WIJ 1 2024

‘Als mannelijke verloskundige is het extra hard werken’

MAMA BREIN

Een hoofd als een vergiet …

3X ALS ZWANGER WORDEN NIET VANZELF GAAT

JOYFUL

Zachte reiniging voor verstopte neusjes

Het neusje voorbereiden

Zacht maken en verdunnen van overtollig slijm & korstjes

Het neusje schoonmaken

Zachtjes leegmaken van het neusje

Stap 1

Stap 2 of

5 Pasgeboren

6 Zwanger! Fiona gaat bewust alleen het moederschap aan

8 Een mannelijke verloskundige, bezwaar?

12 Mode: zwangerschap

14 Onder ons: Erika over haar relatie met Juliën

16 Opinie: ontwikkelingen over kinderopvang

20 Als zwanger worden niet vanzelf gaat

25 Mom to Mom

27 Column verloskundige Marlies

28 Mode: newborn

30 Mijn verhaal: Carlijns moeder stierf na de geboorte van Naomi

32 Reportage over nijntje Beweegdiploma

36 De impact van een bevallingstrauma

40 Ervaringen met het mamabrein

43 Spoton

44 Mijn bevalling: Lovely over de geboorte van haar tweeling

48 Mode: boys & girls

50 Column Martje

GOED BEGIN

NIETS IS VANZELFSPREKEND

50 jaar WIJ en de blije doos: er is veel veranderd in al die jaren. Waar kinderopvang ooit alleen was voor ‘de armen’ die hun kind le erlijk in bewaring gaven, is het nu niet meer weg te denken in het moderne ouderschap. Het is wel bijzonder dat het nog altijd wordt gezien als een ‘luxe’ middel om werk en zorg te kunnen combineren, terwijl het belang in de ontwikkeling van jonge kinderen maar weinig aandacht krijgt. In deze WIJ twee experts die kinderopvang in een historisch en internationaal perspectief plaatsen.

Iets dat onveranderd is, is dat zwanger worden nog altijd niet vanzelfsprekend is. Wereldwijd hee één op de zes mensen vruchtbaarheidsproblemen. De weg naar het moederschap verloopt dan hobbelig, met meer stress en angst. Olivia, Rasha en Cathy weten daar alles van. Of je kiest er bewust voor om het moederschap alleen aan te gaan, zoals Fiona in de rubriek Zwanger. Ook dan biedt IUI, ivf of ICSI uitkomst. Vooruitgang brengt dan le erlijk geluk.

WIJ

Mariska van der Kogel Hoofdredacteur

De leukste all-in vakantie!

Beleef een fantastische tijd bij Preston Palace! Jouw verblijf is altijd all-inclusive met te gekke faciliteiten. Jullie wens staat centraal!

Onbeperkt genieten van onze all-inclusive service terwijl de kids plezier maken bij het vrolijke animatieteam. Test de attracties van Boardwalk indoor kermis, plons in Riviera subtropisch zwemparadijs of laat je betoveren door de Magic Show. Volop entertainment voor het hele gezin.

Kom samen onvergetelijke herinneringen maken!

Laat je het WIJ weten?

Is jouw baby geboren? Laat het ons binnen 6 weken na de geboorte weten op wij.nl/gratismutsje. Je krijgt dan totdat je kind één jaar is het magazine WIJ thuis gestuurd én een gratis mutsje van simply colors met de naam van je kind. Doen!

Kylian Marik Weening 13-09-2023

Ayden Noï Heikens 24-01-2024

Luuc Rudolf van Helden 15-01-2024

Jiro Naël 21-12-2023

Olivia Sofia Oort 04-01-2024

Pieter Simons 14-12-2023

Milou Hollenberg 28-12-2023

Loua Roselaar 15-12-2023

Noah van Kerckvoorde 05-12-2023

ZWAN GER

Fiona (37) is 34 weken zwanger van haar eerste kind, een jongetje. Ze heeft er bewust voor gekozen om het moederschap alleen aan te gaan.

“Vroeger dacht ik dat ik voor mijn dertigste moeder zou zijn van drie kinderen. Het liep anders. Ik heb relaties gehad, maar vond geen man met wie ik de volgende stap wilde zetten. Een oud-collega vertelde me op een dag over Meer dan Gewenst, een stichting voor lhbti+ers en hetero’s met een kinderwens. Op die manier moeder worden kan natuurlijk ook, dacht ik. Tijdens een speeddate-avond leerde ik een leuk mannenkoppel kennen met wie ik een klik had. We hebben een jaar contact gehad om te kijken of we het ouderschap samen aan wilden gaan. Ik heb er toch vanaf gezien omdat we verschillende ideeën hadden over de opvoeding. Toen besloot ik voor een donor te gaan. Ik heb overwogen om een bekende donor te zoeken, maar koos uiteindelijk voor een donorbank.”

Donor rietjes

“De huisarts verwees me door naar het Kinderwenscentrum, waar ik eerst een uitgebreide intake kreeg. Daarna kon ik via een website een donor uit Denemarken kiezen. Op de profielen zie je kinderfoto’s en vind je informatie over het uiterlijk, opleidingsniveau en interesses. Ook kan je een audio-interview beluisteren. Dat heeft me geholpen, want daardoor kreeg ik een totaalbeeld van iemand. Toen ik mijn keuze had gemaakt, heb ik in totaal vijftien rietjes sperma besteld. De kliniek vond dat wat veel, ze raden vijf tot zeven rietjes aan, maar dit was voor mij dé donor en ik wilde niet dat hij ‘uitverkocht’ zou zijn. Hiermee creëer ik ook de mogelijkheid om in de toekomst een broertje of zusje te verwelkomen.”

Realistisch

“Ik had verwacht dat ik vrij snel in verwachting zou zijn. Niet dus, na zes IUI-pogingen was ik nog niet zwanger. Een keer had ik een positieve test met een héél licht streepje, maar dat zette helaas niet door. Natuurlijk baalde ik als het weer niet gelukt was, maar ik bleef ook realistisch. Het kan nu eenmaal een tijd duren. Na elf pogingen ben ik overgestapt op ivf. Twee keer kon er geen

terugplaatsing plaatsvinden vanwege overstimulatie, de derde keer ging het wel door. Op een regenachtige maandagavond deed ik een zwangerschapstest. Mijn moeder was erbij, zoals iedere maand, toen ik een duidelijke streep zag. Ik was zwanger!”

Bloedverlies

“Toen ik bijna acht weken zwanger was, kreeg ik last van bloedverlies. Daar schrok ik ontzettend van. Het enige dat ik wilde was weten of het hartje nog klopte, maar de verloskundigenpraktijk waar ik mijn intake zou hebben zei dat ik een afspraak kon maken voor na het weekend. Zo kon ik toch niet wachten? Uiteindelijk heb ik een andere praktijk gebeld en geëmotioneerd uitgelegd wat er aan de hand was. De verloskundige zei: ‘Ik sta nu op een barbecue, maar kom zo maar langs’. Dat was heel fijn, ik voelde me echt gehoord en ben bij deze praktijk gebleven.”

Stabiele basis

“Mijn moeder en mijn broer zullen bij mijn bevalling zijn. Mijn voorkeur gaat uit naar het ziekenhuis en ik wil proberen om het zonder pijnbestrijding te doen. Hopelijk kan ik in bad bevallen, daar hoor ik positieve verhalen over. Ik kijk uit naar het moederschap. Natuurlijk zullen de nachten zwaar worden en ik zal mijn kind echt wel een keer achter het behang willen plakken, maar het is ook een kwestie van doorzetten en positief denken. Omdat ik zelf bepaalde informatie over BAM-moeder zijn online niet kon vinden, heb ik de website Bammamwens. nl opgericht. Hier kunnen vrouwen praktische informatie vinden over de mogelijkheden en kosten. Ook leg ik uit hoe je goede contractuele afspraken maakt met een bekende donor of co-ouder, want dat gaat helaas vaak mis. Sommige mensen vinden dat een kind niet zonder vaderfiguur kan opgroeien. Gelukkig reageerde mijn omgeving heel positief. Als ik in de toekomst met oordelen te maken krijg, dan is dat maar zo. Ik weet dat ik mijn kind een stabiele basis kan geven, dat hij in een liefdevolle omgeving op zal groeien. Dat is het belangrijkste.”

‘Sommige mensen vinden dat een kind niet zonder vaderfiguur kan opgroeien’

VOORKEUR VOOR EEN VROUW?

Sommige zwangere vrouwen hebben bij voorkeur geen mannelijke verloskundige bij hun bevalling. Vanwege het geloof, een traumatische ervaring of simpelweg omdat ze zich meer op hun gemak voelen bij een vrouw. Maar kun je daar eigenlijk wel voor kiezen? En hoe is het voor mannelijke verloskundigen om te moeten knokken om vertrouwen te winnen?

Linda (33): “Twee streepjes op de zwangerschapstest vertelden me wat ik al hoopte: yes, ik ben zwanger van onze tweede! Direct bel ik de verloskundigenpraktijk die me de vorige keer heeft begeleid. Ik heb een vertrouwd gevoel bij de vijf vrouwen die er werken. De keuze was dus snel gemaakt. Toen ik inmiddels al ruim over de helft van mijn zwangerschap was, kwam plots het bericht: ze hebben een mannelijke verloskundige aangenomen. ‘Je kunt hem vanaf volgende maand tegenkomen bij controles, je bevalling en aan je kraambed.’ Daar schrok ik best even van. Wil ik wel een man bij mijn bevalling?

Vrije verloskundige-keuze

Volgens verloskundige en WIJ ­ columnist Marlies Koers ligt dit best ingewikkeld. “In de basis heb je in Nederland een vrije verloskundige ­keuze. Dit houdt in dat je zelf kiest. Als jij je goed voelt bij een team van vrouwen, kun je daar voor gaan. Wanneer er plots iets verandert binnen het team, zoals hier het geval is, wordt het complex. In bijna elke verloskundigenpraktijk wordt namelijk gewerkt met diensten. Die diensten zijn er om het rooster rond te krijgen. De mannelijke verloskundige zal minimaal één keer per week 24 uur aan het werk zijn. Controleafspraken en huisbezoeken zijn te plannen, maar bevallingen niet. Het kan zijn dat Linda’s bevalling begint als de mannelijke verloskundige aan het werk is.”

Volgens Marlies is het niet zo dat er dan een vrouwelijke verloskundige uit het team kan inspringen. “Dan moet er iemand op haar vrije dag aan het werk. Daar kunnen praktijken niet aan beginnen.” Maar hoe zit het dan met die vrije artsenkeuze? “Die is er, je mag een zorgverlener namelijk altijd weigeren op basis van sekse. Zelfs in geval van spoed. In de verloskunde kan dat lastige

TEKST: TARA STOKDIJK.

‘Als mannelijke verloskundige is het extra hard werken’

situaties opleveren, want wat als moeder of kind ernstig in gevaar is terwijl er geen vrouwelijke verloskundige beschikbaar is? In dat soort gevallen moet de verloskundige uitleggen wat de consequenties kunnen zijn als zorg geweigerd wordt. De weigering wordt dan ook schri elijk vastgesteld zodat de praktijk niet aansprakelijk is voor de gevolgen.”

Om te voorkomen dat het zover komt, kan het slim zijn om vroegtijdig over te stappen naar een andere praktijk. “Als je nog twijfelt, ga dan eerst het gesprek aan binnen je huidige praktijk. Ga juist op spreekuur bij hem, zodat je hem leert kennen. Misschien bouw je juist wel een fijne, vertrouwde band op.”

De enige mannelijke student

In Nederland werken 4.907 verloskundigen, slechts 35 daarvan zijn man. François Hesseling is één van die mannen. Hij werkt als verloskundige bij ’t Hart Verloskunde in Raalte. Hij doet het werk al 22 jaar en begeleidde bijna duizend bevallingen. “Tijdens mijn opleiding was ik de enige mannelijke student van het hele leerjaar. Mensen reageren nog steeds weleens verbaasd op mijn beroep. Ik ben misschien een uitzondering, maar ik heb dat nooit als nadeel gezien. Ik denk dat geslacht niks uit hoe te maken. Het gaat erom dat zwangeren zich pre ig en vertrouwd voelen bij hun verloskundige. En partners vinden het vaak juist fijn om er een nuchtere man bij te hebben.” Hij mag dan bijna duizend bevallingen op de teller hebben, François blij zich ervan bewust dat hij getuige is van iets ontze end intiems. “Ik vind het belangrijk om stil te staan bij die intieme se ing. Voor mij is het werk, maar voor een gezin is het zo’n bijzondere gebeurtenis. Het is kwetsbaar, emotioneel en soms ook heel spannend. Daar ga ik graag met zorg mee om.”

Francois ‘Ik ben misschien een u zondering, maar ik heb dat nooit als nadeel gezien’

‘Partners vinden het vaak juist fijn om er een nuchtere man bij te hebben’

Anne-Marie

‘Ik juich mannen toe voor het enwi t in ons team’

Hans ‘Een afwijzing doet pijn’

Geen collega stand-by Het komt ook in zijn praktijk weleens voor dat een vrouw geen mannelijke verloskundige bij de bevalling wil. François: “Dat is dan vaak vanuit religieuze overwegingen of vanwege een nare ervaring met een mannelijke hulpverlener of een seksueel trauma.” Zoals Marlies al aangaf, is dat niet makkelijk te plannen. “Je kunt mij niet altijd ontlopen. Wel bij controles en kraambedvisites, maar niet bij bevallingen of spoedsituaties. Er staat geen collega stand-by als ik dienst heb.” Daarom raadt de praktijk aan om eerst in gesprek te gaan met François. “Er was eens een zwangere vrouw die in haar jeugd een vervelende ervaring met een mannelijke begeleider hee meegemaakt. Hierdoor was ze erg aarzelend richting mannelijke hulpverleners. Tijdens het spreekuur spraken we open over haar angsten.” Er ontstond een vertrouwensband tussen de twee. Het toeval wilde dat de vrouw op het punt van bevallen stond een uur voor François’ dienst begon. “Ze kreeg een collega aan de lijn, maar smeekte of ik wilde komen, omdat ze mij vertrouwde. Niet veel later is er in alle rust een gezonde dochter geboren met mij als verloskundige.” Het laat maar zien dat er veel kan veranderen als zwangeren openstaan voor een kennismaking.

In gesprek

Anne-Marie Jansen is praktijkmanager bij ’t Hart Verloskunde. Zwangeren die pertinent geen mannelijke verloskundige bij hun bevalling willen, kunnen ook met haar in gesprek. Ze gee dan aan geen vrouwelijke verloskundige te kunnen garanderen. “Sommigen kiezen er dan voor om de gok te nemen, anderen doen dat niet. Dat kan betekenen dat er een overstap naar een andere praktijk nodig is en daar begeleiden we ze dan bij.” Ondanks dat dit voorkomt, hebben mannelijke en vrouwelijke verloskundigen een even grote kans om aangenomen te worden door Anne-Marie. “Ik juich mannen toe om hier te komen solliciteren. Het is fijn voor het evenwicht in ons team, een man tussen de dames. Sowieso zou het mooi zijn als er meer mannen voor het vak kiezen.”

Discriminatie

Dat het mannen niet altijd makkelijk wordt gemaakt om als verloskundige aan de slag te gaan, weet Hans vande Walle, verloskundige en praktijkeigenaar van Geboortecentrum Linde. Niet alleen werd hem afgeraden om verloskunde te studeren, ook toen hij afgestudeerd was kreeg hij te horen dat hij nooit als

verloskundige aan het werk zou gaan. “Er was destijds een hoop concurrentie tussen praktijken en ziekenhuizen en men was bang dat vrouwen zouden wegblijven als er een mannelijke verloskundige zou werken.” Hans ervoer het als discriminatie. “Ik wilde het vak graag uitoefenen, maar ik werd niet geaccepteerd omdat ik een man ben. Die afwijzing deed pijn.”

Sinds 2009 runt Hans zijn eigen praktijk waar hij met twee vrouwelijke collega’s werkt. Met afwijzing hee hij nog steeds weleens te maken. “Dan hoor ik dat een zwangere vrouw tegen één van mijn collega’s hee gezegd ‘Oh, er werkt hier een man, dat wil ik eigenlijk helemaal niet’. Dat blij een vervelend gevoel. Als mannelijke verloskundige moet je vaak extra hard werken om vertrouwen te winnen.” Het is een vicieuze cirkel, vindt Hans. “Juist omdat er weinig mannelijke verloskundigen zijn, reageren vrouwen er onwennig op. In het ziekenhuis is dat anders, daar verwacht men meer mannelijke gynaecologen.”

Vicieuze cirkel

Tijd om die vicieuze cirkel te doorbreken. Marlies wil benadrukken dat het niet zo is dat mannen zich niet kunnen inleven, omdat ze niet weten hoe het is om zwanger te zijn of weeën te hebben. “Ik wist dat ook niet voordat ik mijn eerste kind kreeg. Ik zeg altijd maar: een chirurg kan fantastisch opereren zonder dat hij zelf ooit een blinde darmontsteking hee gehad.” Die ervaring is niet nodig om het werk goed te kunnen doen. “Het belangrijkste is dat iemand kundig is, gepassioneerd zijn werk doet en goede begeleiding kan bieden. Iemand die risico’s kan inscha en en op tijd kan doorverwijzen indien nodig. Daar gaat het om en niet om sekse.”

SHOPPING

NIEUW! DIFRAX FLESSENWARMER

De nieuwe flessenwarmer van Difrax verwarmt de voeding gelijkmatig en brengt het op de perfecte temperatuur. Of je nu borstvoeding wilt ontdooien, flesvoeding wilt opwarmen of potjes op temperatuur wilt brengen. Zo is een babyfles binnen 2 tot 5 minuten klaar. Eenvoudig het flesje in het reservoir plaatsen, 2 minuten wachten en even afdeppen. De handige 4-in-1 functie zorgt voor snel verwarmen, op temperatuur houden, ontdooien en stoomreinigen. Benieuwd? Ontdek meer op difrax.com

GELUK KUN JE DELEN!

Zwanger worden is fantastisch! Maar helaas gaat zwanger worden niet altijd vanzelf. Als je net zwanger bent, kun je wensouders met vruchtbaarheidsproblemen eenvoudig helpen. Hoe? Door je urine op te vangen en mee te doen met Moeders voor Moeders. De urine van pril zwangere vrouwen bevat het hCG-hormoon. En juist van dit hormoon worden medicijnen gemaakt die voor wensouders van onschatbare waarde zijn. Bijzonder hè? Er is veel urine nodig. Letterlijk elke druppel telt. Daarom is Moeders voor Moeders dringend op zoek naar zwangere vrouwen die hun urine willen doneren. Je kunt je aanmelden tot en met de 11e week van je zwangerschap. Álle urine wordt gebruikt voor het maken van vruchtbaarheidsmedicijnen. Kijk voor meer informatie of om je aan te melden op moedersvoormoeders.nl.

PRÉNATAL SHIRT

S t/m XXL € 24,99

PRÉNATAL BROEK

S t/m XXL € 29,99

Kijk voor meer positiemode op prenatal.nl/ kleding-voormama/

Prénatal JURK

S t/m XXL € 49,99

Prénatal JURK S t/m XXL € 44,99

PRÉNATAL BLOUSE S t/m XXL € 34,99

PRÉNATAL BROEK S t/m XXL € 39,99

In deze collectie staat de trendkleur roodbruine brick centraal. Met veel flairbroeken en straight leg broeken, die altijd lekker zitten. En tops met ruffles en dessins in bohemian stijl.

KLEUR RIJK SEIZOEN

KARIN BROEREN.

TEKST:

Op het moment dat jullie samen een kind krijgen, schuif je ineens een hokje op. Van een leuk stel worden jullie een gezin. Wat betekent dat voor jullie relatie? Een lezeres vertelt.

Een liefdevol, harmonieus koppel: dat zijn Erika (31) en Juliën (31) altijd geweest. Voor de komst van hun kinderen Jeppe (7), Pip (5) en Fynn (2), en erna. Want zelfs met de hectiek van drie kinderen, is ruziemaken hen vreemd. Toch lijkt eeuwige harmonie ook niet altijd de juiste weg.

“Juliën is een goedzak, altijd al geweest. Dat is ook de reden dat ik voor hem ben gegaan. Ik weet hoe het is om met iemand samen te zijn die een sterke eigen mening heeft en deze nooit opzij wil zetten. Mijn ex was zo iemand en de eeuwige ruzies over non-onderwerpen hebben onze relatie de das omgedaan. Daarom wilde ik iemand die niet altijd maar de strijd aangaat. Iemand die zijn ego opzij kan zetten en – net als ik – een harmonieus leven wil. Misschien zelfs een tikkie saai. Toen ik Juliën tegenkwam op een feestje wist ik daarom direct: jij bent degene die ik zoek. Het was niet direct vuurwerk vanuit mij, maar ik wist dat ik bij hem die rust en stabiliteit kon vinden waar ik al zo lang naar op zoek was én waarvan ik dacht dat je het nodig hebt om een warm gezin te kunnen zijn. Kinderen groeien tenslotte het liefst zonder ruziënde ouders op. Onze relatie had een vliegende start. Binnen drie maanden woonden we al samen en als we het ergens over oneens waren, dan praatten we er rustig over. Het knetterde dan wellicht niet zoals in mijn vorige relatie, het knetterde in ieder geval ook niet door ruzies. Eenmaal zwanger begonnen bij mij de hormonen op te spelen. Ik begon een beetje te commanderen, werd soms onredelijk en begon zelfs te kijken hoe ver ik bij hem kon gaan. Juliën reageerde overal even begripvol op. Ergens heel lief en lekker makkelijk, maar het frustreerde

‘Ik kat ‘m af als ik te weinig heb geslapen’

me soms een beetje. Is deze man eindeloos begripvol? Neemt ‘ie me niet serieus? Of interesseert het hem gewoon allemaal geen fluit? Als ik hem ernaar vroeg zei hij dat ik het al zwaar genoeg had met die dikke buik en dat hij geen ruzie met me wilde maken. De bevalling van Jeppe was heftig. Het duurde lang voordat hij er was en er werd amper naar mij en mijn wensen geluisterd door het ziekenhuispersoneel. Tijdens deze bevalling begon Juliëns zachtaardige karakter me voor het eerst echt tegen te staan. Hij wist wat mijn wensen waren en het was zijn taak om voor mijn belangen op te komen. Ik wilde op een gegeven moment graag een ruggenprik omdat ik het gevoel had datik het niet meer aan kon. De verloskundige vond dat echter niet nodig. Ik had de kracht niet om met haar in discussie te gaan, maar Juliën durfde ook niet voor mij te gaan staan en die ruggenprik op te eisen. In plaats daarvan zei hij tegen mij: ‘Luister maar naar de verloskundige, zij weet wel wat ze doet.’ Een lulsmoes natuurlijk; meneer wilde de lieve vrede bewaren – zoals altijd. Ik heb hem dit nog lang kwalijk genomen. De bevallingen van Pip en Fynn kwamen allebei uit een boekje. Ik had geen pijnbestrijding nodig en er werd genoeg naar mijn wensen geluisterd. Dat was natuurlijk heel fijn, maar hierdoor heb ik ook niet gezien of hij nu wel als een echte vent voor mij was opgekomen tegenover

het zorgpersoneel. Voor de buitenwereld lijken we nog steeds het ideale gezin. Maar de laatste jaren, met een peuter, kleuter en een ouder kind in huis, zijn natuurlijk pittig. Fynn is geen beste slaper, dus mijn lontje is weleens kort. En juist op die momenten merk ik dat ik Juliën steeds vaker begin uit te dagen. Ik begin me meer en meer te ergeren aan dat eindeloze begrip van hem en het feit dat er geen greintje kwaad in zit. Soms is het toch gewoon lekker om even al je opgekropte woede eruit te schreeuwen terwijl je met de borden door de kamer smijt? Hij zal zich toch ook wel aan mij ergeren? Ik laat vaak rommel door de kamer slingeren, vergeet dingen, heb veel te weinig zin in seks en ben regelmatig chagrijnig-zondergoede-reden. Maar ik hoor hem er amper over. En áls hij al eens ergens iets over zegt, dan is het op zo’n zachtaardige manier, dat er geen ruzie over te maken valt. En dus ga ik steeds vaker de grens opzoeken. Ik kat ‘m af als ik te weinig heb geslapen of ik begin expres over een knappe collega. Bij mijn ex zouden dit soort gesprekken allang geëscaleerd zijn, maar het lijkt soms alsof het Juliën allemaal niet zo veel interesseert. Zeker sinds de kinderen er zijn, lijkt hij steeds meer conflictvermijdend. Het is alsof hij bang is voor ruzie en spanning in huis en dat hij daardoor gaat pleasen. Hierdoor heb ik het gevoel dat ik af en toe ontzettend over hem heen wals.

‘Meneer wilde de lieve vrede bewaren –zoals altijd’

Ik heb Juliën weleens gevraagd of hij nou echt nooit boos op me is of geïrriteerd raakt door mij. Hij zegt dan dat dat niet vaak voorkomt, maar ook dat ruzie niet goed is voor de kinderen en hij het dus heel snel van zich af laat glijden. Dat snap ik wel, maar het is heus niet erg als we af en toe ons stem verheven of er een verbale matpartij plaatsvindt waar de kinderen bij zijn. Hoe weten ze dan later hoe ze om moeten gaan met conflicten? Zolang wij het maar aan ze uitleggen en laten zien hoe je het weer goedmaakt met elkaar, toch!? Ik had het nooit verwacht sinds mijn ex, maar steeds vaker fantaseer ik weer over een man die ergens voor staat. Een man die mij tegengas geeft, want blijkbaar heb ik dat toch een beetje nodig. Misschien niet in de hoedanigheid van mijn ex, maar dit andere uiterste is ook niet ideaal, blijkt nu. Ik wil ook niet dat onze kinderen opgroeien met het idee dat je alles moet doen om de lieve vrede te bewaren. Ze moeten leren om voor zichzelf op te komen. Ze moeten leren om voor hun eigen mening te staan. En ze moeten leren om respectvol ruzie te maken en het weer goed te maken. Steeds vaker denk ik: is onze relatie wel in balans? Daagt hij me genoeg uit? Een beetje saai gezinsleven is helemaal oké, maar er zijn grenzen. Hoe lang houd ik dit gezapige leventje met deze ideale schoonzoon nog vol ...?”

‘JE BENT EEN RUND, ALS JE KINDEREN GEEN KINDEROPVANG GUNT’

Kinderopvang in Nederland is anno 2024 nog altijd een zorgenkindje. De kwaliteit is goed, maar het aanbod sluit niet aan bij de vraag, het is duur en in tegenstelling tot de ons omringende landen nog altijd geen basisvoorziening voor álle kinderen. WIJ dook de historie in én interviewde twee experts in de kinderopvang.

“Door kinderopvang in een historisch en internationaal perspectief te plaatsen, wordt duidelijk dat we nu echt een sprong moeten wagen.”

OPINIE

Kinderopvang in Nederland heeft historisch gezien feitelijk geen eerlijke kans gehad. In verhouding tot andere Europese landen bleef het bij ons lange tijd kleinschalig en een doekje voor het bloeden. Eind negentiende eeuw ontstaat de eerste kinderopvang als zogenaamde ‘bewaarplek’. Arme arbeidersvrouwen, werkend in bijvoorbeeld de Limburgse porseleinfabrieken, kunnen daar hun kind letterlijk in bewaring geven. Sommige baby’s worden ingebakerd aan een spijker gehangen. Anderen komen terecht op plekken waar 100 kinderen vanuit liefdadigheid worden opgevangen door slechts enkele rijke vrouwen. Ook in de eerste helft van de twintigste eeuw overheerst het idee dat arme kinderen opvang verdienen, maar dat over het algemeen kinderen thuis het beste af zijn. Ondertussen wordt als gevolg van de Eerste Wereldoorlog en de dood van miljoenen Europese mannen kinderopvang in de landen om ons heen wel uitgebreid en verbeterd. Franse, Duitse en Engelse vrouwen moeten tenslotte wel aan het werk. Het neutrale Nederland is aan die dans ontsprongen en zo blijven Nederlandse vrouwen én kinderen overwegend thuis.

Samen leren en spelen

In de opbouwperiode na de Tweede Wereldoorlog wordt onder invloed van toenemende pedagogische kennis het fenomeen ‘peuterspeelzaal’ in het leven geroepen. Het besef daalt in dat het goed is voor kinderen om samen te leren en samen te spelen. Het aantal uren is echter zo miniem (en is dat anno 2024 nog steeds!) dat het niet leidt tot meer werkende moeders. Iets dat eind jaren vijftig wordt bevestigd door de snelle opkomst én neergang van de zogenaamde ‘winkelcrèche’. Nadat duidelijk wordt dat niet alleen winkelende moeders daar hun kinderen stallen, maar ook werkende, sluiten

GHISLAINE FONTEIJN-DRIESSEN, DIRECTEUR KANTEEL, MAATSCHAPPELIJKE KINDEROPVANG

“Ook al werk ik meer dan dertig jaar in de maatschappelijke kinderopvang, toen mijn kleinkind vijf dagen naar de opvang ging, moest ik toch even slikken. Terwijl ik als geen ander weet hoeveel fijner het is voor zowel de ouders, de kinderen als de pedagogisch medewerkers als er rust komt in die werkweek door juist meer dagen opvang te nemen. Helaas is kinderopvang zo duur dat ouders liever meer uren op een dag werken en de volle dag benutten. Daardoor komt iedereen onder druk te staan. Zie je wel, is dan opnieuw de gedachte, dat moderne ouderschap is niet goed voor niemand. Heel veel ouders hebben zoveel ballen hoog te houden, daar hebben ook kinderen last van. Over de hele linie zien we dat de onzekerheid van ouders over het opvoeden groot is; onder meer door de druk op de weekplanning in combinatie met een overvloed aan ‘goede raad’ op sociale media. Met voor ieder kind beschikbare kinderopvang kunnen we dit beter organiseren en de zorg delen. Mijn strijd om kinderopvang gratis en voor alle kinderen beschikbaar te maken, heeft juist te maken met mijn geloof in meer rust. Naast het feit dat ouders in de kinderopvang dan niet meer als klanten worden gezien, maar als gelijkwaardig partners in de opvoeding.

Ouders kunnen zich dan kwetsbaarder opstellen en leren van onze pedagogisch medewerkers. Het huidige overheidsbeleid staat in die zin dat gezamenlijk belang in de weg.

Kinderen hebben bovendien ruimte nodig: ruimte om te spelen, te bewegen, te ontdekken. Met name in de grote steden, waar de meeste kinderen wonen, leven we boven op elkaar en dat lijdt tot stress. Met de ruimte die de opvang biedt, kun je in de basis al heel veel problemen voorkomen. Problemen die nu vaak op de schouders van leerkrachten terecht komen wat het leren van kinderen niet ten goede komt.

Wat ik de overheid echt verwijt, is het gebrek aan visie op de ontwikkeling van het jonge kind en op hoe gezinnen zich verder kunnen ontplooien. Terwijl er heel veel geld weglekt in onze overspannen maatschappij, blijven we twijfelen over die investering in kinderopvang voor alle kinderen. Nu de overheid de stap naar gratis kinderopvang voor alle kinderen opnieuw niet zet, roep ik zowel het onderwijs als ouders op zich uit te spreken op dit punt. Ga naast elkaar staan, laat zien dat we het samen willen doen en claim die 2,7 miljard die het vorige kabinet beloofde. It takes a village to raise a child.”

‘Ouders hebben zoveel ballen hoog te houden, daar hebben ook kinderen last van’

‘KINDEROPVANG NOG ALTIJD EEN ‘LUXE’ MIDDEL OM WERK EN ZORG TE KUNNEN COMBINEREN’

de verontwaardigde winkeliers direct de deuren. De eerste aanklacht tegen het overheersende idee dat kinderen bij moeder het beste af zijn, komt in de jaren zeventig onder invloed van de Tweede Feministische golf. Vrouwelijke arbeiders breken het debat open met de slogan ’Wij zijn geen kangoeroes, wij willen crèches’. Ondertussen is in Zweden verlof voor vrouwen én mannen samen naar twaalf maanden uitgebreid. Een slimme zet waarmee de maatschappelijke acceptatie van kinderopvang voor alle kinderen na de cruciale hechtingsfase in Zweden enorm werd vergroot. Helaas blijft die visie op ouderschap en kindontwikkeling in Nederland uit.

Iets voor ‘erbij’

Door een toenemend aantal parttime werkende vrouwen neemt in de jaren tachtig de vraag naar commerciële kinderopvang langzaam maar zeker toe. Werk is voor vrouwen er steeds meer bij gaan horen, maar nog altijd iets voor ‘erbij’. En dus ziet ook de Nederlandse politiek geen reden om kinderopvang voor alle kinderen beschikbaar te maken. Wel verandert het buitenshuis opvangen van kinderen hiermee van iets voor ‘de armen’ naar iets voor mensen die het wél kunnen betalen. Veertig jaar later is kinderopvang nog altijd een ‘luxe’ middel om werk en zorg te kunnen combineren. Deels vergoed door de overheid die vrouwen graag meer ziet werken, maar toch

ook weer zo duur, dat meer uren werken vaak niets oplevert. Commerciële marktpartijen maken ondertussen veel winst met de opvang van onze kinderen en het ‘gratis’ geld van de overheidstoeslagen. Terwijl de zogenaamde maatschappelijke kinderopvang het verdiende geld wél herinvesteert in een betere kwaliteit, sluizen de commerciële marktpartijen het geld door naar hun aandeelhouders. Best gek dat wel of niet herinvesteren in kinderen een bedrijfsmatige keuze is en niet een overheidskeuze.

Voor alle kinderen, of toch niet?

Het is in die zin niet verbazingwekkend dat het gebrekkige Nederlandse systeem waarin de ontwikkeling van kinderen ondergeschikt is aan de financiering, leidde tot een financieel en maatschappelijk drama: de toeslagenaffaire. Duizenden ouders zijn gedurende 15 jaar door de overheid ernstig benadeeld. Met als uitkomst een wetsvoorstel om kinderopvang dan toch maar gratis te maken. Vlak voor de val van het kabinet sloeg echter opnieuw de twijfel toe en werd het wetsvoorstel toch weer uitgesteld. Hoe dan?

‘FUCK DAT SCHULDGEVOEL! DE WERELD BUITEN IS SUPERTOF, ZOWEL VOOR MIJ ALS VOOR DE KINDEREN’

‘Je kunt thuis niet nabootsen wat een kind leert op een plek met andere kinderen’

MARJET WINSEMIUS, DIRECTEUR STICHTING VOOR WERKENDE OUDERS

“Toen ik zwanger bleek van een tweeling liep ik recht in de knellende armen van de moederschapscultuur. Terwijl ik stress kreeg, reageerde andere vrouwen alsof ik het grootst denkbare geschenk kreeg. Ga toch weg, dacht ik. Ik moet het straks gaan doen hè, dus dat wordt stoppen met werken. Gelukkig had mijn man die beperkende zwangerschapshormonen niet en zei: ‘Dat gaan we zeker niet doen.’

Na een maand of zes brachten we ze naar de opvang. Terwijl onze Max zijn eerste centimeters over de vloer van de kinderopvang kroop, kwam negen maanden oude Gijs aangestoven en ging boven op hem liggen. Zie je wel, dacht ik, het is hier levensgevaarlijk. Tot mijn stomme verbazing lag Max eronder dubbel van het lachen en gaf mij de wijste les die een moeder kan krijgen. Fuck dat schuldgevoel! De wereld buiten is supertof, zowel voor mij als voor de kinderen.

Ondertussen hoorde ik in de media een dubbel geluid: wees een goede moeder ‘want je krijgt toch geen kinderen om ze weg te brengen’ en ‘oh ja, ga ook eens wat meer werken’. Dat leken me twee verschillende boodschappen die error creëerde in mijn hoofd. Regel het dan wat beter, was eigenlijk de simpele aanklacht waarmee ik Stichting Voor Werkende Ouders startte.

Dit jaar worden mijn kinderen 18 en ondanks dat het kinderopvangstelsel – erg genoeg – nog altijd niet wezenlijk is veranderd, weet ik één ding zeker: je bent een rund als je kinderen geen opvang gunt. Je kunt thuis niet nabootsen wat een kind leert op een plek met andere kinderen: op je beurt wachten, delen, samen spelen, samen lachen op je eigen niveau. Ze weten daar meer, ze doen meer en ze hebben meer. Maar omdat het zo duur, overvol en niet voor niet­werkende ouders is, krijgt niet ieder kind deze prachtkans.

Kinderopvang is zo nog altijd geen standaard en dat vind ik heel gek. We zouden toch in moeten zetten op de ontwikkeling van kinderen? We weten dat de basis woordenschat waarmee een gemiddelde vierjarige naar school komt in feite al zijn toekomst bepaalt. Hoeveel zijn we bereid daarin te investeren?

Door kinderopvang in een historisch en internationaal perspectief te plaatsen, wordt duidelijk dat we nu echt een sprong moeten wagen. Blijven we kinderopvang zien als bewaarplek voor kinderen van werkende ouders die het kunnen betalen? Of kiezen we – in lijn met de rest van de westerse wereld – eindelijk voor kindontwikkeling in de kinderopvang voor alle kinderen?”

ALS ZWANGER WORDEN NIET VANZELF GAAT

Zwanger worden is niet vanzelfsprekend. Soms heeft de natuur wat hulp nodig in de vorm van een fertiliteitstraject. Olivia, Rasha en Cathy legden een hobbelige weg af op weg naar het moederschap.

Wereldwijd heeft één op de zes mensen vruchtbaarheidsproblemen. Gelukkig zijn er tegenwoordig dan nog opties, waaronder IUI (kunstmatige inseminatie), ivf (bevruchting buiten het lichaam) en ICSI (een andere vorm van reageerbuisbevruchting). In veel gevallen lukt het verminderd vruchtbare stellen op één van deze manieren toch om hun kinderwens in vervulling te laten gaan, maar zo’n fertiliteitstraject kan erg zwaar zijn. Zo blijkt uit onderzoek dat vrouwen die zwanger worden na zo’n traject meer stress en angst ervaren dan vrouwen met een spontane zwangerschap. Olivia, Rasha en Cathy kunnen daarover meepraten.

‘Ik had er niet bij stilgestaan dat het ook nog fout kon gaan, maar dat ging het wel’

Na een operatie aan haar eileiders en een aansluitend ivf-traject is Olivia Haverkort (29) in oktober moeder geworden van zoon Otis.

“Ik wist al jong dat er iets aan de hand was met mijn lichaam. Mijn menstruaties waren altijd heftig, met enorm veel pijn. Ik ben er diverse keren mee naar de huisarts gegaan, maar die wimpelde me altijd af met paracetamolletjes. Verder onderzoek vond hij niet nodig. Pas jaren later, toen ik een kinderwens had, zocht ik weer hulp. Ik trof een arts die me wel wilde onderzoeken en bij een kijkoperatie bleek dat mijn eileiders waren dichtgegroeid. De oorzaak daarvan was onduidelijk. Ik werd er in 2020 aan geopereerd en kreeg vervolgens het advies om zes maanden zelf te proberen zwanger te raken.

Dat lukte niet, waarop we gelijk over mochten gaan op ivf. Dat vond ik fijn, maar het traject vond ik intensief. Vooral de eerste paar spuiten die je moet zetten om je eigen cyclus plat te leggen vond ik heftig. Je komt dan in een soort vervroegde menopauze terecht, wat me helemaal afstompte. Mijn omgeving was heel liefdevol en steunde me, maar ik had toch het idee dat ik het zelf moest doen. Zo’n traject kan ontzettend eenzaam zijn, ook al doe je het met je partner. Ik heb daarom veel contact gehad met vrouwen die hetzelfde doormaakten. Dat heeft me wel geholpen.

>> OP PAGINA 24

Cathy Plomp (42) is 27 weken zwanger via embryodonatie na een langdurig traject.

“Ik was al een tijd single en kwam maar geen man tegen met wie ik een relatie wilde. Daarom besloot ik te proberen m mijn kinderwens in mijn eentje in vervulling te brengen. Ik begon met IUI en zaad vanuit een spermabank. De inseminaties gingen bij mij erg moeizaam. Na tien mislukte IUI’s bleek dat ik twee cystes had op mijn linker eierstok, het was endometriose. Ik had het gevoel dat mijn tijd opraakte. In februari 2021 ben ik overgestapt op ivf. Helaas had ik bij de eerste poging maar één follikel, te weinig voor een punctie. Vanwege mijn lage opbrengst besloot de kliniek in overleg te gaan of ze nog wel konden doorgaan met mij. Dat kwam rauw op mijn dak. Gelukkig mocht ik toch voor een laatste poging gaan, met zwaardere hormonen in een hogere dosis. Vlak voordat ik aan die ronde zou beginnen, leerde ik Richard kennen. We hadden gelijk een enorme klik en werden steeds closer. Toen mijn ivf-traject weer begon, heeft hij me daar enorm in gesteund. Richard had geen harde kinderwens, maar stond er wel voor open. We hebben tussen het traject door ook nog samen geprobeerd om op de natuurlijke manier zwanger te raken, maar zonder succes.

Ook de tweede ivf-poging mislukte helaas. Dit was mijn laatste kans, de wereld zakte onder me vandaan. Maar de kliniek zag toch nog één optie: embryodonatie. Dan krijg je een embryo van een stel dat ook ivf of ICSI heeft gedaan en daarmee is gestopt. Toen ik dat hoorde, zei ik volmondig ja. De eerste terugplaatsing was helaas weer geen succes. Een ontzettende klap, omdat ik weer al mijn hoop hierop had gevestigd. Ik moest mezelf daarna echt weer even

>> OP PAGINA 24

‘Voor de laatste terugplaatsing had ik me mooi aangekleed. Ik ging mijn baby halen, zo voelde het’

‘Terugkijkend ben ik niet altijd even lief voor mezelf geweest’

Rasha Damman (35) is in oktober moeder geworden van Nora-Mae na een vierjarig fertiliteitstraject.

“Al een half jaar na onze bruiloft raakte ik zwanger, maar tot ons grote verdriet hebben we moeten besluiten de zwangerschap af te breken. Met 19,5 week ben ik bevallen van een stilgeboren kindje. Mentaal was het heftig, maar medisch gezien was er geen obstakel om opnieuw te proberen zwanger te raken. Toen dat na een half jaar nog niet gelukt was, begonnen we laagdrempelig met het timen van mijn vruchtbare dagen. Maar elke poging liep uit op een teleurstelling. Op een gegeven moment zijn we overgestapt op IUI, waarbij ik hormonen moest spuiten om de natuur een handje te helpen. Ook dat haalde niets uit. Soms zat ik om de dag in het ziekenhuis voor een controle. Makkelijk was dat niet, met mijn baan in het onderwijs. Gelukkig hadden mijn collega’s er alle begrip voor dat alles ineens in het teken stond van ‘het traject’. Hoe verder je in het proces raakt, hoe meer het mentaal van je gaat eisen. Ik nam nauwelijks de ruimte om stil te staan bij wat het allemaal met me deed, ik raasde maar door. Zolang het ging, ging het. Terugkijkend ben ik niet altijd even lief voor mezelf geweest.

Na de zoveelste mislukte IUI­poging werd ik moedeloos. Ik voelde dat het daarmee gewoon niet ging lukken. Daarom zijn we gaan opschalen naar ivf. Bij ivf weet je: ik heb drie pogingen. Iedere ‘oogst’ telt als een poging. Ik bleek opeens een lage eicelvoorraad te hebben, maar gelukkig hebben ze dankzij de allerhoogste dosis hormonen bij onze eerste ivf­poging zes eitjes kunnen oogsten. Vier daarvan konden bevrucht worden. Drie terug plaatsingen zijn niet gelukt, de laatste deed ik alleen nog voor de vorm, om het voorraadje op te >> OP PAGINA 24

Van de eerste terugplaatsing raakte ik gelijk zwanger. Nou mooi, dacht ik, niets aan de hand dus, en we gingen over tot de orde van de dag. Ik had er niet bij stilgestaan dat het ook nog fout kon gaan, maar dat ging het wel. Na ongeveer 12 weken kreeg ik een miskraam. Er werd me verteld dat het als een zware menstruatie zou zijn, maar het was veel erger. De pijn die ik ervoer, wens ik niemand toe. Ik heb daar echt een knauw van opgelopen, wilde even niet meer verder met het traject. Ik had tijd nodig om erbovenop te komen. Toen we na een pauze besloten toch weer een terugplaatsing te doen, had ik weinig vertrouwen in een goede afloop. En mijn gevoel klopte: weer ging het mis. Ik werd ongesteld, terwijl de test die ik deed nog positief was. Een biochemische zwangerschap noemen ze dat. Ik wilde het met niemand delen, want het voelde alsof ik opnieuw had gefaald. De moed zakte me in de schoenen.

Uiteindelijk zijn we vorig jaar februari toch voor een derde terugplaatsing gegaan en toen ging het eindelijk goed. Ik voelde het al na twee dagen. ‘Dit is ’m, het is gelukt’, zei ik tegen mijn partner. De eerste echo zag er goed uit. We hebben gehuild van blijdschap. Op 29 oktober ben ik bevallen van Otis en alles gaat goed. Ik ben zo dankbaar dat het toch is gelukt.”

‘Zo’n traject kan ontzettend eenzaam zijn’

‘Mijn hele leven draaide om dat traject’

bij elkaar rapen voor ik verder zou gaan met mijn allerlaatste poging. Bij embryodonatie krijg je maximaal twee embryo’s. Ik wist dat het hierna definitief voor me zou ophouden. Ik had nog kunnen uitwijken naar het buitenland, maar hoewel je je grenzen steeds verder verlegt, naderde voor mij ook wel de eindstreep. Ik merkte dat ik op was, het was me allemaal niet in de koude kleren gaan zitten. Mijn hele leven draaide om dat traject. Daarbij was ik al 42 en je moet een keer stoppen. Ik besloot dat 2023 het laatste jaar was dat ik nog alles uit de kast zou halen om mijn droom na te jagen. Ik merkte dat ik die laatste terugplaatsing voor me uit schoof, wachtend op ‘het perfecte moment’. Op een gegeven moment gaf Richard me het zetje dat ik nodig had. Eind juli heb ik de kliniek gebeld dat ik wilde starten. Voor de laatste terugplaatsing had ik me mooi aangekleed. Ik ging mijn baby halen, zo voelde het. Op de dag dat ik mocht testen, was ik al om half 6 wakker. Toen ik zwanger bleek, heb ik Richard wakker gegild van ongeloof en blijdschap. Inmiddels ben ik 27 weken onderweg en het voelt nog steeds onwerkelijk. De allerlaatste poging was raak! Op 9 mei ben ik uitgerekend, ik kan niet wachten om mijn zoon in mijn armen te sluiten.”

maken. Daarna wilde ik even pauze nemen om te bedenken of we wel verder moesten gaan. We waren al vier jaar bezig en ik wilde niet nog meer fitte jaren verspillen aan ziekenhuisbezoeken. Onze kinderwens was heel groot, maar hoe ver moesten we daarin gaan, en ten koste van wat?

De vierde terugplaatsing ging er heel rommelig aan toe, ik had er totaal geen vertrouwen in dat deze zou slagen. Toen ik twee weken later een bloeding kreeg, dacht ik: zie je wel, daar gaan we weer. Ik was er verdrietig van. Maar écht ongesteld leek ik niet te worden. Zou het dan toch …?

Ik had nog één zwangerschapstest liggen, die ik heb gedaan om mezelf niet met valse hoop te laten rondlopen. Ik kon mijn ogen niet geloven: hij was positief!

Ik ging met knikkende knieën naar iedere controle, maar toen bij de 13 ­wekenecho alles oké was, kreeg ik vertrouwen in een goede afloop. Alles was goed, en het bleef goed. Toen ik Nora­Mae op mijn borst gelegd kreeg, kwamen alle emoties van de voorgaande jaren eruit. Ik geniet nu onwijs van haar. Kennelijk was dit het pad dat wij moesten bewandelen. Het was een pittig traject, maar dat maakt je ook sterker. Je hoort vaak dat stellen elkaar onderweg kwijtraken; ons heeft het juist dichter bij elkaar gebracht. Daar ben ik heel dankbaar voor.”

‘Ik ging met knikkende knieën naar iedere controle’

OLIVIA CATHY

RASHA

Toen mijn baby op mij werd gelegd, was ik de pijn van de bevalling direct vergeten

Jolien

MET ELK KIND GEEF JE ZE WAT

HERSENCELLEN

VAN JEZELF MEE Kimberly

Papa’s to do list: in de gang toe kijken hoe jij staat te haasten en dan zeggen ‘Ben je nou nog niet klaar?

Wendy

Bekkenklachten voor of na de bevalling

69% JA

Soms hilarisch, vaak ontroerend en vooral herkenbaar. Jullie reacties op facebook.com/wij en instagram.com/wij.insta over het (aanstaande) ouderschap.

MOM TO MOM

Wanneer de box weghalen?

Zodra er andere dingen in komen te liggen dan je kind

Jolanda

Mijn dochter zei laatst geheel onschuldig: maar moeders kunnen niet echt echt ziek worden, toch?!

Najat

Ik noem het liever ‘geboortewensen’ dan een geboorteplan

Lizzy

Waarom heet het kraamtranen?

Na drie jaar huil ik nog om elke scheet

Cynthia

‘Het beste advies over ouderschap komt van mensen die nog geen kinderen hebben.’ Yep, dat waren wij ook ooit

Shirley

MIJN SPA-MOMENTJE: ONGESTOORD DOUCHEN ALS MIJN ZOON EEN DUTJE DOET

Hoe ouder mijn kind wordt, hoe leuker ik het ouderschap vind

61% EENS

Ik durfde na de eerste embryoterugplaatsing niet te plassen. Was bang ‘m uit te plassen Sylvia

DUURZAAM DE WERELD ONTDEKKEN

Bobike ontwerpt hippe, comfortabele én veilige fietszitjes en accessoires die jou en je gezin helpen om de wereld te ontdekken. En die collectie wordt steeds duurzamer door het gebruik van gerecyclede, nieuwe en duurzame materialen. Het beste compromis tussen duurzaamheid en veiligheid om jouw gezin in beweging te houden. bobike.com

GRATIS DIGITALE SCAN + €25 KORTING

BIJZONDER AANDENKEN

Leg jouw zwangerschapsbuik voor altijd vast in een uniek en persoonlijk 3D beeldje of laat een bijzonder placenta kunstwerk maken. Een aandenken voor altijd aan deze bijzondere periode. Ook leuk als babyshowercadeau! Met code #Scan2024WIJ ontvang je een gratis digitale scan en € 25 korting (geldig t/m 30-06-2024). printjewonder.nl

HEERLIJK SLAPEN

10% KORTING

Comfortabele slaapoplossingen voor een goede nachtrust, van geboorte tot 3 jaar. Gun je baby en jezelf rust. Bestel nu en geniet van meer slaap! Met code WIJ10BABY ontvang je 10% korting op je aankoop (geldig t/m 30-06-2024) lovetodream.nl

MEDELA 3-IN-1 ZWANGERSCHAPSVOEDINGS- & KOLFBEHA

Eén beha voor drie functies: zwangerschap, voeden en kolven. Ontworpen om je borsten te ondersteunen met voldoende rek voor optimaal comfort. Te gebruiken voor traditioneel of handsfree kolven. prenatal.nl

MEDELA FREESTYLE HANDS-FREE

Vanaf nu kan je je handen vrij houden, én discreet kolven! Zo wordt je borstvoedingsperiode gemakkelijker en fijner om langer vol te houden, ook wanneer je weer mag werken. prenatal.nl

MARLIES

Verloskundige Marlies Keizer-Koers (32) werkt met vier collega’s in haar eigen middelgrote stadspraktijk in Deventer. Ze is getrouwd en moeder van Charlotte (5 maanden). Marlies schreef twee boeken met eerlijke, ontwapende en inspirerende verhalen: Dagboek van een verloskundige en Sorry dat ik je wakker bel.

OVERWINNINGSSTREPEN

Jamilla is precies 37 weken zwanger van haar tweede wanneer ze me belt dat haar vliezen zijn gebroken. Haar eerste kwam bij 39+6, dus ze is een beetje overvallen dat deze baby zich nu al aandient. Ze klinkt wel kalm aan de telefoon. “De weeën komen om de drie tot zeven minuten, een beetje onregelmatig nog dus. Maar het is wel pijnlijk en ik ben de vorige keer natuurlijk supersnel bevallen. Ik zou het fijn vinden als je komt kijken.”

EVEN LATER STA IK NAAST HAAR. Jamilla ligt op tientallen matjes om al het vruchtwater op te vangen. Ze heeft inderdaad weeën, het opvangen van de pijn gaat prima. Ze wil graag naar het ziekenhuis als ze hoort dat ze drie centimeter ontsluiting heeft. “De vorige keer moest ik met hele hevige weeën in de auto en dat vond ik vreselijk.” Haar partner Cas is nog op zijn werk, hij komt rechtstreeks naar het ziekenhuis.

ZODRA WE DE VERLOSAFDELING OPLOPEN, verandert het weeënpatroon bij Jamilla. De weeën volgen elkaar vlot op en ze zijn een stuk krachtiger. Jamilla zit eerst een tijdje op een grote yogabal te bouncen, maar daar kan ze haar draai niet vinden. Onder de douche gaat het opvangen beter.

VIER UUR NADAT WE ZIJN AANGEKOMEN in het ziekenhuis geeft Jamilla aan dat ze het gevoel heeft dat ze moet poepen. Ze wil op de wc zitten, maar er komt niks. Tussen het wegzuchten van de weeën door, kijkt ze me aan. “Ik denk toch dat het drukgevoel door de baby’s hoofd komt, volgens mij wil hij er zo uit.” Ik knik want ik denk hetzelfde. De persdrang kan ieder moment komen.

JAMILLA STAAT OP EN WAGGELT richting het verlosbed. Daar laat ze zich op haar zij vallen. Plots klinkt er een harde kreet. “Hij komt! De baby komt!” De perswee die volgt is ongelofelijk krachtig. Jamilla perst mee en direct zien we een stuk van het babyhoofdje. Vlug trek ik mijn handschoenen aan. Soepel gaat ze op handen en knieën zitten en perst nog één keer stevig mee. Eerst wordt het hoofdje geboren, vlot daarna de rest van het lijfje. Ze pakt haar zoon zelf aan en overlaadt zijn gezicht met kusjes. Het bloed en slijm laten roden vegen achter op Jamilla’s wangen. Het zijn net overwinningsstrepen!

FOTO: HANKE ARKENBOUT

PRÉNATAL BOXPAKJE

Maat 50 t/m 68 voor € 19,99

PRÉNATAL OVERSLAGSHIRT

Maat 44 t/m 68 voor € 9,99

Happy Horse KNUFFELDOEKJE

RABBIT Richie Clay € 12,99

Kijk voor meer babykleding op prenatal.nl/ newborn

PRÉNATAL OVERSLAGSHIRT

Maat 44 t/m 68 voor € 9,99

PRÉNATAL AJOUR BROEK

Maat 44 t/m 68 voor € 9,99

PRÉNATAL OVERSLAGSHIRT

Maat 44 t/m 68 voor €9,99

PRÉNATAL RIB MUTS

1 maat voor €5,99

PRÉNATAL BOXPAKJE

Maat 50 t/m 68 voor €19,99

PRÉNATAL HAARBANDJE

2 pack 1 maat voor €6,99

MODE

Verwen je kleintje met deze té schattige kleertjes. De collectie bestaat uit zachte stofjes, mooie kleurtjes en de liefste prints. Mix & match de items tot de leukste setjes!

JOYFUL

Carlijns moeder stierf na de geboorte van Naomi

‘Er was geen ruimte om te rouwen’

Terwijl Carlijn en haar man proberen hun kinderwens in vervulling te laten gaan, krijgt Carlijn te horen dat de darmkanker bij haar moeder terug is en ze niet lang meer te leven heeft. Drie maanden nadat dochter Naomi geboren is, sterft haar moeder. “Het verdriet zit in alledaagse dingen.”

“Mijn moeder had al een keer eerder darmkanker gehad, maar na een operatie en chemobehandelingen was ze schoon verklaard. Helaas kwam de kanker terug en bleek het dit keer ongeneeslijk; ze kreeg te horen dat ze uitbehandeld was. Dit was een halfjaar voor mijn zwangerschap. Het was uiteraard heel moeilijk om dit nieuws te horen. Ik merkte ook bij mezelf dat ik er een opgejaagd gevoel van kreeg. Mijn man en ik wilden al langer kinderen en ik wilde heel graag dat mijn moeder nog zoveel mogelijk tijd met onze toekomstige zoon of dochter zou doorbrengen. We waren al aan het proberen, maar nog zonder succes. Dit bericht frustreerde dat proces nog meer.

Uiteindelijk had ik gelukkig na acht maanden een positieve zwangerschapstest in handen. Ik was ontzettend blij, ook omdat mijn moeder de periode met onze baby zo nog kon meemaken. Ze reageerde heel verrast, blij en vooral trots. Iedereen mocht het weten! Ze was als kleuterjuf dol op kinderen. Ik wist dat ze daarom een geweldige oma zou zijn. Dat gaf me ook een dubbel gevoel, omdat ze dat niet lang zou meemaken. Waarschijnlijk bij mijn moeder ook, maar ze wilde mij beschermen tegen haar pijn en verdriet. Ze heeft daarom nooit uitgesproken in hoeverre het nieuws voor haar misschien ook een verdrietige kant had.”

Blijdschap en verdriet

“Toen mijn moeder tijdens de gender reveal de roze confetti zag, was ze de eerste die opsprong. ‘Een dochter! Zo bijzonder voor een moeder!’, riep ze. Maar als snel werd ik geconfronteerd met het feit dat ik bepaalde zaken anders voor me had gezien dan ze werkelijk waren. Mijn moeder en ik konden altijd geweldig winkelen samen. Ik had van tevoren een rooskleurig beeld dat we samen zouden shoppen voor babykleertjes en de inrichting van de babykamer. Maar bij 4 á 5 maanden zwangerschap ging het steeds slechter met haar. Ze kon niet meer mee naar de stad, omdat ze te veel buikpijn had en te moe was. Die confrontaties waren heel pijnlijk, maar ik heb ook een beetje mijn kop in het zand gestoken. Ik wilde simpelweg niet nadenken over het feit dat mijn moeder maar zo’n korte tijd met haar kleindochter zou doorbrengen. Ik dompelde me daarom helemaal onder in mijn zwangerschapsbubbel.”

Ontmoeting

“Toen ik bevallen was van onze dochter Naomi kwam mijn moeder naar het ziekenhuis om haar te ontmoeten. Ze was dol- en dolblij! Het was eigenlijk net als iedere andere eerste ontmoeting tussen oma en kleindochter; de blijdschap overheerste. Wat het écht met haar deed, hield ze voor zich. In de weken en maanden na de bevalling had ze veel behoefte

om Naomi te zien en was ik vaak bij haar en haar man. Toen Naomi twee maanden oud was, liet ik mijn moeder en stiefvader een keer op haar passen. Het was wederom confronterend om te zien dat mijn stiefvader daar wel echt bij moest zijn; alleen kon ze haar niet meer vasthouden. Ze hield zich altijd groot, maar tegelijkertijd zag ik ook dat ze anders naar Naomi keek dan ik. Ik zag dat ze het moeilijk vond. Ze vertelde dat ze de laatste tijd depressief was en moeilijk kon omgaan met haar aanstaande overlijden. Ze vond het heel moeilijk dat ze binnenkort afscheid moest nemen en ik had het idee dat ze zich niet helemaal kon hechten aan haar kleindochter.”

Gemis

tijdens kraamtijd

“Er lag een soort grauwe sluier over mijn kraamtijd. Ik was heel trots, kreeg bezoek, ik werd geleefd, maar ik heb ook heel veel gehuild. Het was een rollercoaster aan emoties. Ik wilde mijn moeder graag bij me hebben in die periode, maar dat kon niet. Ik had mijn schoonmoeder kunnen vragen om me te helpen of mijn tante, maar dat is niet zo vertrouwd als mijn eigen moeder. Ik was natuurlijk ook onzeker over veel dingen. Daarover had ik haar om advies willen vragen, maar ik heb ‘r ontzien. Het was zoeken naar hoe vaak ik nog kon langskomen. Ik wilde haar niet belasten. Tegelijkertijd had ik veel behoefte om bij haar te zijn. In die periode heb ik mezelf opzij gezet voor haar, uit liefde. Ik had eigenlijk veel vaker naar haar toe willen gaan en

‘Er lag een soort sluiergrauwe over mijn kraamtijd’

veel meer willen delen. Gelukkig hebben we relatief kort voor haar overlijden nog een fotoshoot gedaan met mijn moeder, zusje, ik en Naomi. Daar ben ik superdankbaar voor.”

Afscheid

“Toen het drie maanden na de geboorte van Naomi niet meer ging met mijn moeder, heeft ze voor euthanasie gekozen. Voor haar was het fijn dat ze zelf de regie in handen had. Vijf dagen voordat ze zou komen te overlijden, ben ik bij haar gaan logeren en heb ik Naomi achtergelaten bij mijn man. Het maakte dat ik me helemaal kon onderdompelen in mijn eigen rouwproces en goed afscheid van haar heb kunnen nemen. Op de dag van overlijden is mijn man met Naomi langsgekomen, zodat mijn moeder afscheid kon nemen van haar. Het moment dat Naomi bij mijn moeder werd weggehaald, staat in mijn geheugen gegrift. Het is zó moeilijk als je je bedenkt dat het afscheid definitief is. De uitvaart is een beetje aan me voorbij gegaan. Ik weet alleen nog hoe ik me voelde, voor de rest is het allemaal mistig. Ik stond in de overlevingsstand. Het nieuwe ouderschap, de hormonen in mijn lijf, het afscheid nemen van m’n moeder: het was een heel rare werkelijkheid. Ook de maanden na het overlijden van mijn moeder zijn wazig als ik eraan terugdenk. Ik had m’n verlof met een paar weken verlengd en vervolgens ging ik weer aan het werk. Ook nu was het overleven met een baby’tje waar ik voor moest zorgen. Ik zocht veel afleiding en ging vaak op pad met Naomi. Ik voelde me wel degelijk intens verdrietig, maar ik kon er niet aan toegeven.

Ik kon me niet even terugtrekken met de dekens over mijn hoofd. Ik had geen ruimte om te rouwen. Ik ging wel af en toe naar een inloophuis voor mensen geraakt door kanker. Dat heeft me in die periode geholpen af en toe stil te staan bij mijn verdriet en lotgenoten te ontmoeten.”

EMDR

“Bij mij begon het rouwproces pas twee jaar later; toen kreeg ik de klap. Vlak na het overlijden had ik al een psycholoog bezocht. Maar omdat er toen geen ruimte was om te rouwen, was dat achteraf gezien te vroeg. Twee jaar later zocht ik nogmaals hulp en heb ik een EMDR-traject gevolgd om alles te verwerken. Met name het moment van afscheid nemen was een zwaar gevoel wat ik meedroeg en het stuk dat het niet zo heeft mogen zijn met mijn moeder en Naomi: daar liggen de grootste pijnpunten voor mij. Gelukkig heeft therapie wel geholpen en is de harde pijn er vanaf. Maar soms komt de rouw toch weer keihard binnen. Als ik bijvoorbeeld een oma zie met haar kleinkind. Dan denk ik: waarom zij wel en wij niet? Ik merk dat Naomi geen herinneringen meer aan haar oma heeft. Ze noemt mijn moeder nu ‘oma ster’. We hebben een altaartje in huis met haar foto en als ze een ster in de lucht ziet, zegt ze: ‘Dat is oma hè?’ Ik ben ervan overtuigd dat mijn moeder supertrots op ons is.”

Hoera, het nijntje Beweegdiploma bestaat 10 jaar

Alweer tien jaar bestaat het speciale nijntje beweegprogramma voor kinderen van 2 t/m 6 jaar, mét bijbehorend nijntje Beweegdiploma. Wat houdt het programma in en waarom is het zo belangrijk dat het er is?

In sporthal De Banninghal in Soesterberg is het een gezellige drukte. Elke woensdagochtend komen peuters, kleuters én hun ouders of verzorgers samen voor een gezellig uurtje bewegen. De zaal is een typische gymzaal, met gekleurde lijnen op de grond voor verschillende sporten. Marina en Linda, de trainers, verwelkomen de kinderen. Elke week is het programma anders en doen de kinderen nieuwe dingen, zodat de lessen afwisselend en avontuurlijk blijven. Kim is hier samen met zoon Quin (3) en dochter Cleo (2). “Helemaal gezellig zo op de woensdagochtend,” vertelt Kim. Ze is hier terechtgekomen via een dorpsgenoot, bij wie ze zulke leuke filmpjes van de lessen voorbij zag komen op Instagram. Ze schreef haar kinderen in en het bleek een succes: de kinderen zijn dolenthousiast. Kim: “Zodra we hier binnenkomen, zijn ze niet te houden. Dan zitten de kinderen in een kring voor een voorstelrondje en een gezamenlijk spelletje, maar voor dat gedeelte hebben ze nooit zo’n geduld, zo graag willen ze op de toestellen spelen. Altijd als ik zeg dat we gaan gymmen, roepen ze meteen: ‘Naar de speeltuin!’. Ze zien het ook echt als een speeltuin hier, en niet zozeer als een sportles.”

Een wereld van verschil

Ook Stan (3), die elke woensdagochtend met Renée (gastouder) komt, is dol op de lessen. Renée: “Als het aan hem ligt, zouden we elke dag gaan. Stan kan lekker zijn energie kwijt, motorisch is het natuurlijk ook goed voor hem. Voor mij is het gezellig om met andere ouders om te gaan, en hij met andere kinderen. Even een uitje met zijn tweeën, elke woensdag, het is erg gezellig.” Renée heeft hiervoor een andere gymles met hem geprobeerd, maar dat was niet zo’n succes. “We moesten daar zelf maar bepalen wat we gingen doen, dat werkte niet. De trainers halen bij deze lessen zoveel positiviteit naar boven, dat we er allebei veel plezier aan beleven. Een wereld van verschil.” Dat enthousiasme, dat begint bij de trainers, in dit geval Linda de Kruif en Marina van den Heuvel. Marina is inmiddels zeven jaar trainer waarvan ze vier jaar de lessen van het Beweegdiploma verzorgt. Ze vertelt wat dit werk voor haar zo interessant maakt. Marina: “Ik vind het heel leuk om te zien hoe de kinderen zich ontwikkelen tijdens de lessen. Al na twee weken zie ik verandering bij hen, dan neemt hun zelfvertrouwen toe. Durven ze meer, bewegen ze makkelijker. Ook de ouders zie ik veranderen: ze krijgen steeds meer vertrouwen in hun kinderen. Dan zie ik dat ze makkelijker de hand van hun kind loslaten, bijvoorbeeld.” Grappig genoeg ziet zij ook verschil tussen vaders en moeders.

‘Al na twee weken zie je verandering, durven

TIPS VOOR MEER BEWEGEN

THUIS

Ook thuis kun je natuurlijk bewegen, daarvoor hoef je heus niet naar een (dure) sportschool. Daarom een paar simpele oefeningen om met je kind lekker actief te zijn.

Dreumes/peuter

• Maak een stapel van plastic of papieren bekers op een verhoging. Gooi met sokkenballen of een kleine bal de bekers om.

• Ga op de grond liggen en laat je kind over jou heen klauteren. Help eventueel door een hand vast te houden.

• Omhoog springen is nog lastig, maar ergens af springen lukt wel. Handje vast en gáán van die onderste traptrede of stoeprand.

Kleuter

• Hou een kussengevecht!

• Teken met stoepkrijt woorden op de stoep en laat je kind erop springen.

• Stop een theedoek half in de achterkant van je broek. Doe dit bij jezelf en bij je kind. Kunnen jullie elkaars staart pakken?

Marina: “Ik ben altijd blij als ik vaders zie in de zaal. Die durven toch net iets meer met hun kinderen te doen. Moeders zijn wat meer beschermend, terwijl vaders meer risico durven te nemen met hun kinderen.”

Leuke lessen

De lessen zijn elke week anders, maar er zijn elementen die vast terugkomen. Een favoriet bij de kinderen is de zogenaamde hobbeldebobbelbaan. Marina: “De kinderen worden daar altijd erg enthousiast van. Het is een lange turnmat die ik over andere speelelementen heen leg, waardoor er een parcours ontstaat waarover kinderen kunnen klimmen en klauteren.” Typisch een oefening waar de kinderen zelf thuis ook graag mee aan de slag gaan. “Ouders zeggen weleens tegen me: ‘Nou, een nieuwe bank hoef ik voorlopig niet te kopen, want de kinderen durven daar ook steeds meer op te doen’”, lacht Marina. Voor Renée zit de kracht van het programma in de manier waarop de lessen worden gegeven. “De trainers zijn positief, ze stimuleren de kinderen, de sfeer is goed en het programma is afwisselend.» Zelf vindt ze het spelletje bij de opening van de lessen het leukst. “Elke week doen we iets anders: verstoppertje, stoppen op muziek, dieren nadoen, een soort memory.” Stan is een echte gooier en klimmer, dus alles wat daarmee gebeurt, is goed. De kinderen van Kim, Quin en Cleo, willen allebei het liefst de hoogte in. “Quin is dol op de rekstokken: lekker er tussendoor kruipen, eraan hangen en zich op de mat laten vallen.” Springen op de trampoline en op de grote mat vinden ze ook enig. Ook bij Kim zit een groot deel van de aantrekkingskracht ’m in het afwisselende programma. “Dat maakt het elke keer weer anders.”

Leren bewegen

In 2014 hee Mercis (het rechtenbureau en de uitgever van de boeken van Dick Bruna) samen met de Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie (KNGU) het nijntje Beweegdiploma ontwikkeld om kinderen te stimuleren te gaan bewegen.” Tanja Bracco Gartner, als productmanager verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het programma, vertelt: “Er bestond daarvoor al wel peutergym, maar er was nog geen gestructureerd programma om jonge

Meer tips vind je via deze QR-code.

ze meer, bewegen ze makkelijker’

kinderen te leren bewegen, met oefeningen waar ze zowel in als buiten de gymzaal iets aan hebben. Inmiddels is met wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat kinderen die het programma twintig weken volgen, al structurele verbeteringen laten zien in wat ze kunnen. Ze leren tijdens het programma verschillende vaardigheden, bijvoorbeeld voor hun motoriek. Daardoor komen ze steeds een stapje verder.” Leren bewegen op zo’n jonge lee ijd is al heel belangrijk, legt ze uit, “omdat je daar de rest van je leven iets aan hebt. Als je zo jong al begint en enthousiast uit de gymzaal komt, dan stap je ook enthousiaster over op zwemmen of een andere sport. Omdat er dan een positieve basis is gelegd met bewegen.” Dat was precies de beweegreden voor Kim om haar kinderen zo jong te laten sporten. “Als kind spor e ik zelf heel veel, bijna elke dag. Dat heb ik altijd als heel leuk ervaren, het is gewoon fijn om te sporten.” Ze deed aan kickfun, gaf les in bodypump, deed aan karate, ballet, tennis. Kim: “Ik heb van alles gedaan, maar nu, met jonge kinderen en een man die avonddiensten draait, komt het er niet van. Dus voor mij is het ook leuk om een beetje in beweging te zijn.”

Beweegdiploma

De kinderen worden elke week wat zelfverzekerder en de lessen worden afgesloten met een heus Beweegdiploma. Marina: “Dat is altijd een trots moment, waar ouders, opa’s en oma’s, broers en zussen komen kijken. De kinderen én ouders zijn trots als ze een Beweegdiploma in ontvangst mogen nemen. Ik maak er altijd een feestelijk moment van, een beweegfeestje, waarbij de kinderen ook nog een cadeautje krijgen. Het diploma is toch de kers op de taart, ook voor de ouders. Het moment dat je kunt laten zien dat je nieuwe dingen hebt geleerd en dat je elke week les hebt gekregen.”

Zo ver is het nog niet voor Quin, Cleo en Stan. Al merken de ouders wel al dat het zelfvertrouwen van de kinderen toeneemt. Renée: “Stan hee nog wel hulp nodig met bepaalde oefeningen en wil dit graag samen met mij doen. Niet altijd omdat hij mijn hulp nodig hee , hoor, soms wil hij gewoon mijn aandacht. Het valt me op dat hij er inmiddels soms een trainer bij roept om te laten zien wat hij kan. Dan moet ik even aan de kant, haha!”

IEDEREEN

IS WELKOM

Het nijntje Beweegdiploma is voor iedereen. Voor ouders met een smalle beurs, voor ouders met kinderen met een beperking. De trainers hebben training gekregen in bewegen met kinderen met een beperking en er kan ook met de ouders van alles worden afgestemd. Als ouders de lessen niet kunnen betalen, kunnen ze een beroep doen op het Jeugdfonds Sport en Cultuur.

Meer informatie vind je op jeugdfondssportencultuur.nl/cbf.nl En natuurlijk alles over het nijntje Beweegdiploma op beweegdiploma.nl

DE IMPACT

VAN EEN BEVALLINGSTRAUMA

Maar liefst 10 tot 20 procent van de moeders ervaart de bevalling van haar kind als traumatisch. Dat zijn verdrietige cijfers. Want ondanks dat een bevalling verre van pijnvrij is, zou het ook een prachtige eerste kennismaking met je zoon of dochter moeten zijn. Hoe kan dit anders?

“Het was een enkeltje hel. Dit gunde ik zelfs mijn ergste vijand niet.” Zo omschrijft Evi (31), moeder van Vince (8 maanden), haar bevalling. Als ze 39 weken zwanger is, wordt ze in het ziekenhuis opgenomen vanwege zwangerschapsvergiftiging. Eenmaal daar wordt haar verteld dat ze ingeleid gaat worden. “Nadat het met een ballonnetje niet wilde lukken, werden na twee nachten met amper slaap mijn vliezen gebroken. Omdat de ontsluiting niet vorderde terwijl ik wel steeds heftigere weeën kreeg, vroeg ik om een ruggenprik. Ik ging inmiddels rollen met mijn ogen en begon te kokhalzen. Eenmaal bij de OK was het heel druk en chaotisch met onder meer een assistent die flauwviel en een prik die misging. Maar na uren wachten, reageerde mijn lijf nog nauwelijks ergens op; evenals de baby. Hij was nog niet klaar om geboren te worden, wat ik al had aangegeven. Ik ging klappertanden en met mijn ogen draaien en raakte steeds vermoeider.” Toch blijven de doktoren het dagenlang aankijken. “Ik heb wel 1000 keer gezegd dat ik het niet meer volhield. We lagen inmiddels drie dagen in het ziekenhuis, ik lag bijna negentien uur aan de weeënopwekkers en had al vijf verschillende verloskundigen gezien. Ik heb een uur moeten persen zonder dat het zin had. Er werd simpelweg niet naar me geluisterd.” Uiteindelijk krijgt Evi een keizersnede. “Eenmaal op de OK kreeg ik weinig meer mee. Mijn partner zat verbouwereerd naast mij. Tot slot kreeg ik nog te weinig pijnbestrijding waardoor ik het uitgilde van de pijn.” Uiteindelijk wordt Vince geboren. “Op de vraag of ik ‘m wilde vasthouden, zei ik ‘Nee’. Ik kon mijn ogen niet meer openhouden en de tranen rolden over mijn wangen.” Het bijslapen in het ziekenhuis in de dagen na de bevalling lukt niet omdat er gevoed, getroost, verschoond en medicijnen geslikt moeten worden. “Het zorgpersoneel kwam regelmatig veel te laat wanneer ik op de knop drukte, waardoor Vince helemaal over zijn toeren raakte. Ook werden we vaak vergeten tijdens de eetrondes. Ik wilde daarnaast borstvoeding geven. Iets wat uiteindelijk ook niet lukte; zo voelde het. Na afloop las ik in het bevalverslag dat het ‘jammer was dat moeder de handdoek in de ring gooide’. Ik was zó kwaad!” In de maanden na haar bevalling heeft Evi last van extreme vermoeidheid, veel verdriet, besluiteloosheid en durft ze nergens heen zonder haar partner.

Geen controle en hoge verwachtingen

Dorien Sauvé is verloskundige en werkt als bevallingsverwerkingsspecialist in haar eigen praktijk Natal Vita. Zij ziet veel vrouwen die een trauma hebben overgehouden aan hun zwangerschap, bevalling of kraamtijd. “Bij grote veranderingen in het leven is er een grotere kans op een trauma dan wanneer je leven ‘voortkabbelt’”, legt ze uit. “Het krijgen van een kind is misschien wel het grootste life event dat je kunt meemaken. Tegenwoordig zijn veel vrouwen sterk en zelfstandig. Zij willen controle hebben over hun leven. Bovendien worden er op sociale media hoge verwachtingen van moeders geschept over hoe ze zouden moeten bevallen – natuurlijk en zonder pijnstilling – en voor

hun kinderen moeten zorgen. Alleen niks is zo onvoorspelbaar als een zwangerschap of bevalling. Je hebt hier vaak amper controle over. Je wordt overgeleverd aan je lichaam en zorgverlener(s).” En in die communicatie met de zorgverleners gaat het weleens mis, zo ervaarde Evi ook.

Kraamtijd vol zorgen

Maar niet alleen de communicatie met en het handelen van zorgverleners kan de kans op trauma’s vergroten. Soms staat een kraamtijd simpelweg in het teken van heel veel zorgen om het kind. Zo ook bij Lian (30). Haar dochtertje Loa (1,5) komt ter wereld na een geplande keizersnede bij 37 weken. Al snel blijkt dat Loa moeite heeft met ademhalen. “Ze moest een paar uur na de bevalling naar een NICU overgebracht worden om surfactant –druppeltjes in de longen – toegediend te krijgen”, aldus Lian. “Ik werd apart in de ambulance naar de NICU gebracht en de verwachting was dat we na twee dagen samen terug naar ons streekziekenhuis konden.” Helaas geven de druppels niet zo snel resultaat als verwacht. Als Lian zelf na twee dagen ontslagen wordt uit het ziekenhuis, besluiten zij en haar man overdag bij Loa in het ziekenhuis door te brengen en ’s avonds en ‘s nachts thuis bij hun twee zoons van 1,5 en 3 jaar oud. “Helaas werden we onze eerste avond thuis laat gebeld dat het niet goed ging met Loa; ze was heel erg ziek. De druk in de longen was veel te hoog en haar hart moest extra werken, ze wisten niet welke kant het op zou gaan.” Na overleg besluiten Lian en haar partner toch thuis bij de jongens te blijven. “De volgende ochtend gingen we direct naar Loa toe. De jongens huilden dat we weer weggingen en mijn moederhart brak. Hoe kon ik het goed doen voor alledrie mijn kinderen? Loa bleek ook slijm op haar longen te hebben en ze had waarschijnlijk een longontsteking. Ze lag aan allerlei draadjes: ze werd ondersteund met medicatie, trilbeademing en temperatuurregeling.” De artsen kunnen niet zeggen hoe het afloopt en Lian en haar partner zitten in een enorme onzekerheid. “Gelukkig sterkte Loa na een paar

‘Vaak wordt een bevallingstrauma verward met de on makken van het jonge ouderschap’

dagen langzaam aan en kregen we wat meer vertrouwen. Helaas kwam later in die week weer de volgende tegenslag: uit een scan bleek dat ze meerdere herseninfarctjes had gehad.” Zo volgden er regelmatig kleine tegenslagen en verkeren Lian en haar partner continu in onzekerheid. “Gelukkig herstelde Loa uiteindelijk en mocht ze na 15 dagen naar huis. Toch bleef ik onzeker over Loa’s toekomst. Ik voelde me ook erg schuldig over het feit dat wij die avond thuisbleven toen het slecht met haar ging. Ik vertelde dit aan iedereen en wilde bevestiging krijgen dat ik de juiste keuze had gemaakt. Ik was erg onzeker en negatief; bij het kleinste dingetje wat Loa had, wilde ik naar de huisarts. Ik las veel nare verhalen over kinderen die tijdens of na de bevalling overleden waren. Ik was continu met die ziekenhuisperiode bezig. Maar naar de buitenwereld toe deed ik alsof het prima ging.”

Voorkomen, herkennen en behandelen

Een bevallingstrauma wordt niet snel herkend volgens Dorien Sauvé. Vaak wordt het verward met de ongemakken van het jonge ouderschap. “Deze moeders worstelen met onzekerheid, vermoeidheid, veel huilen, niet veel prikkels kunnen verdragen, fl ashbacks, nachtmerries, slecht slapen en andere vage klachten. Een kenmerkende klacht is compensatiedrang. Als in de ogen van de moeder de bevalling ‘mislukt’ is, omdat ze tóch een ruggenprik of keizersnede moest ondergaan, dan moet bijvoorbeeld de borstvoeding perse lukken. Ze houden zich meestal lang staande, maar uiteindelijk storten ze in. Regelmatig wordt er dan een postpartum depressie gediagnosticeerd en behandeld, en niet de oorzaak: het bevallingstrauma.”

Net zo belangrijk als het herkennen van een trauma, is natuurlijk preventie. “Dat er bepaalde medische ingrepen nodig zijn tijdens een bevalling of dat het niet goed gaat met het kind, kun je meestal niet voorkomen”, vertelt Dorien. “Maar vaak zit het stukje trauma (ook) in de communicatie vanuit de zorgverleners; daar valt nog winst te behalen. Het is belangrijk om als zwangere goed voorbereid te zijn. Wat staat je te wachten en welke keuzes heb je? Zo geef je wat controle aan de cliënt. Communiceer ook helder naar de cliënt toe over wat er gaat gebeuren.”

Als je toch te maken krijgt met een bevallingstrauma, waar kun je dan terecht voor hulp? “Een bevallingstrauma is een complex trauma. Kijk of er in jouw omgeving een professional is die zich hee gespecialiseerd in bevallingstrauma’s. Denk aan een psycholoog of iemand bij een verloskundigenpraktijk. EMDR-therapie is hierbij bewezen eff ectief.”

Ook Maartje kreeg EMDR-therapie om haar bevalling te verwerken.

Lees haar verhaal op WIJ.nl.

Dat ene liedje …

Met Evi gaat het gelukkig, na EMDR-therapie, goed. Evi: “Het enige wat nog niet lukt is het liedje luisteren dat ik de gehele bevalling in mijn hoofd heb gehad. Maar dat heb ik omarmd.” Ook Lian kan nu met rust terugkijken op de bevalling. “De therapie was best he ig voor mij. Maar nu denk ik: eigenlijk is het ook een mooie periode geweest in het ziekenhuis en wat hee Loa het toch goed gedaan! Ook voor haar is het goed dat ik therapie heb gevolgd. Ik was zo gefrustreerd, dat Loa dat ook merkte. Sinds ik rustiger ben en vertrouwen heb, merk ik dat ze zich sneller en beter ontwikkelt. Het hee ons beiden rust gegeven.”

‘Rotavirusvaccinatie bespaart andere baby’s en ouders onze ellende’

Daan was 9 maanden toen hij met ernstige uitdrogingsverschijnselen in het ziekenhuis werd opgenomen. Hij bleek besmet met het rotavirus. Zijn moeder Yvonne vertelt over deze onzekere periode.

Yvonne “Daan was al een paar dagen niet fit. Veel vieze luiers en spugen. Ik vertrouwde het niet en we belden de huisartsenpost, omdat het weekend was. Daan was uitgedroogd. Terwijl hij fles na fles leeg dronk! Alles kwam er even snel weer uit. En we kregen niet echt contact meer met hem. Hij was zo uitgedroogd, dat zijn ogen niet meer dicht konden, die bleven half open terwijl hij sliep. Huilen deed hij zonder tranen ... Het vermoeden was een forse buikgriep en hij zou na 24 uur wel weer genoeg vocht in zijn lichaam hebben, dankzij een sonde en ORS. Maar Daan werd alleen maar zieker en had nog veel diarree. Het vocht was niet aan te vullen met infusen en flessen. Op de vierde dag kwam de diagnose: rotavirus. Uit het bloedonderzoek bleek dat zijn nieren gevaar liepen. Er werd gekeken of er voor hem een plekje was op de IC, want het leek echt nog niet goed te gaan. Daan kreeg er nog een infuus bij.

Zelf sliepen we praktisch niet. Wat een zorgen en onzekerheid.”

Eindelijk goed nieuws

“Daan komt uit de gevarenzone, maar is helemaal gesloopt door alles wat rond en met hem gebeurde. Dan weer een echo, dan weer bloeddruk meten, dan weer bloedprikken ... Ze vinden zijn groeicurve niet goed en willen nierproblemen uitsluiten. Nog meer onderzoeken. Zijn darmen hebben een fl inke opdonder gehad, dus dat kost tijd om te herstellen. Als het langzaam de goede kant uitgaat, blijk ik zelf ook het virus te hebben en mag ik niet meer bij Daan blijven. Dat voelt ontze end naar. Drie dagen na de diagnose, op de zevende ziekenhuisdag, mag ook het laatste infuus eruit en mogen we naar huis. Daan hee er niets aan overgehouden, maar wij zijn er mega onzeker door geworden. Het vaccin, dat baby’s nu kunnen krijgen, had Daan (en ons) een hoop ellende bespaard.”

Wat is het rotavirus?

Het rotavirus veroorzaakt een ontsteking aan de maag en darmen. Het is heel besmettelijk en komt vaak voor bij jonge kinderen. Ze krijgen koorts, (hevige) diarree en moeten overgeven. Baby’s kunnen uitgedroogd raken en moeten soms in het ziekenhuis worden opgenomen.

Rotavirusvaccin zit nu in het Rijksvaccinatieprogramma Ouders van alle baby’s, die vanaf 1 januari 2024 zijn geboren krijgen een uitnodiging voor vaccinatie. Het vaccin wordt niet met een prik, maar door druppels in de mond gegeven. Het zijn twee vaccinaties, de eerste als je baby 6 tot 9 weken is, de tweede bij ongeveer 3 maanden. De vaccinatie is gratis. Kijk voor meer informatie op rijksvaccinatieprogramma.nl/ vaccinaties/rotavirus

MAMABREIN

Herken je dat gevoel van een hoofd als een vergiet sinds je moeder bent? Welkom in de wereld van het door hormonen verstoorde mamabrein. Het is heel normaal, niets om je zorgen over te maken. Wel levert het grappige, soms chaotische, maar altijd herkenbare situaties op.

Ik zou willen dat ik kon zeggen dat het beter wordt, maar dan lieg ik. Na drie kids en de jongste die nu één jaar is, weet ik soms nog steeds niet waarom ik mijn sleutels in de koelkast vind

Chamali

Lang leven de goudvis, die zwemt een rondje en is vergeten wat er ook alweer moest gebeuren

Claudia

Dan herinner ik op mijn werk wat ik thuis moet doen en thuis wat ik op mijn werk ben vergeten

Kim

Om gek van te worden soms!! Ik vergeet vaak namen en data van verjaardagen, past er gewoonweg niet meer in Karin

En ik maar denken dat dat na de zwangerschap weg zou gaan, maar het lijkt wel erger. Ik loop de hele tijd ergens naartoe om iet te doen en als ik daar ben, weet ik niet meer wat ik ging doen. Zo frustrerend

Kim

Vooral dat gevoel dat ik steeds dingen ga vergeten.

Ik check 10x de luiertas en zoek mijn mobiel als ik ‘m in mijn hand heb

Christel

Wel jammer dat we dit gewoon normaal vinden. Het klopt dat de meeste vrouwen dit ervaren, maar of het daarom ook normaal is …

Annette

Ik was al verstrooid en nu nog meer. En ik voel gewoon dat ik iets vergeten ben. Lijstjes maken dan maar weer

Mariska

Het is en blijft een vergiet. Maar hé, we weten wel als enige waar alles ligt als de kids het laten slingeren.

Dát onthouden we dan weer wel

Erika

Ik denk maar zo: het was vast niet van levensbelang wat ik ben vergeten

Marlissa

Mezelf niet herkennen omdat ik dingen vergeet die ik voorheen nooit zou vergeten. Vreselijk! Er is blijkbaar geen plek meer in mijn brein voor onbelangrijke dingen

Lisette

Niet meer weten wat ik ging pakken als ik voor de kast sta … Overal lijstjes voor tegenwoordig

Nienke

Vroeger actielijstjes van anderen onthouden. Nu blij als ik één ding onthoud

Kim

EEN VERGIET MET HEEL GROTE GATEN …

Anniek

Telefoon bovenop de auto gevonden na deze drie uur kwijt te zijn

Ellis

Onder het vertellen vergeten wat je vertelt …

Djatzia

Sommige woorden zijn uit mijn brein verdwenen, die ik wel nodig heb voor mijn werk

Saverea

100x op een dag mijn telefoon kwijt Jorien

Baby Bunny Collectie

verkrijgbaar bij

Help je nijntje helpen?

Draai de verpakking om en je hebt deze nijntje op de maan-lamp. Als tafel-, wand- of grote lamp, van € 25 tot € 35. Daarvan gaat € 2,50 naar het Sikkelcelfonds, omdat meer onderzoek naar sikkelcelziekte hard nodig is. packlamp.nl

100% plasticvrij

De onverwoestbare Pura drinkflessen zijn van rvs, dus absoluut veilig. Met speen, tuit, top met rietje en sportdop te gebruiken. Kleinegiraf.nl vanaf € 18,99

Leuk voor oma

Met de Frameo app stuur je foto’s vanaf je telefoon zo door naar de Denver Frameo digitale fotolijst bij oma! Superleuk: je kunt ook tekst of een emoji toevoegen. denver.eu vanaf € 80

Kies je voor een hoog niveau veiligheid, comfort en design? Nuna PRUU! Deze nieuwe autostoel groeit vanaf de geboorte mee tot de peutertijd. Met speciale ventilatiesleuven en merinowol zorgt de PRUU zomer en winter voor een aangenaam klimaat. De rugleuning is verstelbaar in maar liefst vijf standen. nunababy.eu

SPOT ON

Eco Friendly Bear Labyrinth bambam.nl € 15,95

VEILIG & PRACHTIG

VOOR MEER DAN LUIERS

De perfecte luiertas is origineel, van stevige stof. Met lekker veel vakjes, een waterdichte binnen kant en lange hengsels voor aan de kinderwagen. Bekijk alle unieke prints op baereamsterdam.com € 139

MIJN ZWANGERSCHAP

“Hoewel ik in verwachting was van een tweeling, verliep mijn zwangerschap heel prettig. Ik zie nu pas hoe groot mijn buik was!”

MIJN BEVALLING

Start bevalling: donderdag 16.00 uur

Geboorte: zaterdag 04.47 uur en 04.50 uur

MIJN KINDEREN

Jazlynn - 2640 gram en 44 cm

Júlian - 2625 gram en 44 cm

‘Dankzij die ruggenprik kon ik weer lachen’

Lovely Brinkhaus (25) wilde graag zonder pijnbestrijding bevallen van haar tweeling, maar na uren lang weeën opvangen ging het echt niet meer.

WAT VOORAF GING

“Toen Max en ik vijf jaar geleden een stel werden, heb ik hem al snel verteld dat ik voor mijn 25e moeder wilde worden. Ik vond het belangrijk dat hem dat niet zou afschrikken, gelukkig was dat niet zo. Eind 2022 heb ik mijn spiraal laten verwijderen. Er wordt altijd gezegd dat het lang kan duren voor je cyclus weer normaal is, maar binnen drie maanden was ik zwanger. Ik ben spiritueel en wist zeker dat het een tweeling was. De verloskundige geloofde er niks van, zoveel vrouwen denken dat, maar ze moest me toch gelijk geven toen ze twee vruchtzakjes op de echo zag. Mijn zwangerschap verliep heel prettig. Op het eind was ik wel heel moe en wilde ik het liefste de hele dag slapen.”

HOE HET BEGON

“Het was de bedoeling dat de baby’s met 38 weken geboren zouden worden, maar ik had een hoge bloeddruk en daarom werd besloten om ze een week eerder te halen. Op woensdagavond gingen we naar het ziekenhuis en is er een ballonnetje geplaatst. De gynaecoloog hoopte dat het er in de loop van de volgende ochtend uit zou vallen, maar dat gebeurde pas om drie uur ’s middags. Ik had

toen twee á drie centimeter ontsluiting, twee uur later was dat vier centimeter. Toen zijn mijn vliezen gebroken en kreeg ik weeënopwekkers.”

DE WEEËN

“‘Kunnen die opwekkers een tandje lager’, vroeg ik. De weeën werden namelijk heel snel heel heftig. Rond acht uur ‘s avonds volgden mijn weeën elkaar zo snel op dat ik me van alles en iedereen moest afsluiten om de pijn weg te kunnen puffen. Ik wilde graag bevallen zonder pijnbestrijding, maar een paar uur later zat ik nog steeds maar op vijf centimeter. Ik besefte dat ik dit niet de hele nacht ging volhouden. Naast Max waren mijn moeder en schoonmoeder bij de bevalling. Zij zeiden nog dat ik het zonder pijnbestrijding zo goed deed, maar ik kon echt niet meer. Uiteindelijk kreeg ik een ruggenprik, dat maakte echt een wereld van verschil. Ik had geen pijn meer en voelde me weer mezelf, kon weer lachen.”

DE EERSTE KENNISMAKING

“Na twaalf uur weeën zat ik nog steeds op die vijf centimeter. Omdat mijn baarmoedermond dik werd, is toen besloten om de kleintjes met een

‘Ik durf soms bijna niet te vertellen dat het bij ons el soe l gaat’

keizersnede te halen. Ik werd naar de operatiekamer gereden en op een tafel getild. Er werd een groen scherm tussen mij en mijn buik geplaatst waardoor ik niets kon zien. Dat scherm werd even later vervangen door een doorzichtige versie zodat ik kon kijken hoe Jazlynn als eerste uit mijn buik werd getild. Drie minuten later kwam Júlian. ‘Ze zijn wel heel erg wit’, was het eerste dat ik dacht toen ik ze zag. Ik weet dat baby’s vaak wit geboren worden, maar het was voor mij net alsof ze uit een andere buik waren gekomen. Toen ik ze op mijn borst gelegd kreeg, was het alsof het nooit anders geweest was.”

DE EERSTE KEER SAMEN

“Jazlynn en Júlian zijn vrijdagnacht geboren, op zondag mochten we naar huis. We wilden de baby’s eigenlijk meteen op hun eigen kamer leggen, maar omdat ik de trap niet op kon vanwege mijn keizersnede hebben onze vrienden alles naar onze slaapkamer beneden verplaatst. Max verschoonde ze ’s nachts en we gaven ze allebei een fles. Inmiddels zijn ze ruim drie maanden. Het gaat hartstikke goed, ze melden zich alleen als er echt iets aan de hand is. We zijn zelfs al met z’n vieren uit eten geweest. Iedereen zegt altijd dat een

tweeling zo zwaar is, daardoor durf ik soms bijna niet te vertellen dat het bij ons heel soepel gaat. Ze slapen de hele nacht door, groeien goed en we genieten enorm van elkaar. Ik vind het mooi om te zien dat Jazlynn en Júlian op elkaar lijken, maar ook een heel eigen gezichtje hebben. Ze lijken ook op ons, dat is zo leuk. Jaz hee bijvoorbeeld mijn grote ogen, maar de neus en kleff e handen van Max.”

MIJN BIOLOGISCHE FAMILIE

“Vroeger kreeg ik op de basisschool soms van die opdrachten waarin je moest vertellen op wie je lijkt, maar ik had geen idee omdat ik geadopteerd ben. Ik ben geboren in Haïti. Toen ik klaar was met mijn studie, besloot ik via een contactpersoon naar mijn biologische ouders op zoek te gaan. Dat ging verrassend snel, ongeveer vier weken later had ik een foto in mijn handen van een vrouw die als twee druppels water op me lijkt. Zo bijzonder! Naast mijn ouders blijken mijn zusje en ik nog een zusje en twee broertjes te hebben. We hebben veel contact, maar vanwege de onrust in Haïti hebben we elkaar nog niet live gezien. Hopelijk kunnen ze dit jaar naar Nederland komen zodat ze Jazlynn en Júlian ook kunnen ontmoeten.”

Maat 74 t/m 116 vanaf € 14,99

SWEET

Maat 56 t/m 116 vanaf € 10,99

Voor de kleine avonturiers

Ontdek de nieuwe collectie van Sweet Petit, exclusief verkrijgbaar bij Prénatal. De items zijn gemaakt met inspiratie uit de natuur. Fijne stofjes en tijdloze tops en broekjes, zodat jij oneindig kan combineren voor jouw kleintje.

SWEET PETIT SHIRT

PETIT LEGGING

SWEET PETIT BROEK

Maat 56 t/m 116 vanaf € 17,99

SWEET PETIT SHIRT

Maat 56 t/m 116 vanaf € 10,99

SWEET PETIT BODYWARMER

Maat 62/68 t/m 110/116 vanaf € 18,99

> SWEET PETIT BLOUSE

Maat 56 t/m 116 vanaf € 15,99

SWEET PETIT SHORT

Maat 74 t/m 116 vanaf € 15,99

SWEET PETIT BLOUSE

Maat 56 t/m 116 vanaf € 18,99

SWEET PETIT SHORT

Maat 74 t/m 116 vanaf € 17,99

Kijk voor meer baby- en kinderkleding op prenatal.nl/ sweetpetit/

SWEET PETIT SHIRT

Maat 56 t/m 116 vanaf € 11,99

SWEET PETIT BROEK

Maat 56 t/m 116 vanaf € 17,99

SWEET PETIT JURK

Maat 56 t/m 116 vanaf € 17,99

SWEET PETIT SHORT

Maat 74 t/m 116 vanaf € 14.99

SWEET PETIT SHIRT

Maat 56 t/m 116 vanaf € 11,99

SWEET PETIT BODYWARMER

Maat 62/68 t/m 110/116 vanaf € 18,99

MARTJE

Martje Doeve is tekstschrijver en communicatieadviseur. Ze woont in Amsterdam met haar vriend, zoon (6) en dochter (3) en is nu zwanger van de derde.

De kleine eikel

“Hoe lang moet je nog?”, vragen mensen vaak. Bij mijn eerste wist ik het precies: “Ik ben nu 26,5 week zwanger,” antwoordde ik dan. De vraagtekens die dan opdoemden boven het hoofd van de ander zág ik niet eens. Weken omrekenen naar maanden, is ze dan al bij de negen … De radartjes knarsten, maar onzichtbaar voor mij.

Ook bij mijn tweede zwangerschap beantwoordde ik die vraag zo precies mogelijk, al ging dat al moeilijker. (Een mom brain met behoorlijk wat smog, herkenbaar?)

Nu, bij mijn derde, zeg ik: ruim zeven maanden. Dat blijkt voldoende. Niemand hoeft te rekenen. En eerlijk gezegd weet ik het zelf ook niet exact. De enige die het op de dag af weet is mijn verloskundige. Als ik bij haar ben spiek ik op het scherm en probeer ik het te onthouden.

Nog een verschil tussen mijn eerste zwangerschap en die daarna: bij de verloskundige sta ik meestal na acht minuten weer buiten. Minder kwaaltjes? Dat niet, maar ik ken ze en ik weet dat ze erbij horen. Het is alsof ik – door de brain fog heen, dat wel – scherper zie wat belangrijk is en wat niet.

Ook opzoeken hoe groot de baby nu is deed ik bij de eerste dagelijks. (Triomfantelijk: “Een prei!”) Bij de tweede wekelijks. Bij deze derde heb ik het twee keer gedaan, vooral in het begin. Daardoor komt het dat mijn kinderen de baby ‘de kleine eikel’ noemen. Liefkozend, dat wel. Al zouden ze hem – even opzoeken – inmiddels beter ‘de kleine komkommer’ kunnen noemen.

Ach, ‘de kleine eikel’ is een prima werktitel. Soms kijken mensen raar op als ze het horen. Maar die blikken van vreemden krijg ik met mijn kinderen tóch wel. (Waarom kunnen ze niet gewoon meelopen/zachtjes praten/reageren als ik roep “Blijf op de stoep”?) Ik negeer de verbazing van anderen met een glimlach en wrijf dromerig over mijn buik. Me druk maken heeft weinig zin.

Ook de to-do-lijst is een stuk overzichtelijker bij zo’n derde. Door de bak met babykleertjes heen. Misschien een box lenen? Luiers kopen. Adressenlijst checken. Muisjes in huis halen. En, o ja: een naam bedenken. Maar dat komt wel goed. Mijn dochter suggereerde ‘Baby Gaga’. Mijn zoon wist vooral welke namen het níet moesten worden. En ik? Ik vind ‘de kleine eikel’ eigenlijk steeds gezelliger klinken.

COLOFON

Hoofdredactie Mariska van der Kogel

Art direction & vormgeving Gabriëlle de Vries

Directeur/uitgever Marcel Bakker

Aan dit nummer werkten mee

Karin Broeren | Elselien van Dieren

Martje Doeve | Irene van Engen

Ester Gebuis | Franke van Hoeven

Anouk De Kleermaecker | Marlies Koers

Marja van de Nes | Pure Life Geboortefotografie

Tara Stokdijk | Renate Tromp Roxanne Vis

Drukwerk

Senefelder Misset Doetinchem B.V.

Advertenties

Laura Beemsterboer en Nouchka Jonker contact@wij.nl

• ISSN: 2589-0964

• Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Druk- en zetfouten voorbehouden.

Cadeaupakket WIJ

WIJ verschijnt 4x per jaar via controlled circulation aan zwangere vrouwen en moeders met een kind tot één jaar. Als je je hebt aangemeld voor de blije doos ontvang je tijdens je zwangerschap en totdat je kind één jaar oud is 4x per jaar het magazine WIJ. Heb je vragen? Stuur dan een e-mail naar consumentenservice@wij.nl. Veranderingen in je woon- of gezinssituatie kun je wijzigen op Mijn.WIJ.nl.

Redactie

WIJ Special Media bv Postbus 2584

1620 EN Hoorn Graag ontvangen wij reacties op redactionele artikelen: redactie@wij.nl.

Het magazine WIJ is een uitgave van WIJ Special Media bv. Persoonsgegevens worden vastgelegd voor de toezending van het magazine WIJ. Je kunt je gegevens beheren op Mijn.WIJ.nl. Zie verder het privacystatement op WIJ.nl.

Op de cover

Otis

Fotografie

Anouk De Kleermaecker

ONTDEK DE PRENTENBOEKEN COLLECTIE

BIJ WIJ weten we dat liefdevolle aandacht het belangrijkste is dat je je kind kunt geven. Voorlezen is een fijne en leerzame manier om dit te doen. Wil je zelf het plezier van samen lezen ervaren? Bestel vandaag nog gratis twee prachtige prentenboeken t.w.v. € 14,95* bij WIJ Boekenplezier.

De Prentenboeken Collectie van WIJ Boekenplezier hee vele voordelen voor kinderen. Prentenboeken stimuleren de verbeeldingskracht en creativiteit. En ze bevorderen de taalontwikkeling en woordenschat van kinderen.

De combinatie van tekst en mooie a eeldingen in een prentenboek zorgt ervoor dat kinderen de betekenis van woorden en zinnen beter begrijpen. Wist je dat onderzoek hee uitgewezen dat kinderen die voorgelezen worden beter presteren op school?

Samen genieten

Alleen de mooiste en beste boeken worden speciaal geselecteerd voor de WIJ Boekenplezier-pakke en. De prentenboeken gaan over alles wat kinderen interesseert, van dieren en fantasiefi guren tot herkenbare situaties uit het dagelijks leven. Geniet samen van alle avonturen.

UNIEK

KENNISMAKINGSAANBOD

Profiteer nu van twee prachtige GRATIS prentenboeken

t.w.v. € 14,95*

Scan de QR-code of ga naar wijboekenplezier.nl/ prentenboeken-aanmelden

DE KLEINSTE L NGEN VERDIENEN BESCHERMING

Bijna alle pasgeboren baby’s krijgen te maken met het RS-virus. Weet wat je kunt doen om je baby te beschermen. Scan deze QR-code.