344 Auteurs: Lies Wenselaar

€ 42,99

£ Met veel praktische tips

Compendium kindergeneeskunde ISBN: 9789036817912 Redactie: G. Derksen-Lubsen H.A. Moll, A.M. Oudesluys-Murphy A.J. Sprij, J.W. Bolt-Wieringa A.P.M. van den Elzen W.G. Leeuwenburgh-Pronk F.G. Ropers en J.J. Verhoeven

€ 97,50

Diagnostiek en behandeling £ Nederlandstalig standaardwerk binnen de kindergeneeskunde £ Leidraad voor adequate en efficiënte diagnostiek en behandeling £ Met toegang tot de e-versie bij aanschaf van het boek £ Deze nieuwe editie verschijnt in december 2017

Bestel snel via bsl.nl/shop *Genoemde prijzen zijn incl. BTW. Prijswijzigingen voorbehouden. Hebt u vragen? U kunt ons bellen op 030-6383736.

Visie

2017 #41 - 42

Jeugdartsen voegen toe Veel jeugdartsen vinden het lastig aan te geven wat zij doen. Ze werken met passie en ĜīƹƤŽťťīųŋīŐĤ‫ ܋‬rĀĀƤ ŋŽī ĜīƬĝŋƤŐŢǾƹ Ĥī ŢīǁńĤarts wat zijn vak inhoudt, wat is zijn ‘elevator pitch’? In dit stuk gaat het over de meerwaarde van de jeugdarts. En wat de AJN en de leden (kunnen) doen om dit uit te dragen.

Tekst: Tinneke Beirens en Mascha Kamphuis Beeld: Dirk Jansen

De AJN zet stappen om de meerwaarde van de jeugdarts te onderstrepen. Om dit goed vorm te geven, is een proces in gang gezet. Na de beleidsdagen van het bestuur in september 2016, is steeds gedeeld en gediscussieerd met leden waar de vereniging staat, onder andere op de diverse ledenvergaderingen. Tijdens de ABC-dag in januari 2017 is aan de aanwezige leden input gevraagd: Wat is het meest indrukwekkende dat je hebt meegemaakt op je werk? Waaruit haal jij je bevlogenheid? Het AJN-bestuur volgde brainstormsessies onder leiding van Yvette Broeren en het creatieve team Goedzooi.

“Om nog meer slagkracht te krijgen, is meer focus nodig. We willen kernachtig kunnen overbrengen wat we toevoegen aan de gezondheid en het welzijn van de jeugd. Alleen zo wordt de jeugdarts nog zichtbaarder en krijgen we meer voor elkaar in het belang van de jeugd en ouders. We zien dat mensen op zoek zijn naar ware emoties, ‘merken’ die hun echte gezicht laten zien en hun ware intenties tonen. Dit is precies waar wij in geloven. Daarom sluiten we hierop aan. We versterken onszelf én onze positie door ons verhaal te vertellen. En we vragen jeugdartsen hetzelfde te doen.” Uit: bidbook

Ja! magazine

43 - 2017 #41

Nu, voor gezonde kinderen.

Nu, voor gelukkige jeugd.

Nu, voor pretoogjes.

Nu, voor iedereen.

Nu, voor het leven.

Visie

den voor de jeugdarts en zijn omgeving. De jeugdarts is deskundig, inspirerend en werkoverstijgend. De ontwikkeling van het vak en de opleiding staat bij de AJN en bij de individuele jeugdarts centraal. dīǁńĤĀƤƹƬīų ťŐŢťīų ųŐīƹ ĀŨŨīīų ųĀĀƤ Ĥī ƬơīĝŐȀīťī ťŨĀĝŋƹ‫ ܅‬űĀĀƤ ơŨĀĀƹsen deze ook in de context van de gehele ontwikkeling, gezondheid en omgeving van het kind. De jeugdarts is een verbinder pur sang.

Voorbeelden van deskundigheid, inspiratie en verbinden zullen terugkomen in het nog uit te brengen Nu voor het leven-magazine. Dit kan de jeugdarts aanbieden aan de JGZ-manager en ketenpartners of het kan op de leestafel liggen bij de huisarts.

Film en bidbook Op dit moment wordt een pakket aan materialen ontwikkeld, dat

“Nu zijn wij er als AJN voor alle jeugdartsen in Nederland.

AJN-leden helpt om dezelfde taal te spreken en hetzelfde gevoel

Door goed vakmanschap te borgen, elkaar te inspireren en

over te brengen naar het publiek. Het is belangrijk om een eendui-

landelijke slagkracht te creëren, ondersteunen wij als AJN de

dig antwoord te geven op de vraag: Wat voegt de jeugdarts toe aan

jeugdarts. Dat doen we zodat we ons vak zo optimaal

de gezondheid en ontwikkeling van een kind? Er is daarvoor een zo-

mogelijk kunnen uitoefenen. Daardoor kunnen alle

genaamd bidbook ƬĀűīųńīƬƹīŨĤ‫ ܅‬īīų ƬĝŋƤŐǾƹīŨŐŢť ŽǝīƤǮŐĝŋƹ ǝĀų ǞĀƹ

jeugdartsen vanuit hun passie voor het vak een bijdrage

Ĥī ŢīǁńĤĀƤƹƬ ƹī ĜŐīĤīų ŋīīǾƹ‫ ܋‬tĀĀƬƹ ĤŐƹ bidbook wil de AJN komend

leveren aan het zo kansrijk en gezond mogelijk opgroeien

ǝŽŽƤŢĀĀƤ īīų ťŽƤƹī ȀŨű ŐųƹƤŽĤǁĝīƤīų ǞĀĀƤűīī Ĥī ŢīǁńĤĀƤƹƬ ńŽīĤ

van jeugdigen in Nederland.” Uit: bidbook

over kan brengen wat zijn meerwaarde is. Ook staat er een magazine op stapel, dat zal verschijnen in 2018, het lustrumjaar van de AJN. In dit magazine komen vooral verhalen van kinderen, ouders

Spreek en schrijf

en jeugdartsen. Bedoeld om te laten zien wat de jeugdarts doet en

tĀ Ĥī ǮŽűīƤ ŋīīǾƹ ŋīƹ dt‫ܧ‬ĜīƬƹǁǁƤ īīų ƹŽǁƤ ńīĤĀĀų ĤŽŽƤ ŋīƹ ŨĀųĤ‫ ܅‬

betekent voor mensen.

langs de afdelingsbesturen om in gesprek te gaan over het proces en de gedachten tot nu toe. Natuurlijk wordt dit nog breder verspreid naar alle leden. Want de AJN, dat zijn de leden! Het AJN bestuur wil

“Nu, is waar wij van zijn. Gelovend in een gezonde en gelukkige

inspireren en delen, verbinden en discussiëren. Maar uiteindelijk ver-

jeugd. Daar willen wij als jeugdartsen met z’n allen aan

tellen de leden het verhaal. Daarom stimuleert het bestuur gesprek-

bijdragen. Want van nu gezond en gelukkig zijn, heb je je

ken tussen collegae en ketenpartners over hun passie voor de jeugd

ǝīƤĤīƤī Ũīǝīų ơƤŽȀŢƹ‫' ܋‬ī dt ŐƬ īƤ ųǁ‫ ܅‬ǮŽĤĀƹ ŋīƹ ǞīƤť ǝĀų Ĥī

en het vak. Ook moedigt de AJN haar leden aan om te publiceren over

ŢīǁńĤĀƤƹƬ īīų ǮŽ ńƤŽŽƹ űŽńīŨŐŢťī ŐűơĀĝƹ ŋīīǾƹ Žơ Ĥī

het vak, bijvoorbeeld met een ingezonden brief naar de schoolkrant,

gezondheid en het welzijn van de jeugd.” Uit: bidbook

de redactie van de regionale krant of een bijdrage aan de JA!. De AJN staat altijd open voor ondersteuning hierbij.

Op de leestafel

Q

Deze verschillende materialen - bidbook‫ ܅‬ȀŨű īų űĀńĀǮŐųī ‫ ܧ‬ǮŐŢų bedoeld om de jeugdarts te ondersteunen bij het uitdragen van zijn of haar professionele kracht. Bij een gesprek met bijvoorbeeld een ńīűīīųƹī‫ܧ‬ĀűĜƹīųĀĀƤ ťĀų Ĥī ȀŨű ŋīŨơīų Žű ťŽƤƹ īų ǝŐƬǁīīŨ ųīīƤ ƹī Ǯīƹƹīų ǞĀƹ Ĥī ŢīǁńĤĀƤƹƬ ƹŽīǝŽīńƹ ĀĀų Ĥī ǮŽƤń ǝŽŽƤ ŢīǁńĤ‫' ܋‬ī ȀŨű

Voor meer informatie:

ƤĀĀťƹ īų ĜŨŐŢǾƹ ŋĀųńīų‫ ܋‬Sų ŋīƹ bidbook staan de kernwaarden; waar-

beleid@ajnjeugdartsen.nl

Ja! magazine

ZIET U HET SYNDROOM VAN HUNTER OVER HET HOOFD?

Silas, 1,5 jaar

Silas, 5 jaar

HANDEL VROEGTIJDIG* HET SYNDROOM VAN HUNTER IS EEN PROGRESSIEVE ERFELIJKE ZIEKTE

ADVERTENTIEPAGINA

* Denk aan het belang van vroegtijdige herkenning, diagnose en

opvolging door een specialist

Een zeldzame combinatie van veel voorkomende klachten bij kinderen kan een indicatie zijn voor het syndroom van Hunter1,2

Leeftijd 1-2 jaar

Leeftijd 3-4 jaar

78% van HOS patiënten kregen een navelbreuk1

68% van HOS patiënten werden gediagnosticeerd met vergrote tonsillen of adenoïden1

72% van HOS patiënten hadden otitis media2

DOE GERICHT METABOOL ONDERZOEK OF VERWIJS NAAR EEN KINDERARTS METABOLE ZIEKTEN

Mediane leeftijd bij aanvang en prevalentie data uit HOS (Hunter Outcome Survey). 1. Wraith JE et al.

Genet Med 2008; 10(7): 508–516. 2. Keilmann A et al. J Inherit Metab Dis 2012; 35(2): 343–353.

Shire International Licensing bv Strawinskylaan 481, 1077 XX Amsterdam C-APROM/NL//0085/Juli 2017

45 - 2017 #41

Recensies

Handboek scheiden en de kinderen - Het Zandkastelenprogramma GīǮŐųƬƹŋīƤĀơīǁƹ GĀƤǤ tīǁűĀų ŋīīǾƹ űīīƤ ĤĀų ƹǞŐųƹŐńĤǁŐǮīųĤ ťŐųĤīƤīų īų ŋǁų ƬĝŋīŐĤīųĤī ŽǁĤīƤƬ ĜīńīŨīŐĤ via het door hem ontwikkelde Zandkastelenprogramma. Dit beeld is een metafoor voor de moeilijke weg die īŨť ťŐųĤ űīƹ ńīƬĝŋīŐĤīų ŽǁĤīƤƬ ĜīǞĀųĤīŨƹ‫' ܋‬ī ǞŽīŨŐńī Ǯīī ŋīīǾƹ ŋǁų īīƤƬƹī ŋǁŐƬ ǞīńńīǝĀĀńĤ īų ŋīƹ ťŐųĤ kan nu zelf een of meerdere nieuwe huizen vorm gaan geven. Het Zandkastelenprogramma wil kinderen van gescheiden ouders emotioneel sterker maken zodat zij toekomstige tegenslagen makkelijker kunnen incasseren.

In de Verenigde Staten is de methode een verplicht programma bij scheidingen met kinderen. Het bestaat uit een groepsbijeenkomst waarbij kinderen van 6 tot 17 jaar onder begeleiding van een therapeut met elkaar in gesprek gaan. Ook in Nederland wordt veel met het Zandkastelenprogramma gewerkt en er werd reikhalzend uitgekeken naar de zesde herziene uitgave. 'īǮī ųŐīǁǞī īĤŐƹŐī ŐƬ ńīƤŐĝŋƹ Žơ ƬĝŋīŐĤīųĤī ŽǁĤīƤƬ ǝĀų ťŐųĤīƤīų ǝĀų ĀŨŨī ŨīīǾƹŐŢĤīų īų ŋīīǾƹ ĤĀĀƤűīī īīų ųŽń ńƤŽƹīƤī ĤŽīŨńƤŽīơ‫ ܋‬ Nīƹ ńīīǾƹ ƹŋīŽƤīƹŐƬĝŋī ŽųĤīƤĜŽǁǞŐųń ųĀĀƬƹ ơƤĀťƹŐƬĝŋī ƹŐơƬ‫ ܋‬GīǞīŨĤŐń ĜŽīť ǝŽŽƤ ĤŽīŨńƤŽīơīų īų ŢīǁńĤĀƤƹƬīų‫ܜ ܇‬S®‫ܝ‬

schrijver: Gary Neuman, bewerkt door Lianne van Lith uitgever: SWP, Amsterdam, Gary Neuman en bewerkt door Lianne van Lith. prijs: € 27,90

En de kinderen scheiden mee - Voor de beroepskracht die met scheidingskinderen te űĀťīų ŋīīǾƹ Jaarlijks zijn er maar liefst zeventigduizend kinderen de dupe van de scheiding van hun ouders. De moeilijkheden en uitdagingen die kinderen en ouders daarbij ervaren worden overzichtelijk en compleet beschreven in dit handboek. In een gebroken gezin komen gemiddeld twee keer zo veel problemen voor als bij intacte gezinnen. Socioloog Ed Spuijt is verbonden aan de Universiteit Utrecht en is internationaal gezien een grote naam op het gebied van scheidingsonderzoek. In zijn boek komen alle facetten rondom scheiden aan de orde; oorzaken, valkuilen, preventie, maar ook juridische aspecten worden beschreven. Het boek is een mooi overzicht van vijfentwintig jaar scheidingsonderzoek, onderbouwd met de nodige cijfers, die wel wat verouderd zijn (2014). Het boek biedt informatie, handvatten en aanknopingspunten voor mensen die in een scheidingssituatie zitten of voor professionals in het onderwijs en de JGZ. Een aanrader. [IS]

schrijver: Ed Spruijt en Helga Kormos uitgever: Žŋų ®ƹĀǶŨīǁ ǝĀų hŽńŋǁű‫® ܅‬ơƤŐųńīƤ űīĤŐĀ‫܋‬ prijs: € 38,95

Digiziek ‫ ܧ‬ơŨīŐĤŽŽŐ ǝŽŽƤ ŽǴǶŨŐųī Ũīǝīų 'ŐńŐǮŐīť ŐƬ ŋīƹ ĤīƤĤī ĜŽīť ǝĀų Ĥī 'ǁŐƹƬī ơƬǤĝŋŐĀƹīƤ‫ ܅‬ųīǁƤŽŨŽŽń īų Ȁ ŨŽƬŽŽŃ rĀųŃƤīĤ ®ơŐƹǮīƤ ŽǝīƤ Ĥī ĜŐŢǞīƤťŐųńīų ǝĀų ĤŐńŐƹĀŨī media. Hij waarschuwt voor de gevolgen van alle vormen van beeldschermgebruik op onze gezondheid: stress, depressie, slapeloosheid en een verslechterde motoriek en conditie. Met name de hoofdstukken over de invloed van digitale media op het ŽơńƤŽīŐīųĤī ťŐųĤ ƬơƤŐųńīų īƤǁŐƹ‫ ܋‬ðŽ ńīīǾƹ ŋŐŢ ĀĀų ĤĀƹ ĀŨƬ ťŐųĤīƤīų īīų ī‫ܧ‬ĜŽŽť‫ ܅‬ŽŃ ǮŽńīųĀĀűĤ ŐųƹīƤĀĝƹŐīŃ ĜŽīť ŨīǮīų ĀĝŋƹīƤĀŃ veel minder onthouden van het verhaal. En legt hij uit dat een kind dingen be-grijpt, door dingen vast te pakken en te ervaren. ܴNīƹ ǝīńīų ŽǝīƤ īīų ńŨĀĤ ŽơơīƤǝŨĀť ŐƬ‫ ܵ܅‬ǮŽ ƬĝŋƤŐŢǾƹ ŋŐŢ ܴŋīƹ ĤŽűƬƹī ǞĀƹ īīų ťŐųĤ ťĀų ĤŽīųܵ‫ ܋‬Nīƹ ŐƬ īīų ŋīŨĤīƤ‫ ܅‬ŨīīƬĜĀĀƤ ĜŽīť‫ ܅‬ǞĀĀƤŐų ŋŐŢ ǮŐŢų ŽųńīǮŽǁƹīų űīųŐųń ńīīǾƹ űĀĀƤ ĀŨƹŐŢĤ űīƹ īīų ƬƹīǝŐńī ǞīƹīųƬĝŋĀơơīŨŐŢťī ŽųĤīƤĜŽǁǞŐųń‫ ܋‬Nīƹ īųŐńī űŐųơǁųƹ ŐƬ ĤĀƹ Ĥī ơŽƬŐƹŐīǝī īǴŃīĝƹīų ‫ܜ‬ǝŽŽƤ ǮŽǝīƤ ĤŐī īƤ ǮŐŢų‫ ܝ‬ųĀǁǞīŨŐŢťƬ ĀĀų ĜŽĤ ťŽűīų ǞĀĀƤĤŽŽƤ īƤ űŽńīŨŐŢť īīų ńīťŨīǁƤĤ ĜīīŨĤ ŽųƹƬƹĀĀƹ‫ ܋‬ Dit boek is interessant voor de jeugdarts omdat in de spreekkamer steeds meer de gevolgen van overmatig gamen en smartphonegebruik zichtbaar zijn, zoals overgewicht, slaapproblemen en schoolverzuim. Het boek zet aan het denken over hoe de jeugdgezondheidszorg een rol kan spelen in verantwoord omgaan met digitale media. (LS)

schrijver: Manfred Spitzer uitgever: Atlas contact prijs: € 24,99 Tekst: Irene Stekelenburg en Lucas Stuurman

Ja! magazine

MARKANT

2017 #41 - 46

‘Lintje is erkenning voor het vak’ Henrique Sachse-Bonhof is naast haar werk als jeugdarts bij Veilig Thuis Gouda, voorzitter van Eusuhm. In april werd zij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau vanwege haar enorme bijdrage aan het versterken van de positie van de JGZ in nationaal en Europees verband. Hoog tijd voor vijf vragen.

Tekst: Irene Stekelenburg Beeld: Fons Strijbosch

Waarom ben jij jeugdarts geworden?

Nederlandse Vereniging van Bedrijfsartsen (NVAB). Ik zie een grote

“Ik had altijd al veel belangstelling voor de sociale kant van het art-

meerwaarde in een steviger positie van de jeugdarts in de (preven-

senvak. Na het voltooien van mijn studie eind 1981 ben ik eerst gaan

tieve) aanpak van kindermishandeling, bijvoorbeeld door intensieve

werken in Afrika. Toen ik terugkwam, heb ik bewust gekozen voor een

bemoeizorg en programma’s zoals Voorzorg en Video Home Training

baan middenin de maatschappij. Als jeugdarts ben ik actief geweest

(VHT).”

in het hele werkveld. Een kind dat hulp hard nodig heeft, daar ligt mijn passie!”

Wat betekent het lintje voor jou?

“Langdurig heb ik me vrijwillig ingezet voor de JGZ en de jeugdarts,

Wat is jouw visie op de JGZ?

in binnen- en buitenland, voor kwetsbare gezinnen en het Haags

“De JGZ is gepositioneerd middenin de wijk, beschikbaar voor alle kin-

vrouwennetwerk. Toen ik de dag voor Koningsdag werd meegeno-

deren en gezinnen, met extra aandacht voor de kwetsbare groepen.

men naar het raadhuis, geloofde ik het eerst niet. Mijn vader is 32 jaar

De laatste decennia heeft de JGZ een enorme professionaliserings-

geleden ook geridderd en ik ben hiermee in zijn voetsporen getreden.

slag gemaakt; het wordt steeds duidelijker wat de JGZ inhoudt. De

Ik voelde me die dag supertrots en dat gevoel is er nog steeds. Maar

meerwaarde en de brede sociaal-medische blik van de jeugdarts zijn

veel belangrijker dan de persoonlijke erkenning is dat dit lintje erken-

daarin kernbegrippen.”

ning geeft voor het vak van de jeugdarts.” ݊

Waar zie jij kansen als AJN-ambassadeur kinderveiligheid en

Wat zou je jeugdartsen willen meegeven?

kindermishandeling?

“Doe datgene waar je passie ligt. Denk breed, vergeet niet dat de JGZ

“Graag wil ik de aansluiting van de JGZ met Veilig Thuis zowel

deel is van een groter geheel. Het is leerzaam, uitdagend, je ontmoet

regionaal als landelijk verbeteren. Ik ben vicevoorzitter geweest van

veel mensen en het geeft veel plezier. Laat het goud van de jeugdge-

de AJN en had toen de portefeuilles Integrale JGZ, kindermishande-

zondheidszorg glanzen!”

ling en transitie JGZ. Ik heb in 2010 een belangrijke bijdrage geleverd aan de handleiding Snel terug naar school is veel beter samen met de

Q

Ja! magazine

ADVERTENTIEPAGINA

De oplossing bij koemelkallergie

Hero Baby Nutrasense® Pep is speciaal ontwikkeld voor de behandeling van koemelkallergie De eiwitten in Hero Baby Nutrasense® Pep zijn in kleine stukjes geknipt, zodat het lichaam deze niet als koemelkeiwit herkent.

Hierdoor is de voeding geschikt bij koemelkallergie.

• Bewezen effectief 98% tolerantie in klinisch onderzoek met kinderen met een bewezen koemelkallergie.

Borstvoeding is de beste voeding voor zuigelingen

ADVERTENTIEPAGINA

• Combinatie van gehydrolyseerd wei-eiwit en caseïne Gebaseerd op de samenstelling van moedermelk die ook een combinatie* van deze eiwitten bevat.

• DHA en AA Belangrijke vetzuren die de hersenontwikkeling ondersteunen. *Zowel de JGZ-Richtlijn als de NVK-Richtlijn maken geen onderscheid tussen een wei-eiwit hydroysaat en een caseïne hydrolysaat.

Matencio, E. et al. (2016) J Hum Nutr Food Sci 4(3): 1090.

www.heromedisch.nl