2019 #46

Internationaal

Janneke Muyselaar:

‘Heb oog voor je kinderen als je naar het buitenland verhuist’ Eerstelijnszorg Europa langs de meetlat 11 tot en met 13 september:

EUSUHM verbindt kennis en mensen

3 - 2019 #46

COLUMN VOORZITTER

Mantelzorger Het is nog vroeg in de ochtend als ik de gordijnen open schuif en mijn moeder ǞĀťťīƤűĀĀť‫ܲ܋‬NīĜŢīǮŐųŐųīīųŨīťťīƤťŽơŢīťŽǴȀī‫ܳ܌‬ǝƤĀĀńŐť‫ܲ܋‬dĀĤĀĀƤŋīĜŐťǞīŨ ǮŐųŐųܳ‫܅‬ǮīńƹǮī‫܋‬rŽīŐǮĀĀűńĀĀƹǮīƤīĝŋƹŽơǮŐƹƹīųŐųŋĀĀƤŋŽŽń‫ܧ‬ŨĀĀńĜīĤ‫܋‬rĀĀƤ ĤīńīĤĀĝŋƹīĀĀųťŽǴȀīŐƬǝŽŨĤŽīųĤīŽűŐųĜīǞīńŐųńƹīťŽűīų‫܋‬SťŋīŨơŋĀĀƤ voorzichtig uit bed en dan naar de badkamer om haar te verzorgen. Een tijd ŨĀƹīƤŨŽơīųǞīĀƤűŐųĀƤűƹīƤǁń‫܅‬ĜŽǝīųŨĀųńƬĤīƹƤĀơ‫ܲ܋‬£ĀƬŽơǝŽŽƤĤīƹƤĀơܳ‫܅‬Ǯīńƹ ǮīƹīńīųűŐŢ‫܋‬ŨƬŽŃĤīƤŽŨŨīųųŐīƹŽűńīĤƤĀĀŐĤǮŐŢų‫܋‬SťŨĀĝŋ‫܅‬űĀųƹīŨǮŽƤńīƤĤŐīŐť ŐųűŐĤĤīŨƬǝŽŽƤŋĀĀƤĜīų‫܅‬ƬĀűīųűīƹűŐŢųǮǁƬƬīų‫܋‬ðīťŨŽơƹűŐŢǮĀĝŋƹŢīƬŽơűŐŢų ŋŽŽŃĤīųƬĝŋŽǁĤīƤƬ‫ܲ܅‬ĤĀųťŢīǞīŨŋŽŽƤܳ‫܋‬ŐŢŋīƹŽųƹĜŐŢƹĤǞĀŨīųűŐŢųńīĤĀĝŋƹīųĀŃ‫܋‬ 'īńīǁƤīųǝĀų®īųƬīŽťŽǴȀīīųǁƤŐųīǞŐƬƬīŨīųƬƹǁŐǝīƤƹŢīŐųűŐŢųŋŽŽŃĤ‫܋‬tīƹĀŨƬ ńīǝŽīŨīųƬǝĀųǝīƤĤƤŐīƹīųǝŽŨĤŽīųŐųń‫܋‬SťĤīųťĀĀųűŐŢųƹŽĤŽ‫ܧ‬ŨŐŢƬƹŢī‫܋‬àŐīťŽűƹ īƤŽŽťĀŨǞīīƤǝĀųĤĀĀńǝĀųĤīƹŋǁŐƬǮŽƤńīųŋŽīŨĀĀƹ‫®܌‬ƹƤĀťƬīǝīųĝŋīĝťīųŐųŋīƹ digitale zorgdagboek. Ik denk aan de verhalen van anderen die zorgen voor hun ťŐųĤ‫܅‬ơĀƤƹųīƤ‫܅‬ŽǁĤīƤŽŃńƤŽŽƹŽǁĤīƤ‫܋‬/ųŋŽīȀŢųŋīƹŐƬŽűŢīǝīƤŋĀĀŨƹīťǁųųīų ĤīŨīų‫܋‬NŽīǮǞĀĀƤűŽīƹŋīƹǮŐŢųǝŽŽƤŢŽųńīűĀųƹīŨǮŽƤńīƤƬ‫܌‬ðŐŢńƤŽīŐīųŽơűīƹ īīųŃĀűŐŨŐīŨŐĤűīƹīīųĝŋƤŽųŐƬĝŋīǮŐīťƹī‫܅‬ǝīƤƬŨĀǝŐųńŽŃơƬǤĝŋŐƬĝŋīĀĀųĤŽīųŐųń‫܋‬ GŽīĤĤĀƹīƤŐųŢǁųŐ‫ڑډڈڊ‬īīųàīīťǝĀųĤīdŽųńīrĀųƹīŨǮŽƤńīƤŐƬńīŽƤńĀųŐƬīīƤĤ om aandacht te vragen voor deze kinderen en jongeren. Jeugdartsen kunnen ǝŽŽƤŋīųŽŽťīīųǝīƤƬĝŋŐŨűĀťīų‫܋‬tǁ‫܅‬ǝŽŽƤŋīƹŨīǝīų‫܇‬ ܲNīīƤŨŐŢťܳ‫܅‬ŋŽŽƤŐťŽųĤīƤƹǁƬƬīųųĀĀƬƹűŐŢ‫܋‬tŽńīǝīųƬĀűīųńīųŐīƹīųīųĤĀųŽơ naar het werk. Onderweg pluk ik nog wat gekleurde muisjes van mijn trui.

Astrid Nielen ǝŽŽƤǮŐƹƹīƤdtdīǁńĤĀƤƹƬīųtīĤīƤŨĀųĤ voorzitter@ajnjeugdartsen.nl

Nog een keer meedoen

Collega’s motiveren

Schrijvers gezocht

Schrijven is een steeds belangrijker middel om kennis te verwerken en te ĤīŨīų‫܅‬ŢīűīųŐųńƹīǁŐƹīų īųƹīĝŽűűǁųŐĝīƤīų‫܋‬rĀĀƤťĀųŐťĤĀƹǞīŨ‫'܌‬Āƹ ǞŐŨĤīŐťńƤĀĀńŽųĤīƤǮŽīťīų‫܋‬tĀīīųơƤŽĝīƬǝĀų vallen en opstaan is het uiteindelijke resultaat van het interview met Iris Sommer te lezen in de ƤǁĜƤŐīť£ŽĤŐǁű‫ܜ‬ơĀńŐųĀ‫܋ܝڌڋ‬d‫܅‬ŐťǞŐŨųŽńǞīŨ een keer….

“Ik vertel graag over mijn ǞīƤťĀŨƬǝƤŐŢǞŐŨŨŐńīƤǝŽŽƤrī‫ܧ‬ dical Checks for Children en was daarom blij dat ik een ĜŐŢĤƤĀńīťŽųŨīǝīƤīųĀĀųĤīǮīd‫ܜ܇‬ơĀńŐųĀ‫'ܝڐڊ‬ŽŽƤ űŐŢųơĀƬƬŐīǝŽŽƤĤŐƹǞīƤťƹīĤīŨīų‫܅‬ťĀųŐťŋŽơīŨŐŢť collega’s motiveren om hun hart te volgen en ook hun kennis en kunde in te zetten voor een groter geheel. NīƹŋīīǾƹűŐŢųŨīǝīųǝīƤƤŐŢťƹ‫ܳ܋‬

Twee jaar ben ik nu hoofdredacteur. Ik vind het geweldig. Door het schrijven van artikelen ŨīīƤŐťńīơĀƬƬŐŽųīīƤĤīŢīǁńĤĀƤƹƬīųťīųųīų‫܅‬ zoals Janneke Muyselaar (pagina 08). Onze ƤīĤĀĝƹŐīťĀųűīīƤƬĝŋƤŐŢǝīƤƬńīĜƤǁŐťīų‫܋‬dīǁńĤ‫ܧ‬ artsen die willen schrijven over hoe mooi ons ǝĀťŐƬ‫܅‬űīŨĤīųǮŐĝŋĀĀųǝŐĀĝŽűűǁųŐĝĀƹŐī‫ޛ‬ ajnjeugdartsen.nl.

Geja Jol-Rikkers

Daniëlle de Jongh

Jeanne-Marie Hament

Ja! magazine

INHOUD

2019 #46 - 4

8

INHOUDSOPGAVE

AJN-lid Jeugdarts Janneke Muyselaar weet hoe het is om je ontheemd ƹīǝŽīŨīų‫܋‬ðīŐƬĀŨƬťŐųĤŋīīŨ ǝĀĀťǝīƤŋǁŐƬĤ‫܋‬tǁĜīńīŨīŐĤƹ ze kinderen en hun ouders bij verhuizingen naar het buitenland.

12 Expertise Drieënhalf jaar is internationaal ńīǞīƤťƹĀĀųŋīƹr N‫ܧ‬ơƤŽŢīĝƹ‫܅‬ waarmee de eerstelijnszorg voor kinderen en adolescenten in Europa in kaart is gebracht. īƹƤŽťťīųŽųĤīƤǮŽīťƬƹīƤ'ĀųŐķŨŨī Jansen over de resultaten.

19

Column Jeugdarts Hannie de Vries vertelt over haar ervaringen als arts in een vluchtelingenkamp op Lesbos.

Ja! magazine

Dilemma ‘Er moet een Europees vaccinatieschema komen’. Vier visies op deze stelling.

14

INHOUD

5 - 2019 #46

Casus 'ĀųŐķŨŨīĤīdŽųńŋ‫܅‬ŢīǁńĤĀƤƹƬĜŐŢ GGD IJsselland gaat regelmatig als vrijwilliger mee met Medical Checks for Children. “Er zijn veel ĀĀųńƤŐŢơīųĤīǝīƤŋĀŨīų‫ܳ܋‬

28

Achtergrond 'ītŽŽƤƬīĀƤƹƬSĤĀīųƹǮīųīų ŋĀĀƤrīǣŐĝĀĀųƬīĝŽŨŨīńĀtŽƤűĀ hŽơīǮ‫ܧ‬fŐųńǝīƤƹīŨŨīųŽǝīƤĤīǮŽƤń voor gezonde kinderen in hun geboorteland.

22 Colofon JA!űĀńĀǮŐųīǝĀųĤīdt

Verder in dit nummer

02 27 30 33 34 38

ߎŽƤǞŽŽƤĤƬƹƤŐĤtŐīŨīų ®īŨȀī‫'܄‬ŐĀųī¼ǞīƤĤĀƬƹīŨƹǮŐĝŋǝŽŽƤ Visie: EUSUHM staat voor de deur Recensies £ŽĤŐǁű‫܄‬SƤŐƬ®ŽűűīƤƬŽǝīƤǞĀĀƤųīűŐųń rĀƤťĀųƹ‫܄‬ßŐŢŃǝƤĀńīųĀĀųơƤŽŃīƬƬŽƤ®ƹīŃǝĀųǁǁƤīų

Aan dit nummer werkten verder mee:

'ŐƤťdĀųƬīų‫'܅‬ĀųŐķŨŨīĤīdŽųńŋ‫܅‬GīŢĀdŽŨ‫¦ܧ‬ŐťťīƤƬ‫܅‬/ŨƬdŽųťīƤ‫܅‬ /ƤŐĝfĀűơŋīƤĜīīť‫܅‬rĀƬĝŋĀfĀűơŋǁŐƬ‫܅‬hŐŨŨǤfŐǝŐƹ‫܅‬ƬƹƤŐĤtŐīŨīų‫܅‬ NīųƤŐƣǁī®ĀĝŋƬī‫'܅‬ŐĀųī¼ǞīƤĤĀ‫܅‬rĀǣßīƤŋŽīǴŃ‫܅‬NĀųųŐīĤīßƤŐīƬ

Frequentie: 3 keer per jaar

COVER:

S®®t‫ڎڌڋڐܧڋڏڐډ܄‬

Model: Merlijn FŽƹŽńƤĀȀī‫܄‬/ƤŐĝfĀűơŋīƤĜīīť

EDITIE:‫ڍڌ܉ڑډڈڊ‬

Eindredactie:ǁƤīĀǁĀǣ Redactiecoördinatie: Louise Dijkmans Redactie:rĀƤŐīťīrŽƤƬƬŐųťŋŽŃ‫܅‬ÃŨĝŽ®ĝŋǁǁƤűĀųƬ

Rechten:tŐīƹƬǁŐƹĤīǮīǁŐƹńĀǝīűĀńńīŋīīŨŽŃńīĤīīŨƹīŨŐŢť

ǞŽƤĤīųŽǝīƤńīųŽűīųǮŽųĤīƤƬĝŋƤŐǾ ƹīŨŐŢťīƹŽīƬƹīűűŐųńīų bronvermelding van de uitgever. SECRETARIAAT/CONTACT AJN: ŋǁƤĝŋŐŨŨŨĀĀų‫܅ډډ‬

ART DIRECTION/SALES:

Hoofdredacteur:dīĀųųī‫ܧ‬rĀƤŐīNĀűīųƹ

Marktvisie: ĤǝīƤƹīųƹŐīƬ‫܅‬ĀĤǝīƤƹŽƤŐĀŨƬīųơĀńŐųĀܵƬrĀƤťƹǝŐƬŐī vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie.

/ŨűĀrīĤŐĀß‫܅‬ ®ŐŨǝĺƤ®ųŽīť®ĀŨīƬűĀųĀńīƤ‫܅‬Ƭ‫܋‬ƬųŽīť‫ޛ‬īŨűĀ‫܋‬ųŨ £ŽƬƹĜǁƬ‫ڈڊڏډ܅ڐډ‬ƤŽīťŽơhĀųńīĤŐŢť ¼‫܅ڈڈڎډڋڋڎڊڊڈ܄‬S‫܄‬ǞǞǞ‫܋‬īŨűĀ‫܋‬ųŨ ABONNEMENT:ŨŨīdt‫ܧ‬ŨīĤīųŽųƹǝĀųńīųd‫܇‬

tŐīƹ‫ܧ‬ŨīĤīųťǁųųīųŨŽƬƬīųǁűűīƤƬĜīƬƹīŨŨīųǝŐĀ secretariaat@ajnjeugdartsen.nl.

Ja! magazine

‫ڏڊڍڋ‬GßÃƹƤīĝŋƹ‫܅ڈڐڑڌڑڐڌڍڐڈ܄¼܅‬F‫ڐڐڑڐڑڐڌڍڐڈ܄‬ ja@ajnjeugdartsen.nl www.ajnjeugdartsen.nl www.facebook.com/jeugdartsennederland www.twitter.com/jeugdartsen ǞǞǞ‫܋‬ŨŐųťīĤŐų‫܋‬ĝŽűܑĝŽűơĀųǤܑĀŢų‫ܧ‬ŢīǁńĤĀƤƹƬīų‫ܧ‬ųīĤīƤŨĀųĤܑ

De herkenning van neuromusculaire ziekten in de eerste lijn

Web-tv nu gratis on-demand beschikbaar

Het herkennen van een neuromusculaire ziekte bij kinderen kan een hele uitdaging zijn. Gedurende deze uitzending worden een aantal praktische handvatten aangereikt om u in de dagelijkse praktijk te ondersteunen.

Bekijk deze interessante webtv uitzending nu on-demand.

>95% van de kijkers beveelt de nascholing bij zijn of haar collega’s aan!

Geaccrediteerd door Bureau Cluster 1 (ABC1), KNGF en NVK.

De volgende onderwerpen staan centraal:

Sprekers:

• Waarom is vroege diagnostiek belangrijk?

• Dr. W.L. van der Pol (Ludo), Neuromusculair neuroloog, UMC Utrecht • Dr. I. Cuppen (Inge), Kinderarts en kinderneuroloog, UMC Utrecht • Dr. M. Schoenmakers (Marja), Kinderfysiotherapeut, UMC Utrecht

• Hoe onderzoek je een slap kind? • Naar wie kan ik doorverwijzen?

Moderator: • Kees Vos, huisarts

GZNL.PD.19.01.0014

Log in op mednet.nl/neuromusculair en bekijk de uitzending.

GEACCRE DIT studieaa EERD nbod ONAFHA NKEL nascholi IJKE ng

Een greep uit ons congresaanbod:

Dinsdag 17 september Zorg en ouders U leert tijdens dit congres op een waardevolle manier samenwerken met ouders van kinderen die bij u in zorg zijn. U krijgt inzicht in technieken om ouders in hun kracht te zetten en het ouderwelzijn te bevorderen. We laten u zien waar problematisch en onbegrepen gedrag vandaan komt en hoe u alle neuzen dezelfde kant op krijgt. Een harmonieuze samenwerking tussen hulpverlener en ouders is vanzelfsprekend positief, maar vooral voor een kind dat zorg nodig heeft. Creëer een veilige zorgomgeving voor ouders en kind! In de middag volgt u één van de verdiepingssessies op basis van een stereotype ouder die u kunt tegenkomen in uw werk: de ruziënde ouder (in vechtscheiding), de migranten ouder en de assertieve ouder.

Plaats Leerhotel Het Klooster, Amersfoort Informatie medilex.nl/ouders

Dinsdag 24 september Depressie bij kinderen en jongeren Vier op de tien jongeren tussen de 13 en 24 jaar kampen met psychische klachten als somberheid en angst. Psychische klachten zijn voor jongeren moeilijk bespreekbaar – ze willen geen aanstellers zijn of een aparte behandeling krijgen. Een aanzienlijk gedeelte van de piekeraars vervalt in een serieuze depressie. Onder jongeren is suïcide doodsoorzaak nummer één. Dat moet anders. Hoe ontstaat een depressie bij jongeren? Hoe maakt u de somberheid bespreekbaar en welke interventies zijn toegespitst op jongeren? Herken een depressie bij een jongere en weet welke handelingsmogelijkheden u heeft!

Plaats Hotel Theater Figi, Zeist Informatie medilex.nl/depressie_jongeren

@Medilex

@medilex | info@medilex.nl | www.medilex.nl

interview

2019 #46 - 8

Ja! magazine

interview

9 - 2019 #46

‘Ruimte voor de leuke én de moeilijke gevoelens’ ‘Heb oog voor je kinderen als je naar het buitenland verhuist’. Dat is de boodschap die jeugdarts īųƹƤĀŐųīƤdĀųųīťīrǁǤƬīŨĀĀƤ‫ܧ‬dīŨŨīűĀűīīńīīǾƹĀĀųŽǁĤīƤƬĤŐīųĀĀƤīīųĀųĤīƤŨĀųĤǝīƤŋǁŐǮīų‫܋‬ Geboren en getogen in diverse Afrikaanse landen, weet zij als geen ander wat het betekent om naar een ander land te verhuizen. Tekst: Jeanne-Marie Hament Beeld: Eric Kampherbeek

Waar in Afrika stond jouw wieg? ܲSťĜīųŐųðĀűĜŐĀńīĜŽƤīų‫܋‬/ĝŋƹŽơŋīƹơŨĀƹƹīŨĀųĤ‫܅‬ŐųĤīĜǁƬŋ‫܋‬rŐŢų ouders woonden daar op een missiepost. Om zijn alternatieve dienstplicht te voldoen koos mijn vader ervoor om vier jaar in ŃƤŐťĀƹīńĀĀųǞīƤťīų‫܋‬rŐŢųűŽīĤīƤńŐųńűīƹŋīűűīī‫܋‬ðīǞŐƬƹīų toen nog niet dat ze hun halve leven in Afrika zouden blijven en ĤĀĀƤǝŐīƤťŐųĤīƤīųǮŽǁĤīųťƤŐŢńīų‫܋‬ðīŋīĜĜīųĀĀųǝīīŨǝīƤƬĝŋŐŨŨīų‫ܧ‬ de projecten gewerkt. Dat betekende voor mij dat ik veel verhuisd Ĝīų‫܋‬SťŋīĜńīơƤŽĜīīƤĤƹīƹīŨŨīųŋŽīǝĀĀťǞīǝīƤŋǁŐƬĤǮŐŢų‫܅‬űĀĀƤŐť

‘Ik wist niet hoe simpele dingen zoals een strippenkaart werkten’

ťĀųŋīƹųŐīƹƹīƤǁńŋĀŨīų‫ܳ܋‬ Hoe is het om op te groeien in Afrika?

Wanneer kwam je naar Nederland?

“Voor mij was het een normale jeugd omdat ik heb geen ander re‫ܧ‬

“Op mijn negentiende ging ik in Leiden studeren. Helemaal alleen.

ferentiekader heb. Ik heb in drie landen gewoond. En in die landen

Dat was een complete cultuurschok en de grootste verandering

weer op veel verschillende plekken. Ik heb op zowel internationale

ŐųűŐŢųŨīǝīų‫܋‬SťťīųĤītīĤīƤŨĀųĤĀŨŨīīųǝĀųǝĀťĀųƹŐīƬĜŐŢűŐŢų

ƬĝŋŽŨīųĀŨƬŨŽťĀŨīƬĝŋŽŨīųńīǮīƹīųŐųrĀŨĀǞŐīųðŐűĜĀĜǞī‫܋‬Sť

ơĀťīīųĜīơơīŐųFƤŐīƬŨĀųĤ‫܋‬SťǮŐīīƤǮŽtīĤīƤŨĀųĤƬǁŐƹĤǁƬűīųƬīų

ĜŽǁǞĤīǝƤŐīųĤƬĝŋĀơơīųŽơ‫܅‬űĀĀƤűŽīƬƹŽŽťŋīīŨǝĀĀťĀŃƬĝŋīŐĤ

ǝīƤǞĀĝŋƹƹīųĤĀƹŐťtīĤīƤŨĀųĤƬǞĀƬ‫܅‬ĤĀƹŐťĀŨƬīīųtīĤīƤŨĀųĤīƤ

nemen want of wij gingen verhuizen of mijn vrienden ging weer

ĤĀĝŋƹīųƬơƤĀť‫܅‬űĀĀƤǮŽǝŽīŨĤīŐťűŐŢŋīŨīűĀĀŨųŐīƹ‫܋‬/ųŐťǞŐƬƹŽŽť

Ǟīń‫܋‬ơƬĝŋŽŽŨƬơƤĀťŐť/ųńīŨƬīųƹŋǁŐƬtīĤīƤŨĀųĤƬ‫¼܋‬īƤǁńťŐŢťīųĤ

niet hoe eenvoudige zaken hier werkten. Om maar een voorbeeld

daarop is het wel ontwrichtend geweest dat we zoveel moesten

te geven: ik moest anderen vragen mij uit te leggen hoe een strip‫ܧ‬

ǝīƤŋǁŐǮīų‫'܋‬ĀƹǞĀƬơŐŢųŨŐŢťǝŽŽƤűŐŢĀŨƬťŐųĤīųŋīƹŋīīǾƹŽŽťĜŐŢńī‫ܧ‬

penkaart werkte. Mensen keken me aan alsof ik gek was. Ik was

ĤƤĀńīųĀĀųŋīƹńīǝŽīŨńīīųǞŽƤƹīŨƬƹīŋīĜĜīų‫ܳ܋‬

een zogenaamde verborgen immigrant: je ziet het niet aan de

Ja! magazine

interview

2019 #46 - 10

buitenkant maar ik was een echte immigrant. Eigenlijk ben je met

Je gebruikt deze ervaringen in je werk. Hoe is dat gegroeid?

īīųĤīƤńīŨŐŢťīǝīƤŋǁŐǮŐųńŐųīīųťŨĀơĀŨŨīƬǞĀƹǝīƤƹƤŽǁǞĤŐƬťǞŐŢƹ‫ܳ܋‬

ܲtĀűŐŢųĀŃƬƹǁĤīƤīųĜīųŐťűīƹīīųǝƤŐīųĤŐųűīīńīŨŽơīųŐųĤī

Hoe ging dat verder?

dienst in het asielzoekerscentrum. Toen ik daar begon met wer‫ܧ‬

dGð‫܋‬ßŐĀŋĀĀƤŋŽŽƤĤīŐťĤĀƹīƤīīųǝĀĝĀƹǁƤīǞĀƬĜŐŢĤīűīĤŐƬĝŋī “Ik heb me lang erg eenzaam gevoeld. Iedere morgen werd ik

ťīų‫܅‬űīƤťƹīŐťĤĀƹŐťűīƹűŐŢųīŐńīųīƤǝĀƤŐųńīųǝīīŨťŽųĜīƹīťī‫ܧ‬

ǞĀťťīƤűīƹĤīǮīŨŃĤīńīĤĀĝŋƹī‫ܐ‬ŐťĜīųŋŐīƤīųǮŐŢǮŐŢųĤĀĀƤ‫܅‬ǝīƤǞīń‫܋‬

ųīųǝŽŽƤŽǁĤīƤƬīųťŐųĤīƤīų‫ܳ܋‬

In de weekenden gingen veel studenten terug naar hun ouders en dan was ik alleen. En ik kon mensen niet goed uitleggen waar

Hoe ziet je week er nu uit?

ŐťǝĀųĤĀĀųťǞĀű‫܅‬ĤĀƹǞĀƬīīųƹīŐųńīǞŐťťīŨĤǝīƤŋĀĀŨ‫܅‬ǞĀĀƤűīų

ܲSťĜīųĤŽĝīųƹ£ǁĜŨŐĝNīĀŨƹŋŽơŋīƹhÃr ‫'܋‬ƤŐīĤĀńīųơīƤǞīīť

zich niet echt een voorstelling van kon maken. Maar na twee jaar

ńīīŃŐťűīƹīīųƹīĀűǝŽƤűĀĀųŋīƹĝŽ‫ܧ‬ĀƬƬŐƬƹīųƹƬĝŋĀơƬŽĝŐĀŨī

ťǞĀűűŐŢųŢŽųńīƤīĜƤŽīƤŽŽťųĀĀƤtīĤīƤŨĀųĤŽűƹīƬƹǁĤīƤīų‫'܋‬Āƹ

ńīųīīƬťǁųĤī‫܋‬NīƹŐƬǮīƬǞīťīųŨĀųńīųĤĀĀƤĜīųŐťīƤńƹƤŽƹƬŽơ‫܅‬

hielp me. Ook keerde ik na twee jaar terug om bij mijn ouders op

want ik wil laten zien welke banen en vakgebieden er buiten het

ĜīǮŽīťƹīńĀĀų‫܋‬rĀĀƤŋŽīǞīŨŐťųŽńǞīŨĜŐųĤŐųńŋĀĤűīƹŨĀųƹƤǤī

ziekenhuis mogelijk zijn. Daarnaast werk ik een dag in de week

ŐųrĀŨĀǞŐ‫܅‬ǞŽŽųĤīųǮīŐųűŐĤĤīŨƬŐųīīųĀųĤīƤŋǁŐƬŐųīīųĀųĤīƤī

als jeugdarts in het voortgezet onderwijs voor een school met

ǞŐŢť‫'܋‬ĀĀƤťīųĤīŐťųŐīűĀųĤ‫܄‬ŐťǝŽīŨĤīűīĤĀĀƤųŐīƹűīīƤƹŋǁŐƬ‫ܳ܋‬

nieuwkomers; een internationale schakelklas. En verder is het geen toeval dat ik met nieuwkomers werk en trainingen aan ouders geef. Ik hoef niet altijd meer te reizen want de wereld komt

‘Soms merk ik dat ouders de negatieve kant ontkennen’

ųǁųĀĀƤűŐŢƹŽī‫ܳ܋‬ Wat kunnen ouders doen om hun kinderen te helpen? “Mijn belangrijkste boodschap voor ouders die met hun kind naar ŋīƹĜǁŐƹīųŨĀųĤǝīƤŋǁŐǮīų‫܅‬ŐƬĤĀƹǮīŽŽńǝŽŽƤĤīťŐųĤīƤīųűŽī‫ܧ‬ ten hebben. Dat kan door bijvoorbeeld pas te verhuizen als het ƬĝŋŽŽŨŢĀĀƤĀǶŨŽŽơƹŐųơŨĀĀƹƬǝĀųŋĀŨǝīƤǞīńīŋīƹƬĝŋŽŽŨŢĀĀƤ‫܋‬ŃĤĀƹ

En toen had je ineens op beide plekken niet het gevoel dat je thuis was? ܲ£ƤīĝŐīƬ‫܋‬/ųĤĀƹŐƬīŐńīųŨŐŢťĤīǝƤĀĀńĤŐīĀŨŨī¼ŋŐƤĤ ǁŨƹǁƤīfŐĤƬűīƹ ǮŐĝŋűīīĤƤĀńīų‫ܴܐ‬àĀĀƤŐƬűŐŢųīĝŋƹīƹŋǁŐƬųǁīŐńīųŨŐŢť‫ܳܵ܌‬ Third Culture kids, wie zijn dat? “Third Culture Kids (TCK) zijn kinderen die een belangrijk deel van ŋǁųŽųƹǞŐťťīŨŐųńĤŽŽƤűĀťīųŐųīīųĀųĤīƤŨĀųĤ‫܋‬ðīŋīĜĜīųűīƹ elkaar gemeen dat ze met drie culturen tegelijk te maken krijgen. De eerste cultuur is die je van je ouders en het land van herkomst. De tweede is de cultuur waarin je opgroeit in het nieuwe land: ĤīƬĝŋŽŽŨ‫܅‬ŢīǝƤŐīųĤīų‫'܋‬ĀƹŐƬĤīńĀƬƹ‫ܧ‬ĝǁŨƹǁǁƤ‫'܋‬īĤīƤĤīĝǁŨƹǁǁƤ staat eigenlijk voor de eigen wereld van deze kinderen onderling. De cultuur van de kinderen die het reizende leven met elkaar ńīűīīųƬĝŋĀơơīŨŐŢťŋīĜĜīų‫ܳ܋‬ Dus niet alleen expats, maar ook vluchtelingen? “Er is een heel palet aan zogenaamde ‘cross cultural kids’. Kinderen ǝĀųīǣơĀƹŃĀűŐŨŐīƬŋīĜĜīųųĀƹǁǁƤŨŐŢťīīųŋīīŨĀųĤīƤīƬŐƹǁĀƹŐīĤĀų ĤīťŐųĤīƤīųǁŐƹńīǮŐųųīųĤŐīűŽīƹīųǝŨǁĝŋƹīų‫܋‬ŐŢĤīŨĀĀƹƬƹīńƤŽīơ speelt ook vaak trauma mee en hun ouders leven vaak in minder geprivilegieerde omstandigheden. Maar uiteindelijk zitten zij ook in die setting waarin deze drie culturen een belangrijke rol spelen. Dat geldt ook voor geadopteerde kinderen bijvoorbeeld. Of kinde‫ܧ‬ ƤīųĤŐīŐųhŐűĜǁƤńǞŽųīųűĀĀƤŐųīŨńŐķųĀĀƤƬĝŋŽŽŨńĀĀų‫܋‬NīƹŐƬ īīųŋīīŨĤŐǝīƤƬīńƤŽīơ‫ܜ܋‬ǮŐīĀǶĜīīŨĤŐųńŽơơĀńŐųĀ‫ܳܝډډ‬

Ja! magazine

11 - 2019 #46

interview

Wie is... Janneke Muyselaar-Jellema werd geboren in 1970 in Zambia. Ze is het oudste kind uit een gezin met twee jongere broers en een zusje. In 1989 begon ze haar studie geneeskunde in Leiden waar ze in 1996 afstudeerde als arts. Ze ging werken bij de medische dienst van het Centraal Opvangorgaan Asielzoekers. In 2005 voltooide zij de opleiding tot arts Maatschappij en Gezondheid bij TNO. Daarnaast werkte zij tien jaar als jeugdarts bij

ŋŽīĀųĤīƤīųĀŨŨīƬĤŽīų‫'܋‬ĀƹťĀųńŽīĤǞīƤťīų‫܅‬űĀĀƤťĀųŽŽťĤī

de GGZ Kinderen en Jeugd Rivierduinen. Op dit

ĀĀųƬŨǁŐƹŐųńűīƹĀųĤīƤīųŐųĤīǞīńǮŐƹƹīų‫܋‬/ƤťǁųųīųŨŽǤĀŨŐƹīŐƹƬ‫ܧ‬

moment is zij docent Public Health aan de faculteit

ơƤŽĜŨīűīųŽųƹƬƹĀĀųųĀĀƤŋǁųĝǁŨƹǁǁƤǝĀųĀǶťŽűƬƹīųǮīťǁųųīų

Sociale Geneeskunde van het LUMC. Het verzorgen

zich soms helemaal niet meer thuis voelen daarin. Ik herinner me

van de co-schappen Sociale Geneeskunde

ńŽīĤĤĀƹīīųŨīīƤŨŐųńīīųƬƹīńīųűŐŢǮīŐܴSťŨŐŢťǞīŨĤīťŽǴŃīƤƬǝĀų

combineert zij met haar werk als jeugdarts in een

mijn ouders’. Mijn advies is: laat ruimte voor zowel de leuke als de

VO schakelklas. Ook begeleidt zij ouders met hun

moeilijke gevoelens. Ouders zien vaak de minder leuke kant voor

kinderen die gaan verhuizen naar het buitenland.

het kind niet en daar moet wel aandacht voor zijn. Soms merk ik

Ze woont samen met haar man en dochter in

ĤĀƹŽǁĤīƤƬĤīǮīųīńĀƹŐīǝīťĀųƹŽųƹťīųųīų‫܋‬NīƹťĀųĝŽųŃƤŽųƹī‫ܧ‬

de omgeving van Leiden, haar stiefzoon woont

rend zijn om de gevolgen van je eigen keuzes onder ogen te zien.

inmiddels op zichzelf.

dīǁńĤĀƤƹƬīųťǁųųīųŋŐīƤīīųĜīŨĀųńƤŐŢťīƤŽŨŐųƬơīŨīųܳ‫܋‬ àīŨťīơŨīťŋīīǾƹŃƤŐťĀųǁŐųŢŽǁǞŨīǝīų‫܌‬ ܲNīĜŢīīǝīų‫'܌‬ĀĀƤťĀųŐťǁƤīųŽǝīƤơƤĀƹīų‫܋‬SųŐīĤīƤńīǝĀŨŋīīǾƹ het boek over Third Culture Kids mij de herkenning gegeven die

ǮīƬĀűīųűīƹŋǁųťŐųĤīƤīųŐųơĀťťīų‫܅‬ǮŽĤĀƹǮīŽųĤīƤĤīīŨǝĀųŋīƹ

ik nodig had om mezelf te begrijpen. Ik was dus niet abnormaal.

proces worden. Deze tips kan een jeugdarts goed aanreiken aan

SťƤīŐƬųŽńńƤĀĀń‫܅‬űĀĀƤűŐŢųǞŽƤƹīŨƬŨŐńńīųųǁŋŐīƤ‫܅‬ƹŋǁŐƬĜŐŢűŐŢų

ouders. Het kind is namelijk nog helemaal bezig een identiteit te

gezin. Dat was niet vanzelfsprekend na een dergelijke jeugd. Ik

ǝŽƤűīų‫܋‬ðŽܵųńƤŽƹīǝīƤĀųĤīƤŐųńťĀųĤĀĀƤĜŐŢƬơŽƤīųĀĝŋƹīƤŨĀƹīų‫܋‬

ŋīĜīƤŋĀƤĤĀĀųńīǞīƤťƹ‫܋‬ßīƤĤīƤĜŨŐŢǾƹŃƤŐťĀĜīŨĀųńƤŐŢťǝŽŽƤűŐŢ‫܋‬

'ĀƹűŽīƹīųŽǁĤīƤƬīųŢīǁńĤĀƤƹƬīųĜīƬīǴŃīų‫ܳ܋‬

Afgelopen jaar heb ik een goede vriendin bezocht die in mijn klas ǮĀƹīųĤŐīŐťĤīƤƹŐńŢĀĀƤųŐīƹńīǮŐīųŋĀĤ‫ܳ܇‬

‘Ik hoef niet altijd meer te reizen, de wereld komt nu naar mij toe’

Q

Meer lezen? Third culture kids: The experience of growing up among worlds van Pollock & Van Reken (2017) Blogspot van Janneke: http://drieculturen.

Welke problemen kunnen ontstaan?

blogspot.com/2015/08/interesting-interview-with-

“Er zitten voordelen en nadelen aan het leven als een Third Culture

rachel-cason.html

fŐĤ‫܋‬ǝīƤŋīƹĀŨńīűīīųŋīĜĜīųǮīīīųĜƤīĤīƤīťŐŢťŽơĤīǞī‫ܧ‬ ƤīŨĤ‫܋‬ðīƬơƤīťīųǝĀĀťűīīƤĤīƤīƹĀŨīų‫܅‬ĤĀƹǝīƤńƹǝīīŨŐųƬơĀųųŐųń‫܋‬ ŽťťǁųųīųŋīƹŋīŨīƬīųƬŐƹŐīǝīŽĜƬīƤǝĀƹŽƤƬǮŐŢų‫܅‬ǮīťŐŢťīųīīƤƬƹ

Ja! magazine

DILEMMA

‘Er moet een Europees vaccinatieschema komen’ Vaccineren is īųĜŨŐŢǾƹīīų hot item. Als er gevaccineerd wordt, welke vaccinaties zijn dan van belang? Is dat een onderwerp om in Europees verband op te pakken? Of is dat niet per se noodzakelijk? Vier zienswijzen in deze ĀǶŨīǝīƤŐųńǝĀų Dilemma.

2019 #46 - 12

‘WERELDWIJD BELEID NODIG’

‘GEEN DOEL OP ZICH’

ܲSťĜīųŋīƹīīųƬűīƹĤīƬƹīŨŨŐųń‫܋‬rīƹǝīīŨ‫܅‬ƤīŨĀƹŐīŃ ťŨīŐųīŨĀųĤīųĤŐĝŋƹĜŐŢīŨťĀĀƤŐų/ǁƤŽơĀ‫܅‬ǞĀĀƤƹǁƬƬīų ǝīīŨńīƤīŐƬĤīųńīķűŐńƤīīƤĤǞŽƤĤƹ‫܅‬ŨŐŢťƹŋīƹűŐŢ vreemd als ieder land een eigen vaccinatieschema ĀĀųŋŽǁĤƹ‫܋‬NīƹǮŽǁǝŽŽƤűŐŢŋīƹǞīƤťŽơĤīŐųŋĀĀŨ‫ܧ‬ vaccinatiespreekuren ook een stuk gemakkelijker űĀťīų‫܋‬ơńƤŽųĤǝĀųĤīŨīīǾƹŐŢĤǞīīƹŢīĤĀųǞĀƹ īīųťŐųĤ‫ܧ‬ĤĀƹŐųŋīƹŨĀųĤǝĀųŋīƤťŽűƬƹǝŽŨŨīĤŐń ńīǝĀĝĝŐųīīƤĤŐƬ‫ܧ‬ƹŽƹųǁƹŽīŋīīǾƹńīťƤīńīųīųǮŐŢų de aanvullende vaccinaties snel te bepalen. Hopelijk hoort bij een Europees vaccinatieschema ook een ŋīŨĤīƤ/ǁƤŽơīīƬǝĀĝĝŐųĀƹŐīĜŽīťŢī‫܋‬tǁťĀųŋīƹ uitpluizen van een buitenlands registratiedocument soms behoorlijk ingewikkeld zijn. Als ik zo globaal de vaccinatieschema’s in Europa bekijk dan zitten wij al helemaal niet zo ver van een uniform Europees vaccinatieschema. De ziektes ǞĀĀƤƹīńīųǞŽƤĤƹńīǝĀĝĝŐųīīƤĤ‫܅‬ǮŐŢųųĀńīųŽīńŽǝīƤĀŨ ńīŨŐŢť‫܋‬ŨŨīīųĤīŨīīǾƹŐŢĤīųǞĀĀƤŽơĤīǝĀĝĝŐųĀƹŐīƬ worden gegeven of de intervallen zijn verschillend. /ĝŋƹīƤ‫܅‬ƬŽűűŐńīŨĀųĤīųŋīĜĜīųǝĀĝĝŐųĀƹŐīƬĤŐīǞŐŢ niet of alleen aan een risicogroep geven zoals de vaccinatie tegen varicella en rotavirus. Een uniform Europees vaccinatieschema zou wellicht kunnen ĜīƹīťīųīųĤĀƹŋīƹǝĀĝĝŐųĀƹŐīƬĝŋīűĀŐųtīĤīƤŨĀųĤ wordt uitgebreid. En dat in een tijd waarin meer ouders vraagtekens zetten bij het vaccineren van hun ťŐųĤ‫܋‬īŋĀŨǝīīīųǁųŐŃŽƤű/ǁƤŽơīīƬǝĀĝĝŐųĀƹŐīƬĝŋīűĀ zou er ook aandacht en inspanning moeten zijn voor het bereiken of in stand houden van de minimale vaccinatiegraad in alle Europese landen. 'ǁƬŢĀ‫܅‬īīų/ǁƤŽơīīƬǝĀĝĝŐųĀƹŐīƬĝŋīűĀŨŐŢťƹűŐŢ ŨŽńŐƬĝŋ‫®܋‬ƹīƤťīƤųŽń‫܅‬ŐųĤīǮīƹŐŢĤǝĀųńŨŽĜĀŨŐƬīƤŐųńŨŐŢťƹ mij een uniform vaccinatiebeleid in de hele wereld ųŽĤŐń‫܋‬tŐīƹĀŨŨīīųŽűǝīƤƬơƤīŐĤŐųńǝĀųǮŐīťƹīƬƹīńīų ƹīńĀĀųīųŽųƬƹīĜīƬĝŋīƤűīų‫܅‬űĀĀƤŽŽťŽűĜŐŢƹī dragen aan een gelijke kans op gezondheid voor alle kinderen in de wereld.“

ܲdĀ‫܅‬īīų/ǁƤŽơīīƬǝĀĝĝŐųĀƹŐīƬĝŋīűĀĜŐīĤƹ ǝŽŽƤĤīŨīų‫܅‬űĀĀƤŐƬńīīųĤŽīŨŽơǮŐĝŋ‫܋‬Nīƹ doel van het Rijksvaccinatieprogramma is de bevolking te beschermen tegen een aantal gevaarlijke infectieziekten. Landen werken ĀŨƬĀűīųŽơŋīƹńīĜŐīĤǝĀųīǴŃīĝƹŐǝŐƹīŐƹīų ǝīŐŨŐńŋīŐĤǝĀųǝĀĝĝŐųƬ‫܋‬ŽťŋīīǾƹŋīƹ/ǁƤŽơīƬī Centrum voor Infectieziektebestrijding (ECDC) recent de samenwerking tussen nationale ǝĀĝĝŐųĀƹŐīĜīŽŽƤĤīŨŐųńƬńƤŽīơīų‫ܜ‬ŐųtīĤīƤŨĀųĤ de Gezondheidsraad) binnen Europa versterkt en ǞŽƤĤīųĤŽŽƤĤīàN‫ܧ‬īƤǝĀƤŐųńīųŽǝīƤơƤŽ‫ܧ‬īų antivaccinatie bewegingen uitgewisseld. Er wordt ŽŽťńīǞīƤťƹĀĀųīīų/ǁƤŽơīīƬǝĀĝĝŐųĀƹŐīĜīǞŐŢƬ‫܅‬ zodat duidelijkheid bestaat over de vaccinatiestatus. Deze initiatieven dragen bij aan ontwikkeling van vaccinatieprogramma’s met mogelijk een Europees vaccinatieschema als stip aan de horizon. /īųųĀƹŐŽųĀĀŨǝĀĝĝŐųĀƹŐīƬĝŋīűĀŐƬīīųĝŽűơŨīǣ geheel waarbij nauwkeurige afweging nodig is: aanpassing in één component kan invloed hebben op de andere componenten. Door invoering van űĀƹīƤųĀŨīťŐųťŋŽīƬƹǝĀĝĝŐųĀƹŐīŐųtīĤīƤŨĀųĤťǁųųīų kinderen van gevaccineerde moeders onder bepaalde voorwaarden later gevaccineerd worden en ook één vaccinatie minder krijgen. Dit is mogelijk omdat de ĀųĤīƤīǮŐīťƹīų‫܅‬ǞĀĀƤƹīńīųŋīƹ'f¼£‫ܧ‬NŐĜ‫ܧ‬NīơǝĀĝĝŐų ĜīƬĝŋīƤűƹ‫܅‬ĤŽŽƤĤīŋŽńīǝĀĝĝŐųĀƹŐīńƤĀĀĤǞīŐųŐńŽŃ niet voorkomen. Verschillen in het voorkomen van infectieziekten houden verband met de samenstelling ǝĀųĤīĜīǝŽŨťŐųń‫܅‬ĤīĜīǝŽŨťŐųńƬĤŐĝŋƹŋīŐĤ‫܅‬ ĝǁŨƹǁƤīŨīǝīƤƬĝŋŐŨŨīų‫܅‬űĀĀƤŽŽťǮĀťīųĀŨƬĤǁǁƤǝĀų ŽǁĤīƤƬĝŋĀơƬǝīƤŨŽŃīųƬĝŋŽŽŨƬǤƬƹīīű‫܋‬ŐŢīīųŨĀųń ŽǁĤīƤƬĝŋĀơƬǝīƤŨŽŃ‫܅‬ǮŽĀŨƬŐųĤī®ĝĀųĤŐųĀǝŐƬĝŋīŨĀųĤīų‫܅‬ is het risico op infecties bij jonge kinderen mogelijk ŨĀńīƤĤĀųŐųtīĤīƤŨĀųĤ‫܅‬ǞĀĀƤťŐųĤīƤīųƤīńīŨűĀƹŐń ǝĀųĀŃĤƤŐīűĀĀųĤīųųĀĀƤīīųťŐųĤīƤĤĀńǝīƤĜŨŐŢŃńĀĀų‫ܳ܋‬

Petra de Jong

Nicoline van der Maas

GG'NŽŨŨĀųĤƬrŐĤĤīų‫܅‬ð ܵƬfĀƹǞŐŢť en Rijswijk

ƤƹƬ‫ܧ‬īơŐĤīűŐŽŨŽŽńĜŐŢŋīƹ¦Sßr‫܋‬ Met medewerking van haar collegae.

Ja! magazine

13 - 2019 #46

‘LEER VAN ELKAAR’

‘VERSCHILLEN ONBEGRIJPELIJK’

ܲīƬűīƹƹīŨŐŢťīǮŐīťƹīƬīųǝŐƤǁƬƬīųŨĀƹīųǮŐĝŋųŐīƹ

ܲ/Ã‫ܧ‬ĜǁƤńīƤƬǮŐŢųǮŽǝƤŐŢĀŨƬīīųǝŽńīŨƹŢīŽűĤŽŽƤĤī /ǁƤŽơīƬīÃųŐīƹīƤīŐǮīų‫܋‬ßŐƤǁƬƬīųīųĜĀĝƹīƤŐķųŨŐǾƹīų ǝƤŽŨŐŢťűīī‫܅‬ĤŐīƹƤīťťīųǮŐĝŋųŐīƹƬĀĀųǝĀųńƤīųǮīų‫܋‬ tīīűĤĀĀƤųĀĀƬƹĤīĀŃųīűīųĤīĜīƤīŐĤŋīŐĤǝĀų ŽǁĤīƤƬŽűŋǁųťŐųĤīƤīųƹīŨĀƹīųǝĀĝĝŐųīƤīų‫܅‬īųŢī ŋīĜƹīīųǝīƤƬĝŋīƤơƹƤŐƬŐĝŽơƤŽȀīŨǝŽŽƤǁŐƹĜƤĀĀťǝĀų ǝīƤǝīŨīųĤīŐųŃīĝƹŐīǮŐīťƹīų‫܋‬ŐųųīųĤī/ǁƤŽơīƬī ǝīƤīųŐńŐųńǝĀųdīǁńĤńīǮŽųĤŋīŐĤƬǮŽƤń‫܅‬/ǁƬǁŋű‫܅‬ǮŐīų we grote verschillen in zorg. Cultuur is vaak bepalend. De verschillen in vaccinatieschema’s vind ik echter onbegrijpelijk. De veroorzakers van kinderziektes hoppen űīƹĀŨĤĀƹńīƤīŐƬǮŽǝĀųŋīƹīųīųĀĀƤŋīƹĀųĤīƤīŨĀųĤ‫܅‬ maar ieder land bepaalt zelf waarvoor en wanneer het kind een prik krijgt. Dat vind ik niet logisch en niet eerlijk tegenover de kinderen. Door de handen in één te slaan en in alle Europese landen dezelfde lijn te volgen voor ĤīŐųīųƹŐųńīų‫܅‬ĜīƬĝŋīƤűīųǞīťŐųĤīƤīųŐųĤŐǝŐĤǁīīŨīų ĀŨƬńƤŽīơīǴŃīĝƹŐīǝīƤ‫܋‬/īųńīŨŐŢťīűĀƹīǝĀųĜīƬĝŋīƤűŐųń tegen kinderziektes draagt bovendien bij aan een ĤǁǁƤǮĀĀűŽųƹǞŐťťīŨŐųńƬơŨĀųǝĀųĤīßt‫܅‬ųĀűīŨŐŢťŐīĤīƤ kind gelijke kansen om gezond volwassen te worden. Er zijn nog andere voordelen van een Europees ǝĀĝĝŐųĀƹŐīƬĝŋīűĀǮŽĀŨƬīīųűīńĀ‫ܧ‬ĤĀƹĀĜĀƬīĤŐīǞī kunnen aanleggen voor wetenschappelijk onderzoek en kwaliteitsbewaking. Voorlichting die uniform wordt ĀĀųńīơĀťƹŽűŽǝīƤĀŨĤīǮīŨŃĤīĜŽŽĤƬĝŋĀơƹīǝīƤƬơƤīŐĤīų‫܅‬ ĜŐŢǝŽŽƤĜīīŨĤĤī/ǁƤŽơīƬīßĀĝĝŐųĀƹŐīǞīīť‫܅‬īīųƬƹīƤť voorbeeld van internationale samenwerking en sociale űĀƤťīƹŐųń‫܋‬àīīƤƬƹĀųĤīųīųƹƤīųĤƬťǁųųīųǞīƬųīŨŨīƤ detecteren en gezamenlijk aanpakken. De kosten van ŽųƹǞŐťťīŨŐųń‫܅‬ŐųťŽŽơīųĤŐƬƹƤŐĜǁƹŐīǝĀųĤīǝĀĝĝŐųƬ ǞŽƤĤīųńīĤīīŨĤ‫܅‬űīƹǁŐƹīŐųĤīŨŐŢťīīųńǁųƬƹŐńīťŽƬƹīų‫ܧ‬ baten uitkomst. Verhuizen naar een ander land binnen /ǁƤŽơĀŋīīǾƹńīīųŐųǝŨŽīĤŽơŋīƹǝĀĝĝŐųĀƹŐīƬĝŋīűĀīų ŐųńīǞŐťťīŨĤīŐųŋĀĀŨűĀųŽīǁǝƤīƬǮŐŢųŽųųŽĤŐń‫܋‬/ǣơĀƹƬ zullen daar blij mee zijn. Altijd overal dezelfde prikken op ĤīǮīŨŃĤīŨīīǾƹŐŢĤƬƹƤĀĀŨƹǝŽŽƤŽǁĤīƤƬĜīƹƤŽǁǞĜĀĀƤŋīŐĤ ǁŐƹ‫܋‬SťǮīńܴŢĀܵƹīńīųīīų/ǁƤŽơīīƬǝĀĝĝŐųĀƹŐīƬĝŋīűĀ‫ܳ܇‬

ƹīńīųŋŽǁĤīųĤŽŽƤīīųńƤīųƬ‫܋‬àīƤīŐǮīųĜŽǝīųĤŐīų wat af. De meeste mensen zijn gewend bij verre reizen ųĀĀƤĜŐŢǝŽŽƤĜīīŨĤǮŐķ‫܅‬ŃƤŐťĀīųhĀƹŐŢųƬűīƤŐťĀ‫܅‬Žű te kijken of een reisvaccinatie nodig is. Maar dichter bij ŋǁŐƬǞŽƤĤƹŋīƹńīǝĀĀƤńƤŽƹīƤ‫܅‬ƹīƤǞŐŢŨǞīĤĀĀƤűŐųĤīƤ ĜīĤĀĝŋƹŽơǮŐŢų‫܋‬ðŽŐƬŋīƹĀŃńīŨŽơīųŢĀĀƤŋīƹĀĀųƹĀŨ gevallen van mazelen in Europa sterk toegenomen. 'īǮīǮŽűīƤńĀŐťųīƹǮŽĀŨƬǝīŨītīĤīƤŨĀųĤīƤƬųĀĀƤ Italië. In Italië is het infectierisico als het gaat om űĀǮīŨīųŋŽŽń‫܅‬ŽűĤĀƹűŐųĤīƤűīųƬīųǮŐĝŋŨĀƹīų vaccineren. Terug van vakantie kan dat leiden tot īīųǁŐƹĜƤĀĀťŋŐīƤ‫܅‬ǮŽĀŨƬŽơĤīĝƤĺĝŋīŐų'īųNĀĀń‫܋‬Sų Europa doen spookverhalen de ronde. De autoriteiten zoals jeugdartsen en wetenschappers leggen het bij sommige jonge ouders af tegen ‘horen zeggen’ en fake news. Europa moet haar krachten bundelen. Door het jarenlange succes van vaccineren hebben mensen minder de gevolgen gezien als iemand wel ziek wordt. Laat die beelden maar zien. Elke ouder wil toch het beste voor zijn of haar kind. Een Europees vaccinatie‫ܧ‬ ƬĝŋīűĀťĀų‫܅‬ĀŨƬŋīƹńĀĀƹŽűĤīǁŐƹǞīƤťŐųńơīƤŨĀųĤ ǝīƤƬĝŋŐŨŨīų‫܅‬ǮŽĤĀƹŽŽťƤīťīųŐųńǞŽƤĤƹńīŋŽǁĤīųűīƹ de cultuur. Logica en systematiek werken anders hier ĤĀųŐųSƹĀŨŐķ‫܋‬rĀĀƤŨīīƤǝĀųīŨťĀĀƤ‫܇‬ߎŽƤŽųƬŨŐńƹīƤīīų ĜīŨĀųńƤŐŢťīŽơĤƤĀĝŋƹĀŨƬŢīťŐŢťƹųĀĀƤŋīƹŐųŃīĝƹŐīƤŐƬŐĝŽ‫܅‬ űĀĀƤĀųĤīƤīŨĀųĤīųťǁųųīųŽŽťīĝŋƹǝĀųtīĤīƤŨĀųĤ ŨīƤīųŋŽīǞīŋīƹŋīƹŋŐīƤŋīĜĜīųńīƤīńīŨĤ‫ܳ܋‬

Anne Kuik

Henrique Sachse

Tweede Kamerlid CDA; woordvoerder £ƤīǝīųƹŐīŐųĤīߎŨťƬńīǮŽųĤŋīŐĤ

ƤƹƬr‫ޜ‬Gīų£ƤīƬŐĤīųƹǝĀų/ǁƬǁŋű

Ja! magazine

DILEMMA

Doorpraten over de stelling? Dat kan in de ABCraad van de AJN op Facebook. Liever mailen? Stuur je bericht naar: ja@ajnjeugdartsen.nl

expertise

2019 #46 - 14

Ja! magazine

15 - 2019 #46

expertise

Eerstelijnszorg in Europa langs de meetlat Drieënhalf jaar hebben bijna twintig onderzoekers uit tien Europese landen, Australië en de VS gewerkt aan Models of Child Health Appraised (MOCHA). Dit proŢīĝƹŋīīǾƹĤīīīƤƬƹīŨŐŢųƬǮŽƤńǝŽŽƤťŐųĤīƤīųīųĀĤŽŨī‫ܧ‬ scenten in Europa in kaart gebracht. Eind vorig jaar is het project afgerond. In Nederland was universitair docent Daniëlle Jansen, verbonden aan Rijksuniversiteit Groningen en het UMCG, betrokken. Tekst: Louise Dijkmans m.m.v. Elly de Leeuw Beeld: Pan Xiaozhen, Unsplash.com (meisje) en Blake Barlow, Unsplash.com (meiden)

Wat was het doel van het MOCHA-project? “Aan het begin van het project hadden we het streven om te inventariseren hoe de īīƤƬƹīŨŐŢųƬǮŽƤńơīƤŨĀųĤŐƬńīŽƤńĀųŐƬīīƤĤ‫܋‬àīǞŐŨĤīųĤŐƹųĀĀƬƹńīǮŽųĤŋīŐĤƬǁŐƹťŽű‫ܧ‬ ƬƹīųŨīńńīų‫܅‬ŽűĀĀųƹīťǁųųīųńīǝīųǞĀƹĤīűīīƬƹīīǴŃīĝƹŐīǝīŽƤńĀųŐƬĀƹŐīǝĀųǮŽƤń zou zijn. Gaandeweg ontdekten we dat het heel lastig is om bijvoorbeeld te zeggen: ܴŨƬīƤīīųŢīǁńĤĀƤƹƬťĀųƹŽŽƤŋŽǁĤƹŽơƬĝŋŽŽŨ‫܅‬ǮŐīŢīĤĀƹŋīƹĀĀųƹĀŨťŐųĤīƤīųűīƹ overgewicht in dat land ook veel minder is …’ Dit was niet hard te maken met onze studie omdat er veel meer factoren van invloed kunnen zijn. En deze factoren konden wij niet allemaal meenemen in ons onderzoek. Daarom hebben we de organisatie

Ja! magazine

expertise

2019 #46 - 16

van eerstelijnszorg voor kinderen en adolescenten vergeleken met

tariseerde. Er was ook een werkgroep die zich richtte op kinderen

ƹǞīīƬƹĀųĤĀĀƤĤīųǝĀųĤīàN‫܋‬ðŐŢŋīĜĜīųǝŽŽƤǮŽǞīŨ®ĝŋŽŽŨ

īųĀĤŽŨīƬĝīųƹīųűīƹĝŽűơŨīǣīǮŽƤńĜīŋŽīǾƹīųǮŽĀŨƬŋīƤƬīųĀĀų‫ܧ‬

Healthcare Services (SHS) als Adolescent Healthcare Services

ĤŽīųŐųńīųŽŃīơŐŨīơƬŐī‫܋‬ðŐŢťīťīųǝŽŽƤĀŨųĀĀƤĤīǞŐƬƬīŨǞīƤťŐųń

‫ܜ‬N®‫܅ܝ‬ŽơĜĀƬŐƬǝĀųŨŐƹīƤĀƹǁǁƤīųǝŽƤŐńīƬƹǁĤŐīƬ‫܅‬īīųƤŐĝŋƹŨŐŢųńīŃŽƤ‫ܧ‬

tussen de eerste en tweede lijn en in welke mate zij samenwerken.

űǁŨīīƤĤŋŽīǮŽǁĤīǮīǮŽƤńīƤŐĤīĀŨŐƹīƤǁŐƹűŽīƹǮŐīų‫ܳ܋‬

/īųĀųĤīƤƹīĀűŋŐīŨĤǮŐĝŋĜīǮŐńűīƹŽųńīŨŐŢťŋīŐĤŐųĤīǮŽƤń‫'܋‬ǁƬ‫܅‬ hoe toegankelijk is de zorg voor kwetsbare groepen zoals jongeren

NŽīĤīȀųŐīīƤĤīųŢǁŨŨŐīĤīܴīīƤƬƹīŨŐŢųܵ‫܌‬

űīƹǶŨŐųťīńīĤƤĀńƬơƤŽĜŨīűīųŽŃűŐńƤĀųƹīųťŐųĤīƤīų‫܌‬àīŋīĜĜīų

ܲ'īīīƤƬƹīŨŐŢųŋīĜĜīųǞīńīĤīȀųŐīīƤĤĀŨƬȀƤƬƹơŽŐųƹŽŃĝŽųƹĀĝƹ‫܋‬

zo breed mogelijk gekeken en zoveel mogelijk vragen voorgelegd

'ǁƬĀŨƬŢīťŐųĤīīųťŨĀĝŋƹŽŃǮŐīťƹīŋīīǾƹ‫܅‬ŽơǞīŨťńīĜŐīĤĤĀųŽŽť‫܅‬

ĀĀųīǣơīƤƹƬŐųĀŨŨīĤīƤƹŐńŨĀųĤīų‫܄‬ĤŐīųŽīűĤīųǞŐŢĤīĝŽǁųƹƤǤ

ǞŐīĜīųĀĤīƤŢīĤĀųĀŨƬīīƤƬƹī‫܌‬SųtīĤīƤŨĀųĤŐƬĤĀƹǝĀĀťĤīŋǁŐƬĀƤƹƬ‫܅‬

ĀńīųƹƬ‫܋‬SťǞĀƬĤīĝŽǁųƹƤǤĀńīųƹǝŽŽƤtīĤīƤŨĀųĤ‫ܳ܋‬

maar er zijn landen waar kinderen ook gelijk naar de kinderarts ťǁųųīųƬƹĀơơīų‫܅‬ǮŽĀŨƬŐų'ǁŐƹƬŨĀųĤ‫'܋‬ĀƹŐƬĤĀųŽŽťĤīīīƤƬƹīŨŐŢų‫ܳ܋‬

Wat voor soort vragen stelden jullie? ܲàŐŢǞŐŨĤīųǝŽŽƤĤīƤƹŐńŨĀųĤīųƹŋīűĀܵƬŐųťĀĀƤƹĜƤīųńīų‫'܋‬īǝƤĀ‫ܧ‬

Wat was precies jouw rol bij het project?

ńīųƬƹīŨĤīųǞŐŢĀĀųĤīŋĀųĤǝĀųűīīƤĤīƤīĝĀƬǁƬƬīų‫܋‬ŐŢǝŽŽƤĜīīŨĤ‫܄‬

“Ik gaf leiding aan het team dat de organisatie van zorg voor

/īųŢŽųńīųǝĀų‫܅ڍډ‬ĀǶťŽűƬƹŐńǁŐƹ/ƤŐƹƤīĀ‫܅‬ŋīīǾƹųĀīīųĀǝŽųĤŢīǁŐƹ

kinderen in de schoolsetting en de zorg voor adolescenten inven‫ܧ‬

met vrienden vreselijk veel gedronken en is niet goed meer aan‫ܧ‬

Ja! magazine

expertise

17 - 2019 #46

ƬơƤīīťĜĀĀƤ‫܋‬ŐŢǞŐīűŽīƹŋŐŢŽơĤĀƹűŽűīųƹŋǁŨơǮŽīťīų‫܌‬/ųťĀų

hĀųĤīųĤŐīńīīų®N®ŋīĜĜīų‫܅‬ťǁųųīųĤīǮŽƤńǝŽŽƤťŐųĤīƤīųīų

hij daar zelfstandig terecht of moet hij zich melden samen met

adolescenten ook buiten school aanbieden. Tsjechie en Spanje

ŽǁĤīƤƬŽŃǝīƤǮŽƤńīƤƬ‫܌‬NŽīǮŐƹŋīƹȀųĀųĝŐīīŨ‫܅‬űŽīƹŋŐŢǝŽŽƤĤīŋǁŨơ

kennen helemaal geen systeem van schoolgezondheidszorg.

ĜīƹĀŨīų‫܌‬SƬīƤīīųƹŽŨťĜīƬĝŋŐťĜĀĀƤ‫܌‬/ųǞīŨťīĤŐƬĝŐơŨŐųīƬǮŐŢųĜŐŢĤī

àīŋīĜĜīųǝŽŽƤĀŨńīťīťīųųĀĀƤŐųŋŽīǝīƤƤīīƤĜīŨīŐĤŽŃƤŐĝŋƹ‫ܧ‬

ŋǁŨơǝīƤŨīųŐųńĜīƹƤŽťťīų‫܌‬

lijnen zijn omtrent een bepaald onderwerp. Is er bijvoorbeeld

űŐųǮŐĝŋƹƹīťƤŐŢńīųŐųŋŽīĤīīīƤƬƹīŨŐŢųƬǮŽƤńŐƬńīŽƤńĀųŐƬīīƤĤ‫܅‬

beleid geformuleerd rondom kinderen die uitvallen op school en

hebben we een aantal ziektes en gezondheidsproblemen in een

ĤĀĀƤűīīńīīųĀĀųƬơƤĀĀťťǁųųīųűĀťīųŽơ®N®‫܌‬SƬīƤĜīŨīŐĤŽű

casus verpakt waarvan we dachten dat deze representatief waren

de toegankelijkheid tot de zorg voor ieder zoveel mogelijk gelijk

voor meerdere aandoeningen en gezondheidsproblemen. De

ƹīŋŽǁĤīų‫܌‬àīŨťīīŐƬīųƬƹīŨŢīĀĀų®N®‫ܧ‬ơƤŽŃīƬƬŐŽųĀŨƬ‫܌‬rŽīƹīų

ĀųƹǞŽŽƤĤīųǝīƤƹīŨĤīųŽųƬǝīīŨ‫ܳ܋‬

zij bijvoorbeeld een bepaalde opleiding volgen en aan intervisie ĤŽīų‫܌‬hĀųĤīųĤŐīŋŐīƤŽơơŽƬŐƹŐīŃƬĝŽƤīųǮŐŢųĤīűīīƤàīƬƹīƤƬī‫܅‬

Wat zijn jullie te weten gekomen?

tŽŽƤĤ‫ܧ‬/ǁƤŽơīƬīŨĀųĤīų‫܋‬tīĤīƤŨĀųĤŋŽŽƤƹĤĀĀƤŽŽťĜŐŢ‫'܋‬īńƤŽƹī

ܲ'ĀƹŨĀųĤīųŽųĤīƤŨŐųńƬƹīƤťǝīƤƬĝŋŐŨŨīų‫®܋‬ŽűƬŋīīǾƹīīųŨĀųĤńīīų

ǝīƤǝŽŨńǝƤĀĀńŐƬĤĀų‫܄‬ǞĀƹűīƤťŢīĤĀĀƤǝĀųŐųĤīơƤĀťƹŐŢť‫܌‬àŽƤĤƹŋīƹ

School Healthcare Services (SHS) of hebben ze het wel maar is er

beleid ook uitgevoerd zoals vastgelegd en in hoeverre verschilt

relatief weinig beleid geformuleerd. Of deze landen het dan beter

ĤīǁŐƹǝŽīƤŐųńǝĀųŋīƹĜīŨīŐĤơīƤƤīńŐŽ‫܌‬GƤĀĀńǮŽǁŐťŋŐīƤǝīƤĤīƤ

of slechter doen dan landen die wel SHS hebben weten we niet.

ŽųĤīƤǮŽīťųĀĀƤĤŽīų‫ܳ܋‬ Welke aandachtspunten heb je gezien voor Nederland? ܲ¼ŽŨťīųǮŐŢųǞīŨīīųĀĀųĤĀĝŋƹƬơǁųƹ‫܋‬SųtīĤīƤŨĀųĤǮŐŢųƤīŨĀƹŐīŃǞīŐ‫ܧ‬ ųŐńƹŽŨťīųĜīƬĝŋŐťĜĀĀƤ‫܅‬īųƹŽŨťīųƬơīŨīųīīųƤŽŨĜŐŢĤīńīŨŐŢťŋīŐĤŐų de zorg. Verder vraagt de opleiding van professionals op het ter‫ܧ‬ rein van adolescenten aandacht. Dat onderwerp is in veel landen maar beperkt en slechts versnipperd te vinden in het curriculum. hŽŃŐƬīƤǝŽŽƤŋīƹ/ŨīťƹƤŽųŐƬĝŋfŐųĤ'ŽƬƬŐīƤ‫ܴ܄‬SųƹŋītīƹŋīƤŨĀųĤƬ‫܅‬ preventive child health care is provided by separate organisations ǞŋŐĝŋŋĀǝīƹŋīŐƤ/ŨīĝƹƤŽųŐĝNīĀŨƹŋ¦īĝŽƤĤ‫ܜ‬/N¦‫®ܝ‬ǤƬƹīűƬơīĝŐȀ‫ܧ‬ ĝĀŨŨǤĤīƬŐńųīĤŃŽƤƹŋŐƬƹǤơīŽŃĝĀƤīܵ‫ܳ܋‬ Wat kan de jeugdarts met de MOCHA-bevindingen? ܲàŐŢŋīĜĜīųŐųťĀĀƤƹńīĜƤĀĝŋƹŋŽīĤīīīƤƬƹīŨŐŢųƬǮŽƤńǝŽŽƤťŐų‫ܧ‬ deren in de schoolsetting en de zorg voor adolescenten er in de ǝīƤƬĝŋŐŨŨīųĤīŨĀųĤīųǁŐƹǮŐīƹ‫܋‬àīǞīƹīųųǁǞīŨťīǝīƤƬĝŋŐŨŨīųīƤǮŐŢų‫܋‬ rĀĀƤŽűƹīĜīơĀŨīųǞĀƹŋīƹǝīŨĤīƤűīīťĀų‫܅‬ŋīĜĜīųǞīĤīŐųơǁƹ ǝĀųŢīǁńĤĀƤƹƬīų‫܅‬ťŐųĤīƤĀƤƹƬīųīųŋǁŐƬĀƤƹƬīųŋĀƤĤųŽĤŐń‫'܋‬īǮī ơƤŽŃīƬƬŐŽųĀŨƬǮŐŢųǝƤŐŢĤĀń‫ڍ‬ŢǁŨŐǝĀųĀŃŋĀŨŃ‫ڈډ‬ǝĀųŋĀƤƹīǞīŨťŽűĜŐŢ GG'GN¦tīĤīƤŨĀųĤŐųÃƹƤīĝŋƹŽűűīīƹīĤīųťīųŽǝīƤĤīĜī‫ܧ‬ tekenis van de onderzoeksgegevens voor de praktijk. De ochtend ƬƹĀĀƹǝŽŨŨīĤŐńŐųŋīƹƹīťīųǝĀųr N‫ܳ܋‬ Q

Meer informatie MOCHA staat voor Models of Child Health Appraised. Meer lezen over MOCHA, zie: http://www.childhealthservicemodels.eu.

Ja! magazine

UW EXPERTISE NU NOG BELANGRIJKER VOOR

Borstvoeding is de beste voeding voor baby’s. Informatie uitsluitend bestemd voor (para)medici.

HUN TOEKOMST

Door de nieuwe Europese wetgeving voor zuigelingenvoeding, opvolgmelk en dieetvoeding zal de informatievoorziening op de verpakking en de samenstelling van deze producten veranderen. Ook het uiterlijk van deze producten zal worden aangepast. U, als medisch professional bent als enige in staat om ouders van volledige informatie te voorzien. Uw adviserende rol wordt nog belangrijker. Door hen te ondersteunen met de juiste informatie en de beste voedingskundige oplossing aan te reiken voor ieder kindje, zorgt u ervoor dat elke baby straks klaar is voor de toekomst.

Voor meer informatie: www.nutriciavoorprofessionals.nl

19 - 2019 #46

COLUMN

‘Een beetje menselijkheid doet wonderen’ ‘Wie vrijwillig zijn land verlaat, zal altijd dat ene lichtpuntje zien waarnaar hij kan terugkeren. rÿÿƣǝŏĪŰżĪƸǜŧǀĜŊƸĪŲĪŲŃĪĪŲŊǀŏƫŰĪĪƣŊĪĪǼƸ‫܈‬ƣÿÿŤƸǜĪƣģǝÿÿŧģŏŲŊĪƸżŲĪŏŲģŏŃĪƫƸĪƣƣĪŲƫƸĪŧƫĪŧ܎ 'ŏĪŊĪĪǼƸŊĪŏŰǝĪĪ‫܈‬ŰÿÿƣǝĪĪƸżƠģĪŲģǀǀƣŲŏĪƸŰĪĪƣǝÿÿƣŲÿÿƣ܎ܸ‫ܟ‬ģŲÿŲGŊżƣĪŏǾ‫ܠ‬ ߎƤŐńŢĀĀƤŋīĜŐťĤƤŐīǞīťīųĀŨƬǝƤŐŢǞŐŨŨŐńīƤńīǞīƤťƹǝŽŽƤĤī®ƹŐĝŋƹŐųńŽŽƹǝŨǁĝŋƹīŨŐųń ŐųŋīƹǝŨǁĝŋƹīŨŐųńīųťĀűơrŽƤŐĀ‫܅‬ŽơŋīƹGƤŐīťƬīīŐŨĀųĤhīƬĜŽƬ‫܋‬NīƹťĀűơŐƬŽǝīƤǝŽŨ‫܋‬/Ƥ ŐƬīīųƹīťŽƤƹĀĀųĀŨŨīƬ‫܄‬ƹīųƹīų‫܅‬ĤīťīųƬ‫܅‬ƬĀųŐƹĀŐƤīǝŽŽƤǮŐīųŐųńīų‫܅‬ĤƤŐųťǞĀƹīƤīųǝŽīĤƬīŨ‫܋‬ FĀűŐŨŐīƬŨŐńńīųĤĀńīųĜŐŢĤīŐųńĀųńǝĀųŋīƹťĀűơŽơīīųƬƹǁťťĀƤƹŽų‫܅‬ƹīǞĀĝŋƹīų‫܄‬Žơīīų paar stukken zeil voor een onderkomen of heel soms op een bus die hen naar de boot zal brengen op weg naar het vaste land. Met mijn ‘medische’ bagage voel ik me het meest vertrouwd met het triageren van patiënten en het behandelen van jonge kinderen. Mensen laten me pakketten papieren zien in de hoop dat ik een overplaatsing naar het vaste land voor ze kan regelen. Een va‫ܧ‬ ĤīƤűīƹĤƤŐīťŨīŐųīťŐųĤīƤīųǝƤĀĀńƹīīųĜƤŐīǿīǞĀĀƤűīīŋŐŢųŐīƹŐųĤīƤŐŢŋŽīǾƹƹīƬƹĀĀų ǝŽŽƤīƹīų‫܋‬àĀųƹĤƤŐīűĀĀŨơīƤĤĀńƬƹĀĀƹŋŐŢǁƤīųŐųĤīƤŐŢīųǝĀĀťŐƬŋīƹīƹīųŽơĀŨƬŋŐŢĀĀų ĤīĜīǁƤƹŐƬ‫܋‬/īųơƬǤĝŋŐĀƹƤŐƬĝŋơĀƹŐķųƹǝƤĀĀńƹŽŃŋŐŢīīųĤīťīųťĀųťƤŐŢńīų‫܅‬ǞĀųƹŋŐŢŋīīǾƹ het zo koud. Helaas is het antwoord telkens ‘nee’. Ouders zijn wanhopig als zij hun zieke kind brengen. Gelukkig hoef ik vaak niet meer ƹīĤŽīųĤĀųńīƤǁƬƹƬƹīŨŨīų‫®¦܅‬īųơĀƤĀĝīƹĀűŽŨńīǝīų‫܋‬/īųĜīīƹŢīűīųƬīŨŐŢťŋīŐĤĤŽīƹ ǞŽųĤīƤīųŽųĤīƤĤīǮīŽųűīųƬīŨŐŢťīŽűƬƹĀųĤŐńŋīĤīų‫܋‬àĀƹĤĀƹĜīƹƤīǾƹŐƬĤīƬŐƹǁĀƹŐīųŐīƹ veel anders dan in mijn gewone werk. ßīīŨűīųƬīųǝīƤƹīŨŨīųĀŨŨīƬťǞŐŢƹƹīǮŐŢųńīƤĀĀťƹ‫܅‬ǞīńńīƬơŽīŨĤĤŽŽƤĤīńŽŨǝīų‫܋‬/īų ŃƤŐťĀĀųƬīűĀųĜƤīųńƹīīųŨĀųĤńīųŽƹī‫܄‬ǮŐŢīīƹīųĤƤŐųťƹĜŐŢųĀųŐīƹ‫܅‬ǮīơƤĀĀƹųŐīƹ‫܅‬ǮīĤŽŽŨƹ door de heuvels. Hij vertelt dat ze haar kind in zee is verloren. Ik voel zoveel bewon‫ܧ‬ dering voor hem omdat hij met al zijn eigen zorgen zich toch nog bekommert om een ander. Ik vertel hem dat zijn zorg veel betekent. Het is zoveel meer dan wij haar kunnen ĜŐīĤīų‫܋‬ߎŽƤǮŐĝŋƹŐńƬƹĀƤƹŐťűīƹĀųƹŐ‫ܧ‬ơƬǤĝŋŽƹŐĝĀ‫܋‬tĀīīųơĀĀƤĤĀńīųơƤĀĀƹǮŐŢǞĀƹ‫܋‬ðī ǝīƤƹīŨƹŽǝīƤĤīńīǝĀųńīųŐƬīųŽǝīƤŋīƹǞĀƹīƤ‫܋‬rĀĀƤīīųťŐųĤ‫܅‬ųīīĤĀĀƤǞīīƹǮīųŐīƹƬǝĀų‫܋‬ SųűŐŢųĤĀńīŨŐŢťƬǞīƤťĜŐŢĤī'ƤīųƹƬīð ܵƬĜīƬīŃŐťųǁųŽńűīīƤŋŽīǝīīŨīŨŨīųĤīĤī meeste mensen hebben meegemaakt en dat hun reis hier nog lang niet geëindigd is. Ik respecteer hun ‘vergeten’. Maar ik weet dat de jaren van overleven onuitwisbare sporen ĀĝŋƹīƤŨĀƹīųĜŐŢĤīǮīűīųƬīų‫܋‬/ųīīƤŨŐŢťńīǮīńĤƬĝŋĀĀűŐťűīƬŽűƬĤĀƹǞīĤŐƹŐųtīĤīƤ‫ܧ‬ land niet met politieke keuzes kunnen verzachten.

݊ foto: Dirk Jansen

Hannie de Vries dīǁńĤĀƤƹƬftrGĜŐŢGG''Ƥīųƹŋī

Ja! magazine

Finn

Flock

Hoi, ik ben en ben 8 jaar!

Samen met mijn ouders en hond woon ik in Schommeldam. Ik ben gek op voetballen en schommelen.

Als het warm is en we met z’n allen voetballen op het schoolplein, dan zweten mijn vriendjes altijd. Ik heb daar geen last van,

eigenlijk is dat best gek!

Ik krijg ook steeds vaker pijn aan mijn handen en voeten.

Laatst tijdens het spelen voelde ik me helemaal niet lekker.

Zelfs zo erg dat ik de riem van Flock niet meer kan vasthouden.

Mijn buik, handen en voeten deden veel pijn, zo erg zelfs dat ik moest huilen.

Daar vertelde ik aan de dokter over alle vervelende dingen waar ik de laatste tijd last van heb.

Hij heeft ook naar mijn buik gekeken. Toen zag hij

paarse vlekjes bij mijn navel. Mijn moeder vertelde de dokter dat zij die vlekjes ook op haar handen heeft.

We zijn toen snel naar het ziekenhuis gegaan om te kijken wat er met mij aan de hand was.

Een paar weken later: De dokter vertelt dat ik de ziekte van Fabry heb en mama waarschijnlijk ook.

Ik vond het er maar vreemd uit zien! Als mijn moeder deze ziekte ook heeft, zouden mijn oom en nichtjes de ziekte van Fabry ook kunnen hebben.

GZNL.FD.18.11.0315

fotocredit: Dirk Jansen

Ik ben blij dat de dokter gevonden heeft wat ik heb!

ACHTERGROND

2019 #46 - 22

Hoe is de JGZ in Noorwegen en Mexico? “De jeugdgezondsheidzorg in Nederland is uniek”, zeggen jeugdartsen regelmatig tegen elkaar. Maar is dat eigenlijk wel zo? Want hoe is het eigenlijk over de grens geregeld? En biedt de JGZ werkelijk zoveel belangrijke voordelen ten opzichte van andere landen? De Noorse arts Ida Bentzen en haar Mexicaanse collega Norma Lopez-King vertellen over de zorg voor gezonde kinderen in hun geboorteland en over hun huidige werk als jeugdarts in Nederland. Tekst: Jeanne-Marie Hament Beeld: Unsplash.com

tŽŽƤǞīńīųīųrīǣŐĝŽǮŐŢųŨĀųĤīųĤŐīŐųǝīīŨŽơǮŐĝŋƹīųīŨťĀĀƤƬƹīńīųơŽŨīų ǮŐŢų‫'܋‬īŋŐƬƹŽƤŐƬĝŋīǝīƤƬĝŋŐŨŨīų‫܅‬ŋīƹťŨŐűĀĀƹīųǝŽŽƤĀŨŋīƹơŽŨŐƹŐīťīŨĀųĤƬĝŋĀơ hebben een weerslag op de manier waarop het gezondheidssysteem voor ĜĀĜǤܵƬ‫܅‬ťŐųĤīƤīųīųŢŽųńīƤīųńīƤīńīŨĤŐƬ‫܋‬tŽŽƤǞīńīųƬƹĀĀƹĜīťīųĤŽűŋīƹ ƬŽĝŐĀŨīĜīŨīŐĤ‫܅‬ŋīƹŨĀųńīǮǞĀųńīƤƬĝŋĀơƬǝīƤŨŽŃīųĤīńŽīĤīŽơǝĀųńǝŽŽƤĤī ťŐųĤīƤīų‫܋‬rīǣŐĝŽťīųƹīīųűīīƤűīƤŐťĀĀųƬƬǤƬƹīīű‫܅‬ǞĀĀƤĜŐŢīƤńƤŽƹīƤī verschillen zijn tussen arm en rijk en niet iedereen verzekerd is. Hoe is de ŢīǁńĤńīǮŽųĤŋīŐĤƬǮŽƤńŐųĤīǮīŨĀųĤīųńīƤīńīŨĤ‫܌‬ tŽƤűĀ‫ܲ܄‬rīǣŐĝŽťīųƹńīīųŢīǁńĤńīǮŽųĤŋīŐĤƬǮŽƤń‫ܧ‬ƬǤƬƹīīűǮŽĀŨƬtīĤīƤŨĀųĤ ŋīīǾƹ‫¼܋‬ŽĝŋŋīĜĜīųĀŨŨīťŐųĤīƤīųƤīĝŋƹŽơńƤĀƹŐƬǝĀĝĝŐųĀƹŐīƬīųǮŽƤń‫܋‬/ƤǮŐŢų ńīīųŢīǁńĤĀƤƹƬīų‫܅‬űĀĀƤŋǁŐƬĀƤƹƬīųīųĜĀƬŐƬĀƤƹƬīųǞīƤťīųŐųťŨŐųŐīťīųǝĀų ĤīŽǝīƤŋīŐĤ‫܅‬ǮŽńīųĀĀűĤī ŨŐųŐĝĀƬĤīrīĤŐĝŐųĀFĀűŐŨŐĀƤ‫܋‬ðŐŢǞīƤťīųĤĀĀƤƬĀ‫ܧ‬ men met verpleegkundigen. De verpleegkundigen geven de vaccinaties. Ou‫ܧ‬ ĤīƤƬťǁųųīųīƤŽŽťǝŽŽƤťŐīǮīųŽűųĀĀƤīīųơƤŐǝĬ‫ܧ‬ťŨŐųŐīťƹīńĀĀųűīƹŋǁų kind. Daar hebben ze geen verwijzing voor nodig. Dan worden ze geholpen door een kinderarts. Deze zorg moeten ze dan zelf betalen of de verzekering ĜīƹĀĀŨƹŋīƹ‫܋‬/ŐńīųŨŐŢťŐƬŋīƹīīųǝƤŐŢīŨŐƹĀŐƤƬǤƬƹīīű‫ܳ܋‬

Ja! magazine

23 - 2019 #46

Ja! magazine

ACHTERGROND

ACHTERGROND

2019 #46 - 24

Norma Lopez-King

SĤĀ‫ܲ܄‬ŽťŐųtŽŽƤǞīńīųĜīƬƹĀĀƹŋīƹƬơīĝŐĀŨŐƬűīŢīǁńĤĀƤƹƬųŐīƹ‫܋‬àīŨ ǮŐŢųīƤŢīǁńĤǝīƤơŨīīńťǁųĤŐńīų‫܅‬ĤŐīŋŐīƤǝŽŽƤīīųƬơīĝŐĀŨīŽơŨīŐĤŐųń ŋīĜĜīųńīǝŽŨńĤ‫܋‬ðŐŢŋīĜĜīųųĀĤīĜĀƬŐƬŽơŨīŐĤŐųńƹŽƹǝīƤơŨīīń‫ܧ‬

Norma Lopez-King (1969) is geboren in Mexico

ťǁųĤŐńīīųűŐųƬƹīųƬīīųŢĀĀƤƤīŨīǝĀųƹīǞīƤťīƤǝĀƤŐųń‫܅‬Ĥī‫ܧډ‬ŢĀƤŐńī

Stad. Ze studeerde geneeskunde aan de

ŽơŨīŐĤŐųńƹŽƹŢīǁńĤǝīƤơŨīīńťǁųĤŐńīńīĤĀĀų‫܋‬ðŐŢǞīƤťīųųĀǁǞ

Universidad Nacional Autonoma de Mexico

samen met de huisartsen. Het werk van de jeugdartsen wordt door

(UNAM) en behaalde haar diploma in 1993. Daarna

huisartsen gedaan. Dit doen zij in opdracht van de gemeente. Huis‫ܧ‬

ŋīīǾƹǮīĤīƬơīĝŐĀŨŐƬĀƹŐīťŐųĤīƤńīųīīƬťǁųĤī

ĀƤƹƬīųǮŐŢųŋīīŨĜƤīīĤŽơńīŨīŐĤŐųtŽŽƤǞīńīų‫܋‬ơĤīĝŽųƬǁŨƹĀƹŐī‫ܧ‬

gedaan en afgerond in 1997. Ze had een eigen

ĜǁƤīĀǁƬǞīƤťīųǝīƤŨŽƬťǁųĤŐńīų‫܅‬ĀƤƹƬīų‫܅‬ŢīǁńĤǝīƤơŨīīńťǁųĤŐńīųīų

praktijk in Playa del Carmen van 1998 tot 2012.

ŃǤƬŐŽƹŋīƤĀơīǁƹīųƬĀűīų‫܋‬ŽťŐƬīƤųĀǁǞĝŽųƹĀĝƹűīƹơƬǤĝŋŽŨŽńīų‫܅‬

In 2002 ontmoette ze haar Nederlandse man.

ńīǮŐųƬƹŋīƤĀơīǁƹīų‫܅‬ťŐųĤīƤĤĀńǝīƤĜŨŐŢǝīųīųŋīƹtŽŽƤƬīßīŐŨŐń¼ŋǁŐƬ‫܋‬

In 2008 emigreerde ze met man en zoon naar

SųtŽŽƤǞīńīųŋīīƹŋīƹĝŽųƬǁŨƹĀƹŐīĜǁƤīĀǁܴNīŨƬīƬƹĀƬŢŽųܵ‫ܳ܋‬

Nederland. Na een taalcursus Nederlands en een lang traject had ze de juiste papieren om als

Meer consulten

basisarts aan de slag te gaan. Sinds 2016 werkt

tŽƤűĀ‫'ܲ܄‬īƬĀűīųǞīƤťŐųńűīƹťīƹīųơĀƤƹųīƤƬŐƬŐųrīǣŐĝŽųŐīƹ

ze in de jeugdgezondheidszorg. Ze is bezig met

ńīűĀťťīŨŐŢť‫܅‬ǮīťīƤųŐīƹŽơŋīƹơŨĀƹƹīŨĀųĤ‫܋‬ŽťĜīƬƹĀĀųīƤńīīų

de opleiding tot jeugdarts en werkt bij STMR. Ze

wijkteams. Daar tegenover staat dat het aangeboden pakket aan

woont met haar gezin in de gemeente Overbetuwe.

ĝŽųƬǁŨƹīų‫܅‬ǁŐƹńīĜƤīŐĤīƤŐƬĤĀųŐųtīĤīƤŨĀųĤ‫'܋‬īťŐųĤīƤīųǞŽƤĤīų ǝĀťīƤńīǮŐīųŐųĤīơīƤŐŽĤī‫ڍܧڈ‬ŢĀĀƤ‫ܐ‬ǮīťƤŐŢńīųǮīǝīųĝŽųƬǁŨƹīųīų daarna worden ze nog vijf keer gezien tot hun vijfde jaar. In verband met ondervoeding of een te eenzijdig voedingsaanbod lopen ťŐųĤīƤīųŐųrīǣŐĝŽƤŐƬŐĝŽŽơŐŢǮīƤƹīťŽƤƹ‫'܋‬ĀĀƤŽűǞŽƤĤƹīƤńƤĀƹŐƬ

hechting en een goede start voor moeder en kind. Kinderdagver‫ܧ‬

ijzersuppletie geboden aan alle kinderen. Ook vitamine A wordt

blijven worden betrokken vanaf het moment dat kinderen 1 jaar

īǣƹƤĀĀĀųńīĜŽĤīų‫܋‬ßīƤĤīƤŐƬīƤǝĀųǁŐƹĤīŽǝīƤŋīŐĤųǁĀĀųĤĀĝŋƹǝŽŽƤ

ǮŐŢų‫܋‬tīńīųƹŐńơƤŽĝīųƹǝĀųĤīťŐųĤīƤīųƹǁƬƬīų‫ډ‬īų‫ڍ‬ŢĀĀƤńĀĀƹųĀĀƤ

ŋīƹƹīƤǁńĤƤŐųńīųǝĀųĤīűĀƹīƤųĀŨīīųǝƤŽīńīťŐųĤīƤƬƹīƤǾƹī‫܅‬ĤŐīŐų

een kinderdagverblijf. Het personeel is in de regel hoog opgeleid.

rīǣŐĝŽǝīīŨŋŽńīƤŨŐńƹĤĀųŐųĜŐŢǝŽŽƤĜīīŨĤtīĤīƤŨĀųĤ‫ܳ܋‬

'ĀĀƤĤŽŽƤǞŽƤĤīųīǝīųƹǁīŨīơƤŽĜŨīűīųƬųīŨŋīƤťīųĤīųŽơńīơĀťƹ‫ܳ܋‬

SĤĀ‫ܲ܄‬ŽťŐųtŽŽƤǞīńīųǞŽƤĤīųĤīĝŽųƬǁŨƹīųǝĀťīƤĀĀųńīĜŽĤīų

tŽƤűĀ‫'ܲ܄‬ĀƹǝŐųĤŐťīīųųĀĤīīŨǝĀųŋīƹrīǣŐĝĀĀųƬīƬǤƬƹīīű‫܋‬

ĤĀųŐųtīĤīƤŨĀųĤ‫܋‬rĀĀƤĤīŐųŃƤĀƬƹƤǁĝƹǁǁƤűĀĀťƹĤīǮŽƤńǝŽŽƤĤī

Omdat er schaarste is en het bereik van de zorg voor de armere

baby ook gemakkelijk. Moeders hebben ongeveer een jaar zwan‫ܧ‬

ĜīǝŽŨťŐųńűŐųĤīƤńƤŽŽƹŐƬ‫܅‬ǞŽƤĤīųơƬǤĝŋŽŨŽńŐƬĝŋīīųńīĤƤĀńƬơƤŽ‫ܧ‬

ńīƤƬĝŋĀơƬǝīƤŨŽŃīųǝĀĤīƤƬŽŽťűŐųŐűĀĀŨīīųǶŨŐųťĀĀųƹĀŨǞīťīųīų

ĜŨīűīųųŐīƹŽơƹŐŢĤ‫܅‬ŽŃŋīŨīűĀĀŨųŐīƹńīƬŐńųĀŨīīƤĤ‫܋‬àīűŽīƹīųųǁ

ĤĀƹűĀĀťƹĤĀƹīƤǝīīŨĀĀųĤĀĝŋƹťĀųǮŐŢųǝŽŽƤĤīĜŽƤƬƹǝŽīĤŐųń‫܅‬Ĥī

īīųűĀĀŨƤŽīŐīųűīƹĤīƤŐīűīųĤŐīǞīŋīĜĜīųīųŋīƹŐƬĀŨȀŢųĤĀƹ

Ja! magazine

ACHTERGROND

25 - 2019 #46

er recht is op gratis zorg voor alle kinderen. Maar met het huidige

ŋŐīƤĤīŢīǁńĤĀƤƹƬ‫܋‬àĀƹŐťŐųƹīƤīƬƬĀųƹǝŽųĤ‫܅‬īųųŽńƬƹīīĤƬǝŐųĤ‫܅‬

systeem kan preventie en tijdige behandeling van psychische

ǞĀƬĤīĝŽűĜŐųĀƹŐīǝĀųƬŽűĀƹŐīťīųơƬǤĝŋŐĀƹƤŐī‫܅‬ŋīƹƹŽƹĀĀŨơŨĀĀƹŢī

ơƤŽĜŨīűīųųŐīƹǞŽƤĤīųńīǞĀĀƤĜŽƤńĤ‫ܳ܋‬

ťŐųĤīƤīų‫ܧ‬ŽǁĤīƤƬ‫ܧ‬ŨīīŃŽűńīǝŐųń‫܅‬ŋīƹĜƤīīĤťŐŢťīųīųŋīƹơƤīǝīųƹŐīŃ ǞīƤťīų‫܋‬fŐųĤīƤīųǮŐŢųĤīƹŽīťŽűƬƹ‫܋‬£ƤīǝīųƹŐīŃǞīƤťīųŋīīǾƹīǴŃīĝƹ

Scheidingen

ŽơǝīīŨŨīǝīųƬŢĀƤīųīųťǞĀŨŐƹīŐƹǝĀųŨīǝīų‫ܳ܋‬

SĤĀ‫ܲ܄‬/īųƬƹīƤťīťĀųƹǝĀųŋīƹtŽŽƤƬīƬǤƬƹīīűǝŐųĤŐťĤĀƹĤīǝīƤ‫ܧ‬

tŽƤűĀ‫ܲ܄‬SťĜīųťŐųĤīƤĀƤƹƬŐųrīǣŐĝŽńīǞīīƬƹ‫¼܋‬ŽīųŐťťŨĀĀƤǞĀƬ

ƬĝŋŐŨŨīųĤīơƤŽŃīƬƬŐŽųĀŨƬ‫ܜ‬ǝīƤŨŽƬťǁųĤŐńīų‫܅‬ĀƤƹƬīų‫܅‬ŢīǁńĤǝīƤơŨīīń‫ܧ‬

űīƹűŐŢųŽơŨīŐĤŐųńĀŨƬĜĀƬŐƬĀƤƹƬŐųtīĤīƤŨĀųĤ‫܅‬ŋīĜŐťƬƹĀńīńīŨŽơīų

kundigen en fysiotherapeuten) op dezelfde fysieke plek werkzaam

ĜŐŢīīųtīĤīƤŨĀųĤƬīŢīǁńĤĀƤƹƬĤŐīŽŽťĀŨƬťŐųĤīƤĀƤƹƬŐųtīĤīƤŨĀųĤ

ǮŐŢų‫܅‬ǞĀƹĤīŨŐŢųƹŢīƬťŽƤƹīƤűĀĀťƹ‫܋‬NīƹtŽŽƤƬīĝŽųƬǁŨƹĀƹŐīĜǁƤīĀǁ

werkte. Ik raakte geïnspireerd. Vooral de preventie sprak mij aan.

ŐƬīƤųŐīƹĀŨŨīīųǝŽŽƤŢŽųńīťŐųĤīƤīų‫܅‬űĀĀƤŋīīǾƹŽŽťǮŽƤńǝīƤŨī‫ܧ‬

Het is de eerste stap om gezonde kinderen te hebben en minder

ųŐųńǝŽŽƤƹŐīųīƤƬ‫'܋‬ŐīŐƬńīƤŐĝŋƹŽơĀųƹŐĝŽųĝīơƹŐī‫܅‬ŋīƹǝŽŽƤťŽűīų‫܅‬

zieke kinderen. Het doel is een betere kwaliteit van leven te bieden

diagnosticeren en behandelen van SOA’s en het voorkomen en sig‫ܧ‬

īųŽŽťĤīťŽƬƹīųŐųĤīńīǮŽųĤŋīŐĤƬǮŽƤńƹīǝīƤűŐųĤīƤīų‫ܳ܋‬

ųĀŨīƤīųǝĀųơƬǤĝŋŐƬĝŋīťŨĀĝŋƹīų‫܋‬SīƹƬǞĀĀƤǞīŐųtŽŽƤǞīńīųǝīīŨ

SĤĀ‫ܳܐ‬SťĜīųŽŽťīƤńĜŨŐŢűīƹĤīŽųƹǞŐťťīŨŐųńĤĀƹŢīǁńĤĀƤƹƬīųƬƹīīĤƬ

űīīƹīűĀťīųŋīĜĜīų‫܅‬ŐƬƬĝŋīŐĤŐųńƬơƤŽĜŨīűĀƹŐīť‫ڍڌ܋‬ơƤŽĝīųƹǝĀų

ńīƬơīĝŐĀŨŐƬīīƤĤīƤǞŽƤĤīų‫܋‬ðīŋīĜĜīųűŽŽŐīƤŐĝŋƹŨŐŢųīųŽųƹǞŐťťīŨĤ

ĤīƬƹīŨŨīųńĀĀƹīƤǁŐƹīŨťĀĀƤīųĤĀƹŐƬŐųtīĤīƤŨĀųĤ‫ڐڋ‬ơƤŽĝīųƹ‫܋‬ßīīŨ

īųĤīŽơŨīŐĤŐųńƹŽƹŢīǁńĤĀƤƹƬńīīǾƹīǣƹƤĀǝŽŽƤĤīŨīų‫܋‬dīťƤŐŢńƹīīų

tŽŽƤƬīťŐųĤīƤīųŋīĜĜīųĤǁƬƹīűĀťīųűīƹŽǁĤīƤƬĤŐīǁŐƹīŨťĀĀƤ

mooi breed beeld van de gezondheidzorg. Verder is het direct ver‫ܧ‬

ńĀĀųīųĤĀƹǝƤĀĀńƹŽűīǣƹƤĀťīųųŐƬǝĀųĤīŋǁŨơǝīƤŨīųīƤƬ‫܋‬

wijzen ook een enorme winst. Misschien kunnen we in de toekomst

tŽƤűĀ‫'ܲ܄‬ĀƹŐƬŐųrīǣŐĝŽĀųĤīƤƬ‫܋‬SųrīǣŐĝŽǮŐŢųĤīƬƹīƤťīŃĀűŐŨŐīĜĀų‫ܧ‬

ƬŽűƬǮīŨŃƬƹĀųĤŐńĜīŋĀųĤīŨīųĤĀĀƤǞĀĀƤĤīdGðĀŨĜīƹƤŽťťīųŐƬŐųĤī

ĤīųĜīŨĀųńƤŐŢť‫܋‬àīƤťīųĤīűŽīĤīƤƬűŽīƹīųųĀĤƤŐīűĀĀųĤīųǮǞĀų‫ܧ‬

ơƤīǝīųƹŐī‫܅‬ĤīųťĀĀųīĝǮīīűīųǝŽīĤƬīŨĀŨŨīƤńŐīŽŃ‫ܧ‬ŐųƹŽŨīƤĀųƹŐī‫ܳ܋‬

ńīƤƬĝŋĀơƬǝīƤŨŽŃǞīīƤĀĀųŋīƹǞīƤť‫܅‬űĀĀƤťǁųųīųŋǁųĜĀĜǤǝĀĀťĀĀų

tŽƤűĀ‫ܲ܄‬SťǝŐųĤĤĀƹŋīƹƬơīĝŐĀŨŐƬűīǝĀųŢīǁńĤĀƤƹƬűīīƤǞĀĀƤĤīƤŐųń

de zorg van grootmoeder of een tante toevertrouwen. Grootmoeder

zou moeten krijgen binnen de geneeskunde. Voor het zelfstandig

ǞŽŽųƹǝĀĀťŐųĤīĜǁǁƤƹǝĀųŋīƹńīǮŐų‫܅‬ǞĀĀƤĤŽŽƤĤīǝīƤƬĝŋŐŨŨīųĤīńī‫ܧ‬

behandelen ben ik het eens met Ida. Hier kan nog een slag gemaakt

neraties nauw betrokken zijn bij de opvoeding en zorg voor een kind.

worden. Het zou goed zijn voor de ouders als er voor eenvoudige za‫ܧ‬

Maar de tijden veranderen ook en je ziet bijvoorbeeld dat gezinnen

ťīųųŐīƹŋŽīǾƹƹīǞŽƤĤīųĤŽŽƤǝīƤǞīǮīųųĀĀƤĜŐŢǝŽŽƤĜīīŨĤŋǁŐƬĀƤƹ‫ܧ‬

kleiner worden. De invloed van de katholieke kerk met betrekking

sen. Tevens zou het helpen om de administratieve last te verminde‫ܧ‬

ƹŽƹńīĜŽŽƤƹīĜīơīƤťŐųńŐƬűŐųĤīƤńƤŽŽƹīųťŐųĤīƤīųǮŐŢųĤǁǁƤ‫܅‬ĤǁƬ

ƤīųǝŽŽƤĤīŢīǁńĤĀƤƹƬīų‫܋‬àīǝŽīńīųűīīƤǞĀĀƤĤīƹŽīŐųŋīƹńīƬơƤīť

űīųƬīųĤīųťīųĜīǞǁƬƹīƤųĀŽǝīƤŋīƹųīűīųǝĀųťŐųĤīƤīų‫ܳ܋‬

űīƹĤīŽǁĤīƤƬĤĀųŐųĀŨŨīƤŨīŐǝĀƬƹŨīńńŐųńŐųĤŽƬƬŐīƤƬ‫ܳ܋‬

Vaccinatie

Q

SĤĀ‫ܲ܄‬àĀƹǝīƤĤīƤīīųǝīƤƬĝŋŐŨűīƹtīĤīƤŨĀųĤŐƬ‫܅‬ŐƬŋīƹǝĀĝĝŐųĀƹŐī‫ܧ‬ ƬĝŋīűĀ‫܋‬SųtŽŽƤǞīńīųĜīńŐųųīųǞīơĀƬűīƹĤƤŐīűĀĀųĤīųűīƹ ǝĀĝĝŐųīƤīų‫܋‬dŽųńīųƬīųűīŐƬŢīƬťƤŐŢńīųĜīŐĤīųN£ßĀĀųńīĜŽĤīų‫܋‬ /ųīƤǞŽƤĤƹńīīųűīųŐųńŽťŽťťīų‫ܧ‬ǝĀĝĝŐųĀƹŐīĀĀųńīĜŽĤīų‫܅‬űĀĀƤ ǞīŨ¦ŽƹĀǝŐƤǁƬ‫ܧ‬ǝĀĝĝŐųĀƹŐīǝŽŽƤĀŨŨīťŐųĤīƤīų‫܋‬ßĀĝĝŐųīƤīųŐƬųŐīƹ

Ida Bentzen

ǝīƤơŨŐĝŋƹīųĤīǝĀĝĝŐųĀƹŐīńƤĀĀĤŨŐńƹƹǁƬƬīųĤī‫ڋڑ‬ơƤŽĝīųƹīų‫ڎڑ‬ ơƤŽĝīųƹ‫܅‬ŽųĤīƤŢŽųńīťŐųĤīƤīųĤŽŽƤńĀĀųƬ‫ڎڑ‬ơƤŽĝīųƹ‫܋‬SťĜīųǞīŨ ĜīųŐīǁǞĤŋŽīĤĀƹŐųrīǣŐĝŽŐƬ‫ܳ܌‬

Ida Bentzen (1981) is geboren in Hadsel in Noord-

tŽƤűĀ‫ܲ܄‬SųrīǣŐĝŽŐƬŋīƹǝīƤơŨŐĝŋƹŽűŢīťŐųĤƹīŨĀƹīųǝĀĝĝŐųīƤīųĀŨƬ

Noorwegen. Ze studeerde geneeskunde in Tromsø,

het naar een kinderdagverblijf of basisschool gaat. Het enige vaccin

aan de Universitetet i Tromsø, de meest noordelijk

ĤĀƹųŐīƹǝīƤơŨŐĝŋƹīųŽŽťųŐīƹńƤĀƹŐƬŐƬ‫܅‬ŐƬŋīƹűīųŐųńŽťŽťťīų àæ

gelegen universiteit ter wereld, en studeerde in

vaccin. Daardoor zijn ook zeker niet alle kinderen hiertegen gevac‫ܧ‬

2006 af. In de herfst van 2008 emigreerde ze naar

ĝŐųīīƤĤ‫܋‬ßīƤĤīƤǞŽƤĤīųŨŽƬǝĀųŋīƹǝĀĝĝŐųĀƹŐīƬĝŋīűĀŽƤĀŨīơŽŨŐŽ‫ܧ‬

Nederland nadat ze haar Nederlandse man had

ǝĀĝĝŐųƬńīńīǝīų‫'܋‬īǝĀĝĝŐųĀƹŐīńƤĀĀĤŐųrīǣŐĝŽǞĀƬŐų‫ڎډڈڊ‬ƹǁƬƬīų

ontmoet. Na de taalcursus Nederlands, liep ze

Ĥī‫ڋڑ‬ơƤŽĝīųƹīų‫ڏڑ‬ơƤŽĝīųƹ‫܅‬ǞĀƹĤǁƬŋŽńīƤŐƬĤĀųŐųtīĤīƤŨĀųĤܳ‫܋‬

stages in de JGZ, kindergeneeskunde en kinderen jeugdpsychiatrie. Vervolgens was ze een jaar

Preventie

ANIOS kindergeneeskunde. Vanaf 2010 ging ze

SĤĀ‫ܲ܄‬NŽīǞīƤĤŢŐŢīŐńīųŨŐŢťŢīǁńĤĀƤƹƬŋŐīƤ‫܅‬tŽƤűĀ‫܌‬ŐŢűŐŢǞīƤĤ

werken als jeugdarts bij STMR en rondde in 2016

me aan het eind van de studie duidelijk dat ik binnen de genees‫ܧ‬

haar specialisatie tot jeugdarts af. Ze woont samen

ťǁųĤīűīƹťŐųĤīƤīųǞŐŨĤīńĀĀųǞīƤťīų‫܅‬ĜŐųųīųĤīƬŽűĀƹŐīťŽŃ

met haar man, haar drie zonen, dochtertje en stief-

ĤīơƬǤĝŋŐĀƹƤŐī‫܋‬tĀűŐŢųīűŐńƤĀƹŐīųĀĀƤtīĤīƤŨĀųĤ‫܅‬ŽųƹĤīťƹīŐť

zoon in de Betuwe.

Ja! magazine

NUTRICIA INNOVEERT

Onze meest geavanceerde flesvoeding

Nutrilon met Pronutra™ ADVANCE

Dankzij ons UNIEKE FERMENTATIEPROCES LACTOFIDUS™ bevat ons product NAAST PREBIOTICA OOK POSTBIOTICA. Postbiotica ontstaan bij fermentatie door bacteriën. Klinisch onderzoek toont aan dat Nutrilon met Pronutra™ ADVANCE met GOS:lcFOS 9:1 EN postbiotica:  darmmicrobiota meer in lijn brengt met dat van borstgevoede baby’s1-3  minder doorlaatbare darmwand geeft4  veilig is, goed verdragen wordt en een normale groei ondersteunt5,6 Nutrilon met Pronutra™ ADVANCE ondersteunt de ontwikkeling van de darmmicrobiota voor een veerkrachtig immuunsysteem. 1-4 www.nutriciavoorprofessionals.nl 1. Tims S et al (2018) Gut microbiota composition modulation by partly fermented infant formulae supplemented with prebiotics scGOS/lcFOS. Poster presentation on 12 May 2018 at the 51st Annual Meeting ESPGHAN in Geneva. 2. Rodriguez-Herrera A et al (2018) A partly fermented infant formula with prebiotics scGOS/lcFOS modulates the gut microbiota functioning towards a more breastfed-like microbiota. Presented on 10 May 2018 at the 51st Annual Meeting ESPGHAN in Geneva. 3. Martin R et al. Beneficial Microbes, 2010: 1: 367–82. 4. Renes I et al (2018) A partly fermented infant milk formula with scGOS/ lcFOS reduces stress-induced gut permeability and gut hypersensitivity in rats. Poster presentation on 12 May 2018 at the 51st Annual Meeting ESPGHAN in Geneva. 5. Rodriguez-Herrera et al (2016-1) A partly fermented infant formula containing scGOS/lcFOS supports adequate growth in healthy, term infants: the life study. ESPGHAN proceedings, vol 62, suppl 1, 658. 6. Herrera A et al (2015) The combination of scGOS/lcFOS and fermented infant formula softens stools of infants compared to unfermented infant fomula without scGOS/lcFOS. J Pediatr Gastroenterol Nutr 61(4):516-17.

27 - 2019 #46

SELFIE

‘Expat-kinderen: veel aan de hand!’ Tekst: Diane Twerda ĪĪŧģ‫܇‬rÿǢßĪƣŊżĪDzł

“De International School Delft is een snelgroeiende school: van 20 kinderen in 2014 naar 170 nu, met plannen voor een VO. De populatie bestaat uit expat-kinderen die een jaar of vier in Nederland zijn en dan weer weggaan. Vaak hebben deze kinderen wel vaccinaties gehad en is de groei gemeten, maar meer niet. De voertaal op school is Engels, wat voor sommige kinderen nieuw is. Nederlands leren ze amper. Omdat de ouders van deze kinderen hoog opgeleid zijn, verwachten mensen dat het wel meevalt met de problemen die deze kinderen hebben. Niets is minder waar! Deze jongens en meisjes zijn nog nergens in beeld. Er zijn geen screenings gedaan en gedragsproblemen of taalontwikkelingsproblemen zijn nog niet eerder opgevallen. Elke paar jaar naar een ander land verhuizen laat zijn sporen na en ouders zijn zoekende. Verwijzen geeft soms ook problemen, dan moet je bijvoorbeeld een psycholoog vinden die de moedertaal spreekt. En onze eigen logopedisten screenen deze kinderen nog niet zoals ze dat op andere scholen wel doen, omdat de screening in het Engels moet. Het is, samen met school, zoeken hoe we de zorg goed inkleden omdat de gemeente vooralsnog alleen standaard contactmomenten toestaat. Mijn ideaal is om alle kinderen te screenen bij binnenkomst en een zorgteam op te zetten. Daar streef ik naar!” Q

Wie:'ŐĀųī¼ǞīƤĤĀ‫ܝڊڌܜ‬ Werkt:ŢīǁńĤĀƤƹƬ‫ڑډܧڌ‬Őų'īŨǾƹ‫܅‬dGððǁŐĤ‫ܧ‬ NŽŨŨĀųĤàīƬƹ Opleiding:ńīųīīƬťǁųĤīŐųÃƹƤīĝŋƹ‫܅‬ ĀơơŨŐĝĀƹŐīĝǁƤƬǁƬ‫ڌڈڈڊ‬īųdīǁńĤĀƤƹƬftrG ĜŐŢ¼t‫ڏډڈڊܜ‬ǝŽŨƹŽŽŐĤ‫ܝ‬ AJN-lid: sinds 2011

Ja! magazine

CASUS

2019 #46 - 28

Medical Checks for Children De stichting Medical Checks for Children (MCC) is op 1 november 2005 opgericht door kinderarts Inès von Rosenstiel en chirurg Karlien Bongers. Jaarlijks zendt MCC zo’n 120 vrijwilligers uit. Deze groep bestaat zowel uit medici als niet-medici. Het doel van MCC is om de vrijwilligers na vijf jaar overbodig te maken. Meer informatie: www.medicalchecksforchildren.org Ja! magazine

www.kinderfondsmamas.nl

29 - 2019 #46

CASUS

‘De meeste kinderen komen zonder ouders’ Danielle de Jongh, jeugdarts 0-4 bij GGD IJsselland gaat regelmatig als vrijwilliger mee met Medical Checks for Children. De organisatie werkt met een carrousel model waarbij elk kind een basisscreening krijgt en door een arts wordt gezien. Een prachtig concept waarin een team van jeugdartsen, kinderartsen, huisartsen en enkele niet-medici, kinderen in ontwikkelingslanden van preventieve en medische basiszorg voorziet. “Er zijn veel aangrijpende verhalen die mij bijblijven. En de volgende casus in het bijzonder.” Tekst: Daniëlle de Jongh Beeld: Eigen foto

“Het is 05:30 ‘s ochtends als de wekker gaat. Ik heb gelukkig goed

penwijken gedaan en daar zien we de bloedarmoede langzaam

ńīƬŨĀơīų‫܋‬fŐƹƬŽ‫܅‬űŐŢųƤŽŽűŐīǝĀųfŐųĤīƤŃŽųĤƬrr®‫܅‬ŋīīǾƹĀŨ

afnemen. Ondertussen delen we multivitamines en ijzertablet-

gedoucht. We gaan met het team ontbijten en laden alle beno-

ten uit.

digdheden en medicijnen in ons busje. Onze eerste stop is het kantoor van Letcee om de lokale nurses op te halen. Zij zullen ons

Hartverscheurend

helpen bij het vertalen tijdens de checks.

Ineens staat er een meisje met haar twee jongere broertjes voor

Na een halfuurtje rijden door het prachtige landschap van Zuid-

mij. Ze zien er koud en moe uit. Ook missen zij de sprankeling in

Afrika komen we aan bij een schooltje omheind door prikkel-

hun ogen die normaal zo vanzelfsprekend is voor kinderen. Via

draad in een afgelegen gebied. De Zuid-Afrikaanse vlag wappert

mijn vertaler begrijp ik dat ze van ver gekomen zijn om ons te

trots in de wind. Naast de school ligt een kleine sloppenwijk met

zien. Hun moeder is een paar avonden geleden niet thuis geko-

modderhutjes en huisjes van bruin verroeste golfplaten. Het is

men en sindsdien is ze nog niet terug. Dit gebeurt wel vaker na

een desolaat gezicht. Geen waterleidingen of sanitaire voor-

pension day, dan gaat moeder naar de stad om haar uitkering te

zieningen, en bovendien torenhoge werkloosheid en een groot

ŋĀŨīųīųűĀĀťƹĤĀƹńīŨŐŢťŽơĀĀųĤƤĀųť‫'܋‬ĀųĜŨŐŢǾƹǮīĤĀńīųǞīń‫܅‬

alcohol- en drugsprobleem. Kinderen lopen zonder schoenen, in

soms een week, om vervolgens ineens weer thuis te verschijnen.

vuile, verscheurde kleding rond, zonder enig toezicht.

Het meisje van acht moet dan voor haar kleine broertjes zorgen, net als nu. Hartverscheurend. Na een kort medisch onderzoek

Voedselprogramma

blijken de kinderen, behalve ondervoed en anemisch, verder

Na een halfuurtje opstarten zijn alle posten ingericht en zijn wij

gezond. Ze zitten wel onder de scabiës en huidinfecties waar

klaar om te beginnen. De eerste kindjes komen al enthousiast

wij speciale zeep, zalf, ivermectine pillen en fucidin voor bij ons

ĀĀųƤīųųīųűīƹŐųŋǁųŋĀųĤƹƤŽƹƬŋǁųńīĜŽŽƤƹīĝīƤƹŐȀĝĀĀƹīų

ŋīĜĜīų‫܋‬/īųĝŽŨŨīńĀ‫ܧ‬ƹīĀűŨŐĤńīīǾƹŋĀĀƤŢĀƬĀĀųŋīƹűīŐƬŢīŽű

soms ook een groeiboekje! Het raakt me dat de meeste kinderen

haar warm te houden en ik neem de kinderen mee naar onze apo-

komen zonder ouders of caretaker. Als we gaan checken zijn ze

ƹŋīīť‫܋‬tĀĀǶŨŽŽơŽǝīƤŨīńŐťűīƹīīųƬŽĝŐĀŨǞŽƤťīƤŽŃǞŐŢǝīƤĤīƤ

opvallend rustig. We nemen bloed af en daaruit blijkt dat er veel

nog iets voor dit gezin kunnen doen. Zij zal ervoor zorgen dat een

bloedarmoede en ondervoeding is onder deze kinderen. We

wijkverpleegkundige het gezin gaat opzoeken. Eenmaal terug in

ĜīƬơƤīťīųĤŐƹűīƹrĀűĀrĀƤǤĤŐīĜīŨŽŽǾƹǮŐĝŋŐųƹīǮīƹƹīųǝŽŽƤ

Nederland vraag ik mij af hoe het nu met ze gaat?”

deze school, zodat die ook deel kan uitmaken van een voedƬīŨơƤŽńƤĀűűĀ‫'܋‬ŐƹŋīīǾƹǮŐŢīīƤĤīƤĜŐŢĀųĤīƤīƬĝŋŽŨīųŐųƬŨŽơ-

Q

Ja! magazine

VISIE

2019 #46 - 30

EUSUHM verbindt kennis en mensen Obesitas, middelenmisbruik, mentale problemen, suïcide, kindermishandeling, dalende vaccinatiegraad, gameverslaving; deze problemen houden niet op bij de grens. Andere landen kennen dezelfde gezondheidsproblemen als Nederland. Tijdens het EUSUHM congres, dat van 11 tot en met 13 september plaatsvindt in Rotterdam, delen jeugdartsen uit verschillende landen kennis, ervaring en de laatste ontwikkelingen. Tekst: Henrique Sachse, voorzitter EUSUHM en Mascha Kamphuis, voorzitter organising commitee EUSUHM congres 2019 Beeld: Unsplash/Jurriaan Snikkers

tŐīǁǞīĝŽųƹĀĝƹīųīųŐĤīīķųŽơĤŽīų‫'܋‬ĀƹťĀųƹŐŢĤīųƬŋīƹ

land het organiserende land van het congres. Al vanaf het eerste

/îÃNrĝŽųńƤīƬ‫܋‬ðŽǝīīŨńīŨŐŢťńīǮŐųĤīųĜŐŢīŨťĀĀƤ‫܅‬űīųƬīųĤŐī

ĜīńŐųŐƬtīĤīƤŨĀųĤĀĝƹŐīŃĜīƹƤŽťťīų‫܋‬Sų‫ډڐڑډ‬ǝŽųĤŋīƹĀŨŨīƤīīƤƬƹī

hun uiterste best doen om het leven van kinderen een beetje be‫ܧ‬

/îÃNrĝŽųńƤīƬơŨĀĀƹƬŐųűƬƹīƤĤĀű‫܅‬Őų‫ڑڈڈڊ‬ǞĀƬĤŐƹŐųhīŐĤīų

ƹīƤƹīűĀťīų‫܅‬ĤĀƹǞīƤťƹŐųƬơŐƤīƤīųĤ‫܋‬ߎŽƤĤīĤīƤĤīťīīƤŐƬtīĤīƤ‫ܧ‬

īųĤŐƹŢĀĀƤ‫܅‬ơƤīĝŐīƬ‫ڈډ‬ŢĀĀƤŨĀƹīƤ‫܅‬ŋīīǾƹ¦ŽƹƹīƤĤĀűĤīīīƤ‫܋‬

Ja! magazine

31 - 2019 #46

VISIE

EUSUHM Bijna 40 jaar geleden werd het EUSUHM opgericht door Nederlandse en Belgische jeugdartsen. Hun doelstelling was om het verhaal van de jeugdgezondheidszorg over de grenzen heen

De keynotes op de donderdag stippen weer andere aspecten

te vertellen en omgekeerd het verhaal te horen

ǝĀųơƤīǝīųƹŐīǝīǮŽƤńǝŽŽƤŢīǁńĤĀĀų‫܋‬£ƤŽŃīƬƬŽƤfĀƹī£ŐĝťīƹƹǁŐƹ

van buitenlandse collega’s. De initiatiefnemers

/ųńīŨĀųĤǮĀŨŐųǮŐĝŋƹńīǝīųŐųĤīƤīŨĀƹŐīƹǁƬƬīųĤīĝŽųƹīǣƹǞĀĀƤŐų

richtten een bestuur op met leden uit diverse

űīųƬīųŽơńƤŽīŐīų‫܅‬ŋǁųńīǮŽųĤŋīŐĤīųǞīŨǮŐŢų‫܅‬ǞĀĀƤĜŐŢƬŽĝŐĀĀŨ

landen. Naast het organiseren van een

īĝŽųŽűŐƬĝŋīńīǮŽųĤŋīŐĤƬǝīƤƬĝŋŐŨŨīųĝīųƹƤĀĀŨƬƹĀĀų‫܋‬£ƤŽŃīƬƬŽƤ

tweejaarlijks congres, maakt EUSUHM zich hard

Eric Steegers uit Rotterdam neemt zijn toehoorders mee in de

voor het agenderen van thema’s via declarations,

ńīĤĀĝŋƹīŋŽīńŽīĤīǮŽƤń‫܅‬ŽųĤīƤǞŐŢƬīųŽųĤīƤǮŽīťƤŽųĤťŐųĤīƤ‫ܧ‬

het zichtbaar maken van problematiek door

ǞīųƬ‫܅‬ǮǞĀųńīƤƬĝŋĀơīųńīĜŽŽƤƹīŋīƹťŐųĤűīīƤťĀųƬīųńīǝīų

presentaties op congressen en meer. EUSUHM

ǝŽŽƤŨĀƹīƤ‫܋‬tĀĤŢĀdǁųńűĀųų‫܅‬ŨīĝƹŽƤŐųÃƹƤīĝŋƹ‫܅‬ǮĀŨǝīƤƹīŨŨīųŽǝīƤĤī

richt zich anno 2019 op de jeugd van 0-23 jaar.

ŐűơĀĝƹǝĀųȀųĀųĝŐķŨīơƤŽĜŨīűīųŽơńīĤƤĀńīųńīǮŽųĤŋīŐĤīųŋŽī de publieke dienstverlening daarop kan aansluiten. Child Health in Europa Op vrijdag 13 september spreekt allereerst professor Reint Jan Re‫ܧ‬ nes van de Hogeschool van Amsterdam. Hij is een zeer inspirerend

'īŽƤńĀųŐƬĀƹŐīŐƬŐųŋĀųĤīųǝĀųĤīdt‫܅‬ŐųƬĀűīųǞīƤťŐųńűīƹŋīƹ

ƬơƤīťīƤ‫܅‬ǞīīƹĀŨŨīƬǝĀųńīĤƤĀńƬǝīƤĀųĤīƤŐųńīųǮĀŨǮŐĝŋűīƹųĀűī

/ƤĀƬűǁƬr ‫¦܋‬ŽƹƹīƤĤĀűŋīīǾƹǝīīŨƹīĜŐīĤīųǝŽŽƤĤīĜǁŐƹīųŨĀųĤ‫ܧ‬

ƤŐĝŋƹīųŽơńīǮŽųĤīťīǁǮīƬĜŐŢťŐųĤīƤīųīųŢŽųńīƤīų‫܋‬£ƤŽŃīƬƬŽƤ Ž‫ܧ‬

ƬīńĀƬƹīų‫܅‬űĀĀƤűŐƬƬĝŋŐīųŐƬŋīƹŽŽťǝŽŽƤĤītīĤīƤŨĀųĤƬīĜīǮŽī‫ܧ‬

rinne Vandermeulen uit Leuven gaat in op het thema vaccineren

kers een goed moment om meer te zien van deze bijzondere stad.

ŐųĤī/ǁƤŽơīƬīĝŽųƹīǣƹ‫܋‬dǁƤŐĀĀųǝĀų¦ŐŢƬǞŐŢť‫܅‬ǞīƤťǮĀĀűĜŐŢGĀűīƬ

àĀųƹŋŽīǞīŨŋīƹǞīƹīųƬĝŋĀơơīŨŐŢťīơƤŽńƤĀűűĀńŽīĤńīǝǁŨĤŐƬ‫܅‬

ŃŽƤNīĀŨƹŋ‫܅‬ųīīűƹŽųƬűīīŐųĤīŽųƹǞŐťťīŨŐųńīųƤŽųĤŽűńĀűīƬ

staan ook enkele mooie Rotterdamse plekken op het programma.

en wat zij kunnen betekenen in de zorg. Vrijdag sluit professor rŐƹĝŋŨĀŐƤǁŐƹhŽųĤŽųĀŃűīƹŋīƹǮīīƤƤīŨīǝĀųƹīǝīƤŋĀĀŨŽǝīƤĤī

Werkbezoek en ontspanning

uitkomsten van de Models of Child Health Appraised (MOCHA)

Op woensdag 11 september staan meerdere werkbezoeken

ƬƹǁĤŐī‫܅‬īīųŽųĤīƤǮŽīťųĀĀƤĤīǝīƤƬĝŋŐŨŨīųĤīĝŋŐŨĤŋīĀŨƹŋƬǤƬƹīűīų

ńīơŨĀųĤ‫܋‬ðŽŋŽǁĤƹŋīƹ dG¦ŐŢųűŽųĤŽơīųŋǁŐƬīųťĀųťīųųŐƬ

in Europa.

ńīűĀĀťƹǞŽƤĤīųűīƹĤīơƤŽŢīĝƹīųGīųīƤĀƹŐŽų¦īųNīĀŨƹŋǤ£Ƥīń‫ܧ‬ ųĀųĝŐīƬ‫ڌ‬ŨŨ‫܋‬tĀĤīǮīǞīƤťĜīǮŽīťīų‫܅‬ƬƹĀƤƹŋīƹĝŽųńƤīƬŽű‫ڎډ‬ǁǁƤ

Kom ook!

űīƹīīųĜīťīųĤīťīǤųŽƹīƬơīĀťīƤīųīīųűǁǮŐťĀĀŨŐųƹīƤűīǮǮŽ‫܅‬

tĀĀƬƹĤīńīųŽīűĤīťīǤųŽƹīƬơƤīťīƤƬ‫܅‬ǮŐŢųīƤűīīƤĤīƤīƬīƬƬŐīƬ

gevolgd door een receptie ondersteund door de gemeente Rot‫ܧ‬

die aandacht besteden aan de kennis van de deelnemers aan

terdam in het historische stadhuis aan de Coolsingel.

/îÃNr‫܋‬ðŐŢŋīĜĜīųĀĜƬƹƤĀĝƹƬŐųńīĤŐīųĤŽǝīƤīīųĜƤīīĤƬĝĀŨĀ

Op donderdagavond 12 september schepen de congresbezoekers

ĀĀųŽųĤīƤǞīƤơīųīųŽǝīƤĤŐǝīƤƬīŨīīǾƹŐŢĤƬńƤŽīơīų‫܋‬rīƹĜŐŢųĀ‫ڈڈڊ‬

ŐųŽơīīųǝĀųĤīűīīƬƹŨǁǣǁīǁǮīƤĀĤīƤƬƹŽŽűĜŽƹīųǝĀų/ǁƤŽơĀ‫܅‬Ĥī

ơŽƬƹīƤƬ‫܅‬űŽųĤīŨŐųńīơƤīƬīųƹĀƹŐīƬīųǞŽƤťƬŋŽơƬǝĀŨƹīƤńīųŽīńƹī

rĀŢīƬƹīŐƹǁŐƹ‫܋ڎڊڑډ‬NŐīƤǝŐųĤƹŋīƹĤŐųīƤơŨĀĀƹƬ‫'܋‬īǝĀĀƤƹŽĝŋƹǝŽƤűƹ

ťŐīǮīų‫܋‬àīīƬīƤĜŐŢ‫܇‬

een prachtig moment om nog verder te netwerken. En terwijl ge‫ܧ‬ ǝĀƤīųǞŽƤĤƹ‫܅‬ńĀĀƹŋīƹǝĀųīƹīųīųơƤĀƹīųŽǝīƤŐųīīųŋīǁƬǮĀųń‫ܧ‬īų

Q

dansfestijn. Ieder land laat songs van eigen bodem horen. Laurentien opent tĀĀƬƹĀŨĤīǮīńīǮīŨŨŐńŋīŐĤ‫܅‬ńĀĀƹŋīƹųĀƹǁǁƤŨŐŢťǝŽŽƤĀŨŽűĤīŐų‫ܧ‬ houd. In totaal zijn er acht keynotespeakers tijdens het driedaagse ĝŽųńƤīƬƹīĜīŨǁŐƬƹīƤīų‫܋‬£ƤŐųƬīƬhĀǁƤīųƹŐīųŽơīųƹŽơĤīǞŽīųƬĤĀń‫܋‬ Als oprichter van Missing Chapter Foundation zal zij vertellen wat

Info en aanmelden

ĤīŐųńƤīĤŐķųƹīųǮŐŢųǝĀųƬǁĝĝīƬǝŽŨŨīťŐųĤ‫ܧ‬ŐųĝŨǁƬŐī‫܋‬ðŐŢǮĀŨŐųŋīƹ bijzonder stilstaan bij het betrekken van kinderen bij vraagstuk‫ܧ‬

Zie voor meer informatie en aanmelden:

ken in de (jeugdgezondheids)zorg.

www.eusuhm2019.com

Ja! magazine

Dit materiaal is uitsluitend bestemd voor zorgprofessionals.

NIEUW NUTRAMIGEN PURAMINO JUNIOR

NIEUW

ER IS NU EEN VOEDING OP BASIS VAN AMINOZUREN SPECIAAL ONTWIKKELD VOOR KINDEREN OUDER DAN 12 MAANDEN#

1 jaar en ouder

MAAK VAN NUTRAMIGEN PURAMINO JUNIOR uw eerste keuze voor de aanpak van ernstige KMA en meervoudige voedselallergieën vanaf 12 maanden 100% aminozuren voor klinisch bewezen effectiviteit 1,2^ Ondersteunt een gezonde gewichtstoename bij kinderen met een verleden van gewichtsverlies met aanhoudende klachten tijdens gebruik van een eHF1^ Speciaal ontwikkeld voedingsprofiel met DHA en MCT

1. Vanderhoof et al. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2016 Nov;63(5):531-533. 2. Burks et al. J Pediatr.2008 Aug;153(2):266-7 # Kinderen die geen borstvoeding krijgen ^Onderzocht voor de toevoeging van MCT

DHA: Docosahexaeenzuur MCT: Middellange ketenvetzuren

Belangrijk: De beste voeding is borstvoeding. Nutramigen* PURAMINO Junior is een voeding voor medisch gebruik en dient te worden gebruikt onder toezicht van een zorgprofessional. *Gedeponeerd merk van Mead Johnson & Company, LCC. ©2018 Mead Johnson & Company, LCC. All Rights Reserved. Trademark and copyright used under license.LGG® en het LGG®-logo zijn geregistreerde handelsmerken van Valio Ltd, Finland. Mead Johnson Nutrition, WTC Toren H, 17e verdieping, Zuidplein 142, 1077 XV Amsterdam, Servicenummer: 088 – 44 55 001 (tijdens kantooruren).

33 - 2019 #46

recensies

Mijn leven met Ninjo, het verhaal van een mislukte adoptie NīƹĜŽīťĜīńŐųƹűīƹŋīƹŽǝīƤŨŐŢĤīųǝĀųtŐųŢŽ‫܋‬NīƹŢŽųńīƹŢītŐųŢŽ‫܅‬ńīĜŽƤīųŐųfŽƤīĀ‫܅‬ǞŽƤĤƹŐų‫܅ڎڏڑډ‬Žơ‫ܧڌ‬ŢĀƤŐńī ŨīīǾƹŐŢĤńīơŨĀĀƹƬƹŐųīīųtīĤīƤŨĀųĤƬńīǮŐų‫܅‬ĜīƬƹĀĀųĤīǁŐƹ¦īųŐŨĤī'ǁŐŃ‫܅‬ŋĀĀƤƹŽīųűĀŨŐńīīĝŋƹńīųŽŽƹīųƹǞīī ťŐųĤīƤīų‫܅‬ŢŽųńīƤĤĀųtŐųŢŽ‫¦܋‬īųŐŨĤīƬĝŋīƹƬƹĤīťŐųĤīƤƹŐŢĤǝĀųtŐųŢŽųĀĀƬƹŋĀĀƤīŐńīųťŐųĤīƤƹŐŢĤ‫܋‬tŐųŢŽ‫܅‬ńīĜŽƤīų ŐųfŽƤīĀ‫܅‬ƹīƤīĝŋƹńīťŽűīųŐųīīųťŐųĤīƤƹīŋǁŐƬ‫܅‬ǞŽƤĤƹĀŨƬťŨīǁƹīƤŽǝīƤńīơŨĀĀƹƬƹųĀĀƤīīųųŐīǁǞīǞīƤīŨĤ‫¦܋‬īųŐŨĤī ‫ܧ‬ŐųŋīƹĜŽīťNīƬƹīƤ‫ܧ‬ńƤŽīŐƹŽơŐųīīųƹƤĀĤŐƹŐŽųīīŨťĀƹŋŽŨŐīťńīǮŐų‫܋‬NīƬƹīƤǞŐŨtŐųŢŽܴŽųīŐųĤŐńǝīīŨŨŐīŃĤīńīǝīųܵ‫܋‬Ũ ńĀǁǞĜŨŐŢťƹĤĀƹܴtŐųŢŽŋīƹųŐīƹŨīīƤƹܵ‫ܴ܋‬ðŐŢųńīǮŐĝŋƹǝīƤƹƤŽťĤĀųŐųīīųƬŽŽƤƹűĀƬťīƤīųǞĀƹŐťƹīńīųŋīűǮīŐŨīīťǮŐŢųīųī ŽŽƤŐųīųŋīƹĀųĤīƤīǞīīƤǁŐƹƹīńĀĀų‫¼܋‬īńīŨŐŢťīƤƹŐŢĤńĀĀƹŋīƹơīƤƬŽŽųŨŐŢťīŨīǝīųǝĀųNīƬƹīƤīųŋĀĀƤńīǮŐų‫܅‬īųĤĀĀƤűīīŽŽť ŋīƹŨīǝīųǝĀųtŐųŢŽ‫܅‬ųŐīƹŽǝīƤƤŽǮīų‫܋‬NīƬƹīƤƬĝŋīŐĤƹǝĀųŋĀĀƤīīƤƬƹīűĀųīųŋīƤƹƤŽǁǞƹ‫܋‬rĀĀƤŽŽťĤĀƹŋǁǞīŨŐŢťŨŽŽơƹƬƹǁť‫܋‬NīƬƹīƤťŐīƬƹ ǝŽŽƤīīųƤīŨĀƹŐīűīƹīīųǝƤŽǁǞ‫܋‬/ųűīƹtŐųŢŽńĀĀƹŋīƹĜīƤńĀŃǞĀĀƤƹƬ‫܋‬NŐŢŨŐīńƹ‫܅‬ťŐīƬƹĤīǝīƤťīīƤĤīǝƤŐīųĤŢīƬǁŐƹīųŽųƹƬơŽŽƤƹŋīŨīűĀĀŨ‫܋‬ ųĤĀųťƬĀŨŨīŋǁŨơǝīƤŨīųŐųń‫܅‬ŽųĤĀųťƬĀŨŨīŨŐīŃĤī‫܅‬ŽųĤĀųťƬĀŨŨīńŽīĤīĜīĤŽīŨŐųńīų‫܋‬/īųŐųĤƤŐųńīųĤ‫܅‬ŽơƤīĝŋƹīųƤĀǁǞǝīƤŋĀĀŨ‫ܜ܋‬hf‫ܝ‬

schrijver: Renilde Duif uitgever: Uitgeverij Aspekt prijs: ‫ڈڍ܅ڌډݓ‬

Wees onzichtbaar Lezend ervaar je de realiteit van een Three Culture Kid op de meest rauwe manier. Met een huis ǝŽŨƬƹƤŐŢĤĤŽŽƤīīųńīǞīŨĤĤĀĤŐńīǝĀĤīƤŐųīīųųŐīǁǞŨĀųĤĤĀƹĤīŐŢŨűīƤŋīīƹ‫܋‬NīƹŐƬīīųŃĀűŐ‫ܧ‬ ŨŐī‫ܧ‬īųńƤŽƹīƬƹĀĤƬťƤŽųŐīťƹīńīŨŐŢť‫܅‬ǞĀĀƤĜŐŢŋīƹǞŽŽƤĤܴťƤŽųŐīťܵīīųŋīŨīīŐńīųƹŐŢĤƬīĜīƹīťīųŐƬ ťƤŐŢńƹ‫܋‬àĀųƹǮŽǞīŨŋīƹŢŽųńīűŐńƤĀųƹīųńīǮŐų‫܅‬ĀŨƬĤīĜǁǁƤƹǞĀĀƤŐųĤīǮīŢŽųńīųŽơńƤŽīŐƹ‫܅‬ŐƬǝīƤƤī van klassiek te noemen. Het is een nieuwe geschiedenis die nog niet in de geschiedenisboeken ǝŽŽƤťŽűƹ‫܅‬űĀĀƤĤīĜĀƬŐƬŐƬǝŽŽƤǝīīŨťŐųĤīƤīųĤŐīŐųtīĤīƤŨĀųĤŽơńƤŽīŐīų‫܋‬NīƹťĀųĤĀĀƤŽű ŋīŨơīųŋīƹŽųǮŐĝŋƹĜĀƤīťŐųĤŐųĤīƬơƤīīťťĀűīƤƹīŋīƤťīųųīų‫܋‬/īųĜŽīťĤĀƹǝīīŨŐųǮŐĝŋƹńīīǾƹ‫܋‬ 'ī¼ǁƤťƬīƬĝŋƤŐŢǝīƤrǁƤĀƹSƬŐť‫ܝڏڏڑډܜ‬ŐƬǞŐųųĀĀƤǝĀųĤīhŐĜƤŐƬhŐƹīƤĀƹǁǁƤơƤŐŢƬ‫ܜ܋ڐډڈڊ‬dN‫ܝ‬

schrijver: Murat Isik uitgever: Ambo / Anthos prijs: ‫ڑڑ܅ڌڊݓ‬

Ik wil jullie iets vertellen ŨƬŽǁĤīƤƬƹīűĀťīųťƤŐŢńīųűīƹơƬǤĝŋŐƬĝŋīơƤŽĜŨīűīų‫܅‬ƤĀĀťƹĤĀƹŽŽťŋǁųťŐųĤīƤīų‫܋‬NŽīŋīƹŋīųǁŐƹƹīŨīńńīų‫܌‬ 'ŽŽƤĤĀƹŽǁĤīƤƬ‫ܜ‬īųơƤŽŃīƬƬŐŽųĀŨƬ‫ܝ‬ŋīƹűŽīŐŨŐŢťǝŐųĤīųīƤŽǝīƤƹīơƤĀƹīų‫܅‬ťƤŐŢńīųťŐųĤīƤīųǝĀĀťųŐīƹƹīŋŽƤīųǞĀƹīƤĀĀų de hand is. ‘Ik wil jullie iets vertellen’ helpt. Op de linker bladzijden wordt in heldere tekeningen en eenvoudige taal ǁŐƹŨīńńīńīǝīųĀĀųĤīĀŨŨīƤŢŽųńƬƹīų‫܅‬ĤīŨŐųťīƤťŽŨŽűǝĀųĤīƤīĝŋƹīƤĜŨĀĤǮŐŢĤīĜŐīĤƹŐųŃŽƤűĀƹŐīĀĀųŽǁĤīƤīťŐųĤīƤīų en in de kaders ernaast staat aanvullende informatie voor ouders en andere volwassenen. Daarmee is het behalve een (voor)leesboek vooral een samenleesboek: het biedt gezamenlijke taal en informatie en helpt daarmee ŽǁĤīƤƬīųťŐųĤīƤīųƹīơƤĀƹīųŽǝīƤǞĀƹīƤĀĀųĤīŋĀųĤŐƬ‫܋‬/īųǝīīŨńīŋŽŽƤĤīƤīĀĝƹŐīǝĀųųǁǝŽŨǞĀƬƬīųf££‫ܧ‬ťŐųĤīƤīų ƹŐŢĤīųƬĤīŨĀųĝīƤŐųńǝĀųŋīƹĜŽīťǞĀƬ‫ܴ܄‬NīƤťīųųŐųń‫܅‬īƤťīųųŐųńīųĜīƹīƤťǁųųīųĜīńƤŐŢơīų‫܅‬ǮīŨŃƬųĀǮŽǝīīŨŢĀƤīų‫܇‬FŐŢų dat kinderen en ouders nu niet meer zo lang hoeven te wachten’. Het is te hopen dat veel jeugdartsen dit boek in de wachtkamer laten rondslingeren. (EJ)

Schrijver: Karen Glistrup uitgever: SųĤīàŽŨťīų prijs: ‫ڈڍ܅ڏډݓ‬ Tekst: Jeanne-Marie Hament, Els Jonker, Lilly Kivit

Ja! magazine

PODIUM

2019 #46 - 34

‘Waarneming is niet altijd waar’ Iris Sommer (48) is sinds 2017 hoogleraar psychiatrie aan het Universitair Medisch Centrum Groningen. Naast haar studenten, bedient ze een groot publiek met haar inzichten. Zo schreef ze De zeven zintuigen over de werking van zintuigen. En werkte ze voor RTL 4 mee aan Een goed stel hersens, waarin ze de cognitieve prestaties van bekende Nederlanders besprak. Eind juni spreekt ze op een inspiratieavond van de AJN en de NVK. SŲƸĪƣǜŏĪǝ‫܇‬GĪšÿdżŧ‫¦ܪ‬ŏŤŤĪƣƫ ĪĪŧģ‫܇‬GĪšÿdżŧ‫¦ܪ‬ŏŤŤĪƣƫ

Eigenlijk wilde Iris journalist worden. Op de middelbare school

ǝŨīťťīų‫܅‬ǞĀĀƤŐųŐťųŐīƹƬűīīƤǮŐī‫܋‬SųĤĀƹƬƹĀĤŐǁűĜīńŐųŐťƬƹīīǝĀƬƹ

ŋŐīŨĤǮīǝĀųŽơƬƹīŨŨīųƬĝŋƤŐŢǝīų‫܋‬ðīťŽŽƬǁŐƹīŐųĤīŨŐŢťǝŽŽƤīīųƬƹǁ‫ܧ‬

mijn beeldscherm te poetsen. Tijdens het poetsen weet ik wel

ĤŐīńīųīīƬťǁųĤī‫܅‬űĀĀƤĤīŨŐīŃĤīǝŽŽƤƹīťƬƹŐƬĀŨƹŐŢĤńīĜŨīǝīų‫܋‬ŐŢ

ĤĀƹŋīƹŐųűŐŢųŋŽŽŃĤǮŐƹ‫܅‬ĤŐīǝŨīťťīų‫ܳ܋‬NīƹǮŐŢųńīīųŋĀŨŨǁĝŐųĀƹŐīƬ‫܅‬

haar keuze voor een medische specialisatie stonden de hersenen

űĀĀƤܴŽųǞĀĀƤųīűŐųńīųܵŽŃǮŐųƬĜīńŽŽĝŋīŨŐųń‫܋‬àŐīťīųƹųŐīƹĤī

ĝīųƹƤĀĀŨ‫܅‬űĀĀƤŐƬĤĀųųīǁƤŽŨŽńŐīŽŃơƬǤĝŋŐĀƹƤŐīűīīƤơĀƬƬīųĤ‫܌‬Nīƹ

ńīĤĀĀųƹīųŐųĤīƬĝŋĀĤǁǞ‫܅‬ĤŐīńīǞŽŽųīīųƬƹƤǁŐťŐųŋīƹĤŽųťīƤ

antwoord is bekend: zij werd psychiater en neurowetenschapper.

ĜŨŐŢťīųƹīǮŐŢų‫܌‬

Iris houdt zich bezig met hallucinaties: “Ik doe mijn best om ơĀƹŐķųƹīųĜŐŢƹīƬƹĀĀųĤŐīŨĀƬƹŋīĜĜīųǝĀųƬƹīűűīųŽŃĜīīŨĤīų‫܅‬ ŽűƹīĜīńƤŐŢơīųǞĀƹǮŐŢĤŽŽƤűĀťīųīųǝŽŽƤĀŨ‫܅‬ŽűŋīųǝĀųƬƹīű‫ܧ‬ űīųīųĜīīŨĤīųĀŃƹīŋīŨơīų‫ܳ܋‬ Zinsbegoocheling

‘Luister naar muziek die je nog niet kent’

ܲàīųīűīųŽųǮīŽűńīǝŐųńǞĀĀƤĤŽŽƤŽųǮīǮŐųƹǁŐńīų‫'܋‬īǮŐųƹǁŐ‫ܧ‬ ńīųŨīǝīƤīųťŨīŐųīĜƤŽťŢīƬŐųŃŽƤűĀƹŐīĀĀų‫܅‬ĤīŋīƤƬīųīųűĀťīų

Samen met jeugdartsen

īƤīīųŨŽńŐƬĝŋńīŋīīŨǝĀų‫܅‬ĤŽŽƤĀĀųƹīǝǁŨŨīųǞĀƹŢīīīƤĤīƤŋīĜƹ

In haar functie als hoogleraar aan het UMC Utrecht deed Iris

űīīńīűĀĀťƹŽŃǞĀƹŢīǝīƤǞĀĝŋƹ‫ܳ܋‬/ųŋŽīܴǮŐīƹܵĤīŽűńīǝŐųńīƤ

Sommer met jeugdartsen onderzoek naar het horen van stem‫ܧ‬

ĤĀųơƤīĝŐīƬǁŐƹ‫܌‬ŐŢŋīƹĜīƬĝŋƤŐŢǝīųǝĀųĤīǮīŨŃĤīǞŽųŐųńĤŽŽƤ

men bij jeugdigen. Dit onderzoek leidde uiteindelijk mede tot het

verschillende leden van een gezin vertelt ieder iets anders. Met

oprichten van de Stemmenpoli aan het UMC Utrecht. “De impact

het schrijven van het boek De Zeven Zintuigen wilde Iris vooral

ǝĀųńīǁƤīųīųńīŨǁŐĤīųǞŽƤĤƹǝĀĀťųŽńŽųĤīƤƬĝŋĀƹܳ‫܅‬ǝīƤƹīŨƹSƤŐƬ‫܋‬

deze subjectiviteit van waarneming onder de aandacht brengen.

dīǁńĤĀƤƹƬīųťǁųųīųĤĀĀƤĜŐŢīīųĜīŨĀųńƤŐŢťīƤŽŨǝīƤǝǁŨŨīų‫܅‬űīīųƹ

àĀĀƤųīűŐųńŐƬųŐīƹĀŨƹŐŢĤǞĀĀƤ‫܋‬ŨƬǝŽŽƤĜīīŨĤǝīƤƹīŨƹǮŐŢŽǝīƤŋīƹ

ǮŐŢ‫܋‬ðŽťĀųŋīƹńīǝīųǝĀųǝŽŽƤŨŐĝŋƹŐųńŽǝīƤƬǁĜŢīĝƹŐǝŐƹīŐƹǝĀųǞĀĀƤ‫ܧ‬

ǝīƤŨŽŽơǝĀųīīųűŐńƤĀŐųī‫ܧ‬ĀĀųǝĀŨ‫ܲ܋‬NīƹĜīńŐųƹĜŐŢűŐŢűīƹǝŨīťŢīƬ

ųīűŐųńťĀųĜīŨĀųńƤŐŢťǮŐŢųǝŽŽƤĤīĤĀńīŨŐŢťƬīơƤĀťƹŐŢť‫܅‬ǮŽĀŨƬĜŐŢĤī

ǮŐīų‫܅‬ǞŐƹƹīƬƹīƤƤīƹŢīƬĀĀųĤīŨŐųťīƤťĀųƹ‫'܋‬ĀĀƤųĀǞŽƤĤīųŋīƹǝĀńī

ųŐīǁǞĜŽǁǞǝĀųƬĝŋŽŨīų‫ܲ܋‬ŐŢŋīƹǝīƤǞīƤťīųǝĀųƬŐńųĀŨīųŐƬīƤīīų

Ja! magazine

35 - 2019 #46

PODIUM

groot verschil tussen personen. De moderne schoolgebouwen zijn vaak hoog en open bij de entree. Dit is prachtig en licht voor de

AJN-NVK dag

ǝŐƬǁīŨīǞĀĀƤųīűŐųń‫܅‬űĀĀƤĤīĀťŽīƬƹŐīťŋīīǾƹīƤŽųĤīƤƹīŨŐŢĤīų‫܋‬

De gezamenlijke dag met de Nederlandse

/ŨťơīƤƬŽŽųŋīīǾƹīīųĀųĤīƤȀŨƹīƤǝŽŽƤǞĀĀƤųīűŐųń‫܋‬tŐīƹŐīĤīƤīīų

Vereniging voor Kindergeneeskunde is vrijdag

ťĀųīǝīųńŽīĤȀŨƹīƤīų‫܋‬rīųƬīųűīƹĀǁƹŐƬűīųīűīųĜŐŢǝŽŽƤĜīīŨĤ

21 juni op Papendal. Daarnaast is er op donderdag

te veel prikkels bewust waar. Als de omgeving om hen heen erg

20 juni een inspiratieavond. Iris Sommer,

ĤƤǁťŐƬ‫܅‬ǝīīŨųŐīǁǞīīŨīűīųƹīųĜīǝĀƹ‫܅‬ĤĀųťǁųųīųǮŐŢĤŐƹųŐīƹĀĀų‫܋‬

hoogleraar Psychiatrie Universitair Medisch

/īųťŐųĤűīƹĀǁƹŐƬűīńĀĀƹĤĀųǶŨĀĤĤīƤīų‫܅‬űĀĀťƹīīųƤīơīƹīƤīųĤī

Centrum Groningen, vertelt dan over haar boek

beweging en sluit zich af. Het kind wordt angstig. Een rustige

De Zeven Zintuigen en Barend van Kooten,

omgeving met voorspelbaarheid en routine helpt hen om zich

neuroloog in het Gelre Ziekenhuis,

beter te ontwikkelen. Akoestiek met veel echo’s is voor kinderen

Apeldoorn, spreekt over het koppelen van

űīƹĀǁƹŐƬűīųŐīƹŋīŨơīųĤ‫ܳ܋‬

informatietechnologie aan de eigen intuïtie en denken in mogelijkheden. Voor aanmelden en meer informatie:

ĀųĤīǝŐŢŃťŨĀƬƬŐīťīǮŐųƹǁŐńīųǮŐĝŋƹ‫܅‬ńīŋŽŽƤ‫܅‬Ƥīǁť‫܅‬ƬűĀĀťīųƹĀƬƹ ǝŽīńƹSƤŐƬīƤŐųŋĀĀƤĜŽīťƹǞīīƹŽī‫܅‬ųĀűīųŨŐŢťŐųƹǁŗƹŐīīųīǝīų‫ܧ‬ wicht. Als jeugdarts is het belangrijk om met een ‘open vizier’ alle ouders en kinderen te benaderen: “Onze hersenen zijn eigenlijk ĜīǝŽŽƤŽŽƤĤīīŨĤĤŽŽƤǞĀƹǞīĀŨǞīƹīų‫܅‬ĀĀųǞīŨťŋĀĀťŢīơĀƬƹ ŽųǮīīīƤĤīƤīīƤǝĀƤŐųń‫܌‬/ŨťīǞĀĀƤųīűŐųńŐƬĀĝƹŐīŃƬīŨīĝƹīƤīų‫܅‬ ĀƬƬīűĜŨīƤīųīųĝŽųĝŨǁĤīƤīųűīƹĜīŋǁŨơǝĀųŽųǮīǮŐųƹǁŐńīų‫܋‬àī nemen een beetje waar met zintuigen en vullen veel aan vanuit de ŋīƤƬīųīų‫ܳ܋‬ ĤǝŐīƬǝĀųSƤŐƬ‫'ܲ܄‬ŽŽƤŢīǞīƤīŨĤǁŐƹƹīĜƤīŐĤīų‫܅‬ǞŽƤĤƹŢīǞĀĀƤųī‫ܧ‬ ming ruimer. Maak een gerecht klaar dat je nog nooit hebt gege‫ܧ‬ ten. Luister naar muziek die je nog niet kent. Er zijn zoveel verschil‫ܧ‬ lende manieren om naar de wereld te kijken. Onze leermeesters in ĤŐīŽųƹǞŐťťīŨŐųńǮŐŢųĀŨŨīűīųƬīųŽűŽųƬŋīīų‫ܳ܇‬ Q

www.ajnjeugdartsen.nl/Mijn AJN.

We teach...

Voor u in deze uitgave meegestuurd: Folder een nieuwe de BoekStartcoach: nieuwe BoekStartapp aanpak om taal arme gezinnen voorleestips en boekentips. te ondersteunen op het consultatiebureau.

rning ring door voorlezen VOLKSGEZONDHEIDSPROBLEMEN BETER BEGRIJPEN 4 september, 2 oktober, 6 en 27 november 2019, Utrecht

OMGAAN MET CONFLICTEN EN SUCCESVOL ONDERHANDELEN 23 september en 7 oktober 2019, Utrecht NIEUW

SAMENWERKEN MET BLOGGERS, VLOGGERS EN SOCIAL INFLUENCERS 24 september 2019, Gouda

NIEUWE TAAK VOOR DE JEUGDARTS: INDICATIESTELLING 25 september 2019, Utrecht

PROFESSIONEEL PRESENTEREN 1 en 29 oktober 2019, Utrecht

HOE BENUT JE E-HEALTH IN DE PRAKTIJK 8 en 29 oktober 2019, Utrecht

TOP 10 KLEINE KWALEN IN DE SPREEKKAMER VAN DE JGZ 9 oktober 2019, Utrecht

TRAIN-DE-TRAINERWORKSHOP VOOR VISUSINSTRUCTEURS 9 oktober en 6 november 2019, Utrecht

SKILLS PRAKTIJKLEREN ANDERE LEEFTIJDSGROEP 0-18 6 november 2019, Utrecht

COMMUNICEREN MET PUBERS 11 november 2019, Zwolle

Download onze brochure of ontvang 'm gratis per post. www.nspoh.nl/brochure2019

Nieuw e-learning Taalstimulering door voorlezen Voorlezen maakt groot verschil Van de kinderen die niet worden voorgelezen heeft maar 30% voldoende woordenschat voor een goede start op school. Van de peuters en kleuters die geregeld zijn voorgelezen heeft bijna 70% voldoende woordenschat. Het is belangrijk om ouders en kinderen vanaf jongs af aan te laten ervaren hoe leuk voorlezen is. Dit bevordert het leesplezier op latere leeftijd. U kunt in uw contact met ouders heel effectief de taalontwikkeling beïnvloeden. Informeer ouders aansluitend over het gratis BoekStartkoffertje met boekjes voor hun baby.

De e-learning • helpt JGZ-professionals bij het bespreken van het belang van voorlezen met ouders • frist uw kennis op en vergroot uw deskundigheid • biedt veel voorbeeldmateriaal dat direct aansluit bij de praktijk • bevat ook een reader met verdiepend materiaal • wordt met een toets afgesloten en is geaccrediteerd • is gratis en te vinden in de JGZ-academie van het NCJ: jgzacademie.nl.

>>> boekstartpro.nl afgesloten en is geaccrediteerd in de JGZ-academie van .nl.

De NSPOH wil een waardevolle bijdrage leveren aan de verbetering van de volksgezondheid, de arbeidsomstandigheden en participatie in Nederland. Dit doen wij door professionals kwalitatief goed en vraaggestuurd op te leiden voor de hedendaagse praktijk van public en occupational health. Wij ontwikkelen en organiseren opleidingen, bij- en nascholing, in-company programma’s en symposia op academisch en post-hbo niveau.

E-learning

‘Jong geleerd is oud gedaan’ Gezonde voeding is belangrijk voor de groei en ontwikkeling van het jonge kind en legt een stevig fundament voor gezondheid op latere leeftijd. Een gevarieerde voeding met hoofdzakelijk basisvoedingsmiddelen levert hiervoor de benodigde voedingsstoffen. Al op jonge leeftijd ontwikkelen kinderen voedingsgewoonten die bepalend zijn voor hun voedingspatroon later in het leven. E-learning: Jong geleerd is oud gedaan In de E-learning leert u meer over smaakontwikkeling bij kinderen, goede voeding voor kinderen, hoe om te gaan met kinderen die moeilijk eten en de rol van de ouder. •

Ontwikkeld en geaccrediteerd voor (kinder)diëtisten, jeugdverpleegkundigen en jeugdartsen (jeugdarts KNMG of arts Maatschappij en Gezondheid, profiel Jeugdgezondheidszorg)

•

Relevante onderwerpen over goede voeding voor kinderen vanaf 1 jaar

•

Volg de E-learning wanneer het u uitkomt

Meer informatie en aanmelden www.fci-academy.nl

Bent u een voedings- of gezondheidsprofessional en wilt u meer weten over zuivel, voeding en gezondheid? Bezoek dan de FrieslandCampina Institute website. www.frieslandcampinainstitute.nl institute.nl@frieslandcampina.com Facebook: /FrieslandCampina Institute Twitter: FCInstitute_NL

MARKANT

2019 #46 - 38

Nederlands JGZ-model gaat internationaal Het Nederlandse model van verbetering van de gezondheid van kinderen via de jeugdgezondheidszorg krijgt internationale erkenning. Een onderzoeksgroep onder leiding van de Wereld GezondŋīŐĤƬŽƤńĀųŐƬĀƹŐī‫ܜ‬àN‫ܝ‬ŋīīǾƹŽųŨĀųńƬńīťŽǮīųǝŽŽƤĤī'‫ܧ‬ƬĝŽƤīĀŨƬűīīƹűīƹŋŽĤī‫܋‬ßŐŢŃǝƤĀńīųĀĀų professor Stef van Buuren, werkzaam bij TNO en de Universiteit Utrecht, die het onderzoek leidt. ¼ĪŤƫƸ‫܇‬GĪšÿdżŧ‫¦ܪ‬ŏŤŤĪƣƫ Beeld: eigen foto

àĀƹŋīīǾƹĤīàNĜīƬŨŽƹīų‫܌‬

ǝĀųŽųƹǞŐťťīŨŐųńűĀťīų‫'܋‬ī'‫ܧ‬ƬĝŽƤīŐƬĤĀųŽŽťĜīŨĀųńƤŐŢťǝŽŽƤŋīƹ

“Het Global Scale for Early Development (GSED) project onder leiding

ǝīƤńīŨŐŢťīųǝĀųťŐųĤīƤīųǁŐƹǝīƤƬĝŋŐŨŨīųĤīŨĀųĤīų‫ܳ܋‬

ǝĀųĤīàNŋīīŃƹńīťŽǮīųǝŽŽƤīīųűīīƹűīƹŋŽĤīĤŐīĤīŽųƹǞŐť‫ܧ‬ ťīŨŐųńǝĀųīīųťŐųĤŐųĬĬųńīƹĀŨǁŐƹĤƤǁťƹ‫܅‬ĤīǮŽńīųĀĀűĤī'‫®ܧ‬ĝŽƤī

Wordt de D-score nu uitgerold in de hele wereld?

‫'ܜ‬ǝŽŽƤ'īǝīŨŽơűīųƹ‫'܋ܝ‬īǮī'‫ܧ‬ƬĝŽƤīŐƬīīųtīĤīƤŨĀųĤƬīǁŐƹǝŐųĤŐųń

ܲ'ī'‫ܧ‬ƬĝŽƤīĤƤĀĀńƹĜŐŢĀĀųĜīƹīƤīűīƹŋŽĤīųǝŽŽƤŋīƹǝŽŨńīųīų

ńīĜĀƬīīƤĤŽơŋīƹßĀųàŐīĝŋīųƬĝŋīűĀ‫܅‬ǞĀĀƤĤīŋīŨītīĤīƤŨĀųĤƬī

stimuleren van ontwikkeling bij jonge kinderen in verschillende

ŢīǁńĤńīǮŽųĤŋīŐĤƬǮŽƤńűīīǞīƤťƹ‫ܳ܋‬

ŨĀųĤīų‫܋‬SųĤŐĝĀƹŽƤ®'G‫ډ܋ڊ܋ڌ‬ǝĀųĤīßīƤīųŐńĤītĀƹŐīƬŐƬŋīƹơīƤĝīųƹĀńī ťŐųĤīƤīųĤĀƹܴĤīǝīŨŽơűīųƹĀŨŨǤŽųƹƤĀĝťܵŐƬ‫܋‬rīƹĤī'‫ܧ‬ƬĝŽƤīǞīīƹŢī

Waarom is voor het Nederlandse model gekozen?

ǞīŨťīťŐųĤīƤīųĤĀƹǮŐŢų‫܋‬SťĤīųťĤĀųŽŽťĤĀƹĤī'‫ܧ‬ƬĝŽƤīŐųƹīƤųĀƹŐŽųĀĀŨ

ܲSųƹīƤųĀƹŐŽųĀĀŨŐƬĀŨŨĀųńīƹŐŢĤĜīťīųĤĤĀƹĤītīĤīƤŨĀųĤƬīŢīǁńĤńī‫ܧ‬

ńŽīĤĜƤǁŐťĜĀĀƤŐƬĜŐųųīųŋīƹơƤīǝīųƹŐīŃŽųĤīƤǮŽīť‫ܳ܋‬

zondheidszorg erg goed scoort. Daarom proberen wij sinds een jaar ŽŃƹŐīųŽųǮīǞīƤťǞŐŢǮīǞīƤīŨĤǞŐŢĤŽųĤīƤĤīĀĀųĤĀĝŋƹƹīĜƤīųńīų‫܋‬àī

Kunnen Nederlandse jeugdartsen straks in andere (ontwikke-

ŋĀĤĤīųǝŽŨĤŽīųĤīńīńīǝīųƬŽǝīƤĤītīĤīƤŨĀųĤƬīƬŐƹǁĀƹŐī‫܅‬űĀĀƤǞī

lings)landen aan de slag?

űŐƬƹīųńīńīǝīųƬŽǝīƤŋŽīŋīƹűŽĤīŨŐųĀųĤīƤīŨĀųĤīųǞīƤťƹ‫܅‬űīƹ

ܲ'ĀƹťĀųųǁĀŨīųǞīǮŽǁĤīųĤĀƹŽŽťŋīīŨŃŐŢųǝŐųĤīų‫܋‬àĀųƹŋŽīűīīƤ

ųĀűīŐųĤī'īƤĤīàīƤīŨĤ‫¼܋‬ŽīųťǞĀűīųǞīŐųĝŽųƹĀĝƹűīƹŢīǁńĤĀƤƹƬ

ńīńīǝīųƬǞīǁŐƹĀŨŨīƤŨīŐŨĀųĤīųťƤŐŢńīų‫܅‬űīƹųĀűīŐųĤī'īƤĤīàīƤīŨĤ‫܅‬

ĬĝŐŨī®ĝŋĀƹ‫܅‬ĤŐīŋīƹűŽĤīŨǮīǝīųŢĀĀƤŐų¼ŽńŽŋīīŃƹƹŽīńīơĀƬƹ‫܋‬ðī

hoe meer we het model kunnen ondersteunen. En hoe meer we dus

ŋīīŃƹĤǁŐǮīųĤīųťŐųĤīƤīųŽųĤīƤǮŽĝŋƹǝŽŨńīųƬĤīßĀųàŐīĝŋīų‫ܧ‬

kinderen kunnen helpen met het verbeteren van hun gezondheid.

űīƹŋŽĤī‫¼܋‬tŋīīŃƹŋĀĀƤńīńīǝīųƬűīƹƬƹīǁųǝĀųĤīŐŨŨ‫ޜ‬rīŨŐųĤĀ

àŐīųīƹĀŨƬ ĬĝŐŨī®ĝŋĀƹĀĀųŋīƹǞīƤťǮŽǁǞŐŨŨīųŐųīīų'īƤĤīàīƤīŨĤ

Gates Foundation gedigitaliseerd. Met deze data konden we laten

ŨĀųĤ‫܅‬ťĀųŋĀĀƤĜīųĀĤīƤīųǝŽŽƤīƤǝĀƤŐųńīųīųƹŐơƬ‫ܳ܋‬

ǮŐīųĤĀƹŋīƹßĀųàŐīĝŋīųƬĝŋīűĀīųĤī'‫ܧ‬ƬĝŽƤīŽŽťńŽīĤǞīƤťīųŐų ĀųĤīƤīŨĀųĤīų‫ܳ܋‬

Q

Hoe werkt de D-score? ܲ'ī'‫ܧ‬ƬĝŽƤīǝīƤƹĀĀŨƹĤīǁŐƹťŽűƬƹīųŽơǝīƤƬĝŋŐŨŨīųĤīťīųűīƤťīųųĀĀƤ

rīīƤŐųŃŽƤűĀƹŐīŽǝīƤĤī'‫ܧ‬ƬĝŽƤī‫܄‬

één getal. Dit getal is een globale maat van ontwikkeling van het kind.

https://stefvanbuuren.name/dbook1/ ŽųƹĀĝƹűīƹ ĬĝŐŨī®ĝŋĀƹ‫܄‬ĝƬĝŋĀƹƬĀǝǤ‫ޛ‬ťŐųĤīƤŋǁŨơ‫ܧ‬ƹŽńŽ‫܋‬ųŨ

'ī'‫ܧ‬ƬĝŽƤīƬƹŐŢńƹűīƹĤīŨīīŃƹŐŢĤīųǞīťǁųųīųųǁŽŽťńƤŽīŐĝǁƤǝīų

Ja! magazine

GEACCRE DIT studieaa EERD nbod ONAFHA NKEL nascholi IJKE ng

Een greep uit ons congresaanbod:

Woensdag 25 september De zorg in beweging Toenemende technische mogelijkheden, meer ouderen en dus meer multimorbiditeit en zorg die steeds meer verschuift naar patiënten thuis. Wat hebben deze ontwikkelingen voor invloed op uw werk als zorgprofessional? Hebben ze gevolgen voor uw eigen visie op zorgverlening? En wat kunt u doen om u optimaal voor te bereiden op de veranderende zorgvraag die deze ontwikkelingen met zich meebrengen? Plaats NH Hotel, Amersfoort Informatie medilex.nl/zorginbeweging

Woensdag 2 oktober Inzicht in jeugdrecht Wie is juridisch ouder van het kind? Wat betekent dat voor mijn behandelplan? Wie heeft er recht op informatie, en wanneer is er zelfs een informatieplicht? Moet ik de vader vertellen dat zijn dochter anticonceptie wenst? Als professional in de jeugdzorg is kennis van het snel veranderende jeugdrecht essentieel om uw minderjarige patiënt van dienst te kunnen zijn. Plaats NH Hotel, Amersfoort Informatie medilex.nl/jeugdrecht

Een greep uit ons cursusaanbod:

30 oktober en 6 november

Jeugdrecht voor zorgprofessionals De vader van een patiëntje, gescheiden van de moeder, wil inzage in het medisch dossier. Mag dat zomaar? Ouders hebben grote moeite met de opvoeding van hun kinderen maar zien dat zelf niet. Welke hulp is er, al dan niet gedwongen, mogelijk? Werkt u als zorgprofessional met jeugdigen, dan krijgt u ongetwijfeld met deze en vergelijkbare vragen te maken. Een goed begrip van het jeugdrecht én de betekenis daarvan voor uw praktijk komen dan ook zeer goed van pas. Plaats La Vie Meeting Center, Utrecht Informatie medilex.nl/cursus_jeugdrecht

Startdatum: 1 oktober

Startdatum: 9 oktober

Communicatie bijj onverklaarde klachten

Creëer een aanspreekcultuur 3-daagse cursus Goed en veilig werken begint met een goede en veilige aanspreekcultuur.

3-daagse cursus Leer effectief communiceren met patiënten met onverklaarde klachten!

Meer info medilex.nl/aanspreekcultuur

Meer info medilex.nl/communicatie solk

@Medilex

@medilex | info@medilex.nl | www.medilex.nl

Hero Baby Nutrasense® Pep is speciaal ontwikkeld voor de behandeling van koemelkallergie De eiwitten in Hero Baby Nutrasense® Pep zijn in kleine stukjes geknipt, zodat het lichaam deze niet als koemelkeiwit herkent. Hierdoor is de voeding geschikt bij koemelkallergie.

• Bewezen effectief 98% tolerantie in klinisch onderzoek met kinderen met een bewezen koemelkallergie.

Borstvoeding is de beste voeding voor zuigelingen

De oplossing bij koemelkallergie

• Combinatie van gehydrolyseerd wei-eiwit en caseïne Gebaseerd op de samenstelling van moedermelk die ook een combinatie* van deze eiwitten bevat.

• DHA en AA Belangrijke vetzuren die de hersenontwikkeling ondersteunen. *Zowel de JGZ-Richtlijn als de NVK-Richtlijn maken geen onderscheid tussen een wei-eiwit hydroysaat en een caseïne hydrolysaat.

www.heromedisch.nl