WIJ 4 2023

TE S T

Welk vak ant type ben ie jij mét baby ?

DECEMBER 2023 € 2,95

BEVAL JE SNELLER VAN EEN TWEEDE KIND?

Anne ‘In Spanje is eiceldonatie veel normaler’

KLAAR VOOR DE START

Ontwerp de leukste cadeaus met naam en krijg 15% korting!

made for you! code: WIJxSIMPLY scan de qr-code om de korting toe te voegen

GOED

BEGIN

OOK MOEDERS WORDEN GEBOREN “Het zou niet moeten uitmaken waar je wieg staat”, zegt gynaecoloog Eric Steegers in het artikel De kraamkamer van de sociale verloskunde in deze WIJ. Alle baby’s verdienen tenslo e een kansrijke start. De praktijk blijkt weerbarstig, daar weten ze in het Geboortecentrum Sophia in Ro erdam alles van. Ik vond het een voorrecht om een reportage te maken over hoe vrouwen daar bevallen én kramen in een huiselijke se ing. En vooral om te zien met hoeveel liefde en aandacht ze zijn omringd en om te horen wat het hun brengt.

Beginnen aan het ouderschap is ook niet niks. Je bereidt je zo goed en zo kwaad als het kan hierop voor. Je regelt alles dat geregeld moet worden en je zorgt dat je alle vinkjes hebt gezet op de baby-uitzetlijst. Maar heb je je ook mentaal voorbereid?

Pedagoog Rhodé van den Berg schreef een interessant boek over de geboorte van een ouder. In het artikel Klaar voor de start komt zij aan het woord, evenals Ella en Esther die uit eigen ervaring vertellen dat ze zijn verrast door de mentale impact van het ouderschap. Ook hier blijkt de praktijk weerbarstig.

Mariska van der Kogel – Hoofdredacteur WIJ

IN DIT NUMMER 5 Pasgeboren 6 Zwanger! Ondernemer Lisa is 18 weken zwanger 8 Reportage over Geboortecentrum Sophia 14 Mode: zwangerschap 16 Onder ons: Marco wil experimenteren op seksgebied, Jet deinst terug 20 De mentale voorbereiding op het ouderschap 23 Column verloskundige Marlies 24 Drie generaties: ex-hockeyster Maartje Paumen

28 Mijn verhaal: Anne werd zwanger van Lot door eiceldonatie 32 Mode: newborn 35 Daten als solo ouder 39 Spoton 40 Welk vakantietype ben jij mét baby?

43 Blog: ongevraagde adviezen en vreemde handen op je buik 44 Mijn bevalling: Mina over de bevalling van Yara 47 Mom to Mom 48 Mode: boys & girls 50 Column Roxanne

3

Hoe bouw ik vaste voeding voor mijn baby op?

Bij het Voedingscentrum vind je antwoorden op eetvragen.

Op de website van het Voedingscentrum vind je praktische informatie en handige tips over gezonde voeding voor elke fase: gezond eten tijdens de zwangerschap, borst- en flesvoeding, eerste hapjes geven en eten voor je peuter. Check het op www.voedingscentrum.nl/zwangerenkind Het Voedingscentrum heeft ook verschillende hulpmiddelen beschikbaar, bijvoorbeeld de inspiratiekaart voor oefenhapjes.

Scan de QR-code en download de inspiratiekaart.

PASGEBOREN

Benthe Wieman 05-09-2023 Julian van Gaalen 07-09-2023 Lilou Gans 28-09-2023

Otis Haverkort 29-10-2023

Toby van Nes 09-10-2023

Ayden Hart 19-10-2023

Lola Jolie 11-09-2023

Lio Feijen 11-09-2023

Joes Boers 28-09-2023

Bestellen?

Scan de QR code!

Laat je het WIJ weten?

Is jouw baby geboren? Laat het ons binnen 6 weken na de geboorte weten op wij.nl/gratismutsje. Je krijgt dan totdat je kind één jaar is het magazine WIJ thuis gestuurd én een gratis mutsje van simply colors met de naam van je kind. Doen!

5

ZWAN

GER Ondernemer Lisa Munro (32) is 18 weken zwanger van haar eerste kind. Haar ijssalon en dansschool draaiende houden tijdens haar zwangerschap is best een uitdaging.

“Eigenlijk wilde ik al langer moeder worden, maar

je misselijk bent. ‘Juf kan het niet voordoen, want

ik dacht steeds: het komt nu niet uit. Ik heb een

ze voelt zich niet zo lekker’, zei ik dan. Tegen mijn

eigen ijssalon en een dansschool, en ik had steeds

moeder kon ik echt niet liegen. Ze kwam op een

nieuwe plannen die mijn aandacht vroegen. Maar

middag spontaan langs in de ijssalon toen ik me

ja, er is natuurlijk altijd wel wat. Daarom besloten

weer eens beroerd voelde. ‘Wat is er dan’, vroeg ze.

mijn vriend en ik er toch voor te gaan, ook al zijn

Toen moest ik het wel zeggen. Ze moest huilen

we nog maar drie jaar samen. Het voelt gewoon

van geluk, zo leuk. Over huilen gesproken, sinds

goed. Nu gaat het beginnen, dacht ik toen ik

ik zwanger ben barst ik om de gekste dingen in

mijn koperspiraal liet verwijderen. Maar tot

tranen uit. Van de week was ik aan het schoon­

mijn verbazing gebeurde er maandenlang niks.

maken en toen veegde ik per ongeluk een spin uit

Natuurlijk weet ik wel dat het een tijd kan duren,

zijn holletje. Snikkend belde ik mijn vriend. ‘Ik heb

dat zie ik ook in mijn omgeving, maar toch hoopte

een zwangere spin uit zijn huis gejaagd’, riep ik.”

ik dat ik snel in verwachting zou raken.”

Witte rook Een miskraam

“Vorige week hadden we al onze vrienden en familie

“Zeven maanden later had ik dan toch die positieve

uitgenodigd voor een gender reveal party, maar

zwangerschapstest in handen. Ik was helemaal

dat liep niet helemaal zoals gepland. We hadden

door het dolle heen, maar ik begon ook meteen te

een rookkanon waar blauwe rook uit had moeten

rekenen. Ik zou in het voorjaar bevallen, precies

komen, maar er was alleen maar heel veel witte

wanneer het hoogseizoen in de ijssalon losbarst.

rook te zien. Het was een chaos. De hele tuin stond

Helaas kreeg ik na vier weken een bloeding.

vol rook en iedereen begon te hoesten. ‘Wat is het

Ik voelde direct dat het niet goed was en belde

nou’, riepen de mensen. Nou ja, het heeft wel een

de verloskundige. Zij stelde voor om de zes weken

grappig filmpje opgeleverd.”

was leeg, het was inderdaad een miskraam. Daar ben

De tijd nemen

ik wel even verdrietig om geweest. Ik was nog maar

“Ik ben nogal van het laatste moment, dus over

net zwanger, maar in mijn hoofd was ik al bezig met

mijn bevalling heb ik nog niet heel goed nagedacht.

wat het zou worden en hoe ik het mijn familie zou

Ik zie er in ieder geval niet tegenop. Dit is hoe de

vertellen. Een maand later bleek ik opnieuw

natuur werkt, dus ik kan dat gewoon. Ik denk wel

zwanger, zo fijn! Al was ik de eerste weken natuurlijk

veel na over hoe het met mijn bedrijven moet als

ook onzeker, wat als het weer mis zou gaan?”

ik met verlof ben. Zo staan er twee maanden na mijn uitgerekende datum vier grote dansshows

Misselijk

gepland. Dat moet lukken, dacht ik. Schouders

“De eerste weken voelde ik me fysiek goed, maar

eronder en gaan. Maar een vriendin waarschuwde

na een week of vijf werd ik kotsmisselijk. Omdat

me dat ik geen onrealistische plannen moet maken.

ik mijn omgeving nog niet wilde vertellen dat ik

‘Misschien ben je dan nog helemaal niet fit’.

zwanger was, moest ik allerlei smoesjes verzinnen.

Misschien heeft ze gelijk en moet ik daar inderdaad

Tegen mijn werknemer bij de ijssalon zei ik dat ik

de tijd voor nemen. En gelukkig staat er een heel

een maagzweer had, daar voelde ik me zo schuldig

team klaar om de dansshows en de danslessen op

over! Dansles geven is natuurlijk ook een ramp als

te vangen.”

INTERVIEW: ELSELIEN VAN DIEREN. FOTOGRAFIE: ANOUK DE KLEERMAEKER.

echo gewoon door te laten gaan. Mijn baarmoeder

‘Twee maanden na mijn uitgerekende datum staan er vier grote dansshows gepland.’

8

WIJ REPORTAGE

De kraamkamer van de sociale verloskunde Bevallen én kramen in een huiselijke setting: het kan bij Geboortecentrum Sophia in Rotterdam. Iedereen is er welkom, maar voor kwetsbare gezinnen is het bijna onmisbaar.

WIJ nam er een kijkje.

Verscholen binnen het Erasmus MC ligt een kleine oase waar mensen over het algemeen komen met een fijne reden: nieuw leven. Hier in Geboortecentrum Sophia kun je bevallen – een verplaatste thuisbevalling, dus met je eigen verloskundige – én je kraamtijd doorbrengen, in een huiselijke omgeving.

Voor Bobe e (27) is het een uitkomst. Ze is twee dagen geleden bevallen van haar eerste kind, zoon Jace-Esaï. Dat gebeurde in het ziekenhuis; ze ontwikkelde zwangerschapsdiabetes en moest met 38 weken worden ingeleid. Een prima, snelle bevalling die ze toch als pi ig hee ervaren – een makkie is zo’n bevalling nu eenmaal nooit. Na de geboorte van Jace-Esaï kwam ze naar geboortecentrum Sophia voor haar kraamtijd. “We zi en midden in een verhuizing, de sleutels van ons nieuwbouwhuis krijgen we pas volgende week”, legt ze uit. “Niet ideaal dus als je net een baby hebt gekregen. Hier hebben we een fijne plek waar we even rustig kunnen opstarten en waar we goed worden ondersteund. Dat is voor ons nu ideaal.”

Vertrouwen Bobe es partner blij hier ook slapen, in hun kamer staan twee bedden. Als ze zaterdag met z’n drietjes het geboortecentrum verlaten, overbruggen ze de rest van de tijd tot de oplevering van hun nieuwe huis bij Bobe es moeder.

De komende dagen krijgen ze in het geboortecentrum hulp bij het opstarten van de borstvoeding en bij het badderen en verschonen van de baby. Thuis zouden ze dat natuurlijk ook krijgen van de kraamverzorgende, maar in hun situatie is dit nu veel pre iger. “Ik vind het allemaal best wel spannend”, zegt ze. “Het is fijn dat ik hier in goede handen ben en dat ze me 24 uur per dag alles kunnen uitleggen. Zo staan we er geen moment alleen voor en krijg ik het vertrouwen dat ik het straks thuis ook allemaal kan.”

Ontspannen begin Eén van de voordelen van het geboortecentrum is dat vrouwen hier al mogen komen bij een paar centimeter ontsluiting, zegt manager Dianne Spaanderman van het geboortecentrum. “Daardoor beginnen ze meer ontspannen aan de bevalling. En ze kunnen hier ook kiezen voor een badbevalling of voor lachgas als pijnbestrijding. Dat haalt de scherpe kantjes van de weeën af.” Als je een medische indicatie hebt, kun je niet in het geboortecentrum bevallen, maar moet je naar het ziekenhuis. “Beval je hier wel en moet je tijdens of na de bevalling met spoed naar de gynaecoloog, dan word je met bevalbed en al naar het aanpalende Erasmus MC gereden.” Sneller kun je er haast niet zijn.

9

Bobette met zoon Jace-Esaï

Armoede en achterstand

verloskundigenpraktijken, gro­up kraamzorg

Er zijn niet veel plekken in Nederland waar je zowel kunt bevallen als je

en verzekeraar Zilveren Kruis zag het

kraamtijd kunt doorbrengen. Geboortecentrum Sophia heeft een bijzondere

geboortecentrum in 2009 het levenslicht.

ontstaansgeschiedenis. Die hangt samen met de zogenoemde sociale verlos­ kunde, gestoeld op het aanpakken van hardnekkige kansen­ en gezondheids­

Verdrietige situaties

ongelijkheid vanaf het allereerste begin van het leven.

Kraamverzorgende Willy van der Burgt werkt

In Rotterdam bleek dat namelijk hard nodig. Gynaecoloog Eric Steegers, die

hier al sinds dat prille begin. Ze heeft in die jaren

aan de wieg stond van het geboortecentrum, ontdekte vijftien jaar geleden dat

de meest diverse gezinnen voorbij zien komen.

de babysterfte in de Rotterdamse achterstandswijk Charlois maar liefst vier

“Iedereen is hier welkom, maar het geboorte­

keer zo hoog was als het landelijk gemiddelde. Het was te vergelijken met de

centrum is opgericht voor mensen met sociale

statistieken van een land als Albanië. Hoe kwam dat? Als het om moeders ging

problematiek. Soms komen vrouwen hier omdat

met een niet­westerse migratieachtergrond zou dat op z’n minst iets verklaren,

ze met z’n tienen in een tweekamerflatje wonen

omdat zij een iets groter risico hebben op vroeggeboorte, laag geboortegewicht

en dat niet bepaald de ideale plek is om te bevallen

en babysterfte. Maar dat bleek niet het geval. Het waren vooral autochtone

en te kramen. Soms zijn het alleenstaande moeders,

vrouwen die hun baby’s zagen sterven. En dat had alles te maken met armoede

of tienermoeders van een jaar of 15, 16. We zien hier

en achterstand.

ook allerlei culturen voorbijkomen. In sommige culturen is het niet gebruikelijk om thuis te

10

Maatschappelijke plicht

bevallen en een kraamverzorgende te ontvangen.

Onderzoek van Steegers onder 3.500 zwangere vrouwen leverde confronterende

In het ziekenhuis – of hier in het geboortecentrum –

cijfers op: alleen al 80 procent van hen woonde in een koude woning met vocht

accepteren ze die zorg wel.”

en schimmel. 1 op de 10 was tiener en bijna 1 op de 10 onverzekerd. Bijna een

Eén keer maakte Willy mee dat de baby uit huis

kwart van de vrouwen gaf aan als kind mishandeld of seksueel misbruikt

werd geplaatst vanuit het geboortecentrum.

te zijn. Bij 1 op de 10 kwam ook tijdens de zwangerschap mishandeling voor.

“Dat was een extreme situatie en dat gebeurt echt

Vijf procent van de aanstaande moeders gebruikte drugs in de eerste drie

niet zomaar; daar gaat ontzettend veel aan vooraf.

maanden van de zwangerschap en een deel van de moeders leed aan depressie

Maar dat neemt niet weg dat het heel heftig is om

en angsten.

mee te maken. Wij wisten van tevoren dat het zou

Steegers zag het als zijn maatschappelijke plicht om zich hiermee bezig

gebeuren en moesten onze mond erover houden,

te houden. Om vérder te kijken dan de bevalkamer, om alle 475 kinderen die

want de moeder – van wie al andere kinderen uit

er dagelijks in Nederland worden geboren een gelijke start te kunnen bieden.

huis waren geplaatst – mocht van niets weten.

Want het zou niet moeten uitmaken waar je wieg staat.

Anders bestond natuurlijk het risico dat ze ervandoor

Geboortecentrum Sophia vloeide daaruit voort, vertelt ook bestuurder Hiske

ging met haar kind. Dat zijn verdrietige situaties.”

Ernst. “Om dat hoge sterftecijfer terug te dringen, was er behoefte aan meer

Het geboortecentrum is er ook voor kraamvrouwen

mogelijkheden om op een veilige plek te bevallen. We zagen het als onze

wier pasgeboren baby is opgenomen op de intensive

verantwoordelijkheid om die capaciteit te bieden, om het aantal poliklinische

care. "Zo kunnen vrouwen dichtbij hun kind zijn

bevalkamers uit te breiden. Zeker om die kwetsbare groep te kunnen opvangen.”

en de eerste dagen na hun bevalling ook de zorg

In samenwerking met de gemeente Rotterdam, het Erasmus MC, twee

en ondersteuning van de kraamzorg te krijgen."

WIJ REPORTAGE

Manuela en dochter Channah

‘Niet-pluisgevoel’

de bezetting op de kamers) en in de avond en nacht altijd twee. Zij werken

Een belangrijke taak van de kraamverzorgenden

nauw samen met alle mensen die betrokken zijn bij de vrouwen die in

in het geboortecentrum is het observeren van de

het geboortecentrum komen bevallen of kramen. De verloskundigen

aanwezige vrouwen en gezinnen, zegt kraam­

bijvoorbeeld, die uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor zowel de bevalling

verzorgende Mariëtta Bellaard. “Vaak weten we van

als het kraambed van de vrouwen die in het geboortecentrum verblijven.

tevoren of er meer speelt dan ‘normaal’. Denk aan

Zij komen ook regelmatig langs om controles te doen.

huiselijk geweld, een psychiatrische achtergrond,

Eén van de verloskundigenpraktijken waarmee het geboortecentrum veel

schuldenproblematiek, een verslaving. In het

samenwerkt is Rotterdam West – het was zelfs betrokken bij de oprichting.

dossier dat we krijgen overgedragen, staat dan

Verloskundige Janita Simonse is daar werkzaam. “Tussen de 15 en 20 weken

meestal uitgebreid beschreven waar we op moeten

zwangerschap bespreken we waar de vrouw zou willen bevallen en haar

letten. We houden bijvoorbeeld in de gaten hoe

kraamtijd doorbrengen”, vertelt ze. “Wij leggen uit wat de opties zijn, zij

de binding tussen moeder en baby is, en hoe de

maken de keuze. Na een uitgebreide intake weet je vaak wel het een en ander

relatie tussen de ouders is.” Willie: “Het voordeel

over de sociale situatie. Soms adviseer ik op basis daarvan om die eerste

van hier is ook dat we als kraamverzorgenden

week in het geboortecentrum te verblijven.” De sociale problematiek die

met elkaar kunnen overleggen. Als mij iets is

ze tegenkomen is heel verschillend. “Denk aan jonge moeders die ongepland

zorgelijks is opgevallen, kan ik bijvoorbeeld

zwanger raken en nog bij hun ouders wonen, terwijl die ouders niet heel

Mariëtta ook eens die kamer in sturen: ruikt zij

happy zijn met de komst van die baby. In zo’n geval is het voor die moeders

ook een wietlucht of beeld ik het me in? Als we

heel fijn om de eerste dagen in een geboortecentrum de tijd en ruimte krijgen

een ‘niet­pluisgevoel’ hebben, koppelen we dat

om in een rustige omgeving te wennen en goede begeleiding te krijgen van

terug naar de verloskundige.”

de kraamzorg.”

Rol van de verloskundige

Ontzorgen

Het geboortecentrum telt twaalf verblijfskamers

Verloskundige Sarah Kalt van verloskundigenpraktijk Oost (de andere

en vier geboortekamers. Er zijn 25 kraam­

praktijk die betrokken was bij de oprichting) zegt dat er niet altijd concrete

verzorgenden in dienst, van wie er overdag

aanwijzingen hoeven te zijn om geboortecentrum Sophia als optie voor te

maximaal vier aanwezig zijn (afhankelijk van

leggen aan haar cliënten. “Als wij als verloskundigen een niet­pluisgevoel hebben en denken: dit wordt ’m gewoon niet thuis, dan stellen we zeker voor om te bevallen en kramen in het geboortecentrum.”

‘Zo krijg ik het vertrouwen dat ik het straks thuis ook allemaal kan’

Soms hebben mensen geen geld voor een poliklinische bevalling, waar je in principe een eigen bijdrage voor moet betalen. “Maar geld mag geen reden zijn om dan maar thuis te bevallen in een onveilige omgeving”, zegt Sarah.

“In uitzonderlijke gevallen kunnen we dan in overleg met het geboortecentrum en eventuele andere betrokken zorgverleners zoeken naar oplossingen om de eigen bijdrage voor de bevalling te laten vervallen. Het is fijn dat we ze een beetje kunnen ontzorgen of de extra stressfactor van een thuisbevalling kunnen wegnemen.”

11

Signaleren Ook bij vrouwen die eerder depressieve klachten hebben gehad, kan het goed zijn om in het geboortecentrum te verblijven, zegt verloskundige Janita van Rotterdam West. “Dan kan de kraamzorg fulltime observeren hoe het gaat.”

Signalen dat iets niet zo lekker loopt, kunnen bijvoorbeeld zijn dat ouders hun baby niet bij de naam noemen, niet geïnteresseerd zijn in hun kind, het niet zelf willen oppakken of verschonen. Zijn er zulke signalen, dan gaan verloskundigen eerst met de moeder in gesprek. “Dan kijk je of je meer

‘Het zou niet moeten uitmaken waar je wieg staat’

begeleiding kunt bieden. Bijvoorbeeld als de hechting niet goed gaat, omdat het kind niet gewenst is of de moeder depressieve klachten heeft. Dan stel je de huisarts op de hoogte en eventueel de GGZ of een gespecialiseerd verpleegkundige in het Erasmus MC. Maar vaak helpt het al om de dingen die je ziet te benoemen en ouders wat tips te geven. Dan zeggen we bijvoorbeeld dat huid-op-huidcontact heel prettig is en vaak pakken mensen dat wel op.”

Maar het geboortecentrum is er natuurlijk niet alléén voor kwetsbare gezinnen. Janita: “Veel vrouwen die hun eerste kind krijgen, vinden het ook gewoon prettig om hier te bevallen of te kramen. Je hebt fulltime iemand tot je beschikking om al je vragen aan te stellen. Ik vind het voor iedereen met een eerste kind wel een aanrader.”

TEKST: ROXANNE VIS. FOTOGRAFIE: ESTER GEBUIS.

Verademing

12

Of juist als het thuis zo’n gezellige bende is dat de broodnodige rust na de

Kansrijke start

bevalling ver te zoeken is. Zoal bij Manuela (35). Ze is twee dagen geleden

Rotterdam werd dankzij de inspanningen van

in het ziekenhuis bevallen van haar vierde kind, dochter Channah. Na de

gynaecoloog Eric Steegers de kraamkamer van

vorige drie keer te zijn ingeleid, begon de bevalling nu spontaan. “Daar had

het landelijke actieprogramma Kansrijke Start,

ik een schietgebedje voor gedaan; gelukkig heb ik het nu eindelijk mogen

dat nu in 300 van de 342 gemeenten loopt.

meemaken.” De bevalling verliep vrij vlot, maar eindigde voor Manuela wel

Want niet alleen in Rotterdam is er behoefte

op de operatiekamer omdat de placenta niet vanzelf loskwam. “Ik ben aardig

aan betere zorg voor kwetsbare gezinnen.

wat bloed verloren en voel me soms wat duizelig, dus het is goed dat ik nu hier

1 op de 6 baby’s in Nederland heeft geen goede

ben.” Na de geboorte van haar derde kind, nu anderhalf jaar geleden, kwam

start. Een kind dat in de eerste 1.000 dagen

ze ook kramen in het geboortecentrum. “Dat vond ik echt een verademing.

blootstaat aan stress, mishandeling, roken,

Ik ben zo’n type dat het moeilijk vindt om rust te pakken. ‘Joh, kom gezellig

slechte voeding of andere risicofactoren, begint

op kraamvisite, de koffie staat klaar, blijf je ook eten?’ Ik kan best wat hebben,

met een achterstand aan het leven. Om dat

maar loop mezelf ook snel voorbij. Hier blijft de kraamvisite die langskomt

te voorkomen, werken verschillende partijen

automatisch korter.”

samen om gezinnen in een kwetsbare situatie

Maar bovenal heeft ze hier even geen ‘mama-mama-mama’ aan haar hoofd.

zo goed mogelijk te helpen. Van gemeente

“Thuis lopen nog drie andere kinderen rond en dat is best pittig, zegt ze.

tot verloskundige, van huisarts tot jeugd-

“Zij willen ook aandacht en zo kom ik niet tot rust. Mijn partner is nu bij hen

hulpverlener, van sociaal-wijkteam tot

en ik kan hier even lekker focussen op Shanna. Even samen opladen voordat

zorgverzekeraar en van kraamzorg tot

we weer de drukte ingaan.”

jeugdverpleegkundige.

WIJ SAMEN MET NIJNTJE

Een knusse winter met nijntje De donkere dagen worden een stuk gezelliger met deze winterse items van nijntje! Van een warme slaapzak voor je kleine tot aan een heerlijke kruik voor mama. Wat staat er allemaal op jouw verlanglijstje?

droom zacht Met de lieve nijntje textielcollectie van

let it snow

Jollein blijft je kleine ‘s nachts heerlijk warm.

Laat het sneeuwen met de nijntje

Er zijn gebreide dekentjes met nijntje silhouet,

sneeuwbol! Schudden maar en de gouden

bijpassende lakens, comfortabele slaap-

glitters beginnen te dwarrelen. Deze glazen

zakken met afritsbare mouwen en nog veel

decoratie geeft een winterse look aan jouw

meer. De mooie, zachte kleuren passen bij elk

interieur of de kinderkamer. Niet geschikt

interieur. Bekijk de hele collectie op jollein.nl.

voor kinderen onder de drie jaar. hema.nl

warme voetjes

lichtgevend vriendje

Ook jij blijft heerlijk warm komende winter!

Verlicht donkere avonden met de nieuwe

Deze warmwaterkruik zit in een zachte

vriendjes van nijntje. Aap lacht de aller-

velours kruikenzak met een doorgestikt

kleinsten vrolijk toe en Olifant houdt

nijntje patroon. De set komt met een

‘s nachts de wacht. De lampen voelen

slaapmasker. Om het helemaal compleet

soepel aan dankzij het BPA-vrije siliconen

te maken, is er ook een bijpassend

en met de dimmer vind je altijd het juiste licht.

knuffelkleed los verkrijgbaar. hema.nl

mrmaria.nl

zacht speelkleed Dankzij het gevulde, zachte boxkleed van nijntje hoeft je kleine deze winter niet op de koude vloer te spelen. Het spiegeltje, de knisperende stof en de labeltjes om aan te voelen stimuleren ook nog eens de zintuigen van je kind. prenatal.nl

Prénatal TOP S t/m XXL € 29,99 Prénatal BROEK S t/m XXL € 29,99

MODE

Prénatal JURK S t/m XXL € 49,99

Prénatal JURK S t/m XXL € 44,99

Prénatal T-SHIRT S t/m XXL € 24,99

Kijk voor meer positiemode op prenatal.nl/ kleding-voormama/

Prénatal BLOUSE S t/m XXL € 34,99 Prénatal BROEK S t/m XXL € 34,99

Met de nieuwste positiemode van Prénatal straal je tijdens de koudere dagen.

Van mooie basics tot leuke printjes.

Stel zelf een combinatie samen en maak jouw eigen nieuwe outfit.

SHINE

Op het moment dat jullie samen een kind krijgen, schuif je ineens een hokje op. Van een leuk stel worden jullie een gezin. Wat betekent dat voor jullie relatie? Een lezeres vertelt.

De vrije Jet (33) en Marco (38) hebben het goed samen, ondanks de tropenjaren met zoontjes Niels (4) en Sjoerd (2). Toch wil Marco graag (weer) meer experimenteren op seksgebied. En dan met name met anderen.

Jet stond hier altijd open voor, maar sinds ze moeder is, deinst ze terug.

“Seks heeft altijd een belangrijke rol

Gelukkig bleek Niels een droombaby

gespeeld in de relatie tussen Marco

en al snel sliep hij hele nachten door.

en mij. We leerden elkaar ook op die

Langzaamaan begon ik te wennen aan

manier kennen. We hebben elkaar

het nieuwe leven als moeder en kreeg ik

namelijk – heel ordinair – in de kroeg ontmoet. Ik zag ‘m staan en vond ‘m direct aantrekkelijk. Ik stapte op ‘m af en hij bleek er hetzelfde over te denken. Die nacht belandden we bij elkaar in bed.

Van friends with benefits gingen we naar een relatie, toen er bij beiden gevoelens in het spel kwamen. Hoewel we tijdens onze relatie steeds meer gingen settelen en het burgerlijker werd met samenwonen en een puppy, bleef seks en seksuele vrijheid een belangrijke rol in ons leven spelen.

We hadden veel seks met elkaar en experimenteerden volop. Zoenen met

TEKST: KARIN BROEREN.

anderen op festivals. Een trio met een

16

‘Ons leven

tussen de lakens

kwam weer op gang’

weer ruimte in mijn hoofd voor zaken als seks. Ons seksleven kwam weer op gang, al was het natuurlijk allemaal wat minder spontaan en creatief dan voordat we Niels kregen. Helaas brak ook de pandemie uit, waardoor festivals, feestjes en lichamelijk contact met anderen helemaal uitbleven.

Ergens vond ik dat helemaal niet zo erg; ik zat compleet in mijn moederbubbel.

Ik had niet de behoefte om Niels om de haverklap naar mijn ouders te brengen zodat wij feestjes konden afstruinen om ons oude, vrije leven te herleven.

Marco had er meer moeite mee. Hij miste de festivals, het experimenteren met

vriendin of een vriend. Spannende

anderen en het gevoel dat hij leefde, zoals

feestjes. Veel was bespreekbaar en we

hij zelf zei. Toen begon er bij mij al iets te

deden het allemaal met nadrukkelijke

knagen. Wat als ik helemaal nooit meer

toestemming van de ander.

behoefte zou hebben aan anderen? Wat

Tot ik zwanger raakte van Niels. Ik had

als ik een doodgewoon burgerlijk gezin

nog steeds behoefte aan seks, maar

wilde zijn en hij voortdurend behoefte

niet in die mate als voorheen. Mijn lijf

blijft houden aan spanning buiten de

veranderde natuurlijk, waar ik wat moeite

deur? Ik wuifde mijn twijfels weg. En

mee had, en ik wilde steeds meer in mijn

omdat we nergens heen konden tijdens

coconnetje kruipen. Ik voelde heel erg

de pandemie en veel thuis waren met

dat ik mijn kind en mijn gezin wilde

elkaar, vonden we het eigenlijk het ideale

beschermen voor buitenaf. Zoenen en

moment om voor baby nummer twee te

seks met anderen was niet iets waar

gaan. Zo zouden we niks missen als ik

ik op dat moment mee bezig was.

weer met een zwangere buik thuiszat

Gelukkig had Marco daar alle begrip

en konden we na de geboorte van

voor en stortten we ons volledig op

de tweede allebei veel thuis zijn.

de voorbereiding van Niels’ komst.

Binnen no-time was ik zwanger van

ONDER

ONS

Sjoerd. Het leven werd hierdoor steeds

leuk om in bed te experimenteren met

saaier en simpeler, maar ik had daar

elkaar, maar ik vind het niet zo fijn om

weinig moeite mee. Marco wel, maar

dit ook met anderen te doen. Ik merk dat

ik stelde hem gerust door te zeggen dat

hij dat wel heeft en ik gun hem dat, dus

de situatie tijdelijk was. Ik was zwanger,

ik ga erin mee.

er was een pandemie gaande: allemaal

Binnenkort gaan we zelfs een weekendje

zaken die vanzelf voorbijgingen. En dat

weg met ‘vrienden’ die we op een festival

was ook zo. Sjoerd was geboren en de

ontmoet hebben. Het zijn swingers en …

pandemie kwam langzamerhand tot een

nou ja, het is wel duidelijk wat er dat

eind. Maar voor ons was dit het begin van

weekend gaat gebeuren. Het huisje is

een drukke periode met twee kleine

geboekt en zowel Marco als die vrienden

kinderen. Het betekende weinig slaap –

kijken er ontzettend naar uit. En ik wil

helaas was Sjoerd niet zo’n goede slaper

de feestvreugde niet bederven dus ik

als Niels – en een eindeloze reeks aan

doe alsof ik er ook zin in heb. Maar de

taken in en om het huis. Iedere avond

gedachte gaat me steeds meer tegenstaan.

was – en ben – ik geslóópt.

Inmiddels is Sjoerd twee jaar en krijgen we steeds meer een stukje vrijheid en controle over ons leven terug. Ook kunnen we zonder zorgen onze kinderen af en toe uit logeren sturen en Marco vindt dat dan ook maar wat fijn. We gaan weer af en toe naar een festival, waar we elkaar volledig vrij laten. Ik vind het prima als hij met een ander zoent en andersom net zo. Alleen sinds de komst van onze kinderen heb ik niet zo’n behoefte meer aan anderen.

Ik merk aan alles dat ik een oerdrift heb gekregen om mijn gezin te ‘beschermen voor indringers’. Soms ben ik bang dat ik hiermee verleidingen van buitenaf

‘Ik ben bang om mijn

grenzen te bewaken’

Ik doe het vooral voor hém. Hij heeft vaak gezegd dat hij het zo fijn vindt dat ik niet jaloers ben, dat ik open minded ben en dat we samen onze seksuele fantasieën kunnen verwezenlijken. Hij zegt dat dit bij zijn exen heel anders was, waardoor hij geneigd was om dingen stiekem te doen.

Ik weet dat hij dat zegt om zijn waardering naar mij uit te spreken, maar daardoor ben ik bang geworden om mijn grenzen te bewaken. Wat als ik zeg dat ik eigenlijk alleen nog maar seks wil hebben met elkáár? Dat ik geen behoefte heb aan trio’s en swinger party’s? Gaat ‘ie dan vervolgens vreemd? Gaat ‘ie dingen stiekem doen?

Bovendien was ik voordat de kinderen

binnenhaal. Wat als Marco of ik verliefd

er waren net zoals hij, en dat verbond ons

word op iemand anders? Misschien is het

juist. Ik ben bang dat ik ‘m kwijtraak als

ook schaamte naar mijn kinderen toe.

ik zeg dat ik een burgerlijke, monogame

Als die eens wisten wat papa en mama in

relatie wil. Maar op deze manier doorgaan

hun vrije tijd doen … Ik vind het nog steeds

voelt voor mij ook niet goed ...”

17

ONTDEK ERVAAR SHOP

alles voor jouw zwangerschap, baby en peuter

de thema’s die je voorbereiden op het (aanstaande) ouderschap

ruim 350 merken op de Negenmaandenbeurs 18

WIJ SAMEN MET NEGENMAANDENBEURS

Verwacht je een kleintje of ben je net ouder geworden? De Negenmaandenbeurs, hét event voor aanstaande en jonge ouders, staat weer voor de deur! Van woensdag 14 februari tot en met zaterdag 17 februari ben je welkom op de Negenmaandenbeurs in RAI Amsterdam. Je kunt zelfs komen genieten tijdens twee speciale koopavonden.

Waarom mag je dit niet missen?

ONTDEK Duik in een wereld vol inspiratie en innovatie. Ontdek de nieuwste trends en must-haves voor jouw kleintje. Mooie babykleding, gezonde voeding, slimme babyfoons, hier vind je alles wat je nodig hebt voor een vlo e start.

ERVAAR Laat je informeren door diverse experts die hun kennis en ervaring graag met je delen. Leer over gezonde voeding, krijg borstvoeding tips, slaapadvies, verzorgingstips en andere essentiële aspecten van het ouderschap.

Hier kun je al je vragen stellen en waardevol advies ontvangen. Dit jaar hebben wij ook een peuterpodium met leuke optredens speciaal voor de allerkleinsten!

Daarnaast is er een gezellig speelplein op het terras, zodat terwijl je kleintje speelt, jij rustig kunt genieten van een heerlijk kopje koffie.

SHOP Met meer dan 350 topmerken onder één dak, is de Negenmaandenbeurs de perfecte plek voor trendy items voor jouw baby, peuter én natuurlijk voor jezelf! Van de perfecte kinderwagen tot stijlvolle zwangerschapskleding, hier vind je alles waar je naar op zoek bent.

Praktische informatie Waar

RAI Amsterdam

Wanneer

Woensdag 14 februari t/m zaterdag 17 februari

Tijden

Dagelijks van 11.00 tot 18.00 uur

Koopavonden 15 en 16 februari tot 21.00 uur

Mis deze unieke kans niet om jezelf onder te dompelen in de wereld van het ouderschap, omringd door experts en nieuwe/innovatieve producten op de markt.

Tickets zijn verkrijgbaar vanaf slechts € 9.

Bezoek snel de website voor de beste ticketdeals.

NEGENMAANDENBEURS.NL

Klaar voor de start 20

De mentale voorbereiding op het ouderschap Als je een kind krijgt, bereid je je voor op het ouderschap. Je maakt de babykamer af, regelt kraamzorg en slaat een kast vol rompertjes en hydrofieldoeken in. Maar heb je je ook mentaal voorbereid? En hoe doe je dat eigenlijk?

“Praktisch voorbereid was ik zeker, mentaal blijkbaar niet.” Aan het woord

Wat een kind op jonge lee ijd leert in de relatie met

is Ella (31), moeder van twee dochters van 5 en 1. Ze hee het ouderschap

zijn ouders, vormt een blauwdruk voor de rest van

enorm onderschat vertelt ze. “Hoewel ik echt wel verhalen van vriendinnen

zijn leven. Verloopt dit proces goed, dan hee je

had gehoord, maar misschien dat ik die te veel langs me heen liet gaan door

kind een grotere kans op een gezonde mentale

mijn roze bril.” Niet alleen werd Ella overrompeld door de negatieve effecten

ontwikkeling. Maar ben je aan het struggelen, dan

van slaaptekort op haar welzijn, ook de impact op haar relatie hee ze

kan dit de relatie tussen je kind en jou beïnvloeden

onderschat. Net zoals de plotselinge beperkingen in haar vrijheid. “Tuurlijk

en daarmee de ontwikkeling van je kind.” Dit komt

zei iedereen dat mijn vrijheid binnenkort helemaal weg was. Maar ik dacht:

omdat je met zorgen of angsten snel naar je

als ik ergens heen wil, regel ik wel oppas. Maar zelfs binnenshuis werd

overlevingsbrein schiet en je dan mentaal minder

ik compleet in beslag genomen door mijn baby. Dat overviel me enorm

beschikbaar bent voor je kind legt Rhodé uit.

en ik vond het heel lastig om daarmee om te gaan.”

“Hierdoor kun je soms signalen en behoe en van

Daarnaast had ze in het begin het gevoel dat ze ‘maar wat deed’. “Ik had

je kind over het hoofd zien. Dit gebeurt iedereen

eigenlijk helemaal geen kennis over de ontwikkeling en het opvoeden van

en is heel menselijk. Maar hoe langer zo’n mentale

kinderen. Ik wist niks over het effect van mijn gedrag op het gedrag van mijn

struggle duurt, hoe langer dit de relatie beïnvloedt

kind en hoe ik mijn kind tot een goed functionerend, emotioneel gezond kind

en er patronen ontstaan waarbij je kind en jij niet

kon laten opgroeien. Bij de verloskundige en op het consultatiebureau ging

tot jullie recht komen.”

het daar nooit over. Er werd alleen naar de fysieke gezondheid en cognitieve ontwikkeling van mijn kind gekeken. Uiteindelijk ben ik zelf maar veel gaan

Negatieve familiepatronen

lezen over het ouderschap.”

Esther (34), moeder van een driejarige zoon, herkent dit maar al te goed. Helaas is ze zelf niet in een

Pats boem: je bent een ouder

zorgeloos, warm gezin opgegroeid. Er was volgens

Niet alleen Ella, maar heel veel ouders worden verrast door de mentale impact

haar onder meer sprake van veel ruzie en constante

van het ouderschap. Uit onderzoek van de Hogeschool Utrecht blijkt dat veel

spanning in huis. “Toen ik alles voor elkaar had,

ouders beter voorbereid hadden willen zijn. Dat hier maar weinig aandacht

een relatie, huis en leuke baan , dacht ik dat ik klaar

voor is, vindt Rhodé van den Berg dan ook jammer. Ze is pedagoog en biedt

was voor het ouderschap. Achteraf had ik geen

cursussen voor (aanstaande) ouders over de vorming van de ouderschapsrol

idee.” Esther was er dan wel praktisch klaar voor,

en de ontwikkeling van het kind. Ook schreef ze het boek Geboorte van een

mentaal was ze nog niet zover. “Ik wilde alles wat

ouder, over de kracht van mentale voorbereiding op het ouderschap.

mijn ouders verkeerd hadden gedaan, zelf goed

“In de meeste rollen die je vervult in het leven groei je gaandeweg”, legt ze

doen. Omdat dat allemaal ingesleten patronen zijn,

uit. “De rol van vriend(in) of van werknemer bijvoorbeeld. En bevalt je baas

is daar best wat zelfreflectie en doorze ings-

of partner je niet, dan kun je op zoek naar een andere werkgever of maak je

vermogen voor nodig. Mijn grootste angst werd

je relatie uit. Maar de rol van ouder is daar ineens, pats boem. Het is een

werkelijkheid: de geschiedenis herhaalde zich.

permanente rol en je zult voor altijd vader of moeder van jouw kind blijven.

Gelukkig niet in die mate dat bij mijn ouders het

Deze identiteitsreorganisatie, zoals we dat noemen, is veel ingrijpender.”

geval was, maar ik vertoonde veel destructief

Als kersverse ouder ga je, net als je kind, door allerlei mentale ontwikkelingen.

gedrag en deed soms juist de dingen waar ik bij

“Deze ontwikkelingen hebben een impact op de relatie tussen ouder en kind.

mijn ouders zo’n hekel aan had. Ik schreeuwde

21

‘Ik deed maar wat. Ik wist niks over het effect

van mijn gedrag op het gedrag van mijn kind’ bijvoorbeeld veel tegen mijn partner, terwijl

je kind een levensbedreigende aandoening of ziekte hebben, wat zorgt voor

ik vroeger die heftige ruzies thuis háátte.”

angst en spanning. Dit kan ten koste gaan van de hechting met je kind.”

Omdat het moederschap Esther constant deed

Gaat de eerste stap goed, dan kun je naar de tweede kijken: een primaire relatie

herinneren aan haar eigen jeugd, raakte ze somber

aangaan met je kind. “Ben je bijvoorbeeld bij de eerste stap bang dat je kind

en boos – mede door de combinatie van stress en

overlijdt, dan komt er meteen spanning op die relatie te staan. Want hierdoor

weinig slaap. “Ik kon niet goed meer voor mezelf,

wil je je misschien niet te veel hechten aan je kind. Maar is je kind gezond

mijn relatie en ook niet voor mijn kind zorgen.

en ben jij mentaal oké, dan is deze stap makkelijker gezet.”

Ik was erg ongeduldig met mijn zoontje en trok

Heb je een liefdevolle band opgebouwd? Dan kun je gaan kijken naar een

het constante huilen slecht. Mijn partner heeft

ondersteunde omgeving. “Kun je hulp accepteren? Heb je kinderopvang?

uit noodzaak veel van de zorg van hem in het

Heb je familie in de buurt? Een stevige basis creëren waar je op terug kunt

eerste jaar overgenomen. Ik ben opnieuw therapie

vallen, is ontzettend belangrijk en wordt vaak van tevoren onderschat.

gaan volgen en dat heeft goed geholpen. Maar

Tot slot kom je dan bij de identiteitsreorganisatie. Kun je je ouderschapsrol

achteraf gezien had ik voor mijn zwangerschap

in je leven integreren naast je andere rollen? Kun je naast moeder ook nog

al aan de slag moeten gaan met mijn problemen,

vriendin zijn en collega? Waar loop je tegenaan en kun je hier een oplossing

zodat ik een betere moeder was geweest voor

voor vinden? Heb je alle stappen gezet, dan bied je alle voorwaarden voor

mijn kind in het eerste jaar.”

een emotioneel-veilige basis voor je kind.”

Voorkomen is beter dan genezen

‘Ik spreek je later’

De vraag is of het overrompelende gevoel wat veel

Ella en Esther hadden zich achteraf gezien beter kunnen voorbereiden.

nieuwe ouders ervaren, voorkomen kan worden.

Ella: “Eigenlijk alle ouders die ik spreek, zeggen ze dat ze er achteraf gezien

In hoeverre kun je je daadwerkelijk mentaal

veel te naïef ingingen. Ik denk dat dat er ook een beetje bij hoort. Vriendinnen

voorbereiden op het ouderschap? “Bewustzijn

probeer ik te waarschuwen dat er heel veel op ze af gaat komen. Maar tijdens

vooraf helpt al ontzettend veel”, legt Rhodé uit.

het gesprek merk ik vaak al: het komt niet binnen, ze zit op haar roze wolk.

“Als je vooraf weet welke thema’s gaan spelen en

Ik spreek je later nog wel, denk ik dan.”

waar jouw eventuele valkuilen zitten, kun je deze bij jezelf herkennen wanneer het aan de orde komt – en tot actie overgaan. Ga voor jezelf na of het lukt om hierin een weg te vinden of dat je wellicht hulp nodig hebt van bijvoorbeeld een therapeut of

Winnen

psycholoog.” Daarnaast adviseert de pedagoog om bijvoorbeeld voor een halfjaar na de bevalling

TEKST: KARIN BROEREN. FOTO: ISTOCK

alvast een reminder in je agenda te zetten om bij

22

jezelf te checken: hoe gaat het? Waar zitten mijn valkuilen?

WIJ mag drie exemplaren weggeven

Rhodé werkt in haar boek met een soort stappenplan.

van het boek Geboorte van een ouder van Rhodé

Als het spaak loop bij een bepaalde stap in het

van den Berg weggeven. Stuur een mail voor

nieuwe ouderschap, zijn de volgende stappen ook

10 januari 2024 naar redactie@wij.nl o.v.v. Boek

veel moeilijker te maken, legt ze uit. “De eerste stap

met daarin je naam, adresgegevens en een korte

is een heel basale: kun je als ouders je baby in leven

uitleg waarom jij dit boek graag zou willen lezen.

houden? Soms heb je het zelf niet in de hand en kan

WIJ is benieuwd naar jouw verhaal.

COLUMN VERLOSKUNDIGE

BEVAL JE SNELLER VAN EEN TWEEDE KIND? Zwanger van je tweede? Gefeliciteerd! Waarschijnlijk ken je de verhalen wel dat de geboorte van een tweede kind sneller gaat dan van de eerste. Nu ben jij FOTO: HANKE ARKENBOUT

natuurlijk benieuwd of dit waar is en of je je hier mentaal op kunt voorbereiden.

HET KORTE ANTWOORD IS: JA. Over het algemeen gaat een vaginale bevalling van je tweede kind een stuk vlotter. Een handige vuistregel om te onthouden is: trek de helft van de tijd eraf. Duurde je eerste bevalling gemiddeld 12 tot 18 uur? Dan duurt het bij de tweede ongeveer 6 tot 9 uur.

Verloskundige Marlies Koers (30) werkt met vier collega’s in haar eigen middelgrote stadspraktijk in Deventer. Ze is getrouwd en moeder van Charlotte (2 maanden). Marlies schreef twee boeken met eerlijke, ontwapende en inspirerende verhalen: Dagboek van een verloskundige en Sorry dat ik je wakker bel.

DIT KOMT VOORAL DOORDAT bij een eerste kind het zachter en dunner worden én opengaan van de baarmoedermond (om ruimte te maken voor het hoofdje van de baby) veel tijd kost. Ook de persfase duurt gemiddeld 1 tot 1,5 uur. Bij een tweede kind zijn je vagina en bekkenbodemspieren al een keer uitgerekt geweest én je weet zelf beter wat er komt in het proces.

Vooral de ontsluitingsweeën zullen sneller intens en krachtig voelen.

Daarom krijg je andere belinstructies van je verloskundige of arts.

Vrouwen die een moeizame of langdurige eerste bevalling hadden, zeggen geregeld dat ze verrast zijn over de snelheid van de tweede!

TOCH IS DE REALITEIT dat ik je geen 100 procent garantie kan geven.

Elke baby is anders en elke bevalling ook. Jouw ontsluiting- en persfase bij de tweede kan compleet verschillen van je eerste, maar het proces of de duur kan ook op elkaar lijken.

Elke bevalling is een unieke ervaring, met zijn eigen kenmerken en uitdagingen.

De overeenkomst tussen de eerste en de tweede? Dat je hoe dan ook trots mag zijn op jezelf en je een prachtige beloning op je borst hebt liggen!

23

DRIE G E NE R ATIE S

EX-HOCKEYSTER MAARTJE PAUMEN

‘Sinds he t moedersch ap be n ik veel rust iger’ Ex-hockeyster Maartje Paumen (38) zit met zoontje Seve Sun (2,5) en dochter Loua Liv (1) midden in de tropenjaren. Hoe slaan zij en haar verloofde Savannah zich daardoorheen? “Elke ochtend zitten we een paar minuten in een ijsbad in de tuin.”

Dat Maartje sportief zou zijn, kwam voor de familie Paumen niet als een verrassing. Maartjes moeder, He ie, was ook altijd al heel sportief. Net als haar man en de twee broers en zus van Maartje. “Zelf heb ik ook veel gehockeyd. Later ben ik gaan tennissen, wandelen, zwemmen en fietsen.

PAUMEN

Met het gezin hebben we altijd veel aan beweging gedaan en we keken

FOTO: MAARTJE

veel sport op televisie. Dan zaten we op zondagavond, na alle tennis- en hockeyactiviteiten, met het hele gezin met een bord op schoot voor de tv voor Studio Sport.”

He ie gaf hockeytraining aan Maartjes twee jaar oudere broer Bas en zijn

Ex-hockeyster Maartje Paumen (38) won met haar

teamgenootjes. “Ik gaf training bij de jongste jeugd, daarmee mocht je

team twee keer goud: op de Olympsiche spelen

beginnen als je zeven, acht jaar oud was. Maar Maartje trainde vanaf haar

in Beijing (2008) en Londen (2012). Ze speelde

vijfde al mee, dat wilde ze zelf heel graag.”

235 interlands (195 doelpunten). In 2015 werd

Maartje was, kortom, altijd al dol op sport. “Ik was altijd buiten, met mijn

werd ze topscorer aller tijden in de hoofdklasse.

broers aan het voetballen of tennissen. Ik vond sporten het allerleukste wat er

In 2018 stopte ze met hockey en werd assistent-

was. Ik merkte vrij snel dat ik er goed in was, daardoor voelde ik me ook sterk.”

coach. Daarnaast geeft ze hockeyclinics (strafcorners) en runt ze samen met verloofde Savannah Hamming (30) Fit Happy Healthy, waarbij

24

Tweede leven Een topcarrière in de hockey volgde. Maartje won met het damesteam twee

ze mensen begeleiden op het gebied van sport,

keer goud op de Olympische Spelen. Ze speelde 235 interlands voor de nationale

voeding en training. Samen hebben Maartje en

vrouwenploeg en werd topscoorder. Daarna volgde in 2018, zoals ze het zelf

Savannah twee kinderen: zoon Seve Sun (2,5) en

noemt, haar ‘tweede leven’. Maartje: “Ik had altijd de droom om een eigen

dochter Loua Liv (1).

lunchtent of wijnbar te beginnen, maar in mijn laatste jaar als professioneel

Moeder Hettie (77) is getrouwd met

hockeyster kreeg ik de kans om het coachvak in te gaan. Verder was ik bezig

Max Paumen (79). Ze hebben vier kinderen:

met hockeyclinics voor strafcorners, een specialistentraining - die heb ik toen

Maartje (38), Bas (40), Joep (48) en Hanneke (50).

ook opgezet. Het was fijn om via de hockeywereld mijn carrière voort te ze en,

25

DRIE G E NE R ATIE S

‘Ik hoef alleen maar het beste voor mijn gezin te zijn, voor mijn kinderen’

op bekend terrein. Gaandeweg werd ik ook

Sav of mij. We werden wel honderdduizend keer per nacht wakker. Daarna ging

personal trainer. Mijn verloofde Savannah heeft

het gelukkig stukken beter. Nu heeft ze fases, soms slaapt ze weken achtereen

een schoonheidssalon, samen helpen we mensen

goed, dan wordt ze opeens weer een paar keer per nacht wakker. We gaan

weer fit en vitaal te worden. Ik vind alles even

daarom elke avond op tijd naar bed. En elke ochtend tussen zes en zeven,

leuk om te doen.”

voordat de kinderen wakker zijn, beginnen we met een ijsbad, die staat buiten

INTERVIEW: FRANKE VAN HOEVEN. FOTOGRAFIE: ANOUK DE KLEERMAEKER.

in de tuin. Daar zitten we een paar minuten in, dan zijn we meteen goed

26

Fit door de zwangerschap

wakker.”

Maartje en Savannah kregen, naast hun

Daarnaast hebben ze gezocht naar een betere balans in hun werk- en

ondernemerschap, in korte tijd twee kinderen.

privéleven. Maartje: “Met één kind werkten we beiden fulltime, maar met

Maartje: “Wij hebben natuurlijk sowieso een iets

de tweede erbij werd dat een onmogelijke combi. Savannah minderde in uren,

andere weg bewandeld. Kinderen waren voor ons

want we zagen elkaar amper nog. En we wilden elkaar meer zien dan één avond

een megabewuste keuze. We zeggen altijd: ‘Onze

per week, samen leuke dingen doen. Van de kinderen genieten, tijd met hen

kinderen zijn meer gewenst dan wie dan ook.’

doorbrengen, als gezin. Gelukkig zijn we allebei van nature netjes, ons

Ik vond het heel bijzonder om de zwangerschappen

huishouden is goed geregeld. Sav doet meer in huis, ik doe meer in de tuin,

en bevallingen van Savannah van zo dichtbij mee

we vullen elkaar heel fijn aan. Ook sporten we nog altijd veel. Het komt er

te mogen maken, om alle fases samen te doorlopen.

iets minder van met twee kleintjes, maar we proberen zeker twee, drie keer

Ik vond het ook zo mooi om te zien hoe sterk

per week te sporten. Het geeft ons energie. En daarnaast is het ook gewoon

Sav was tijdens de bevallingen. Ze ging in goede

even een momentje voor jezelf. We hebben nu veel meer rust, zo fijn is dat.”

conditie de bevallingen in en heeft de laatste dag van haar zwangerschap nog 10.000 stappen gezet!

Lieve kant

Ze was daarna ook weer snel fit. De bevallingen

Er is niet alleen meer rust in het gezin, Maartje zélf is ook rustiger geworden, merkt

vond ik prachtig. Dat je met zijn tweeën zo’n intens

ze, “al heeft dat wel even geduurd. De eerste twee jaar nadat ik was gestopt, had ik

moment beleeft ... Ik heb gehuild van geluk.”

regelmatig het gevoel: het moet beter. Ik moest leren dat het soms gewoon goed genoeg is. Sinds we kinderen hebben, kan ik daar beter mee omgaan. Het leven

Tropenjaren

draait nu om hen. In de topsport zit je heel erg in de overlevingsmodus, elke dag was

Twee kinderen in korte tijd en allebei een carrière,

ik bezig met de vraag hoe ik de beste van de wereld kon worden. Dat hoeft niet meer,

dat hakte er wel flink in. Maartje: “De eerste vier

ik hoef alleen maar het beste voor mijn gezin te zijn, voor mijn kinderen. Maar dat

maanden wilde Loua Liv niet slapen, dan lag ze bij

hoeft niet in de honderdduizendste versnelling. Het kan wat rustiger aan.”

Moeder He ie ziet ook nog een andere kant van Maartje die naar boven is gekomen sinds ze kinderen hee . He ie: “Maartje was altijd een pi ige komen drijven. Ze is lief en rustig, terwijl ze tijdens het sporten heel fel kon zijn. Ze kon niet tegen haar verlies, wilde altijd winnen, beter worden.

©M er cis

hockeyster. Als moeder is ze veranderd, haar zachte kant is meer naar boven bv

Maartje is natuurlijk niet veranderd, maar haar lieve kant is veel meer naar boven gekomen.”

Als het maar leuk is Sporten is altijd een belangrijk onderdeel geweest in de familie Paumen.

Die traditie wil Maartje ook weer doorgeven aan haar kinderen. “Seve Sun is een mega energiek ventje. Zodra hij op de lee ijd is dat hij kan sporten, maar ik heb zoiets van: laat de kinderen lekker doen waar ze plezier uit halen.”

BEWEGEN MET NIJNTJE: OUDERS ZIJN ZEER TEVREDEN

Dat is volgens Maartje dan ook hét geheim om het sporten vol te houden:

Nijntje wil de verbinding leggen tussen generaties

doen wat je leuk vindt. “Mensen beginnen vaak met iets en hopen dat het

en bewegen. Daarom in elke WIJ een interview met

hen gaandeweg wel zal bevallen. Maar zo werkt het niet. Je kunt beter iets

een bekende sporter en haar/zijn moeder of vader.

doen wat echt bij je past, dan blijf je gemotiveerd. Het hoe niet uitpu end

Wist je dat nijntje in samenwerking met KNGU een

te zijn, elke dag een halfuurtje wandelen is ook prima.”

nijntje beweegdiploma heeft? Dit speciaal ontwikkelde

He ie tipt dat met een groepje te doen. “Dan kun je elkaar motiveren.

beweegprogramma voor kinderen van 2 t/m 5 jaar

Ik wandel regelmatig met mijn oude tennisgroep, die uit zeven vrouwen

leert peuters en kleuters spelenderwijs de basisvormen

bestaat. Vroeger tennisten we, maar op een gegeven moment kregen we

van bewegen. Als beloning krijgen ze het nijntje

allemaal nieuwe kniëen en heupen. Sinds die tijd gaan we elke dinsdagmiddag

beweegdiploma. Ouders waarderen zowel

wandelen of fietsen. Onderweg drinken we een kop koffie en als afsluiter

de kwaliteit van het programma

nemen een wijntje. Het is een vriendinnengroep. Tijdens het lopen of fietsen

als de variatie in het les- en

nemen we het leven door en komen alle problemen voorbij, bespreken we de

beweegaanbod met het cijfer 8!

kinderen en kleinkinderen. Het is een vriendinnengroep geworden, dat maakt

dutchgymnastics.nl/beweegdiploma

willen we hem opgeven. Mensen vragen vaak aan me of hij moet hockeyen,

het extra gezellig om te gaan sporten.”

27

MIJN

VERHAAL

‘Ik wist meteen: dit is niet goed’ Anne van Moorsel (nu 38) raakt een half jaar na de geboorte van dochter Lois (4) weer in verwachting.

De zwangerschap eindigt in een miskraam. Ze blijft zich niet lekker voelen en na onderzoek blijkt dat ze vervroegd in de overgang is.

Zij en haar man Pim (37) zijn nu via eiceldonatie ouders van Lot (bijna 8 maanden).

“Meer bekendheid en andere mensen helpen, is ons doel met dit verhaal.”

“In december 2018 beviel ik van onze Lois. Wat een geluk. Ik was snel zwanger geraakt, eigenlijk direct na het verwijderen van het spiraal. Toen ik snel daarna weer zwanger werd, kon ons geluk niet op.

Want we wilden heel graag een groot gezin. Zelf heb ik drie oudere broers, die gezelligheid vind ik onwijs leuk. De zwangerschap eindigde in een miskraam met elf weken. Jammer, maar we waren er nuchter onder. Ik kreeg twee keer een pillenkuur en toen dat niet goed genoeg aansloeg, een curettage om mijn lichaam weer ‘schoon’ te maken. Maar ik voelde me niet in orde, niet mezelf, niet lekker…

Ik kon er de vinger niet opleggen wat er nu aan de hand was. In het ziekenhuis konden ze me niet helpen. De huisarts gaf aan dat zij me zo ook niet kende, maar wist niet wat te doen. Uiteindelijk heb ik na een paar maanden geëist dat er bloed geprikt zou worden. Dat gebeurde en er werd extra gekeken naar bepaalde hormoonwaarden. Ik werd binnen 24 uur gebeld. Of we meteen konden langskomen.

Ik wist: dit is niet goed. Maar dacht ook dat het met die curettage te maken zou hebben of met eerdere uitstrijkjes die een PAP-uitslag gaven die niet helemaal goed was. Het zou wel goedkomen.”

28

Geen tijd te verliezen

In Nederland is er minder over bekend, is men terughoudend en is er een lange

“Niets was minder waar. Ik kreeg de boodschap

wachtlijst, maar in het buitenland, vooral in Spanje, is eiceldonatie veel

dat het helemaal mis was, ik zat in de overgang.

normaler. Je kunt er meteen terecht voor behandeling en ze werken er met

Ik snapte er niets van: ik was nog maar 34! Dat kón

anonieme donors. Dit traject gingen we in januari 2021 in. We hadden een goed

gewoon niet. Maar het was echt waar: aan mijn

gesprek, er waren duizenden donoreitjes beschikbaar en via ‘genetic matching’

waardes was te zien dat ik aan het begin van de

wordt op wel 300 (gezichts)kenmerken een gezonde donor geselecteerd die qua

overgang zat. De droom van een groot gezin viel op

uiterlijke kenmerken het meest past bij de wensouder(s). Helaas leverde corona

dat moment in duigen. Meteen meldden we ons aan

nog steeds problemen op. We kregen het zelf, maar er waren ook reisbeperkingen,

bij het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven

waardoor ik na het opbouwen van de hormoonspiegels een paar keer

voor een ivf-behandeling. Ik zou diezelfde maand

teleurgesteld werd. We konden niet naar Valencia voor plaatsing van het

nog terecht kunnen om te kijken of er eitjes geprikt

embryo. Mentaal was het zwaar en stressvol. Er zaten weken bij met wel drie

konden worden. Er was geen tijd te verliezen.

spuiten per dag en ook nog zes tot zeven pillen; alles om mijn lichaam klaar

Maar corona gooide roet in het eten en we moesten

te maken voor een eventuele zwangerschap.”

maanden zenuwslopend wachten tot we – wel als eerste cliënten – alsnog terecht konden.

Voor niets

Uiteindelijk is er één punctie geweest. Bij de eerste

“In de kliniek kun je kiezen voor bepaalde ‘pakketten’. Ons eerste pakket

poging was er één geschikt embryo, maar de

hebben ze gewerkt met zes eicellen van de donor, deze zijn bevrucht met Pims

terugplaatsing leidde tot niets. Bij de tweede

zaad. Hier kwamen twee goede ‘kansen’ uit. Er waren twee blasto’s (een embryo

poging was er nog een klein eitje en werd nog iui

waarvan de cellen vijf dagen zijn gedeeld – red). De eerste terugplaatsing liep

geprobeerd, maar ook dat lukte niet. Uit het

op niets uit. Na een maand vlogen we terug voor een nieuwe terugplaatsing,

daaropvolgende gesprek bleek dat er geen enkel

maar bleek het embryo niet goed uit de vriezer gekomen. Zaten we daar voor

eitje meer was, mijn lichaam was in dat opzicht ‘op’.

niets ... Dit was een grote teleurstelling: we konden niet terug naar onze

We moesten misschien gaan denken aan adoptie

dochter door corona, zaten we voor niets in Valencia en al die hormonen

of een pleegkind, zeiden ze voorzichtig. Maar dat

waren voor niets gebruikt. Wat moesten we doen? We hadden gelukkig een

was niet wat wij wilden …”

garantiepakket gekozen. Dit betekende dat we gegarandeerd twee blasto’s kregen. Omdat de tweede blasto niet goed uit de vriezer kwam, kregen we een

Duizenden donoreitjes beschikbaar

nieuwe ronde.”

“Eén arts zette ons gelukkig op het spoor van een ziekenhuis in Valencia, waar zij bekend mee was.

Grenzen verleggen “Hieruit kwam helaas maar één blasto uit. Deze terugplaatsing leidde helaas ook niet tot een zwangerschap. Toen kozen we voor een tweede pakket.

‘Vooral in Spanje

We bespraken alles met de fertiliteitsarts en er werd besloten om hormonaal een en ander aan te passen om de kans op een zwangerschap te vergroten.

is eiceldonatie

Zonder garanties, want ieder mens is anders en reageert anders op hormonen.

veel normaler’

droom laten varen? Ik kon het niet loslaten, je verlegt toch elke keer je grenzen.

Het resultaat? Vier terugplaatsingen waarvan twee keer zwanger, maar deze braken helaas voortijdig af. En toen?

Pim en ik hebben veel met elkaar gesproken. Toch nog een pakket of onze Maar het kost ook heel veel geld. Zo’n pakket is al snel € 10.000 en dan komen

29

‘Af en toe kan ik alleen maar huilen, terwijl ik echt gelukkig ben’ hier nog je vliegreis en verblijf bij. Een allerlaatste pakket dan, met een andere donor. Eén met blauwe ogen, zoals ik en donker haar, zoals Pim. Er kwam in eerste instantie maar één goed embryo uit. Bij de terugplaatsing kreeg ik ook prednison, plaatste ze een ‘verse’ blasto terug om de kansen te vergroten.

En ja, dit bleek voor ons het goede recept. Het leidde tot een gezonde en mooie zwangerschap en op 19 april 2023 is onze Lot geboren.”

Enorme steun “We zijn ongelofelijk gelukkig met onze twee dochters. En ook enorm dankbaar voor de steun van lieve familie, vrienden en collega’s. Eén vriendin is verpleegkundige en hee geholpen met bepaalde spuiten ze en. Het is toch fijner als een bekende het doet. Andere vrienden hebben ons enorm ondersteund en ook onze familie stond altijd klaar. Lois kon bijvoorbeeld altijd terecht bij mijn vader en moeder, als wij naar Spanje moesten. Het was extra verdrietig dat mijn vader tijdens mijn tweede zwangerschap ziek werd en toen ik vier maanden zwanger was, is overleden. Ik mis hem enorm.”

Een ijzersterk duo “Lot is een heel vrolijk meisje met een prachtige bos donkerbruin haar. Ze lacht

‘Zo gewenst maar niet van zelfsprekend.

Lot is hier zes weken, ons gelu k’

de hele dag, het voelt echt alsof zij er héél graag wilde zijn. Af en toe bemerken we een klein beetje Spaans temperament, als ze eens een keer huilt, dan weten de buren dit ook hihi. Toch lijkt het alsof ik nu pas toekom aan het verwerken van die vier zware jaren. Dit hee ook met de overgang te maken, waarvan ik zware klachten heb. Ik kom uit een zwangerschap, dat maakt de hormoonklap extra he ig. Op dit moment wordt er in een team artsen besproken wat ze voor me kunnen doen. Af en toe komt alles samen en kan ik alleen maar huilen.

TEKST: ROXANNE VIS. FOTO: PRIVÉ.

Terwijl ik echt gelukkig ben, alleen ik wil er nóg meer van genieten.

30

Laatst ben ik met onze oudste dochter een paar dagen naar Griekenland geweest. Even quality time met haar, want we hebben elkaar veel moeten missen tijdens dit hele traject. Het was heerlijk en nu voelt het goed.

Pim en ik zijn een ijzersterk duo, we hebben elkaar op moeilijke momenten en na de vele teleurstellingen steeds weer opgepept. Daarom willen we er

Lees alles wat je

elke dag iets moois van maken, ook voor mijn vader. Lot was zijn laatste wens

over eiceldonatie wilt

en die is uitgekomen. Wat zou hij ongelofelijk trots zijn op zijn kleindochter.”

weten op WIJ.nl

UITGELICHT

ADVERTENTIE

BIJZONDER

aandenken

GRATIS DIGITALE

Leg jouw zwangerschapsbuik SCAN + €25 voor altijd vast in een uniek en KORTING persoonlijk 3D beeldje of laat een bijzonder placenta kunstwerk maken. Een aandenken voor altijd aan deze bijzondere periode. Ook leuk als babyshowercadeau! Met code #SCAN2024WIJ ontvang je een gratis digitale scan en € 25 korting (geldig t/m 31-03-2024).

printjewonder.nl

VROEM, VROEM! Leuke pluche auto waarin je baby kan oefenen met zitten en oudere kindjes leer in kunnen spelen. Verkrijgbaar bij

prenatal.nl

NU

LEKKER CHILLEN

60%

KORTING

Op het dikgevulde Playgro Clip Clop speelkleed ligt je baby heerlijk zacht. Met vier afneembare speeltjes, muziek en een spiegeltje.

Gemakkelijk op te vouwen en machine wasbaar.

Geschikt vanaf de geboorte en verkrijgbaar bij

5 JAAR

DROOM kinderkamers

GARANTIE

PAIDI geeft geborgenheid, want de meubels van PAIDI zijn gifvrij gelakt en vallen onder de beste emissieklasse A. Ook produceert PAIDI al sinds 2016 – als eerste kindermeubelfabrikant – klimaatneutraal. De kamers zijn te bezichtigen bij Prénatal Amersfoort. prenatal.nl

prenatal.nl

DÉ IDEALE MOMBAG! Wallabag is dé ideale tas voor elke gelegenheid, ruim genoeg voor al jouw en je kleintjes spullen. Elke Wallabag is in vele kleuren en stoffen te bestellen met bijpassende pouches & straps! Shop nu met 60% korting jouw favoriete mombag met de code: WALLABAGXWIJ (geldig t/m 29-02-2024).

wallabag.nl

15%

KORTING

SLAAP kindje slaap Emmy de olifant stimuleert de meest natuurlijke manier om beter te slapen: diepe ademhaling. Je kleine ademt automatisch mee met Emmy’s rustige ademhalingsgeluid en pulserende rode licht, perfect voor een goede nachtrust. Verkrijgbaar bij prenatal.nl

ZO LIEF ZO SPECIAAL Dit kinderarmbandje met een schattig bedeltje van een lieveheersbeestje wordt extra persoonlijk met een naamgravure.

Een prachtige herinnering voor later. Shop nu alle baby armbandjes met 15% korting (code: WIJ15, geldig t/m 31-03-2024).

kayasieraden.nl

MODE De allerliefste collectie voor de allerliefste kleintjes. Wist je dat alles uit deze collectie is gemaakt van biologisch én verantwoord katoen?

Prénatal BOXPAKJE maat 50 t/m 62 € 22,99

SO SWEET

SO PURE

Prénatal SHIRT maat 50 t/m 68 € 9,99 Prénatal BROEK maat 44 t/m 68 € 8,99

Prénatal SHIRT maat 44 t/m 68 € 10,99 Prénatal BROEK maat 44 t/m 68 € 8,99

Kijk voor meer babykleding op prenatal.nl/ newborn

Prénatal JAS maat 50 t/m 68 € 24,99 Prénatal SHIRT maat 44 t/m 68 € 9,99 Prénatal SLOFJES één maat € 8,99 Prénatal MUTs één maat € 8,99

Prénatal TUINBROEK maat 50 t/m 68 € 19,99 Prénatal SHIRT maat 44 t/m 68 € 9,99

Prénatal TUINBROEK maat 50 t/m 68 € 19,99 Prénatal SHIRT maat 44 t/m 68 € 10,99

SHOPPING

RUSTGEVENDE NACHTEN Dit slaapsysteem biedt je baby geborgenheid, net zoals in de baarmoeder. Dankzij het unieke ontwerp hee je kleine toegang tot de handjes en kan zichzelf daardoor kalmeren, bekend als SELF- SOOTHING . Hierdoor valt je baby zelfstandig weer in slaap en krijgt daardoor meer slaap. Ontvang nu 10% korting met code WIJ10OFF en ervaar zelf hoe de Swaddle Up™ zorgt voor een gezonde slaaproutine van je baby. lovetodream.nl

Verken de wereld De vormen van deze siliconen puzzel van Rammelaartje zijn licht, flexibel en zacht, en kunnen gemakkelijk in elkaar worden gezet en uit elkaar worden gehaald. De puzzel is vrij van giftige stoffen en gemakkelijk schoon te maken, dus 100% babyproof!

De stukjes zijn gemakkelijk op te pakken en zelfs geschikt om op te bijten bij doorkomende tandjes. rammelaartje.nl

Made with love De meest bijzondere en gepersonaliseerde cadeaus shop je nu met 15% korting!

Scan de QR-code of gebruik de code: WIJxBULBBY

Daten als solo ouder

MAMA IS WEER OP DE MARKT In je eentje kun je een prima nest bouwen voor je kroost.

Maar wat als je na een tijdje ook wel weer zin hebt in een warme vleugel om je eigen schouders? Hoe ga je daten als single ouder?

Eén op de tien kinderen wordt geboren bij een alleenstaande moeder, weet het CBS. In de jaren zeventig kwam dat nog niet veel voor, maar inmiddels kijkt niemand er nog van op. Een lover die er toch vandoor gaat, of die je zelf niet wenst, een lover die zich misschien niet aandient terwijl jij wel klaar bent voor een leven als moeder blijkt veel vaker een haalbare kaart. Nu bijna 67 procent van de vrouwen een betaalde baan heeft, is een partner niet meer nodig voor brood op de plank. Na een vruchtbaar weekend kun je ervoor kiezen om alleen verder te gaan en prima in je eentje een warm nest bouwen voor je kroost.

En online is een spermadonor zo bij je plan getrokken.

Elk nadeel heeft zijn voordeel Solo-ouderen kan pittig zijn. Je bent bijvoorbeeld altijd chef gebroken nacht en chef wassen-koken-schoonmaken. Je maakt alle herinneringen in je eentje, moet alle problemen zelf oplossen en alle grote keuzes zelf maken. Toch is dat laatste even goed een voordeel. Jij hebt de regie, de band tussen jou en je kind is ijzersterk en je zult jezelf en anderen geregeld verbazen over hoe je het rooit samen.

Maar: wat als je na een tijdje nest bouwen ook wel weer zin hebt in een warme vleugel om je eigen schouders? Zin om verliefd te worden, bemind en misschien wel samen op te vliegen in de toekomst? De kans dat je boven de prei in de supermarkt van je sokken geblazen wordt een paar mooie ogen is klein.

Een vader op het schoolplein? Kan. De zus van je beste vriend? Misschien.

Gelukkig zijn er anno 2023 apps en datingsites in overvloed, waardoor je lekker vanaf je eigen bank de aanstaande liefde van je leven kunt matchen.

Lezeressen Yasmine en Anne vertellen hoe het ze verging.

35

‘IK GA NIET STEEDS MIJN KIND ONDERBRENGEN OM ZELF AAN DE BOEMEL TE GAAN’

Yasmine (36): “Mijn zoon heeft al vier mannen gezien in de afgelopen drie jaar.

Niet ideaal, maar het is niet anders. Na een vakantie in Alanya kwam ik zwanger thuis, zonder dat ik het wist. Ik weet alleen de voornaam van zijn vader, verder niks. Een shock, even, maar vooral een wonderlijke verrassing.

Lang wist ik niet of ik wel moeder zou worden, of het mijn pad was. Na een relatie van tien jaar was ik net weer single en dat er uit die liefde geen kind was geboren, frustreerde me niet. Maar toen ik zwanger bleek, twijfelde ik geen moment. Dit was geen toeval, dat voelde ik aan alles.

Ik doe het alleen en krijg gelukkig veel hulp van mijn zus en mijn ouders.

Semi gaat een paar keer per maand logeren en we eten iedere donderdag bij mijn moeder, zodat ik die dag niet hoef te haasten. Verder zijn we bijna altijd samen, Semi en ik. De vaste oppas komt wanneer ik een etentje voor werk heb, of wanneer ik op date ga. Een mooie stok achter de deur om niet meteen op de eerste date met iemand in bed te duiken. Ja, dat oordeel voel ik toch wel als ik vertel over mijn vakantievader. Voor date twee en drie stuur ik Semi meestal uit logeren en daarna nodig ik de man in kwestie thuis uit. Ja, dat is vroeg, maar anders heeft een relatie geen kans van slagen. Wil je iets opbouwen met iemand, dan werkt het niet als je elkaar maar eens in de drie weken ziet.

En ik ga ook niet steeds mijn kind onderbrengen om zelf aan de boemel te gaan.

En daarbij: dit is ook wat je krijgt hè, als je met mij gaat. Een huis vol Duplokastelen en een vrolijk springend jongetje dat veel aandacht vraagt. Hij gaat altijd voor.

Ik heb wel gemerkt dat het fijn is als iemand dat ook begrijpt en voelt. Mijn eerste vriend sinds ik moeder ben – Semi was toen net één – had zelf geen kinderen en ook geen kinderwens. Dat werkte niet. Een tijdje was het leuk, met hem kwam ik weer in restaurants en kleedde ik me weer mooi aan, maar hij vond het vervelend dat we zo vaak thuis waren. Overdag nam ik Semi wel mee als we gingen lunchen in de stad, maar op zaterdagavond ging hij toch liever met zijn vrienden op stap in plaats van bij mij op de bank zitten. En dat begrijp ik ook. Maar hij vond ook dat ik Semi ‘gewoon’ naar mijn ouders moest brengen, zodat wij samen naar het casino konden. Dat ging me tegenstaan.

‘Daten als single moeder is een potje tetris met je tijd’ De mannen daarna hadden wel kinderen, met co-ouderschappen en dat bleek ook een flinke puzzel. Exen met meningen over wanneer kinderen en liefdes geïntroduceerd mogen worden, vaste dagen met en zonder kind en vastgelegde vakantieweken. Daten als single moeder is een potje tetris met je tijd. Toch blijf ik het proberen, want ik ben niet iemand om alleen te blijven. Ik wil graag samen zijn en uiteindelijk ook samenwonen. Semi is nu bijna vier, hij weet niet beter dan dat mama verschillende mannen kent. Soms vraagt hij ook wanneer Alex weer komt. Dan zeg ik gewoon dat ik dat niet weet. Hij hoeft niet te weten dat het al twee jaar uit is. Op dit moment zie ik een heel fijne man. De eerste die helemaal relax is met Semi en gewoon een potje memory met hem speelt zonder steeds naar mij te kijken. Wie weet wordt dit ‘m wel.”

36

‘HET PLAATJE IN MIJN HOOFD IS VERANDERD’ Anne (40): “Ik was al in de dertig toen ik ontdekte dat ik van vrouwen houd.

Een wonderlijke ontdekking, maar ook een uitdaging voor mijn kinderwens.

Na een beetje veldonderzoek en een flinke verliefdheid die op niets uitliep,

HOE VIND JE DE LIEFDE?

voelde ik de tijd tikken. Ik besloot zwanger te worden via een Deense donor,

De kans is groot dat je als single ouder niet meer

wat gelukkig na twee keer al raak was. Eerst dat huisje, boompje, beestje vond

iedere zaterdag in de kroeg staat. Waar duikel

ik, dan zou het vrouwtje zich daarna wel voegen.

je dan een nieuwe lover op? En waar moet je op

‘Ik blijk helemaal geen samengesteld gezin te willen’

letten, als moeder op de markt?

• Op apps als Tinder, Bumble, Lexa en Parship scroll je een nieuw liefje gemakkelijk vanaf de bank. Of nou ja, het eerste gesprek dan. De rest moet je toch echt aan de feromonen overlaten.

We doen het prima, Noor en ik. Ze is het liefste meisje ooit. De afgelopen

• Heb je weinig tijd? Dan is een speeddate een

twee jaar had ik een vriendin, die zelf ook een dochter had. We gingen geregeld

goed idee. Ga gezellig met een vriendin en

samen met de meisjes op pad. Naar het bos of een weekend kamperen op

spreek meerdere singles op één avond. Is het

de Veluwe. Heel gezellig, maar ik merkte ook hoe fijn ik het vond om daarna

niks, dan heb je in ieder geval een heerlijk

weer terug te keren naar de basis: Noor en ik. Mijn vriendin hoopte op een

avondje met je bestie.

niet willen. Ik zeg blijk ja, want dat plaatje van huisje-boompje-beestje zat

• Je kind is niet je beste vriendin. Houdt vlinders

zo lang in mijn hoofd dat ik het zelf geloofde. Tot nu. Noor en ik hebben

en dateverhalen dus een beetje bij je kroost uit

helemaal onze draai gevonden samen en ik wil niet dat iemand daaraan

de buurt, net als ludduvuddu. Hier en daar een

tornt. Laatst datete ik met een vrouw die elke avond even wilde bellen.

flard vertellen is prima, maar zadel je kind niet

Sorry, maar dat gaat niet. Als ik met Noor het Jeugdjournaal kijk en daarna

op met jouw hart(zeer).

het bedritueel inga, dan neem ik niet op. Dat vond ze vervelend. Ja dat kan, en dat mag ook, maar dan ben je niet voor mij. Nu zit ik op twee datingapps

• Daten kan soms lastig zijn. Pijnlijk eerlijk, je stelt

en dat is genoeg voor nu. Ik chat wat met mijn matches, slechts één hele

je kwetsbaar op en het is flink plannen als je

leuke vrouw heb ik mijn nummer gegeven. Haast om af te spreken heb ik niet.

twee co-ouderagenda’s op elkaar af moet

Een lach op de dag, een mooi liedje of een verrassend gesprek, dat is alles wat

stemmen. Maar vergeet niet dat verliefdheid

ik nu nodig heb. En wil geven.”

je ook vleugels kan geven.

TEKST: HANNEKE MIJNSTER.

samengesteld gezin, op partnerschap op alle fronten en dat blijk ik helemaal

37

Little Farm Collection

verkrijgbaar bij

SPOT

ON

Licht dragen Wat een uitkomst is deze NIMBEL babydrager voor lange tochten of mensen met rugklachten!

De lichtmetalen structuur verplaatst het gewicht naar je heupen. Als buik- én rugdrager te gebruiken, geschikt vanaf de geboorte totdat je kind 25 kilo weegt. Na bestelling 30 dagen gratis uitproberen, inclusief gratis verzending/retour. nimbelcarrier.com € 379

Slaapt 'ie?

Bij knuffel Wally ligt

dat er maar aan naar welke kant je kijkt.

De best wel grote walvis (57 x 29 x 10 cm) heeft namelijk één slapend en één wakker oog. Hoe lief!

NL

donebydeer.com € 43,95

Samen met

ten top

lactatiekundigen,

Bij Heinen Del s Blauw

de Dynamische

maken ze traditionele

fopspeencollectie

neonatologen en logopedisten is

geboortebordjes, maar

Difrax LOVI ontwikkeld.

nu ook geweldige Del s

Het zuiggedeelte

blauwe rompers om de

- met de vorm van de

geboorte van een nieuw

moedertepel - bestaat

Nederlandertje te vieren! Alleen in een ruime maat 56. heinendelftsblauw.nl € 15,95

NATUURLIJKE ZUIGREFLEX

uit meer siliconenlagen van verschillende diktes.

Daardoor beweegt de top van het zuiggedeelte mee met het natuurlijke zuigritme van je baby. difrax.com/lovi

ONDER REDACTIE VAN: MARJA VAN DE NES.

2 stuks vanaf € 9,49

MAGISCH MOOI

… schijnt het licht door de raampjes van deze leuke camperbus. Ook de koplampen zijn natuurlijk aan. De houten lamp kan aan de muur, maar ook op een tafeltje in de kinderkamer. hartendief.com/nl € 119,95

39

WELK VAKANTIETYPE BEN JIJ MÉT BABY? 40

WIJ TEST

Kijk snel welk soort vakantie op dit moment van je leven bij je past. Want met een baby verandert er veel, ook je vakanties.

Natuurlijk, vroeger was jij de partyganger op Ibiza of de cultuursnuiver in Parijs. Maar het zou zomaar kunnen zijn dat je sinds het moederschap opeens een totaal ander vakantietype bent geworden. Omdat je hoofd niet staat naar disco. Of naar drukke steden. Of naar bungeejumpen boven dodelijk enge kliffen.

Weet je het even niet welke vakantie bij je past en ben je te moe voor een diepe zelfanalyse, maak dan deze snelle quiz en je bent er zo uit. Kun je meteen je volgende vakantie boeken. Veel plezier!

Wat was vroeger, voor je kinderen kreeg, je favoriete bestemming?

A Een vijfsterrenhotel in een mooie stad of dorp.

Of een luxeresort, waar alles heerlijk schoon is en lekker ruikt.

Wat doe je het liefst op vakantie?

A Een massage boeken, in de sauna zitten, een boekje lezen op bed. Kortom, chillen!

B Wandelen, fietsen, bootje varen, als het maar buiten is.

B Ergens camperen, met blote voeten in het gras.

C Kayakken, suppen, tokkelen: kom maar op!

C Iets spannends, maakt niet uit waar. Bungeejumpen

D De kroeg in, bowlen, gezellig pannenkoeken

of raften ofzo.

eten met zijn allen.

D In de buurt van mijn huis blijven, vind ik stiekem het fijnst.

Wat eet & drink je het liefst, als je alle tijd van de wereld hebt?

Wat is voor jou op vakantie het allerbelangrijkste?

A Maakt me niet heel veel uit, als ik maar zelf niet hoef

A Dat ik het minstens zo comfortabel heb als thuis.

B Iets groens en gezonds. Wil ik best zelf klaarmaken,

te koken. Daarvoor ben je toch vrij?

Liever nog: een tikkie comfortabeler. Denk: een

vind ik niet erg. Als het maar niet te frituur is.

saunaatje, een lekker bed, een wellnessbezoek.

C Eh, daar ben ik niet zo mee bezig. Ik zie wel wat er

B Natuur, natuur, natuurlijk! Na al dat binnen zitten, kan ik niet wachten om lekker de frisse lucht op te

op mijn pad komt.

D Hollandse pot. HMMMM!

snuiven, de benen te strekken en de dagelijkse beslommeringen in het bos achterlaten.

C Avontuur beleven. Nee, ik hoef echt niet meer te

Wat luister je graag op Spotify?

bungeejumpen, maar een nieuwe stad ontdekken,

A Chille loungemuziek, heerlijk!

naar een pretpark of iets anders actiefs mag van

B Het liefst een rustgevende meditatiesessie

mij wel.

C Opzwepende muziek waarvan ik energie krijg

D Gewoon lekker Nederlands kunnen praten.

Maar er wel even uit zijn.

D André Hazes, Wolter Kroes: als ik maar kan meezingen uit volle borst

UITSLAG OP VOLGENDE PAGINA>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

41

THUISBLIJVER

LUXEPOES

AVONTURIER NATUURLIEFHEBBER

WELK VAKANTIETYPE BEN JIJ MÉT BABY?

TEKST: FRANKE VAN HOEVEN. FOTO: ISTOCK.

DE UITSLAG!

42

Meeste A LUXEPOES

Meeste B NATUURLIEFHEBBER

Meeste C AVONTURIER

Meeste D THUISBLIJVER

Jij houdt ervan om in de

Wat jij wil, is je lekker terug­

Als het maar spannend is, dan

Jij bent het liefst gewoon in

watten te worden gelegd en

trekken in de natuur als je vrij

ben jij op je best. Want van een

je vertrouwde omgeving.

je heerlijk te laten verzorgen.

bent. Om je hoofd leeg te

beetje luieren ontspan jij niet.

Vreemde talen, raar eten,

Van schone bedden, wellness

wandelen, de geur van bos

Je loost liever die overtollige

hoeft van jou allemaal niet zo.

en heerlijk hapje eten word je

op te snuiven, of een stuk te

adrenaline die je gedurende

En die heimwee is ook nooit

helemaal blij. Jij komt daarom

fietsen om die spieren aan het

het jaar hebt opgebouwd door

leuk. Gelukkig is er meer dan

het best tot je recht in een luxe

werk te zetten. Of het nu op

het avontuur in te gaan. Met een

genoeg te doen in ons eigen

bungalow op een vakantiepark

een camping is of een huisje

baby doe je dat natuurlijk niet

land. Zo voel jij je vertrouwd,

met privésauna of op een

in het bos (of aan het strand

met een bugeejump of gezellig

maar ben je er wel helemaal

glamping. Daar heb je best

natuurlijk): jij hoort in het groen.

raftend van de berg. Het

uit. Wat wil je nog meer?

geld voor over, want zo vaak

Niet alleen jullie, ook je baby

avontuur ga je nu tegemoet

Meevaren op een grote zeilboot

ga je nu ook weer niet op

wordt daar enorm zen van.

door plekken te ontdekken waar

in Friesland, de ‘big five’ van

vakantie. Kijk eens welke

Een stevige draagzak en goede

je nog niet eerder bent geweest.

de Veluwe ontdekken, een

faciliteiten voor baby's er

outwear is overigens wel een

Dicht(er) bij huis kun je ook

dagje Amsterdam: er is

zijn op je droombestemming.

must voor een ontspannen reis.

op avontuur.

keuze genoeg, zo dichtbij.

BLOG

ONGEVRAAGDE ADVIEZEN EN VREEMDE HANDEN OP JE BUIK Vanaf het moment dat je zegt dat je zwanger bent, vliegen de ongevraagde adviezen je om de oren. Als eerste van je (schoon)moeder, daarna misschien van je beste vriendin of schoonzus. En als je zichtbaar een buikje hebt, komen daar je collega’s bij en als laatste wildvreemden op straat. Die laatste categorie hee ook vaak de rare eigenschap om ongevraagd je buik aan te raken. Werkelijk waar, waarom?! Laten we in het vervolg afspreken dat we dan ook hun buik even aanraken. Hoe zullen ze reageren? Ja precies!

TERUG NAAR DE ONGEVRAAGDE ADVIEZEN … Ze gaan van borstvoeding geven, luiers verschonen, hoeveel dagen je kan gaan werken tot hoe je het beste kan lopen met een hoog zwangere buik. Als je denkt dat je er bent zodra je baby er is, kom je van een koude kermis thuis. De ongevraagde adviezen worden dan vaak nog even opgeschroefd.

• Je moet de baby bij jou in bed laten slapen.

• Je moet de baby voeden op elk moment van de dag.

• Je moet de baby een uur laten huilen.

• Je moet de baby … ook weer van wildvreemden op straat. Argh!

IK WERD ER GEK VAN. Ik moest zoveel dat ik er onzeker van raakte. Ik voelde me al kwetsbaar als jonge moeder en al die goedbedoelde tips maakten het alleen maar erger. Ik kan me er nog één goed herinneren. Mijn schoonzus zei dat ik best wel even een uur later mijn tweeling kon voeden, dat paste beter in de planning. Ik moest me niet zo aanstellen, de tweeling kon dat prima aan.

Ik heb geweigerd en legde dit advies naast me neer. Dat voelde als een overwinning op al die eerdere adviezen.

TOCH MISTE IK DAARDOOR OOK WAT. Aan sommige adviezen heb je namelijk wel wat. En toen kwam er een topadvies voorbij: creëer je eigen Raad van Advies met mensen die je op waarde schat met kennis of dezelfde opvoedstijl.

Bij mij waren dat een vriendin, een tante, een goede vriend en iemand die pedagogiek had gestudeerd. Ze hebben dat nooit geweten, het was een eenzijdig besluit vanuit onze kant. Maar als wij ergens mee zaten, dan belden we naar één van hen. Ik ben ze nog elke dag dankbaar.

Meer blogs lezen?

Je vindt ze op WIJ.nl. Je leest hier leuke, ontroerende, stevige en eerlijke verhalen van

DUS DE GOUDEN TIP: vorm je eigen Raad van Advies en leg andere onnodige adviezen naast je neer. Ja, weer ongevraagd advies. Ik weet het, maar deze gaat je écht helpen. Zet ‘m op!

andere (aanstaande) moeders.

WIJ.nl/blogs

Marjet (initiatiefnemer van Stichting Voor Werkende Ouders)

43

MIJN ZWANGERSCHAP “Mijn zwangerschap verliep heel goed. Ik had geen kwaaltjes en was tot het einde toe heel mobiel. Vergeleken met mijn eerste zwangerschap [INTERVIEW: ELSELIEN VAN DIEREN. FOTO’S: PRIVÉ.]

was ik ook veel minder gespannen over wat er komen ging.”

MIJN BEVALLING “Ik was overtijd en werd ingeleid. Het ging supersnel en ik voelde me heel helder tijdens de bevalling.”

DE EERSTE TIJD MET MIJN BABY “Mijn oudste dochter was anderhalf toen Yara geboren werd. Ik was bang dat ik haar tekort zou doen omdat ze onze aandacht al zo snel moest delen, maar ze is er inmiddels helemaal aan gewend. Het is mooi om te zien hoe verschillend ze zijn.”

MIJN BEVALLING

‘Ik kreeg een infuus me t weeënopwekkers en vanaf da t momen t ging het heel snel’ Dat Mina (31) zó snel zwanger zou raken van de tweede, was een grote verrassing. De bevalling was dat dan weer niet, want ze werd voor de tweede keer ingeleid.

WAT VOORAF GING

heel fijn vind om veel tijd met mijn dochter

“Mijn man en ik waren eigenlijk van plan om te

door te brengen. Dat zorgde ervoor dat ik deze

wachten met een tweede tot onze dochter Noor

zwangerschap veel vrolijker en vooral minder

bijna naar de basisschool zou gaan, maar acht

gespannen was.”

maanden na mijn bevalling bleek ik opnieuw zwanger. Een verrassing dus, maar wel een heel

HOE HET BEGON

leuke. Ik was eigenlijk ook heel snel aan het idee

“Net als bij de eerste was ik ook nu overtijd. Met

gewend. Misschien doordat ik ouder word, of

41 weken en twee dagen hebben ze mijn vliezen

gewoon omdat ik druk was en niet zoveel tijd

gebroken, maar helaas hielp dat niet. Na anderhalve

had om erover na te denken.”

dag ging ik naar het ziekenhuis voor een hart­ filmpje. ‘Je mag wel blijven’, zeiden ze. Maar dat ging

DE ZWANGERSCHAP

niet, want we hadden nog geen oppas voor onze

“Ik had net als bij mijn eerste zwangerschap geen

dochter. Toen hebben we een afspraak gemaakt

kwaaltjes en was tot het einde nog heel mobiel.

voor de volgende ochtend. Dat ik ook deze keer

Ik kon nog goed fietsen en lopen, en mijn buik zat

niet thuis kon bevallen, vond ik wel jammer. Dat

gelukkig niet in de weg. Wel had ik wat last van

had ik graag eens willen meemaken.”

bekkeninstabiliteit, dus lang staan werd op een gegeven moment wat lastiger. Qua emoties was er

DE WEEËN

wél een groot verschil tussen mijn zwangerschappen.

“Om zes uur ’s ochtends kreeg ik een infuus met

Bij de eerste was ik heel emotioneel. Ik was bang dat

weeënopwekkers en vanaf dat moment ging het

mijn eigen leven voorbij zou zijn nu ik moeder werd.

heel snel. Om twaalf uur ’s middags was ze er al!

Heel eerlijk? Dat is ook gewoon wel even zo. Ik heb

Dat was bij mijn eerste bevalling wel anders, toen

veel van mijn eigen tijd in moeten leveren. Zo ging

had ik twee dagen lang weeën en was ik totaal

ik vroeger vijf keer per week naar de sportschool,

uitgeput toen ik eindelijk mocht gaan persen.

dat gaat niet meer als je een gezin hebt en ook nog

Ik kwam in een storm aan emoties terecht en

wilt werken. Maar ik merkte al snel dat ik het juist

vond het moeilijk om naar de aanwijzingen van

45

‘Deze zwangerschap was ik veel vrolijker en vooral minder gespannen’ de verloskundige te luisteren. Nu was ik juist heel

was voor haar wel even spannend om haar

helder en kon ik echt contact maken met de

te ontmoeten. Je zag haar denken: ‘Wat ís dit,

mensen om me heen. Dat hee er denk ik ook voor

wat moet ik hiermee?’ Ze begreep niet waarom

gezorgd dat ik op het juiste moment begon met

er ineens zoveel familie over de vloer kwam.

persen, waardoor er geen scheurtjes zijn ontstaan.”

En kwamen ze nou voor haar, of voor dat bewegende ding? Dat hee me wel even verdrietig

DE EERSTE KENNISMAKING

gemaakt. Ik was bang dat ik haar tekort deed

“Ik vond het ontze end mooi om Yara voor het

omdat ze onze aandacht al zo snel moest gaan

eerst te zien en vast te houden. Omdat mijn vliezen

delen. Maar inmiddels is ze eraan gewend en is

al langer gebroken waren en ze in het vruchtwater

Yara helemaal onderdeel van ons gezin. Noor mist

had gepoept, moesten we ter controle een nachtje

haar echt als ze er niet is. Ik vind het heel bijzonder

blijven. Dat was eigenlijk heel fijn omdat ik

om te zien hoe verschillend mijn dochters zijn.

daardoor echt even tijd met haar alleen kon

Noor is heel aanwezig en maakt snel contact,

doorbrengen. Het gaf me de ruimte om me aan

Yara kijkt liever de kat uit de boom. Als ik ze samen

haar te binden.”

zie, dan smelt mijn hart echt. Dat is zoiets moois!

Ook van de momenten alleen met Yara kan ik echt

MIJN GROTE STEUN

genieten. Bijvoorbeeld als we met z’n tweetjes

“Bij mijn eerste bevalling wilde ik mijn moeder

naar buiten gaan voor een wandeling, maar ook

er graag bij hebben in plaats van mijn man.

de momenten waarop ik haar borstvoeding geef

Ik voelde een soort schaamte tegenover hem,

zijn me heel dierbaar.”

wilde niet dat hij me in deze staat zou zien of aan de ‘verkeerde kant’ van het bed zou gaan staan.

(ON)GEVRAAGD ADVIES

Maar mijn moeder raakte tijdens de geboorte van

“Ik wilde toen ik voor het eerst moeder werd heel

Noor een beetje in paniek, dus toen hee mijn

graag alles goed doen, maar door mezelf die druk

man het alsnog overgenomen. We hebben daarom

op te leggen werd ik geen leukere mama. Nu ik

besloten om ook deze bevalling met z’n tweeën te

opnieuw moeder ben geworden, lukt het me beter

doen. Hij hield mijn hand vast, zei lieve woorden

om dingen los te laten, bijvoorbeeld als het om

en bleef de hele bevalling naast me gestaan. Ik ben

borstvoeding gaat. Als het niet lukt of alleen met

heel blij dat hij me zo goed hee geholpen.”

een tepelhoedje is dat ook prima. Ik heb veel van mijn proces gedeeld op sociale media. Soms kreeg

DE EERSTE KEER MET ZIJN VIEREN

ik ongevraagde adviezen, maar vooral heel veel

“Noor was anderhalf toen Yara geboren werd en het

positiviteit en goede tips.”

Meer bevallingsverhalen? Kijk op wij.nl/blogs/bevallen 46

Soms hilarisch, vaak ontroerend en vooral herkenbaar. Jullie reacties

Niet vloeken bij mijn kinderen?

Oh jawel hoor. Ze moeten het ook leren xxx Jessica

VOOR MIJ WAS BORSTVOEDING DE HEL OP AARDE. LANG LEVE DE FLESVOEDING Linda

Sinds ik moeder ben voel ik mij eenzamer

op facebook.com/wij en instagram.com/wij.insta over het (aanstaande) ouderschap.

35% JA

Groente is vies!!!

Maar wanneer eten we weer spinazie, broccoli, wortels …

Die zijn zo lekker Silvie

MOM TO MOM

Tijdens mijn bevalling riep ik: ‘Dat kind moet eruit, trek het er dan uit!’

Esther

Soms ruk en overweldigd, soms blij en overweldigd en alles daartussen.

Stephanie

Het valt me toch weer heel vies tegen, dat herstellen, 5 maanden na mijn jongste.

Gelukkig weet ik dat het wel weer goed komt Anique

Mijn eerste bevalling was een hel, duurde 23 uur. De tweede keer was geweldig, in 2,5 uur bevallen

Twee keer mijn eigen moeder als kraamverzorgende gehad. Mooiste cadeau ever s

Laua

Evelien

IK VIND ÉÉN KIND AL ZWAAR, LAAT STAAN TWEE …

Romy

Mijn oudste werd bijna verpletterd tijdens het voeden: cup H met een baby van 2.000 gram Brenda

Ik ben de alto/metal moeder en voel me een buitenbeentje. Nergens zie je moeders met Slayer shirts Marije

47

MODE

Sweet Petit BLOUSE 56 t/m 116 vanaf € 16,99 Sweet Petit BROEK 56 t/m 116 vanaf € 13,99

Verfijnde fashionitems, geïnspireerd door de natuur.

De items van Sweet Petit zijn van goede kwaliteit en tijdloos, zodat je kleintje er lang plezier van kan hebben. Dit inspirerende merk is exclusief verkrijgbaar bij Prénatal in maat 56 t/m 116.

Verkrijgbaar vanaf januari 2024

f e i s u cl x E

Sweet Petit JURK 56 t/m 116 vanaf € 21,99

Sweet Petit JAS 56 t/m 116 vanaf € 27,99

Kijk voor meer baby- en kinderkleding op prenatal.nl/ sweetpetit/

Sweet Petit BLOUSE maat 56 t/m 116 vanaf € 18,99 Sweet Petit RIB SHIRT STREEP maat 56 t/m 116 vanaf € 13,99 Sweet Petit BROEK DESSIN maat 56 t/m 116 vanaf € 18,99

Sweet Petit BLOUSE maat 56 t/m 116 vanaf € 18,99 Sweet Petit SPENCER maat 56 t/m 116 vanaf € 19,99 Sweet Petit BROEK DESSIN maat 56 t/m 116 vanaf € 18,99

Sweet Petit BREI TRUI maat 56 t/m 116 vanaf € 23,99 Sweet Petit BROEK VISGRAAT DESSIN maat 56 t/m 116 vanaf € 18,99

COLUMN ROXANNE

COLOFON Hoofdredactie Mariska van der Kogel Art direction & vormgeving Gabriëlle de Vries Directeur/uitgever Marcel Bakker

Roxanne Vis is journalist en eindredacteur. Ze heeft samen met haar vriend Arne twee dochters, Lola (3,5) en Sophie (1).

Aan dit nummer werkten mee Jannelies Blommaert | Karin Broeren Elselien van Dieren | Irene van Engen Ester Gebuis | Franke van Hoeven Anouk De Kleermaecker | Marlies Koers Hanneke Mijnster | Marja van de Nes Roxanne Vis Drukwerk Senefelder Misset Doetinchem B.V. Advertenties Laura Beemsterboer en Nouchka Jonker contact@wij.nl

Rustig aan Een jaar geleden liep – of nou ja, het was meer waggelen – ik nog met een enorme buik en had ik geen idee wie daarin huisde. Inmiddels kan ik me haast niet meer voorstellen dat dat leuke, lieve, grappige meisje er ooit níét was.

Sophie is alweer één. Het frummeltje dat zo hulpeloos ter wereld kwam, kan ineens al zelf haar fles vasthouden, brood en fruit in haar mond proppen, zitten, razendsnel kruipen, staan, vol trots lopen achter een wagentje en schaterlachen om onze slechte grappen.

En ik heb geen idee of ze snel of traag is, in vergelijking met andere baby’s van haar leeftijd. Bij Lola hield ik nauwlettend in de gaten wat een baby in welke week allemaal moest kunnen en wanneer welke mentale groeispurt zich zou aandienen. Maar bij Sophie maak ik me daar totaal niet druk over. Het zal allemaal wel.

• ISSN: 2589-0964 • Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Druk- en zetfouten voorbehouden.

Cadeaupakket WIJ WIJ verschijnt 4x per jaar via controlled circulation aan zwangere vrouwen en moeders met een kind tot één jaar. Als je je hebt aangemeld voor de blije doos ontvang je tijdens je zwangerschap en totdat je kind één jaar oud is 4x per jaar het magazine WIJ. Heb je vragen?

Stuur dan een e-mail naar consumentenservice@wij.nl.

Veranderingen in je woon- of gezinssituatie kun je wijzigen op Mijn.WIJ.nl.

Redactie WIJ Special Media bv Postbus 2584 1620 EN Hoorn Graag ontvangen wij reacties op redactionele artikelen: redactie@wij.nl.

Het magazine WIJ is een uitgave van WIJ Special Media bv. Persoonsgegevens worden vastgelegd voor de toezending van het magazine WIJ. Je kunt je gegevens beheren op Mijn.WIJ.nl. Zie verder het privacystatement op WIJ.nl.

Zolang er niets echt zorgwekkends aan de hand is, is het helemaal niet belangrijk of je baby met 10 maanden loopt of met 1,5 jaar. Je suf googlen maakt negen van de tien keer alleen maar onzeker. Als je op ontwikkelingsbijbel Oei ik groei afgaat moet je kind zo ongeveer al kunnen lezen als het nog meconium poept.

Wat zou het als je kind wat later dan gemiddeld omrolt, kruipt of praat?

TEST

Welk vaka ntie type ben jij mét baby ?

DECEMBER 2023 € 2,95

Ieder kind heeft z’n eigen tempo. Uiteindelijk gaan ze – mits ze verder gezond zijn – allemaal ooit lopen, praten, fietsen, normaal eten en hun behoeftes doen op een wc. Dus waarom stressen en haasten? De tijd gaat al zo snel.

Geniet daarom van die fijne tijd met je kleintje, want voor je het weet is dat lieve, afhankelijke keuteltje alweer één. Baby-af, een dreumes. Nóg een keer met je ogen knipperen en het is een opstandige puber. En dan denk je vol weemoed terug aan die tijd dat hij of zij nog helemaal niets kon en jou adoreerde. Het is maar goed dat de dagen langzamer gaan dan de jaren.

50

BEVAL JE SNELLER VAN EEN TWEEDE KIND?

Anne ‘In Spanje is eiceldonatie veel normaler’

KLAAR VOOR DE START Op de cover Channah (reportage Geboortecentrum Sophia) Fotografie Ester Gebuis 001_WIJ_04-2023_Cover3.indd 1

27-11-2023 14:28

Stel jouw voordelige zorgverzekering samen Heb jij al naar jouw zorgverzekering gekeken? Voordelige en goede zorg voor jou en je gezin vinden wij belangrijk. Bij UnitedConsumers door VGZ ben je al verzekerd vanaf € 138,95 /mnd.

Kies uit verschillende basisverzekeringen en aanvullende verzekeringen. Zo is er altijd een pakket dat aansluit op jouw zorgwensen.

20% korting op aanvullende verzekeringen

Bespaar gemiddeld € 140,00 per persoon

€ 40,00 tegoed voor onze Gezondshop

Stel jouw pakket samen

Scan de QR-code of ga naar www.unitedconsumers.com/wij

www.unitedconsumers.com/wij

LĂy 28 12 29

Op welk geboortekaartje laat jij jouw babynaam stralen?

Bestel een gratis proefdruk met de code WIJPROEF.