WIJ 2 2024

BUIDELEN

MET JE BABY Waarom huid-op-huid zo belangrijk (én fijn!) is

TOPTENNISSER

Michaëlla Krajicek

‘Sinds ik kinderen

heb, begrijp ik mijn

moeder beter’

BETROKKEN VADERS

50 JAAR WIJ (win)acties voor jou!

Little Farm Collectie

4 Mode: zwangerschap

6 Jolet & Jeanine zijn samen zwanger

9 Pasgeboren

10 Het nieuwe boek van verloskundige en WIJ-columnist Marlies

14 Onder ons: Sifra over haar relatie met Mo die last krijgt van oude jeugdtrauma’s

16 Betrokken vaders Tomas, Branco en Stefano

22 Wie jarig is trakteert: 50 jaar WIJ

25 Opinie: de Staat van het Gezin

27 SpotOn

28 Mode: newborn

30 Mijn verhaal: Irene is 32 weken zwanger zonder het te weten

32 Drie generaties: toptennisser Michaëlla Krajicek

37 Mom to Mom

38 Buidelen met je baby: het belang van huid-op-huid contact

42 Alle clichés zijn waar, of toch niet?

44 Mijn bevalling: Charlotte vertelt over haar geplande keizersnede

48 Mode: boys & girls

50 Column Martje

GOED BEGIN

BETROKKEN ZIJN

IS GOUD WAARD

50 jaar geleden was nog geen 2% van alle moeders ongehuwd, tegenwoordig is dat zo’n 42%. En in die tijd was de vader vaak ‘afwezig’. Getrouwd zijn is tegenwoordig geen ‘voorwaarde’ meer voor het krijgen van een kind. Wel lee nog altijd de overtuiging dat de moeder de belangrijkste ouder is. Terwijl uit onderzoek blijkt dat betrokken vaderschap grote voordelen hee . Tomas, Branco en Stefano vertellen in deze WIJ over hun beleving en invulling van het vaderschap.

Een ander groot verschil met toen is dat een kind ook kan opgroeien in een andere gezinssamenstelling dan vader-moeder. De onvoorwaardelijke liefde en liefdevolle aandacht van één of meerdere ouders is tenslo e waar het omgaat. Een goede hechting is essentieel. Buidelen of kangoeroeën helpt daarbij, en dat geldt niet alleen voor te vroeg geboren baby’s. TV-presentatrice – en ambassadeur van Strong Babies – Anne-Mar Zwart vertelt waarom huid-op-huid zo belangrijk én fijn is.

En 50 jaar WIJ betekent heel veel leuke (win)acties, speciaal voor jou (zie pagina 22). Want: wie jarig is trakteert. Veel plezier ermee!

Mariska van der Kogel Hoofdredacteur WIJ

BOHEMIAN

Deze collectie van Prénatal heeft een felle fuchsia als trendkleur. Gemixt met bloemen en basis neutrale tinten. Zo ben je klaar voor dit seizoen.

ZWAN GER

Jolet van Erkel (45) en Jeanine van Erkel (38) leerden elkaar kennen in de wachtkamer van het ziekenhuis, waar ze allebei een IVF-behandeling ondergingen en vlak na elkaar zwanger raakten. Nu zijn ze opnieuw samen zwanger, van een cadeautje.

Jolet “Ik zat in de wachtkamer te wachten op mijn echoafspraak, waar wordt gekeken of het al het ideale moment is voor een terugplaatsing. ‘Mevrouw J. van Erkel’, riep de arts. Ik stond op, maar een andere vrouw ook. Dat was Jeanine. Na mijn afspraak heb ik haar aangesproken, want ik vond het toch wel bijzonder dat we dezelfde achternaam hebben.”

Jeanine “We bleken familie te zijn, onze opa’s waren broers van elkaar. We hadden meteen een heel open gesprek, ook over onze IVF-trajecten. Voor mij was dat een zware, hobbelige weg. Mijn partner heeft al twee kinderen en was gesteriliseerd toen we elkaar leerden kennen. Toen we besloten dat we samen een kind wilden, heeft hij een hersteloperatie gekregen. Daarbij werd ook een IVF-traject gestart, omdat zwanger worden daarna vaak niet meteen lukt. Na verschillende ICSI-pogingen, twee zeer gecompliceerde miskramen en een lange pauze in verband met corona, besloten we om het toch nog een keer te proberen. Ik wilde zó graag moeder worden, je verlegt je grenzen.”

Jolet “Ik heb met mijn ex-partner al een oudere dochter, Jackie van dertien, en wilde heel graag een tweede kind. Toen mijn huidige vriend en ik ervoor wilden gaan, was ik 41. Vanwege mijn leeftijd zijn we redelijk snel met een IVF-traject gestart. Ik ontmoette Jeanine tijdens mijn eerste ronde van terugplaatsingen, die helaas niets opleverde. We wisselden nummers uit en hielden elkaar op de hoogte van ons traject. Ik vond het heel fijn om contact te hebben met iemand die in hetzelfde schuitje zat. Toen Jeanine zwanger bleek, was ik zó blij voor haar.”

Jeanine “Drie maanden later was het ook bij Jolet raak. Ook toen was het heel fijn om contact te hebben en alle mijlpalen en kwaaltjes samen te beleven. We bleken ook nog eens allebei in verwachting van een meisje. Het is niet dat we de deur bij elkaar plat liepen, maar we zijn nog wel samen naar een babywinkel geweest. En Jolet kwam natuurlijk op kraamvisite toen mijn

dochtertje Veda geboren was.”

Jolet “Omdat Jeanine’s partner al kinderen heeft, leken onze gezinssituaties ook op elkaar. Hoe werkt dat met een baby erbij en pubers in huis? Daar hebben we mooie gesprekken over gevoerd.”

Twee verrassingen

Jeanine “We hebben vooral contact via de app, maar af en toe spreken we af met de meisjes erbij. Terwijl we door het park wandelden, zei Jolet ineens: ‘Ik ben weer zwanger’.”

Jolet “Het was een complete verrassing, want wij dachten natuurlijk dat het zonder IVF niet kon. Mijn dochter Jolie was negen maanden toen ik bij het opruimen van de badkamer een zwangerschapstest tegenkwam. Ik besefte dat ik al een tijdje niet ongesteld was geweest. Dat moet vast allemaal nog weer op gang komen na de zwangerschap, dacht ik. Bovendien voelde ik me helemaal niet zwanger. Maar toen ik die test deed, zag ik toch echt twee streepjes. Ik vond het meteen heel leuk. Mijn partner moest wel even wennen. Jolie sliep nog niet eens door en nu kwam er alweer een nieuwe baby! Ik heb het Jeanine als eerste verteld, niemand in mijn omgeving wist het nog.”

Jeanine “Ik weet nog dat ik na onze afspraak naar huis ging en dacht: ik zou dit ook wel weer willen! Met mijn partner sprak ik af dat we eerst lekker op vakantie zouden gaan en daarna het ziekenhuis zouden bellen om te vragen of we weer een terugplaatsing konden plannen. Een paar dagen later zat ik op de bank toen mijn smartwatch een melding gaf dat mijn hartslag hoog was. Wat vreemd, dacht ik. Dat heb ik in rust alleen als ik ziek ben, óf zwanger. Bij mijn eerdere zwangerschappen voelde ik net als Jolet heel sterk dat ik zwanger was, maar daar was nu helemaal geen sprake van. Ik zag het totaal niet aankomen.”

Jolet “Weer waren we samen zwanger, weer met drie maanden ertussen. Hoe was het mogelijk?”

‘Het is echt verbazingwekkend hoeveel we gemeen hebben.’

‘Ik wilde zó graag moeder worden, je verlegt je grenzen’

Kwaaltjes

Jeanine “Dat ik eerst niet in de gaten had dat ik zwanger was, werd na zes weken dubbel en dwars goed gemaakt. Ik was ontzettend moe en heel misselijk. Ook had ik, net als de vorige keer, veel last van migraine. De medicatie die ik daar normaal gesproken voor slik, mag je niet nemen als je zwanger bent. Daardoor had ik soms wel vier of vijf aanvallen per week. Na een week of veertien verdwenen die klachten gelukkig, maar het had me ook niet uitgemaakt als dit de hele zwangerschap had geduurd. Ik ben zó dankbaar dat het überhaupt gelukt is om spontaan zwanger te raken. Inmiddels ben ik 27 weken en begint bandenpijn wel een dingetje te worden.”

Jolet “Ik heb het geluk dat ik vrij makkelijk door mijn zwangerschap heen ga. Dat komt ook omdat ik mijn eigen tijd kan indelen, want ik werk niet meer. Na mijn vorige zwangerschap had ik extra lang verlof opgenomen, dus ik was nog niet begonnen toen ik opnieuw zwanger bleek. Ik heb toen besloten om niet meer terug te gaan en me helemaal te focussen op het zwanger zijn. Ik had heel veel energie, maar nu ik 35 weken ben, wordt het wel zwaarder. Dat komt natuurlijk ook omdat ik hier een dreumes heb rondlopen.”

Bevallen

Jeanine “Bij mijn vorige bevalling werd ik met spoed ingeleid omdat ik bijna geen vruchtwater meer bleek te hebben. Het had niet veel gescheeld of het was een keizersnede geworden. Ik krijg nu extra controles waarin de groei van de baby gemonitord wordt, maar ik houd er rekening mee dat het ook deze bevalling weer zo zal gaan. Bij mijn eerste bevalling had ik allerlei ideeën van hoe ik het wilde hebben, maar je hebt er gewoon geen invloed op. Ik laat het daarom deze keer maar gewoon op me afkomen. Als de baby maar gezond is, daar gaat het om.”

Jolet “Toen ik zwanger was van Jolie heb ik een zwangerschapscursus gevolgd omdat het al zo lang geleden was dat ik was bevallen. Omdat ik toen niet goed wist hoe mijn vriend zou zijn tijdens de bevalling – hij is nogal bang voor bloed –heb ik een doula erbij gevraagd. Maar die hele doula bleek achteraf niet nodig, want hij heeft me supergoed begeleid en ondersteund. Deze keer gaan we het dus met z’n tweeën doen. Verder heb ik besloten dat ik in het ziekenhuis wil bevallen en dat ik meteen een ruggenprik wil.”

Jeanine “Ook tijdens deze zwangerschap hebben we weer veel contact. Het is echt verbazingwekkend hoeveel we gemeen hebben.”

Jolet en Jeanine zijn inmiddels bevallen. Op 19 februari werd Jolets dochter Julia geboren en op 22 april kwam Jeanine’s dochter Liv ter wereld.

Jolet “Zo hebben we ook allebei besloten om te gaan verhuizen naar een dorp omdat onze huizen te klein worden nu er weer een kleintje bijkomt. Behalve zwangerschapskwaaltjes zijn we dus ook druk aan het appen over klussen en inrichten. We wonen straks helaas wat verder uit elkaar, maar ik weet zeker dat we elkaar blijven zien. Het heeft zo moeten zijn.”

Odin Lenn Stolwijk 28-03-2024

Gabriëll Idriss Groen 08-05-2024

Ella Greving 25-02-2024

Yulan van den Berg Kainama 11-05-2024

Elivia Krikken 09-04-2024

Boris Jai & Pepijn Lio 09-04-2024

Luka Köpp 19-02-2024

Lio 16-02-2024

Senna Jansen 22-03-2024

Laat je het WIJ weten? Is jouw baby geboren? Laat het ons binnen 6 weken na de geboorte weten op wij.nl/gratismutsje. Je krijgt dan totdat je kind één jaar is het magazine WIJ thuis gestuurd én een gratis mutsje van simply colors met de naam van je kind. Doen!

Verloskundige en WIJ-columnist Marlies Keizer-Koers ontdekte dat een handboek speciaal voor koppels om je voor te bereiden op de komst van een baby er nog niet is. Ze ging aan de slag, is zwanger geraakt en bevallen van dochter Charlotte en nu heeft ook dit boek Alles over zwangerschap, bevalling en kraamtijd het levenslicht gezien. Marlies vertelt je er alles over.

ALS IK AAN DE LAATSTE DRIE BEVALLINGEN DENK waarbij ik ben geweest, dan zijn dat drie compleet verschillende verhalen. Thirza en Morris die moeten wachten tot 41 weken voordat de weeën beginnen. Ze willen heel graag een thuisbevalling, maar helaas schiet de ontsluiting niet op en we gaan alsnog naar het ziekenhuis. Na ruim 11 uur geduld hebben, kunnen zij eindelijk hun zoontje ontmoeten. Anneke en Damian die hun derde kind thuis krijgen bij 39 weken, in het bevalbad in de woonkamer. Binnen drie uurtjes is het gepiept. Een groot contrast met de eerdere twee bevallingen die moeizaam waren en bol stonden van de medische ingrepen. En Emine en Yousef waar de dag voordat de inleiding gepland staat bij 41+6, toch ineens spontaan de weeën beginnen. Elke vijf minuten komt er een wee, maar ze duren helaas maar kort. Ongeveer 20 tot 30 seconden per keer. We kijken het de hele dag aan, maar de krampen zorgen niet voor ontsluiting … wel voor uitputting. In overleg besluiten we het ziekenhuis in te schakelen voor slaapmedicatie. Dit doet zijn werk. In de nacht word ik gebeld door de klinisch verloskundige dat Emine eventjes heeft kunnen slapen en dat ze nu échte knalweeën heeft en al ruim zeven centimeter ontsluiting! Snel ga ik naar het ziekenhuis om de zorg weer over te nemen en een aantal uurtjes later wordt er een prachtige dochter op de baarkruk geboren.

DRIE VERSCHILLENDE STELLEN, drie verschillende geboorteverhalen. De overeenkomst tussen deze drie is de betrokkenheid van de vaders. Allemaal op hun eigen manier zijn ze aanwezig. Morris die in gesprek bleef met de artsen om hun geboortewensen te bewaken, ondertussen natte washandjes over het gezicht van Thirza halend. Damian die Anneke aanspoorde om van houding te wisselen in het bad, omdat hij had geleerd dat dit helpend is. Het zorgt namelijk voor een vlottere ontsluiting en persfase. En Yousef die zorgde dat Emine steeds slokjes drinken kreeg, haar hielp herinneren om te gaan plassen omdat een lege blaas belangrijk is bij de bevalling en liefdevol haar rug masseerde.

GELUKKIG ZIJN WE ONS ER STEEDS MEER VAN BEWUST dat de zwangerschap niet iets is wat de vrouw alleen moet doen. Ik word er heel erg blij van om betrokken partners te zien in de spreekkamer, tijdens de bevalling, of in de kraamtijd. Er zijn namelijk heel veel voordelen! Een betrokken papa in spé is niet alleen een betere steun voor de aanstaande moeder, maar hij voelt zich ook letterlijk vader worden. De baby in de buik hoort de stem van de papa en dit draagt bij aan een betere hechting. Als partners meer tijd met hun kind

doorbrengen, raken ze meer betrokken bij de zorg en ontwikkeling. En kinderen met een betrokken vader hebben minder kans om op latere leeftijd een depressie of angststoornis te ontwikkelen. Aan alle kanten win­win dus (zie ook de verhalen van vaders Tomas, Branco en Stefano op pagina 16 – red.).

DIT JAAR WERK IK 11 JAAR ALS VERLOSKUNDIGE en de geboortezorg is allang niet meer zo als 50 jaar geleden. Toch is er de laatste vijf jaar veel veranderd op het gebied van gelijkwaardig ouderschap. Partners (niet alleen vaders, maar ook duo ­moeders) doen hun best om aanwezig te zijn bij afspraken en echo’s. Iedereen weet: de komst van een kind zet je wereld op zijn kop, dus je wilt zo goed mogelijk weten wat er gaat gebeuren, wat je moet kopen en wat je moet regelen. Stellen gaan dus gericht op zoek naar informatie. Tegenwoordig is er zo’n enorme stroom aan informatie, dat je soms door de bomen het bos niet meer ziet. Wat is betrouwbaar, wat is eerlijk?

Wat moet je vooral links laten liggen en waar moet je juist wel samen over praten? Geregeld kreeg ik van mijn cliënten de vraag of ik een boek kon adviseren die antwoord geeft op de meest gestelde vragen. Natuurlijk, er zijn tientallen boeken om je voor te bereiden op de komst van een baby. Deze zijn gericht op de zwangere vrouw, óf ze zijn geschreven door mannen voor mannen. Een handboek speciaal voor koppels, dat was er nog niet. Steeds vaker borrelde het idee in me op dat ik dat boek dan zelf maar moest schrijven …

ZO GEZEGD ZO GEDAAN , ik begon met alle belangrijke informatie op te schrijven en te bundelen. Terwijl ik lekker bezig was met orde

‘ DAN MOET IK DAT BOEK ZELF MAAR SCHRIJVEN’

scheppen in deze ‘chaos’, gebeurde er iets prachtigs. Ik raakte in verwachting van onze dochter. Iets waar we ongelofelijk dankbaar voor zijn, omdat we zeven maanden daarvoor een miskraam hadden doorgemaakt. Al deze ervaringen – zowel de verdrietige als de blije – zorgden voor nieuwe inspiratie. Ik kreeg na mijn werkervaring als verloskundige ineens ook mijn persoonlijke ervaring erbij. Wat kwam ik veel onderwerpen tegen waar ik iets over wilde delen, waarvan ik voelde: dit moet algemeen bekend zijn! Een perfecte timing dus.

DE SLEUTEL TOT EEN GEZIN met twee betrokken ouders is praten. Hoe gaan jullie de rollen binnen het gezin verdelen? Maar bespreek ook het verschil tussen ouderschap en opvoederschap. Dat hebben wij ook gedaan. Urenlang hebben mijn man en ik gepraat. Tijdens het koken of tijdens lange autoritten, en we voerden ook gesprekken met vrienden en familie. Het was leuk en bijzonder om direct alle inspiratievragen uit het boek in de praktijk te brengen en te filosoferen over onze wensen. Steeds meer kreeg alles vorm, steeds beter voelden we allebei: we zijn er klaar voor!

ZOALS VERWACHT LOOPT ALLES ANDERS.

Geen enkele zwangerschap of bevalling verloopt volgens plan. Gaandeweg komen er dingen op je pad waardoor je soms moet schakelen of bijsturen. Dat gebeurde bij ons ook. Toen ik net een week verlof had, bleek bij de 35 weken echo dat ons kind niet goed genoeg groeide. We moesten plotseling dagelijks naar het ziekenhuis voor controles, zoals echo’s en hartfilmpjes. De gynaecoloog bereidde

ons erop voor dat we mogelijk de 37 weken grens niet zouden halen. Dat gaf veel stress en onzekerheid. We werden geïnformeerd over de verschillende onderwerpen en keuzes waarmee we te maken konden krijgen. Gaandeweg pasten we onze (geboorte)wensen aan.

IN DE PRAKTIJK MERK IK dat het maken van goede keuzes voor aanstaande ouders niet altijd makkelijk is, terwijl de zwangerschap juist een periode is waarin je heel veel beslissingen moet nemen. Wil je wel of geen onderzoek naar aangeboren afwijkingen? Wil je thuis bevallen, in het geboortecentrum of in het ziekenhuis? Hoe denk je over pijnbehandeling tijdens je bevalling? Ga je borst- of kunstvoeding geven? Hoe denk je over kraambezoek? Wat als het anders loopt, dan je vooraf had gehoopt? Ik vind het belangrijk dat ouders weten dat ze zelf de touwtjes in handen hebben. De persoonlijke situatie van jou en je partner én je persoonlijke voorkeuren bepalen wat voor jou een goede keuze is.

BIJ IEDER KEUZEMOMENT kan het helpen om drie vragen te stellen aan je verloskundige: wat zijn mijn mogelijkheden? Wat zijn de voor- en de nadelen? Wat betekent dat in onze situatie? In het boek help ik ouders om deze thema’s zelf te onderzoeken én stimuleer ik ze om vragen hierover te stellen aan de eigen verloskundige of andere zorgverleners. Het helpt om een bredere kijk te krijgen op de situatie, maar ook om een keuze te maken die helemaal klopt voor jou. Tegelijkertijd doorloop je deze periode samen met je partner wat je dichter bij elkaar brengt. Het zal jullie allebei voldoening geven als je samen de verdieping gaat opzoeken en verbanden gaat zien. Je hebt nog meer het gevoel dat het een proces van jullie beiden is, zonder dat de zwangere als een heilige wordt gezien en de partner erbij ‘hangt’. Jullie zijn allebei ontzettend belangrijk voor de groei en ontwikkeling van de baby!

IK BEN ERG BLIJ MET HET BOEK en ik hoop dat het veel stellen gaat helpen. De ideeën, kennis, tips, inspiratievragen, de handige checklists en natuurlijk de leuke praktijkverhalen: alles helpend op weg naar een goede uitkomst. Maar stap voor stap, en één ding tegelijk! Zo kan het zo maar eens de mooiste periode uit jullie leven worden.

5X WINNEN

WIJ mag vijf lezers blij maken met Alles over zwangerschap, bevalling en kraamtijd t.w.v. € 34,99. Volgens Marlies een handboek, werkboek en wegwijzer in één. Stuur een mail naar redactie@wij.nl. o.v.v. Boek Marlies en laat ons weten waarom jij dit boek graag wilt winnen. Winnaars ontvangen persoonlijk bericht.

UITGELICHT

LEKKER VEILIG SPELEN

Bescherm je kleintje met het fenss SafetyDoor Traphekje! Kijk op fenss.nl voor de verkooppunten en bezoek vandaag nog je dichtstbijzijnde babyspeciaalzaak. Veiligheid voorop in huis! fenss.nl

ZELFSTANDIG, DRINKEN

Is jouw kindje klaar om zelfstandig te leren drinken? Difrax heeft zijn drinkbekers speciaal ontworpen voor deze nieuwe stap. Van Tuitbeker tot Rietjesbeker, bekijk onze hele collectie op difrax.nl

HET REISBED VAN DE TOEKOMST…

…voor de kleintjes van nu! Een veilig plekje voor je kindje, binnen en buiten. Om heerlijk te slapen of vrolijk te spelen: alles waar onze nieuwe generatie avonturiers van droomt. prenatal.nl

BIJZONDER

AANDENKEN GRATIS

DIGITALE

Leg jouw zwangerschapsbuik voor altijd vast in een uniek en persoonlijk 3D beeldje of laat een bijzonder placenta kunstwerk maken. Een aandenken voor altijd aan deze bijzondere periode. Ook leuk als babyshowercadeau! Met code #WIJSCAN24 ontvang je een gratis digitale scan t.w.v. €40 (geldig t/m 30-09-2024). printjewonder.nl

SCAN

T.W.V. €40

COMPACT BUGGY!

Geniet van comfort met de Prénatal compact buggy! Met zonnekap, ventilatievenster, opbergvak en transporttas. Makkelijk met één hand op te vouwen tot een compact pakketje. prenatal.nl

Ontdek en speel met Playgro's comfortabele auto met muziek en verlichting. Met boeiende geluiden, lichten en een zacht pluchen ontwerp voor fantasierijk en creatief spel. Tijd om in te zoomen op plezier! prenatal.nl

SAMEN VEILIG OP PAD!

Zorg dat jouw kind altijd alle belangrijke gegevens bij zich draagt met de SOS Naambandjes van Goedgemerkt. Nu 15% korting op het complete assortiment met code: GG-UIT24 (geldig t/m 30-09-2024). goedgemerkt.nl

TEKST: KARIN BROEREN.

Op het moment dat jullie samen een kind krijgen, schuif je ineens een hokje op. Van een leuk stel worden jullie een gezin. Wat betekent dat voor jullie relatie? Een lezeres vertelt.

Sifra (38) en Mo (36) hebben elkaar altijd gesteund in goede en slechte tijden en konden altijd over alles praten. Maar de komst van hun dochters

Naïma (3) en Elmira (1) brengen bij Mo oude jeugdtrauma’s naar boven.

En dat legt extra druk op de relatie.

“Toen ik Mo zo’n vijf jaar geleden via een datingapp leerde kennen, was ik op slag verliefd. Hij is zo’n liefdevolle man. Hij droeg me vanaf dag één op handen. We bleken veel overeenkomsten en normen en waarden te hebben. Wel komen we allebei uit een heel ander gezin. Ik heb altijd een heel veilige jeugd gehad met veel liefde, rust en warmte. Hij daarentegen niet. Er was altijd spanning in huis. Zijn ouders hadden veel ruzie; er was zelfs sprake van fysiek geweld tussen zijn ouders. Ze hebben hem en zijn broertje en zusje op een bepaalde manier ook verwaarloosd. Zijn ouders waren vooral erg bezig met zichzelf in plaats van met hun kinderen. Mo heeft mij altijd uitgebreid verteld over zijn moeilijke jeugd en de lastige band met zijn ouders. Hij heeft er jaren terug ook therapie voor gehad. Maar toen ik ‘m leerde kennen had hij het inmiddels goed voor elkaar. Hij had ondanks zijn thuissituatie een hbodiploma behaald en had een goede baan. Toen we alles samen op de rit hadden – een rijtjeswoning, allebei een vast contract – werd ik zwanger van Naïma. We waren er helemaal klaar voor en ze was meer dan gewenst. Maar hoe goed we ons in materiële zin hadden voorbereid, zo slecht waren we voorbereid op psychisch gebied. We hadden allebei niet voorspeld dat een kind krijgen zo heftig zou zijn. Dat het slaaptekort, bij mij de hormonen en het continu zorgen voor een baby zo’n wissel zou trekken op ons.

‘Hij droeg me vanaf dag één handen’op

Ik heb me het eerste jaar met Naïma best slecht gevoeld. Ik vond alle veranderingen enorm heftig. Maar in plaats van dat ik een stevige rots aan mijn zij had, zag ik Mo ook afglijden. Wat we ons bijvoorbeeld van tevoren niet gerealiseerd hadden, is dat al je eigen jeugdherinneringen – in zijn geval vooral trauma’s – weer naar boven komen. Je gaat je eigen jeugd herbeleven. Die liefde die Mo voor zijn dochters voelt is natuurlijk heel fijn, maar het brengt ‘m ook verdriet. Want hoe kan het dat zijn ouders bepaalde dingen deden of bepaalde keuzes maakten als je zo’n liefde voor je kind voelt? Of voel(d)en zij dat dan niet? Sinds hij vader is, heeft hij eigenlijk alleen maar minder begrip en respect voor zijn ouders gekregen.

De tropenjaren zijn daarom overleven voor ons allebei. We voelden ons beiden niet goed en konden er daarom niet goed voor elkaar zijn. Ik probeerde goed voor mezelf te zorgen door vroeg naar bed te gaan, zo gezond mogelijk te eten en te slapen wanneer het maar kon. Mo daarentegen vertoonde – en nog steeds –destructiever gedrag. Als ik ’s avonds naar bed ben, blijft hij juist lang op. Hij zit dan urenlang te malen. Vervolgens gaat hij ongezond eten, drinkt hij te veel alcohol en gaat te laat naar bed. Ook spreekt hij regelmatig met vrienden af als afleiding. Vaak wordt het dan nachtwerk. Af en toe grijpt hij ’s avonds naar een joint, om rustig in z’n hoofd te worden. Hierdoor ben ik degene die meestal ’s nachts er

ONDER ONS

uitgaat en ’s ochtends met de kinderen vroeg opstaat. Dit maakt het alleen nog maar zwaarder. Aan de ene kant vind ik het vreselijk om te zien dat hij sinds de komst van de kinderen slechter in zijn vel zit. Tegelijkertijd erger ik me aan het feit dat hij mij voor veel dingen laat opdraaien en veel situaties alleen maar slechter maakt met zijn gedrag. Hij reageert zijn moeheid en frustraties over zijn ouders op mij en de kinderen af. Hij wordt snel boos, geïrriteerd en ongeduldig. Eén keer viel hij enorm uit tegen onze dochters om iets relatief kleins. Dat vond ik vreselijk om te zien. Hij is niet de liefdevolle vader die hij dacht te worden. Veel situaties triggeren hem en hij loopt er van weg. Hij kan niet tegen gehuil en geschreeuw. Hij heeft weinig geduld als de meiden niet willen slapen. Ik ga de meiden dan maar weer troosten, maar ik ben óók moe. Het is niet dat hij vindt dat dat mijn taken zijn, maar hij heeft er niet de energie en het geduld voor. Voor mij is het zo extra zwaar. Mo heeft altijd gezegd dat hij een moderne man is en alles 50/50 wil doen als het gaat om het huishouden en de kinderen. Maar het lukt ‘m simpelweg niet. Op deze manier wordt de band met zijn eigen kinderen niet hoe hij het wil en onze relatie heeft er ook onder te lijden. Ik ben ’s avonds doodop van het zorgen en ga om 9 uur al naar bed. Daardoor blijft er amper tijd voor ons tweeën over. De goede gesprekken worden steeds zeldzamer. Ik heb steeds minder behoefte

‘Op deze manier ga je steeds meer op je eigen vader lijken’

om ‘m aan te raken en lief en leed te delen. Langzaam zie ik onze relatie veranderen van ontzettend liefdevol naar steeds afstandelijker – en dat wil ik niet. Ik ben bovendien mezelf ontzettend aan het wegcijferen. Ergernissen en problemen spreek ik niet uit, omdat ik weet dat ze niet goed vallen. Ik heb weleens gezegd dat als hij zo doorgaat, er hier net zo’n verziekte sfeer in huis ontstaat als vroeger bij zijn ouders. En dat hij op deze manier op zijn eigen vader gaat lijken. Hij werd woedend toen ik dat zei. Inmiddels ziet hij gelukkig wel in dat hij hulp nodig heeft. Hij is alleen bang dat het niet genoeg helpt; hij heeft tenslotte al een keer therapie gevolgd. Maar ik geloof erin dat hij dit vroeg of laat allemaal een plekje kan geven. Wellicht zal hij uiteindelijk ook de banden met zijn ouders moeten verbreken om rust te krijgen. Dat zal ik nooit tegen hem zeggen, die conclusie moet hij zelf trekken. Maar ik merk wel dat het bij ons thuis gezelliger is en dat het beter tussen ons gaat als hij al een tijdje geen contact meer heeft gehad met zijn ouders. Hoe verdrietig dat ook is. Ik geloof erin dat we hieruit kunnen komen, maar een groot deel van de oplossing ligt bij hem. Hij kan z’n ouders niet veranderen, dus zal hij het zelf moeten doen. Als hij eenmaal die rust in zichzelf vindt, ben ik ervan overtuigd dat we een mooie toekomst tegemoet gaan met onze kinderen.”

BETROKKEN VADERS ZIJN GOUD WAARD

Binnen de Nederlandse moederschapscultuur leeft nog altijd de overtuiging dat de moeder de belangrijkste ouder is. Vaders worden tijdens de zwangerschap en tijdens de babyfase minder betrokken en de zorg ligt grotendeels bij mama. Zowel uit onderzoek als vanuit betrokken vaders blijkt: dat is super zonde!

Internationaal onderzoek toont aan dat betrokken vaderschap – oftewel meer aandacht en tijd van papa – grote voordelen heeft. Betrokken vaderschap in de babyfase leidt tot minder testosteron bij papa die daardoor zachtaardiger wordt. Er meer zijn in de beginfase leidt bovendien tot een meer betrokken vader in de gehele opvoeding.

Of het nu aangeboren of aangeleerd is, over het algemeen zijn vrouwen verzorgender ingesteld dan mannen. Mannen daarentegen ondernemen meer en stoeien meer. Zo leren kinderen hun lichamelijke krachten én grenzen kennen. Een onmisbaar voordeel voor dochters én zonen. Door op de huidige generatie jonge vaders bewuster in te zetten en ze meer te betrekken, zou bovendien het overdragen van ‘de afwezige vader’ van generatie op generatie stoppen.

WIJ interviewde drie betrokken vaders over hun beleving en invulling van het vaderschap, de keuzes die ze maken in tijd en hoe ze hun eigen betrokken vaderschap ervaren.

‘Gun vaders hun vaderschap’

Tomas (29), vader van Lio (6 maanden)

Operator - werkt fulltimetijdens verlof drie dagen

“Vader worden voor mijn dertigste leek me nooit een goed idee. Ik ben opgegroeid in Spanje en daar is het voor de meesten financieel onmogelijk om voor die tijd een huis te kopen. Jonge ouders zie je daar eigenlijk niet. Mede daarom besloten ik en mijn vrouw Mandy – die ook al tien jaar in Spanje woonde – Spanje te verlaten en een financieel beter leven in Nederland op te bouwen. Met een nieuwe baan als productiemedewerker, versneld twee promoties en het kopen van een eigen huis, kwam de wens voor een kind dus sneller dan verwacht. Mijn gevoel tijdens de bevalling had ik echt voor geen goud willen missen. Ik ben nog nooit zo in het moment geweest. Ik realiseerde me meer dan ooit hoe groot de connectie tussen mij en Mandy is en hoeveel respect ik heb voor haar kracht. De afgelopen weken thuis met onze zoon Lio is dit ‘leven in het moment’ gebleven. Normaal gesproken zit ik veel op mijn telefoon, maar nu komt het nauwelijks in me op. Ik heb mijn handen er vol aan en geniet er volop van.

Het geboorteverlof en ouderschapsverlof maakt het voor mij mogelijk om een langere tijd twee dagen per week thuis te zijn en daar ben ik echt super blij mee. Ik groei steeds meer in het vaderschap. Ter voorbereiding heb ik wel een heel leuke online cursus voor aanstaande vaders gedaan, bij Welcome to Mankind. Maar de werkelijkheid is natuurlijk anders. Juist daarom ben ik enorm dankbaar dat ik – in tegenstelling tot vaders vroeger – de kans krijg om een band op te bouwen met Lio. Mijn werkgever is daar gelukkig ook heel

>> OP PAGINA 20

Branco (28), vader van Sven (3 maanden)

Vrachtwagenchauffeurwerkt (‘meer dan’) fulltime: 2 weken weg, 1 week thuis

“Zelf ben ik opgegroeid bij een moeder die er altijd was en een vader die er nooit was. Hij was als vrachtwagenchauffeur non stop aan het werk. Toen ik ouder werd, nam mijn vader me wel mee naar de vrachtwagen om deze te wassen of onderhoud te plegen. Zo kreeg ik de liefde voor het vak mee. Op mijn 18e had ik mijn eerste vrachtwagen en drie maanden lang reed ik samen met mijn vader op en neer naar Scandinavië. Tot hij op een dag, hij was 43, door een hersenbloeding dood neer viel. Wat overbleef was niet per se een fysiek gemis, want hij was er toch al nooit. Wel doet het pijn dat we gigantisch veel gemist hebben samen, ik nu niks meer kan vragen en ik hem ook niet kan laten zien dat ik zelf vader ben.

Ik wilde altijd graag vader worden en ik wilde ook heel graag een zoon. Toen we wisten dat we een kind kregen, dacht ik direct: dit is mijn moment, hier ga ik laten zien wat ik kan. Na het verdriet van alles alleen moeten fiksen, kan ik nu iets moois gaan opbouwen. Het anders doen dan mijn vader deed.

Net als voor mijn vader is mijn werk een grote liefde. Zonder problemen ben ik weken weg van huis. Vlak voor de bevalling was ik nog bij de Noordkaap (red. Zweden). Toen voelde ik ineens: ik moet naar huis. Voor mij was het – ondanks mijn liefde voor het rijden –meteen duidelijk dat het vaderschap consequenties zou hebben voor mijn werk. Ik bedacht een plan en stelde dit voor aan mijn baas: nu rijd ik twee weken op en neer naar Scandinavië en daarna ben ik een volledige week thuis. Mijn baas is zelf ook vader en ging direct akkoord. Als Melissa werkt, gaat Sven naar een >> OP PAGINA 20

‘Ik kan het nu anders doen dan mijn vader deed’

‘Ik krijg veel energie van mijn tijd thuis met z’n drieën’

Stefano, vader van Rosalina (9 maanden)

Verkoper - werkt fulltime

“Rosalina is alweer negen maanden, maar ik heb nog veel te leren. Elke dag denk je: ah, deze methode werkt. Om de volgende dag te constateren dat ‘ie niet werkt. Of iets anders nu nodig is. De zwangerschap was gewenst en een logische volgende stap in de relatie. Toch, toen ik wist dat we inderdaad een kind kregen, kon ik dat maandenlang bijna niet geloven. Gaan we echt zo’n kwetsbaar mensje op de wereld zetten? Ik wilde altijd jong vader worden van minstens vijf kinderen. Inmiddels ben ik de dertig voorbij, blij met mijn stabiele baan en inkomen en (lachend) lijken me twee kinderen meer dan genoeg. Hoe pittig ik het vaderschap op sommige momenten ook vind, elke dag als ik thuiskom van werk, kan ik niet wachten totdat ze wakker is zodat ik Rosalina kan knuffelen. Voor mij waren de eerste maanden erg pittig, omdat onze dochter een maand te vroeg geboren is. Het voordeel was dat we 17 dagen in het ziekenhuis bleven waar ik van de verpleging veel heb geleerd. Omdat de meeste ondersteuning naar mijn zwangere vrouw Jessica ging, had ik wel wat boeken gelezen en informatie opgezocht, maar dat haalt het niet bij de werkelijkheid. Dus die directe ondersteuning in het ziekenhuis kwam goed van pas. Zeker toen na enige tijd bleek dat Jessica door de vroeggeboorte PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom) bleek te hebben. Na een start waarin we als een dreamteam de zorg samen oppakten, kwamen we daardoor in een zware periode. Naast mijn fulltimebaan kwam de zorg thuis volledig bij mij te liggen. Ik ging maar door en dacht niet te veel na. Mijn moeheid probeerde ik te negeren om zoveel mogelijk te genieten van de kleine glimlachjes en fijne momenten met Rosalina. Het gaat >> OP PAGINA 20

TOMAS BRANCO

STEFANO

ruimhartig in en ging mee in mijn wens om al het beschikbare verlof op te nemen. Veel problemen binnen relaties komen juist door het ontbreken van gelijkwaardigheid tussen man en vrouw en ik wil het heel graag goed doen. Mijn eigen vader was nooit thuis en tot op hoge leeftijd hadden we totaal geen band. Ik wist nauwelijks wie hij was. Dat wil ik absoluut niet met mijn zoon. Ik vind het belangrijk dat we elkaar leren kennen, zodat ik hem de ruimte kan geven zichzelf te ontdekken. Ondanks de ruimere verlofregelingen voor vaders zie ik ook vaders om me heen die die tijd niet nemen. Zij blijven daardoor onzeker. Als hun vrouw of vriendin een dagje weggaat, moeten ze de hele dag bellen: hoe moet dit, hoe moet dat? Ze raken steeds meer gefrustreerd. Ik hoef nooit te bellen. Natuurlijk vind ik het soms ook wel lastig als ik niet weet waarom hij huilt. Maar ik heb ervaren dat hij altijd rustig wordt wanneer ik hem op mijn buik leg en we samen chillen. Bovendien, als je die tijd niet neemt, weet je ook niet hoeveel energie het kost om een volle dag met zo’n kleine prul te zijn. Daar moet de vrouw haar man dan wel de ruimte voor geven, vind ik. Er is de laatste jaren veel goeds veranderd voor vrouwen, mag het ook een keer ten goede veranderen voor mannen? Gun vaders hun vaderschap!”

‘Ik ben nog nooit zo in het moment geweest’

‘Al in het ziekenhuis ging ik volledig aan als vader’

gastouder in de buurt en als ik thuis ben, zorg ik volledig voor hem. Natuurlijk vinden andere vrachtwagenchauffeurs waarmee ik onderweg praat het soms wel gek dat ik dit zo doe. Jongens die rijden op het buitenland zijn toch een ander slag voor wie thuis een apart begrip is. Maar de oudere chauffeurs begrijpen het wel. Zij hebben net als mijn vader veel gemist van hun kinderen en zouden het graag anders doen. Ik ben blij dat de tijd van ‘man werkt en de vrouw blijft thuis’ voorbij is. Papa hoort ook gewoon bij het gezin. Het is de beste beslissing die ik ooit heb genomen en ik had dit voor geen goud willen missen. Al in het ziekenhuis ging ik volledig aan als vader. Ik was helemaal gefocust en stelde veel vragen. Daardoor kreeg ik ook veel kennis terug en kon ik aan de slag. Toen ik zag hoe gaaf Melissa dat vond, ging ik ermee door. Waardoor de verpleging zei: ‘Wat doe je het goed! Je bent al helemaal vader.’ Dat was natuurlijk een groot compliment en zo kreeg ik er steeds meer lol in. Ik denk dat het voor vaders superbelangrijk is dat ze betrokken worden en complimenten krijgen. Als je onzeker bent of twijfelt, trek je je terug. Krijg je die bevestiging wel, dan wordt het steeds leuker en ga je ook steeds meer doen. Mijn tip aan andere vaders is dan ook: stel vragen, vragen, vragen. Dan doe je mee en krijg je – naast dat je centen binnenbrengt – een groot cadeau: het vaderschap.”

inmiddels een stuk beter met Jessica, maar nog steeds zit er een grens aan wat zij kan doen met de kleine en in huis. Gelukkig krijgen we veel hulp van haar ouders en krijg ik nog steeds veel energie van mijn tijd thuis met z’n drieën. Voor mij is de invulling van het vaderschap vooral: het zo doen zoals ik het zelf thuis niet gezien heb om zo te kunnen voorkomen hoe het mij in mijn jeugd is vergaan. Ik wil zoveel mogelijk tijd samen doorbrengen en samen leuke dingen doen. Natuurlijk is het vaderschap soms ook lastig. Vooral als je niet precies weet wat er is als ze huilt. Maar dan neem ik haar bij me en zie ik dat ze weer rustig wordt. Volgens de crèche verwennen we haar te veel en moet ze meer alleen leren zijn. Ik heb nu zelf ervaren dat je dat wel leuk kunt zeggen, maar dat het veel moeilijker is om dat ook echt te doen. Mijn tip aan andere vaders is vooral: wees niet bang om fouten te maken. Fouten maken we allemaal, ook moeders, dat hoort bij deze fase. En meer praktisch: koop zogenaamde puppymatjes en leg die op je verschoonkussen. Begint de baby ineens te plassen? Je gooit het matje weg en je kussen is nog schoon voor de volgende ronde. Als je nog geen baby hebt, denk je misschien: hoe erg kan het zijn om je verschoonkussen te moeten verschonen? (lachend) Maar geloof me: met een baby zijn seconden tijdwinst goud waard.”

‘Wees niet bang om fouten te maken’

Je nichtje naar de training brengen.

Ook zó kun jij een bijspringer zijn.

Je herkent het wel: als ouder wil je je kinderen het liefst alle aandacht geven. Maar heb je ook vaak veel aan je hoofd. Dan is het f�n als je af en toe b� elkaar kunt b�springen. Dat kan op allerlei manieren: een hapje eten brengen b� een vriendin, met je nichtje naar de voetbaltraining of even de hond van de buuf uitlaten.

een initiatief van samenwerkende gezondheidsfondsen

Want stress verminderen is heel belangr�k. Zo kunnen ouders weer opladen. Dat doet de kinderen ook goed.

B� welk gezin in jouw omgeving kun j� even b�springen? gezondegeneratie.nl/b�springers

WIE JARIG IS

WIJ en de blije doos bestaan 50 JAAR . En bij een jubileum horen cadeautjes. Daarom speciaal voor jou drie pagina’s met leuke (win)acties. Van harte!

Gratis sleutelhanger

t.w.v. € 9,95

Bij besteding van € 50 op dewinkelvannijntje.nl krijg je gratis een nijntje sleutelhanger t.w.v. € 9,95 cadeau*. Gebruik de unieke promocode WIJ50. Geldig t/m 31 augustus 2024 en op = op.

dewinkelvannijntje.nl

*M.u.v. boeken en cadeaukaarten. Actie geldt alleen online.

WIN 5x Babypakket

WELEDA t.w.v. € 50

Maak kans op een pakket vol met Calendula Babyverzorging van WELEDA. Van billenbalsem om irritaties te voorkomen en rode billetjes te verhelpen tot een milde reiniging voor onder de douche en in het badje. Met een heerlijke geur én alles biologisch en 100% natuurlijk. Ga naar weleda.nl/wij50. Meedoen kan tot 20 juli 2024.

WIN een verblijf in een 4-persoons Babycottage in Center Parcs Het Meerdal

Voor een babyvriendelijke vakantie ben je bij Center Parcs aan het juiste adres. Helemaal als je verblij in de nieuwe

Premium Baby Co age in Het Meerdal (Noord-Limburg). Je hebt de keuze uit een midweek of weekendverblijf buiten de schoolvakanties en feestdagen. Doe mee en wie weet beleef jij binnenkort heerlijke momenten samen midden in de natuur met babyzwemmen, wandelen en babyvriendelijk uiteten. centerparcs.nl/WIJ50

Meedoen kan tot 20 juli 2024.

50x gepersonaliseerd koffertje met 50% korting

Gaat jouw kleintje binnenkort logeren of gaan jullie een nachtje weg? Dan is dit kinderkoff ertje met naam een echte aanrader! Het koff ertje is verkrijgbaar in verschillende kleuren en is volledig te personaliseren. Speciaal voor deze feestelijke gelegenheid nu met 50% korting. Ga snel naar lief.nl/wijmagazine en gebruik de code WIJ50jaar. De actie is geldig t/m 31 augustus 2024.

€ 15 korting voor de eerste 50 bestellingen

Onbezorgd én stijlvol op pad met je kleintje? De luiertassen van BAERE Amsterdam zijn handgemaakt, waterdicht van binnen en hebben veel handige vakjes. Bovendien passen ze over elke kinderwagen. Om het jubileum te vieren nu € 15 korting op de eerste 50 bestellingen met actiecode WIJ50jaar

Ontdek alle leuke prints! baereamsterdam.com

WIN

50x Baby’s Only houten rammelaar olifant t.w.v. € 12,95

Ontdek deze prachtige houten rammelaar van Baby’s Only. Gemaakt van duurzaam hout, perfect voor kleine handjes. De zachte rammel geluiden stimuleren de zintuigen van je baby. Stuur een mail met je NAW-gegevens naar redactie@wij.nl o.v.v. Rammelaar en vertel waarom jij deze rammelaar wilt winnen. Je kunt meedoen t/m 20 juli 2024. babysonly.nl

50x loopfiets Little Dutch voor € 50

Een waanzinnige jubileum actie! Laat jouw kleintje zijn eerste meters maken met de Li le Dutch loopfi ets. Nu verkrijgbaar met fl inke korting: van € 99,95 voor € 50. Wees er snel bij, want op=op! Gebruik actiecode: LOOPFIETS50

Er zijn slechts 50 loopfietsen beschikbaar, max. één loopfiets per klant. Kortingscode geldig t/m 31 juli 2024.

50% korting op babyarmbandje

Ontvang maar liefst 50% korting op een scha ig gepersonaliseerd babyarmbandje. Gemaakt van sterling zilver of goud verguld. Wat zal je het je baby scha ig staan!

Ga snel naar kayasieraden.nl/nl/wij/ en gebruik code WIJ50 bij het afrekenen.

De actie is geldig t/m 31 augustus 2024.

Zijden boeket met 25% korting bij de eerste 50 bestellingen Vier het jubileum met Blooming Good, het best beoordeelde kunstbloemenmerk van Nederland. Trakteer jezelf op een prachtig zijden boeket van topkwaliteit. Wees er snel bij: Blooming Good biedt – met code WIJ50 in de checkout – 25% korting bij de eerste 50 bestellingen. Genieten van blijvende vrolijkheid in huis! bloominggood.nl

WIN 5x nijntje boekenpakket t.w.v. € 50

Maak 5x kans op een nijntje boekenpakket t.w.v. € 50. Stuur een bericht naar winnen@mercis.nl met je NAW-gegevens en waarom jij dit pakket graag wil winnen! Je kunt meedoen t/m 31 augustus 2024.

Gratis WELEDA Zwangerschap Body Butter t.w.v. € 17,99

WIN 50x Babyboek Baby Bunny Little Dutch t.w.v. € 12,95

Met het Babyboek ‘Mijn eerste jaar’ blijven alle herinneringen aan de prille momenten met je baby bewaard. Het luxueuze linnen en tijdloze ontwerp creëren een aandenken dat generaties lang gekoesterd zal worden. little-dutch.com/nl Stuur een mail met je NAW-gegevens naar redactie@wij.nl o.v.v. Babyboek en vertel waarom jij dit Babyboek wilt winnen. Je kunt meedoen t/m 20 juli 2024.

Om striae te voorkomen is het belangrijk om je buik, borsten, dijen en billen twee keer per dag in te smeren. Met de Body Bu er of Olie van WELEDA. Speciaal voor het jubileum van WIJ krijg je deze Body Bu er nu gratis bij de eerste 50 bestellingen op weleda.nl.

Gebruik code WIJ 50. OP=OP

Onderzoek De Staat van het Gezin

‘HET KNELT AAN ALLE KANTEN’

Ouders balanceren dagelijks op een dun koord door de complexe combinatie van werk en gezin, blijkt uit onderzoek. Met name door gebrekkige voorzieningen knelt het aan alle kanten. Met alle gevolgen van dien voor de hele samenleving.

Voor de derde keer op rij presenteren vier partijen het jaarlijkse onderzoek ‘de Staat van het Gezin’: Stichting voor Werkende Ouders, het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang en magazine WIJ. De belangrijkste conclusies in 2024? Als het gaat om gezinsvriendelijkheid geven ouders Nederland een iets beter cijfer dan vorig jaar: een 7,1 t.o.v. een 6,6 in 2023. Tegelijkertijd zeggen ze: het zou eigenlijk een 10 moeten zijn. Daarnaast voelen ouders steeds minder solidariteit vanuit de samenleving: een 4,1 t.o.v. 4,6 in 2023. En maar liefst 72% zegt zich soms als ouder beoordeeld te voelen. Steun vanuit de politiek wordt door 67% van de ouders gemist.

Hoe dan?

Met afstand de grootste uitdaging die ouders in het onderzoek noemen, is de combinatie werk en gezin. Maar liefst 95% geeft aan daarmee dagelijks in de knoop te zitten. Niet zo gek dus dat bijna de helft aangeeft te weinig tijd voor zichzelf én voor elkaar te hebben. 57% van de ouders geeft aan dat voorzieningen beter kunnen en niet meer van deze tijd zijn. Tenslotte bestaat 87% van de gezinnen uit twee werkende ouders terwijl de voorzieningen daar niet op ingericht zijn. Hoog tijd om een aantal experts te vragen wat er in Nederland misgaat. Welke oplossingen zien zij om gezinnen te ondersteunen?

Modern

gezinsbeleid

Volgens de experts gaat modern gezinsbeleid over verschillende onderwerpen die apart worden benaderd maar onderling juist sterk samenhangen. En misschien wel vragen om een Ministerie van Gezin. Bepalend voor voldoende

geld en tijd voor ouders is ons arbeidstijdenmodel, aldus onderzoeker Janneke Plantenga. “In veel sectoren zoals de zorg, kinderopvang en onderwijs, is deeltijd de norm. Ook voor jonge ouders is deeltijd werken cultureel gezien de norm, zodat kinderopvang beperkt kan blijven tot 1 à 2 dagen in de week. De gaten in het systeem worden vooral door grootouders gedicht.” Het hele systeem van verlofregelingen, kinderopvang, belastingschalen en arbeidscontracten is gebouwd rondom deeltijd, waardoor voltijds werken vaak niet loont of in praktische zin niet haalbaar is, vertelt Janneke.

Deeltijdklem

De populaire oplossing van werken in deeltijd heeft wel een keerzijde. We groeien niet mee in de uitdagingen van deze tijd. Janneke: “Meer bestaanszekerheid en minder tijdsdruk bij gezinnen én een goed functionerende arbeidsmarkt vragen om een bevrijding uit die deeltijdklem. Daarbij is de overheid als eerste aan zet. Bijvoorbeeld om meer werken lonend te laten zijn.”

Onderzoeker Saskia Vossenberg ziet het gericht ondersteunen van gezinnen wel in andere Europese landen. Saskia: “Beleidsmakers in heel Europa zijn al lange tijd bezig hun gezinsvisies

aan te passen aan de moderne samenleving. Dat leidt tot wat je gezinnenbeleid kunt noemen, gericht op diverse gezinsvormen. Dit doen ze vanuit een gedeelde maatschappelijke visie: wat willen we doen voor welke gezinnen en waarom? Dit ontbreekt volledig in Nederland. Wij zijn echt enorm aan het slapen.”

Gelijke kansen

Als je kijkt naar de rest van Europa doet onze aanpak bovendien ouderwets aan. Saskia: “In Zweden en Duitsland wordt de voorschool gezien als een publieke voorziening die het welzijn van kinderen vergoot en gelijke kansen biedt aan alle kinderen. Ouders hebben er wettelijk recht op en de gemeenten zijn verantwoordelijk om een goede plek te vinden. Het doel is sterke, gezonde en slimme kinderen groot te brengen in samenwerking met ouders. Wij zijn een kenniseconomie, maar kijken gek genoeg niet naar de vormende jaren van kinderen.”

Gelukkig zijn er ook in Nederland beleidsmakers die wel wakker zijn, zoals Hilbert Bredemeijer, wethouder Jeugd in Den Haag. “In Den Haag bieden we kinderen in een achterstandspositie gratis voorschool oftewel kinderopvang aan. Die hebben het echt nodig en de landelijke politiek blijft maar aarzelen op dit punt. Uiteindelijk ben ik absoluut voorstander voor gratis kinderopvang voor alle kinderen. We zien de druk bij ouders oplopen, omdat ze financieel en met twee banen qua tijd onder druk staan. Ouders de steun geven die ze nodig hebben, daar profiteert uiteindelijk de hele samenleving van.”

Steeds minder kinderen

Ondertussen loopt ook de druk bij jongvolwassenen met een mogelijke kinderwens op. Een vaste partner, stabiel inkomen en een eigen huis zijn steeds minder vanzelfsprekend. Als je daar als overheid niks aan doet – bijvoorbeeld met modern gezinnenbeleid om jonge ouders te ondersteunen – hebben ze nog maar één keuze: geen of minder kinderen krijgen. En dat gebeurt dus ook, ziet voormalig onderzoeker bij het CBS Jan Latten. “Voor steeds meer mensen is het gezin iets ouderwets. Als er al een gezinsvisie is, is het deze: een gezin is je eigen keuze. Zoek het dus zelf maar uit. Intussen staan heel veel gezinnen onder druk, leven steeds meer ouders en kinderen in een éénouder-verband en daalt als gevolg het geboortecijfer drastisch naar nu 1,43 kind per vrouw, ver onder de norm van 2,0 kind. Terwijl het gezin – in al zijn verschijningsvormen – het cement is van de samenleving.”

Investeer in gezinnen

Jan vertelt verder: “We zien een samenleving waar steeds minder mensen relatief zorgeloos kunnen rondkomen, waar overal arbeidstekorten en spanningen tussen groepen ontstaan.” Om het voor ouders makkelijker te maken is een systeemverandering nodig, aldus de experts. Twee voltijdsbanen zouden volgens Janneke het uitgangspunt moeten zijn van zo’n systeemverandering zodat die voldoende oplevert voor zowel de gezinnen als de hele samenleving. “De kosten gaan daarbij wel voor de baat uit. Investeren in goed toegankelijke en betaalbare kinderopvang en verbeterde verlofregelingen door de overheid zijn een eerste stap.”

‘IK

BEN ABSOLUUT VOORSTANDER VOOR GRATIS KINDEROPVANG VOOR ALLE KINDEREN’

Volgens Jan levert elke investering in gezinnen dubbel en dwars op. “Uitbreiding van voorzieningen als verlof en opvang stimuleert jonge mensen in hun kinderwens. Dat levert niet alleen zekerheid op voor de arbeidsmarkt op langere termijn en daarmee voor de staatskas, het zorgt er ook voor dat het gemiddeld aantal kinderen niet nog verder wegzakt. En dat heb je nodig om je samenleving duurzaam te onderhouden.”

In het hoofdlijnenakkoord van het komende kabinet met de PVV, VVD, NSC en BBB staat dat de geplande gratis kinderopvang voor werkende ouders alsnog doorgaat. We blijven de ontwikkeling uiteraard volgen.

Hoe maken we het makkelijker voor jonge ouders?

• Een overkoepelende gezinsvisie

• 100% betaald verlof van zes maanden voor beide ouders in combinatie met gratis kinderopvang vanaf één jaar

• Schooltijden en vakanties meer in lijn met werkdagen

• Strippenkaart voor extra vrije schooldagen kind

• Eén loket voor financiële steun

Fotoshoot!

Dankzij de fl amingo babyzwemband maak jij de geweldigste zomerfoto’s van je baby in het water! opblaasbareartikelen.nl € 24,95

Playtime

Met een abonnement op Play Box krijg je elke twee maanden een box leerzaam speelgoed, precies afgestemd op de leeftijd van je kind! oh-mybaby.nl € 59 per box

Trotse papa

Om deze stoere, leren armband kunnen stainless steel bedels met ingegraveerde namen van alle kids. kayasieraden.nl € 39,90

Gegarandeerd beschermd

Het frame van Babiators zonnebrillen is gemaakt van flexibel rubber, dat tegen een stootje kan (met één jaar garantie). De glazen blokkeren alle UVA en UVB-stralen. uv-fashions.nl € 29,99 - € 44,99

HALLO ZON!

UV50+ bescherming bieden het zwempak en zonnehoedje van Snapper Rock maar liefst. Dat is onbezorgd vakantie vieren! uv-fashions.nl zwempak € 51,99 / hoed € 37,99

De Soon collectie van Prénatal is geïnspireerd door de natuur en gemaakt van zachte materialen als teddy, ribstof en american fleece. Door de kleuren nude, off white, beige en bruin is de kleding makkelijk te mixen & matchen.

SOON

BERENJASJE

Maat 50 t/m 68 € 26,99

RIB OVERSLAGSHIRT

Maat 44 t/m 68 € 11,99

BROEK ALL-OVER-PRINT

Maat 44 t/m 68 € 9,99

SOKJES

1 maat € 5,99

BADCAPE € 16,99

BOXPAKJE

Maat 44 t/m 68 € 22,99

SOKJES 1 maat € 5,99

BOXKLEED € 34,99

Kijk voor meer babykleding op prenatal.nl/ newborn

HYDROFIELE LUIERS 3-pack € 9,99

ROMPER Maat 44 t/m 62/68 € 6,99

AANKLEEDKUSSENHOES € 12,99

OVERSLAGSHIRT ALL-OVER-PRINT

Maat 44 t/m 68 € 11,99

BOXPAKJE

Maat 44 t/m 68 € 22,99

BROEK met straps

Maat 50 t/m 68 € 12,99

SOKJES 1 maat € 5,99

MIJN VERHAAL

32 weken zwanger zonder het

te weten

‘Ik dacht dat de klachten door mijn astma kwamen’

Iedereen die zwanger is of is geweest, vraagt zich af: hoe dan? Hoe kun je ruim 30 weken zwanger zijn, zónder het door te hebben? Dat is dan ook de reactie die Irene Groot Nibbelink (27) krijgt als ze vertelt dat het haar overkwam. Ze bleek 32 weken zwanger toen ze voor het eerst bij de verloskundige kwam. “Ik dacht dat ik net acht weken onderweg was.”

“Bloedzenuwachtig belde ik de verloskundige: Ik heb een positieve test in handen, ik denk dat ik een of twee maanden zwanger ben. Drie weken later kon ik terecht voor een afspraak – omdat ik in het onderwijs werk, is vrij krijgen niet zo makkelijk en zo’n eerste afspraak vindt vaak plaats rond de acht weken zwangerschap. Ik lag daar op die tafel, mijn partner zat op de stoel. We waren natuurlijk ontzettend nerveus, want het was ons eerste kind en we wilden het zo graag. De verloskundige keek en kon niets zien. Ze zei: ‘Ik probeer het even met een ander apparaat’. Daarna zei ze: ‘Volgens mij zie ik hier een hoofd, en hier een voet’. Ik dacht alleen maar: dat kan niet! Toen zei ze: ‘Je bent 32 weken zwanger’. Vol ongeloof keek ik mijn partner aan. Ik was echt in shock. Die eerste dag heb ik ook alleen maar gehuild. Want hoe kon dit?”

Hoe dan?!

“De meest gehoorde reactie is dan ook: Hoe kun je dat nou niet merken?!. Maar ik heb echt niets doorgehad. De maanden daarvoor ben ik gewoon ongesteld geweest. De zesde maand wel iets lichter, maar daar zocht ik niks achter – ik menstrueer altijd al onregelmatig, want ik kan niet aan de pil in verband met een vergrote kans op een longembolie. Ik had geen grote ronde buik en geen klachten. De klachten die ik ervoer, weet ik aan mijn astma en

allergieën. De baby was heel klein, lag ver naar achteren, was rustig en de placenta lag precies voor mijn buik – daarom kreeg ik geen dikke buik. Tot die maand mijn ongesteldheid uitbleef. Toen dacht ik dat ik misschien één of twee maanden onderweg was. We wilden heel graag een baby, maar die negen maanden zwangerschap zijn ook voorbereidingstijd. Na de afspraak bij de verloskundige belde ik totaal in shock mijn moeder. Die wist wel dat ik zwanger was, maar niet hoe ver. En ook mijn baas heb ik direct ingelicht. Zij zei tegen mij dat ik met twee à vier weken al met verlof moest.”

Babykamer

“We werden meteen doorgestuurd naar het ziekenhuis. Ik ben geboren met een hartafwijking, daar ben ik aan geholpen, maar daarom moesten wij allebei extra gecontroleerd worden. Binnen een paar dagen hadden we alle testen gehad en zowel de baby als ik bleken kerngezond. ‘We gaan je sowieso inleiden, dus je bevalt pas over acht weken’, werd mij verteld. Als een gek zijn we alles in orde gaan maken. Ik kreeg meteen superveel support van iedereen: we kregen kleertjes, knuffels en speelgoed. Ieder weekend waren er mensen bezig en binnen vier weken was de logeerkamer een babykamer. Er is een commode in elkaar gezet, het wiegje waar ik, mijn moeder, mijn oma en broer in hebben gelegen kwam onze kant op en ik ben heel veel wezen shoppen. Vlak voor mijn verlof was alles klaar.”

Van controle naar bevalling

“Zodra ik wist dat ik zwanger was, kreeg ik ook een zwangerschapsbuik. Alsof mijn lijf toen dacht: je weet het nu, nu mogen we het ook tonen. Toen ik eenmaal over de ergste schrik heen was, heb ik enorm genoten van de zwangerschap, ondanks alle gekkigheid. We waren ook heel blij en verheugden ons enorm op de komst van ons kleine wondertje. We moesten tweewekelijks op controle in het ziekenhuis. Ik was 37 weken zwanger en één week met verlof, toen we op dinsdag weer op controle moesten. Mijn vriend was die dag toevallig vrij en ging mee. De gynaecoloog deed de checks en vertrouwde de hartslag niet, dus ik moest aan een ECG. Daar lag ik dik anderhalf uur en toen kreeg ik de mededeling: je blijft hier en gaat de deur niet meer uit zonder baby. Of dat binnen een paar dagen of over vier weken is. De hartslag van de baby was zo laag, dat ik permanent onder controle moest blijven.”

Kleine strijder

“De dag daarna ben ik bevallen. Ik werd ’s ochtends om 7 uur ingeleid, omdat de hartslag van de baby echt te laag was. Om 10 uur kreeg ik weeën­

‘Ik was echt in shock, die eerste dag heb ik alleen maar gehuild’

opwekkers, want het ging niet snel genoeg. Ik belandde in een ongelooflijke weeënstorm en kreeg een ruggenprik. Om 12 uur stonden er zeven specialisten, mijn partner én mijn moeder in de kamer, en kreeg ik te horen dat ik me moest voorbereiden op een keizersnede. Uiteindelijk hoorde ik om vier uur ’s middags dat ik toch vaginaal mocht bevallen. Vanaf toen ging het snel: om 7 uur viel ik even in slaap, om 8 uur werd ik wakker en had ik volledige ontsluiting. Om half 9 begon ik met persen en kwart voor 9 kwam onze Owen ter wereld. Die naam hebben we tussen de weeën door nog bedacht. Het betekent ‘kleine strijder’ en dat bleek toepasselijker dan we op dat moment konden bedenken. Owen kwam eruit en werd op mijn borst neergelegd, maar was helemaal grauw en huilde niet. Ik durfde hem amper vast te pakken: hij ademde niet en was zo klein. Zijn navelstreng zat zo strak om zijn nek, dat ‘ie amper lucht kreeg. Daar kwam ook de lage hartslag vandaan. Hij werd meteen weer van me afgehaald en onder de warmtelamp gelegd en de kinderarts kwam erbij. Wat er dan is met je kind weet je niet, maar je weet wel dat het niet goed is. Na tien minuten huilde hij voor het eerst. Alles bleek gelukkig goed, maar dat waren de langste tien minuten van mijn hele leven.”

Prematuur

“We moesten blijven ter observatie op de afdeling prematuur. Eerst 24 uur, vervolgens 48 uur. Ze noemden hem randprematuur, maar als je na dertig weken een groeiecho doet, is het moeilijk te zeggen hoe ver je echt zwanger bent. Zelf denk ik wel eens dat hij jonger is geweest. Hij was maar 47 centimeter en woog 2.975 gram. Ook had hij heel veel haar op zijn armpjes en rug; iets wat je vooral ziet bij premature baby’s. Soms vraag ik me af wat er gebeurd zou zijn als we die dinsdag geen controle hadden gehad in het ziekenhuis, maar daar wil ik niet te lang bij stil staan.”

Grote genieten

“Uiteindelijk mochten we pas die zaterdag naar huis. Ik zat behoorlijk in de kreukels van de bevalling en had heel veel hechtingen. Pas twee weken na de bevalling kon ik tien minuten lopen. Maar vanaf het moment dat we thuis waren, hebben we alleen maar genoten. Inmiddels is Owen baby een jaar en is het een ontzettend vrolijk mannetje, die over alles en iedereen heen klimt. Het was een rollercoaster, maar met een prachtig einde.”

TOPTENNISSER MICHAËLLA KRAJICEK

‘Sinds

ik kinderen heb, grijp ik mijn moeder beter’

Ze speelde tennis op topniveau, laste een pauze in wegens vermoeidheid, maar wist tijdens haar tweede zwangerschap zeker dat ze dolgraag weer de baan op wilde. “Ik ben dankbaar dat ik zo goed hersteld ben van mijn zwangerschappen en bevallingen.”

Michaëlla Krajicek (35) is net als halfbroer Richard toptennisser. Ze debuteerde op haar 14e op Wimbledon. Ze won enkele titels in het WTA-circuit in het enkel- en dubbelspel en stond op grote toernooien als Australian Open, Roland Garros en Wimbledon. Eind 2020 wilde ze vanwege een knieblessure overstappen op coaching, maar in 2024 keerde ze terug op topniveau. Ze heeft twee zoons met vriend tennisser Jelle Sels: Valentijn (3 in augustus) en Romeo (1 in juni). Moeder Pavlina Krajicek (60) is getrouwd met Petr. Ze hebben 2 kinderen: Michaëlla en Peter.

Voor het eerst oma is ze. De moeder van toptennisspeler Michaëlla Krajicek, Pavlina vindt het heerlijk. “Valentijn hee de energie van Misa (de bijnaam van Michaëlla, red.), Romeo is een vrolijk, positief knulletje. Als iemand ritmische geluiden maakt, gaat hij meteen bewegen. Heel scha ig vind ik dat.”

De relatie tussen Pavlina en haar dochter is altijd goed geweest. Voor Pavlina een vanzelfsprekendheid. “Voor een normale moeder zijn haar kinderen het allerbelangrijkste op de wereld. Een kind moet het voelen, die liefdevolle band. Tussen Misa en mij is die band er en ik weet zeker dat die bij haar en haar zoontjes ook zo sterk zal zijn.”

Sinds het moederschap zijn moeder en dochter nog closer geworden, vindt Michaëlla. “We zien elkaar dagelijks, mijn moeder helpt me enorm. Als ik een nacht moet doorslapen en mijn vriend is weg omdat hij een toernooi hee , helpt ze me. Dan kan ik er weer een tijdje tegenaan. Sinds ik moeder ben, begrijp ik haar beter. Ik waardeer wat ze voor ons hee gedaan, geniet van de liefde die ze voor ons en onze kinderen voelt. Valentijn en Romeo zijn haar eerste kleinkinderen, voor haar is het ook bijzonder.”

Zwaar en eenzaam

Moeder Pavlina helpt haar dochter graag met de opvoeding. “Oppassen vind ik heerlijk, maar eerlijk: soms vind ik het een uitdaging, want die twee maken me wel moe!” Toch hee ze het er graag voor over, omdat ze weet hoeveel het moederschap vergt. “Mijn man en ik hebben allebei nog onze werkzaamheden, maar we proberen het jonge gezin op alle manieren te helpen. Het is voor moeders met een carrière een existentiële verandering om je eigen belangen te onderdrukken en de kinderen op de eerste plaats te ze en. Ik ben afgestudeerd

‘Ik weet hoeveel ze op ering het vraagt om ‘thuis’ met de kinderen te blijven’

econoom en weet hoeveel zelfopoff ering het vraagt om ‘thuis’ met de kinderen te blijven. Daarvoor krijg je geen applaus, terwijl het toch zwaar en vaak heel eenzaam kan zijn om een goede moeder te zijn.” Pavlina ziet wat dat betre hoe Michaëlla haar carrière en het moederschap hetzelfde vormgee . “Ze is een toegewijde moeder. Verantwoordelijkheid hee ze al sinds vroeger in zich gehad. Wat dat betre is Misa niet veranderd.”

Wat ook niet veranderd is sinds Michaëlla moeder is: haar liefde voor tennis. Tijdens haar tweede zwangerschap merkte Michaëlla dat ze dat weer wilde oppakken. “Bijna vijf jaar geleden laste ik een pauze van het toptennis in, omdat ik fysiek en mentaal heel moe was. Ik had diverse blessures achter de rug en had jarenlang maar één ding gedaan: tennissen. Ik had een pauze nodig, al wist ik niet hoe lang. Dat werd vijf jaar, waarin ik verliefd werd op Jelle, me steeds beter en gelukkiger ging voelen, kinderen kreeg. Tussendoor heb ik gepadeld, dat vond ik leuk om met vriendinnen te doen.” Juist tijdens het padellen, waarbij Michaëlla niet op haar fitst was, kwam ze erachter hoe sterk haar lichaam nog was. “Toen dacht ik: als ik de tweede zwangerschap zo gezond en gedisciplineerd mogelijk doorkom, kan ik misschien het tennissen weer oppakken,

nog iets bereiken. Gelukkig kwam ik fit uit de tweede bevalling. Daarmee heb ik mazzel gehad, ik weet van vriendinnen dat het ook anders kan.”

Science fiction

Niet alleen beide zwangerschappen, ook haar bevallingen verliepen goed. Michaëlla: “Vooral mijn eerste zwangerschap verliep soepel. Als ik één keer misselijk ben geweest, is het veel. Bij de tweede heb ik overgegeven, maar voor de rest had ik ook niets te klagen, op wat maagzuur na. Beide bevallingen verliepen zonder complicaties. De eerste duurde 22 uur, de tweede negen. Voordat ik kinderen had, zei ik altijd dat ik me er niets bij kon voorstellen, een kind krijgen, science fiction vond ik het. Toen ik beviel van Valentijn, was ik onder de indruk wat je lichaam allemaal kan hebben. Genieten is een groot woord, maar ik vond het ondanks de pijn een bijzondere gebeurtenis. Tijdens mijn tweede bevalling, van Romeo, wist ik wat ik kon verwachten, daardoor voelde ik me vrijer. “Het ging sneller, ik maakte bewuster mee wat er gebeurde, waardoor ik meer kon met aanwijzingen die werden gegeven, over hoe ik moest ademen bijvoorbeeld.”

Na de pauze van vijf jaar tennist Michaëlla sinds begin 2024 op topniveau. “Het voelt goed, ik geniet ervan, inclusief de chaos die bij een jong gezin komt kijken. Ik ben dankbaar en geniet met volle teugen.” Het betekent wel dat ze goed naar haar lichaam moet luisteren en signalen serieus neemt, want net als veel ouders hakt het slaapgebrek erin. “Valentijn werd bijna een heel jaar om de paar uur wakker. Romeo sliep vanaf het begin beter, misschien omdat ik rustiger ben of dingen beter aanvoel. Nu ik weer aan het opbouwen ben met tennissen, luister ik heel goed naar mijn lijf. Als ik een slechte nacht heb gehad, ga ik de dag erna niet twee, maar één keer trainen. Of ik doe het rustiger aan. Als ik moe ben, ga ik mezelf niet extra pushen. Voor topsport is dat soms nodig, maar het is zoals het is. Mentaal kan ik dat goed accepteren en ik vertrouw erop

Helaas kon Pavlina niet aanwezig zijn tijdens de fotoshoot.

dat het na een paar dagen weer beter gaat.” Er zijn meerder moeders die terugkeren als professioneel toptennis. Inspirerend, vindt Michaëlla. “Artikelen die verschijnen over het combineren van topsport en het moederschap lees ik allemaal. En geen nadeel ten opzichte van mannen of zo hoor, maar ik heb sowieso heel veel respect gekregen voor vrouwen sinds ik moeder ben. Vrouwen zijn zo sterk!”

Grote verantwoordelijkheid

Het is soms chaotisch, zo’n jong gezin, maar over het algemeen bevalt het moederschap Michaëlla goed. “Het is een cliché, maar het is niet te vergelijken met hoe je je leven voor die tijd hebt geleefd of wat je hebt bereikt. Wat ik speciaal en mooi vind, en wat soms veel energie kost, is de verantwoordelijkheid die je hebt voor zo’n prachtige kleine baby, voor een nieuw leven.”

Verantwoordelijkheid voor een nieuw leven betekent ook dat ze haar kinderen op een bepaalde manier wil opvoeden. “Mijn ouders hadden een bepaald idee van wat hun kinderen zouden doen in de toekomst. Zo’n duidelijk toekomstbeeld heb ik niet voor mijn kinderen. Daarin krijgen ze meer vrijheid. Ik probeer zo veel mogelijk de wereld open te gooien voor ze, zodat ze kunnen ontdekken wat ze leuk vinden.”

Valentijn en Romeo hebben allebei ouders die goed kunnen tennissen. Je zou verwachten dat ze allebei met een tennisracket in hun handen geboren zijn, maar voorlopig is voetbal populair bij Valentijn. “Jelle hee heel lang gevoetbald en vindt het leuk met Valentijn te voetballen. We vinden het belangrijk dat onze kinderen mentaal en fysiek lekker in hun vel zi en. Dat ze gezond eten en gezond leven. En dat ze, mochten ze later iets met sport willen doen, een sterke basis hebben. Valentijn beweegt gemiddeld veel voor zijn lee ijd. Bewegen is gezond, maar het moet wel leuk blijven. Plezier, daar draait het om.”

BEWEGEN MET NIJNTJE: OUDERS ZIJN ZEER TEVREDEN

Nijntje wil de verbinding leggen tussen generaties en bewegen. Daarom in elke WIJ een interview met een bekende sporter en haar/zijn moeder of vader. Wist je dat nijntje in samenwerking met KNGU een nijntje beweegdiploma heeft? Dit speciaal ontwikkelde beweegprogramma voor kinderen van 2 t/m 5 jaar leert peuters en kleuters spelenderwijs de basisvormen van bewegen. Als beloning krijgen ze het nijntje beweegdiploma. Ouders waarderen zowel de kwaliteit van het programma als de variatie in het les- en beweegaanbod met het cijfer 8! dutchgymnastics.nl/beweegdiploma

Kind in bed, eindelijk me-time! En dan vervolgens na 5 minuten op de bank in slaap vallen

Lotte

IK KAN GOED LOPEN MET BANANEN

VOETEN MAMA, ALDUS EEN

2,5 JARIGE

Dorien

‘Aan het huiltje kun je horen wat er aan de hand is.’ We zijn er nog steeds niet achter of hij honger, pijn, een vieze luier of gewoon een rotkarakter had

Amber

Gun

Meest vervelende kwaaltje

MISSELIJKHEID 35%

Soms hilarisch, vaak ontroerend en vooral herkenbaar. Jullie reacties op facebook.com/wij en instagram.com/wij.insta over het (aanstaande) ouderschap.

‘Slaap wanneer de baby slaapt’ vind ik bijzonder. Zal ik ook de was ophangen als de baby de was heeft gedaan? Hahhahah

Rowan

Laatste loodjes zijn altijd het zwaarst. Je voelt je als een opgeblazen rond waggelende pinguïn

Je kleine voelt het als jij gestrest bent. Dus adem in, adem uit …

Ik ben twee dagen per week een thuisblijfmoeder. Gelukkig mag ik ook drie dagen lekker de deur uit om even niet aan te staan Manon

Jim:

‘Ik heb dit in mijn dromen al geproefd en ik lust het niet’ Bauke

28 GRADEN BUITEN. PEUTER:

‘IK WIL MIJN WINTERJAS AAN!’

Mirjan

Bruine bonen zijn goed voor de borstvoeding zei de kraamhulp, waarna mijn kleine 5 ponder spuitluiers kreeg en flink afviel

jezelf de tijd om aan het nieuwe ritme te wennen. Alle begin is moeilijk, maar na een tijdje gaat het vanzelf

Denise

Astrid

Willeke

Angelique

BUIDELEN MET JE BABY

Waarom huid-op-huid zo belangrijk (én fijn!) is

Huid-op-huid-contact met je baby heeft veel voordelen voor je kleine en voor jou. Al helemaal als je baby te vroeg geboren is en veel in de couveuse ligt. Presentatrice van het EO-programma

Handen aan de couveuse, Anne-Mar Zwart, is hoogzwanger van haar tweede én ambassadeur van Strong Babies. Aan WIJ vertelt ze alles over het belang van ‘buidelen’.

Gefeliciteerd, je bent (weer) in verwachting! Hoe voel je je?

“Op dit moment ben ik inderdaad 31 weken zwanger. Ik voel me goed en ik heb het gevoel dat ik erdoorheen vlieg. Dat komt ook omdat de zwangerschap heel snel ‘gelukt’ is. Ik heb – net als bij ons inmiddels 3-jarige zoontje Fender – een ICSI-traject moeten doorlopen om zwanger te raken. Direct bij de eerste plaatsing was het raak. Puur geluk. Toch verliep m’n zwangerschap ook niet vlekkeloos. In week 9 had ik een miskraam en ben ik een vruchtje kwijtgeraakt. Het was heel verdrietig. Ik heb het nog in m’n hand gehouden en er foto’s van gemaakt. Achteraf gezien was ik dus zwanger van een tweeling, maar dat wist ik toen niet. Ik dacht: het was ook too good to be true om zo snel in verwachting te raken. Vervolgens ging ik naar de verloskundige om te kijken of m’n baarmoeder helemaal schoon was, zodat we opnieuw een poging konden doen. Daar zag ze plots nog een hartje kloppen! Na de innesteling kan een embryo zich nog doordelen. Dat is blijkbaar gebeurd. Het was een rare twist in het verhaal en ik heb even moeten bijkomen en schakelen. Maar inmiddels ben ik harstikke blij en dankbaar dat ik een dochter krijg.”

Je bent ambassadeur van Strong Babies. Deze stichting zet zich in voor het terugdringen van vroeggeboorten en voor een betere kwaliteit van leven van te vroeg geboren kinderen. Jouw zoontje Fender kwam ook 5 weken te vroeg op de wereld. Is dat de reden dat je ambassadeur bent geworden?

“Het kwam eigenlijk meer door het tv-programma dat ik maak: Handen aan de couveuse. Daar volg ik ouders van wie hun baby veel te vroeg geboren of ernstig ziek is, en daarom op de IC Neonatologie van het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis liggen. Via één van de artsen leerde ik Strong Babies kennen. Dat Fender 5 weken te vroeg geboren is, speelt intrinsiek wel mee, maar deze verhalen zijn wel net even he iger. Tegelijkertijd herken ik het gevoel dat de geboorte je overvalt en dat je je kind zo graag langer veilig binnen had willen houden. Net als de angsten en soms schuldgevoelens die daarmee gepaard gaan. Ik sta nu ook weer onder controle en probeer er alles aan te doen om gezond te blijven.” >> OP PAGINA 41

Waarom huid-op-huid zo belangrijk (én fijn!) is

‘Ik herken het gevoel dat de geboorte je overvalt en dat je je kind zo graag langer veilig binnen had willen houden’

PERSOONLIJKE ERVARINGEN

5X BUIDELVOORDELEN

Bij buidelen (of: kangoeroeën) leg je je baby met alleen een luier aan, op jouw huid met een omslagdoek over hem of haar heen. Het is de ideale manier om de grote verandering van warme baarmoeder naar de wereld erbuiten te verzachten. De positieve effecten?

1 Wanneer je je baby de eerste vijf weken na de geboorte dagelijks een uur buidelt, heeft dit een positief effect op de hersenontwikkeling. Bovendien zal je baby minder huilen en langer slapen.

2 De positieve effecten zijn voor zieke of te vroeg geboren baby’s van groot belang. Baby’s die veel worden gebuideld, ontwikkelen zich op alle vlakken beter. Het stabiliseert de ademhaling, hartslag en temperatuur. Het vermindert pijn en stress, het stimuleert de hersengroei, het verbetert de groei, verhoogt de weerstand en verkort de opnameduur.

3 Buidelen geeft je baby het veilige, vertrouwde gevoel en de liefde die nodig zijn voor een goede hechting.

4 Huid-op-huid-contact helpt om de borstvoeding op gang te krijgen, omdat jouw baby en jij dan oxytocine aanmaken. Dit ‘knuffelhormoon’ stimuleert de borstvoeding en zorgt ervoor dat je je rustiger en sterker voelt.

5 Behalve dat het heel erg genieten is om met je kleine te knuffelen, draag je zo heel eenvoudig bij aan het welzijn van jouw kind en jezelf!

Fleur “Huid-op-huid is zo ongeveer mijn life saver geweest tijdens de kraamweek van mijn dochter. Het was de enige manier om mij een beetje rustig te krijgen. Ik had veel last van angsten en een gejaagd gevoel door de hormonen. Die oxytocine die hiermee vrijkwam was een soort tegengif. Ik voelde me zo dicht bij haar en ik werd er lekker slaperig van. Het was voor mij eigenlijk één grote meditatie. Ik vind buidelen de puurste vorm van met je kind zijn en voor je kind zorgen – als het kan. Ook bij mijn zoontje heb ik dit heel veel gedaan. Ik kon toen niet zoveel door de zware bevalling, maar zo had ik het idee dat ik toch nog iets kon doen. Bij de derde die op komst is, zie je me zes weken niet. Ik ben boven aan het buidelen!”

Bo “Ons zoontje werd geboren met bijna 34 weken zwangerschap. Hij zou naar de medium care gaan en na twee weken mee naar huis mogen. Helaas liep het anders. Zijn bloedvat tussen de aorta en de longen stond nog open, wat normaal binnen 48 uur na de geboorte sluit. Hij heeft wekenlang in het ziekenhuis gelegen en is geopereerd. We hebben in het ziekenhuis enorm veel met hem gebuideld. ‘s Ochtends om 9.30 uur begonnen we en heel de dag wisselden we elkaar af tot 23.00 uur. Dat hebben we acht weken gedaan. Eenmaal thuis had ik nooit verwacht dat hij het zó goed zou doen. Het is een super vrolijk kind, groeit als kool, ontwikkelt zich fantastisch en huilt bijna nooit. Tot op de dag van vandaag, hij is bijna zeven maanden, liggen we nog steeds wekelijks huidop-huid met hem.”

Floortje “Ravi is geboren met 27 weken en woog maar 830 gram. Hij heeft negen dagen gevochten voor zijn leven. Als ik terugkijk op deze dagen op de NICU, dan is het mooiste moment het buidelen geweest. De eerste keer was op dag vier. Ravi werd door de verzorgster zorgvuldig opgetild en bij mij gelegd, terwijl ze ervoor zorgde dat alle slangetjes en draadjes ook mee kwamen. Op dat moment voelde ik zoveel liefde door mij heen stromen! Wat was het fijn om mijn zoon bij me te hebben. In die negen dagen heb ik Ravi zo’n vijf keer vast mogen houden, en is hij op de laatste dag in mijn armen overleden. Dankzij het buidelen kon ik mij toch even moeder voelen. Ik zou er alles voor geven om nog één keer dat moment te mogen beleven.”

BUIDELEN MET JE BABY

Huid-op-huid-contact, oftewel buidelen, is enorm belangrijk voor te vroeg geboren baby’s, maar ook voor voldragen baby’s. Strong Babies wil het belang van buidelen onder de aandacht brengen. Wat zijn jouw ervaringen hiermee?

“Ik heb achteraf heel weinig bewust gebuideld met Fender. In het ziekenhuis waar hij is geboren, was hier niet zoveel aandacht voor. Ik wist daarom niet dat dit zo belangrijk was. Gelukkig ontwikkelde Fender zich van jongs af aan ontze end goed. Maar er zijn genoeg baby’s die met 35 weken geboren worden met allerlei regulatieproblemen. Als ik op de hoogte was geweest van alle voordelen, was ik veel vaker gaan buidelen. Daarnaast is het simpelweg een heerlijk moment tussen jou en je kind. Zeker voor prematuren is regelmatig buidelen heel belangrijk, want zij worden vaak gescheiden van hun moeder vanwege onderzoeken en omdat ze veel in de couveuse moeten liggen. Als je dit niet regelmatig doet, loopt jouw baby dat eerste intensieve contact mis. Daarom is het zo goed om dit te doen. Bij mijn dochter wil ik meer tijd gaan vrijmaken om met haar te buidelen. Het is zo waardevol én fijn!”

Geef een warme omhelzing

De beste plek voor elke baby is in de armen van zijn ouder of verzorger. Maar te vroeg geboren baby’s liggen soms maanden in het ziekenhuis. Door huid-op-huid te buidelen kunnen baby’s en ouders toch zo lang mogelijk samen zijn. Zo helpen ouders hun kleine strijder om deze moeilijke periode te doorstaan. Geef een warme omhelzing. Doneer voor een buideltop en houd de allerkleinsten warm.

Ga naar strongbabies.nl/geef-een-buideltop

ALLE CLICHÉS ZIJN WAAR, OF TOCH NIET?

Er is geen enkel onderwerp in het leven waar zoveel clichés over bestaan als het moederschap. Dat begint als je zwanger bent en stopt eigenlijk nooit meer. Je weet vast wat ze zeggen over clichés: ze bevatten een kern van waarheid, anders waren ze niet aan hun titel gekomen. Als kersverse moeder legt journalist Selien Koster negen veelgehoorde clichés onder de loep en vertelt ze jou of ze waar zijn – of niet.

In december 2023 kreeg ik mijn eerste kind – een zoontje, Mink. Tussen alle felicitaties en goedbedoelde adviezen door, hoorde ik in de negen maanden voorafgaand aan mijn bevalling heel veel clichés. Ook sinds hij er is, houdt de stroom aan ‘waarheden’ niet op. Deze negen clichés hoorde ik het meest, maar zijn wat mij betreft lang niet allemaal waar.

DE DAGEN ZIJN LANG, MAAR DE JAREN ZIJN KORT

Met andere woorden: de tijd gaat snel. En ja, dat is écht waar. Als ik nu foto’s terugzie van vlak na de geboorte, voelt dat als gisteren, maar tegelijkertijd kan ik me niet voorstellen dat hij zo klein is geweest. Ook als ik de pasgeborene baby’s van vriendinnen zie, lijkt het als vorige week dat-ie ter wereld kwam, terwijl hij al zoveel groter is.

MOE,

MOE EN NOG EENS MOE

VOLGENS VAN DALE cli·ché

(het; o; meervoud: clichés; verkleinwoord: clicheetje)

1 (typografie) drukvorm voor platen met negatieve tekening 2 overbekende waarheid, al te vaak gebruikte uitdrukking; = gemeenplaats, dooddoener

Op dit cliché zijn verschillende variaties te bedenken: ‘Als moeder heb je een koffie-infuus nodig’, ‘Moeder is de overtreffende trap van moe’, ‘Je weet niet wat moe zijn is, tot je een kind krijgt’ – en ga zo maar door. Hier ben ik het voor honderd procent mee oneens. Allereerst vond ik de vermoeidheid tijdens de zwangerschap veel erger. En ja, ik ben wel eens moe, maar dat was ik voor de baby ook. Ook vind ik moe zijn veel minder erg, omdat het is vanwege mijn kind. Waar ik alles voor zou doen, omdat ik zóveel van hem hou – zie punt 3.

DE LIEFDE VOOR JE KIND IS EEN LIEFDE DIE JE NOG

NIET KENT

Dit is heel erg waar! Ik voelde niet meteen een overweldigende liefde toen hij op mijn borst werd gelegd (ik dacht vooral dingen als: godzijdank dit zit erop, ik ben niet meer zwanger, wat een feest, hij is er, hoe kan dit, wat is er zojuist in hemelsnaam gebeurd?!), maar die liefde was er heel snel. Dat ging overigens ook gepaard met angst (o jee, wat als-ie iets heeft en ik niet weet wat het is?!), maar dat is logisch. Ik hou zoveel van hem dat het soms pijn doet, omdat ik bang ben dat er iets met hem gebeurt.

4 5 6 7 8 9

EEN BEVALLING IS ZWAAR, MAAR ER IS ER NOG NOOIT EENTJE BLIJVEN ZITTEN

Een dooddoener waar je niets aan hebt. Het is dan wel waar, maar slaat ook helemaal nergens op. Nee, er is er nog nooit één blijven zitten, maar dat heeft niets te maken met het feit dat de bevalling zwaar is en pijn doet. Dus dit cliché benoem ik tot drogreden, met onjuiste oorzaak-gevolgrelatie.

DE PIJN VAN JE BEVALLING BEN JE ZO VERGETEN

Voor mij is dit absoluut niet waar. De pijn ben ik niet vergeten. Ik weet nog hoe graag ik wilde dat het voorbij was, ik weet nog precies hoe het in m’n buik voelde tijdens de weeën en hoe ik zei: ‘Ik kan niet meer, ik kan dit niet’ (alsof ik een keuze had). Maar wat wel zo is: ik zou het voor Mink nog honderd keer doen.

DE POEP VAN JE KIND STINKT NIET

Totale bullshit – om maar in de terminologie te blijven. De poep van Mink stinkt, zeker nu hij ook hapjes krijgt. Ik verschoon hem met liefde en ik vind het minder erg dan ik van tevoren had gedacht, maar het stinkt, want het is poep. Net zoals dat zijn plasluiers stinken en dat de melkkotsjes permanent een vleugje stinkodeur achterlaten.

JE KRIJGT ER ZOVEEL

VOOR TERUG

Waar. Zelfs als hulpeloos hoopje baby, krijg je er echt een hoop voor terug. Bijvoorbeeld toen-ie urenlang bij me op de borst lag te slapen – heerlijk. Of als ik de enige ben die ‘m tot rust kan brengen, omdat-ie zich zo veilig voelt bij me. Of de eerste keer dat-ie naar me lachte, omdat-ie me herkende. Z’n eerste schaterlach. Het zijn echt stomme, kleine dingen (nog een cliché) – maar je krijgt er echt veel voor terug.

GENIET

VAN JE ZWANGERSCHAP, WANT HET IS ZO VOORBIJ

Deze is voor mij deels waar, deels niet waar. Als ik nu terugkijk, zijn die negen maanden voorbij gevlógen. Maar tijdens de zwangerschap vond ik het ontzettend lang duren. Die eerste twintig weken gingen snel, omdat er zoveel spannende dingen gebeurden – de termijnecho, de 13-wekenecho, de geslachts echo, de 20-wekenecho. Daarna was het tien weken gewoon leuk; ik voelde me goed, had een mooie buik en kon gewoon mijn leven leven. Maar die laatste tien weken duurden voor mijn gevoel net zo lang als de eerste dertig. En toen bleef Mink ook nog eens zitten tot week 41. Hij had het trouwens nog prima naar z’n zin daarbinnen, dus toen ben ik ingeleid. Ook dat genieten vond ik vanaf week 30 een stuk moeilijker. Met +25 kilo, vocht overal, geen enkel kledingstuk dat nog leuk stond – bij het woord ‘genieten’ stel ik me toch wat anders voor.

JE EIGEN KIND IS HET MOOISTE KIND OP AARDE 100% waar. Je ziet ook niet dat je kind niet mooi is als-ie net geboren is. Ik dacht: oh wat een prachtig, schattig kereltje. Maar als ik nu foto’s terugkijk van die eerste paar dagen, was het een behoorlijk verfomfaaid mormel ehhh mannetje. Nogal wiedes als je 4190 gram weegt en door zo’n klein gaatje moet, maar het is maar goed dat je als moeder onder invloed van de hormonen niet ziet dat je kind in elkaar gevouwen is. Inmiddels is-ie uit de vouwen en echt het mooiste kind ter wereld, maar dat vinden alle ouders van hun kind. Dus om dan maar af te sluiten met een cliché: je wordt inderdaad een beetje verliefd op je eigen kind – en dat is volgens mij heel gezond en goed.

MIJN ZWANGERSCHAP

‘De kans dat ik op een natuurlijke manier zwanger zou kunnen raken, was nog geen 10 procent. Op de dag dat we met IVF zouden starten, bleek ik toch zwanger. Dat was echt een wonder.’

MIJN BEVALLING

Start bevalling: 08.00 uur

Geboorte: 08.40 uur

MIJN KIND

Zoë Astrid Jessie, 47 centimeter, 2700 gram

‘Eindelijk ging ik mijn dochter ontmoeten’

Dat Charlotte Elferink (39) toch nog moeder zou worden, had ze om medische redenen nooit verwacht. Op de dag van haar geplande keizersnede huppelde ze het ziekenhuis binnen.

WAT VOORAF GING

“Mijn ex wilde geen kinderen. Zelf had ik ook geen kinderwens, tot ik op mijn 31e op een ochtend wakker werd en het ineens wél wilde. Ik schrok en heb er nog een jaar mee rond gelopen, maar mijn gevoel veranderde niet. Toen ik mijn partner Roy ontmoette, ben ik daar ook meteen duidelijk over geweest. Ik was halverwege de dertig en wilde mijn tijd niet ‘verspillen’ aan iemand die geen vader wilde worden. Hij bleek een lot uit de loterij, want hij vond een leven met én zonder kinderen prima. Dat was belangrijk, want ik wist inmiddels niet meer zo zeker of ik wel moeder kon worden. In 2020 werd ontdekt dat ik een voorstadium van baarmoederhalskanker had. Dat is doorgaans goed te behandelen met een operatie, maar ik kreeg allerlei complicaties en ben uiteindelijk vijf keer geopereerd. Er moest steeds opnieuw een stukje uit mijn baarmoederhals worden gehaald. Ook heb ik cystes op mijn eierstokken. De kans dat ik nog op een natuurlijke manier zwanger zou kunnen raken, was nog geen 10 procent. Toch gebeurde het, maar na zes weken eindigde die zwangerschap in een miskraam. Op de dag dat we met IVF zouden starten, bleek het opnieuw raak. Dat was echt een wonder.”

HOE HET BEGON

“Een normale baarmoederhals is zo’n 4 centimeter, die van mij is na alle operaties slechts 1,8 centimeter. De druk van de baby kan daardoor al vroeg in de zwangerschap voor ontsluiting zorgen, wat een vroeggeboorte kan veroorzaken. Daarom is besloten om met dertien weken mijn baarmoeder af te sluiten met een bandje en de baby middels een keizersnede ter wereld te laten komen. Dat ik niet vaginaal kon bevallen, vond ik niet erg. Het is nooit mijn ambitie geweest omdat ik niet zo’n hoge pijngrens heb. Ik vond het ook wel bijzonder dat we nu zelf de geboortedag van onze dochter konden kiezen. Op 1 december huppelde ik bijna het ziekenhuis binnen. Eindelijk zou ik haar gaan ontmoeten.”

DE KEIZERSNEDE

“De ruggenprik vond ik wel even spannend, maar het ging hartstikke goed. Waar we later nog enorm om gelachen hebben is dat ik zei dat ze nog niet mochten beginnen omdat ik nog iets voelde, maar toen bleek ik allang open te liggen. Het duurde even omdat ik wat verklevingen had, maar na ruim een half uur ging het doek naar beneden en zag ik hoe Zoë uit mijn buik werd getild. Haar hoofdje werd

‘Na

ruim een half uur ng t doek naar den en zag ik

hoe

Zoë uit mijn buik werd getild’

naar mij toegedraaid en ik hoorde haar huilen. Ik heb denk ik een minuut ademloos naar haar gekeken voor ik mijn emoties toe liet. Had ze al haar vingers en teentjes? Was ze gezond? Ik kon het bijna niet geloven. Pas toen ik hoorde dat écht alles goed was, kwamen van pure opluchting de tranen.”

DE EERSTE KENNISMAKING

“Zoë werd op mijn borst gelegd, maar dat was op dat moment niet zo pre ig. Mijn verdoving zat vrij hoog en daardoor had ik wat moeite met ademen. Toen ze met haar 2,5 kilo op me lag, werd ik daardoor een beetje paniekerig. Voor mij was het mooiste moment dat Zoë op de ontblote borst van Roy lag en ik naar ze kon kijken. De twee liefdes van mijn leven, samen. Op dat moment had ik helemaal niet meer in de gaten dat de artsen nog bezig waren om mij te hechten. De wereld bestond toen heel even uit ons drieën.”

MIJN GROTE STEUN

“Roy is iemand die met beide benen op de grond staat en heel goed aan me ziet wat ik nodig heb. Hij zag bijvoorbeeld dat ik me niet lekker voelde met Zoë op mijn borst en zei dat tegen de

zorgverleners. Hij praa e voor me toen ik niet kon praten en bleef in de operatiekamer de hele tijd in mijn gezichtsveld. Toen ik na de bevalling last kreeg van hevige naweeën, zat hij naast me. Dat was heel fijn.”

DE EERSTE KEER SAMEN

“Ik moest nog een nachtje met Zoë in het ziekenhuis blijven, maar Roy is thuis gaan slapen. Dat leek ons pre ig, want dan was er in ieder geval iemand die goed geslapen had. Tot ieders verbazing wandelde ik binnen 24 uur naar de douche en mochten we naar huis. Ik voelde me zo goed. Het leek wel alsof ik nooit bevallen was. Eenmaal thuis was het wel even wennen. Ik had last van verschrikkelijke hoofdpijn vanwege de ruggenprik, we wisten nog niet goed hoe we alles moesten doen en we vonden het best intens om de kraamzorg en verloskundige over de vloer te hebben. Na de kraamweek keerde de rust terug en konden we dubbel en dwars genieten van onze dochter. Van gebroken nachten hebben we geen last gehad, na vier weken sliep ze door. Het was een lange, moeilijke weg, maar we zijn ouders geworden van het makkelijkste kind ter wereld.”

Meer bevallingsverhalen? Kijk op wij.nl/blogs/bevallen

BESTSELLER PRINTS & STYLES

Deze bestsellers van Prénatal wil jij voor je kind! Makkelijk combineerbaar, met zomerse en dieren prints en van mousseline, linnen, zachte jerseys en lichte sweat kwaliteit. Heerlijk dus.

SHIRT

SHIRT Maat 56 t/m 116 vanaf € 11,99

BLOUSE Maat 74 t/m 116 € 21,99

JEANS SLIMFIT Maat 74 t/m 116 € 20,99

JURK Maat 74 t/m 116 € 19,99

BLOUSE Maat 56 t/m 116 vanaf € 14,99

ROK Maat 56 t/m 116 vanaf € 12,99

Kijk voor meer baby- en kinderkleding op prenatal.nl

SHIRT Maat 56 t/m 116 vanaf € 11,99

ROK Maat 74 t/m 116 € 14,99

MARTJE

Martje Doeve is tekstschrijver en communicatieadviseur. Ze woont in Amsterdam met haar vriend, zoon (6) en dochter (3) en is nu zwanger van de derde.

Stuiterbal of kattenkop

“Gelukkig maar,” zei iemand toen ik zwanger was van mijn eerste. “Een jongetje! Dat zijn tenminste niet zulke kattenkoppen. Meiden kunnen zo achterbaks zijn. Jochies geven elkaar een klap en dan spelen ze weer samen verder.” Ik stond nog een beetje met mijn oren te klapperen van al die vooroordelen. Dat was blijkbaar te zien. Diegene zei namelijk ook nog: “Ach, je krijgt wat je aankunt.”

Verwarring compleet. Was dit bedoeld als geruststelling?

Het piepkleine baby’tje werd een peuter die eindeloos auto’s kon nawijzen. Alles met wielen, eigenlijk. Maar hij bedacht ook het liefste cadeau voor zijn 92-jarige oma-oma: een kussen. “Want iedereen vindt zachte dingen fijn.” Hij houdt van rennen, maar ook van rustig een boekje lezen. Was hij nou een typische jongen?

Na tweeënhalf jaar diende zich een zusje aan. Wéér positief bedoelde reacties. “Eindelijk wat rust! Die jongetjes zijn zulke stuiterballen. Nee, lekker met de poppen spelen. Je zal wel blij zijn nu je eindelijk staartjes kunt maken!”

Mijn dochter stopt inderdaad haar knuffels moederlijk in bed, maar heeft een hekel aan Elsa en eenhoorns. Ook roze en paars vindt ze niet meer leuk, vertelde ze ons laatst. “Ik heb een nieuwe groep gemaakt van mooie kleuren: blauw en groen.” Op het kinderdagverblijf is ze de baas over de andere kinderen én de leidsters. En als ik haar ophaal, hoor ik haar op de gang al brullen: dan speelt ze tijgertje.

Nu mijn koningskoppel zes en drie is weet ik: natuurlijk zijn er verschillen tussen jongens en meisjes. Maar dé jongen of hét meisje bestaat niet. De meeste kinderen houden zich niet altijd aan die categorieën. Die hebben wij, de grote mensen, namelijk bedacht. Dit zijn dezelfde mensen die mij waarschuwden voor een wild jongetje of een vinnig meisje. Nu weet ik dat je die goedbedoelde tips gerust in de wind kunt slaan. Vriendelijk teruglachen en dóór. Je hoeft er niets mee. En je kunt er ook niets mee. Ook weet ik nu: je krijgt niet wat je aankunt, maar je kunt aan wat je krijgt. Dát is pas een geruststelling.

Nu is de derde op komst: een jongetje. Maar of het voetballen wordt of vlechtjes, dat zien we wel. Misschien wel allebei. “Mama, wat boeit het?” zegt mijn oudste.

COLOFON

Hoofdredactie Mariska van der Kogel

Art direction & vormgeving Gabriëlle de Vries Directeur/uitgever Marcel Bakker

Aan dit nummer werkten mee

Karin Broeren | Elselien van Dieren

Martje Doeve | Irene van Engen

Franke van Hoeven | Anouk De Kleermaecker

Marlies Koers | Selien Koster

Marja van de Nes | Pure Life Geboortefotografie

Wilma Scholte | Renate Tromp Roxanne Vis

Drukwerk

Senefelder Misset Doetinchem B.V.

Advertenties

Laura Beemsterboer contact@wij.nl

• ISSN: 2589-0964

• Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Druk- en zetfouten voorbehouden.

Cadeaupakket WIJ WIJ verschijnt 4x per jaar via controlled circulation aan zwangere vrouwen en moeders met een kind tot één jaar. Als je je hebt aangemeld voor de blije doos ontvang je tijdens je zwangerschap en totdat je kind één jaar oud is 4x per jaar het magazine WIJ. Heb je vragen? Stuur dan een e-mail naar consumentenservice@wij.nl.

Veranderingen in je woon- of gezinssituatie kun je wijzigen op Mijn.WIJ.nl.

Redactie

WIJ Special Media bv Lageweg 17a 1695 GL Blokker Graag ontvangen wij reacties op redactionele artikelen: redactie@wij.nl.

Het magazine WIJ is een uitgave van WIJ Special Media bv. Persoonsgegevens worden vastgelegd voor de toezending van het magazine WIJ. Je kunt je gegevens beheren op Mijn.WIJ.nl. Zie verder het privacystatement op WIJ.nl.

Op de cover Tomas met Lio Fotografie

Anouk De Kleermaecker

ONTDEK DE PRENTENBOEKEN COLLECTIE

BIJ WIJ weten we dat liefdevolle aandacht het belangrijkste is dat je je kind kunt geven. Voorlezen is een fijne en leerzame manier om dit te doen. Wil je zelf het plezier van samen lezen ervaren? Bestel vandaag nog gratis twee prachtige prentenboeken t.w.v. € 14,95* bij WIJ Boekenplezier.

De Prentenboeken Collectie van WIJ Boekenplezier hee vele voordelen voor kinderen. Prentenboeken stimuleren de verbeeldingskracht en creativiteit. En ze bevorderen de taalontwikkeling en woordenschat van kinderen. De combinatie van tekst en mooie a eeldingen in een prentenboek zorgt ervoor dat kinderen de betekenis van woorden en zinnen beter begrijpen. Wist je dat onderzoek hee uitgewezen dat kinderen die voorgelezen worden beter presteren op school?

Samen genieten

Alleen de mooiste en beste boeken worden speciaal geselecteerd voor de WIJ Boekenplezier-pakke en. De prentenboeken gaan over alles wat kinderen interesseert, van dieren en fantasiefi guren tot herkenbare situaties uit het dagelijks leven. Geniet samen van alle avonturen.

KENNISMAKINGSAANBOD

Profiteer nu van twee prachtige GRATIS prentenboeken

t.w.v. € 14,95*

Scan de QR-code of ga naar wijboekenplezier.nl/ prentenboeken-aanmelden

Eet je baby al de eerste hapjes?

Wist je dat...

Wist je dat…

100% pindakaas enkel pinda’s bevat, en verder niks? Dus géén toevoegingen zoals zout en suiker.

het Voedingscentrum aanraadt om baby’s tussen 4 en 6 maanden af en toe 100% pindakaas te geven, om de kans op pinda-allergie te verkleinen verkleinen.

En wist je dat...

100% pindakaas een bron van eiwitten en rijk aan vezels is?

Daarnaast zit 100% pindakaas in de Schijf van Vijf!