Interview Lauranne Van den Heede

Via een persoonlijk verhaal kom je al heel veel te weten.

Onze samenleving kampt met vraagstukken op het vlak van democratie, zorg en vergrijzing, klimaat, superdiversiteit, mentaal welzijn, genderidentiteit, verantwoord werk en ondernemen… Film kan bijdragen aan het beantwoorden van deze vraagstukken door ideeën aan te reiken of door mensen in contact te brengen met andere opvattingen en standpunten. Daarom werken we voor onze filmvertoningen van Campus Willems – 80 jaar herdenking van het einde van WOII – samen met Filmpact. Impactproducent Lauranne Van den Heede gaf meer context en uitleg over deze organisatie, die zich bevindt op het snijvlak van de film- en socioculturele sector.

Kan je je kort voorstellen en uitleggen wat je doet bij Filmpact?

Ik ben Lauranne en werk sinds januari 2024 als impactproducent bij Filmpact. Daarnaast ben ik documentairemaker. Ik heb documentaireregie gestudeerd aan het RITCS. Bij Filmpact zetten we film in als een hefboom voor maatschappelijke verandering. We bekijken wie een bepaalde film moet zien om verandering teweeg te brengen.

Bijvoorbeeld, bij De Laatste Joodse Zomer richten we ons vooral op het onderwijs, maar dit kan ook voor andere films gelden. Een andere strategie is het organiseren van vertoningen binnen het parlement of voor specifieke beleidsmakers. We koppelen steeds impactdoelen aan films: wie moet de film zien en hoe kan deze film het actuele discours rond de thematiek verhelderen en nieuwe inzichten bieden aan de kijker?

Maken jullie vooraf een selectie van actuele thema’s, of komt de input vanuit organisaties?

Meestal komt een filmproducent naar ons met een film die impactpotentieel heeft. Wij gaan dan in gesprek met de producent om te bepalen of en hoe de film impact kan maken. Veelvoorkomende thema’s zijn migratie, klimaat, mentaal welzijn, democratie en vrouwenrechten, waarin we inmiddels expertise hebben opgebouwd. Zeker niet alle, maar veel films die bij ons toekomen, hebben impactpotentieel. Als beide partijen overtuigd zijn dat de film impact kan maken, gaan we ermee aan de slag. Bepaalde thema’s keren steeds terug, omdat ze sterk leven in de samenleving. We gaan niet specifiek op zoek naar films binnen een bepaald thema.

Gaan jullie met die expertise ook actief richting de overheid om meer draagvlak te creëren?

Absoluut, als we de nood voelen vanuit het publiek en/of organisaties. We werken steeds samen met middenveldorganisaties die expertise hebben over het onderwerp van de film. We bekijken zeker de beleidsmogelijkheden, maar dat is afhankelijk van de film.

Hebben jullie als organisatie inspiratie gehaald uit het buitenland?

Ja, we werden in het verleden gecoacht door het Britse impactproductiebedrijf Doc Society, een van de grootste spelers die impactproductie in de audiovisuele sector wereldwijd op de kaart hebben gezet. In andere landen, zoals het VK en Nederland, is impactproductie al veel groter dan in België. Onze oprichter, Emmy Oost, heeft daar een opleiding gevolgd en via Doc Society werd ons traject verder uitgebouwd. We leren zo van internationale impactcampagnes. Online zijn er veel impactvideo’s te vinden waarin je ziet hoe andere campagnes verandering teweegbrengen. Filmpact probeert impactproductie te integreren in de Belgische filmsector, en we voelen dat ook hier de interesse en het draagvlak groeit.

Geven jullie zelf ook trainingen?

Ja, wij organiseren jaarlijks een workshop ‘Impactproductie’ voor mensen binnen de audiovisuele sector en het middenveld, maar iedereen is welkom. Dit is een tweedaagse opleiding waarin we toekomstige impactproducenten opleiden, maar ook mensen binnen distributie, productie en regie. Zo kunnen zij impact meenemen in hun project. De meeste impactproducenten in Vlaanderen zijn bij mijn weten door ons opgeleid. Nu proberen we ook de overstap te maken naar Franstalig België. De workshop is gratis en wordt jaarlijks georganiseerd.

Wanneer is er volgens jou sprake van impact na een project?

Dat is moeilijk te zeggen. Als we voldaan hebben aan onze vooraf opgestelde impactdoelen, is er sprake van impact, maar dat is soms moeilijk te meten. We investeren steeds meer in het verzamelen van feedback en evaluaties. Bij sommige campagnes is de impact meetbaar: zo lanceren we bij The Mind Game een oproep naar het publiek om zich kandidaat te stellen als buddy voor een nieuwkomer. We houden bij hoeveel mensen zich aanmelden na het zien van de film. Hun engagement is dus een gevolg van de indruk die de documentaire op hen maakte!

Soms vindt verandering plaats op beleidsniveau, soms in bewustwording bij het publiek. We krijgen vaak terug dat de omkadering van een thema heel waardevol is en dat we zo mensen bereiken die anders geen documentaires zouden kijken. Op Canvas worden de meeste documentaires getoond, en we zien dat ons werk helpt om een breder publiek te bereiken.

Zie je buiten documentaires ook potentieel voor impactproductie?

Jazeker, we werken momenteel aan een fictiefilm, een Belgisch-Nederlandse coproductie. We proberen de overstap naar speelfilms te maken en onderzoeken ook de mogelijkheden van VR-producties binnen impacttrajecten.

Bij welke films voelde je meteen dat het impacttraject goed zat?

Een opvallende case is The Mind Game (2023) van Sajid Khan Nasiri, Eefje Blankevoort en Els van Driel. Dit is een documentaire over minderjarige vluchtelingen in België. We waren allemaal enthousiast over de impactmogelijkheden, en de campagne zorgde ervoor dat de film meer dan zestig keer werd vertoond. Mede dankzij het succes van de impactvertoningen heeft de film ook een distributeur aan boord kunnen halen. De samenwerking tussen distributie en impact is erg belangrijk om het draagvlak van de film te vergroten. Daar knelt jammer genoeg soms het schoentje, omdat er te weinig distributeurs zijn voor het aantal kwaliteitsvolle documentaires die worden gemaakt.

Ook Draw For Change, waaraan ik eerder werkte bij Clin d’Oeil Films, was zo’n project.

Deze reeks over zes vrouwelijke cartoonisten werd vergezeld door een expo, een boek, een educatief pakket en een VR-film. Jongeren kwamen hierdoor op een andere manier in contact met de thematiek. Momenteel werken we aan Les Dames Blanches van Camille Ghekiere, met omkaderde vertoningen die de ouderenzorg proberen uit te dagen en streven naar een meer participatief en intuïtief zorgbeleid. De film wordt gedragen door zorgverleners en organisaties, wat veel energie geeft.

Gaan jullie actief naar filmfestivals?

We benaderen hen niet actief, maar werken soms samen met Film Fest Gent, Docville Leuven en Jeugdfilmfestival Antwerpen. Soms nodigen we potentiële campagnepartners uit voor een festivalvertoning, zodat ze de film in de juiste sfeer kunnen ontdekken, vaak met een Q&A met de makers na de film. Een belangrijke schakel daarin zijn de distributeurs, maar het filmfestivalpubliek is doorgaans niet onze primaire doelgroep.

Toch is het vaak interessant om te werken met een publiek dat nog geen voorkennis heeft over een bepaald thema. In dat opzicht is de film op zichzelf al een waardevol middel voor onderzoek. Door een persoonlijk verhaal ontdek je vaak al heel veel, en kunnen mensen zich op een natuurlijke en emotionele manier inleven. Dat kan vervolgens leiden tot engagement. Uiteraard verschilt dit van persoon tot persoon en hangt het af van individuele interesses.

Vorig jaar organiseerden we op Filmfestival Oostende een impactvertoning van Here I Go (Jaan Stevens), gevolgd door een panelgesprek over de noden in de jeugdzorg. In een uitverkochte Grote Post gingen regisseur Jaan Stevens, hoofdpersonage Ruben, Jonathan Vercruysse (algemeen en pedagogisch directeur van vzw Apart), psycholoog Peter Dierinck, familie- en jeugdrechter Anelore Bruneel en pedagoog Bruno Vanobbergen (administrateur-generaal van het Agentschap Opgroeien) na de film met elkaar in gesprek. Ze bespraken de noden van jongeren en begeleiders en zochten naar concrete handvatten om meer verdieping en vertraging in het huidige jeugdzorgaanbod te integreren. Na de film kwamen er een tiental aanvragen binnen voor vertoningen van de film.

Proberen jullie financieel toegankelijk te zijn?

We proberen zo vaak mogelijk de film gratis binnen onderwijs en organisaties aan te bieden, maar dit is jammer genoeg niet altijd mogelijk.

Werken jullie met een vaste groep productiehuizen en distributeurs?

Sommige producenten hebben de meerwaarde van impactproductie ontdekt en werken vaker met ons samen, net als bepaalde regisseurs. We merken dat deze groep steeds groter wordt. Door ondertussen al vijf jaar lang workshops te geven en producenten te coachen in het impactdenken en werken, zien we een shift in de sector. Ook het VAF, dat de producties steunt, daagt de productiehuizen uit om bewust na te denken over het traject van hun film, eens die af is.

Merk je maatschappelijk bewustzijn bij jonge filmmakers in het hoger onderwijs?

We hebben nog geen actieve samenwerking met filmscholen. Niet elke film moet een vast impactdoel hebben, maar het is belangrijk dat een film emoties oproept en mensen aanzet tot nadenken.

Welke impactvolle film zou iedereen moeten zien?

Soundtrack to a Coup d’État van Johan Grimonprez, momenteel te zien op VRT MAX en genomineerd voor de Oscars.

Meer info over Filmpact: www.filmpact.be. Wil je vanuit jouw afdeling impactvolle lokale filmvertoningen organiseren? Neem dan gerust vrijblijvend contact op via lauranne@filmpact.be.

Cédric Ista, coach communicatie